شرایط واصول نمونه برداری  مواد غذایی و اجرای مراحل قانونی مرتبط

صفحه 1:
تهیه و تنظیم از : مهندس سوسن ستاریوند تا ۱ زير نظر : دكتر مقصود اميريور = 0 ل 

صفحه 2:
اهمیت نمونه برداری *نمونه برداری مهمترین فاکتور در کنترل کیفیت می باشد. *نمونه بردار باید بداند کی » چگونه .از کجا و چه مقدار نمونه برداری کند. «چه اطلاعات و مدارکی را به همراه نمونه ارسال نماید. 

صفحه 3:
معایب نمونه برداری غیر صحیح غیر قابل اعتماد بودن پاسخ هدر رفتن مواد ومحلولهای آزمایشگاهی هدر رفتن نیروی انسانی (نمونه بردار و کارشناس آزمایشگاهی ) قضاوت نادرست در مورد کالا ضررهای اقتصادی و بهداشتی و اختلال در سیستم توليد. 

صفحه 4:
شرایط نمونه برداری ۶ نمونه برداری باید با رعایت شرایط استریل و وسایل و لوازم مناسب انجام گردد . < کلیه وسایل و لوازمی که به طور مستقیم با نمونه میکروبی در تماس هستند باید استریل باشند. < نمونه بردار باید به چگونگی نمونه برداری از هر ماده غذایی وارد 

صفحه 5:
نکات کلی درباره نمونه برداری از هرنوع ماده غذایی برای ارسال به آزمایشگاه > کلیه وسایل و ظروف نمونه برداری میکروبی باید سترون باشد. ۶ کار نمونه برداری در شرایط سترون انجام شود. < نمونه برداشت شده باید جزیی از کل باشد. < در نمونه برداری حداقل دو برابر مقدار موادغذایی لازم آزمایش برداشته شود. 

صفحه 6:
۶ در نمونه برداری »برداشت سه نمونه یکسان که نماینده کل جنس مشکوک باشدلازم است.(نگهداری یک نمونه پلمپ شده به همراه کل جنس پلمپ شده نزد متصدی به رسم امانت-انتقال نمونه پلمپ شده در دما و شرایط مطلوب به معاونت بهداشتی-انتقال سریع یک نمونه پلمپ شده در شرایط و دمای مطلوب به آزمایشگاه سنگهداری یک نمونه به عنوان نمونه شاهد درمعاونت بهداشتی درشرایط و دمای مطلوب ) < نمونه بردار باید به چگونگی نمونه برداری از هر ماده غذایی وارد باشد. < نمونه ها بايد هرچه سریعتر به آزمایشگاه ارسال گردد. 

صفحه 7:
نکات کلی درباره نمونه برداری از هر نوع ماده غذایی برای ارسال به آزمایشگاه + مشخصات کامل نمونه وچگونگی نمونه برداری و ساير مسایل وابسته به آن بطور کامل و صریح در صورت مجلس تنظیمی ذکر شود. ‎Gee ©‏ دوباره استریل کردن وسایل نمونه بداری لازمست وسایل بطور کامل شسته ‏شود ‏+ هنگام نمونه برداری سعی شود نمونه از هرگونه آلودگی ثانویه دور باشدو حتی ‏المقدوردست با نمونه تماس پیدا نکند. 

صفحه 8:
لوازم نمونه برداری میکروبی وتجهیزات بازرسی شيشه استریل < كلد باكس < جراغ الكلى < قاشق يا جاقو استيل و استريل شده ۶ پلمپ د ع2 

صفحه 9:
انواع دلایل نمونه برداری < مشکوک به فساد > کنترل مستمر د ع2 

صفحه 10:
نمونه برداری میکروبی * ابتدا دست کش یکبار مصرف بدست کرده + حدود 000- 60000 گرم نمونه به داخل شیشه استریل می ریزیم. * درب شيشه را می بندیم < ثبت مشخصات نمونه برداری اعم از محل وساعت نمونه برداری- مشخصات متصدی(نام ونام خانوادگی و کد ملی و شماره همراه جهت درج در سامانه ۱1۳05 معاونت غذا و دارو)- * نمونه درکنار کیف یخ در داخل کلد باکس هرچه سریعتر به سوی آزمایشگاه فرستاده شود. 

صفحه 11:
نمونه برداری فیزیکو-شیمیایی (نان) < نمونه نان ازچانه های اول هرتغار(اول پخت ) تهیه شود. * مقدار نان برداشت شده به اندازه تصف قرص از نان لواش ونان بربری ونان روغنی و ثلث نان سنگک »کفایت میکند. «اگررنگ خمیر سفید باشد نیاز به نمونه برداری از خمیرجهت تشخیص بلانکیت یا جوهر قند نیزلازم است که همراه با نمونه برداری از آرد به عنوان شاهد انجام میگیرد. < مقدار لازم برای نمونه برداری از خمیر یک چانه ههمراه با (0لی(20(0گرم آرد مربوطه که هرکدام در کیسه جداگانه و باهم 

صفحه 12:
*نان را پس از خنک شدن درکیسه قرار می دهیم. ۶ نمونه برداری از رومال جهت تشخیص جوش شیرین نیز لازم است . ۴ نمونه برداری از خود نان ‎Gee‏ تشخیص جوش شیرین و سنجش میزان نمک می باشد. < میزان استاندارد (۲ذر نان سنگک0/؟الی ©/©ودر بقيه نان ‎ONG‏ باشد. ۶ بر اساس استانداردهای بازنگری شده میزان نمک موجود در نان نباید بیش از یک گرم در ازای هر ۱۰۰ گرم نان باشد.(ملاک عمل برای استاندارد میزان نمک در نان های سنتی60/می باشد.) 

صفحه 13:
نمونه برداری شیمیایی نمونه برداری از بستنی سنتی رنگی وشیرینی قنادی و شیرینی چای(آب نبات) و جوجه کباب رنگی خام یا پخته جهت تشخیص رنك غير مجاز نمونه برداری از گوشت چرخ کرده خام يا کباب کوبیده جهت تشخیص جوش شیرین (میزان !۳ استاندارد دراین زمینه 0/الی 0/0 میباشد) نمونه برداری از کره جهت شناسایی تقلبات نمونه برداری ازپسته وبرنج وموادلبنی جهت تشخیص آفلاتوکسین و... نمونه برداری ازذولبیا و بامیه جهت تشخیص جوش شیرین و رنگ غیر مجاز و روغن سوخته در نمونه برداری از شیرینی قنادی فقط از یک نوع شیرینی انتخاب گردد. 

صفحه 14:
شرایط حمل ونقل و نگهداری نمونه ها *نمونه های منجمد باید تا هنگام آزمايش همچنان به حالت انجماد نگهداری گردند. * نمونه های مواد غذایی فاسد شدنی و غیر منجمد نیزتا هنگام ازمایش در دمای صفر الی0درجه نگهداری گردند. + حمل نمونه ها به آزمایشگاه باید تا حد ممکن سریع باشد. * حتی الامکان نمونه ها به فوریت پس از برداشتن مورد آزمایش قرار ‎ALS‏ * نمونه برداری باید در محیطی دور از گرد وخاک و جریان هوا و رطویت انجام گیرد. 

صفحه 15:
تنظیم صورت مجلس توقیف < يس ازنمونه برداری درمواقع لازم (به غیر از بازرسی روتین) احتیاج به توقیف کالا است که صورت مجلس توقیف را در نسخه تنظیم می گردد که حکم واحد دارد. + درج مشخصات دقیق محموله < نگهداری دقیق د ع2 

صفحه 16:
1 5 5 نه سا ۶ پس از دریافت نتیجه آزمایش نمونه مورد نظر و پی بردن + ‎a‏ ‏يوين محموله صنورت مجلنن فک پلنپ را ‎pala‏ کردهوجلنن را : متصدی تحویل می دهیم. 

صفحه 17:
معدوم نمودن جنس يا کالا + در صورتی که جواب نمونه ارسالی از طرف آزمایشگاه حاکی بر غیر ق مصرف خوراکی ماده غذایی باشد پرونده به دادگاه فیصلاح فرستاده می شود و دادگاه پس از استعلام از معاونت غذا ودارو مبنی بر دارا بودن کاربری ثانویه دستور قضایی صادر می نماید. الف - اگر کالای مورد نظر دارای کاربری ثانویه باشد مواد مکشوفه به دستور دادستان شهرستان با اطلاع صاحب کالا و با حضور نماینده دادستان شهرستان به فروش می رسد ووجوه حاصل تا ختم دادارسی و صدور حکم قطعی در صندوق دادگستری تودیع خواهد شد. اگر کالا قابلیت مصرف انسانی یا حیوانی و صنعتی نداشته باشد بدستوردادستان معدوم می شود صورت مجلس معدوم در سه نسخه تکمیل می شود. 

صفحه 18:
قوانین و مقررات مرتبط با مواد غذایی * مواد او۲ و۱۱ و۱۴ و۱۵ و۱۶ قانون مواد خوردنی »آشامیدنی .آرایشی و ‎py‏ ‏بهداشتی * مواد ۳۶و۳۷ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و > د 2 

صفحه 19:
ماده ۱قانون مواد خوردنی .آشامیدنی .آرایشی و بهداشتی ۶ مرتکب هر یک از افعال زیر در مواد خوردنی آشامیدنی و آرایشی و..مجازات های مقر در این قانون محکوم خواهد شد. ۶ عرضه یا فروش جنس بجای جنس ‎Se‏ ۶ 9- مخلوط کردن مواد خارجی به جنس به منظور سوءاستفاده ©- عدم رعايت استاندارد يا فرمول ثبت شده در مواردى كه تعيين فرمول و رعايت آن و همجنين تعيين استاندارد و رعايت آن الزامى مى باشد < *6- فروش و عرضه جنس فاسد و يا فروش و یا عرضه جنسی كه موعد مصرف آن گذشته است < 0 بکار بردن رنگ ها واسانس ها و سایر مواد اضافی غیر مجاز در موادخوردنی و... ویا لوازم بازی کودک 

صفحه 20:
ماده ۲ قانون مواد خوردنی »آشامیدنی »آرایشی و بهداشتی ارتکاب هر یک از اعمال در ماده 6 مورد مستوجب یکی ازمجازات های زیرخواهد بود: )- در صورتی که موجب بیماری مصرف کننده یا آسیبی گردد که معالجه آن کمتر از یک ماه باشد مجازات مرتکب شش ماه تا دو سال حبس تادیبی خواهد شد.و اگر مدت معالجه بیشتر از یک ماه باشد مجازات مرتکب 1) سال تا © سال حبس مى باشد و در هر دو مورد سازنده يا تهیه کننده يا مخلوط کننده مواد تقلبی به حبس جنایی درجه یک از © سال تا 00) سال محکوم خواهد شد. در صورتی که موجب نقص یکی از اعضای مصرف کننده گردد مجازات مرتکب با توجه به میزان نقص 0 تا 400سال حبس با اعمال شاقه است. (اصلاحي 0/46/19)- در صورتیکه مصرف مواد خوردني و آشاميدني و آرايشي و بهداشتي منجر به فوت مصرف کننده گردد مجازات سازنده يا تهیه کننده یا مخلوط کننده اعدام است و در سایر موارد مذکور در ماده يك در صورتیکه منجر به فوت شود مجازات مرتکب سه تا پانزده سال حبس جنائي درجه يك است. 

صفحه 21:
ماده ۱۱ قانون مواد خوردنی »آشامیدنی »آرایشی و بهداشتی < صاحبان موسسه داخلی مکلفند طبق دستور وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی مشخصات لازم را در مورد هر نوع فرآورده به خط فارسی خوانا که شامل فرمول محصول ؛ شماره پروانه ساخت وبهره برداری می باشد را بر ر وی بسته بندی یا ظرف محتوی جنس قید ص2 

صفحه 22:
ماده ۱۴ قانون مواد خوردنی »آشامیدنی »آرایشی و بهداشتی کلیه مواد تقلبی یا فاسد یا موادی که مدت مصرف آنها منقضی شده باشد بلافاصله پس از کشف توقیف می شوند هر گاه وزارت بهداشت یا موسسات مسئول دیگر گواهی نمایند که مواد مکشوفه برای برخی از مصارف انسانی يا حیوانی یا صنعتی قابل استفاده می باشند ولی نگاهداری آنها امکان ندارد مواد مکشوفه به دستور دادستان شهرستان با اطلاع صاحب کالا و با حضور نماینده دادستان شهرستان به فروش می رسند و وجوه حاصل تا ختم دادرسی و صدور حکم قطعی در صندوق دادگستری تودیع خواهد شد. و هرگاه گواهی شود که مواد مکشوفه قابلیت مصرف انسانی یا حیوانی یا صنعتی ندارند فوراً به دستور دادستان معدوم می شوند.در کلیه موارد فوق و همچنین در مورد اسباب و ابزار و آلاتجرم دادگاه طبق ماده 8 قانون مجازات عمومی تعیین تکلیف می نماید و اگر قبلاً به فروش رسیده باشند در مورد وجوه حاصل از فروش نیز تعیین تکلیف خواهد کرد. 

صفحه 23:
ماده ۱۵ قانون مواد خوردنی »آشامیدنی »آرایشی و بهداشتی * کسانی که مواد مذکور در ماده 00 را خریداری می نمایند بايد منحصراً برای مصارفی که از وزارت بهداشت ويا موسسات مسئول دیگر تعیین گردیده معامله نمایند یا به کار برند در غیر این صورت بر حسب مورد به مجازات های مذکوردراین قانون محکوم خواهند شد ص2 

صفحه 24:
ماده ۶ ۱قانون مواد خوردنی »آشامیدنی »آرایشی و بهداشتی * از تاریخ تصویب این قانون ترخیص مواد غذایی بهداشتی و آرایشی از گمرک که به هر شکل و کیفیت به منظور بازرگانی یا تبلیغاتی باید با رعایت مقررات عمومی ۰ علاوه بر دارا بودن گواهی بهداشت و قابلیت مصرف از کشورمبدا دارای پروانه ورود به کشور از وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی باشد همچنین وارد کنندگان مکلفند برای تحصیل پروانه مزبور فرمول مواد وهمچنین موادی که برای نگهداری به انها اضافه شده است را به وزارت بهداشت تسلیم نمایند. 

صفحه 25:
ماده ۳۶ قانون تعزیرات حکومتی > شركت های پخش .فروشگاه هاسوپرمارکت هاءتعاونی ها و سایر اماکن که حق فروش یا توزیع کالای خوردنی» اشامیدنی و... را دارند مجاز به عرضه و فروش آن دسته از کالاهای مشمول قانون مواد خوردنی و... می باشند که دارای پروانه ساخت معتبر و یا مجوز ورود از وزارت بهداشت.درمان وآموزش پزشکی باشند.تخلف از اين امر جرم بوده و متخلف به مجازات های اين قانون محکوم خواهد شد. 

صفحه 26:
ماده ۳۷ قانون تعزیرات حکومتی < فروشگاه سوپرمارکت ها تعاونی ها و سایر اماکن باید از عرضه وتحويل كالاى غير بهداشتی خودداری نمایند. عرضه وتحویل کالا با علم به غیر بهداشتی بودن آن تخلف محسوب شده ومتخلف به مجازات محکوم می شود. د ع2 

صفحه 27:


تهیه و تنظیم از :مهندس سوسن ستاریوند کارشناس بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی مراغه زیر نظر :دکتر مقصود امیرپور نمونه برداری مهمترین فاکتور در کنترل کیفیت می باشد. نمونه بردار باید بداند کی ،چگونه ،از کجا و چه مقدار نمونه برداری کند. ‏چه اطالعات و مدارکی را به همراه نمونه ارسال نماید.  ‏ ‏ ‏ ‏ غیر قابل اعتماد بودن پاسخ هدر رفتن مواد ومحلولهای آزمایشگاهی هدر رفتن نیروی انسانی (نمونه بردار و کارشناس آزمایشگاهی ) قضاوت نادرست در مورد کاال ضررهای اقتصادی و بهداشتی و اختالل در سیستم تولید.  نمونه برداری باید با رعایت شرایط استریل و وسایل و لوازم مناسب انجام گردد . کلیه وسایل و لوازمی که به طور مستقیم با نمونه میکروبی در تماس هستند باید استریل باشند. نمونه بردار باید به چگونگی نمونه برداری از هر ماده غذایی وارد باشد.  کلیه وسایل و ظروف نمونه برداری میکروبی باید سترون باشد. ‏ کار نمونه برداری در شرایط سترون انجام شود. ‏ نمونه برداشت شده باید جزیی از کل باشد. ‏ در نمونه برداری حداقل دو برابر مقدار موادغذایی الزم آزمایش برداشته شود.  در نم=ونه برداری ،برداشت سه نمونه یکسان که نماینده ک=ل جنس م=شکوک باشدالزم است(.نگهداری یک نمونه پلمپ شده به همراه کل جنس پلمپ شده نزد م=تصدی به رسم امانت-انتقال 2نمونه پلم=پ شده در دما و شرایط مطلوب به معاونت بهداشتی-انتقال سریع یک نمونه پلمپ شده در شرایط و دمای مطلوب به آزمایشگاه –نگهداری یک نمونه به عنوان نمونه شاهد درمعاونت به=داشتی درشرایط و دم=ای مطلوب ) ‏ نمونه بردار باید به چگونگی نمونه برداری از هر ماده غذایی وارد باشد. ‏ نمونه ها باید هرچه سریع=تر به آزمایشگاه ارسال گردد.  مشخص=ات کام=ل نمون=ه وچگونگ=ی نمون=ه برداری و س=ایر مس=ایل وابس=ته ب=ه آن بطور کامل و صریح در صورت مجلس تنظیمی ذکر شود. ‏ جه=ت دوباره اس=تریل کردن وس=ایل نمون=ه بداری الزمس=ت وس=ایل بطور کام=ل شسته شود ‏ هنگام نمون=ه برداری س=عی شود نمون=ه از هرگون=ه آلودگ=ی ثانوی=ه دور باشدو حتی المقدوردست با نمونه تماس پیدا نکند.  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ شیشه استریل کلد باکس کیف یخ چراغ الکلی قاشق یا چاقو استیل و استریل شده پلمپ  مشکوک به فساد شکایت کنترل مستمر  ابتدا دست کش یکبار مصرف بدست کرده حدود 500 -300گرم نمونه به داخل شیشه استریل می ریزیم. درب شیشه را می بندیم ثب=ت مشخص=ات نمون=ه برداری اع=م از مح=ل وس=اعت نمون=ه برداری- مشخص=ات متص=دی(نام ونام خانوادگ=ی و ک=د مل=ی و شماره همراه جهت درج در سامانه limsمعاونت غذا و دارو)- نمون=ه درکنار کی=ف ی=خ در داخ=ل کل=د باک=س هرچ=ه س=ریعتر ب=ه سوی آزمایشگاه فرستاده شود.  نمونه نان ازچانه های اول هرتغار(اول پخت ) تهیه شود. مقدار نان برداش=ت شده ب=ه اندازه تصف قرص از نان لواش ونان بربری ونان روغنی و ثلث نان سنگک ،کفایت میکند. اگررن=گ خمی=ر س=فید باش=د نیاز ب=ه نمون=ه برداری از خمیرجهت تشخی=ص بالنکی=ت ی=ا جوه=ر قن=د نیزالزم اس=ت ک=ه همراه ب=ا نمونه برداری از آرد به عنوان شاهد انجام میگیرد. مقدار الزم برای نمون==ه برداری از خمی==ر ی==ک چان==ه ههمراه با 150الی200گرم آرد مربوط=ه ک=ه هرکدام در کیس=ه جداگان=ه و باهم پلمپ میگردد.  نان را پس از خنک شدن درکیسه قرار می دهیم. نمونه برداری از رومال جهت تشخیص جوش شیرین نیز الزم است . نمون=ه برداری از خود نان جه=ت تشخی=ص جوش شیری=ن و سنجش میزان نمک می باشد. میزان اس=تاندارد PHذر نان س=نگک4/6ال=ی 5/6ودر بقیه نان ها5الی 6می باشد. بر اس=اس اس=تاندارد‌های بازنگری شده میزان نمک موجود در نان نبای=د بی=ش از ی=ک گرم در ازای ه=ر ۱۰۰گرم نان باشد(.مالک عمل برای استاندارد میزان نمک در نان های سنتی%1می باشد).  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ نمون=ه برداری از بس=تنی س=نتی رنگ=ی وشیرین=ی قنادی و شیرین=ی چای(آب نبات) و جوجه کباب رنگی خام یا پخته جهت تشخیص رنگ غیر مجاز نمون=ه برداری از گوش=ت چرخ کرده خ=ام ی=ا کباب کوبیده جه=ت تشخیص جوش شیرین (میزان PHاستاندارد دراین زمینه 5/6الی 6/2میباشد) نمونه برداری از کره جهت شناسایی تقلبات نمونه برداری ازپسته وبرنج وموادلبنی جهت تشخیص آفالتوکسین و... نمون=ه برداری ازذولبی=ا و بامی=ه جه=ت تشخی=ص جوش شیری=ن و رن=گ غیر مجاز و روغن سوخته در نمونه برداری از شیرینی قنادی فقط از یک نوع شیرینی انتخاب گردد.  نمون=ه های منجم=د بای=د ت=ا هنگام آزمای=ش همچنان ب=ه حالت انجماد نگهداری گردند. نمون=ه های مواد غذای=ی فاس=د شدن=ی و غی=ر منجم=د نیزت=ا هنگام ازمایش در دمای صفر الی5درجه نگهداری گردند. حمل نمونه ها به آزمایشگاه باید تا حد ممکن سریع باشد. حت=ی االمکان نمون=ه ه=ا ب=ه فوری=ت پ=س از برداشت=ن مورد آزمایش قرار گیرند. نمون=ه برداری بای=د در محیطی دور از گرد وخاک و جریان هوا و رطوبت انجام گیرد.  پ=س ازنمون=ه برداری درمواق=ع الزم (ب=ه غی=ر از بازرس=ی روتین)احتیاج ب=ه توقی=ف کاال اس=ت ک=ه ص=ورت مجل=س توقی=ف را در 3نس=خه تنظیم می گردد که حکم واحد دارد. درج مشخصات دقیق محموله نگهداری دقیق  پس از دریافت نتیجه آزمایش نمونه مورد نظر و پی بردن به سالم بودن محموله صورت مجلس فک پلمپ را تنظیم کرده وجنس را به متصدی تحویل می دهیم.  در صورتی که جواب نمونه ارسالی از طرف آزمایشگاه حاکی بر غیر قابلیت مصرف خوراکی ماده غذایی باشد پرونده به دادگاه ذیصالح فرستاده می شود و دادگاه پس از استعالم از معاونت غذا ودارو مبنی بر دارا بودن کاربری ثانویه دستور قضایی صادر می نماید. ال=ف -اگ=ر کاالی مورد نظ=ر دارای کاربری ثانوی=ه باش=د مواد مکشوف=ه ب=ه دس=تور دادستان شهرس=تان ب=ا اطالع ص=احب کاال و ب=ا حضور نماینده دادس=تان شهرس=تان ب=ه فروش می رس=د ووجوه حاص=ل ت=ا خت=م دادرس=ی و ص=دور حک=م قطع=ی در ص=ندوق دادگس=تری تودیع خواهد شد. ب -اگ=ر کاال قابلی=ت مص=رف انس=انی ی=ا حیوان=ی و ص=نعتی نداشت=ه باش=د بدستوردادستان معدوم می شود صورت مجلس معدوم در سه نسخه تکمیل می شود.  مواد 1و 2و 11و 14و 15و16 قانون مواد خوردنی ،آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی مواد 36و37 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی  مرتکب هر یک از افعال زیر در مواد خوردنی آشامیدنی و آرایشی و..مجازات های مقرر در این قانون محکوم خواهد شد. -1 عرضه یا فروش جنس بجای جنس دیگر -2 مخلوط کردن مواد خارجی به جنس به منظور سوءاستفاده -3 عدم رعایت استاندارد یا فرمول ثبت شده در مواردی که تعیین فرمول و رعایت آن و همچنین تعیین استاندارد و رعایت آن الزامی می باشد -4 فروش و عرضه جنس فاسد و یا فروش و یا عرضه جنسی که موعد مصرف آن گذشته است -5 بکار بردن رنگ ها واسانس ها و سایر مواد اضافی غیر مجاز در موادخوردنی و ...ویا لوازم بازی کودک ارتکاب هر یک از اعمال در ماده 1مورد مستوجب یکی ازمجازات های زیرخواهد بود: - 1در صورتی که موجب بیماری مصرف کننده یا آسیبی گردد که معالجه آن کمتر از یک ماه باشد مجازات مرتکب شش ماه تا دو سال حبس تادیبی خواهد شد.و اگر مدت معالجه بیشتر از یک ماه باشد مجازات مرتکب 1سال تا 3سال حبس می باشد و در هر دو مورد سازنده یا تهیه کننده یا مخلوط کننده مواد تقلبی به حبس جنایی درجه یک از 3سال تا 10سال محکوم خواهد شد. - 2در صورتی که موجب نقص یکی از اعضای مصرف کننده گردد مجازات مرتکب با توجه به میزان نقص 3تا 10سال حبس با اعمال شاقه است. (-4اصالحي -)18/12/1353در صورتيكه مصرف مواد خوردني و آشاميدني و آرايشي و بهداشتي منجر به فوت مصرف كننده گردد مجازات سازنده يا تهيه كننده يا مخلوط كننده اعدام است و در ساير موارد مذكور در ماده يك در صورتيكه منجر به فوت شود مجازات مرتكب سه تا پانزده سال حبس جنائي درجه يك است.  صاحبان موسسه داخلی مکلفند طبق دستور وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی مشخصات الزم را در مورد هر نوع فرآورده به خط فارسی خوانا که شامل فرمول محصول ،شماره پروانه ساخت وبهره برداری می باشد را بر ر وی بسته بندی یا ظرف محتوی جنس قید نمایند.  کلیه مواد تقلبی یا فاسد یا موادی که مدت مصرف آنها منقضی شده باشد بالفاص'له پ'س از کش'ف توقی'ف م'ی شون'د ه'ر گاه وزارت بهداش'ت یا موس'سات مس'ئول دیگ'ر گواه'ی نماین'د ک'ه مواد مکشوف'ه برای برخی از مص'ارف انس'انی ی'ا حیوان'ی ی'ا ص'نعتی قاب'ل اس'تفاده م'ی باشن'د ولی نگاهداری آنه'ا امکان ندارد مواد مکشوف'ه ب'ه دس'تور دادس'تان شهرس'تان با اطالع ص'احب کاال و ب'ا حضور نماینده دادس'تان شهرس'تان ب'ه فروش می رس'ند و وجوه حاص'ل ت'ا خت'م دادرس'ی و ص'دور حک'م قطع'ی در صندوق دادگستری تودیع خواهد شد. و هرگاه گواه'ی شود ک'ه مواد مکشوف'ه قابلی'ت مص'رف انس'انی ی'ا حیوانی ی'ا ص'نعتی ندارن'د فورا ً ب'ه دس'تور دادس'تان معدوم م'ی شوند.در کلیه موارد فوق و همچنی'ن در مورد اس'باب و ابزار و آالتجرم دادگاه طبق ماده 8 قانون مجازات عموم'ی تعیین تکلیف م'ی نماید و اگ'ر قبال ً به فروش رسیده باشند در مورد وجوه حاصل از فروش نیز تعیین تکلیف خواهد کرد.  کسانی که مواد مذکور در ماده 14را خریداری می نمایند باید منحصراً برای مصارفی که از وزارت بهداشت ویا موسسات مسئول دیگر تعیین گردیده معامله نمایند یا به کار برند در غیر این صورت بر حسب مورد به مجازات های مذکوردراین قانون محکوم خواهند شد  از تاریخ تصویب این قانون ترخیص مواد غذایی بهداشتی و آرایشی از گمرک که به هر شکل و کیفیت به منظور بازرگانی یا تبلیغاتی باید با رعایت مقررات عمومی ،عالوه بر دارا بودن گواهی بهداشت و قابلیت مصرف از کشورمبدا دارای پروانه ورود به کشور از وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی باشد همچنین وارد کنندگان مکلفند برای تحصیل پروانه مزبور فرمول مواد وهمچنین موادی که برای نگهداری به انها اضافه شده است را به وزارت بهداشت تسلیم نمایند.  شرکت های پخش ،فروشگاه ها،سوپرمارکت ها،تعاونی ها و سایر اماکن که حق فروش یا توزیع کاالی خوردنی ،اشامیدنی و ...را دارند مجاز به عرضه و فروش آن دسته از کاالهای مشمول قانون مواد خوردنی و ...می باشند که دارای پروانه ساخت معتبر و یا مجوز ورود از وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی باشند.تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازات های این قانون محکوم خواهد شد.  فروشگاه سوپرمارکت ها تعاونی ها و سایر اماکن باید از عرضه وتحویل کاالی غیر بهداشتی خودداری نمایند.عرضه وتحویل کاال با علم به غیر بهداشتی بودن آن تخلف محسوب شده ومتخلف به مجازات محکوم می شود.