صفحه 1:
صفحه 2:
8 بر مفاهیم کالیبراسیون و ارزيابي
وضعیت موجود در موسسه رازي
صفحه 3:
قدمه
کیفیت مقوله اي است که با سرشت انسان سارگاري دارد و همراه نیاز
مادي و معنوي اوست و نبود آن میتواند دشواريهايي براي وي
بوجود آورد . به همین دلیل از گذشته هاي دور تلا براي
رسیدن به کیفیت و رفع دشواريهاي موجود در این راه
موضوعي مطرح در جوامع انساني بوده است . امروزه اين
وازه از مرحله رفع نياز يا فراتر كذاشته است زيرا با كسترش
clio رقابت» کیفیت تنها زباني است که مي شود با آن در
eS ee el gga cal سح tie al ih
تضمین آن بر اندازه گيري استوار است . فراگيري روش
اندازه كيري كميتهاي كوناكون و در نكاهي وسيعتر
کالییراسیون دستگاهها WG ely cal). به این خواسته است.
صفحه 4:
مقدمه( ادامه)
اختی خود را دارد. با
برتر از طریق انجام آزمونها و ادازه
گيري هاي مطمشن ارزببي مي گردد » لین بحث مطرح مي شود که
اندازه گیری مطمتن اندازه گيري مي باشد؟ بو ود
تجهيزات يآ استفاده از تکنولوژي جدید دستگاهي . مي تواند منجر به
اندازه گيري مطمتن شود.
پاسخ اینست که تنها کالیبراسیون صحیح و دوره اي به نتایج
خروجی دستگاهها کیفیت می بخشد.با انجام کالیبراسیون به دنبال
یافتن ویژگیهای اندازه ae دستگاه هستیم تا در صورت نياز
اصلاحات لازم را انجام دهیم. اغلب استانداردهاي مدیریت کیفیت در
بخش الزامات قني ار کالییراسیون تجهیرات تام برده و آنرا ارام
nc
هر دستگاه ويژگيهاي فني S93
توجه به اينكه دستيابى بة کیفیت
ي
صفحه 5:
مقدمه ادامه)
استانداردهاي مدیرآلت اهمیت خاصي براي تمام تجهیزات تولید به ویژه تجهیزات اندازه
گيريقایل هستند.
به عنوان مثال در بند 6-7 استاندارد 9000 1500 آمده است
هنگامي که حصول اطمینان از نتایج معتبر مورد نیاز است تجهیزات اندازه گيري باید:
الفه در فواصل مشخص يا بيش از استفاده مورد کالیراسیون با تصدیی در برایر
استانداردهاى أندازه گيري قرار گیرند که قابلیت ردیابی تا استأنداردهاي ملی و بين المللی
را داشته باشند؛هنگامي که چنین استانداردهایی موجود نیستند مبنایی که براي
كاليبراسيون يا تصديق
مورد استفاده قرار مى كيرد بايد ثبت شوهد
صفحه 6:
ب) بر حسب نیاز تنظیم و تنظیم مجدد گردند.
ج) مورد شناسايي قرار گرفته باشند تا وضعیت کالیبراسیون آنها
بتواند قابل تعیین باشد.
د)در برابر تنظيماتي که نتایج اندازه گيري را نامعتبر مي کند
محافظت گردند.
ه) در برابر آسیب وخرابي در طي جابجایی:تعمیر و نگهداري و
اد
صفحه 7:
هدف و دامنه کاربرد استانداره 17025 150
در لين استاندارد ازامات عمومي براي احراز صلاحیت جهت انجام آزمون و یا کالیبراسیون
oe اس ی ات Breas)
كاليبراسيوني مي شودکه با استفاده از روش هاي استاندارد روش هاي استاندارد نشده
و روش هاي ابداع شده در خود آزمایشگاه انجام میگیرد.
بند 575 تجهیزا
5-5-2 در مورد کمیتها یا مقادیر کليدي دستگاهها . در مواردي كه لين خصوصيات تاثي
مهمي در نتلیج دأشته باشند بلید برنامه هاي کالیبراسیون آیجاد گردد.تجهیزات پیش
از آنگه به خدمت گرفته شوند باید کالیبره یا بررسي گردند.
بند 6-5 قابلیت رديابي اندازه گيري: ۱
کلیه تجهیزات مورد استفاده در آزمونها و از جمله تجهیزات مورد استفاده در اندازه گيري
هاي فرعي (مثلا شرایط محيطي) که تاثیر مهمي بر رو امس یا اعتبار نتایج آزمون
کالیبراسیون و یا نمونه برداري داشته باشند باید پیش از بکار گيري کالیبره شده
اشند.
صفحه 8:
صفحه 9:
اصول اندازه گیر os ۳
" وسیله اندازه گیری درست انتخاب شود.
* وله انداره كيرى درست تصب شود.
* وسیله اندازه كبري درست نگهداری شود.
* وسله انداره کسی درست بدار کرفبه سود.
2 وسیله اندازه کی درست کالیبره شود.
صفحه 10:
0 Tee ens are
.کمیت. اندازه 6ك
صفحه 11:
بايد دانست 4
درهيج زمينه علمي هيج كونه يبشرفتي بدون اندازه گيري حاصل نمي شود.
درهیچ اندازه گيري بدون ابزار مناسب . نتیجه درستي حاصل نمي شود.
بدون کالیبراسیون از هیچ ابزار اندازه گيري نتیجه درستي حاصل نمي شود.
* کالیبراسیون شرط لازم است ولي كافي نیست.
صفحه 12:
7 کالیبراسیون
calibration
مجموعه عملياتي که تحت شرایط مشخص میان نشان دهي يك دستگاه با
۱
۱
برقرار ميكند.
۱
wet با کالیبراسیون ممکن است خواص اندازه شناختيديگري نظي
ens icy ere ee Bene Terr] .
ل ل اس ا
مشخص مي كند.
صفحه 13:
| > | ۱ لكا
ضرورت كاليبراسيون
:* كاليبراسيون در واقع ابجاد نظامي موثر به منظور کنترل
صحت و دفت پارامترهاي مترولوژبکي دستکاه هاي آزمون
mole les ye) ل نجهیزانی است که عملکرد
Bp eee Cate Pn pee] Cree pene Pee]
| 000
استانداردهای جهانی مورد استفاده قرار مبکیرد.
صفحه 14:
كدام دستكاهها بايد كالييره شوند
ا ل 00
ا ل ا 1 0 1ك
دستكاههاي اندازه كيري بايد به طور دوره اي كاليبره شوند. كذشت زمان ٠ فرسودكي ٠
اه
زیر سوال رفته و ay مجدد باشند. براي تجهيزات كاليبره شده كواهي
کالیبراسیون صادر شده و ضمیمه دستگاه مي کرد
وکالیبره کردن تمام تجهیزات لازم نیست. . برخی از آنها ممکل ۱ ۳ ان
ألاهنده مورد استفاده قرار كيرند. انواع ديكر تجهيزات مشكن اسست به عنوان ابزار
تشخيصي و آشکارسازي به کار بروند. هر گاه وسيله اي براي تعيين قابليت يذيرش
محصول و یا عوامل موثر در فرایند آزمون مورد استفاده قرار نگیرد کالیبراسیون آن
ضرورت ندارد.
صفحه 15:
اهداف اصلي کالیبراسیون
1- براي اطمینان از قرائت هايی که از دستگاه صورت مي كيرد
. 2- براي تعیین درستي مقادیر خوانده شده از دستگاه.
3- براي استقرار قابليت رديابي دستكاه به استانداردهاي مرجع
(هدف نهايي كاليبراسيون برقراري قابليت رديابي عنوان
oad است)
صفحه 16:
traceability
مهمترین ويوگی که يك اندازه گيري باید داشته باشد وجود قابلیت رديابي
نتايج آن تا استانداردهاي ملي و سپس بین المللي مي باشد.
وقتي سطح اطمینان و عدم قطعیت کلیه اندازه گيري ها بیان شود درستي و
دقت نتایج اندازه گیری تضمین می گردد.
قابلیت ردیابی قابلیت ارتباط دادن مقدار يك استاندارد یا
كيري با مرجع هاي ملي يا بین المللي از طریق
مقايسه ها كه همكي عدم قطعيتي معين دارند.
كاليبراسيون تنها راه برقراري قابليت رديابي مي باشد.
يك اندازه
جيره پیوسته
صفحه 17:
استقرار قابلیت رديابي ننیج اندازه گيري (در کالیبراسیون) 4
* بوسیله تعیین نام دستگاه مرجع کالیبراسیون و عدم قطعیت آن
محاسبه اعلام عدم قطعیت اندازه گيري براي نتایج کالیبراسیون و
نیز بیان شرایط محیطی اثر گذار بر نتیجه اندازه گيري قابلیت
رديابي نتايج كاليبراسيون استقرار مي يابد.
صفحه 18:
دستاوردهای کالیبر اسیون 4
* به دست آوردن نتایج درست و صحیح در اندازه گیری
کاهش هزینه و دوباره کاری
* بهره وري بیشتر
جوابگویی در دعاوي حقيقي و حقوقی
= يکي از نيازهاي اخذ گواهي هاي استانداردهاي مدیریت
ee
صفحه 19:
به طور خلاصه
کالیبراسیون تعیین خطاست
صفحه 20:
مراحل اقدام براي کالیبراسیون ۳۹
a کد گذاری تجهیزات اندازه گیریو تهیه شناسنامه و لیست آنها
2 طبقه بندي تجهیزات اندازه گيري از نظر کالیبراسیون
3 _ تعیین دوره تناوب کالیبراسیون
ن حد مجاز خطا
5 انتخاب گالیبره کننده
6 کالیبراسیون ( عملیات کالیبراسیون» تعیین خطاي تجهیز صدور
گواهي و برچسب کالیبراسیون» نصب برچسب کالیبراسیون)
7 اعمال نتايج کالیبراسیون
0 ثبت و حفظ و نگهداري سوابق کالیبراسیون
صفحه 21:
Ei >|
5 مراحل اقدام براي گالیبراسیون
1 كد كذاري تجهيزات اندازه كيري و تهيه شناسنامه و ليست آنها
تمام تجهيزات اندازه كيري بايد وارد يك ليست شده و به هر يك
. كد يا مشخصه اى داده شود
كد بايد به كونه اي باشد كه بتوان بدون احتمال خطا تجهيز را
. شناسايى كرد
. براي هر تجهيز اندازه كيري شناسنامه تهيه كرد
صفحه 22:
۳-۹
1- تجهیزاتی که اندازه گیر نبوده و نیاز به کالیبراسیون ندارند . مانند
كلني كانتر . آب مقطر گیر . هیتر بدون دماسنج , همزن
بن ماري جوش در این گروه قرار دارند.
2- تجهيزاتي که هر بار قبل از استفاده بايد توسط كاربر كاليبره شوند .
در این گروه ميتوان از دستگاه هاي 6۳1۷7 متر نام برد . کاربر
باید دوره آموزشي کالیبراسیون و کنترل کيفي این گونه تجهیزات
را
بكذراند.
صفحه 23:
3 تجهیزاتی که باید توسط واحد های مورد تائید موسسه استاندارد
و تحقیقات صنعتي ایران کالیبره شوند . ترازو » اتوکلاو ء وسایل
حجم سنجي, انکوباتور و فور نمونه هايى هستند كه در اين
گروه قرار دارند .
صفحه 24:
4 | > |
ام براي کالیبراسیون
مراحل
3 دوره تناوب کالیبراسیون
عوامل زيادي در تعیین این زمان موثرند که مهمترین آنها عبارتند
از
از
نوع تجهیز ٩
ييشنهاد و توصيه سايندم -©
لطاهاتمربوط به روند تغییرلتمقلدیر بدستلمده از سوي -9
كل برلسيون 1
شرايط تعمير و نكهداري تجهيز -*6
صفحه 25:
| > مراحل اقدام براي کالیبراسون —
3- تعیین دوره تناوب کالیبراسیون (ادامه)
طولنمانو تعناد دفعاتلستفلده از تجهیز -6
شرايط سحيط يكنا ا(ضماء يظوبت: أرتتعائرو غنيرم) -©
دقطندازه يري مورد نظر -م”
هزینه کالیبرلسیون-9
صفحه 26:
| > لكر
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
4 حد مجاز خطاي تجهیز
حد مجاز خطا بستگی به استاندارد مربوطه و روش کار دارد و اگر
روشی فاقد حد مجاز خطا باشد کامل نیست و باید یک مقام
. مسئول با ارائه دلیل حد مجاز را تعیین کند
اگر از یک دستگاه برای چندین روش استفاده می شود . کوچکترین
. خطاي مجاز بعنوان حد مجاز خطا محسوب مي شود
صفحه 27:
> |
نوع كميت -64
نوع تسجهیز -6
حد مجاز خطا -9
هزينه كاليبيلسيون -*6
سیاستسایمان -9
رس مراحل اقدام براي کالیبراسیون
1 5- معیارهای انتخاب کالیبره کننده
6- داشتن مجوز کالیبراسیون معتبر
7- تخصص کالیبره کننده
8- تجربه و شهرت کالیبره کننده
9- نجوه همکاري کالیبره کننده
0- میزان اعتماد به کالیبره کننده
1- در دسترس بودن کالیبره کننده
صفحه 28:
> |
مراحل اقدام براي كاليبراسيون
6- مراحل كاليبره كردن
: حداقل نيازمنديها براي كاليبره كردن
a تجهیز ماسب-؟
- قابلیت رديابي(111۴00 ۲۳۵66۵ ) به استاندا رهايبین المللی
دارا بوم نشرايط محيطي مناسب- ©
صدور كولهي كللبريلسيون- ©
صدور بسرچسبی للبولسیون-9
خصییر چسب للبیلسیون -10
> |
صفحه 29:
۳-۹
اولین قدم در کالیبراسیون شناسایی تجهیز است در اين مرحله باید موارد زیر
: مشخص شود
کمینندازه گیری -4
كد مشخصه دستكام -©
نام مستگام 9۰
گستره لندازه گيري یا گستره ک اري دستگاه -6۴
تنکي ذبي دستگه 0
بهتر لستسام سازنده » شرایط محيطي کار لنبر داري. جابجاییو -9
. سابر مشخصاتف ني نیز مشخصش ود
صفحه 30:
<|
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
6- مراحل کالیبره کردن
2-6 - روش کالیبراسیون
روش کالیبراسیون باید مطابق با یک استاندارد يا منبع معتبر
شناخته شده باشد . باید بتوان اثبات کرد که این روش در عمل
قابل اجراست و درستي و عدم قطعیت یا دقت آن در حد مجاز
است .
اگر استاندارد معتبري در دست نیست مي توان روش خاص
آزمايشكاه را بكار كرفت ولي بايد تمامي مراحل اعتباردهى
LS Lett, (vaio)
صفحه 31:
>
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
6- مراحل كاليبره كردن
3-6 - کالیبره کننده
كاليبره كننده بايد آموزشهاي لازم را دیده و داراي تائید صلاحیت
. یا داراي مجوز کالیبره کردن باشد
صفحه 32:
کالیبره کننده باید تمام تجهیزات مورد نیاز کالیبراسیون را در
. اختیار داشته باشد
درستي و قابلیت قرائت استاندارد كاري باید حداقل 3 تا 10 برابر
صفحه 33:
| > مراحل اقدام براي کالیبراسیون | 4
6- مراحل کالیبره کردن
قابلیت ردیابی ء قابلیت ارتباط دادن مقدار یک استاندارد و یا نتیجه یک
اندازه گیرری با مراجع ملی یا بين المللی از طريق زنجیره پیوسته
.مقایسه ها که همگی عدم قطعیتی معین دارند می باشد
. زنجیره ناگسسته مقایسه ها را زنجیره ردیابی گویند
صفحه 34:
مراحل اقدام براي كاليبراسيون | >
6- مراحل کالیبره کرد
6-6 شرایط محيطي تاثیر گذار بر کالیبراسیون
دما ٩- 6- لرزش
فشار o- 7- ذرات معلق در هوا
رطوبت-9 8- جریان هوا
نور 4 9- امواج الکترو مغناطیس
G- le 0- ترکیب محیط اندازه گیری
صفحه 35:
: مي توان خطاي اندازه گيري را به دو ق ت تقسیم کرد
خطاي قابلت صحیح ٩-
خطلي غير قابلت صحيح -©
صفحه 36:
بررسي انواع خطا را مي توان با تيراندازي به یک هدف
مقأيسه كرد
تيراندازي بايد با :
دقت («ومعدصم)
انجام يذيرد.
درستي وصحت: نزديكي ميان خروجي هاي يك سيستم
نسبت به مبدا مورد نظر
5 > تم نسبت به يكديكر.
دقت: نزديكي خروجي هاي یک سیستم نسبت به یکدیگر
صفحه 37:
مراحل اقدام براي كاليبراسيون | >
6- مراحل كاليبره كردن
7-6 تعبین خطا (ادامه)
(hich previvioa) . دقت زیاد
re dhigh worry) صحت زیاد
صفحه 38:
| > مراحل اقدام براي کالیبراسیون
6- مراحل کالیبره کردن
7-6 تعبین خطا (ادامه)
دقت زياد (heb preterm)
. صحت کم (سحسه (low
صفحه 39:
مراحل اقدام براي کالیب راسیو
6- مراحل کالیره کردن "۳
7-6 تعیین خطا (ادامه)
؟ دقت کم (low precision)
صفحه 40:
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
6- مراحل كاليبره كردن
7-6 تعیین خطا (ادامه)
۴ دقت کم (ow previsios)
۶ صحت زیاد (جمحصه (high
صفحه 41:
مراحل اقدام براي كاليبراسيون | >
6- مراحل كاليبره كردن
7-6 تعيين خطا (ادامه)
خطاي قابل تصحيح يك cul error) (spstecrdtizacs (35) clas
خطاي روشمند مي تواند بصورت :
& 9 Cresta Error) ثابت -1
. باشد (Proportiocr Brror) jase -2
در گواهي کالیبراسیون خطاي روشمند ( یا تصحیح ) را معمولا در
مقابل اعداد قرائت شده می نویسند.
صفحه 42:
مراحل اقدام براي كاليبراسيون | >
6- مراحل كاليبره كردن
7-6 تعبين خطا (ادامه)
خطاي روشمند توسط منابع روشمند خطا ايجاد مي شوند. عواملي كه تا حدود
زيادي و به طور یکنواخت و بدون ت و انقطاع 2 Hazes مي
گذارند. این عوامل باعث می شوند مقادیر خوانده شده از دستگاه اندازه گیری
از مقدار واقعی قراردادی استاندارد اندازه گيری فاصله بگیرند:
از جمله منابع روشمند بوجود آورنده خطا عبارتند از : اختلاف ثابت عددي
شرایط محيطي از شرایط مرجع و فرسودگي قطعات حساس و اثرگذار بر
نتیجه اندازه گيري.
به مقدار خطاي حاصل از منابع روشمند. خطاي روشمند گفته مي شودکه بر
حسب يگاي اندازه گيري بیان مي شود. در صورت بروز و اثبات خطاي
روشمند بايد آنرا تصحيح كرد ١
صفحه 43:
> |
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
6- مراحل كاليبره كردن
7-6 تعبین خطا (ادامه)
خطاي غیر قابل تصحیح یک خطاي تصادفي(0۳) طح )است . خطاي تصادفي خطائي
است که در یک اندازه گيريبه صورت تصادفيو پیش بينينشده ظاهر ميشوند كه شامل :
جربان هوا . لرزش. سرو صداء تشعشع و ... می باشد. 1
* خطا هايتصادفيرا میتوان با میانگین گرفتن و استفاده از فنون آماريبه حداقل رساند.
* اين خطا در كواهيها بصورت هايگوناگون بیان مي شود .مانند :
تكرار يذيري بهاط عد ان نزديكي بين نتايج اندازه كيري بيدر بيازيك اندازه ده
در شرابط يكسان انجام شده باشد.
تجديد بذبري بهاطاص 4م72 به ميزان نزديكي بين نتايج اندازه كيري روي يك اندازه ده در
شرایط مثفاوت گفته میشود 0000
عدم قطعیت Ouwertikty
بارامترهاي مربوط به اندازه Ses براكندكي مقادير را ( که میتوان بطور منطقيبه اندازه
«ده نسبت داد) مشخص. مي كند
صفحه 44:
| > مراحل اقدام براي كاليبراسيون | >
6- مراحل کالیبره کردن
7-6 صدور گواهي
: گواهي کالیبراسیون باید حداقل حاوي مطالب زیر باشد
شناسایی کالیبره کننده
کد شناسایی تجهیز
نام روش و شرایط کالیبراسیون
خطاي تصادفي یا عدم قطعیت کالیبراسیون و خطاي روشمند کالیبراسیون
رديابي کالیبراسیون با مراکز ملي یا بین المللی
تاریخ کالیبراسیون
صفحه 45:
تجهیزات اندازه گيري را از نظر کالیبراسیون و اندازه شناختي بر
: مبناي خطاي مجاز به سه دسته زیر طبقه بندي کرد
قبول
o- مشروط
مردود -9
صفحه 46:
4 | > |
مراحل اقدام برای کالیبراسیون
7- اعلام نتایج کالیبراسیون (ادامه)
.ثبول : خطای بدست آمده کمتر یا مساوی خطای مجاز باشد
مشروط : هنگامي که برخي از الزامات اندازه شناختي توسط دستگاه
.برآورده مي شود
مردود : در صورت بیشتر بودن خطاي دستگاه از خطاي مجاز
دستكاه مردود اعلام مي شود و این به این معني است که حداقل
.الزامات اندازه شناختى توسط دستكاه رعايت نمى شود
. دراين مورد نبايد از دستكاه براى اندازه كيرى استفاده كرد
صفحه 47:
مراحل اقدام براي کالیبراسیون
8- ثبت و حفظ ونگهداري سوابق کالیبراسیون
: مدارک کالیبراسیونی که باید حفظ شود
فهرستت جهیزلتلندازه گیری -9
كولهي كا ليبيلسيون - ©
برجسبكا ليبيلسيون -*6
تائيد صلاميتكايبره كننده -©
لیستسولبقک | لیبرلسیون - ©
۳-۹
صفحه 48:
بررسي وضعیت کالیبراسیون در موسسه رازي
بخش هایی که کالیبراسیون تجهیزات در آنها انجام شده است:
1- تحقیق و تولید واكسنهاي باكتريابي مصرف پزشکي
2-تحقیق و تولید واكسنهاي ويروسي پزشكکي
3-تصفیه سرمهاي درماني
4-کنترل كيفي
5-تولید واكسنهاي ويروسي طیور
6-توبرکولین و مالیین
7بیوتکنولوژي
8-بروسلوز
9واكسنهاي بي هوازي
صفحه 49:
بررسي وضعیت کالیبراسیون در موسسه رازي
10- واكسنهاي هواز: يي
1- جانوران سمي
2- زنبور عسل
13 خته شناسي
4- استریلیزاسیون
5- بسته بندي فراورده هاي دامپزشکي
6- پرورش حیوانات آزمايشگاهي
7- واكسنهاي ويروسي دام
صفحه 50:
تعداد تجهیزات کالیبره شده در سال 86
(cae
إسل6 90 | |
۳
x
كراد ل و را و مر
2
6
aD
6ه
0
x
صفحه 51:
تعداد تجهیزات کالیبره شده در سال 85 و 86
emp
awe
aap
6 9 15۳ اسلل
10 أسلل 0 ور
| ] 55ل
5
ot
PPOLIPRIS SP LA LT
8
صفحه 52:
تحتيق و تولید واکسنهای باکتریایی مصمن پزشکیِ
تحقيق و توليد واكسنهاى وبروسى بمزشكى
.تصفيه سرمهاى درماتي
کنترل کینی
.توليد واكسنهاى ويروسى طیور
توي كولين وماليين
بیوتکنولوژیٍ
پروسلوز
واکسنهی بیهوازی
واکسنهایهوازی
جانوران سمي
زنبور عسل
تک یاخته شناسی
8 دا وه و 6 ۱۵ 5 و۵۱ 8
8 5 و ]هه و د و ه| ۵ ها و
0۵ ۱۵ | ۱۵ د| ۱۵ ۱۵ | د| ۱۵ ۵ دا ۵
صفحه 53:
بسته بندی فراورده های دامپزشکیِ oO fe 0
پرورش حیوانات آزمایشگاهی do أت 8
واکسنهای ویروسی دام er 9 2
9 e aq ae
e 9 19 شیمی
©
aoe ۰ Sas
صفحه 54:
آمار كميتهاي کالیبره شده به تفكيك بخش ها
aap
001
00
aD
60
0
01
0
6
ab
ab
۱ bata
صفحه 55: