مبانی فهم حدیث

مبانی فهم حدیث

اسلاید 1: مبانی فهم حدیث جلسهٔ چهارمسیر اجمالی و پیش‌نیازهای فهم حدیثسید حمید حسینیwww.taalim.ir

اسلاید 2: آشنایی با :کلیات مراحل فهم حدیثپیش‌نیازهای حرکت به سوی فهم معنای حدیثنقش آگاهی از نسخه‌ها و نقل‌ها و نقش تصحیف و تحریفشیوهٔ کلی به‌دست آوردن متن اصلی حدیثاهداف آموزشیجلسه چهارمwww.taalim.ir

اسلاید 3: www.taalim.irسیر اجمالی فهم حدیثمراحل اصلی فهم حدیث:۱ـ فهم متن۲ـ فهم مقصود اصلیبه‌دست آوردن معنای واژه‌ها و سپس ترکیب آنها ظهور اولیه (مراد استعمالی)به‌دست آوردن معنای نهفتهٔ متن انطباق یا عدم انطباق با ظهور اولیه (مراد جدی)شناسایی قرینه‌های لفظی و مقامیآگاهی از احادیث متعارضبهره‌گیری از دستاوردهای بشری مرتبط

اسلاید 4: www.taalim.irپیش‌نیازهای فهم حدیثپیش از هر گونه تلاش برای فهم حدیث، باید به این دو پرسش پاسخ داد:آیا این متن، حدیث است؟آیا متن حدیث، دقیقا همین عبارت است؟دانش رجال و تخریجبررسی همهٔ نسخه‌ها و نقل‌های آن حدیثدست‌نوشته‌های مؤلف یا کاتبان آن منبع کتاب‌های دیگری که آن حدیث را نقل کرده‌اندمنبع کتابی که از آن نقل کرده‌ایممنبعی که از طریقی دیگر نقل می‌کنددر شروح و جوامع حدیثی

اسلاید 5: www.taalim.irتصحیف و تحریفتفاوت میانِ ص ح فح ر فمعنامعنادر لغت: اشتباه در صحیفهدر اصطلاح: اشتباه‌ها و خطاهای غیر عمدیدر لغت: کناره و لبه (متمایل از وسط) در اصطلاح: اشتباه‌ها و خطاهای عمدیمراد از تصحیف و تحریف در درس فقه الحدیث: هر گونه تغییری که در معنا مؤثر استعلت احتمالی اختلاف در دست‌نوشته‌ها و نسخه‌های یافته‌شدهتصحیف و تحریفپیش‌نیازی مهم برای فهم حدیثدسترسی به متن درست و اصلی حدیثاز طریق برطرف کردن تصحیف و تحریفیافتن نسخه‌ها و دست‌نوشته‌های مختلفتصحیف و تحریف

اسلاید 6: www.taalim.irنمونۀ نخست: امام حسن عسکری خیرُ إخوانِکَ مَن نَسَبَ ذَنبک الیه﴿بهترین برادرانت کسی است که گناه تو را به خود نسبت دهد.﴾در نسخه‌ای دیگرنَسِیَبه جاینَسَبَخیرُ اخوانک مَنْ نَسِیَ ذنبک الیه﴿ بهترین برادران تو کسی است که گناه تو را نسبت به خودش فراموش کند ﴾معنایی روشن‌تر و بهتر نمونه‌هایی از تصحیف

اسلاید 7: www.taalim.ir لا تُعادِیَنَّ أحَداً وَ إنْ ظَنَنْتَ أنَّهُ لا یَضُرُّک، وَ لا تَزْهَدَنَّ في ‏صَداقَةِ‏ِْ أحَدٍ وَ إنْ ظَنَنْتَ أنَّهُ لا یَنْفَعُک؛ فَإنَّک لا تَدْري مَتی‏ٰٰ تَرْجُو صَدیقَکَ وَ لا تَدْري مَتیٰ ‏تَخافُ عَدُوَّکَ. وَ لا یَعْتَذِرُ إلَیْکَ أحَدٌ إلاّ قَبِلْتَ عُذْرَهُ وَ إنْ عَلِمْتَ أنَّهُ کاذِبٌ، وَ لْیَقِلَّ عَیْبُ‏ النّاسِ عَلیٰ‏ لِسانِکَ.نمونۀ دوم: در نسخۀ‌ دیگرعتببه جایعیب... ولْیَقِلَّ عَتْبُ الناسِ علی لِسٰانِک﴿و باید سرزنش مردم را هم کم‌تر به زبان بیاوری.﴾کلمۀ «عتب» در مقایسه با کلمۀ «عیب» ارتباط بیش‌تری با عبارات قبل دارد. با هیچ‌کس دشمنی مکن، اگرچه گمان داری که به تو زیانی نمی‏رساند و نسبت به دوستی با هیچ‌کس بی‏رغبت مباش، اگرچه گمان داری به تو سودی نمی‏رساند؛ زیرا تو نمی‏دانی که کی به دوستت امیدواری و نمی‏دانی که چه هنگام از دشمنت بیم داری. و کسی پیش تو عذرِ تقصیر نیاورد مگر آنکه عذرش را بپذیری، حتی اگر بدانی که دروغ می‏گوید. و باید عیب ‏مردم را کمتر بر زبان بیاوری.نمونه‌هایی از تصحیف

اسلاید 8: www.taalim.irنمونۀ سوم: امام علیحَسْبُکَ مِن کمالِ الْمَرءِ تَرکُهُ ما لایُجْمَلُ بِهِ﴿در کمال آدمی همین بس که هرچه او را زیبا نمی‌سازد، ترک کند.﴾شاهد مثال:تَرکُهُ ما لایُجْمَلُ بِهِدر نسخۀ‌ دیگرتَرْکُهُ مٰا لٰایُحْمدُ بِهِ﴿رها کردن آنچه که آدمی را بدان نمی‌ستایند.﴾نمونه‌هایی از تصحیف

اسلاید 9: www.taalim.irنمونۀ چهارم: امام رضادر نسخۀ‌ دیگرالأُنسُ یُذْهِبُ المَهٰابَةانس هیبت را از بین می‌برد.الإسْتِرسالُ بالانس یُذْهِبُ المهابة﴿ انس بیش از حد هیبت را می‌برد.﴾مقید شدن عبارت قبلی با این عبارت.انس بیش از حد هیبت را می‌برد، نه مطلق انسیعنینمونه‌هایی از تصحیف