صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
مقدمه:
مصاحبه مشاوره اى (بالينى) رابطه اى روياروى بين دو نفر است كه بدان وسيله مشاوره و روان
شناس مى كوشند مراجع را درحل مشكلات و يافتن هدف هاى زندكى يارى دهند .
لازمه مصاحبه ی مشاوره ای (بالینی) وجود رابطه ای رويارويى بين مراجع و مشاور و روان شناس
است.
این رابطه جنبه عاطفی و نیز عقلی دارد. برا ی آغاز و ادامه مصاحبه مشاوره ای, تسلط طرفین به
گویایی ضرورت دارد.
مصاحبه مشاوره ای که نوعی هنراست و بای دآموخته شود فعالیتی هدف داراست که روش های
معین, توانایی, مهارت راشامل می گردد.
بعضی ازاین روش ها از طریق کوشش و خطا آموخته می شوند و برخی دیگر باید از راه تجربه و عمل
ياد گرفته شوند.
هدف های مصاحبه مشاوره ای شامل:
کسب اطلاعات درباره مراجع به منظور شناسایی نوع مشکل,ارایه اطلاعات به مراجع تشویق او به
تفکر درباره مشکل برای یافتن راه حل های احتمالی و کمک به مراجع برای خود - فهمی و خود-_
رهبری
صفحه 4:
مراحل مصاحبه مشاوره ای
1 - مرحله بقا
دراولین جلسات مصاحبه مشاوره ای » حالت ترس و تردید از موفق شدن در مشاوران کم تجربه و تازه کار به
وفور مشاهده می شود.
Oy عبارت ساده تر مشاور نگران است که آیا جان سالم از جلسه مشاوره به در خواهد برد؟و آیا خواهد توانست
جلسه ی مشاوره را تا موعد مقرر ادامه دهد؟
خواسته های مشاور دراين مرحله از مشاور با جمله(( ای کاش این جلسه هر چه زودتر به پایان برسد)) مشخص
می شود و او می کوشد جلسه ی مشاوره را هرچه زودتر به پایان برساند.-
مشاور در اين مرحله از مشاوره؛ احساس بی کفایتی « نگرانی شدید , پریشانی و عدم امنیت می کند.
چنین مواردی آغاز کار تعام مشاوران تازه کار وجود دارد و به تدریج با گذشت زمان وبراثر تمرین و
تجربه کاهش می یابد.
صفحه 5:
2- مرحله وابستگی :
مشاوربه علت احساس بی کفایتی به شدت به یک منبع بیرونی برای دریافت کمک متکی می
شودو براثر ترس از عدم موفقیتامنیت روانی اش متزلزل می گردد. بدین لحاظ از
دیگران می خواهد به او کمک او بشتابند وبه او بگویند که چه کند.
دراین مرحله . مشاور دانسته هایش رابه کار میگیرد واز طریق کوشش و خطا به انجام روش
های متعدد مشاوره می پردازد.
مشاوره که میپندارد برای حل مشکل, فقط یک شیوه صحیح وجوددارد برای یافتن آن روش
درست . به دیگران مراجعه می کند, منابع گوناگون رامود بررسی قرار میدهد و گفته
های استاد راهنما را عملی میسازد تا شاید آن روش صحیح را بیابد.
او می خواهد بداند مشاوره را چگونه آغاز کند. چه جملات رهبری کننده ای را درچه زمانی
به کار ببند. کدام آزمون را و چگونه اجرا کند ؛ و از کدام روش مشاوره بهره گیرد. به
علت وابستگی شدید و احساس عدم امنیت مشاور. جریان مشاوره تا حد زیادی حالت
ساختگی به خود می گیرد.
صفحه 6:
3- مرحله مکاشفه :
دراین مرحله کوشش و خطا با اطمینان بیشتری انجام میکیرد و مشاور تا
حدودى امنيت روانى خودرا باز می یابد و با جرأت كارش را انجاد
می دهد . لذا ؛ جلسه مشاوره را متکی بر اصول و نظام درستی اداره می
کندودر صددیافتن روش مناسبی است که با دیدگاه و شخصیت او سازگار
باشد.
این مرحله مشاوره پس از کاربرد روش های متعدد مشاوره و تجزیه و تحليل
آنها در می یابد که هیچگاه فقط یک روش صحیح مشاوره برای حل یک
مشکل وجودندارد, لذا با بهره گیری از تمام امکانات موجود می کوشد
خودش بتواند روش علمی مناسبی را پیدا کندو به کار ببندد.
مشاور دراین مرحله , با بررسی خصوصیاتش (مشاورشدن) را برای خود به
عنوان یک (حرفه) توجیح میکند.
صفحه 7:
4 - مرحله ثبات :
مشاورپس از تعیین روش مشاوره ای خودش در جستجوی یافتن
فلسفه و نظریه ی زیر بنایی کارش بر می آید و به مطالعه ی
عمیق و همه جانبه منابع مرتبط با کارش میپردازد.
مشاوره از این به بعد. به تدریج در انجام کارش مستقل می شود
و مى تواند به تنهایی به ت موفقیت آمیز جلسات مشاوره
بپردازد.
صفحه 8:
5 - مرحله تقویت :
مشاور پس از تعیین فلسفه و نظریه زیربنایی روش مشاوره ای خودش با کمک
مطالعه ای آثار دیگران و بررسی تحقیقات انجام شده در حیطه تخصصی اش به
توسعه و بهبود روش خود می پردازد و به طور مستمردرحال (شدن) است. با
تثبیت نگرش مثبت به مشاوره . به پیبشرفت های چشمگیری به عنوان یک
مشاور موفق نایل می آید.
مشاوران تازه کار درآغاز مشاوره کم و بیش مراحل فوق راطی می کنند. استاد
راهنما در جریان سرپرستی درس کارورزی» يس از تشخیص وضعیت دانشجوی
کاربر براساس مراحل مطرح شده . اورا یاری می دهد تا با آرامش خاطر و به طور
درست هرمرحله را طی کند و به مرحله بعدی برسد. آمادگی مشاوره کارورز و
نحوه ی آموزش علمی او درنحوه گذراندن درست این مراحل نقش بسزایی
دارند:
صفحه 9:
شرایط انجام مصاحبه مشاوره ای aye
1- ایجاد رابطه حسته : = i
گام مهم در مصاحبه مشاوره ایء برقراری رابطه حسنه بین مشاور و مراجعه است که بدان وسیله مراجع نست به
مشاور وجلسه ی مشاور احساس امنیت و اعتماد می کند.
رابطه حسته مشاوره ای را میتوان عامل درمان بخش در مشاوره به حساب آورد.
به عقیده پپینسکی (1945)رابطه حسنه مشاوره ای » یکی از اجزای عاطفی ضروری در جریان مشاوره محسوب
می شود.
به نظر ویلییام سون (1962و1959) رابطه حسته مشاوره ای ویژگی های مشخصی دارد؛
رابطه حسته مشاوره ای در مشاوره فردی معمولا بهتر و زودتر برقرار مي شود. رابطه حسنه مشاوره ای ارتباطی
رویاروی و صمیمی و دوستانه است « مشاور دررابطه حسنه مشاوره ای برای مراجع اهمیت و ارزش قایل می
شود. رابطه حسنه مشاوره ای جریانی رشدی هست که با اعتماد آغاز می شود و به تدریج عمیق تر می گردد.
ایجاد رابطه حسنه مشاوره ای زندگی مراجع و نحوه رشد او مورد توجه قرار می گیرد. ایجاد رابطه حسنه مشاوره
ای که بردرک عاطفی متکی است. به عنوان نیروی محرکه ا
رابطه حسته مشاوره ای به مراجع به عنوان انسانی آزاد. متفکر متفکر ,ارزشمند. و تصمیم گیرنده نگریسته
مي شود.
صفحه 10:
به عقده ی پاترسون(1973) رابطه حسنه مشاوره ای تعامل عقلی - عاطفی بین مراجع و
مشاوراست که به ایجاد تغییرات مطلوب دررفتار مراجع منجر می شود.
این رابطه زمانی سریع تر ایجاد می گردد که مراجع به ادامه جلسه ی مشاوره معتقد و علاقه
مند باشد. اگر مراجع به دلایل متعدد به شرکت فعال در جلسه مشاوره علاقه مند نباشد.
رابطه حسنه مشاوره ای به وجود نخواهد آمد. دراین حالت » مشاور باید بحث را در
مسیری هدایت
کند که مراجع به ادامه جلسه مشاوره علاقه مند گردد.
رابطه حسنه مشاوره ای بین مراجع و مشاور به بهترین وجه ممکن . زمانی ایجاد خواهد شد
که تمام عوامل ترسناک احتمالی جلسه ی مشاوره از بین بروند و يا به حداقل ممکن
کاهش يابند. لذا مشاور باید تمام عوامل و مواردی را به نوعی موجب ترس و وحشت
مراجع می شوند بشناسد و قبل از آغاز جلسه ی مشاوره حتی الامکان آتها را کاهش دهد
و یا آزبین ببرد تا نگرانی مراجع تقلیل یابد.
او احساسات و مشکلات واقعی اش را آزادانه بیان کند.
صفحه 11:
به نظر برامروشوستروم (1968) برقراری رابطه حسته بین مشاور و مراجع به قدری در
مشاوره موفقیت آمیز اهمیت دارد که بتوان آن را هسته اصلی و مرکزی مشاوره قلمداد
کرد.
خصوصیات رابطه حسنه مشاوره ای آزاین دیدگاه عبارتند از ؛
اولا ؛ رابطه حسنه مشاوره ای بین مشاور و مراجع » رابطه ی بی نظیر منحصربه فرداست و
براساس تفاوت های فردی » روش ها و نوع آن در افراد مختلف متفاوت است .
ثانیا: مقدار تاکید بر عوامل عاطفی یا عقلی در جریان مشاوره. موجب تفاوت در رابطه مشاوره ای
می شود. هرگاه برجنبه های عقلی در جریان مشاوره بیشار تاکید شود و احساسات و ارزش
ها و عواطف مراجع چنان مورد توجه قرار نگیرد . رابطه مشاوره ای مطلوبی ایجاد نخواهد.
شد . از سوی دیگر توجه زیاد بر بعد عاطفی در جریان مشاوره. نشانه علاقه مندی مشاور به
مر اجع و احساسات اوست.
باعث می شود مراجع و مشاور نسبت به یکدیگر احساس نزدیکی وهمبستگی بیشتری کنند.
صفحه 12:
ثالثا: مقدار مسولیتی که مشاوریا مراجع درجلسه ی مشاوره برعهده می گیرند یکی از
عوامل تعیین کننده رابطه حسنه مشاوره ای است. مشاور با تجربه؛ هیچگاه مسئولیت
انتخاب روش ها و هدف های زندگی مراجع را به طور یک جانبه بر عهده نمی گیرد.
بلکه پس از بررسی افکارو گفتا مراجع را یاری می دهد تا خودش به تصمیم گیری و
انتخاب روش ها و هدف های زندگی اش اقدام کند ۰ یعنی مسولیت اداره مشاوره به
عهده مراجع و مشاور است و با پیشرفت رابطه حسنه مشاوره ای . مسئولیت مراجع در
اداره جلسه مشاوره بیشتر میگردد.
مراجع با آغاز اولین جلسه مشاوره با نوعی دودلی مواجه است و نمی داند آیا مشاور خواهد
انست او را در حل مشکل کمک کند یا نه .مشاور برای آنکه مراجع را به بحث و
گفتگو درباره مشکل و ادامه آن تشویق کند باید اورا به گرمی بپذیرد: رابطه حسنه
برقرار سازد. و اجازه دهد آن طوری که مراجع می خواهد جلسه را آغاز کند. دراین
حالت . مشاور باید با کمک مراجع موقعیت مشاوره را برای مراجع بازگو کند و نقش
مراجع و مشاور را توضیح دهد +
مشاور همچنین بهتراز مراجع را تشویق کند تا درباره عواقب. انتظارات ؛ و هدف های
مشاوره صحبت کند +
صفحه 13:
ت فرایند مشاوره اهمیت دارد. رازداری را پنهان نگه داشتن مطالب مطرح شده
در جلسات مشاوره از دیگران است. مراجع انتظار دارد که مشاور راز و مشکل او را نزد دیگران بفاش
نسازد. تا زمانی که او نسبت به مشاور چنین اعتمادی پیدا نکند از طرح و بحث عمیق مشکلش خودداری
خواهد کرد ۰ بدین لحاظ یکی ازء مهمترین عوامل که در موفقیت مشاور تاثیر بسزایی دارد راز داری و پنهان
نگه داشتن احساسات و مشکلات مراجعان از دیگران است ۰
مراجعان از نظر ایجاد اعتماد به مشاور بایکدیگر تفاوت دارنند.برخی به زودی ویه آسانی به مشاوره اعتماد
میکنند و مسائل و مشکلات خود را با او در میان می گذارند. تعدادی نیز ممکن است درزمینه ایجاد داشته
اعتماد به مشاور شک و تردید داشته باشند و مشکلاتشان را مطرح نسازنند.
دراین حالت ؛ احتمالا ممکن است مقصر اسلی خود مشاور باشد که نتوانسته است اعتماد مراجع را جلب کند و یا
اينكه در گذشته درمرد مراجعانش رازدار نبوده و مسائل و مشکلات آنان را با دیگران در میان گذاشته
است.
اگر مشاوری درباره احساسات و گفته های مراجع با ذکر نام و مشخصات با دیگران به گفتگو بپردازد و یا مشکل
مراجع را بدون رضایت او با والدین در میان بگذارد , موجب سلب اعتماد مراجع از مشاور میکردد.
صفحه 14:
به عقيده رن (1952و1970) هر موردی که در جلسه مشاوره مطرح می گردد.
در زمره مطالب محرمانه و سری طلقی می شود و هیچ قسمتی از آنها بدون اجازه
و موافقت قبلی مراجع نباید با دیگران مطرح گردد.
حال این سوال مطرح می شود که اگر مشاوری نتواند مشکل مراجع را حل کند و
بخواهد او را به مشاور دیگری ارجاع دهد آیا میتواند در اطلاعات را در اختیار
مشاور جدید قرار دهد؟
در پاسخ باید گفت موضوعاتی که مراجع نمی خواهند دیگران از آن مطلع شوند
مشآور نباید با دیگران در میان گذآرد. البته در زمینه در خواست های مراجع
قضائی . مشاور ضمن رعایت اصول باید به نوع مناسبی پاسخ گو باشد.
صفحه 15:
3-یذیرش بی قید و شرط:
احترام بی قید و شرط و توجه به احساسات و افکار مراجع باعث مشارکت فعال او و
طرح مشکل واقعی در جلسه ی مشاوره می گردد. مشاوره در حالی که مراجع را
به عنوان یک انسان ارزشمند می پذیرد اما در رفتار ۰ افکار نامناسب EE gl
بحث را باقی می گذارد و در مواقع منقضی مراجع را به بررسی و بازنگری افکار
و رفتارهای نامطلوبش
تشویق می کند.
راجرز(1915) که نسبت به انسان نگرش مثبتی دارد و او را موجودی ارزشمند و
تصمیم گیرنده می انگارد. معتقد است پذیرش مراجع باید بی قیدو شرط باشد.
مشاوری که مراجع را بدین گونه می پذیرد و به او می آموزد که خود را ارزشمند
بداند.
صفحه 16:
محاسن پذیرش بی قید و شرط در جریان مشاوره عبارتند از :
اولا : هرگاه مراجع احساس کند که مشاوره او را دوست دارد و برایش ارزش قانل
است » نسبت به مشاور و مشاوره علاقه مندتر می شود و مشکلاتش را بهتر و عمیق
تر مطرح و بررسی می کند.
ثانیا : پذیرش بی قیدو شرط که اقدامی عاطفی شرایط مناسبی را برای ادامه جلسات
مشاوره به وجود می آورد.
عوامل عاطفی : مجم.عه احساساتی است که در جریان مشاوره بین مراجع و مشاوره به
وجود می آید.
عقیده پرتر(1950) توجه به عوامل روانی موجب می گردد که مراجع به ارزش هایش
پی ببرد و خود را فرد مهمی بداند .
ثالثا : پذیرش بی قید و شرط مراجع می شود که احساسات خصومت آمیز و polio
مراجع به حداقل کاهش یابند و یا از بین بروند.با کاهش یا محو احساسات خصومت
آمیز و مقاوم . شرایط مناسب تری برای ادامه مشاوره و درمان به وجود می آید.
صفحه 17:
استرانگ واشمیت (1960) معتقد است بیقیدو شرط از طریق انعکاس
احساسات در جریان مشاوره عملی می شود.در این حالت ء نشانه های
پذیرش دررفتار و چهره وقیافه مراجع بارز می شود.
گفتار مشاور نیز باید موید پذیرش بی قیدو شرط مراجع باشد. پذیرش
مراجع با قبول یا رد عقاید او متفاوت است.
ممکن است مشاور عقاید مراجع را قبول نکند ولی خود مراجع و عواطفش را
بپذیرد. چون در اغلب موارد نپذیرفتن عقاید و گفته های مراجع باعث
مقاومت او می شود. مشاور باید در نحوه بیان رد عقاید مراجع با احتیاط
بیشتری عمل کند.
صفحه 18:
4 - درک مراجع و مشکل او :
مورد دیگری که در مصاحبه مشاوره ای اهمیت دارد فهم و درک مراجع و شناخت مشکلش است که از
طریق شناخت روابط و رفتار و گفتار مراجع امکان پذیر است.
به عقیده تایلر (1969) درک مراجع عبارت از شناخت هدف ها و گفته ها و رفتار اوست. هیچ انسانی
نمیتواند ادعا کند که دیگران را به طور کامل می شناسد.
مشاور نباید متوقع باشد که به سادگی و خیلی زود یتواند مراجع و مشکلش را به طور کامل بشناسد.
مشاوران مجرب بدون عجله کار حود را دنبال می کنند و به مراجع فرصت کافی می دهند تا به مرور زمان
خود را بشناساند.
مشاورزمانی مفید و موثر است که در آن انتقال عقاید و عواطف بین مراجع و مشاور به حداکثر معکن
افزایش یابد ۰ مراجع و مشاور فعالانه در جلسه ی مشاوره مشارکت کنند. فهم و درک مراجع و مشکل
اوء به تلاش مشترک و متقابل مشاور و مراجع نیازمند است که از طریق گردآوری اطلاعات درست با
استفاده از روش های گوناگون و توجه دقیق به پیام های کلامی و غیر کلامی مراجع حاصل می شود.
مشاور در صورتی که به درک مراجع موفق شود می تواند خود را به جای قرار دهد و دنیا رااز دریچه او
بنگردد.
صفحه 19:
نظر کمزواسنیگ (1959) درک و فهم مراجع زمانی ممکن می گردد که بتوانیم به دنیای
درون مراجع رخنه کنیم وواقعیت رااز دیدگاه او بنگریم و دنیاراآن طوری که او درک
می کند در یابیم.
درک و فهم مراجع . دنیای درون مراجع را همگام با او احساس و تجربه می کند.
به عقیده جندلین (1961) مشاور در صورت درک و فهم مراجع . دنیای درون مراجع را
همگام با او احساس و تجربه می کند.
فیدلر (1950) نیز ضمن تاکید بر ضرورت درک درک مراجع از طرف مشاور معتقد است
که مشاور کار اصلاحی خود را باید براساس اظهارات و عقاید مراجع بنا نهد و کار رااز
جایگاهی که مراجع قرار داد شروع کند.
صفحه 20:
5 - آماده کردن شرایط محیطی :
برای آغاز مشاوره و ادامه آن ء امکانات و شرایط محيطى بايد به
گونه ای باشد OS مراجع و مشاور به راحتی و آزادانه بتوانند
کارشان را ادامه دهند. محیط مناسب وآرام ء ابزاری نظیر
دستگاه ضبط صوت در صورت نیا زآزمون ها و فرم های
گوناگون از جمله وسایلی هستند که اگر در تهی ه آن ها دقت
لازم به عمل نیاید موانعی رادرنیل به هدف های مشاوره به
وجود می اوردند.
صفحه 21:
ویژگی های مشاور موفق:
1- خود آگاهی : مشاوران موفق از ارزش ها و باورهای خود و
تاثیر آن ها بر روابط بین فردی آگاهی دارند .
2- توانایی پذیرش بی قید و شرط: مشاوران موفق توان پذیرش
بي قيدو شرط مراجع و احترام به أو يبعيوان لك ايسان بدون
ييش داورى را دارند.
3- شفاهیت : مشاوران موفق در مواجهه با مراجعان صادق
هستند و ضمن برقراری رابطه خالصانه در جهت تغییر رفتارهای
مزاحم و ناخواسته با همراهی مراجع گام برمی دارند.
4- همدلی: مشاوران موفق دنیای درون مراجع را به خوبی درک و
احسناس من کنتد: یعتن به جای دلسوری (ابزار احشاسات به
شرایط ناخواسته موجود) به همدلی (درک و احساس دنیای
درون مواجع )في ودار ددرا مراجم حصنن ارات
دلسوزى باشد به همدلى در جلسه درمان نياز دازد.
صفحه 22:
5- توانایی برقراری رابطه: مشاوران موفق توانایی برقراری پذیرایی خالصانه با
مراجعان و احترام به عقاید و ارزش های آنان را دارند.
6- مشاوران موفق گسترده و جامع می اندیشد. آستانه تحمل بالایی دارند.
صادق هستند. توانمندی هایشان را باور دارند, به تفاوت های فردی
مراجعان معتقدند به مراجعان احترام می گذارند.باهوش و شوخ طبع
7- مشاوران موفق به تغییری مراجعان معتقدند . تعهد شغلی دارند.به حقوق و
ارزش های انسانی متعهدند. از امکانات و شرایط محیطی آگاهند. صلابت و
نفوذ کلام دارند و به صورت دوستانه و در عين سلطه گرانه با مراجعان روبرو
می شوند.
صفحه 23:
خلاصه:
مشاوره از طریق مصاحبه مشاوره ای انجام می پذیرد ۰مشاو]
موفق باید نحوه درست انجام مصاحبه مشاوره ای را بیامور
مصاحبه مشاوره ای رابطه ای هدف دار و حضوری بین مراجع و مشاور است.
مشاوران در جریان يا دگیری مصاحبه مشاوره ای به ترتیب مراحل بقاء
وابستگی . مکاشفه ثبات و تقویت را سپری می سازند .
شرایط لازم برای انجام مصاحبه مشاوره ای عبارت
برقراری رابطه حسنه رازداری,پذیرش بی قیدو شرط مراجع . درک مراجع و مشکل
اوو تدارک امکانات وشرایط محیطی مطلوب .
مشاوران موفق از خصوصیاتی مثل خودآگاهی . شفافیت, توانایی پذیرش بی قیدو
شرط مراجع .همدلی,توانایی برقراری رابطه , گستردگی و جامعیت فکر, آستانه
تحمل بالا؛ صداقت. خودباوری,تعهد اخلاقی و شغلی . و صلابت و نفوذ کلام
برخوردارند.
Ny |
صفحه 24: