پیشگیری و کنترل حوادث ناشی از کار

صفحه 1:
پیشگیری وکنترل حوادث ناش ی ا زکار 

صفحه 2:
‎Can gd‏ مطالب مقدمه ‏1- بررسي همه جانبه محيط كار 1-1 - تشخیص و شناسايي خطرات 2-1- ارزيايي خطرات 2- تجزیه و تحلیل حوادث به وقوع پیوسته 1-2 - مدلهاي ارائه شده در بررسي علل وقوع حوادث 2-2 - مدل ‎TMEPM‏ ‏3-2 - مدل دامنه هاینریش 3- تشکیلات کنترل و نظارت 1-3 - بازرسي کار 2-3 - کمیته هاي حفاظت فني 3-3 - مدیریت سیستم هاي ايمني و بهداشتي 4-اقدامات آموزشي 1-4 - آموزش و دستورالعمل هاي ايمني 4-2 - انجام مطالعات و تحقیقات 3-4 - برگزاري سمینارها و همایش ها ‎ 

صفحه 3:
مقدمه بر اساس تعریف, «حادثه» رویداد پیش بيني نشده و ناخوشايندي است که فعاليتهاي كاري را دچار وقفه کرده و ممکن است با جراحت یا خسارت مالي نیز همراه باشد. برخي از حوادث, موجب بروز خسارات و آسيبهاي انساني, اجتماعي و صنعتي جدي مي شوند که اين امر از طریق کاهش راندمان كاري, تأثیر معني داري بر بهره وري و تولید خواهد داشت و نکته مهمتر, اثرات سوء اجتماعي و به تبع آن اثرات رواني حاصله بر روي نيروي کار مي باشد. 

صفحه 4:
در هر صورت تكنيكهاي ايمني نشان داده که ميتوانيم حوادث را كنترل نموده و از وقوع آنها بيشكيري كنيم. بيشكيري موفق حادثه.دست نياز به جهار اقدام اساسي دارد: 1- مطالعه و بررسي همه جانبه محيط كار 3- تشكيلات كنترل و نظارت 4- اقدامات آموزشي در ادامه به ارائه توضیحات بيشتري در ۱ هر مورد مي پردازيم. 

صفحه 5:
[- بررسي همه جانبه محیط کار مطالعه و بررسي از کلیه نواحي کاري و عملیات و پروسه تولید جهت شناسايي عوامل ایجاد کننده ‎wl‏ مهمتربن اقدام پتشیرانه» جهت کاهش رادت ناشي ان كار جه شمار مي ايد كدر ]ا مطالعة و بررسي و شتاخت كامل اين حظراتة اقدامات بعدی شامل ارزيابي و تجزيه و تحليل مخاطرات شغلي مي باشد كه اين تجزيه و تحليل هاء بعنوان روشي براي افزايش دانش بيشكيري از حوادث بكار مي روند. ‎ 

صفحه 6:
1- 1-تخیص و شناسايي خطرات مرحله ابتدايي در پيشگيري از وقوع حادفه, شناسايي خطرات موجود در محیط کار مي باشد. بطو ركلي دو نوع خطر در هر محيط كاري موجود است: الف- خطرات آني که آثا ر آن بلافاصله قابل مشاهده و ملموس بوده و منجر به بروز حوادث ناشي ا کار مي گردد. ب- خطرات آتي که آثا رآلن بلافاصله قابل مشاهده نبوده و در نهایت منجر به بروز بيماري هاي شغلي مي گردد. 

صفحه 7:
ما خطرات دسته اول را تحت عنوان خطرات ايمفني و خطرات دسته دوم را با عنوان خطرات بهداشتي مي شناسیم. همجن ‎i a‏ — نیز 0 2-6 1 وعوامل رواني, که در هر مورد اگر میزان عامل توليد کننده خطر بیش از حدود مجاز و استاندارد باشد, مشکلات عمده اي در محیط کار بوجود 

صفحه 8:


صفحه 9:
همچنین شتناسايي خطرات بالقوه محی ط کار از اهمیت بسياري برخوردار است که این امر مبتني بر بررسي ها و مراقبت هاي شغلي و تجزیه و است از موارد جزئثي صرفنظر کرده و توجه خود را بر روي خطراتي که ممکن است منجر به آسيبهاي جدي شوند, متمرکز نماییم. 

صفحه 10:
[-2-ارزيابي خطرات منظور از ارزيابي مخاطرات شغلي ,برآورد ويژگي هاي کمي و كيفي خطر در محیط کار بوده وهدف از اين ‎lS‏ كاهش حوادث و بيماريهاي شغلي مي باشد.يس از شناسايي خطرات موجود در محيط كارء ارزيابي ريسك 

صفحه 11:
1-2-1 -نناسايي افراد در معرضی خطر تا از کارگران, در معرض خطرات بيشتري قرار دارند که بترتیب آلف کارگزان؛جوان؛ کازگران جدیدالاستخدام و کارآموران ب - کارگران نظافتجي , ارباب رجوع, پیمانکاران, کارگران بخش تعمیرات و پطور کلي آفرادي که به ظور داتمی در تا ۳۱۳ ‎alma‏ ,رل ل شناخت کمترشان از محبط کار و خطرات ان 5۳ معرض حوادث بيشتري قرار دارند. 

صفحه 12:
[-2-2- ارزيابي اقدامات احتياطي و پیشگیرانه موجودا در این مرحله, باید در نظر بگیریم که چگونه هر خطري اتن ايت وريب أ 0 به اين تيب براي ما مشخص خواهد شد كه ايا براي كاهش سك به انجام اقدامات اساسي تري نياز است يا خير. همچنین باید تعیین کنیم که ریسکهای موجود بعد از انجام اعمال احتياطي , تا چه حد باقي مي مانند. 

صفحه 13:
3-2-1- ثبت يافنه ها يافته هاي مهم حاصل از ارزيابي بايد ثبت كردند كه اين يافته ها شامل خطرات عمده و همجنين خطرات مهمي كه افراد بيشتري در معرض آنها قرار دارند و نیز نتایج ارزيابي هاي صورت گرفته بر روي آنها مي باشد. 

صفحه 14:
7[-4-2- حذف خطرات آخرین مرحله در ارزيابي و تجزیه و تحلیل خطرات. تعیین روشهايي جهت حذف و یا کنترل مخاطرات شناسايي شده مي باشد. جهت حذف خطرات مي توان تکنيكهاي زیر را بکار برد: ‎oI‏ -انتخاب يك مرحله مجزا وجدید بچاي مراحل ‏خطرناك ‏ب- اصلاح مراحل موجود ‏ج - جايگزيني مواد خطرناك و سمي با مواد كم خطر د - اصلاح ويا تغيير ابزار و تجهيزات مصرفي خطرناك ‎ 

صفحه 15:
در این مرحله , هدف حذف کامل خطرات موجود مي باشد؛ اما در مواردي که چنین امري غیر ممکن به نظر مي رسد. باید سيعي در کنترل خطرات و به حداقل رساندن احتمال آسیب ديدگي افراد شود. .> ‎ol‏ مورد مي توان از روشهايي نظیر گذاشتن حصار در محلهاي خطرساز, نصب علايم خطرء حفاظ گذازي ناشن آلات: استفاده از لوازم حفاظت فردي, کاهش زمان تماس و مواجه ۲ ۶ ار نار و ... اشارة تمود. 

صفحه 16:
2 -تجزیه و تحلیل حوادث به وقوع پیوسته يكي از اقدامات اساسي جهت بيشكيرى از حوادكك ‏ تجزیه و تحلیل حوادث به وقوع پیوسته و بررسي علل وقوع انها براي يري أز بروز حوادثٍ به مي باشد. به طور عمده دو عامل در وقوع حانته تقش اصلى دارند 5 ‎Pe allele‏ عنوان اعمال نا ایمن یب را با عنوان شرایط ناایمن مي شناسيم. در مورد اول (اعمال تاایمن) , افراد در وقوع حادنه نقش اصلي را ایفا مي کنند و در مورد بعدي (شرایط ناایمن) ‏ محيط و ساير عوامل خارجي يعنوان علت اصلى ودود 2017 خته مي شود. بر أساس أمار, 6 8 حوادث, سهم انساني راقن و نها 9012 أنها بر ائر عوامل.مخيطئ رخ,میدهند. 

صفحه 17:
[- 2- مدلهاي ارلشه شده در بررسي علل وقوع حوادث روشهاي محتلفي به منظور تجزيه وتحلبل الورك د ترس بازررسانة هي ‎Pee OE aS db‏ خاص به هدف و جهت بررسي و رسيدگي بستگي ذارد: ذر أين ززمينه مدلهاي كوناكوني نيز در بررسى علل وقوع حوادث مطرح شده است كه شامل مدلهاي ‎Heinrich’s ,TMEPM, 4M , 3E‏ ‎Domino‏ مي شود. ‎ 

صفحه 18:
در مدل4/۷ , چهار فاکتور: ‎Ma‏ (انسان و کلیه فاکتورهاي انساني) 6 (ماشين آلات) ۱۷۵6۳ (عوامل محيطي و فرایند و مواد ربردي ) 01 (مدیریت) به عنوان عوامل موّثر در وقوع حادثه مطرح ه اند. 

صفحه 19:
در مدل 3۶ , عدم توجه به سه فاکتور زیر ب عنوان علل اصلي وقوع حادثه به شمار مي ان 07 ‎Education‏ (اموزرش) ۷9 (اقدامات مهندسي) 6 (اعمال قوانین ايمني و بهداشتي) 

صفحه 20:
مدل 11411 نيز عوامل وقوع حادثه را 7 ينج دسنه زير تقسیم ‎Saw‏ مي کند: ‎Tas‏ (وظائف محوله به كاركنان) ‎Material‏ (وسايل و تجهيزات و مواد ‎Environment (sx)‏ = (محيط كار) ۳6۲5۵۳۵۷ (مسائل شخصي کارکنان) ‎Management‏ (مدیریت) در ادامه به تشریج عوامل موثر در وقوع حادنه بر اساس مدل 734800 و هایتریش مي پردازیم: 

صفحه 21:
TMEPM Ju -2-2 وظائف محوله به کارکنان به عنوان اولین فاکتور در بررسي حوادث, طریقه انجام کار زمان وقوع دثه بررسي مي شود و بازرس ٍ سؤالاتي تظير . يرسش مهم د, كه مطرح مي شود اين است كه: ت آن چه بوده است؟ 

صفحه 22:
‎ul ۰‏ از يك دستور کار ‎vol‏ استفاده شده است؟ ‏- آیا شرایط ایمن به مرور زمان به شرایط نا ایمن ‏-آیا ابزار و وسایل مناسب در دسترس بوده است؟ ‏- آیا از وسایل مناسب استفاده شده است؟ -آیا تجهیزات ايمني سالم بوده اند؟ - آیا در مواقع لزوم از حفاظ هاي مناسب استفاده ‏مي شده است؟ ‎ 

صفحه 23:
وسایل و تجهیزات کار براي بافتن عوامل مونر در وقوع حادنه که از تجهیزات و وسایل مورد استفاده نشي مي‌شوند, بازرسان بايد پاسخ سوالات ذیل را جستجو نمایند .گر در هر مرحله مشخص شود که شرایط نا ایمن در محیط کار وجود داشنه, بازرس باید علت این امر را شناسايي کند. 

صفحه 24:
‎ul-‏ در کارگاه, تجهیزات و دستگاه هاي داراي نقص فني, موجود است؟ -علت خرابي و از کار افتادن دستگاه چه بوده است؟ ‎Ur 1‏ در طراحي ماشین آلات دقت لازم بعمل نیامده ‏ايا در کارگاه از مواد مضر و خطرناك استفاده شده ‏ست؟ ‏-آيا ماهيت خطر ساز بودن اين مواد براي كاركران شناخته شده است؟ ‏آيا ماده جايكزين كه خطر كمتري داشته باشد.موجود مي باشد؟ ‏-آيا مواد اوليه مصرفي استاندارد مي باشند؟ ‎ 

صفحه 25:
محیط کار محيط فيزيكي و به ویبژه تغییرات ناگهاني حادث شده در محيط كارء فاكتورهايبي هستند كه نياز به شناسايي دارند. ري كه مهم است : شرايط جاكم 5 ركان وقوع حادثه مي باشد, نه شرايطي كه در حالت عادي و معمول هميشگي حاکم بوده است. ‎a‏ عنوان مثال لازم است گروه تحقیق و بازرسي موارد ذیل را مورد بررسي قرار دهد: 

صفحه 26:
شرایط ‎ol‏ و هوايي (جوي) چگونه بوده است؟ آبا حادته : ناشي از :شرایط نایسامان رد ۳ کارگاه بوده است؟ -آیا محیط , خيلي سرد و یا خيلي گرم بوده است؟ -آیا در محیط کارسرو صداي زيادي وجود داشته است؟ -آيا در محل کار , نور كافي وجود داشته است؟ -آيا در محیط کار مواد سمي يا گازهاي خطرناك, گرد و غبار یا دمه فلزي ‎(Fume)‏ وجود داشته است؟ 

صفحه 27:
مسائل شخص ی کا رکنان شرایط فيزيكي و رواني هر يك از افرادي که مستقیماً در ایجاد حادثه دخیل بوده اند باید مورد بررسي قرار گیرد. هدف از این تحقیق , سرزنش اشخاص نیست, اما نکته مهم آن ‎oS cowl‏ این تحقیق بدون بررسي ويژگي هاي شخصيتي کارکنان, کامل نخواهد شد. 

صفحه 28:
:شده در این زمینه اشاره شده است - آيا كاركران دركاري که انجام مي دادندتجربه داشته اند؟ ‎ul -‏ آموزش مناسبي ديده اند؟ - وضعیت سلامتي آنها چگونه بوده است؟ - آیا آنها خسته بوده اند؟ - ايا انها تحت استرس هاي كاري يا شخصي قرار داشته اند؟ 

صفحه 29:
مدیریت ثولیت قانوني ايجاد شرايط ايمن در ‎a ee 5‏ سرپرستان و مدیران رده بالاء ديات ۰ در تحقیق حادثه مورد توجه قرار گیرد. پاسخ به سوالات مطرح شده قبلي به لحاظ بي منجر به پرسش هاي بيشتري نظیر سؤالات ذيل مي شود: 

صفحه 30:
‎ul‏ دستورات ايمني به كاركتان ابلاغ شده است و همه کارکنان از آنها هستند؟ ‏آنا ‎aa‏ انجام کار بصورت مدون دردسترس کارکنان امب باشد وآيا ‏كارها مطابق دستورالعمل به اجرا د آمده اند؟ آیا نظارت مناسبي در امر اجراء اعمال شده است؟ آیا کارگران براي انجام کار آموزش دیده اند؟ آیا برنامه اي جهت رفع مشکلات وجود دارد؟ آیا شرایط ‎gal G‏ موجود, تصحیح شده است؟ ‏-آیا بازرسي هاي منظم دوره اي انجام شده است؟ ‎ 

صفحه 31:
عدل‌دلمنه هلینویشی3-2 همانطوري که مستحضرید علل عمده بروز در مدل ‎Peis asin‏ ارائه گردیده و يك مدل نسبتاً پذیرفته شده تلقي مي كرردة, بروز حادثه يك فرآیند محسوب مي شود که 5 عامل زیر در ایجاد آن دخالت دارد: 

صفحه 32:
1- سابقه اجتماعي و محيطي فرد 2- اشتباه فرد 3- عمل غير ايمن فرد و خطرات فيزيكي و مكانيكي موجود در محيط كار (شرايط غير ايمن) 4- حادثه capa 5 کی آيمني انجام دهد با با خطرات فیزیکی و مواجه شود, در أآن صورت دچار حادثه ‎Pils cau‏ وارد مي شود. 

صفحه 33:
چنانچه در سلسله عوامل فوق عامل سوم يعني عمل غير ايمن و شرايط غير ايمن را حذف كنيم, به رغم وقوع عوامل اول و دوم حادثه اي بروز نخواهد کرد و نتیجتا اسيبي هم حاصل نخواهد شد. بنابراین توجه شود که اگر نقايصي وجود دارد و حادفه اي اتفاق نمي افتد. دلیل ان انجام بازرسي و كشف نقايص عملكرد كاركنان و محیط کار و ابلاغ و پيگيري و اصرار بر رفع نقایص به این دلیل است که از بوقوع پیوستن 933 ایند مز § آید. 

صفحه 34:


صفحه 35:
تشكيلانكتترلو نظليت 1-3 - بازرسي: بازرسي ها کمك بسزايي در پيشگيري از بیماریها و حوادث شغلي ‎ne‏ نمایند, زیرا در طي بازرسي , خطرات محیط کاري,.ثبت و معرفي مي گردد. بازرسي هاي دوره اي کار , ب از ‎ole‏ مهم برنامه,بهداشت و ايفني مي‌ باس از حعله اهداف باززسي : کسب اطلاعات بيشتري در رمبته کارها و خطرات ناش از آنهاء شناسایی 2-1 (تالععتل) وخطظرات بالقوه محب طا كار و تعيين و شناسايي عوامل ايجاد كننده خطر با ‏مي باشد. ‎ 

صفحه 36:
در هر بازرسي باید مورد بازرسي , مکان ,زمان و چگونگي و نحوه انجام این کار مشخص شود. همچنین توجه به مواردي که شرايط غير ايمن و غير بهداشتي را گسترش مي دهده از جمله: استرس ها , پوشش حد, ضایعات شيميايي حاصل از واکنش هاي صورت گرفته. استفاده نادرست از مواد 

صفحه 37:
جهت تکمیل گزارشات بازرسي باید به موارد :زیر استناد نماییم الف - نقشه کامل محل کار ) ‎(layout coi)‏ ب- فهرست لوازم و تجهیزات موجود ج- فهرست مواد شيميايي مصرفي : در اين زمینه بايد توجه کنیم که کلیه مواد شيميايي خطرناك, حاوي بر چسب و برگه اطلاعات ايمني مواد شيميايي مصرفي ‎wail (MSDS)‏ د- جك ليست ها ه- كزارشات بازرسي موجود 

صفحه 38:
2-3 - کمیته هاي حفاظت فني يكي از اهداف تشکیل این کمیته ها و نیز از وظائف ‎mee ee iLgil‏ كارفرما, رم مسائل و مشكلات 0 ارائه آموزشهاي لازم به كاركرانءتهيه بهداشت كار. سهم بسزايي را در كاههفش حوادث ايفا كنند. 

صفحه 39:
يكي از مهمترین وظایف این کمیته هاء تهیه و تدوين خط مشي ايمني و بهداشت کار مي باشد, این خط مشي, از طریق بیان اصول و قواعد ايمني و بهداشتي مربوطه, به توسعه و گسترش برنامه ايمني محيطهاي كاري كمك مي کند . اجراي قوانین بهداشتي و رعایت اصول ايمني ذکر شده در خط مشي , به عنوان يكي از راههاي مهم پيشگيري از وقوع حوادث مطرح مي باشد. 

صفحه 40:
3-3 - مدیریست سیستم هاي ايمنسي و بهداشتسی کارفرما مسئول سازماندهي و ایجاد هماهنگي بین کلیه سیستم هاي آيمني و بهداشت حرفه اي مي باشد. اگر مدیریت نقش خود را در زمینه نظارت ت بر بخشهاي برنامه ايمني, ريدرستي | يفا نكند : كليه اقدامات مورت كرفته در بيشكيري از خوادث بي اثر خواهد بود. بنابراین اعمال مدیریت صحیح این سیستم ها, 4 ار ال مت گر هر بت پيشيري از جواوت مي باشد. 

صفحه 41:
۳ انا ‎ae‏ 1 1-4 - آموزش و اراثه دستورالعمل هاي ايمني: جهت ایجاد فرهنگ ايمني در محیط کار ؛ برگزاري دوره هاي آموزشي بعنوان مقدمه اي ضروري مطرح مي باشد که این اموزش ها تاثیر بسزايي در کاهش ث5 اي ازکار خواهند داشت: 

صفحه 42:
معمولا دو نوع اموزش در محيطهاي كاري مطرح مي شور كه يكي شامل آموزشهاي بدو استخدام براي كاركران تازه كار و ديكري ي أموزشهاي اين دوره هاي م تصورت مداوم ودر فواصل زماني معيني برگزار گردد. كاركران در طي اين دوره هاي آموزشي با مخاطرات شغللي موجود در محي ط كارء دستورالعمل ها و مقررات ايمني مربوط به كارشان و اصول و ميزانهاي كار (استانداردهاي «کاری) آشنا ‎i‏ 

صفحه 43:
2-4- انحام مطالعات و تحقیقات انجام مطالعات و بررسي ها بر روي ‎eS el‏ موجود در محیط کار و بن تحقيقات در زمينه هاي مختلف فني, آماري »روانيزشكي و .۰ در كاهش و یا پيشگيري از حوادث و بيماريهاي ناشي از کار و همچنین کاهش فاکتورهاي زیان لكر سوا رات مهمي در بهبود شرايط كاري و محیطی کارگران دآشته باشد. 

صفحه 44:
از جمله عوامل مورد بررسي مي توان به مطالعه در زمینه موارد ارگونوميکي در ارتباط با کار و يا ماشین آلات. شاخصه هاي فيزيکي و قیز‌آوژيیکی در ارتباط با ابزاز آلات و کارگران, فاكتورهاي اجتماعي - رواني , شرایط محيطي و .. اشاره نمود. همچنین انجام مطالعات و بررسي هاي اماري , از اهمیت ویژه اي برخوردار مي باشد, زیرا با استفاده از تجزیه و تحليلهاي علمي اماري مي توان به علل عمده وقوع ,حوادث بي برده و راهکارهايي جهت کاهش 

صفحه 45:
بركزليييسمينليها و همليشها- 3-4 برگزاري سمينارها و همايشٍ هايي در زمينه ايقني شده , شرایط همكاري و مساعدت ۳ میان کارکنان و کارگاه ها و همچنین امكان ايجاد رقابت سالم في مابین آنان را در موارد ايمني و بهداشتي تقویت مي نماید.