اقوام گیلان

اقوام گیلان

اسلاید 1: اقوام گیلانالیاس علی نژادتابستان 93

اسلاید 2: لغت‌نامه دهخدا، واژهٔ گیلان را برگرفته از «گیل»، به‌اضافهٔ پسوند مکان «ان»، به معنای محل سکونت گیل‌ها دانسته و افزوده‌است زبان پهلوی، گِلان (Gelan) یونانی‌ها گِلای (Gelae) بوده‌استگیلکها، گالشها، تاتها، تالشها، ترکها و کردها و همچنین اقلیتهای مذهبی مثل ارامنه، یهودیها، زرتشتیها‌ و... مجموعه جامعه گیلان را شکل می‌دهند.«گیلکها در سراسر مناطق جلگه‌ ای گیلان پراکنده ‌اند و به کشاورزی اشتغال دارند و اولین اقوام ساکن در گیلان بوده‌ اند.«گالشها هم که تیره ‌ای از گیلکها هستند که در مناطق کوهستانی و کوهپایه ‌ای زندگی و با دامداری امرار معاش می‌کنند از اینرو فرهنگ این مردمان بسیار بکر و دست نخورده است و بسیاری از آیینها و اعیاد باستانی همراه با گاه شمار دیلمی و موسیقی فولکلور هنوز که هنوز است در میان آنان رواج دارد.تالشها در غرب گیلان زندگی می ‌کنند که بازمانده نسل کادوسیان هستند و موسیقی فولکلور بسیار غنی، آیینها، باورداشتها و گویش مختص به خود دارند.

اسلاید 3:

اسلاید 4:

اسلاید 5: فولکلورفولکلور گیلان نمونه‌ای قابل توجه از پیوندهای پیچیده بین رسوم قبل از اسلام و رسوم اسلامی‌است. به طور خاص تلفیق‌گرایی درخت، گاو نر و تخم مرغ در جاهای مقدس نظیر امامزاده و بقعه برای شیعیان و تربت برای اقلیت سنی تالش، و اهمیت عناصر طبیعی در اجرای مراسم مذهبی قابل توجه‌است. اهمیت درختان بی‌شک مشخصه‌ای مهم در فولکلور گیلانی‌است.آيينها و مراسمي كه در طول زندگي يك فرد انجام مي شود ومحور انجام آن، فرد انسان است.در اين بخش آيينها و مراسمي انجام مي گيرد كه به مقاطع مختلف زندگي يك فرد, از تولد تا مرگ مربوط مي شود. از جمله اين مراسم در گيلان: مراسم فرزند خواهي و آداب و رسم هاي تولد؛ گاز فروشان« دندون فروشان», آيين ازدواج؛ عقد كنان, حنابندان ، گيشه بري و آداب ومراسم سوگواري است

اسلاید 6: 1-آيينها و مراسمي كه در طول زندگي يك فرد انجام مي شود ومحور آن، فرد انسان است.2- آيينها و مراسمي كه در گردش يك سال قمري برگزار مي شود و برگزاري آنها به يك روز معين از سال بستگي دارد شب اول ماه, ماه محرم و روز عاشورا, اعتقادات و رسوم ماه رمضان(عيد فطر),3-آيينها و مراسمي كه در گردش يك سال خورشيدي برگزار مي شود. آئین نوروز/چهارشنبه سوری/سیزده بدر4-آيينها و مراسمي كه در رابطه با فعاليتهاي توليدي و معشيتي انجام مي شودجشن برداشت برنج/ مراسم ازدواج/پرورش دام،صید ماهی،شکار

اسلاید 7: مراسم ازدواجگيشه بري:بردن عروس به خانه داماد را به اصطلاح گيشه بري مي گويند ،كه با هيجان ترين قسمت از مراسم عروسي و نقطه اوج اين مراسم استدر شرق گيلان, نهالي را كه از خانه پدر عروس كنده اند، همراهش مي كنند و اين نهال را عروس و داماد، با هم در خانه داماد مي كارندبعضي از روستاهاي غرب و شرق گبلان، مادر عروس پاي خروسي را كه از مادر داماد گرفته، با رشته هاي رنگين ابريشمين به پاي مرغ مي بندد و آن مرغ وخروس را با عروس همراه مي كنند, و داخل یک قفس می اندازنددر خيلي از نقاط گيلان نان وآرد را در سفره اي ، به كمر عروس مي بندند تا با خود خير و بركت به همراه داشته باشدو به اين ترتيب عروس عازم خانه بخت مي شوداگر راه خانه داماد نزديك باشد. عروس را پياده مي برند و اگر راه دور باشد، مركبش اسبي مزين و آراسته خواهد بود كه البته بايد نر و اخته نكرده باشد. در مناطق شرق گيلان( روستاهاي كوهستاني ديلمان )، عروس از هر جوي آب روان كه بگذرد ،بخشي از مهريه خود را به حضرت فاطمه الزهرا‹س› مي بخشد و جمع اين بخششها را ازمهريه او كم مي كنند. در نيمه راه ،داماد با دو تن ساقدوس و سلدوش به پيشواز عروس مي آيد و يك نارنج ، پرتقال و سيب يا يك تكه قند به طرف عروس پرتاب مي كند كه مفهوم بركت خواهي و طلب نيك بختي درآن نهفته است. مراسم داماد قاپان.

اسلاید 8: موسیقیترانه های عامیانه گیلان از نظر موضوع :قهرمانی و حماسی ، حرفه ای ( كشت و كار ) ، مراسم ( جشن عروسی ، تولد ، عیدها و ... ) توصیفی ، عاشقانه ، كودكانه و لالایی ، مذهبی و نوروزی خوانی نام موسیقی ها و آوازهای محلی گیلان:خره ( خرلنگ)، كشتی مقام ( در مراسم كشتی محلی اجرا می شود ) ، عروسی بران ، آهنگ ورزا جنگ (جنگ گاو نر)، پهلوی خوانی ( دوبیتی گیلكی ) ، بجارسری ( هنگام شالیكاری )سازهای سنتی موسیقی گیلان :كرنی یا كرنا ، نقاره ، نی ، سرنا (سرنای یا سورنا) ، فلوت ، دمبوك (تنبك) ، دمبل، بلی بوم (دهل)، دیاره (دایره)، دیاره زنگی ، سنج ، سانتور ، گاوگورانه (سازك بادی)، شت (نوعی نی)، دوتار تالش ، گیله تار .

اسلاید 9: لباس محلی در لباس سنتی این خطه سرسبز می‌ توان طبیعت رنگارنگ و زیبا را به وضوح مشاهده کرد.ملوک وکیلی افزود: گیلان سرزمین رنگها، مروارید باران، جنگلهای سبز، گلهای الوان است که این همه در پوشش محلی زنان گیلک نمودار بوده ‌استبخشهای اصلی لباس محلی زنانروسری و سربند (لچک)، پیراهن یا جمه، جلیقه کت، الجاقبا، دامن، شلیته، شلوار و چادر کمر از جمله بخشهای اصلی لباس محلی زنان گیلان استبخشهای اصلی لباس محلی مردانکلاه / شلوار / جلیقه/کت/کفش که با توجه به مناطق متفاوت است

اسلاید 10: لباس محلی زنان لباس زن شرق گیلان به لباس قاسم آبادی ، این لباس شامل یک روسری زیرین به نام (مندیل) که به جای آن از کلاه نیز استفاده شده و با تعداد زیادی سکه در قسمت پیشانی تزئین می‌شود البته این کلاه مختص قاسم آباد نیست، جلیقه این لباس به مانند جلیقه‌های دیگر بوده با فرق این که با سکه تزئین شده است. پیراهن لباس قاسم آبادی تفاوت خاصی با پیراهنهای نقاط مختلف گیلان داردلباس زن غرب گیلان تالشی بسیار زیبا دوخته می‌شود، ویژگی‌های این لباس عبارتند از استفاده از دوختهای ابتدایی که سطح لباس را به حالت گسترده ای با نخهای رنگی و از سوی دست بخیه ساده می‌زدند، طرح گل و گلدان و طرح ماه و ستاره که در معماری ایران استفاده می‌شده از جمله طرحهایست که به همراه طرح زیگزاگ در این لباس وجود دارد همچنین در دیلمان نوعی از دامن زنانه با حفظ نشانه‌های تاریخی آن از پارچه مخمل دوخته می‌شودلباس مرکزی گیلان با عنوان رسوخی معروف استلباس رسوخی بیشتر در شهر ماسوله دیده می‌شود که یادگار زمان قاجار است و از شهرهایی مانند زنجان به گیلان رسوخ کرده‌ است.

اسلاید 11:

اسلاید 12:

اسلاید 13:

اسلاید 14: لباس محلی مردانکلاه / شلوار / جلیقه/کت/کفشکلاه مردان غرب گیلان : * شال کلاه فصل استفاده: زمستان، جنس پارچه: پشمی بومی * کلاه چالگیزی یا چلگیزی کلاه مکان استفاده: نواحی کوهستانی هشتپر * کلاه ترکدار یا چهار گوش فصل استفاده: تابستان ،جنس پارچه : پارچه سفید * کلاه عرق چین فصل استفاده: تابستان ، جنس پارچه: توری به رنگ سفید ، زمان استفاده: هنگام خوابکلاه مردان شرق گیلان :* نمت کلاه (NAMAT KOLAH) جنس: نمد ، شکل: تخم مرغی بلند،کوتاه و چهارگوش ، رنگ: خردلی روشن ، زمان استفاده : در روز عروسی داماد برسر می گذارد* جلیقهجلیقه که آن را جلقته یا جلقده می گویند ،برای فصول پاییز و زمستان از جنس شال و برای بهار و تابستان از پارچه های نازکتر دوخته می شد .

اسلاید 15: شلوار در غرب گیلان : شلوار مردان تالش که آن را شلار می گویند دارای دمپای تنگ و اغلب به رنگ سیاه ، شیری و فلفلی است . جنس این شلوار از پشم است. امروزه بعضی ازمردان مسن تر درفصل پاییزو زمستان ، در منزل و یا برای مراجعه به بازار داخل روستا،این شلوار رامی پوشند اما هنگام مراجعه به شهر از کت و شلوار معمولی که مردان درشهر می پوشند، استفاده می کنند .شلوارمردان درشرق گیلان : مردان درشرق گیلان نیز شلواری که دمپای آن برای پیرمردان، لوله ای ساده و برای جوانان دکمه ای بود، می پوشیدند . رنگ این شلوار تیره بوده است .کت: مردان تالش ازکتی به نام چوخا یا شکه که ازشال دوخته می شد استفاده می کردند . شکل این کت معمولی و دارای یقه برگردان است . مقدارشال مصرفی 12 گز و عرض شال برای دوخت 80-70 سانتیمتر است . در شرق گیلان و نواحی جلگه ای، مردان از پشمه چوخا،از جنس شال کت می دوختند.لباس کوهستانی مردان : *** غرب گیلان : درنقاط کوهستانی تالش، باسلق ، پوشش دامداران درفصل سرد می شود .***شرق گیلان :شولا ( شب لا) ،نوعی پالتوی نمدی و بالا پوش یا تن پوش شب است که چوپانان آن را می پوشند و بر سر پوستین می گذارند.