صفحه 1:
صفحه 2:
دانشكاه علوم يزشكى و خدمات بهداشتی درمانی رفسنج +
کارگاه توجیهی دانشجویان پزشکی
سیستم شبکه در نظام خدمات بهداشتی ایران
دکتر محمد اسدپور
عضو هینت علمی گروه پزشکی اجتماعیدانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجان
صفحه 3:
نظام بهذاشتى وبدرماتى كشور ايران
نظام بهداشتی و درمانی کشور ایران همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه از نوع
تعاون همگانی می باشد.
نظام در طی سالیان اخیر تحولات بسیاری را به خود دیده است. ولی همواره وسعت
کشور پراکندگی جمعیت و وجود شرایط اقلیمی متفاوت. از عوامل موثر در نابرابری و
دسترسی افراد مختلف به خدمات بهداشتی و درمانی بوده است.
از همین رو ایجاد شبکه گسترده بهداشتی و درمانی همواره به طور خاص مدنظر بوده
است.
صفحه 4:
* نظام بهداشتي
زیر شبکه مذکور را
* سطح اول
سطح دوم
peace *
شبکه بهداشتی و درمانی کشور ایران
در قالب يك شبكه منسجم فعاليت مى كند كه سه سطح به شرح
را تشكيل مى دهند :
صفحه 5:
شامل واحدهایی است که اولین و وسیع ترین تماس جامعه با نظام ارائه خدمات بهداشتی
در آن به وقوع می پیوندد.
واحدهای مورد نظر عبارتنداز : خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی ودرمانی روستایی و
شهری.
افرادی که در خلنه های بهداشت مشغول فعالیت هستند. عمدتاً شامل بهورز زن و مرد و در
مراکز بهداشتی و درمانی» پزشک عمومی, کاردان ها و تکنسین های بهداشتی می باشند.
صفحه 6:
1
a.
3
این سطح شامل واحدهایی است که قادرند خدمات بهداشتی و درمانی را در سطح
تخصصی تری ارائه دهند که ان واحدها شامل مراکز بهداشت و بیمارستان شهرستان می
پاشند.
در مراکز بهداشت پز:
کارشناسان خدمات بهداشتی, امکانات تشخیصی مثل
و مامایی خدمت می کنند.
بیمارستان مرکز ارجاع بیماران: برای دریافت خدمات بستری و سرپایی تخصصی است.
فر كشو ايران؛ مجموعه واحدهاى مسطح اول و دوم را
شبكه بهداشتى و درمانى آن استان مى نامند.
ن عمومی با آموزش و تجارب بهداشتی و با مجموعه ای از
بشگاه و رادیولوف, فندانپزشکی
ر محدوده جغرافیایی شهرستان؛
صفحه 7:
(eee
این سطح خدمات تخصصی تر و فوق تخصصی آموزشی را در برمی گیرد و مکمل سطح
دوم است.
بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی در مرکز بهداشت استان در این سطح قرار دارند.
در اين سطح غالباً حدمات آموزش پزشکی و پیراپزشکی نیز ارائه می شود.
حرکت بیماران بین سطوح مذکور, در قالب سیستم ارجاع صورت می‌گیرد
صفحه 8:
مراقیت‌های سطح سوم
خدمات بیمارستان‌های تخصصی)
مراقبتهای سطح دوم
(خدمات بیمارستان‌های عمومی)
مراقبتهای بهداشتی اولیه
خدمات ارتقایی. پیشگیری و خدمات پایه درمانی
(خانه‌های بهداشت. پایگاه‌های بهداشتی و مراکز بهداشتی درمانی)
بهداشتی درماتی
(فرد - خاتواده)
سطوح مراقبت هاي بهداشتي
صفحه 9:
صفحه 10:
نمای سازمانی و شرح مختص واحدهای عرضه خدمات بهداشتی
* در تهیه طرحهای گسترش نظام بهداشتی درملنی کشور هر شهرستان به عنوان یک واحد
جغرافیایی در نظر گرفته می شود.
* اصولاً در شبکه بهداشتی درمانی هر شهرستان به طور عمده سه نوع واحد اصلی شامل
خانه بهداشت و پایگاه بهداشتی در روستا و شه مراکز بهداشتی درمانی شهری و
روستایی و بیمارستان وجود دارد.
10
صفحه 11:
fas 5 2
روستاى قمر
=
روستاى قمر
سطوح مختلف شبكه بهداشتى و درمانى كشور
مرکز بهداشتی درمانی شهری)
©
صفحه 12:
12
خانه بهداشت
واحدی است که در روستا مستقر می باشد و غالاً چند روستای دیگر ( روستاهای
قمر ) را نیز پوشش می دهد.
میانگین جمعیت تحت ی هر خلنه بهداشت ۱۵۰۰ نفر است. بهورزان زن و مرد
کارکنان خانه بهداشت را تشکیل می دهند.
بومی بودن بهورزان. ارتباط دلثم OUT با مردم؛ مبللی ثبت دقیق اطلاعات بهداشتی و
نظارت مستمر بر فعالیت خانه های بهداشت از عوامل عمده پوشش مطلوب خانه
های بهداشت است.
وظیفه اصلی خلنه بهداشت. ارلته مراقبتهای اولیه بهداشتی به جمعیت تحت پوشش
می باشد
صفحه 13:
مهمترین وظایف خانه بهداشت به شرح زیر است
الف) سرشماری سالانه از جمعیت تحت پوشش
ان در زمینه های مختلف
ب) آموزش مردم و جلب مشارکت
ج) ارانه خدمات بهداشت خانواده
= مراقبتهاى دوران باردراى. زايمان و شيردهى 2 - مراقبت از كودكان زير بنج سال
- مراقبت از دانش آموزان مدرسه ها - مراقبتهای مربوط به تنطيم خاتواده
- _ " واکسیناسیون = پی گیری موارد ترک و یا تاخیر در مراجعه از طریق بازید منزل
- . بیماریابی. اجرای موازین پیشگیری و پی گیری درمان مواردی كه بايد تحت مراثبت باشند مانند سل, جذام. مالارا, و
= کمکهای اولیه و درمانهای علامتی. بخصوص در مورد بیماریهای خاص مانند عفونتهای حاد تتفسی و بیماریهای اسهالی
ه) فعالیتهای بهداشت محيط شامل
- بازدید از اماکن تهیه. توزیع. نگهداری و فروش مواد غذایی و مصرفی
- . بهداشت محیط مدارس 7 بهداشت محیط کارگاهها
اد بهسازيهاى اساسى محيط - توجه به جمع آورى مواد زاند جامد و دفع بهداشتى زياله ها
- کلرینه کردن آبهای بهداشتی -00 مشاركت در اجراى بروذه هاى بهسازى و نكهدارى آنها
و ) جمع آوری, ثبت و نگهداری آمار و تنظیم گزارش
13
صفحه 14:
14
نیروی انسانی و وظایف آنها در خانه بهداشت
یک بهورز زن عمدتاً سئول کارهایی است که در درون خانه بهداشت جریان دار
( پذیرش مراجعان. مراقبت از افراد تحت پوشش. واکسیناسیون. ثبت داده ها. درمانهای
اولیه و دادن دارو و ۰)
یک بهورز مرد مسئولیت فعالیت هایی که در خارج از خانه بهداشت ضروری است. به
عهده دارد ( پی گیری بیماران مبتلا به بیماریهای واگیردارد. بیماریابی. بهداشت محیط.
واکسیناسیون و انجام مراقبتها در روستاهای اقماری و ..۰)
بهورزان بايد حتما بومی باشند. es دارد که بهورز از همان روستای محل استقرار
خانه بهداشت انتخاب شود ولی اگر میسر نباشد از روستاهای تحت پوشش انتخاب
گرد
صفحه 15:
15
مرکز بهداشتی درمانی روستایی
یک خانه بهداشت را در همان روستا و غالباً چند خانه بهداشت از روستاهای دیگر را زیر پوشش خود دارد.
در مرکز بهداشتی درمنی روستایی گروهی مرکب از پزشک. کاردان ها ا تکنسینهای بهداشت خانواده. مبارزه
با بيماريها. بهداشت محیط بهداشت دمان و دندان و آزمایشگاه» بهیار و کارکنان اداری با رهبری پزشک کار
ES oye
وظیفه اصلی مرکز بهداشتی درمانی روستایی: _
نی از خانه های بهداشت, نظارت بر کار آنها و قبول ارجاعات و برقراری ارتباط مناسب با سطوح بالاتر
است. انجام آزمایشهای تشخیص طبی, همکاری در آموزش نیروی انسانی. نمونه برداری از مواد غذایی؛ توجه
به بهداشت محیط کارگاهها و مدارس, بررسیهای آماری و تهیه گزارشها
جزمانبینار ان سوبای رز یبای از مین مواردی است که توسط شانه هی بهداشست اشت ارجاع داده می شوند.
و دستور نحوه پی گیری آنها در خانه های بهداشت
نظارت بر فعالیت خانه های بهداشت در زمینه بهداشت خانواد» مبارزه با بیماریها و بهداشت محیط
ارائه خدمات بهداشت دمان دندان, فشار خون و دیابت در برخی از مراکز بهداشتی درمانی
بهسازیهای اساسی محیط و نمونه برداری از آب . _
مشارکت در اجرای پروژه های بهداشتی و نظارت بر آنها
پشتیبانی خانه های بهداشت از نظر تامین و تدارک مواد. وسایل و دا رو
برنامه درمان موارد
صفحه 16:
تسهیلات زایمانی
* در هر مرکز تسهیلات زایمانی سه کاردان مامایی, سه تمیزکار و یک راننده آمبولانس در
تمام ۲۶ ساعت به زایمانهای طبیعی کمک می کند و موارد پیچیده و دشوار را به
نزدیکترین بخش بیمارستانی اعزام می کنند.
خدمات تنظیم خانواده و گذاشتن آی یو دی از جمله دیگر خدمات هر مرکز تسهیلات
16
صفحه 17:
مرکز بهداشتی درمانی شهری
Blan
شهر و بطور متوسط جمعیتی حدود ۱۲۰۰۰ نفر را پوشش می دهد.
در مراکز شهری معمولا کاردان یا تکنیسین پرتونگاری به سیاهه نیروی انسانی مراکز
زوستایی اضافه میشود:
* وظیفه اصلی مرکز بهداشتی - درمانی شهری, ارائه مراقبتهای اولیه بهداشتی به جمعیت
تحت پوشش و در صورت لزوم ارجاع بیماران به بیمارستان است.
17
صفحه 18:
وظایف مراکز بهداشتی درمانی شهری
الف ) درمان بیماران سرپایی: بیماریابی از ميان مراجعان. مشخص کردن مواردی که باید تحت مراقبتهای ویژه
قرار گیرتد و آموزش بهداشت به بیماران
ب ) بهداشت دهان و دندان و خدمات دندا
پ ) بهداشت خانواده
آموزش بهداشت
ای دوران بارداری
- مراقبتهای بعد از زایمان و دوران شیردهی
- راهنمایی برای فاصله گذاری بین فرزندان, تهيه ياب اسمیر و در صورت لزوم گذاردن آی یو دی( .(.۱)
ای کودکان زیر پنج سال
- مراقبتهای دانش آموزان
- مراقبتهای ویژه گروههای سنی آسیب پذیر ( کودکان و مادران )
صفحه 19:
ادامه وظایف مراکز بهداشتی درمانی شهری
) مبارزه با بیماریها مشتمل-بر آموزش-ب
اجرایپرنمه های ريشه کنی و مارزه با یماریهای که برنامه کشوری دارند
بى كيرى بيمارانى كه از نظر مراجعه مداوم يا كنترل درمان بابد تحت مراقبت باشند . مانند مالاريا. سل و جذام
أجراى موازين بيشكبرى در محيط و اطرافيان فرد مبئلا به بيماريهاى واكيرداره
عراقيت از دانش آموزان
) بهداشت محيط . مواد غذايى و مصرفى مشتمل بر آموزش بهداشت و...
بازديد از اماكن عمومى
بازدید از اماکن تهیه . توزيع و نككهدارى و فروش مواد غذابى و مصرفى
انمونه بردارى از مواد غذابى و مصرفى
نموله بردارى از آپ
بهداشت محيط مدارس
بهداشت محيط کارگاهها و کارخانه ما
مش عوامل زیان آور محیط کار
سنجش عوامل ایمنی کار
توجه به دقع بهداشت زباله
) انجام آزمايشهاى تشخيص طبى
) همکاری در آموزش نیروی انسانی پزشکی
ح ) جمع آوری . ثبت . طبقه بندی . بررسیهای اولیه و نگهداری اطلاعات و آمار و تنظیم گزارشها
19
رب
فا
Aa
صفحه 20:
مرکز بهداشت شهرستان
واحدی است که مسئولیت برنامه ریزی و نظارت بر فعالیت مراکز بهداشتی - درملنی ( و نیز
مرکز آموزش بهورزی و خلنه های بهداشت ) و پشتیبلنی از آنها رابه عهده دارد و در آن
به طور عمده پزشک عمومی و مجموعه ای از کارشناسان خدمات بهداشتی و آزمایشگاه
فعالیت می کنند.
20
صفحه 21:
21
وظایف مرکز بهداشت شهرستان
برنامه ریزی
آموزش و پژوهش
نی فنی و تدارکاتی از مراکز بهداشتی 7 درمانی
ارائه خدمات خاص بهداشتی که انجام آنها توسط مراکز بهداشتی - درمانی مقدور
انجام خدمات پاراکلینیکی و آزمایشهای لازم از نمونه های آب . فاضلاب و مواد غذایی
انجام بررسیهای اپیدمیولوژیک در زمینه بیماریهای شایع و بومی
بین المللی در مورد بیماریهای قرنطینه ای در نقاط مرزی
اعمال ضوابط و مقررات بهداشت محیط
تهیه نقشه و نظارت و کمک فنی در اجرای آنها برای توسعه برنامه های بهداشت محیط
کنترل ضوابط حفاظتی وسایل کار و عوامل زیان آور محیط کار
کنترل گزارشهای رسیده از مراکز بهداشتی - درمانی و تحلیل آنها
صفحه 22:
پیمازستان شهرستان
واحدی است که به صورت بیمارستان عمومی و حداقل دارای چهار بخش تخصصی. جراحی
عمومی, داخلی. کودکان و زنان و زایمان همراه با بخش های پاراکلینیکی اورژلنس و پلی
کلینیک تخصصی است و می تواند محل ارجاع بیمارانی باشد که از مراکز بهداشت درمانی
گسیل می شوند .
22
صفحه 23: