نقش اکسیدان و آنتی اکسیدان در بدن و سیستم ایمنی

صفحه 1:
نقش اکسیدان و آنتی اکسیدان در بدن و 1 

صفحه 2:
cae های آزاد داشت. رادیکال های آزاد 9 برای اینکه به اهمیت آنتی اکسیدان ها پی برد لازم است که شناخت خوبی از رادیکال 8 رادیکال های آزاد مولکول هایی اند که یک الکترون جفت نشده در مدار بیرونی خود دارند و بسیار ناپایدار بوده و به سرعت با ترکیبات دیگر وارد واکنش می شوند تا الکترون مورد نیاز خود را بدست آورند و ثبات یابند كه گونه های رادیکال های آزاد شامل گونه فعال اکسیژن 43669 مانند آنیون سوپراکسید - پراکسید هیدروژن و رادیکال هیدروکسیل و گونه های نیتروژن60)9٩)‏ شامل اکسید نیتریک و پراکسی نیتریت متعلق 

صفحه 3:
9 یدن به طورمعمولی تحت یک تعادل پویا بین نسل رادیکالهای آزاد و رفع آن است سیستم دفاع فیزیولوژیک برای مقابله با رادیکالهای آزاد دربرگیرنده سیستم آنزیم های درونی مثل کاتالاز . گلوتاتیون ردوکتاز . گلوتایتون پراکسیداز. سوپر اکسید دسموتاز . اورات و أكوآنزيم :6 مى باشد.عوامل اكزوؤن مثل بتاكازوئن ..ويتامين. 8و سلنيوم مى باشد. أين مولکولها دارای یک اثر آنتی اکسیدانی به دیل توانیی آنها در تبدیل گونه های فعال اکسیژن به گونه های پایداره بی ضرر و یا کاهش مقدارآنها را دارند. 9 مسیر تولید رادیکالهای آزاد : تولید رادیکالهای آزاد در بدن بصورت مداوم و غیرقابل اجتناب است علل اولیه تولید رادیکالهای آزاد شامل موارد زیر است: 9 )) سیستم ایمنی بدن : سیستم ایمنی محافظ بدن درمقابل عوامل بیماری زای خارجی است نوتروفیل ها به خودی خود یک منبع تولید۷(6۵) می باشند. فعال سازی فاگوسیت ها از ا( تعامل واسطه هاى ب پیش التهابی و با محصو رت باکتربایی با گیرنده های حلص باعث توليد مقدار زيادى از آنيون سويراكسيد راديكال هاى آزاد مى شود. 

صفحه 4:
© ) تولید انرژی : سلولها به طورمداوم تولید انرژی می کنند که 6۲069 و اکسی رادیکالها به أعنوان زباله های سمی تولید انرژی در سلول می باشد یک سلول واحد می تواند انواع مختلفی از رادیکال های آزاد را تولید کند. 9) استرس : پاسخ بدن به قشارهای معمولی و استرس باعث تولید رادیکال های آزاد می شود هورمون های که میانجیگری واکنش استرس دربدن را دارند مثل کورتیزول و کاتکول آمین ها که از تخریب آنها رادیکالهای آزاد تولید می شود که مخرب اند. 9 43) آلودگی هوا وعوامل خارجی : آلاینده های هوا مثل آزبست . مونواکسید کربن . فرمالدهید . دودسیگار . حلالهای شیمیایی و غذاهای فرآوری شده حاوی سطوح بالایی از چربی همه محرک قوی تولید رادیکالهای آزاد است. 5 () عوامل عمومی : از عوامل عمومی افزایش سن و اختلالات متابولیسمی را می توان نام برد . در اذر اد مسن لنفوسیت ها حساسیت بیشتری به قرار گرفتن در معرض پراکسید هیدروژن نسبت 3 جوان دارند. اختلالات متابولیسمی میتوکندری نیز باعث افزایش نشت 0۲600۶ از Se | 

صفحه 5:
واکنش های مربوط به رادیکال های آزاد را به سه مرحله می توان تقسیم کرد : ») مرحله شروع : تشکیل رادیکال های آزاد از گونه های پایدار و یا واکنش رادیکال های آزاد را با گونه های پایدار شامل می شود. 0) مرحله اشاعه : شامل واکنش های که در آن تعداد رادیکالهای آزاد یکسان باقی می ‎a‏ (2) راکش پایان : واکش هلى كه شامل تركيب دو راديكال آزاد براى تشكيل يك گونه با ثبات تر است و تعداد راديكال آزاد كاهش مى يابد. 

صفحه 6:
هدف رادیکال های آزاد 9 رادیکال های آزاد به سه جزء از اجزای سلولی حمله می 9) لبپیدها : پراکسیداسیون لیپیدها در غشای سلولی می تواند در سیالیت و نفوذ پذیری اغشای سلولی اختلال ایجاد کرده و آسیب برساند. هنگامی که غشای سلولی توسط رادیکال های آزاد آسیب می بیند سلولها محافظ خود را از دست داده و کل سلول در معرض خطر قرارمی گیرد. 9 ) پروتنین ها : رادیکال های آزاد به صورت مستقیم به پروتئین ها آسیب می رسانند که می تواند از طریق تاثیر تداخل با فعالیت آنزیم ها وعملکرد پروتئین های ساختاری باشد. 9) 0200009 : آسیب 0606) به صورت جهش ۰ خطای ترجمه و ممانعت از سنتز پروتئينها می باشد . )سیب به مولکولهای زیستی » بسیاری از سیستم های بدن مانن رشد » نمو + سیستم ایمنی و تولید مثل آسیب می بیند . 

صفحه 7:
8 رادیکال های آزاد با سرعتی باور نکردنی در هر لحظه در بدن ما تولید می شوند و اگر با همان سرعت به دام افتاده نشوند می توانند به شدت مشکل زا باشند. رادیکال آزاد می تواند به چربی های بدن حمله کند» غشاء سلولی را پاره کند و یا مواد سمی را به بافت های دور خود انتشار دهد. این تخریب های غیرقابل جبران؛ منجر به تغییر عملکرد سلولی و یا مرگ سلولی می شود. در تصویر می توانید نحوه عملکرد آنتی اکسیدان در مقابل رادیکال آزاد را می بینید. ‎"or ©‏ و زنجیره فحلع گردید , ‏راهبکال آزاه آنتى اتکسیدان 

صفحه 8:
آنتیاکسیدان‌ها دارای الکترون اضافی و بار الکترونیکی منفی هستند ؛ بنابراین می‌توانند اثر مخرب رادیکال‌های آزاد را در بدن خنثی کنند. این مواد با دادن الکترون به رادیکال‌های آزاد » از تخریب سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند و نقش بسیار مفیدی در احیا مجدد سلامتی بدن ایفا می‌کنند . 8-46 8 سلول سالم رادیکال آزاد 

صفحه 9:
سیستم های دفاعی در برابر رادیکال های آزاد 9 ) آنزیم ها : سلولها به طورمعمولی از خود در برابرآسیب ‎ROG‏ با استفاده ازآنزیم مثل کاتالاز. سوپراکسید دسموتاز و... دفاع می کنند. ) خود تعمیری : بدن دارای سیستم تعمیر و جایگزینی بلوک های ساختمانی آسیب دیده است ۰ اجزاء تشکیل دهنده در سلول هرچند روز یک بار بطور کامل جایگزین می شوند. 3) مواد مغذی : ویتامین ها و مواد مغذی دیگر به عنوان خط دوم دفاعی برای خنثی کردن رادیکال های آزاداند که عبارتند از ویتامین 8) » ويتامين © » بتاکاروتن و سلنیوم 

صفحه 10:
پایدار گلوتاتیون) تشخیص رادیکال های آزاد © رادیکال های آزاد را با تکنیک های خاصی می توان تشخیص داد : رزوناس مغناطیسی هسته ای با استفاده از پدیده ای به نام - 160006۳() استفاده از اشعه( أ فوتو الکترون طبف سنجی - طیف سنجی جذیی - استفاده از رادیکال نشانگر © زوش غير مستقيم : استفاده از مشتقات غير اختصاصی مواد فیزیولوژیکی مثل اندازه كيرى جربى (محصولات يراكسيداسيون)- محصولات اكسيداسيون اسيدهاى آمينه (متا تيروزين - ارتوتيروزين ) - محصولات بيتيدى اكسيداسيون ( اكسيده 

صفحه 11:
رادیکال های آزاد و بیماری های انسان شرایط بالینی که 10069 باعث ایجاد و گسترش آن ها اعضاء می شود آب مروارید - تخریب شبکیه 8 آمفیزم - آسیب به آلوئل ها شش ها ‎Os:‏ - پا کینسون- دیستروفی‌دلنمی‌عضلالی ناهنجاری عصبی - عضلانی آلزایمر - پارکینسون - تصلب چند گانه ناهنجاری عصبی سندروم داون - بی نظمی 00060) و میتوکندری ژنتیکی آرتریت روماتونید - پوکی استخوان استخوان سرطان - آفتاب سوختكى- خشكى يوست - بيرى زودرس يوست مرگ سلول - افزایش نفوذ پذیری سلول - سمی شدن آن - جهش ‎ie‏ ‏سلول - شکستن هسته سلول و آسیب به 00069 تصلب شرایین - سکته - آرترواسکلروز قلبی - عروقی کم خونی - دیابت - ناتوانی کلیوی - نفخ - زخم معده - نقص در موارد دیگر تولد - 10اه 

صفحه 12:
آنتی اکسیدان‌ها © آنتى اكسيدانهاء ترکیباتی طبیعی هستند که بدن را مقابل رادیکال‌های آزاد مضر مصون نگاه می‌دارند. 9 رادیکال‌های آزاد ۰ اتم هایی هسنند که سبب تخریب سلولها می‌شوند ؛ به سیستم ایمنی صدمه می‌زنند و عفونتها و بیماری‌های ناتوان کننده‌ای مانند سرطان و بیماری‌های قلبی را بوجود می‌آورند. @ رادیکال‌های آزاد متعددی در بدن وجود دارد که بر اثر تابش اشعه‌ها از جمله پرتوهای زیانبار خورشید » مواد سمی شیمیایی مانند مواد درون دود سیگار» هوای آلوده » شوینده‌های خانگی و صنعتی و فرایندهای لیسمی ( مثل تجزیه‌ی چربی برای تولید انرژی ) ایجاد می‌شوند. 

صفحه 13:
اما آنتی اکسیدان‌ها » مواد غذایی‌ای مانند کارتونوئیدها» فلاونوئیدها و سلنیوم‌ها هستند» که به جلوگیری از وارد آمدن آسیب به سلولهای بدن کمک نموده یا صدمات وارد شده را ترمیم می‌کنند. 9 آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و خطر عفونت یا ابتلا به سرطان را پایین آورند. 0 مواد اکسیدان به خصوص چربی‌های مضر و اکسید کننده را که در غشای سلول هستند با تغیبر در فرمولشان از بین می‌برند. آنزیم‌های دیگری از آنتی اکسیدان نیز در بدن هستند بنابراین وجود آنها می‌تواند از عوارض مخرب رادیکال‌های آزاد جلوگیری کند. 

صفحه 14:
مکانیسم دفاع آنتی اکسیدان ها ) آنتی اکسیدان های آنزیمی ‎“i‏ اکسید دیسموتاز (6(60)) : از خانواده آنزیم های فلزی است که بسته به یون فلزی پیوند خورده با جایگاه فعال» سه نوع آنزیم ‎UH) ArzGOO‏ و روی)۰ 075-0890600 (منيزيم) و ‎GOD‏ -۰<) (آهن) وجود دارد. بالاترین فعالیت 96(60) در کبد است و فعالیت آن در عضله اسکلتی مشابه قلب است ولی توزیع آن در بافت ها متفاوت است 96(60) اولین خط دفاع آنزب در برابر 0005 است و باعث تبديل سوير اكسيد به پراکسید هیدروژن می شود. 6 گلوتاتیون پراکسیداز (90۳2)) : آنزیمی است وابسته به سلنیوم که در غشاء چربی و هموگلوبین و اریتروسیت ها موجود است و هدف بیولوژیکی آن بااكیم(), و پراکسیداسیون چربی است. مقدار آن در سیتوپلاسم سلول دو برابر میتوکندری است گلوتاتیون پراکسیداز قابلیت بالایی برای دادن ن به 60811 و تبديل آن به 9090908 دارد بنابراين اين أنزيم نقش مهمى در مهار ‎mm)‏ ليبيد و جلوكيرى از آسيب به 70009) و 20009) ايفاء مى كند. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 15:
کاتالاز (26970)) : کاتالاز آنزیمی وایسته به آهن است. به طور عمده در اندامک هایی | ۳ ۳ 4 ۳ به نام يراكسى زوم ها واقع شده ‎GOW aul‏ را به رال ()تبدیل می کند و فعالیتی مشابه 90060) دارد و بالاترین فعالیت آن درکبد و پایین ترین فعالیت در عضله اسکلتی برقرار می باشد. در عضله اسکلتی فعالیت آن بر حسب نوع تار متفاوت است بیشتر فعالیت آن در تارهای نوع اول (1) و کمترین فعالیت آن درتارهای نوع دوم(11) می باشد. 

صفحه 16:
حذف می کند. ©) آنتى اکسیدان هاى غير آنزيمى ©-0) آنتى اكسيدان هاى محلول در جربى ویتامین () (آلفا- توكوفرول) : مهمترين ماده ضد اكسايشى زنجيره شكن محلول در جربى بدن است اين ماده تقريباً در غشاى دو لايه سلول قرار دارد اما بخش عمده آن در غشاى داخلى ميتوكندرى (محل قراركيرى زنجيره انتقال الكترون) واقع شده است. مقدار ويتامين در بافت هاى مهم بدن از جمله كبد و قلب و بافت جربى نسبتاً كم است ولى فراوان ترین مقدار آن در بافت چربی قهوه ای وجود دارد. ویتامین 8) مستقیماً با تمام ع«() ها واکنش می دهد و آنها را خنثی می کند و همچنین از اکسیداسیون رالا)را جلوگیری می کند . 9 بتاکاروتن : موثرترین آنتی اکسیدان برای از بین بردن اکسیژن منفرد است و پیش ساز اصلی ویتامین 9) می باشد. به صورت کووالان به رادیکال های هیدروپراکسیل 0 و پراکسیل (020)) وصل شده و آنها را از زنجیره پراکسیداسیون لیپید 

صفحه 17:
اسید اوریک: اسید اوریک از طریق مسير گزانتین اکسیداز (26) زمانی که منابع 9/۳) درون عضلانی کافی نباشد » تولید شده و از عضله به خون رها می شود . اسید اوریک لاشه خوار عالی هیدروکسیل است . بعد از انقباض شدید عضلانی و به هنكام یسکمی (کم خونی موضعی) ۰ غلظت آن در خون زیاد می شود. 

صفحه 18:
©-3) آنتى اكسيدان محلول در آب © ویتامین () (اسیداسکوربیک) : مهمترین آنتی اکسیدان محلول در آب است که در بخش سيتوزول و مایع خارج سلولی قرار دارد. اين ویتامین تمیزکننده قوی رادیکال های سوپراکسید و هیدروکسیل تشکیل شده در محیط های آبی مانند پلاسما است همچنین توانایی بازیافت ویتامین 8) ژا داراست و با دادن یک الکترون به رادیکال ویتامین 60 » آن را بازیافت می کند. © گلوتاتیون (,0971) ) : یکی از فراوان ترین عوامل احپاء کننده بیولوژیکی از نوع غير بروتئينى تیول دار است بخش عمده آن در سیتوپلاسم سلول است اما 9606 آن به صورت کاملاً فشرده در میتوکندری موجود ا ترین عملکرد ضد اکسایشی آن اين است که به عنوان سوبسترا عمل می کند تا 6۳(۷() بتواند رادیکال ها را دفع کند و در نتيجه ,//009) به 0)96868) اکسید می شود. احیای 0096968) توسط آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز ( 003) ) کاتالیز می شود. تقش ضد اکسایشی دیگر گلوتاتیون» نگهداری آنتی اکسیدان هاى ويتامين 8) و () در وضعیت احیاء می : شرایط فیزیولوژیک تقریباً 200 درصد گلوتاتیون موجود در گردش خون توسط کبد شاخته می شود. 

صفحه 19:
آنتی اکسیدان و سیستم ایمنی 9 از آنجایی که ترکیبات اکسیدان و رادیکالهای آزاد بسار فعال و ناپایدار می باشند » تمايل زیادی به واکتش با مولکولهایی نظیر 00(69) دارند که موجب آسیب اکسیدانیو و پروتئین ها و کربوهیدراتها در آنها می گردد. نتیجه اين واكنش ها اختلال در عملکرد سلولها خواهد بود و چنانچه این آسیب شدید باشد منتهی به مرگ سلول های مذکور می گردد. رادیکالهای آزاد به واسطه چندین مکانیسم ایجاد می شوند یا می توانند با از دست دادن الکترون و یا با گرفتن اتم هیدروژن ازترکیبات شیمیایی تشکیل شوند . علاوه بر اين در اثر برخورد پرتوهای یونیزان با آب موجود در بافتهاء رادیکال های هیدروکسیل تولید می شوند. علاوه بر اين رادیکالهای آزاد می توانند در نتیجه فعال شدن سلولهای التهابی مانند ماکروفاژها و نوتروفیل ها نیز تولید شوند . این سلولها از رادیکال های آزاد نوع ‎Cbs atl) 5 Se Ga gl Gee Reunive Oren Opevies (‏ خارجى طی فرآیندهای انفجار تنفسی استفاده می نمایند. 

صفحه 20:
9 بعضی از رادیکال های آزاد دارای نظیر سوپرآنیون اکسید و رادیکال های ۲065 منشاء اکسیژنی هیدروکسیل هستند. گروه دیگری از رادیکال های آزاد دارای منشاء نیتروژنی اند که جزء گروه ‎))٩6009(‏ عنسیم) مسمسم»() سروس( می باشند مثل 0 006 . © از آنجایی که ترکیبات اکسیدان و رادیکالهای آزاد برای بسیاری از روندهای فیزبولوژيك و متابوليك ضروری هستند بنابراین بدن باید يك حالت تعادل از اين مواد را ایجاد نماید . برای جلوگیری از افزایش تولید مواد اکسیدان و محافظت بیشتر ۰ سلولهای بدن دارای يك نوع مکانیسم دفاع بیولوژیکی آنتی اکسیدانی می باشند . عملکرد اين مکانیسم ها بسته به نوع سلول و نوع بافت متفاوت است . ترکیبات موجود در سیستم دفاع آنتی اکسیدانی نیز بسیار متنوع هستند در نتیجه عملکرد آنها نیز متفاوت بوده بعضا مهاری و یا تقویت کننده @ 

صفحه 21:
این عوامل شامل آنزیمهای آنتی اکسیدانی نظیر سوپراکسید دیسموتاز» کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز و ویتامین های آنتی اکسیدان مثل ویتامین () و وینامین ۶) و بتاکاروتن هستند 9 تحت شرایط طبیعی يك تعادل هموستاتیکی بین تشکیل ‎ROGMROG‏ 5 برداشت آنها توسط ترکیبات آنتی اکسیدانی در بدن وجود دارد . هر زمان که اين تعادل به نفع 8 ششكسته شود منجر به وضعيتى به نام استرس اكسيداتيو مى كردد. 9 استرس اکسیداتیو میتواند باعث آسیب به اجزای سلولی از جمله 06069) و پروتئین ها و لیپیدها گردد . به عنوان نمونه اکسیداسیون آنزیم ها و گیرنده های سلولی موجب اختلال در عملکرد سلولها می شود. همچنین پراکسیداسیون لیپیدی هم می تواند باعث تغییراتی در قابلیت نفوذ پذیری غشای سلول و تغییرات ساختاری پروتنین ها و عملکرد آنها شود . 

صفحه 22:
9 مصرف ویتامین ۶) موجب افزایش تکثیر لنفوسیتهای ۳" و 9) در پاسخ به محرکها و ُرشح اينترلوكين © مى شود. و در مطالعه دیگر مصرف ویتامین 9)باعث کاهش تولید آنیون سوپراکسید در ماکروفاژها می گردد. 9 ثابت شده که مصرف ويتامين 09 سبب افزايش توليد اينترلوكين © و افزایش عملکرد لنفوسيتهاى 0)06) و “1 در افراد بير مى كردد . آنتى اكسيدانها همجنين مى توانند غشاى ألولهاى بيكانه خوار مثل ماكروفاقها ‏ نوتروفيل :ها را,از اثرات اكسيداتيو تركيبات اکسیدان تولید شده محافظت نمایند . 9 مشاهده شده است که کمبود ویتامین ۶) موجب اختلال در عملکرد سلولهای بیگانه خوار در برابر پاتوژنها می شود . آنتی اکسیدانهای غذایی مثل ویتامین 8) و () سبب مهار آسیب اکسیدانی غشای سلولی و در نتيجه موجب بهبود عمل کرد بهتر سلولهای بیگانه at BD 

صفحه 23:
9 با توجه به ضرورت حفظ تعادل رادیکالهای آزاد موجود در بدن توسط عوامل آنتی اکسیدانی» با حفظ اين تعادل می توان قدرت دفاعی بدن را ارنقا داده تا بدین وسیله باعث پیشگیری از ابتلا به بیماریهایی نظیر بیماریهای قلبی- عروقی, سرطانها و سایر بیماریهای مزمن در انسان شد. 9 پرتوهای یونیزان با تولید رادیکالهای آزاد می توانند منجر اکسیداسیون پروتئین ها و لیپیدها گردند. طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده که آنتی اکسیدان ها دارای خاصیت حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان می باشند. در يك بررسی بر روی لنفوسیتهای انسانی که تحت تابش گاما فرار گرفته بودند » مشاهده گردید که ویثامین های آنتی اکسیدانی دارای قدرت محافظتی در برابر پرتو گاما می باشند و تجويز اين ويتامين ها پس از تابش گاما به لنفوسیتها» منجر به کاهش معنی داری از ناهنجاریهای . ‏در مقایسه با گروه کنترل می شود‎ Bs 

صفحه 24:
9 ترکیبات آنتی اکسیدان می توانند موجب محافظت سلولها در مقابل عوامل اکسیدان شوند به عنوان مثال در يك مطالعه مشاهده شده است که رها سازی رادیکالهای آزاد خارج سلولی برای سلولهای فاگوسیتوزی (نوتروفیل ها و ماکروفاژها) موتاسیون زا و مهارکننده سیستم ایمنی و اتوتوکسيك می باشد اسید آسکوربيك به طور موثری می تواند موجب خنثی سازی اکسیدان های خارج سلولی مشتق شده از سلولهای بیگانه خوار شود. 9 از طرف دیگر مشاهده شده که اسید آسکوربيك با تحريك مسیر شانت هگزوز منوفسفات در فاگوسیتها موجب تولید بیشتر آنزیم در سلول شود که اين آنزیم سبب شروع واکنش های انفجار تنفسی و انتقال الکترونی می شود که در این مسیر اکسیژن به انیون سوپراکسید تبدیل می شود . 9 برای ایجاد عملکرد مناسب سلولهای سیستم ایمنی در افراد مورد مطالعه بايد بين توليد ۳۴ آزاد و آنتی اکسیدانها تعادلی برقرار باشد. 

صفحه 25:


صفحه 26:
سير كرد و هيدروزن تركيباتى هستند كه در سير يافت مىشود. سير مانع اكسيد شدن چربی‌ها و ته نشین شدنشان در بافتها و عروق می‌شود. سیر» همچنین حاوی مواد آنتی اکسیدانی مانند ویتامینهای 9) ور) و سلنیوم هم هست. 

صفحه 27:
فلاونوئيدها 9 مواد خوراکی فلاونونیدی که عمدتا میوه‌های زرد و قرمز را شامل می‌شوند » آنتی اکسیدانهایی قوی هستند. گیاهان فلاونونیدها را تولید می‌کنند تا از خودشان مقابل انگلهاء باکتری‌ها و آسیب‌های سلولی محافظت کنند. 9 فلاونوئیدها از ویتامین‌های آنتی اکسیدان در برابر آسیب‌های اکسیداتبو محافظت می‌کنند. فلاونونیدها در میوه‌هاء سبزیجات. ادویه جات. دانه‌ها» مغزهاء كلها و يوست گیاهان وجود دارد. سرکه‌ی سیب تمشک آبی؛ بلوبری‌ها» پیاز» مواد موجود در سویا و چای هم فلاونوئید دارند. 

صفحه 28:
ویتامین 6 [8] ویتامین () هم آنتی اکسیدان قدرتمندی است که دیگر آنتی اکسیدانهایی مانند وبتامین 6۶ را تقویت می‌کند . ویتامین (6» محلول در آب است . از این رو نمی‌تواند در بدن ذخیره شود . ویتامین () از نخاع و مغز مقابل رادیکال‌های آزاد و وارد آمدن آسیب به عروق و دیواره‌ی رگها محافظت می‌کند. منابع ویتامین ر) در مواد غذایی زیر یافت می‌شوند : مرکبات ‏ يايايا » کلم بروکلی و کلم بروکسل . 

صفحه 29:
کاروتنونیدها 9 کاروتنونیدهاء ذرات محلول در چربی یافت شده در میوه‌ها و سبزیجات زرد» قرمزء سبز و نارنجی هستند. این‌ها دسته‌ی موثری از آنتی اکسیدان‌ها هستند که حاوی آلفا کاروتن» بتا کاروتن» لیکوپن» لوتین و زاکسانتین هستند. © بيش از ۵۰۰ کاروتنوتید در طبیعت یافت شده است که تنها ۵۰ مورد می‌توانند در بدن تبدیل به ویتامین 8) شود. مواد غذایی حاوی کاروتنوئید عبارتند از : سیب زمینی شیرین » هویج » اسفناج » فلفل شیرین و کلم پیچ. 

صفحه 30:
درخت کمن دار یا ژینگو درخت کهن دار یا ژینگو مخاطاط حبحلونعداراى اثرات آنتى اكسيدان قوى بر روى مغزء سيستم قلبی عروقی و شبکیه‌ی چشم مرراشد. مشخص شذه كه زينكو؛ اثرات ويزهاى بر بيماران مبتلا به آلزايمر و جنون دارد و همجنين در يلقم اده که سابقه‌ی سکته‌ی قلبی داشته اند هم مفيد مى باشد. 

صفحه 31:
ويتامين 08 © اين ويتامين هم آنتى اكسيدانى قوى است كه مانع اكسيداسيون جربىها مىشود. اكسيداسيون جربىء منجر به تصلب شرائين مىكردد. ويتامين 0 جذب اکسیژن را بهبود بخشیده» واكنش يذيرى سيستم ايمنى بدن را بالا مىبرد و به جلوكيرى از آب مرواريد كمك مىكند. © زينك و سلنيوم» جذب و استفاده ويتامين 8) را در بدن ارتقا می‌دهند. منابع ويتامين 02 در مواد غذایی عبارتند از : دانه‌ها و مغزها » دانهى كل آفتابگردان » سبزیجات با برگ سبز تیره ۰ و سیب زمینی شیرین . 

صفحه 32:
بتاکاروتن 9 تاکنون بالغ بر 06060 نوع بتاکاروتن شناسایی شده است. بتاکاروتن‌ها برای جذب اکسیژن‌های رها شده بافتی (نوعی که برای سلول‌ها خطرناک است) سیار مناسب عمل می‌کنند. آنها همچنین در جذب رادیکال‌های آزادی که غلظت اکسیژن پایینی دارند» موثرند. بتاکارون در میوه‌ها و سبزی‌های زرد و نارنجی وجود دارد. کدو حلوایی» گوجه فرنگی؛ طالبیء هلو زردآلو اسفناج» سیب زمینی و هویج منابع خوب بتاکاروتن هستند. 

صفحه 33:
سلنیوم سلنیوم یک عنصر کمیاب است. ماده معدنی که به مقدار کمی از آن احتیاج داریم و باید آن را کم مصرف کنیم. بدون اين ماده معدنی حیات ما در مخاطره قرار می‌گيرد. اين ماده معدنی محیط فعالی برای چند آنزیم آنتی اکسیدان مانند گلوتاتیون پراکساید تشکیل می‌دهد. سلنیوم همراه با ویتامین ها موجب کند شدن روند پیری می شود. خطر ابتلا به سرطان ها را کاهش می دهد» از عروق خونی محافظت می کند و احتمال حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد. منگنز و روی مشابه سلنیوم عناصر کمیابی هستند که بخش اساسی آنزیم‌های آنتی اکسیدان را تشکیل می‌دهند. سلنیوم را بهتر است فقط از غذا دریافت کرد. ماهی» گوشت قرمز. تخم‌مرغ مرغ غلات و حبوبات منابع خوب سلنیوم هستند. 

صفحه 34:
منابع ۵ 0( ‏لنت<) ,ظ) اعنطهباا‎ U. Pree radius, ‘neaniive spevies’ ued toxicvlowy. et Oved C. Pree Rudicds Ts Biology ord Dedicice OxPord: Clarecrioa ‏بط‎ 1999: 7 © ©) Weck OO. Vke toPucave oF cotioxidaat cutouts va vid iePevtiod. Date Rev (O90; SO: dkO-O © 9) Cutionicacts to kucvoo heats ced disease .Dedivated t7 ProPessor Orwnis O. Parke Ewerttus ProPessor, Ouversiy oF Gurey, Garfacd . COC Pubtishicey 9 9 ) مقاله 910) : سطح آنتی اکسیدان تام پلاسما و عملکرد سیستم ایمنی پرسنل رادیولوژی و : هسته ای بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران - نویسنده مسئول : گروه أيمونولوزى دانشكده پزشکی تهران» دانشكاه علوم يزشكى تهران