صفحه 1:
بنام خدا
عنوان ارائه: برسی حمام علیقلی آغا
صفحه 2:
مقدمه و تاریخچه_۱ ۰
۱ عم رتست مطالت
اهمیت شکل گیری حمام ها _۳
تعریف گرمابه و انواع Fool
استفاده از گرمابه-۵
ویژگی هنری و معماری-۶
نقش بانیان حکومتی-۷
نقش اجتماعی و آیینی حمام-۸
٩ جایگاه مکای مسموعه
۰ _ساختار فضایی حمام
ات اشوا تدر مام
۲_ورودی و سامانهی تأمین آب
۳_نور و شفافیت
۴_ور و تهویه
۵_تزئینات و چند لایه گی تاریخی
۶_برسی پلان حمام
۷مرمت و احیا
۸ منایع
صفحه 3:
|| مقدمه و تاربخچه
a
حمام علیقلی آغا در منطقه بیدآباد اصفهان واقع شده و توسط علیقلی آغا از
حرباربان دوره صفوی, ساعته شده است
این بنا نمونهای برجسته از معماری سبک اصفهان در اواخر دوره صفوی
(قرن ۱۲ هجری قمری) است
.حمام شامل دو بخش بزرگ و کوچک به همراه فضای چال حوض است
هر حمام از دو بخش اصلی سریینه و گرمخانه تشکیل شده که امکان
اسفاده جداگانه مردانی و زتان را فراهم مي کرد
کاشی کاریهای بهکار رفته در حمام ویژگیها و نقوش خاص دوره صفوی را
oS use
صفحه 4:
8 اهمیت تاربخی و
دوره صفوى يكى از درخشانترين دوران تاريخ معمارى ايران استء
.با تمركز بر توسعه شهرها و ييشرفتهاى هنرى و فنى
معماری صفوی با ویژگیهایی چون وحدت. تنوع» زیباییشناسی و
.کارآمدی در بناهای عمومی شناخته میشود
حمام عليقلي آغا به عنوان یک اثر معماری اجتماعی» نشاندهنده
رشد اندیشه گسترش معیطهای اجتماعی در بین خادمان شاهان
.صفوی است
پژوهش حاضر با رویکرد تاریختحلیلی و معماری اجتماعی, با
استفاده از دادههای میدانی و اسنادی, به بررسی ویژگیهای
معماری و کاشیکاری این حمام میپردازد.
تیه
صفحه 5:
اه یی وی
حمامها از مهمترین معماریهای
.کاربردیاند اما کمتر بررسی شدهاند
در دوره صفوی. حمامهای زیادی در
.شهرهای ایران ساخته شد
عوامل مادی (حکومت مقتدر. فناوری» رونق
اقتصادی) و معنوی (نظافت در اسلام»
حرمت آب. هنرپادشاهان) در شکل گیری
.حمامها موثر بودند
تغییرات کالبدی (فضا مصالح, تزئیتات) و ۱
عملکردی (انواع حمام. تفکیک فضاها) در
حمامها رخ داد
صفحه 6:
گرمابه یا حمام محل شستشو و پاکیزگی است و
.در فرهنگهای مختلف کاربرد داشته
در اسلام. حمام اهمیت ویژهای دارد و برای
,پاکیزگی جسم و روح است
انواع گرمابهها: سلطنتی, شهری. روستایی»
,خصوصی و عمومی, و حمامهای تخصصی
نمایی از حمام شاهزادگان صفوی (تصویر
(eb
حمام عمومی لج(تصویر پائین)
تعریف گرمابه و تنوع آن
صفحه 7:
استفاده از گرمابه
a
استفاده از حمام برای همه مردم آزاد بوده و از
سحرگاه تا نیم روز مردها و از ظهر تا غروب زنان
استحمام می کردند.
البته در بعضی دوره ها مانند دوره قاجاره
ثروتمندان و افراد با نفوذ ساعاتی گرمابه را قرق
یا اجاره می کردند و اجازه ورود را تا زمانیکه
خود مشغول استحمام بودند به مردم عادی نمی
دادند.
صفحه 8:
ویژگیهای هنری و معماری حمامها علیقلی آغا دوره صفوی
دوره صفوی. عصر شکوفایی تزیینات حمامها بود:
تم یکاری. گچکاری و استفاده از سنگ و آجر
اسم بصری شهرها بودند و زیبایی
فرهنگ by Sap
}-( نر ا بازار و مدارسی؛ بشلی از بافت
2 سنتی شهر محسوب میشدند.
Rory
صفحه 9:
نقش بانیان حکومتی در توسعه معماری صفوی
در دوره صفوی. ساخت حمامها وسیلهای برای
نمایش وفاداری به شاه و خدمت به توسعه شهری
.بود
tee COLLET مانند ele
مسجد و بزارچه نقش مهمی در کسترش فضاهای
قري ناشت
شهر اصفهان به عنوان پایتخت صفویان» مركز اين
تحولات معمارانه بود.
صفحه 10:
حمام علیقلی آغا . فراتر از کارکرد
بهداشتی» محلی برای
گردهماییهای محلی. مراسم سنتی
مانند حمام عروسی, و تعاملات
اجتماعی بوده است. در گذشتد
eae تضاهای عمومی با نف
اجتماعى فعال محسوب مى شدند
نقش اجتماعى و آبينى حمام
صفحه 11:
ساختارحمام علیقلی آغا و ساختار
حمام شامل دو بخش: حمام بزرگ و حمام کوچک.
ساختهشده در ۱۱۱۲ و ۱۱۱۴ هجری قمری
فضاهای اصلی: سربینه (رختکن)» میاندر (راهروی
.انتقال). گرمخانه و خزینه
سربینه دارای پلان هشتضلعی, سکوهای نشیمن؛
.طاق گنبدی با هشت ستون سنگه
طراحی میاندر با شکستها و زاویهگذاری, مانع دید
مستقیم و اتلاف گرما میشود.
صفحه 12:
چهارحوض؛ بخش تفریحی و ورزشی حمام
چهارحوض فضای کشیده در کنار
گرمخانه با استخری وسیع برای شنا
بو آبتنی
پوشش طاقداره ۸ ستون سنگی و
.وجود دو شاهنشین در دو سوی فضا
یکی از شاهنشینها برای شیرجه و
پرش, دیگری برای تماشای شنای
افراد
طراحی این بخش ترکیبی از کارکرد
بهداشتی» فریحی و زیباییشناختی
است.
ad
صفحه 13:
ورودی و سامانهی تأمین آب حمام
ورودی حمام بزرگ با طاق
مقرنسکاری گچی و تز
.کاشی کاری برچسته شده است
آب اصلی مورد نیاز حمام. از نهر
مادی منشعب از زایندهرود تأمین
میشد که نمونهای از مدیریت
پیشرفته منابع آب در معماری
سنتی است.
صفحه 14:
نور, شفافیت و حریم در معماری حمام
Td
اران ey گیهای «تعصر بد فرد
مجموعه تأمین نور طبیعی از
.طریق روزنههای سقفی است
درون اين روزنههاء شیشههای
ee ی جع
شدهاند که نور را شکسته و به
صورت پراکنده در فضای حمام
پخش میکنند. این طراحی» در
عین ایجاد روشنایی» از دید
مستقیم به درون حمام از پشت
بام جلوگیری میکند و حریم
خصوصی را حفظ میکند.
صفحه 15:
نورگیری و تهویه در معماری حمام
نور از طریق روزنههای سقفی و
گنبدی وارد حمام میشد. این نور
غیرمستقیم و کنترلشده. علاوه بر
clits, باعث حفظ حریم خصوصی
میشد. تهویه نیز از طریق همین
روزنهها و جریان طبیعی هوا انجام
ميشد
3
e
صفحه 16:
|_| تزئینات و چندلایهگی تاریخی
در مرمتهای اخیر آثار آهکبری»
نقاشی دیواری و کاشیکاری نمایان
شده است.
را تقویت میکند. بلکه نشاندهندة
پیوستگی و پایداری فرهنگی بناست
که در دورههای گوناگون حیات
داشته است.
3
3
صفحه 17:
|_| تزئینات و نقاشیهای دیواری
ات چشمنواز حمام شامل
کاشیهای فیروزهای» کاشینگارههای
اسلیمی یهای ۶بواری ۲
مضامین زندگی عشایری» گل و مرغ»
و صحنههایی از شکارگاه است. ترکیب
کاشیکاری با نقشهای طبیعی و
انسانی» فضایی زیباشناسانه و منحصر
بهفرد به حمام بخشیده است.
صفحه 18:
یکی از برجستهترین عناصر تزئینی حمام. پرترهای از علیقلی آغا بر
روی کاشینگارهای مستطیلی به ابعاد ۲۴۲۴ سانتیمتر است. او با
لباسی رسمی و عصایی در دست. بهشکل نمادین تصویر شده است.
تكو با شبك ساده و رنکهای منود وهای
پرترهسازی صفوی را بهخوبی نشان ميدهد.
صفحه 19:
بررسی پلان حمام علیقلیخان
:عناصر مهم پلان
وروی 1
بسینه (رخکسی .2
jal .3
گرمخانه .4
خزینه .5
گلخن6
۷ ورودی خدمه و سوخترسانی
پلان حمام علیقلیخان نشاندهندهی نظام عملکردی دقیقی
است که بر اساس اصول معماری ایرانی شکل گرفته؛ ورود
تدریجی به فضاهاء حفظ حریم. و گردش حرارتی از سرد به گرم
در آن رعایث شده است.
صفحه 20:
تحلیل هندسی فضای حمام
cata a ام کوجک با قاعده مرج طراحی شده است برحااف فاعده کشت صلمی در حمام بررگ انن مریم توسط سم
کتک لا حوصهای داعلی رحاطه شده است که مکان تعوسی للاس Mes weal ills
طاق میانی بر چهار ستون سنگی مستقر است و سکوها با طاقهایی کوتاهتر پوشانده شدهاند. این تفاوت ارتفاع, مرزبندی
فضاهای مکث و حرکت را به صورت کاملاً معماریشده نشان میدهد
صفحه 21:
ورودی و بینه (سربینه)
ورودی حمام در ضلع
شمالشرقی قرار دارد و با
orton ce Soe
وارد بینه میشود تا از
ورود مستقیم هوای سرد و
.دید جلوگیری شود
۱
طاقبندیهای زیباست که *
محل رختکن و استراحت
بوده. ۲
ورودی
ورودی مردانه
صفحه 22:
میاندر و گرمخانه
میاندر فضای رابط بین بینه و
گرمخانه است. این قسمت عایق
.حرارتی و بصری بوده است
گرمخانه. مهمترین بخش حمام با
فضای گنبدی و نورگیرهای سقفی
است که محل شستوشو و حضور
اصلی افراد بوده است
صفحه 23:
خزینه و گلخن
خزینه فضایی با وان آب گرم بوده که در
.انتهای گرمخانه قرار دارد
گلخن (تون) محل تولید حرارت برای
گرم کردن آب خزینه و کف گرمخانه
بوده و در بخش جنوبی حمام قرار
داشته.
در كنار خزینه. خلوت واقع است که از
گوشه گرم خانه. به آن وارد می شده اند.
خلوت بزرگ تر قاعده ای مستطیل شکل
و حوضی هشت و نیم هشت در میانه
دارد. خلوت کوچک تر نیز در سوی دیگر
خزینه قرار دارد.
صفحه 24:
مسیر حرارتی و هندسه پلان
طراحی پلانی حمام علیقلیخان بر پایهی الگوی گرادیان حرارتی است؛ یعنی ورود از سردترين فضا به
.گرمترین بهصورت تدریجی
هندسهی فضاها متنی بر اشکال دابره مریم و هشتغلعی, هماهنگ با عملکرد هر بخش است.
حمام با بهره گیری از گلخن (کورهخانه» دودکشهای مخصوص,. و کانالهای زیرزمینی گرمایش را به
شکلی هوشمند فراهم میکرد. گرمایش از کف انتقال حرارت از ديوارها و تهویه طبیعی. از ویژگیهای
فنی قابل توجه آن است.
صفحه 25:
سایت پلان و نظام مدیریتی حمام
علیقلی خان
.حمام علیقلی خان در بافت تاریخی محله بیدآباد اصفهان و کنار مدرسه و بازار علیقلیخان واقع شده است
.سایت بان آن با هدف دسترسی آسان» حفظ حریم خصوصی: و استاده بهرنه از گرما و تور طراحی شده
مدیریت حمام توسط «حمامی» انجام میشد که بر گرمایش, نظافت و خدمات داخلی نظارت داشت.
ورودی از گذر عمومی
تزديكى به عناصر شهرى
شه اران
دسترسى مجزا براى خدمه و
سوخت رسانى (كلخن)
طراحی هدفمند مسیرها
برای حفظ نظم و آرامش فضا
صفحه 26:
پسار دورهای رماشدک
مرمت قرار گرفته و امروزه با کاربری فرهنگی
(مانند کالری هنر با فضای نمایشگاهی) به
حيات خرن ]ناته ام هد مرمت ا حفط
ال ای اه مد
در اين زمان: متأسفانه.
زير لايه هايى از كج و سيمان ينهان
حمام تا دهه هفتاد شمسى فعال بوده ولى
امروزه از آن استفاده نمى شود.
صفحه 27:
کاربری جدید حمام علیقلیخان
پس از مرمت و بازسازی» حمام
ا حفظ
اصالت معماری. به مرکز فرهنگی
و هنری تبدیل شده است. این
فضا اکنون میزبان نمایشگاههای
هنری. کارگاههای آموزشی و
رویدادهای فرهنگی است و نقش
مهمی در احیای هویت تاریخی و
جذب گردشگران ایفا میکند.
oo
صفحه 28:
صفحه 29:
1
سياس از توجه و همراهى شما