تاثیر نور در پرورش گلخانه ای

صفحه 1:
نور 

صفحه 2:
نور خورشيسبه عنوان منبع تأمین انریٌی برای کیاهان‌به شمار می‌آیدبا وجود نور» آب و دیا کسید کرین و طی عصل فتوسنتز» انریی نورانی خورشید به صورت کربوهیدرات در گياهان ذخیره می‌شود؛ لین انریُی در جذب عناصر» تقسیم سلولی و ساير واکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سه فرایند مهم در گیاهان وجود دارد که به نور نیاز دارند: ۱- فتوسنتز مهم‌ترین آنهاست و برای رشد گیاه فروری است. طی عمل فتوسنتز» انری تابشیبه انریی شیمیلیی تبدبیل می‌شودکه برای تولید ترکیبات آلی در گیاه ضرورى است. 7 ۳- وجود نور علاوه بر فتوسنتز (تأمین انرژسی مورد نیاز گیاهان)» بر واکنش‌های وابسته به طول دوره روشنایی روزانه گیاه (فتوبریودیسم) و ۳- فتومورفوژنز (اثر نور بر شکل گیاه) نیز موّثر است. 

صفحه 3:
۱- نوو: نور بر فتوسنتز گیاه موْثر بوده و کار غذاسازی را انجام می‌دهد. ه90 + وون ناك 0 هیا “6026 در برخى از كياهان طول روز (ساعات روشنايى) بر جوانهزنى بذور و كلدهى آنها تأثير دارد. بنابراین ۳ فاکتور مهم نور که در رشد و ذمو كياهان مؤثرند عبارتند از: ‎-١‏ كيفيت نور (طول موج فور) "- شدت نور ۳- طول روز (طول ساعات روشنایی) یا فتوپریود 

صفحه 4:
کیفیت نور: نور خورشيد از نور ناميئى تشکیل شده که طول موج آنها بین ۲۵۰۰-۳۰۰ نانومتر است. اما طول موج نور فعال بین ۷۰۰-۴۰۰ نانومتر است که در فتوسنتز یاه دخللت دایند .نور ّبی و قرهز بیشتوین تثیر را بر فتوسنتز گیه دایند و سایر طول موج‌ها توسط چشم قلبل ریت نبوده و در فتوسنتز هم دخالت ندارند. بنابرلین برای تأمین نور مورد نیاز کیاه بلیسبه صورتی باشد که مخلوط نور آبی و قرمز را داشته باشد. رنگ‌های قرمز دور و مادون قرمز و نیز نور ماورای بنفش توسط چشم قابل ریت 3 نستند. 

صفحه 5:
ولی وجود نور آبی یا قرمز به تنهایی برای گیاهان مشکل‌ساز خواهد شد؛ بنابراین برای انجام فتوسنتز کامل, وجود تمام طول موج‌های نور مرئی لازم است. نور ماورای بنفش دارای طول موج کمتر از 1۰۰ نانومتر بوده وبا چشم انسان قابل رقیت نیست و برای گیاهان و انسان مضر است و باعث تخریب پوشش پلاستیکك پلی‌اتیلن می گردد. به همین دلیل توصیه می‌شود از پلاستیک‌های جاذب 000 برای پوشش گلخلنه استفاده شود زیرا هم ملنع از ورود لین اشعه به داخل گلخانه شده و هم طول عمر پلاستیک افزایش می‌یابد. طیف نور مادون قرمز و قرمز دور ‎crdlin 8 (a POO)‏ نيستند, اما وجود آنها برای رشد گیاه ضروری است. 

صفحه 6:
740 700 650 600 550 525 500 470 459 400 طول مرج ور ‎nm‏ 3 a 3 5 3 a 

صفحه 7:
رنگ پوشش گلخان» بر روی کیفیست نوری که وارد گلخان» می‌شود نٍ می‌گذارد. پلاستیک‌های شفاف تقریباً یشتر نور را از خود عبور می‌دهند. پلاستیک‌های رنگی سبز یا آنبی» مقدار زیادی از نور را در طول موج‌های آنبی تا آنبی- سبز عبور می‌دهند ولی مقداری از نور را در طول موج‌های قرمز جذب کرده و مانع از ورود آن به داخل گلخانه می‌شوند. از آنجایی که نور قرمز موثرترین نور در رشد و فتوسنتز گیاهان است بنابراین گیاهانی کوتاهتس با میان گره‌های کوچکتر ب رگک‌های سبز تیره و با رشد کند تولید خواهد شد. 

صفحه 8:
به علت انعکاس و فیلتر شدن نور قرمز دور توسط برگ‌های سبز گیاهان سایه‌اندازن گیاهانی که در سایه این گیاهان قرار می گيرند؛ نور قرمز دور کمتری جه آنها می‌رسد. کاهش جذب نور قرمز دور توسط برک‌هاء حللت رقابت نوری در كياه القاء مى كند؛ در اين حالتء گیاه انریٍی کمی را برای رشد ریشه‌ها صرف کرده و بیشتر انری خود رابه طرف اندام‌های هولیی هدایت کرده و در نهلیت گیاهی با ساقه باریک: مین گره‌های بلند و رشد ضعیف تولید خواهد شد. بنابراین حتی وجود نور قرمز دور نیز برای رشد و نمو گیاه ضروری است. 

صفحه 9:
اثر دیگر کیفیت نور را می‌توان در جوانه‌زنیی بذور حساس به نور مشاهده کرد: در بذوری که برای جوانه‌زنی. نبازبه نور دارند. نور قرمز باعث جوانه‌زنی بذرها و نور قرمز دور ملنع از جوانه‌زنی این بذور خواهد شد. در این حالت فیتو کروم‌های حساس به نور قرمزء یا قرمز دور جوانه‌زنی بذر را کنترل می کنند. گلخانه‌داران با تفییر کیفیت نور دریافت شده توسط گیاه و یا تغییر طول موج‌های مختلف نور لبا استفاده از لامپ‌های مناسب برای نور تکمیلی یا کنترل فتوپریود)؛ رشد و نمو كياه را به صورت مصنوعى تحت تأثير قرار مى دهند. 

صفحه 10:
شدت نور و اثرات آن در شرایطی که همه عوامل, از جمله دماء نور و ون در حد مطلوب باشند. برای انجام فتوسنتز به شدت نور بهینه نیاز است؛ اگر شدت نور, کم و ضعیف باشد. سبب کاهش سرعت فتوستتز و رشد تولید گیاهانی ضعیف. ریزش جوانه‌های گل. افزايش طول میا نکره‌هاء باریکك شدن ساقه, کاهش کیفیت محصول و افزايش شیوع بیماری‌ها و هزینه تولید خواهد شد؛ در صورتی که شدت نور از حد مناسب بالاتر باشد» کلروپلاست‌های بر گک صدمه دیده و میزان فتوسنتز کاهش می‌یلبد و گیاهی با ساقه قطور و میان گره‌های کوتاه تولید می‌شود. 

صفحه 11:
تأثير نور بر رشد گیاه به صورت‌های مختلفی قلبل مشاهده است که جه برخی از آنها اشاره می‌شود: الف- در شرایط نور کم گیاه سعی می کند که با افزايش سطح ب رکت, سطح جذب نور را افزلیش دهدد؛ بنابراین برک‌های کیاه نا زک و انحناپنییر می‌شهند؛ ولی در شرایط نور زیاد اندازه برک‌ها (سطح هر برکت) کاهش و ضخامت و تعداد آنها افزایش می‌یلبد و در داخل آنها مقدار زیادی نشاسته جمع می‌شود. بنابراین در شرایطی که مجموع نور روزلنه ‎(DLT)‏ زیاد است» هرچند سطح هر ب رک کمتر از سطح هر ب رگث در شرلیط نوری کم است. ولی به علت داشتن تعداد ب رک بیشتر, مجموع سطح ب رک کیاه افزایش می‌یابد 

صفحه 12:
ب - رشد ريشه متناسب با رشد شاخه‌ها است. ریشه‌ها از نظر دریافت کربوهیدرات به شاخه‌ها وابسته و شاخه‌ها نیز برای جذب آب و عناصر غذایی جه ریشه‌ها وابسته هستند؛ بنابراین زملنیی که مجموع نور روزلنه (0۷) افزایش می‌یابد, با افزایش رشد شاخه‌هاء بر رشد ریشه‌های گیاه نیز افزوده می‌شود به طور کلی تحت شرایط نوری ضعیف. ممکن است گل آغازی و نمو جوانه كل متوقف شده و یابه کندی انجام شود و به همین دلیل در چنین شرایطی. گیاهان برای گلدهی به زمان بیشتری نیاز دارند؛ به عبارت دیگر این گیاهان در زمان گل‌دهی دارای ارتفاع بلند تری هستند. 

صفحه 13:
به طور کلی شدت نور بر رشد گیاه (وزنتر گیاه. وزن خشک گیاه. اندازه گیاه. تولید شاخ و برگ و تعداد گل و اندازه گل) تأثیر می‌گذارد. هلی بر سرعت نمو گیاه (سرعت باز شدن گل یا برگ در مناطق مریستم) اثری ندارد (لازم‌به ذکر است که سرعت نمو گیاه تحت کنترل دمای محیط است). 

صفحه 14:
برگ گیاهان در یک شدت نور معین به نقطه‌ای می‌رسد که با افزایش شدت نور سرعت فتوسنتز افزایش نخواهد یافت. که به آن نقطه اشباع نوری گفته می‌شود. برگ بیشتر گیاهان در شدت نور ۳۲۰۰۰ لوکس. به نقطه اشباع نوری می‌رسد. البته این حالت به ندرت رخ می‌دهد؛ زیرا برگ‌های بالایی روی برگ‌های پائینی سایه‌اندازی می‌کنند و سب کاهش شدت نور دریافتی توسط لین برگ‌ها می‌شوند. بنابرلين برای آنکه برگ‌های قسمت داخلی و پائین گیاه نیز به نقطه اشباع نوری برسند. کل گیاه به شدت نور بالاتری نیاز خواهد داشت. گیاهان گلخانه‌ای ممکن است در یک روز آفتلبی وسط تابستان در معرض ۱۲۹۰۰۰ لوکس نور قرار كيرند كه اين ميزان نور بسيار بالاست و در یک روز ابری تیره زستان. فقط در معرض ۳۲۰۰ لوکس نور واقع شوند که بسیار کم است. 

صفحه 15:
واحد های شدت نور : لوكس ‎٠.‏ فوت کندل. ‏ وات بر مترمربع (۰)0/597 میکرو مول بر متر مربع در ثانیه 4 ۳۹ مقدار انرژی نورانی» که در طول یک شبانهروز به یک متر مربع مي‌رسد با واحد مول بر مترمربع در روز (بو4/©ص/ادى) نشان داده مى شود كه به آن مجموع نور روزانه (۷) گفته می شود. در صورتی که شدت نور از حد مناسب بالاتر باشد: ۱- کلروپلاست‌های برگ صدمه دیده و میزان فتوسنتز کاهش می‌یابد و ۲- گیاهی با ساقه قطور و میان گره‌های کوتاه تولید می‌شود. ۳- سبب زبر شدن برگهای گیاه می شود. ۴- مواد بیشتری برای ایجاد طعم و مزه در گیاه ذخیره شود. ۵- میزان تعرق در گیاه افزایش می‌بابد. 

صفحه 16:
شدت نور, کم و ضعیف باشد. سبب: ۱- کاهش سرعت فتوسنتز و رشد. ۲- ایجاد رقابت بین اندام‌های گیاه بر سر جذب مواد غذایی و در نتیجه ریزش گل و میوه درگیاهی مثل گوجه‌فرنگی و خیار ۳- تولید گیاهانی ضعیف. seo Soleo Job ‏افزايش‎ -۴ ۵- باریک شدن ساقه. ۶- نازک شدن برگها ۷- کاهش کیفیت محصول ۸- افزايش شیوع بیماری‌ها و ۹- طولانی شدن دوره رشد و افزایش هزینه تولید خواهد شد؛ 

صفحه 17:
کاهش نور در اکثر سبزی‌ها با کاهش کیفیت همراه است. این پدیده را می‌توان به صورت کاهش ذخلیر مواد غذلیی در گیاهان و رشدبی رویه برگها و طهیل شدن ساقهها مشاهده کرد. تغییر شکل اندامهای ذخیره کننده گیاهلنی مثل کوزهای شدن کلم قمری و یا بیضی شدن تربچه در حد نامتعارف نیز از کمبود نور است. کاهش نور در تربچه باعث ميشود که ريشه خوراکی شکل نگیرد و مقاهمت آن در مقلبل بیماریها نیز کاهش پابد. کاهش نور سبب میشودتابه علت رقابتی که بین رشد برگها از یک طرف و رشد ساقه از طرف دیگربه وجود میآیدگلهای کمتری در گوجه فرنگی تشکیل شود و یا لین که گلهای موجود در گیاه پایدار نباشند و به زمین بيافتند. 

صفحه 18:
برخی از سبزی‌ها به نور بیشتر و برخی دیگر به نور کمتری نیاز دارندتا بهترین عملکرد و کیفیت را تولید نمایند. ارقام مختلف گیاهان درداخل یک گهنه نیز در کشتهای زمستانه‌به یک صورت عمل نميكنند. لين امر را می‌توان‌به دلیل استفاده ناجيز از انرقى نورلنى در زمان کربن گیری. شدت تنفس, تولید برگ‌به وییْه سطح مخصوص بركه (نسبت سطح به وزن برگ) و روش کاشت گیاهان دانست. بنابراین انتخاب ارقام مناسب زمانی که نور کم است. اهمیت بسیار دارد. 

صفحه 19:
عوامل موّثر بر شدت ور رسیده به كياه: ۱- عرض جغرافیایی منطقه ۲- فصول سال (زمستان یا تابستان) ۳- ابری یا صاف بودن هوا ۴- تراکم کشت گیاه ۵- میزان شلوفی کانوپی گیاه (هرس) ۶ در گلخانه : نوع پوشش گلخانه (پلاستیک. شيشه. پلی کربنات) 

صفحه 20:
میانگین ماهانه نور خورشید سس ‎oe‏ شدت نور گلخانه همراه با نور تکميلی ‎ ‎Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun ‎ ‎EEE (mol/m */day)‏ چیه ‎pnp BY w&‏ = ‎so 8 & 8‏ ‎= ‎5 ‎a ‎ ‎Jul ‎ ‎ 

صفحه 21:
روشهای کنترل شدت نور در گلخانه: الف - افزایش شدت نور (نور تکمیلی) به دو دلیل از نور مصنوعی در گلخانه‌ها استفاده می‌شود: ‎-١‏ زياد كردن شدت نور كلخانه و نیز افزایش رشد و فتوسنتز در روزهایی که شدت نور محیط به علت ابری بودن آسمان کمتر از حد بهینه است؛ ‏۳- کنترل طول دوره روشنایی روزانه (فتوپریود) ‏برای افزايش رشد و فتوسنتز نیاز به شدت نور بیشتری در مقایسه با شدت نور لازم برای کنترل فتوپربود است. 

صفحه 22:
در مناطق کم نور. مانند شمال کشور در نیمه دوم سالبه علت ابری بودن آسمان. شدت نور لازم برای رشد گیاهان گلخانه‌ای کم است؛ بنابرلین با زیاد شدن شدت نور و نیز افزلیش طول روزهای کوتاه زسستانبا استفاده از نورهای مصنوعی مکمل. می‌توان رشد و نصو گیاهان را سرعت بخشید و طول دوره پرورش محصول را کوتاه‌تر نمود. برای بالا بردن شدت نور گلخلنه و افزلیش رشد و فتوسنتز گیاهان, معمولاً به نور تکمیلی در محدوده 900-6۳0 واگمه لاس (معادل ۶۰۰-۳۰۰ فوت كندل) به مدت ۱۲-۶ ساعت نیاز است که عمدتاً برای لین منظور از لامپ‌های سدیمی فشار قوی یا متال هالید استفاده می‌شود. 

صفحه 23:
استفاده از نور مصنوعی, به منظور افزایش طول روز (نه افزایش شدت نور) و وادارکردن گیاه به انجام فتوسنتز. نیاز به بررسی‌های اقتصادی دارد تا مشخص شود که آیا هزینه تجهیزات و انریٍی مصرفی‌با افزلیش تولید. .یا کوتاه شدن طول دوره پرورش محصول. قابل جبران است با خیر؟ زبرا تجهیز یک گلخانه برای تأمین نور مصنوعی هزینه زیادی را در بر دارد. اما استفاده از نورهای مصنوعی در اتاق پرورش نشا (اتاقی که برای کشت بذر و تهیه نشاء مورد استفاده قرار می‌گیرد) بسیار مفید بوده و از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر است. زیرا اناقک تکثیر نشا مساحت کمتری دارد و هزینه تجهیزات چندان زیاد نخواهد شد و از طرف دیگر تولید نشا در ین اتاقک. هزینه کمتری نسبت به کشت مستقیم در زمین اصلی گلخانه دارد 

صفحه 24:
برای تأمین نور مصنوعی گلخانه می‌توان از لامپ‌های مختلف. با خصوصیات متفاوت. استفاده نمود. لامپ‌های مورد استفاده به سه دسته لامپ‌های تنگستن. فلورسنت و لامپ‌های با تخلیه الکتریکی فشار قوی (سدیمی فشار قوی, جیوه‌ای فشار قوی و متال هالید) تقسیم می‌شوند. از لامپ‌های فلورسنت معمولاً در اتاق‌های کشت و بخش‌های محدود گلخانه برای جوانه‌زنی بذور و تولید نشا استفاده می‌شود و به ندرت در تمام طول دوره رشد گیاه به کار می‌روند. مولاً تنها از لامپ‌های تنگستن برای تأمین نور مکمل استفاده نمی‌شود؛ زیرا این لامپ‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند و کیفیت نور تولید شده آنها ضعیف است 

صفحه 25:
جدول 19 واحدهای مختلف نور. موارد استفاده و تبدیل آنها به یکدیگر در منابع نوری مختلف Foot Candle Lux pmol/m/stof PAR 700-400 nm) ‘Moles/day ‏هدم‎ Watts/m? (total energy) روش اندازه‌گیری تور قابل مشاهده تور قابل مشاهده فوتوذهای نور در PAR) v2 ر روزائه میزان انرژی در محدوده ‎(PAR)‏ انرژی کل موارد ار استفاده و درمقايسه با يك فوت شمع لامپ سلیمی 8 نور خورشيد | لامپ متال هالید قشار قوی 1 1 1 1076 1076 1076 020 013 015 ‎FC 054 FC <000047 | FC 71‏ ساعات روشنایی* | ساعات روشنایی* | ساعات روشنایی * 0043 0026 0033 0101 0074 0089 

صفحه 26:
در استفاده از نور تکمیلی برای افزلیش کارلیی و کاهش هزینه لامپ‌هاء نکات زیر بايد مورد توجه قرار گیرد: در طراحی نور تکمیلی (نحوه نصب لامپ‌ها و ترکیب نوری) باید دقت نمود که نور به صورت يكنواخت در تمام عرض كلخلنه توزيع شود. لين يكنواختى نا حد زيادى بر روى يكنواختى رشد كياه. ارتفاع و كلدهى كياهان لثر كذاشته و امكان آبيارى یکنواخت را فراهم می‌کند. لامپ‌ها فقط در ساعاتی از روز روشن شهند که شدت نور خورشید کم باشد (خصوصاً در روزهای ابری زمستان). شدت نور پائین خورشید. اثر نسبی نور تکمیلی را بر مجموع نور روزلنه افزلیش داده و بنابرلین بر رشد گیاه تاثیر بیشتری می‌گذارد. 

صفحه 27:
میانگین ماهانه نور خورشید سس ‎oe‏ شدت نور گلخانه همراه با نور تکميلی ‎ ‎Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun ‎ ‎EEE (mol/m */day)‏ چیه ‎pnp BY w&‏ = ‎so 8 & 8‏ ‎= ‎5 ‎a ‎ ‎Jul ‎ ‎ 

صفحه 28:
براى استفاده از نور تكميلى در كلخلنه؛ حتماً بليد قبلاً از نور تكميلى در مقیاس كوجك استفاده شود و تأثير كن بر ععلکرد و کیفیت محصول؛ بازدهى و نيز بركشت سرمايه مورد بررسى قرار كيرد. ممكن است استفاده از نور تكميلى باعث افزايش عملكرد و كيفيت كردد ولى جوابكوى سرمايهكذارى انجام شده نباشد. جا افزودن نور تکمیلیبه گیاهان نشلیی» لازم است که عملیات تغنیه؛ آبباری و استفاده از تنظیمکننده‌های رشسبه طور دقیق و صحیح انجام شود؛ زیرا دادن نور تکمیلی سبب رشد سریع‌تر و تولید ماده خشک بیشتر شده‌که در نتیجمبه کوتامتر شدن بیشتر میان‌گرمها و تولید شاخه‌های جلنبی فراوان در مقایسمبا شرلیط نور طبیعی منجر می‌گردد 

صفحه 29:
ب- کاهش شدت نور گلخانه: گلخانه‌ها در طول تابستان‌با مشکل بیش‌بود نور مواجه‌لند و بنابرلین بلید شدت نور گلخلنه کاهش یلبد معمولاً از دو روش برای کاهش شدت نور گلخلنه استفاده می‌شود: للف- در روش اول: در نیمه اول سال عموماً از رنگ‌پاشی یا گل‌اندود كردن سطح خارجی پوشش گلخانه استفاده می‌شود و سپس در اوایل پاییز از روی پوشش گلخانه شسته می‌شود. در ین روش ۱۰-۵ کیلوگرم (بسته به شدت سایه‌اندازی) رنگ سفید پلاستیک یا گل آخرایا آهک در ۱۰۰ لیتر آب حل شده و سپس روی سطح پوشش گلخانه به صورت یکنواخت پمپاژ می‌شود. مزیت لین روش ساده و ارزان بودن آن است. اسا عیب آن. دائمی بودن آن و کاهش شدت نور. حتی در روزهای ابری است؛ 

صفحه 30:
در روش دوم: از توری‌های سایه‌انداز (از جنس پلی‌استر یا پلی‌پروپیلسن) برای کاهش شدت نور گلخلنه استفاده می‌شود که ممکن است در داخل‌یا خارج گلخلنه نصب شوند امروزه در گلخانه‌های تجاری. پرده‌های ساران برای کاهش شدت نور گلخانه به کار می‌رود که در ارتفاعی بالاتر از قد انسان (موازی با ارتفاع ناودان‌ها). در داخل گلخانه کشیده می‌شود. در این روش, نور وارد فضای گلخانه می‌شود اما وجود پرده‌های سایه‌انداز داخلی سبب سابه‌اندازی و کاهش شدت نور روی گیاهان داخل گلخانه می‌گردد ولی دما در فضای بالای سطح سایه‌انداز زیاد است در برخی از گلخانه‌هاء تورهای سایه‌انداز در خارج از گلخلنه و در ارتفاعی بالاقر از ارتفاع گلخانه نصب می‌شوند؛ مزیت این نوع سایه‌انداز. جلوگیری از ورود نور به داخل گلخانه است و سایه‌اندازی بر کل گلخانه انجام می‌شود. 

صفحه 31:


صفحه 32:
طول روز: گیاهان عکس‌العمل‌هایی نسبت‌به طول دوره روشنلیی و تاریکی روزانه از خود نشان می‌دهند که فتوپربودبسم نامیده می‌شود. گیاهان بر اساس عکس‌العمل‌شان به فتوپربودیسم به سه دسته روزکوتاه (شب ‎(Ath‏ روز بلند (شب کوتاه) و روز خنثی تقسیم می‌شوند. ۱- گیاهان روزکوتاه (شب بلند). گیاهانی هستند که فقط زمانی به گل‌دهی می‌روند که طول دوره تاریکی از حد بحرانی بیشتر باشد؛- سیب زمینی شیرین. ارقام ميانرس كلم بيج يعنى با طولانى شدن شب به مرحله گل‌دهی وارد می‌شود و تا زملنی که طول شب کمتر از حد بحرانی باشد. به رشد رویشی خود ادامه می‌دهد 

صفحه 33:
۲- گیاهان روزبلند (شب کوتاه). گیاهلنی هستند که زملنی به گل‌دهی می‌روند که ‎Job‏ شب از حد بحرلنی کمتر باشد؛ لین گیاهان‌با کوتاه شدن طول شب وارد مرحله گل‌دهی می‌شوند:- کاهو. اسفناج. ترب. نخودفرنگی. شوید. ربواس ۳- گیاهان روزخنشی, يا بی‌تفاوت. گیاهلنی هستند که در برابر تغییرات طول روز و شب عكس[العملى از خود نشان نمی‌دهند. هرچند در گیاهان روز خنشی. طول روز سبب گل‌دهی نمی‌شود. ولی ممکن است طول شب و روز در کیفیت گل. سرعت گل‌دهی و يا نوع جنسيت كلها مؤثر باشد. کدونیان, فلفل. بادمجان. لوبیا سبز, ذرت شیرین, باقلا سبز 

صفحه 34:
گلدهی تعدادی از سبزیها درمقابل طول روز روز بلند روز کوتاه شوید سیب زمینی شیرین کاهو و اسفناج ارقام ميان رس كلم بيج کلم چینی ‎oF‏ ‏ریواس نخود فرنگی روز خنثو انواع کدوییان فلفل سبز بادمجان لوبيا سبز ذرت شيرين باقلا سبز 

نور نور خورشيد به عنوان منبع تأمين انرژي براي گياهان به شمار مي‌آيد .با وجود نور، آ ب و دي‌اكس يدكربن و ط ي عم ل فتوس نتز ،انرژ ي نوران ي خورشي د ب ه ص ورت كربوهيدرات در گياهان ذخيره مي‌شود؛ اين انرژي در جذب عناصر ،تقسيم سلولي و ساير واكنش‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سه فرايند مهم در گياهان وجود دارد كه به نور نياز دارند: -1فتوس نتز مهم‌تري ن آنهاس ت و براي رش د گياه ضروري اس ت .ط ي عم ل فتوس نتز، انرژي تابشي به انرژي شيميايي تبديل مي‌شود كه براي توليد تركيبات آلي در گياه ضروري است. -2وجود نور عالوه بر فتوس نتز (تأمي ن انرژ ي مورد نياز گياهان) ،بر واكنش‌هاي وابسته به طول دوره روشنايي روزانه گياه (فتوپريوديسم) و -3فتومورفوژنز (اثر نور بر شكل گياه) نيز مؤثر است.  -1نور: نور بر فتوسنتز گياه مؤثر بوده و كار غذاسازي را انجام مي‌دهد. نور ‏C6H12O6 + 6O2 ‍6Co2+6H2O در برخي از گياهان طول روز (ساعات روشنايي) بر جوانه‌زني بذور و گلدهي آنها تأثير دارد. بنابراين 3فاكتور مهم نور كه در رشد و نمو گياهان مؤثرند عبارتند از: -1كيفيت نور (طول موج نور) -2شدت نور -3طول روز (طول ساعات روشنايي) يا فتوپريود كيفيت نور: نور خورشيد از نور نامرئي تشكيل شده كه طول موج آنها بين 2500-300 نانومت ر اس ت .ام ا طول موج نور فعال بي ن 700-400نانومت ر اس ت كه در فتوسنتز گياه دخالت دارند .نور آبي و قرمز بيشترين تأثير را بر فتوسنتز گياه دارن د و س اير طول موج‌ه ا توس ط چش م قاب ل رؤي ت نبوده و در فتوس نتز هم دخالت ندارند. بنابراين براي تأمين نور مورد نياز گياه بايد به صورتي باشد كه مخلوط نور آبي و قرمز را داشته باشد. رنگ‌هاي قرمز دور و مادون قرمز و نيز نور ماوراي بنفش توسط چشم قابل رؤيت نيستند. ولي وجود نور آ بي يا قرمز به تنهايي براي گياهان مشكل‌س از خواهد ش د؛ بنابراين براي انجام فتوسنتز كامل ،وجود تمام طول موج‌هاي نور مرئي الزم است. نور ماوراي بنفش داراي طول موج كمتر از 400نانومتر بوده و با چشم انسان قابل رؤيت نيست و براي گياهان و انسان مضر است و باعث تخريب پوشش پالستيك پلي‌اتيل ن مي‌گردد .ب ه همي ن دلي ل توص يه مي‌شود از پالستيك‌هاي جاذب UV براي پوشش گلخانه استفاده شود ،زيرا هم مانع از ورود اين اشعه به داخل گلخانه شده و هم طول عمر پالستيك افزايش مي‌يابد .طيف نور مادون قرمز و قرمز دور ( )nm 750قابل مشاهده نيستند ،اما وجود آنها براي رشد گياه ضروري است. رن گ پوش ش گلخان ه بر روي كيفي ت نوري ك ه وارد گلخان ه مي‌شود ني ز تأثي ر مي‌گذارد. پالس تيك‌هاي شفاف تقريباً بيشت ر نور را از خود عبور مي‌دهند .پالس تيك‌هاي رنگ ي س بز ي ا آ بي، مقدار زيادي از نور را در طول موج‌هاي آ بي ت ا آ بي -س بز عبور مي‌دهن د ول ي مقداري از نور را در طول موج‌هاي قرمز جذب كرده و مانع از ورود آن به داخل گلخانه مي‌شوند. از آنجايي كه نور قرمز مؤثرترين نور در رشد و فتوسنتز گياهان است ،بنابراين گياهاني كوتاه‌تر ،با ميان‌گره‌هاي كوچك‌تر ،برگ‌هاي سبز تيره و با رشد كند توليد خواهد شد. ب ه عل ت انعكاس و فيلت ر شدن نور قرم ز دور توس ط برگ‌هاي سبز گياهان سايه‌انداز ،گياهاني كه در سايه اين گياهان قرار مي گيرند ،نور قرمز دور كمتري به آنها مي‌رسد .كاهش جذب نور قرمز دور توسط برگ‌ها ،حالت رقابت نوري در گياه القاء مي‌كند؛ در اين حالت ،گياه انرژي كمي را براي رش د ريشه‌ها صرف كرده و بيشتر انرژي خود را به طرف اندام‌هاي هوايي هدايت كرده و در نهايت گياهي با ساقه باريك ،ميان‌گره‌هاي بلند و رشد ضعيف توليد خواهد شد. بنابراين حتي وجود نور قرمز دور نيز براي رشد و نمو گياه ضروري است. اثر ديگر كيفيت نور را مي‌توان در جوانه‌زني بذور حساس به نور مشاهده كرد :در بذوري كه براي جوانه‌زني ،نياز به نور دارند ،نور قرمز باعث جوانه‌زني بذرها و نور قرمز دور مانع از جوانه‌زني اين بذور خواهد شد .در اين حالت فيتوكروم‌هاي حساس به نور قرمز ،يا قرمز دور ،جوانه‌زني بذر را كنترل مي‌كنند. گلخانه‌داران با تغيير كيفيت نور دريافت شده توسط گياه و يا تغيير طول موج‌هاي مختلف نور (با استفاده از المپ‌هاي مناسب براي نور تكميلي يا كنترل فتوپريود)، رشد و نمو گياه را به صورت مصنوعي تحت تأثير قرار مي‌دهند. شدت نور و اثرات آن در شرايطي كه همه عوامل ،از جمله دما ،نور و Co2در حد مطلوب باشند ،براي انجام فتوسنتز به شدت نور بهينه نياز است؛ اگر شدت نور ،كم و ضعيف باشد ،سبب كاهش سرعت فتوسنتز و رشد ،توليد گياهاني ضعيف ،ريزش جوانه‌هاي گل ،افزايش طول ميان‌گره‌ها ،باريک شدن ساقه ،کاهش کيفيت محصول و افزايش شيوع بيماري‌ها و هزينه توليد خواهد شد؛ در ص ورتي ك ه شدت نور از ح د مناس ب باالتر باش د ،كلروپالس ت‌هاي برگ صدمه ديده و ميزان فتوسنتز كاهش مي‌يابد و گياهي با ساقه قطور و ميان‌گره‌هاي کوتاه توليد مي‌شود. تأثير نور بر رشد گياه به صورت‌هاي مختلفي قابل مشاهده است که به برخي از آنها اشاره مي‌شود: الف -در شرايط نور کم ،گياه سعي مي‌کند که با افزايش سطح برگ ،سطح جذب نور را افزايش دهد؛ بنابراين برگ‌هاي گياه نازک و انحناپذير مي‌شوند؛ ولي در شرايط نور زياد اندازه برگ‌ه ا (س طح ه ر برگ) کاه ش و ضخام ت و تعداد آنه ا افزايش مي‌يابد و در داخل آنها مقدار زيادي نشاسته جمع مي‌شود .بنابراين در شرايطي که مجموع نور روزانه ( )DLIزياد است ،هرچند سطح هر برگ کمتر از سطح هر برگ‌ در شرايط نوري کم است ،ولي به علت داشتن تعداد برگ بيشتر ،مجموع سطح برگ گياه افزايش مي‌يابد ب -رش د ريش ه متناس ب ب ا رش د شاخه‌ه ا اس ت .ريشه‌ه ا از نظ ر دريافت کربوهيدرات به شاخه‌ها وابسته و شاخه‌ها نيز براي جذب آب و عناصر غذايي به ريشه‌ها وابسته هستند؛ بنابراين زماني که مجموع نور روزانه ( )DLIافزايش مي‌يابد ،با افزايش رشد شاخه‌ها ،بر رشد ريشه‌هاي گياه نيز افزوده مي‌شود ب ه طور كل ي تح ت شراي ط نوري ضعي ف ،ممك ن اس ت گل‌آغازي و نم و جوان ه گل متوقف شده و يا به كندي انجام شود و به همين دليل در چنين شرايطي، گياهان براي گلده ي ب ه زمان بيشتري نياز دارن د؛ ب ه عبارت ديگ ر اي ن گياهان در زمان گل‌دهي داراي ارتفاع بلندتري هستند. به طور كلي شدت نور بر رشد گياه (وزن تر گياه ،وزن خشك گياه ،اندازه گياه، توليد شاخ و برگ و تعداد گل و اندازه گل) تأثير مي‌گذارد ،ولي بر سرعت نمو گياه (س رعت باز شدن گ ل ي ا برگ در مناط ق مريس تم) اثري ندارد (الزم ب ه ذك ر است كه سرعت نمو گياه تحت كنترل دماي محيط است). برگ گياهان در يک شدت نور معين به نقطه‌اي مي‌رسد که با افزايش شدت نور، سرعت فتوسنتز افزايش نخواهد يافت ،که به آن نقطه اشباع نوري گفته مي‌شود. برگ بيشتر گياهان در شدت نور 32000لوكس ،به نقطه اشباع نوري مي‌رسد .البته اي ن حال ت ب ه ندرت رخ مي‌ده د؛ زيرا برگ‌هاي باالي ي روي برگ‌هاي پائيني سايه‌اندازي مي‌كنند و سبب كاهش شدت نور دريافتي توسط اين برگ‌ها مي‌شوند. بنابراي ن براي آنك ه برگ‌هاي قس مت داخل ي و پائي ن گياه ني ز ب ه نقطه اشباع نوري برسند ،كل گياه به شدت نور باالتري نياز خواهد داشت. گياهان گلخانه‌اي ممك ن اس ت در ي ك روز آفتاب ي وس ط تابس تان در معرض 129000 لوكس نور قرار گيرن د ک ه اي ن ميزان نور بس يار باالس ت و در ي ك روز ابري تيره زمستان ،فقط در معرض 3200لوكس نور واقع شوند که بسيار كم است. واحد های شدت نور : لوكس ،فوت كندل ،وات بر مترمربع ( ، )W/m2میکرو مول بر متر مربع در ثانیه ‏mol/m2.S-1 مقدار انرژي نوراني ،که در طول يک شبانه­روز به يک متر مربع مي‌رسد ،با واحد مول بر مترمربع در روز ( )mol/m2/dayنشان داده مي‌شود که به آن مجموع نور روزانه ( )DLIگفته می شود. در صورتي كه شدت نور از حد مناسب باالتر باشد: -1كلروپالست‌هاي برگ صدمه ديده و ميزان فتوسنتز كاهش مي‌يابد و -2گياهي با ساقه قطور و ميان‌گره‌هاي کوتاه توليد مي‌شود. -3سبب زبر شدن برگهای گیاه می شود، -4مواد بيشتري براي ايجاد طعم و مزه در گياه ذخيره شود. -5ميزان تعرق در گياه افزايش مي‌يابد. شدت نور ،كم و ضعيف باشد ،سبب: -1كاهش سرعت فتوسنتز و رشد، -2ايجاد رقابت بين اندام‌هاي گياه بر سر جذب مواد غذايي و در نتيجه ريزش گل و ميوه درگياهي مثل گوجه‌فرنگي و خيار -3توليد گياهاني ضعيف، -4افزايش طول ميان‌گره‌ها، -5باريک شدن ساقه، -6نازک شدن برگها -7کاهش کيفيت محصول -8افزايش شيوع بيماري‌ها و -9طوالنی شدن دوره رشد و افزایش هزينه توليد خواهد شد؛ كاه ش نور در اكث ر س بزی‌ها ب ا كاه ش كيفي ت همراه اس ت .اي ن پديده را مي‌توان ب ه صورت كاهش ذخاير مواد غذايي در گياهان و رشد بي رويه برگها و طويل شدن ساقه­ها مشاهده كرد. تغيي ر شك ل اندامهاي ذخيره كننده گياهان ي مث ل كوزه­اي شدن كل م قمري و ي ا بيض ي شدن تربچه در حد نامتعارف نيز از كمبود نور است. كاهش نور در تربچه باعث مي­شود كه ريشه خوراكي شكل نگيرد و مقاومت آن در مقابل بيماريها نيز كاهش يابد. کاهش نور سبب مي­شود تا به علت رقابتي که بين رشد برگها از يك طرف و رشد ساقه از طرف ديگ ر ب ه وجود مي­آيدگلهاي كمتري در گوج ه فرنگ ی تشكي ل شود و ي ا این که گلهاي موجود در گياه پايدار نباشند و به زمین بيافتند. برخي از سبزي‌ها به نور بيشتر و برخي ديگر به نور كمتري نياز دارندتا بهترين عملكرد و كيفيت را توليد نمايند. ارقام مختل ف گیاهان درداخ ل ي ك گون ه ني ز در كشتهاي زمس تانه ب ه یک ص ورت عمل نمي­كنند .اين امر را مي‌توان به دلیل استفاده ناچيز از انرژي نوراني در زمان كربن گيري ،شدت تنفس ،توليد برگ به ویژه سطح مخصوص برگ (نسبت سطح به وزن برگ) و روش كاشت گياهان دانست. بنابراين انتخاب ارقام مناسب زماني كه نور كم است ،اهميت بسيار دارد. عوامل مؤثر بر شدت نور رسيده به گياه: -1عرض جغرافيايي منطقه -2فصول سال (زمستان يا تابستان) -3ابري يا صاف بودن هوا -4تراكم كشت گياه -5ميزان شلوغي كانوپي گياه (هرس) -6در گلخانه :نوع پوشش گلخانه (پالستيك ،شيشه ،پلي كربنات) روشهای کنترل شدت نور در گلخانه: الف – افزایش شدت نور (نور تکمیلی) به دو دليل از نور مصنوعي در گلخانه‌ها استفاده مي‌شود: -1زياد كردن شدت نور گلخانه و نيز افزايش رشد و فتوسنتز در روزهايي كه شدت نور محيط به علت ابري بودن آسمان كمتر از حد بهينه است؛ -2كنترل طول دوره روشنايي روزانه (فتوپريود). براي افزايش رشد و فتوسنتز نياز به شدت نور بيشتري در مقايسه با شدت نور الزم براي كنترل فتوپريود است. در مناطق كم نور ،مانند شمال كشور ،در نيمه دوم سال به علت ابري بودن آسمان، شدت نور الزم براي رشد گياهان گلخانه‌اي كم است؛ بنابراين با زياد شدن شدت نور و نيز افزايش طول روزهاي كوتاه زمستان با استفاده از نورهاي مصنوعي مكمل، مي‌توان رش د و نم و گياهان را س رعت بخشي د و طول دوره پرورش محصول را كوتاه‌تر نمود. براي باال بردن شدت نور گلخانه و افزايش رشد و فتوسنتز گياهان ،معموالً به نور تكميلي در محدوده ( mol/m2/s 80-40معادل 600-300فوت كندل) به مدت 12-6ساعت نياز است كه عمدت ًا براي اين منظور از المپ‌هاي سديمي فشار قوي يا متال هاليد استفاده مي‌شود. اس تفاده از نور مص نوعي ،ب ه منظور افزاي ش طول روز (ن ه افزاي ش شدت نور) و واداركردن گياه ب ه انجام فتوس نتز ،نياز ب ه بررس ي‌هاي اقتص ادي دارد ت ا مشخ ص شود كه آيا هزين ه تجهيزات و انرژي مصرفي با افزايش توليد ،يا كوتاه شدن طول دوره پرورش محص ول ،قاب ل ج بران اس ت ي ا خي ر؟ زيرا تجهي ز ي ك گلخان ه براي تأمين نور مصنوعي هزينه زيادي را در بر دارد. ام ا اس تفاده از نورهاي مص نوعي در اتاق پرورش نش ا (اتاق ي ك ه براي كش ت بذر و تهي ه نشاء مورد اس تفاده قرار مي‌گيرد) بس يار مفي د بوده و از نظ ر اقتص ادي ني ز توجيه‌پذي ر اس ت ،زيرا اتاق ك تكثي ر نش ا مس احت كمتري دارد و هزين ه تجهيزات چندان زياد نخواه د ش د و از طرف ديگ ر ،تولي د نش ا در اي ن اتاق ك ،هزين ه كمتري نسبت به كشت مستقيم در زمين اصلي گلخانه دارد براي تأمي ن نور مص نوعي گلخان ه مي‌توان از المپ‌هاي مختل ف ،ب ا خص وصيات متفاوت ،اس تفاده نمود .المپ‌هاي مورد اس تفاده ب ه س ه دس ته المپ‌هاي تنگس تن، فلورس نت و المپ‌هاي ب ا تخلي ه الكتريك ي فشار قوي (س ديمي فشار قوي ،جيوه‌اي فشار قوي و متال هاليد) تقسيم مي‌شوند. از المپ‌هاي فلورسRنت معموالً در اتاق‌هاي كشRت و بخش‌هاي محدود گلخانRه براي جوانه‌زنRي بذور و توليد نشا استفاده مي‌شود و به ندرت در تمام طول دوره رشد گياه به كار مي‌روند. معموالً تنهRا از المپ‌هاي تنگسRتن براي تأمين نور مكمRل اسRتفاده نمي‌شود؛ زيرا ايRن المپ‌هRا گرماي زيادي توليد مي‌كنند و كيفيت نور توليد شده آنها ضعيف است در استفاده از نور تكميلي براي افزايش كارايي و كاهش هزينه المپ‌ها ،نكات زير بايد مورد توجه قرار گيرد: در طراحي نور تكميلي (نحوه نصب المپ‌ها و تركيب نوري) بايد دقت نمود كه نور به صورت يكنواخت در تمام عرض گلخانه توزيع شود .اين يكنواختي تا حد زيادي بر روي يكنواختي رش د گياه ،ارتفاع و گل‌دهي گياهان اثر گذاشت ه و امكان آبياري يكنواخت را فراهم مي‌كند. المپ‌ه ا فق ط در س اعاتي از روز روش ن شون د ك ه شدت نور خورشي د ك م باشد (خص وصاً در روزهاي ابري زمس تان) .شدت نور پائي ن خورشي د ،اث ر نسبي نور تكميلي را بر مجموع نور روزانه افزايش داده و بنابراين بر رشد گياه تاثیر بيشتري مي‌گذارد. براي استفاده از نور تكميلي در گلخانه ،حتم ًا بايد قب ً ال از نور تكميلي در مقياس كوچ ك اس تفاده شود و تأثي ر آ ن بر عملكرد و كيفي ت محص ول ،بازده ي و نيز برگشت سرمايه مورد بررسي قرار گيرد .ممکن است استفاده از نور تكميلي باعث افزايش عملكرد و كيفيت گردد ولي جوابگوي سرمايه‌گذاري انجام شده نباشد. ب ا افزودن نور تكميل ي ب ه گياهان نشاي ي ،الزم اس ت ك ه عمليات تغذي ه ،آ بياري و استفاده از تنظيم­كننده‌هاي رشد به طور دقيق و صحيح انجام شود؛ زيرا دادن نور تكميلي سبب رشد سريع‌تر و توليد ماده خشك بيشتر شده كه در نتیجه به كوتاه‌تر شدن بيشتر ميان‌گره‌ها و توليد شاخه‌هاي جانبي فراوان در مقايسه با شرايط نور طبيعي منجر مي‌گردد ب -كاهش شدت نور گلخانه: گلخانه‌ها در طول تابستان با مشكل بيش‌بود نور مواجه‌اند و بنابراين بايد شدت نور گلخان ه كاه ش ياب د معمو ً ال از دو روش براي كاه ش شدت نور گلخان ه استفاده مي‌شود: ال ف -در روش اول :در نيم ه اول س ال عموم ًا از رنگ‌پاش ي ي ا گل‌اندود كردن س طح خارج ي پوش ش گلخان ه اس تفاده مي‌شود و س پس در اواي ل پايي ز از روي پوش ش گلخان ه شس ته مي‌شود .در اي ن روش 10-5 ،كيلوگرم (بس ته ب ه شدت س ايه‌اندازي) رن گ س فيد پالس تيك ي ا گ ل اُخرا ي ا آه ك در 100ليت ر آ ب ح ل شده و س پس روي س طح پوش ش گلخان ه ب ه ص ورت يكنواخ ت پمپاژ مي‌شود .مزي ت اي ن روش س اده و ارزان بودن آ ن اس ت ،ام ا عي ب آ ن ،دائم ي بودن آ ن و كاه ش شدت نور ،حت ي در روزهاي ابري است؛ در روش دوم :از توري‌هاي‌س ايه‌انداز (از جن س پلي‌اس تر ي ا پلي‌پروپيل ن) براي كاهش شدت نور گلخانه استفاده مي‌شود كه ممكن است در داخل يا خارج گلخانه نصب شوند امروزه در گلخانه‌هاي تجاري ،پرده‌هاي س اران براي كاه ش شدت نور گلخان ه ب ه كار مي‌رود ك ه در ارتفاع ي باالت ر از ق د انس ان (موازي ب ا ارتفاع ناودان‌ه ا) ،در داخ ل گلخان ه كشيده مي‌شود .در اي ن روش ،نور وارد فضاي گلخان ه مي‌شود ام ا وجود پرده‌هاي سايه‌انداز داخلي سبب سايه‌اندازي و كاهش شدت نور روي گياهان داخل گلخانه مي‌گردد ولي دما در فضاي باالي سطح سايه‌انداز زياد است در برخ ي از گلخانه‌ه ا ،تور‌هاي س ايه‌انداز در خارج از گلخان ه و در ارتفاع ي باالت ر از ارتفاع گلخان ه نص ب مي‌شون د؛ مزي ت اي ن نوع س ايه‌انداز ،جلوگيري از ورود نور ب ه داخل گلخانه است و سايه‌اندازي بر كل گلخانه انجام مي‌شود. طول روز: گياهان عكس‌العمل‌هايي نسبت به طول دوره روشنايي و تاريكي روزانه از خود نشان مي‌دهن د ك ه فتوپريوديس م ناميده مي‌شود .گياهان بر اساس عكس‌العمل‌شان به فتوپريوديسم به سه دسته روزكوتاه (شب بلند) ،روز بلند (شب كوتاه) و روز خنثي تقسيم مي‌شوند. -1گياهان روزكوتاه (ش ب بلن د) ،گياهان ي هس تند ك ه فق ط زمان ي ب ه گل‌ده ي مي‌روند كه طول دوره تاريكي از حد بحراني بيشتر باشد؛– سيب زميني شيرين، ارقام ميان‌رس كلم پيچ يعن ي ب ا طوالن ي شدن ش ب ب ه مرحل ه گل‌ده ي وارد مي‌شود و ت ا زمان ي ك ه طول شب كمتر از حد بحراني باشد ،به رشد رويشي خود ادامه مي‌دهد  -2گياهان روزبلن د (ش ب كوتاه) ،گياهان ي هس تند ك ه زمان ي ب ه گل‌ده ي مي‌رون د ك ه طول شب از حد بحراني كمتر باشد؛ اين گياهان با كوتاه شدن طول شب وارد مرحله گل‌دهي مي‌شوند؛– كاهو ،اسفناج ،ترب ،نخودفرنگي ،شويد ،ريواس -3گياهان روزخنث ي ،ي ا بي‌تفاوت ،گياهان ي هس تند ك ه در برابر تغييرات طول روز و ش ب عكس ‌العملي از خود نشان نمي‌دهند .هرچن د در گياهان روز خنث ي ،طول روز س بب گل‌ده ي نمي‌شود ،ول ي ممك ن اس ت طول ش ب و روز در كيفي ت گ ل ،س رعت گل‌دهي و يا نوع جنسيت گل‌ها مؤثر باشد. كدوئيان ،فلفل ،بادمجان ،لوبيا سبز ،ذرت شيرين ،باقال سبز گلدهی تعدادي از سبزيها درمقابل طول روز روز بلند روز کوتاه روز خنثی شوید سیب زمینی شیرین انواع کدوییان کاهو و اسفناج ارقام میان رس کلم پیچ فلفل سبز کلم چینی بادمجان ترب لوبیا سبز ریواس ذرت شیرین نخود فرنگی باقال سبز