صفحه 1:
به نام خداوند اعداد و جبر ها
ابو محمد بن موسى
خوارزمى
صفحه 2:
0 IES P08 UW | OPE SCS) ) Ge SS] een ا ا
0ك hee pee re ven OC reer ced S| eerie) eer LR CaS
شهير ايرانى در دوره عباسيان است. وى در حدود سال ١٠//ا ميلادى
0000000 erence earnest nny VCE STN IT))
از خوارزم میدانند. لقب وی معمولاً اشاره به شهر خوارزم دارد که همان
1 Rare eee. eer sca ves
CUR esl S 1c Sener wees ees: seen) Beer Rel rar eb))
See res eC ee Seo ا ا
ررافيدانان سذة هلى عراته عائند وى ی
وى را «يدر جبر» ناميده اند
صفحه 3:
زندكى خوارزمى
Brie ل ee reese oe esc,
Renita rome ren aera cos
|
قابل اعتمادی یافت میشود و عمده مطالعات
00
Bo) ا 00
معطوف بوده است.
صفحه 4:
۳
صفحه 5:
والال تبعة وه« صورثه
وبا مال واجد رعشررنی Ba bee
تجمل ابال سطعا بریعا مجهول للع ۶9
اه سطعا bee pti مكل الكل
oe oy Ue gts تصار PH Sib
رقد علمنا آنن os For Sb العدت بر
مصاري الاقلاع oe Ul احی اضلاعه :
0002-0
خطى و عربى
الكتاب المختصر
Bees | er) ere
و المقابلة
صفحه 6:
نجوم
از كارهاى مهم خوارزمى را بايد در تلفيق علوم يونانى و
ae Ted ااا 01110011
FW sree ee Rosen oh Prat eto ere
PCRS CROC arnt ford CSC RTA CU Conn Ty
Pp VETIN PR Pr eren ri comn re rane terra
Pose Pd rec ore eee ene eC eT eo
Fer OPPS he Pears Raveena heer ie rare SCI Fs
ت بزرگ در چنان عصر و زمانی برای بشر امروزی بیشتر
یان میشود. خوارزمی در سایر رشتههای علوم و مخصوصاً
nso econ men eares care 01100
heen Oe rere fer 1
Pa eer en yee fesee ee ee)
نوان كتاب نجومى خوارزمى «زيج السند هند» است. اصل آن
4S cous! CyySuilin ¢ اا 000000
Or اذا FOES Ta [Fas coe
مم 0
Pern peers Ur eat omnes
50
صفحه 7:
این ترجمه مبنای آثار نجومی شد که محمد بن
Pe eres) veer RMS Ce en el
Bye een roman pewre Pathe ge Ferre ses LEY
در این است که نخستین اثر نجومی عربی است
1
صفحه 8:
Restor ones Peon mnrre aC esta Rory Senet rene Rie
صفحه 9:
5 5 5 Fd ۳
روش الكوريتم خوارزمى:
NY ام BEL FP
Pe Doe Oe NEES PET ل Pr gL
PRY. friars Pry Meee re Nee tye neg Tyr
۱ ل eet ater reer
ROC ey erries reer A Rea
Pata eneeesn ILA Came RTS لل أن ناشي
۳
000
0000 ا Pa
صفحه 10:
منابع:
https://
www havtaate cam/
۱ ا
به نام خداوند اعداد و جبر ها
ابو محمد بن موسی
خوارزمی
•
محمد بن موسی خوارزمی (زاده حدود سال ۷۸۰میالدی و درگذشته
۸۵ ۰میالدی) ریاضیدان ،س تارهشناس ،فیلسوف ،جغرافیدان و مورخ
شهیر ایران ی در دوره عباسیان است .وی در حدود سال ۷۸۰میالدی
(قبل از ۱۸۵قمری) در خوارزم زاده شد .ابن ندیم و قفطی اصالت او را
از خوارزم میدانند .لقب وی معموال ً اشاره به شهر خوارزم دارد که همان
خیوه کنون ی واق ع در جنوب دریاچ ه آرال مرکزی و بخشی از جمهوری
ازبکستان کنونی است .شهرت علمی وی مربوط به کارهایی است که
در ریاضیات ،ب ه ویژه در رشت ه ج بر ،انجام داده بهطوریک ه هیچیک از
ریاضیدانان سده های میانه مانند وی در فکر ریاضی تأثیر نداشته اند و
وی را «پدر جبر» نامیده اند
زندگی خوارزمی
تولد وی را از حدود ۱۶۴هجری قمری تا
۱۸۴هجری قمری – به اختالف – ذکر
کردهاند و مرگ وی به سال ۲۳۲هجری
قمری قابل اعتمادتر است .همانطور که
از نام وی بر میآید ،باید در شهر خوارزم به
دنیا آمده باشد ،اما به گفته طبری که در
پسوند نام محمدبن موسی الخوارزمی
عنوان ُقط ُر بُلّی را نیز افزوده ،بعید نیست
در جایی میان دجله و فرات زاده شده
باشد و به واسطه پدران و اجداد خویش
به خوارزم منتسب است.
اگرچه خوارزمی صاحب آثار متعدد و فراوان در
زمینههای گوناگون علمی است ،ولی با این
وجود از شرح زندگانی وی کمتر آگاهیهای
قابل اعتمادی یافت میشود و عمده مطالعات
براساس زندگی علمی وی و بیشتر توجه به
آثار او بدون در نظر گرفتن شخص مؤلف
معطوف بوده است.
دستاورد های خوارزمی
گویند قبل از اینکه محمد بن موسی خوارزمی در دارالحکمه مستقر شود او را به سرزمین
هند فرستادند تا حساب هندی را بیاموزد خوارزمی پس از بازگشت از هند دو اثر «حساب
الهند» و دیگری «الجبر و المقابله» را نگاشت .وی نتایجی را که یونانیان و هندیان بدست
آورده بودن د را تلفی ق کرد و بدی ن ترتی ب س بب انتقال مجموعهای از معلومات جبری
حسابی شد که در ریاضیات قرون وسطی تأثیر عمیقی گذاشت.
خوارزمی در دربار مأمون عباسی بسیار مورد توجه قرار داشته ،وی بزرگترین ریاضیدان
دربار و از منجمین و مشاورین رصدهای بیت الحکمه عباسی به حساب می آمده .گویند
مأمون بخش های مربوط به هند را بدو واگذار کرده بود که این نشان از آشنایی وی به
علوم و سرزمینهای هند دارد .وی همچنین مسئول تهیه اطلسی از نقشه های آسمان و
زمین بود .شاید وی از جمله کسانی بوده که در اندازه گیری طول نصف النهار کره زمین در
دشت سنجار شرکت داشته است.
نسخه اصلی
خطی و عربی
الکتاب المختصر
فی حساب الجبر
و المقابلة
نجوم
یک ی از کارهای مه م خوارزم ی را بای د در تلفی ق علوم یونانی و
هندی دانست .کاری که در جهان اسالم برای نخستین بار توسط
وی صورت گرفت و با نظر به اینکه سرزمین ایران و جهان اسالم
به شکل حلقه پیوند دهنده ای میان شرق و غرب عالم و دنیاهای
اروپاییان و هندیان در میان ه ایس تاده بوده و ب ا فواص ل بعید و
شرایط سخت و ناهموار که برای جابجایی انسان ها و به تبع آن
انتقال فرهنگ ها و دانش ها وجود داشت ،هر زمان اهمیت این
خدم ت بزرگ در چنان عص ر و زمان ی برای بش ر امروزی بیشتر
نمایان میشود .خوارزم ی در س ایر رشتههای علوم و مخصوصا ً
نجوم ه م کاری جال ب و سودمند انجام داد؛ او دو کتاب در
اسطرالب نوشت؛ اطلسی از نقشه آسمان و زمین تهیه کرد؛ و نیز
نقشههای جغرافیایی بطلمیوس را اصالح کرد.
عنوان کتاب نجومی خوارزمی «زیج السند هند» است .اصل آن
ب ه زبان س انسکریت اس ت ک ه توس ط یک ی از اعضای هیئت
س یاسی در عص ر منص ور عباس ی ب ه جهان اسالم انتقال یافت.
«زیج» به معنی دستهای از جداول نجومی بوده و «السند هند»
نیز تحریفی از کلمه سانسکریت «سدهانته» عنوان اصلی کتاب
بوده است.
این ترجم ه مبنای آثار نجومی شد که محم د بن
ابراهی م فزاری و یعقوب ب ن طارق در اواخر قرن
دوم هجری تصنیف کردند .اهمیت این کتاب امروز
در این است که نخستین اثر نجومی عربی است
که به صورت کامل به دست ما رسیده است.
خوارزم ی در تهی ه زی ج خود تنه ا تاب ع س ند هن د ی ا مجسطی
بطلمیوس نبوده و ب ه آثار منجمان ایران ی نی ز نظ ر داشته و
مطاب ق ب ا رای خود مطال ب را اختیار کرده اس ت .مه م ترین
شخص یت علم ی ک ه از زی ج خوارزم ی فراوان استفاده کرده،
درباره تحلیل
همانا ابوریحان بیرونی است که حتی وی کتابی
ٔ
علل زیج خوارزمی نوشته است .در سده دهم هجری این زیج
توسط مسلمة بن احمد مجریطی تهذیب شد و در سال ۱۱۲۶
م .توسط آدالر آوباث به زبان التینی ترجمه شد.
برگی از ترجمه کتاب جمع و تفریق با عددهای هندی برگی از جداول زیج خوارزمی
روش الگوریتم خوارزمی:
در عمليات جمع و تفريق ،ضرب و تقسيم مورد توجه دانشمندان رياضي اروپا قرار
گرفت و چون خوارزمي در محاسبات چهار عمل اصلي و حل انواع مسايل رياضي
روش مرحله به مرحله و دقيقي ارائه داده بود و در نهايت به جواب منجر ميشد به
همين خاطر ،هر روشي که حل مسايل را به صورت مرحله به مرحله و دقيق و با
جزئيات کافي بيان کند و در پايان به جواب برسد روش الگوريتمي ناميدند .تلفظ
التيني الخوارزمي بهصورت Algorismيا الگوريتمي Algorithmicاز آن ناشي
شده است.
اروپاييها پس از آگاهي يافتن از افکار بلند و انديشههاي علمي خوارزمي و
روشهاي او بالفاصله به ترجمه کتاب (جبر و مقابله ) او به زبان التين که زبان رايج
و علمي اروپا بود پرداختند.
:منابع
https://
www.beytoote.com/
https://www.kanoon.ir/
https://
fa.wikipedia.org/