نقش اکسیدان و آنتی اکسیدان در بدن و سیستم ایمنی

صفحه 1:
نقش اکسیدان و آنتی اکسیدان در بدن و 1 

صفحه 2:
cae های آزاد داشت. رادیکال های آزاد 9 برای اینکه به اهمیت آنتی اکسیدان ها پی برد لازم است که شناخت خوبی از رادیکال 8 رادیکال های آزاد مولکول هایی اند که یک الکترون جفت نشده در مدار بیرونی خود دارند و بسیار ناپایدار بوده و به سرعت با ترکیبات دیگر وارد واکنش می شوند تا الکترون مورد نیاز خود را بدست آورند و ثبات یابند كه گونه های رادیکال های آزاد شامل گونه فعال اکسیژن 43669 مانند آنیون سوپراکسید - پراکسید هیدروژن و رادیکال هیدروکسیل و گونه های نیتروژن60)9٩)‏ شامل اکسید نیتریک و پراکسی نیتریت متعلق 

صفحه 3:
9 یدن به طورمعمولی تحت یک تعادل پویا بین نسل رادیکالهای آزاد و رفع آن است سیستم دفاع فیزیولوژیک برای مقابله با رادیکالهای آزاد دربرگیرنده سیستم آنزیم های درونی مثل کاتالاز . گلوتاتیون ردوکتاز . گلوتایتون پراکسیداز. سوپر اکسید دسموتاز . اورات و أكوآنزيم :6 مى باشد.عوامل اكزوؤن مثل بتاكازوئن ..ويتامين. 8و سلنيوم مى باشد. أين مولکولها دارای یک اثر آنتی اکسیدانی به دیل توانیی آنها در تبدیل گونه های فعال اکسیژن به گونه های پایداره بی ضرر و یا کاهش مقدارآنها را دارند. 9 مسیر تولید رادیکالهای آزاد : تولید رادیکالهای آزاد در بدن بصورت مداوم و غیرقابل اجتناب است علل اولیه تولید رادیکالهای آزاد شامل موارد زیر است: 9 )) سیستم ایمنی بدن : سیستم ایمنی محافظ بدن درمقابل عوامل بیماری زای خارجی است نوتروفیل ها به خودی خود یک منبع تولید۷(6۵) می باشند. فعال سازی فاگوسیت ها از ا( تعامل واسطه هاى ب پیش التهابی و با محصو رت باکتربایی با گیرنده های حلص باعث توليد مقدار زيادى از آنيون سويراكسيد راديكال هاى آزاد مى شود. 

صفحه 4:
© ) تولید انرژی : سلولها به طورمداوم تولید انرژی می کنند که 6۲069 و اکسی رادیکالها به أعنوان زباله های سمی تولید انرژی در سلول می باشد یک سلول واحد می تواند انواع مختلفی از رادیکال های آزاد را تولید کند. 9) استرس : پاسخ بدن به قشارهای معمولی و استرس باعث تولید رادیکال های آزاد می شود هورمون های که میانجیگری واکنش استرس دربدن را دارند مثل کورتیزول و کاتکول آمین ها که از تخریب آنها رادیکالهای آزاد تولید می شود که مخرب اند. 9 43) آلودگی هوا وعوامل خارجی : آلاینده های هوا مثل آزبست . مونواکسید کربن . فرمالدهید . دودسیگار . حلالهای شیمیایی و غذاهای فرآوری شده حاوی سطوح بالایی از چربی همه محرک قوی تولید رادیکالهای آزاد است. 5 () عوامل عمومی : از عوامل عمومی افزایش سن و اختلالات متابولیسمی را می توان نام برد . در اذر اد مسن لنفوسیت ها حساسیت بیشتری به قرار گرفتن در معرض پراکسید هیدروژن نسبت 3 جوان دارند. اختلالات متابولیسمی میتوکندری نیز باعث افزایش نشت 0۲600۶ از Se | 

صفحه 5:
واکنش های مربوط به رادیکال های آزاد را به سه مرحله می توان تقسیم کرد : ») مرحله شروع : تشکیل رادیکال های آزاد از گونه های پایدار و یا واکنش رادیکال های آزاد را با گونه های پایدار شامل می شود. 0) مرحله اشاعه : شامل واکنش های که در آن تعداد رادیکالهای آزاد یکسان باقی می ‎a‏ (2) راکش پایان : واکش هلى كه شامل تركيب دو راديكال آزاد براى تشكيل يك گونه با ثبات تر است و تعداد راديكال آزاد كاهش مى يابد. 

صفحه 6:
هدف رادیکال های آزاد 9 رادیکال های آزاد به سه جزء از اجزای سلولی حمله می 9) لبپیدها : پراکسیداسیون لیپیدها در غشای سلولی می تواند در سیالیت و نفوذ پذیری اغشای سلولی اختلال ایجاد کرده و آسیب برساند. هنگامی که غشای سلولی توسط رادیکال های آزاد آسیب می بیند سلولها محافظ خود را از دست داده و کل سلول در معرض خطر قرارمی گیرد. 9 ) پروتنین ها : رادیکال های آزاد به صورت مستقیم به پروتئین ها آسیب می رسانند که می تواند از طریق تاثیر تداخل با فعالیت آنزیم ها وعملکرد پروتئین های ساختاری باشد. 9) 0200009 : آسیب 0606) به صورت جهش ۰ خطای ترجمه و ممانعت از سنتز پروتئينها می باشد . )سیب به مولکولهای زیستی » بسیاری از سیستم های بدن مانن رشد » نمو + سیستم ایمنی و تولید مثل آسیب می بیند . 

صفحه 7:
8 رادیکال های آزاد با سرعتی باور نکردنی در هر لحظه در بدن ما تولید می شوند و اگر با همان سرعت به دام افتاده نشوند می توانند به شدت مشکل زا باشند. رادیکال آزاد می تواند به چربی های بدن حمله کند» غشاء سلولی را پاره کند و یا مواد سمی را به بافت های دور خود انتشار دهد. این تخریب های غیرقابل جبران؛ منجر به تغییر عملکرد سلولی و یا مرگ سلولی می شود. در تصویر می توانید نحوه عملکرد آنتی اکسیدان در مقابل رادیکال آزاد را می بینید. ‎"or ©‏ و زنجیره فحلع گردید , ‏راهبکال آزاه آنتى اتکسیدان 

صفحه 8:
آنتیاکسیدان‌ها دارای الکترون اضافی و بار الکترونیکی منفی هستند ؛ بنابراین می‌توانند اثر مخرب رادیکال‌های آزاد را در بدن خنثی کنند. این مواد با دادن الکترون به رادیکال‌های آزاد » از تخریب سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند و نقش بسیار مفیدی در احیا مجدد سلامتی بدن ایفا می‌کنند . 8-46 8 سلول سالم رادیکال آزاد 

صفحه 9:
سیستم های دفاعی در برابر رادیکال های آزاد 9 ) آنزیم ها : سلولها به طورمعمولی از خود در برابرآسیب ‎ROG‏ با استفاده ازآنزیم مثل کاتالاز. سوپراکسید دسموتاز و... دفاع می کنند. ) خود تعمیری : بدن دارای سیستم تعمیر و جایگزینی بلوک های ساختمانی آسیب دیده است ۰ اجزاء تشکیل دهنده در سلول هرچند روز یک بار بطور کامل جایگزین می شوند. 3) مواد مغذی : ویتامین ها و مواد مغذی دیگر به عنوان خط دوم دفاعی برای خنثی کردن رادیکال های آزاداند که عبارتند از ویتامین 8) » ويتامين © » بتاکاروتن و سلنیوم 

صفحه 10:
پایدار گلوتاتیون) تشخیص رادیکال های آزاد © رادیکال های آزاد را با تکنیک های خاصی می توان تشخیص داد : رزوناس مغناطیسی هسته ای با استفاده از پدیده ای به نام - 160006۳() استفاده از اشعه( أ فوتو الکترون طبف سنجی - طیف سنجی جذیی - استفاده از رادیکال نشانگر © زوش غير مستقيم : استفاده از مشتقات غير اختصاصی مواد فیزیولوژیکی مثل اندازه كيرى جربى (محصولات يراكسيداسيون)- محصولات اكسيداسيون اسيدهاى آمينه (متا تيروزين - ارتوتيروزين ) - محصولات بيتيدى اكسيداسيون ( اكسيده 

صفحه 11:
رادیکال های آزاد و بیماری های انسان شرایط بالینی که 10069 باعث ایجاد و گسترش آن ها اعضاء می شود آب مروارید - تخریب شبکیه 8 آمفیزم - آسیب به آلوئل ها شش ها ‎Os:‏ - پا کینسون- دیستروفی‌دلنمی‌عضلالی ناهنجاری عصبی - عضلانی آلزایمر - پارکینسون - تصلب چند گانه ناهنجاری عصبی سندروم داون - بی نظمی 00060) و میتوکندری ژنتیکی آرتریت روماتونید - پوکی استخوان استخوان سرطان - آفتاب سوختكى- خشكى يوست - بيرى زودرس يوست مرگ سلول - افزایش نفوذ پذیری سلول - سمی شدن آن - جهش ‎ie‏ ‏سلول - شکستن هسته سلول و آسیب به 00069 تصلب شرایین - سکته - آرترواسکلروز قلبی - عروقی کم خونی - دیابت - ناتوانی کلیوی - نفخ - زخم معده - نقص در موارد دیگر تولد - 10اه 

صفحه 12:
آنتی اکسیدان‌ها © آنتى اكسيدانهاء ترکیباتی طبیعی هستند که بدن را مقابل رادیکال‌های آزاد مضر مصون نگاه می‌دارند. 9 رادیکال‌های آزاد ۰ اتم هایی هسنند که سبب تخریب سلولها می‌شوند ؛ به سیستم ایمنی صدمه می‌زنند و عفونتها و بیماری‌های ناتوان کننده‌ای مانند سرطان و بیماری‌های قلبی را بوجود می‌آورند. @ رادیکال‌های آزاد متعددی در بدن وجود دارد که بر اثر تابش اشعه‌ها از جمله پرتوهای زیانبار خورشید » مواد سمی شیمیایی مانند مواد درون دود سیگار» هوای آلوده » شوینده‌های خانگی و صنعتی و فرایندهای لیسمی ( مثل تجزیه‌ی چربی برای تولید انرژی ) ایجاد می‌شوند. 

صفحه 13:
اما آنتی اکسیدان‌ها » مواد غذایی‌ای مانند کارتونوئیدها» فلاونوئیدها و سلنیوم‌ها هستند» که به جلوگیری از وارد آمدن آسیب به سلولهای بدن کمک نموده یا صدمات وارد شده را ترمیم می‌کنند. 9 آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و خطر عفونت یا ابتلا به سرطان را پایین آورند. 0 مواد اکسیدان به خصوص چربی‌های مضر و اکسید کننده را که در غشای سلول هستند با تغیبر در فرمولشان از بین می‌برند. آنزیم‌های دیگری از آنتی اکسیدان نیز در بدن هستند بنابراین وجود آنها می‌تواند از عوارض مخرب رادیکال‌های آزاد جلوگیری کند. 

صفحه 14:
مکانیسم دفاع آنتی اکسیدان ها ) آنتی اکسیدان های آنزیمی ‎“i‏ اکسید دیسموتاز (6(60)) : از خانواده آنزیم های فلزی است که بسته به یون فلزی پیوند خورده با جایگاه فعال» سه نوع آنزیم ‎UH) ArzGOO‏ و روی)۰ 075-0890600 (منيزيم) و ‎GOD‏ -۰<) (آهن) وجود دارد. بالاترین فعالیت 96(60) در کبد است و فعالیت آن در عضله اسکلتی مشابه قلب است ولی توزیع آن در بافت ها متفاوت است 96(60) اولین خط دفاع آنزب در برابر 0005 است و باعث تبديل سوير اكسيد به پراکسید هیدروژن می شود. 6 گلوتاتیون پراکسیداز (90۳2)) : آنزیمی است وابسته به سلنیوم که در غشاء چربی و هموگلوبین و اریتروسیت ها موجود است و هدف بیولوژیکی آن بااكیم(), و پراکسیداسیون چربی است. مقدار آن در سیتوپلاسم سلول دو برابر میتوکندری است گلوتاتیون پراکسیداز قابلیت بالایی برای دادن ن به 60811 و تبديل آن به 9090908 دارد بنابراين اين أنزيم نقش مهمى در مهار ‎mm)‏ ليبيد و جلوكيرى از آسيب به 70009) و 20009) ايفاء مى كند. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 15:
کاتالاز (26970)) : کاتالاز آنزیمی وایسته به آهن است. به طور عمده در اندامک هایی | ۳ ۳ 4 ۳ به نام يراكسى زوم ها واقع شده ‎GOW aul‏ را به رال ()تبدیل می کند و فعالیتی مشابه 90060) دارد و بالاترین فعالیت آن درکبد و پایین ترین فعالیت در عضله اسکلتی برقرار می باشد. در عضله اسکلتی فعالیت آن بر حسب نوع تار متفاوت است بیشتر فعالیت آن در تارهای نوع اول (1) و کمترین فعالیت آن درتارهای نوع دوم(11) می باشد. 

صفحه 16:
حذف می کند. ©) آنتى اکسیدان هاى غير آنزيمى ©-0) آنتى اكسيدان هاى محلول در جربى ویتامین () (آلفا- توكوفرول) : مهمترين ماده ضد اكسايشى زنجيره شكن محلول در جربى بدن است اين ماده تقريباً در غشاى دو لايه سلول قرار دارد اما بخش عمده آن در غشاى داخلى ميتوكندرى (محل قراركيرى زنجيره انتقال الكترون) واقع شده است. مقدار ويتامين در بافت هاى مهم بدن از جمله كبد و قلب و بافت جربى نسبتاً كم است ولى فراوان ترین مقدار آن در بافت چربی قهوه ای وجود دارد. ویتامین 8) مستقیماً با تمام ع«() ها واکنش می دهد و آنها را خنثی می کند و همچنین از اکسیداسیون رالا)را جلوگیری می کند . 9 بتاکاروتن : موثرترین آنتی اکسیدان برای از بین بردن اکسیژن منفرد است و پیش ساز اصلی ویتامین 9) می باشد. به صورت کووالان به رادیکال های هیدروپراکسیل 0 و پراکسیل (020)) وصل شده و آنها را از زنجیره پراکسیداسیون لیپید 

صفحه 17:
اسید اوریک: اسید اوریک از طریق مسير گزانتین اکسیداز (26) زمانی که منابع 9/۳) درون عضلانی کافی نباشد » تولید شده و از عضله به خون رها می شود . اسید اوریک لاشه خوار عالی هیدروکسیل است . بعد از انقباض شدید عضلانی و به هنكام یسکمی (کم خونی موضعی) ۰ غلظت آن در خون زیاد می شود. 

صفحه 18:
©-3) آنتى اكسيدان محلول در آب © ویتامین () (اسیداسکوربیک) : مهمترین آنتی اکسیدان محلول در آب است که در بخش سيتوزول و مایع خارج سلولی قرار دارد. اين ویتامین تمیزکننده قوی رادیکال های سوپراکسید و هیدروکسیل تشکیل شده در محیط های آبی مانند پلاسما است همچنین توانایی بازیافت ویتامین 8) ژا داراست و با دادن یک الکترون به رادیکال ویتامین 60 » آن را بازیافت می کند. © گلوتاتیون (,0971) ) : یکی از فراوان ترین عوامل احپاء کننده بیولوژیکی از نوع غير بروتئينى تیول دار است بخش عمده آن در سیتوپلاسم سلول است اما 9606 آن به صورت کاملاً فشرده در میتوکندری موجود ا ترین عملکرد ضد اکسایشی آن اين است که به عنوان سوبسترا عمل می کند تا 6۳(۷() بتواند رادیکال ها را دفع کند و در نتيجه ,//009) به 0)96868) اکسید می شود. احیای 0096968) توسط آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز ( 003) ) کاتالیز می شود. تقش ضد اکسایشی دیگر گلوتاتیون» نگهداری آنتی اکسیدان هاى ويتامين 8) و () در وضعیت احیاء می : شرایط فیزیولوژیک تقریباً 200 درصد گلوتاتیون موجود در گردش خون توسط کبد شاخته می شود. 

صفحه 19:
آنتی اکسیدان و سیستم ایمنی 9 از آنجایی که ترکیبات اکسیدان و رادیکالهای آزاد بسار فعال و ناپایدار می باشند » تمايل زیادی به واکتش با مولکولهایی نظیر 00(69) دارند که موجب آسیب اکسیدانیو و پروتئین ها و کربوهیدراتها در آنها می گردد. نتیجه اين واكنش ها اختلال در عملکرد سلولها خواهد بود و چنانچه این آسیب شدید باشد منتهی به مرگ سلول های مذکور می گردد. رادیکالهای آزاد به واسطه چندین مکانیسم ایجاد می شوند یا می توانند با از دست دادن الکترون و یا با گرفتن اتم هیدروژن ازترکیبات شیمیایی تشکیل شوند . علاوه بر اين در اثر برخورد پرتوهای یونیزان با آب موجود در بافتهاء رادیکال های هیدروکسیل تولید می شوند. علاوه بر اين رادیکالهای آزاد می توانند در نتیجه فعال شدن سلولهای التهابی مانند ماکروفاژها و نوتروفیل ها نیز تولید شوند . این سلولها از رادیکال های آزاد نوع ‎Cbs atl) 5 Se Ga gl Gee Reunive Oren Opevies (‏ خارجى طی فرآیندهای انفجار تنفسی استفاده می نمایند. 

صفحه 20:
9 بعضی از رادیکال های آزاد دارای نظیر سوپرآنیون اکسید و رادیکال های ۲065 منشاء اکسیژنی هیدروکسیل هستند. گروه دیگری از رادیکال های آزاد دارای منشاء نیتروژنی اند که جزء گروه ‎))٩6009(‏ عنسیم) مسمسم»() سروس( می باشند مثل 0 006 . © از آنجایی که ترکیبات اکسیدان و رادیکالهای آزاد برای بسیاری از روندهای فیزبولوژيك و متابوليك ضروری هستند بنابراین بدن باید يك حالت تعادل از اين مواد را ایجاد نماید . برای جلوگیری از افزایش تولید مواد اکسیدان و محافظت بیشتر ۰ سلولهای بدن دارای يك نوع مکانیسم دفاع بیولوژیکی آنتی اکسیدانی می باشند . عملکرد اين مکانیسم ها بسته به نوع سلول و نوع بافت متفاوت است . ترکیبات موجود در سیستم دفاع آنتی اکسیدانی نیز بسیار متنوع هستند در نتیجه عملکرد آنها نیز متفاوت بوده بعضا مهاری و یا تقویت کننده @ 

صفحه 21:
این عوامل شامل آنزیمهای آنتی اکسیدانی نظیر سوپراکسید دیسموتاز» کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز و ویتامین های آنتی اکسیدان مثل ویتامین () و وینامین ۶) و بتاکاروتن هستند 9 تحت شرایط طبیعی يك تعادل هموستاتیکی بین تشکیل ‎ROGMROG‏ 5 برداشت آنها توسط ترکیبات آنتی اکسیدانی در بدن وجود دارد . هر زمان که اين تعادل به نفع 8 ششكسته شود منجر به وضعيتى به نام استرس اكسيداتيو مى كردد. 9 استرس اکسیداتیو میتواند باعث آسیب به اجزای سلولی از جمله 06069) و پروتئین ها و لیپیدها گردد . به عنوان نمونه اکسیداسیون آنزیم ها و گیرنده های سلولی موجب اختلال در عملکرد سلولها می شود. همچنین پراکسیداسیون لیپیدی هم می تواند باعث تغییراتی در قابلیت نفوذ پذیری غشای سلول و تغییرات ساختاری پروتنین ها و عملکرد آنها شود . 

صفحه 22:
9 مصرف ویتامین ۶) موجب افزایش تکثیر لنفوسیتهای ۳" و 9) در پاسخ به محرکها و ُرشح اينترلوكين © مى شود. و در مطالعه دیگر مصرف ویتامین 9)باعث کاهش تولید آنیون سوپراکسید در ماکروفاژها می گردد. 9 ثابت شده که مصرف ويتامين 09 سبب افزايش توليد اينترلوكين © و افزایش عملکرد لنفوسيتهاى 0)06) و “1 در افراد بير مى كردد . آنتى اكسيدانها همجنين مى توانند غشاى ألولهاى بيكانه خوار مثل ماكروفاقها ‏ نوتروفيل :ها را,از اثرات اكسيداتيو تركيبات اکسیدان تولید شده محافظت نمایند . 9 مشاهده شده است که کمبود ویتامین ۶) موجب اختلال در عملکرد سلولهای بیگانه خوار در برابر پاتوژنها می شود . آنتی اکسیدانهای غذایی مثل ویتامین 8) و () سبب مهار آسیب اکسیدانی غشای سلولی و در نتيجه موجب بهبود عمل کرد بهتر سلولهای بیگانه at BD 

صفحه 23:
9 با توجه به ضرورت حفظ تعادل رادیکالهای آزاد موجود در بدن توسط عوامل آنتی اکسیدانی» با حفظ اين تعادل می توان قدرت دفاعی بدن را ارنقا داده تا بدین وسیله باعث پیشگیری از ابتلا به بیماریهایی نظیر بیماریهای قلبی- عروقی, سرطانها و سایر بیماریهای مزمن در انسان شد. 9 پرتوهای یونیزان با تولید رادیکالهای آزاد می توانند منجر اکسیداسیون پروتئین ها و لیپیدها گردند. طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده که آنتی اکسیدان ها دارای خاصیت حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان می باشند. در يك بررسی بر روی لنفوسیتهای انسانی که تحت تابش گاما فرار گرفته بودند » مشاهده گردید که ویثامین های آنتی اکسیدانی دارای قدرت محافظتی در برابر پرتو گاما می باشند و تجويز اين ويتامين ها پس از تابش گاما به لنفوسیتها» منجر به کاهش معنی داری از ناهنجاریهای . ‏در مقایسه با گروه کنترل می شود‎ Bs 

صفحه 24:
9 ترکیبات آنتی اکسیدان می توانند موجب محافظت سلولها در مقابل عوامل اکسیدان شوند به عنوان مثال در يك مطالعه مشاهده شده است که رها سازی رادیکالهای آزاد خارج سلولی برای سلولهای فاگوسیتوزی (نوتروفیل ها و ماکروفاژها) موتاسیون زا و مهارکننده سیستم ایمنی و اتوتوکسيك می باشد اسید آسکوربيك به طور موثری می تواند موجب خنثی سازی اکسیدان های خارج سلولی مشتق شده از سلولهای بیگانه خوار شود. 9 از طرف دیگر مشاهده شده که اسید آسکوربيك با تحريك مسیر شانت هگزوز منوفسفات در فاگوسیتها موجب تولید بیشتر آنزیم در سلول شود که اين آنزیم سبب شروع واکنش های انفجار تنفسی و انتقال الکترونی می شود که در این مسیر اکسیژن به انیون سوپراکسید تبدیل می شود . 9 برای ایجاد عملکرد مناسب سلولهای سیستم ایمنی در افراد مورد مطالعه بايد بين توليد ۳۴ آزاد و آنتی اکسیدانها تعادلی برقرار باشد. 

صفحه 25:


صفحه 26:
سير كرد و هيدروزن تركيباتى هستند كه در سير يافت مىشود. سير مانع اكسيد شدن چربی‌ها و ته نشین شدنشان در بافتها و عروق می‌شود. سیر» همچنین حاوی مواد آنتی اکسیدانی مانند ویتامینهای 9) ور) و سلنیوم هم هست. 

صفحه 27:
فلاونوئيدها 9 مواد خوراکی فلاونونیدی که عمدتا میوه‌های زرد و قرمز را شامل می‌شوند » آنتی اکسیدانهایی قوی هستند. گیاهان فلاونونیدها را تولید می‌کنند تا از خودشان مقابل انگلهاء باکتری‌ها و آسیب‌های سلولی محافظت کنند. 9 فلاونوئیدها از ویتامین‌های آنتی اکسیدان در برابر آسیب‌های اکسیداتبو محافظت می‌کنند. فلاونونیدها در میوه‌هاء سبزیجات. ادویه جات. دانه‌ها» مغزهاء كلها و يوست گیاهان وجود دارد. سرکه‌ی سیب تمشک آبی؛ بلوبری‌ها» پیاز» مواد موجود در سویا و چای هم فلاونوئید دارند. 

صفحه 28:
ویتامین 6 [8] ویتامین () هم آنتی اکسیدان قدرتمندی است که دیگر آنتی اکسیدانهایی مانند وبتامین 6۶ را تقویت می‌کند . ویتامین (6» محلول در آب است . از این رو نمی‌تواند در بدن ذخیره شود . ویتامین () از نخاع و مغز مقابل رادیکال‌های آزاد و وارد آمدن آسیب به عروق و دیواره‌ی رگها محافظت می‌کند. منابع ویتامین ر) در مواد غذایی زیر یافت می‌شوند : مرکبات ‏ يايايا » کلم بروکلی و کلم بروکسل . 

صفحه 29:
کاروتنونیدها 9 کاروتنونیدهاء ذرات محلول در چربی یافت شده در میوه‌ها و سبزیجات زرد» قرمزء سبز و نارنجی هستند. این‌ها دسته‌ی موثری از آنتی اکسیدان‌ها هستند که حاوی آلفا کاروتن» بتا کاروتن» لیکوپن» لوتین و زاکسانتین هستند. © بيش از ۵۰۰ کاروتنوتید در طبیعت یافت شده است که تنها ۵۰ مورد می‌توانند در بدن تبدیل به ویتامین 8) شود. مواد غذایی حاوی کاروتنوئید عبارتند از : سیب زمینی شیرین » هویج » اسفناج » فلفل شیرین و کلم پیچ. 

صفحه 30:
درخت کمن دار یا ژینگو درخت کهن دار یا ژینگو مخاطاط حبحلونعداراى اثرات آنتى اكسيدان قوى بر روى مغزء سيستم قلبی عروقی و شبکیه‌ی چشم مرراشد. مشخص شذه كه زينكو؛ اثرات ويزهاى بر بيماران مبتلا به آلزايمر و جنون دارد و همجنين در يلقم اده که سابقه‌ی سکته‌ی قلبی داشته اند هم مفيد مى باشد. 

صفحه 31:
ويتامين 08 © اين ويتامين هم آنتى اكسيدانى قوى است كه مانع اكسيداسيون جربىها مىشود. اكسيداسيون جربىء منجر به تصلب شرائين مىكردد. ويتامين 0 جذب اکسیژن را بهبود بخشیده» واكنش يذيرى سيستم ايمنى بدن را بالا مىبرد و به جلوكيرى از آب مرواريد كمك مىكند. © زينك و سلنيوم» جذب و استفاده ويتامين 8) را در بدن ارتقا می‌دهند. منابع ويتامين 02 در مواد غذایی عبارتند از : دانه‌ها و مغزها » دانهى كل آفتابگردان » سبزیجات با برگ سبز تیره ۰ و سیب زمینی شیرین . 

صفحه 32:
بتاکاروتن 9 تاکنون بالغ بر 06060 نوع بتاکاروتن شناسایی شده است. بتاکاروتن‌ها برای جذب اکسیژن‌های رها شده بافتی (نوعی که برای سلول‌ها خطرناک است) سیار مناسب عمل می‌کنند. آنها همچنین در جذب رادیکال‌های آزادی که غلظت اکسیژن پایینی دارند» موثرند. بتاکارون در میوه‌ها و سبزی‌های زرد و نارنجی وجود دارد. کدو حلوایی» گوجه فرنگی؛ طالبیء هلو زردآلو اسفناج» سیب زمینی و هویج منابع خوب بتاکاروتن هستند. 

صفحه 33:
سلنیوم سلنیوم یک عنصر کمیاب است. ماده معدنی که به مقدار کمی از آن احتیاج داریم و باید آن را کم مصرف کنیم. بدون اين ماده معدنی حیات ما در مخاطره قرار می‌گيرد. اين ماده معدنی محیط فعالی برای چند آنزیم آنتی اکسیدان مانند گلوتاتیون پراکساید تشکیل می‌دهد. سلنیوم همراه با ویتامین ها موجب کند شدن روند پیری می شود. خطر ابتلا به سرطان ها را کاهش می دهد» از عروق خونی محافظت می کند و احتمال حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد. منگنز و روی مشابه سلنیوم عناصر کمیابی هستند که بخش اساسی آنزیم‌های آنتی اکسیدان را تشکیل می‌دهند. سلنیوم را بهتر است فقط از غذا دریافت کرد. ماهی» گوشت قرمز. تخم‌مرغ مرغ غلات و حبوبات منابع خوب سلنیوم هستند. 

صفحه 34:
منابع ۵ 0( ‏لنت<) ,ظ) اعنطهباا‎ U. Pree radius, ‘neaniive spevies’ ued toxicvlowy. et Oved C. Pree Rudicds Ts Biology ord Dedicice OxPord: Clarecrioa ‏بط‎ 1999: 7 © ©) Weck OO. Vke toPucave oF cotioxidaat cutouts va vid iePevtiod. Date Rev (O90; SO: dkO-O © 9) Cutionicacts to kucvoo heats ced disease .Dedivated t7 ProPessor Orwnis O. Parke Ewerttus ProPessor, Ouversiy oF Gurey, Garfacd . COC Pubtishicey 9 9 ) مقاله 910) : سطح آنتی اکسیدان تام پلاسما و عملکرد سیستم ایمنی پرسنل رادیولوژی و : هسته ای بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران - نویسنده مسئول : گروه أيمونولوزى دانشكده پزشکی تهران» دانشكاه علوم يزشكى تهران 

نقش اکسیدان و آنتی اکسیدان در بدن و سیستم ایمنی رادیکال های آزاد ‏ برای اینکه به اهمیت آنتی اکسیدان ها پی برد الزم است که شناخت خوبی از رادیکال های آزاد داشت. رادیکال های آزاد مولکول هایی اند که یک الکترون جفت نشده در مدار بیرونی خود دارند و بسیار ناپایدار بوده و به سرعت با ترکیبات دیگر وارد واکنش می شوند تا الکترون مورد نیاز خود را بدست آورند و ثبات یابند که گونه های رادیکال های آزاد شامل گونه فعال اکسیژن ROSمانند آنیون سوپراکسید -پراکسید هیدروژن و رادیکال هیدروکسیل و گونه های نیتروژن RNSشامل اکسید نیتریک و پراکسی نیتریت متعلق به این گروه اند.  بدن به طورمعمولی تحت یک تعادل پویا بین نسل رادیکالهای آزاد و رفع آن است سیستم دفاع فیزیولوژیک برای مقابله با رادیکالهای آزاد دربرگیرنده سیستم آنزیم های درونی مثل کاتاالز .گلوتاتیون ردوکتاز .گلوتایتون پراکسیداز .سوپر اکسید دسموتاز .اورات و کوآنزیم Qمی باشد عوامل اگزوژن مثل بتاکاروتن .ویتامین Eو سلنیوم می باشد .این مولکولها دارای یک اثر آنتی اکسیدانی به دلیل توانایی آنها در تبدیل گونه های فعال اکسیژن به گونه های پایدار ،بی ضرر و یا کاهش مقدارآنها را دارند. مسیر تولید رادیکالهای آزاد :تولید رادیکالهای آزاد در بدن بصورت مداوم وغیرقابل اجتناب است علل اولیه تولید رادیکالهای آزاد شامل موارد زیر است: )1 سیستم ایمنی بدن :سیستم ایمنی محافظ بدن درمقابل عوامل بیماری زای خارجی است نوتروفیل ها به خودی خود یک منبع تولید ROSمی باشند .فعال سازی فاگوسیت ها از طریق تعامل واسطه های پیش التهابی و یا محصوالت باکتریایی با گیرنده های خاص باعث تولید مقدار زیادی از آنیون سوپراکسید رادیکال های آزاد می شود.  )2تولید انرژی :سلولها به طورمداوم تولید انرژی می کنند که ROSو اکسی رادیکالها به عنوان زباله های سمی تولید انرژی در سلول می باشد یک سلول واحد می تواند انواع مختلفی از رادیکال های آزاد را تولید کند. ‏ )3استرس :پاسخ بدن به فشارهای معمولی و استرس باعث تولید رادیکال های آزاد می شود هورمون های که میانجیگری واکنش استرس دربدن را دارند مثل کورتیزول و کاتکول آمین ها که از تخریب آنها رادیکالهای آزاد تولید می شود که مخرب اند. ‏ )4آلودگی هوا وعوامل خارجی :آالینده های هوا مثل آزبست .مونواکسید کربن .فرمالدهید . دودسیگار .حاللهای شیمیایی و غذاهای فرآوری شده حاوی سطوح باالیی از چربی همه محرک قوی تولید رادیکالهای آزاد است. ‏ )5عوامل عمومی :از عوامل عمومی افزایش سن و اختالالت متابولیسمی را می توان نام برد . در افراد مسن لنفوسیت ها حساسیت بیشتری به قرار گرفتن در معرض پراکسید هیدروژن نسبت به افراد جوان دارند .اختالالت متابولیسمی میتوکندری نیز باعث افزایش نشت ROSاز زنجیره تنفسی می شود. واکنش های مربوط به رادیکال های آزاد را به سه مرحله می توان تقسیم کرد : )1 مرحله شروع :تشکیل رادیکال های آزاد از گونه های پایدار و یا واکنش رادیکال های آزاد را با گونه های پایدار شامل می شود. )2 مرحله اشاعه :شامل واکنش های که در آن تعداد رادیکالهای آزاد یکسان باقی می ماند. )3 واکنش پایان :واکنش های که شامل ترکیب دو رادیکال آزاد برای تشکیل یک گونه با ثبات تر است و تعداد رادیکال آزاد کاهش می یابد. هدف رادیکال های آزاد ‏ رادیکال های آزاد به سه جزء از اجزای سلولی حمله می کنند: )1 لیپیدها :پراکسیداسیون لیپیدها در غشای سلولی می تواند در سیالیت و نفوذ پذیری غشای سلولی اختالل ایجاد کرده و آسیب برساند .هنگامی که غشای سلولی توسط رادیکال های آزاد آسیب می بیند سلولها محافظ خود را از دست داده و کل سلول در معرض خطر قرارمی گیرد. )2 پروتئین ها :رادیکال های آزاد به صورت مستقیم به پروتئین ها آسیب می رسانند که می تواند از طریق تاثیر تداخل با فعالیت آنزیم ها وعملکرد پروتئین های ساختاری باشد. : DNA )3 آسیب DNAبه صورت جهش ،خطای ترجمه و ممانعت از سنتز پروتئینها می باشد . در نتیجه آسیب به مولکولهای زیستی ،بسیاری از سیستم های بدن مانند رشد ،نمو ،سیستم ایمنی و تولید مثل آسیب می بیند .  رادیکال های آزاد با سرعتی باور نکردنی در هر لحظه در بدن ما تولید می شوند و اگر با همان سرعت به دام افتاده نشوند می توانند به شدت مشکل زا باشند .رادیكال آزاد می تواند به چربی های بدن حمله کند ،غشاء سلولی را پاره كند و یا مواد سمی را به بافت های دور خود انتشار دهد .این تخریب های غیرقابل جبران ،منجر به تغییر عملكرد سلولی و یا مرگ سلولی می شود. در تصویر می توانید نحوه عملکرد آنتی اکسیدان در مقابل رادیکال آزاد را می بینید.  آنتی‌اکسیدان‌ها دارای الکترون اضافی و بار الکترونیکی منفی هستند ؛ بنابراین می‌توانند اثر مخرب رادیکال‌های آزاد را در بدن خنثی کنند .این مواد با دادن الکترون به رادیکال‌های آزاد ،از تخریب سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند و نقش بسیار مفیدی در احیا مجدد سالمتی بدن ایفا می‌کنند . سیستم های دفاعی در برابر رادیکال های آزاد )1 آنزیم ها :سلولها به طورمع[مولی از خود در برابرآسیب ROSبا استفاده ازآنزیم مثل کاتاالز .سوپراکسید دسموتاز و ...دفاع می کنند. )2 خود تع[میری :بدن دارای سیستم تعم[یر و جایگزینی بلوک های ساختمانی آسیب دیده است ،اجزاء تشکیل دهنده در سلول هرچند روز یک بار بطور کامل جایگزین م[ی شوند. )3 مواد م[غذی :ویتام[ین ها و م[واد مغ[ذی دیگر به عنوان خط دوم دفاعی برای خنثی کردن رادیکال های آزاداند ک[ه عبارتند از ویتامین ، Eویتام[ین ، C بتاکاروتن و سلنیوم تشخیص رادیکال های آزاد ‏ رادیکال های آزاد را با تکنیک های خاصی می توان تشخیص داد :رزوناس مغناطیسی هسته ای با استفاده از پدیده ای به نام CIDNP -استفاده از اشعهX فوتو الکترون طیف سنجی -طیف سنجی جذبی -استفاده از رادیکال نشانگرپایدار روش غیر مستقیم :استفاده از مشتقات[ غیر اختصاصی مواد فیزیولوژیکی مثل اندازه گ[یری چربی (محصوالت پراکسیداسیون) -محصوالت اکسیداسیون اسیدهای آمینه (م[تا تیروزین – ارتوتیروزین ) -محصوالت پپتیدی اک[سیداسیون ( اک[سیده گلوتاتیون) رادیکال های آزاد و بیماری های انسان شرایط بالینی که ROSباعث ایجاد و گسترش آن ها می شود اعضاء آب مروارید – تخریب شبکیه آمفیزم – آسیب به آلوئل ها - Msپ[[[ارک[ینسون– دیستروفیدا[ئمیعضالنی آلزایمر – پارکینسون – تصلب چند گانه سندروم داون – بی نظمی DNAو میتوکندری آرتریت روماتوئید – پوکی استخوان چشم شش ها ناهنجاری عصبی -عضالنی ناهنجاری عصبی ژنتیکی استخوان سرطان – آفتاب سوختگی -خشکی پوست – پیری زودرس پوست مرگ سلول – افزایش نفوذ پذیری سلول – سمی شدن آن – جهش سلول – شکستن هسته سلول و آسیب به DNA سلول تصل[ب شرایین – سکته – آرترواسکلروز کم خونی – دیابت – ناتوانی کلیوی – نفخ – زخم معده – نقص در تولد – HIV قلبی – عروقی موارد دیگر آنتی اکسیدان‌ها آنتی اکسیدان‌ها ،ترکیباتی طبیعی هستند که بدن را مقابل رادیکال‌های آزاد مضر مصون نگاه می‌دارند. رادیکال‌های آزاد ،اتم هایی هستند که سبب تخریب سلولها می‌شوند ،به سیستم ایمنی صدمه می‌زنند و عفونتها و بیماری‌های ناتوان کننده‌ای مانند سرطان و بیماری‌های قلبی را بوجود می‌آورند. رادیکال‌های آزاد متعددی در بدن وجود دارد که بر اثر تابش اشعه‌ها از جمله پرتوهای زیانبار خورشید ،مواد سمی شیمیایی مانند مواد درون دود سیگار ،هوای آلوده ،شوینده‌های خانگی و صنعتی و فرایندهای متابولیسمی ( مثل تجزیه‌ی چربی برای تولید انرژی ) ایجاد می‌شوند.  ام[ا آنتی اکسیدان‌ها ،مواد غذایی‌ای م[انند کارتونوئیدها ،فالونوئیدها و سلنیوم‌ها هستند ،ک[ه به جلوگیری از وارد آمدن آسیب به سلوله[ای بدن کم[ک نموده یا صدمات وارد شده را ترمیم می‌کنند. آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را به[بود بخشیده و خطر عفونت[ یا ابتال به سرطان را پایین آورند. مواد اکسیدان به خصوص چربی‌های مضر و اکسید ک[ننده را که در غشای سلول هستند با تغییر در فرمولشان از بین می‌برند .آنزیم‌های دیگری از آنتی اک[سیدان نیز در بدن هستند بنابراین وجود آنها می‌تواند از عوارض مخرب رادیکال‌های آزاد جلوگیری کند. مکانیسم دفاع آنتی اکسیدان ها )1آنتی اکسیدان های آنزیمی ‏ سوپر اکسید دیسموتاز ( : )SODاز خانواده آنزیم های فلزی است که بسته به یون فلزی پیوند خورده با جایگاه فعال ،سه نوع آنزیم ( cu-zn-SODمس و روی)( Mn-SOD ،منیزیم) و ( Fe- SODآهن) وجود دارد .باالترین فعالیت SODدر کبد است و فعالیت آن در عضله اسکلتی مشابه قلب است ولی توزیع آن در بافت ها متفاوت است SODاولین خط دفاع آنزیمی در برابر FRSاست و باعث تبدیل سوپر اکسید به پراکسید هیدروژن می شود. ‏ گلوتاتیون پراکسیداز ( : )GPXآنزیمی است وابسته به سلنیوم که در غشاء چربی و هموگلوبین و اریتروسیت ها موجود است و هدف بیولوژیکی آن 2O2Hو پراکسیداسیون چربی است .مقدار آن در سیتوپالسم سلول دو برابر میتوکندری است گلوتاتیون پراکسیداز قابلیت باالیی برای دادن هیدروژن به GSHو تبدیل آن به GSSGدارد بنابراین این آنزیم نقش مهمی در مهار پراکسیداسیون لیپید و جلوگیری از آسیب به DNAو RNAایفاء می کند.  کاتاالز ( : )CATکاتاالز آنزیمی وابسته به آهن است .به طور عمده در اندامک هایی به نام پراکسی زوم ها واقع شده است 2O2H .را به O2 Hتبدیل می کند و فعالیتی مشابه SODدارد و باالترین فعالیت آن درکبد و پایین ترین فعالیت در عضله اسکلتی برقرار می باشد .در عضله اسکلتی ،فعالیت آن بر حسب نوع تار متفاوت است بیشتر فعالیت آن در تارهای نوع اول ( )Iو کمترین فعالیت آن درتارهای نوع دوم( )IIمی باشد.  )2آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی )1-2آنتی اکسیدان های محلول در چربی ویتامین ( Eآلفا -توکوفرول) :مهمترین ماده ضد اکسایشی زنجیره شکن محلول در چربی بدن است این ماده تقریبا ً در غشای دو الیه سلول قرار دارد اما بخش عمده آن در غشای داخلی میتوکندری (محل قرارگیری زنجیره انتقال الکترون) واقع شده است .مقدار ویتامین Eدر بافت های مهم بدن از جمله کبد و قلب و بافت چربی نسبتا ً کم است ولی فراوان ترین مقدار آن در بافت چربی قهوه ای وجود دارد .ویتامین Eمستقیما ً با تمام Rosها واکنش می دهد و آنها را خنثی می کند و همچنین از اکسیداسیون LDLجلوگیری می کند . بتاکاروتن :موثرترین آنتی اکسیدان برای از بین بردن اکسیژن منفرد است و پیش ساز اصلی ویتامین Aمی باشد .به صورت کوواالن به رادیکال های هیدروپراکسیل ( )ROOHو پراکسیل ( )ROOوصل شده و آنها را از زنجیره پراکسیداسیون لیپید حذف می کند.  اسید اوریک :اسید اوریک از طریق مسیر گزانتین اکسیداز ( )XOزمانی که منابع ATPدرون عضالنی کافی نباشد ،تولید شده و از عضله به خون رها می شود .اسید اوریک الشه خوار عالی هیدروکسیل است .بعد از انقباض شدید عضالنی و به هنگام ایسکمی (کم خونی موضعی) ،غلظت آن در خون زیاد می شود.  )2-2آنتی اکسیدان محلول در آب ‏ ویتامین ( Cاسیداسکوربیک) :مهمترین آنتی اکسیدان محلول در آب است که در بخش سیتوزول و مایع خارج سلولی قرار دارد .این ویتامین تمیزکننده قوی رادیکال های سوپراکسید و هیدروکسیل تشکیل شده در محیط های آبی مانند پالسما است همچنین توانایی بازیافت ویتامین E را داراست و با دادن یک الکترون به رادیکال ویتامین ، Eآن را بازیافت می کند. ‏ گلوتاتیون ( : ) GSHیکی از فراوان ترین عوامل احیاء کننده بیولوژیکی از نوع غیر پروتئینی تیول دار است بخش عمده آن در سیتوپالسم سلول است اما %15آن به صورت کامالً فشرده در میتوکندری موجود است .مهم ترین عملکرد ضد اکسایشی آن این است که به عنوان سوبسترا عمل می کند تا GPXبتواند رادیکال ها را دفع کند و در نتیجه GSHبه GSSGاکسید می شود .احیای GSSGتوسط آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز ( ) GRکاتالیز می شود .نقش ضد اکسایشی دیگر گلوتاتیون ،نگهداری آنتی اکسیدان های ویتامین Eو Cدر وضعیت احیاء می باشد .در شرایط فیزیولوژیک تقریبا ً 90درصد گلوتاتیون موجود در گردش خون توسط کبد ساخته می شود. آنتی اکسیدان و سیستم ایمنی ‏ از آنجایی كه تركیبات اكسیدان و رادیكالهای آزاد بسیار فعال و ناپایدار می باشند ،تمایل زیادی به واكنش با مولكولهایی نظیر DNAدارند كه موجب آسیب اكسیداتیو و پروتئین ها و كربوهیدراتها در آنها می گردد .نتیجه این واكنش ها اختالل در عملكرد سلولها خواهد بود و چنانچه این آسیب شدید باشد منتهی به مرگ سلول های مذكور می گردد. ‏ رادیكالهای آزاد به واسطه چندین مكانیسم ایجاد می شوند یا می توانند با از دست دادن الكترون و یا با گرفتن اتم هیدروژن ازتركیبات شیمیایی تشكیل شوند .عالوه بر این در اثر برخورد پرتوهای یونیزان با آب موجود در بافتها ،رادیكال های هیدروكسیل تولید می شوند .عالوه بر این رادیكالهای آزاد می توانند در نتیجه فعال شدن سلولهای التهابی مانند ماكروفاژها و نوتروفیل ها نیز تولید شوند .این سلولها از رادیكال های آزاد نوع ) Reactive Oxygen Species (ROSجهت نابودی میكروارگانیسم های خارجی طی فرآیندهای انفجار تنفسی استفاده می نمایند.  بعضی از رادیكال های آزاد دارای نظیر سوپرآنیون اكسید و رادیكال های ROS منشاء اكسیژنی هیدروكسیل هستند .گروه دیگری از رادیكال های آزاد دارای منشاء نیتروژنی اند كه جزء گروه ) Reactive Nitrogen Species (RNSمی باشند مثل NOو . NO2 ‏ از آنجایی كه تركیبات اكسیدان و رادیكالهای آزاد برای بسیاری از روندهای فیزیولوژیك و متابولیك ضروری هستند بنابراین بدن باید یك حالت تعادل از این مواد را ایجاد نماید . برای جلوگیری از افزایش تولید مواد اكسیدان و محافظت بیشتر ،سلولهای بدن دارای یك نوع مكانیسم دفاع بیولوژیكی آنتی اكسیدانی می باشند .عملكرد این مكانیسم ها بسته به نوع سلول و نوع بافت متفاوت است .تركیبات موجود در سیستم دفاع آنتی اكسیدانی نیز بسیار متنوع هستند در نتیجه عملكرد آنها نیز متفاوت بوده بعضا مهاری و یا تقویت كننده می باشد.  این عوامل شامل آنزیمهای آنتی اكسیدانی نظیر سوپراكسید دیسموتاز ،كاتاالز و گلوتاتیون پراكسیداز و ویتامین های آنتی اكسیدان مثل ویتامین Cو ویتامین Eو بتاكاروتن هستند تحت شرایط طبیعی یك تعادل هموستاتیكی بین تشكیل RNS/ROSو برداشت آنها توسط تركیبات آنتی اكسیدانی در بدن وجود دارد .هر زمان كه این تعادل به نفع RNS/ROSشكسته شود منجر به وضعیتی به نام استرس اكسیداتیو می گردد. ‏ استرس اكسیداتیو میتواند باعث آسیب به اجزای سلولی از جمله DNAو پروتئین ها و لیپیدها گردد .به عنوان نمونه اكسیداسیون آنزیم ها و گیرنده های سلولی موجب اختالل در عملكرد سلولها می شود .همچنین پراكسیداسیون لیپیدی هم می تواند باعث تغییراتی در قابلیت نفوذ پذیری غشای سلول و تغییرات ساختاری پروتئین ها و عملكرد آنها شود .  مصرف ویتامین Eموجب افزایش تكثیر لنفوسیتهای Tو Bدر پاسخ به محركها و ترشح اینترلوكین 2می شود .و در مطالعه دیگر مصرف ویتامین Eباعث كاهش تولید آنیون سوپراكسید در ماكروفاژها می گردد. ثابت شده كه مصرف ویتامین Eسبب افزایش تولید اینترلوكین 2و افزایش عملكرد لنفوسیتهای NKو Tدر افراد پیر می گردد .آنتی اكسیدانها همچنین می توانند غشای سلولهای بیگانه خوار مثل ماكروفاژها و نوتروفیل ها را از اثرات اكسیداتیو تركیبات اكسیدان تولید شده محافظت نمایند . مشاهده شده است كه كمبود ویتامین Eموجب اختالل در عملكرد سلولهای بیگانه خوار در برابر پاتوژنها می شود .آنتی اكسیدانهای غذایی مثل ویتامین Eو Cسبب مهار آسیب اكسیدانی غشای سلولی و در نتیجه موجب بهبود عمل كرد بهتر سلولهای بیگانه خوار می گردند .  با توجه به ضرورت حفظ تعادل رادیكالهای آزاد موجود در بدن توسط عوامل آنتی اكسیدانی ،با حفظ این تعادل می توان قدرت دفاعی بدن را ارتقا داد ،تا بدین وسیله باعث پیشگیری از ابتال به بیماریهایی نظیر بیماریهای قلبی -عروقی ،سرطانها و سایر بیماریهای مزمن در انسان شد. ‏ پرتوهای یونیزان با تولید رادیكالهای آزاد می توانند منجر اكسیداسیون پروتئین ها و لیپیدها گردند .طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده كه آنتی اكسیدان ها دارای خاصیت حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان می باشند .در یك بررسی بر روی لنفوسیتهای انسانی كه تحت تابش گاما قرار گرفته بودند ،مشاهده گردید كه ویتامین های آنتی اكسیدانی دارای قدرت محافظتی در برابر پرتو گاما می باشند و تجویز این ویتامین ها پس از تابش گاما به لنفوسیتها ،منجر به كاهش معنی داری از ناهنجاریهای كروموزومی در مقایسه با گروه كنترل می شود .  تركیبات آنتی اكسیدان می توانند موجب محافظت سلولها در مقابل عوامل اكسیدان شوند به عنوان مثال در یك مطالعه مشاهده شده است كه رها سازی رادیكالهای آزاد خارج سلولی برای سلولهای فاگوسیتوزی (نوتروفیل ها و ماكروفاژها) موتاسیون زا و مهاركننده سیستم ایمنی و اتوتوكسیك می باشد اسید آسكوربیك به طور موثری می تواند موجب خنثی سازی اكسیدان های خارج سلولی مشتق شده از سلولهای بیگانه خوار شود. ‏ از طرف دیگر مشاهده شده كه اسید آسكوربیك با تحریك مسیر شانت هگزوز منوفسفات در فاگوسیتها موجب تولید بیشتر آنزیم در سلول شود كه این آنزیم سبب شروع واكنش های انفجار تنفسی و انتقال الكترونی می شود كه در این مسیر اكسیژن به انیون سوپراكسید تبدیل می شود . ‏ برای ایجاد عملكرد مناسب سلولهای سیستم ایمنی در افراد مورد مطالعه باید بین تولید رادیكالهای آزاد و آنتی اكسیدانها تعادلی برقرار باشد. مواد غذایی دارای آنتی اکسیدان سیر گوگرد و هیدروژن ترکیباتی هستند که در سیر یافت می‌شود .سیر مانع اکسید شدن چربی‌ها و ته نشین شدنشان در بافتها و عروق می‌شود .سیر ،همچنین حاوی مواد آنتی اکسیدانی مانند ویتامینهای A و Cو سلنیوم هم هست. فالونوئیدها مواد خوراکی فالونوئیدی که عمدتا میوه‌های زرد و قرمز را شامل می‌شوند ،آنتی اکسیدانهایی قوی هستند .گیاهان ،فالونوئیدها را تولید می‌کنند تا از خودشان مقابل انگلها ،باکتری‌ها و آسیب‌های سلولی محافظت کنند. فالونوئیدها از ویتامین‌های آنتی اکسیدان در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کنند .فالونوئیدها در میوه‌ها ،سبزیجات ،ادویه جات ،دانه‌ها، مغزها ،گل‌ها و پوست گیاهان وجود دارد .سرکه‌ی سیب ،تمشک آبی، بلوبری‌ها ،پیاز ،مواد موجود در سویا و چای هم فالونوئید دارند. ویتامین C ‏ ویتامین Cهم آنتی اکسیدان قدرتمندی است که دیگر آنتی اکسیدانهایی مانند ویتامین Eرا تقویت می‌کند .ویتامین ،Cمحلول در آب است ،از این رو نمی‌تواند در بدن ذخیره شود .ویتامین Cاز نخاع و مغز مقابل رادیکال‌های آزاد و وارد آمدن آسیب به عروق و دیواره‌ی رگها محافظت می‌کند. منابع ویتامین Cدر مواد غذایی زیر یافت می‌شوند :مرکبات ،پاپایا ،کلم بروکلی و کلم بروکسل . کاروتنوئیدها کاروتنوئیدها ،ذرات محلول در چربی یافت شده در میوه‌ها و سبزیجات زرد، قرمز ،سبز و نارنجی هستند .این‌ها دسته‌ی موثری از آنتی اکسیدان‌ها هستند که حاوی آلفا کاروتن ،بتا کاروتن ،لیکوپن ،لوتین و زاکسانتین هستند. بیش از ۵۰۰کاروتنوئید در طبیعت یافت شده است که تنها ۵۰مورد می‌توانند در بدن تبدیل به ویتامین Aشود .مواد غذایی حاوی کاروتنوئید عبارتند از :سیب زمینی شیرین ،هویج ،اسفناج ،فلفل شیرین و کلم پیچ. در[خت کهن‌دار یا ژینگو درخت کهن‌ دار یا ژینگو ‏ginkgo bilobaدارای اثرات آنتی اکسیدان قوی بر روی مغز ،سیستم قلبی عروقی و شبکیه‌ی چشم می‌باشد .مشخص شده که ژینگو، اثرات ویژه‌ای بر بیماران مبتال به آلزایمر و جنون دارد و همچنین در افرادی که سابقه‌ی سکته‌ی قلبی داشته‌اند هم مفید می‌باشد. ویتامین E این ویتامین هم آنتی اکسیدانی قوی است که مانع اکسیداسیون چربی‌ها می‌شود .اکسیداسیون چربی ،منجر به تصلب شرائین می‌گردد .ویتامین E جذب اکسیژن را بهبود بخشیده ،واکنش پذیری سیستم ایمنی بدن را باال می‌برد و به جلوگیری از آب مروارید کمک می‌کند. زینک و سلنیوم ،جذب و استفاده ویتامین Eرا در بدن ارتقا می‌دهند .منابع ویتامین Eدر مواد غذایی عبارتند از :دانه‌ها و مغزها ،دانه‌ی گل آفتابگردان ،سبزیجات با برگ سبز تیره ،و سیب زمینی شیرین . بتاکاروتن تاکنون بالغ بر 600نوع بتاکاروتن شناسایی شده است .بتاکاروتن‌ها برای جذب اکسیژن‌های رها شده بافتی (نوعی که برای سلول‌ها خطرناک است) بسیار مناسب عمل می‌کنند .آنها همچنین در جذب رادیکال‌های آزادی که غلظت اکسیژن پایینی دارند ،موثرند .بتاکارون در میوه‌ها و سبزی‌های زرد و نارنجی وجود دارد .کدو حلوایی ،گوجه فرنگی ،طالبی ،هلو ،زردآلو، اسفناج ،سیب زمینی و هویج منابع خوب بتاکاروتن هستند. سلنیوم سلنیوم یک عنصر کمیاب است .ماده معدنی که به مقدار کمی از آن احتیاج داریم و باید آن را کم مصرف کنیم .بدون این ماده‌ معدنی حیات ما در مخاطره قرار می‌گیرد .این ماده معدنی محیط فعالی برای چند آنزیم آنتی اکسیدان مانند گلوتاتیون پراکساید تشکیل می‌دهد .سلنیوم همراه با ویتامین ها موجب کند شدن روند پیری می شود ،خطر ابتال به سرطان ها را کاهش می دهد ،از عروق خونی محافظت می کند و احتمال حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد. منگنز و روی مشابه سلنیوم عناصر کمیابی هستند که بخش اساسی آنزیم‌های آنتی اکسیدان را تشکیل می‌دهند .سلنیوم را بهتر است فقط از غذا دریافت کرد. ماهی ‌،گوشت قرمز ،تخم‌مرغ ،مرغ ،غالت و سلنیوم هستند. حبوبات منابع خوب منابع  1) Halliwell B, Gutteridge J. Free radicals, ‘reactive species’ and toxicology. In: Wood C. Free Radicals In Biology and Medicine Oxford: Clarendon Press: 1999; p. 544-609  2) Beck MA. The influence of antioxidant nutrients on viral infection. Nutr Rev 1998; 56: 140-6  3) Antioxidants in human health and disease .Dedicated to Professor Dennis V. Parke Emeritus Professor, University of Surrey, England . CABI Publishing 1999 سطح آنتی اكسیدان تام پالسما و عملكرد سیستم ایمنی پرسنل رادیولوژی و: SID ) مقاله4 گروه: نویسنده مسئول- پزشكی هسته ای بیمارستان های دانشگاه علوم پزشكی تهران دانشگاه علوم پزشكی تهران،ایمونولوژی دانشكده پزشكی تهران 