صفحه 1:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 2:
مفاهیم بایه
۰ جامعه
مقدمه
تفکر جامعه شناسی به مغبوم توسعه درک انتقادی از جامعه بوده و متکی
بر اصل اجتماعی بودن زندگی انسان ها است.
جامعه چیست؟
پارتو (جامعه شناس ایقالیایی)
جامعه جمعی از ذرات انسانی است که در یک رابطه متقابل یا پیچیده قرار
دارند, صورت واقعی اين هیات اجتماعی, متنوع و متعدد است و عوامل
گوناگونی موجب تشکیل آن می شوند.
صفحه 3:
گیدینگز (جامعه شناس آمریکایی):
جامعه دسته ای از مردم است که برای نیل به هدف عام المنفعه در حال همکاری
هستند .
گورویچ (جامعه شناس فرانسوی):
جامعه واقعیتی کلی و کثیر الاجزاء و جامع جمیع جات است.
مک ایور
جامعه به معنی دسته ای از مردم است که با یکدیگر زندگی می کنند و به هم
تعلق دارند به طورى كه نه تنبا در يك يا جند نفع بخصوص, بلکه در مجموعه
اى از منافع كه همه زندكى آنبا را شامل مى شود, مشترك هستند.
صفحه 4:
آگ برن و نیم کف (جامعه شناسان آمریکایی):
جامعه گروه وسیع و پردوامی, مر کب از تعداد زیادی زن, مرد و کودک
است که اشتراکات فراوانی دارند, برای بقای خود همکاری می کنند
و سازمانبای متعددی را پدید می آورند.
صفحه 5:
= ۸4 و
مفهوم جامعه شناسی
اگوست کذ,-
جامعه شناسی را علم قوانین کلی پدیده های اجتماعی می داند که خود, حاصل
Jor تاریخی و واقعیات اجتماعی پیچیده ای است که به صورت کلی اخذ شده و
در قالب قوانین در آمده است.
شوپولدفن وایز
جامعه شناسی را بررسی روابط متقابل انسانیا می داند و قائل به اصالت حس و
رفتار است.
ماکس وبر
جامعه شناسی را علمی می داند که به دنبال درک, تفسیر و تفیم عمل اجتماعی
انسان است تا بدین ترتیب به تبیین علی سیر عمل اجتماعی و نتايج آن نايل
کردد.
صفحه 6:
ساختارهای اجتماعی
نیازهای گوناگون انسان بی شمار است. برای رفع اين گونه نیازها به روابط با
دیگران نیازمند است. بدین منظور معمولا ساختارهای پیچیده ای تحت عنوان
ناد ایجاد می شود.
هانری مندراس
نباد اجتماعی مجموعه ای از هنجارهاست که در یک دستگاه اجتماعی به کار بسته
شده و قانونی بودن یا نبودن هر چیز را در آن دستگاه تعیین می کند. ازدواج,
خانواده, مدرسه, دانشگاه و ...از نبادهای اجتماعی هستند.
صفحه 7:
مک ایور
به یه ای ار پویشن هی ۱
ناظر است و کل یگانه ای به شمار می آید, نباد اجتماعی می
چون این پویش ها معمولا به کمک امکاناتی محقق می گردد, اين کلمه
گذشته از معنی اصلی خود بر محل و ساختمانیا و سایر وسایلی که
بدین منظور ضرورت می یابد نیز دلالت دارد.
صفحه 8:
تغییرات و دگ رگونی های اجنماعی
الف - دگرگونی در شکل و ریخت جامعه نظیر کوچک شدن روستاها در اثر
میاجرت روستائیان به شبرها و بزرگ شدن شهرها
صفحه 9:
تغییسات و وک نی های احتماعی
ب - دگرگونی در نیادهای اجتماعی که می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دگرگونی در نیادخانواده نظیر پدرسالاری. فرزندسالاری, اشتراکی
- دگرگونی در نباد اقتصاد نظیر اقتصاد شبانی,اقتصاد کشاورزی
— اقتصاد صنعتی و اقتصاد اطلاعاتی
— دگرکونی در نیاد های آموزشی نظیر آموزش سینه به سینه, آموزش
کلاسیک, آموزش از راه دور و آموزش الکترونیکی
7 دگرکونی در نیاد حکومت نظیر حکومت دیکتاتوری, دمکراسی و غیره
ج- دگرگونی در کم وکیف ارتباط و پیوندهای متقابل نیادها
صفحه 10:
علل AN pat جوامع
عوامل تغییرجوامع در دو دسته قرار می گیرند:
الف- عوامل تصادفی که مردم یک جامعه نقشی در وقوع آن ندارند
ب- عوامل ارادی که در اثر خواست و اراده گروه یا تمام مردم روی می
دهد .
صفحه 11:
عوامل تصادفی شامل موارد زیر می باشند:
1- روی دادهای طبیعی نظیر زلزله, سیل و طوفان
2- جنگ که می تواند تغییرات زیادی ایجاد کند.
3- غایت بالعرض افعال انسان نظیر جستجو برای آب در منطقه ای و تغییر
زندگی از چادر نشینی به کشاورزی در اثر اين فعل.
4- نتایج بعضی از کارها و افعال شخص نظیر اختراعات و اکتشافات همچون
اختراع کامپیوتر که کل شئون زندگی انسان را متاثر کرده است.
5- تراوش یعنی سرایت ویژگی های یک جامعه به جامعه دیگر در اثر ارتباط
صفحه 12:
عوامل تصادفی ( ادامه )
6- رشد علم و فن که باعث تغییر در نیادهای اجتماعی می شود.
7- عوامل جمعیتی نظیر ازدیاد جمعیت در یک روستا و تبدیل شدن به شير
و همگون سازی جامعه می شود.
9- تعارض اجتماعی در یک جامعه مانند تعارض نسلیا
8- جمعیت نامتجانس که باعث
صفحه 13:
عوامل لرادی نیز شامل موارد زیر است:
1- نارضایی عمومی نظیر نارضایتی از هیات حاکمه
2- ارزش ها و آرمانا
3- بزرگان و افراد برجسته که می توانند تغییرات عمده ایجاد کنند.
4- آموزش و پرورش که با تغییر دانش مردم, ساختارهای اجتماعی
آنیا را عوض می کند.
صفحه 14:
۰ soe
تفسیم بندی جوامع
جوامع را به دوصورت ذیل دسته بندی می کنند.
دسته بندی در یک دوره زمانی مشخص
دسته بندی مبتنی بر گذر زمان
دانشمندان بر اساس تخصصیای خود دسته بندی های مختلفی را بر می گزینند:
- آنان که با نگرش سیاسی به جامعه می نگرند بر اساس تغییر در نیاد حکومت,
جوامع را دسته بندی می کنند. نظیر: جوامع مبتنی بر دموکراسی و کمونیستی
- دانشمندانی که مسائل مربوط به خانواده را بررسی می کنند جوامع را به جوامع
پدر سالار, مادر سالار و غیره تقسیم بندی می کنند.
صفحه 15:
. سیر تحول جوامع بشری
جوامع شهری
شهر چیست و شیر نشینی چگونه آغاز شد؛
الف- ابعاد جامعه توسعه پیدامی یابد و در طول تاريخ و بسته به شرایط از
شیرهای کوچک تا ابر شیرها متفیر است.
ب- میزان تراکم جمعیت بالاتر از مناطق روستایی است.
ج- تجانس ساکنین, بخصوص از نظر تقسیم کار و اختلاف نقشیا(تنوع شغلی)
بسیار کم است.
.d روابط غیر شخصی و رسمی افراد براساس " خانواده هسته ای" است.
©. آمادگی برای پذیرش تجربیات متفاوت و جدید در شهرها بسیار بیشتر از
روستاهاست.
صفحه 16:
جوامع شیهری (ادامه »
و- عقل گرایی و رفتار بر اساس ملاکبای منطقی و سودجویانه فزونی يافته
است.
البته به نظر می آید اين ملاک مختص جوامع صنعتی و فوق صنعتی است.
ز- انعطاف در مقابل سنتبا نسبت به روستاها بیشتر است.
ح- امکان گسترش نو آوری ها و تحمل رفتارهای انحرافی بیشتر است.
ط- تخصص در فعالیتبای اساسی و ابعادی دیگر چون سیاست, صنعت,تفریج و
غیره بیشتر شده است.
صفحه 17:
1 5
سير تحول جوامع بشسرى
جوامع شهری (دا»
وقتی شهر توسعه می یابد, انواع مختلف گروهبای حرفه ای نیز در آن ظاهر شده
و شهر از این نظر با مشکل مواجه می شود.
برای پیدا شدن شهر ضرورتبای مختلفی مطرح است که از آن میان سه عامل ذیل
اهمیت بیشتری دارند:
تولید اضافی مواد غذایی
برقراری نظام حمل و نقل
برخورداری از سطح معینی از تکنولوژی
سه ضرورت فوق از آنجا ناشی می شود که حرفه اصلی ساکنین شهرها تولید
غذا نیست و باید توسط شبکه حمل و نقل از مراکز به آنجا منتقل شود.علاوه
بر اینهبا برخورداری از سطح معین تکنولوژی عاملی ضروری برای بر طرف نمودن
مسائل جامعه شهری است.
صفحه 18:
مقایسه جامعه شهری و روستایی
عال ارت اجتاهی
رابطه اراد
صفحه 19:
جوامع صنعتی
اکتشافات دنیای جدید و راهبای دریایی هند و شرق دور, بازارهای تازه ای
در اختیار ممالک اروپایی کنار اقیانوس اطلس گذشت و با تحولات
موتور بخار دنیا وارد مرحله تاژه ای شد.موتور محر که صنعت به
حرکت افتاد و جامعه صنعتی ایجاد گشت.
اقتصاد در یک جامعه صنعتی, اقتصاد تولید است.
صفحه 20:
جوامع صنعتى (سه)
همجنين تشابيبات اين دو جامعه را به صورت زير ميتوان برشمرد:
* رشد اختلافات طبقاتی
* انزواى اقليتها
تحكيم جامعه از نظر محيطى و فعاليتباى اقتصادى
عدم تجانس:تنوع شغل و انسانها
رشد حيات فكرى, هنرها و علوم
صفحه 21:
مقایسه ویژگی های شهر صنعتی و شهر ماقبل صنعت
اندازه |
9 << |
7 عد 1 ا
اتقرميف |
3 | وحت منهبی | توح منهبی
Doar fos | specs wives | 5 ae
حوبه
سال يهدافتى 02020١ دطعموادزائداتانوحيوان 0 | دفعموادزائدصستيالودكيهوا |
صفحه 22:
۰ ۲
سی تحول جوامع بشسرى
جامعه اطللعاتی
امروژه بیره گیری از فناوری اطلاعات, تشکیل جوامع نوینی را نوید مى
دهد که از آن به جامعه اطلاعاتی یاد می شود. جامعه اطلاعاتی بشر را
به عصر جدیدی وارد کرده است که در آن ابعاد زمانی و مکانی کم
رتگ و تعاملات انسانی بیش از پیش تقوبت می گردد
فناوری اطلاعات به عنوان محور چنین جامعه ای در مقایسه با فناوری
مولد (16001007 ۳۲0010176) (مجور جامعه صنعتي)
از ویژگی های خاصی برخوردار است.
صفحه 23:
مقایسه فناوری مولد و فناوری اطلاعات
ب مولد ov
.از مواد خا طبيعى استفاده مى كند. 0 ماده اوليه آن اطلاعات( ماده ام Cal iad
ee
ete SS messin منعة ازموقور بخار | .موتورمح ركه آن كاببيوت, الست
محصوهای یی آن محصولیقجصمی ات | Gal geal WP doane
آثار زیست- محیطی آن حیات کر زمین را تهدید می تال مخررب زیست - محیطی ندارد.
ند
صفحه 24:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
0
جامعه اطلاعات
سيد جعفر مرعشى
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 25:
جامعه اطلاعاتی: دريك olf
مقدمه
جامعه اطلاعاتی چیست؟
زیر ساختبای فنی- اجتماعی جامعه اطلاعاتی
ویژگی های جامعه اطلاعاتی
جامعه اطلاعاتی و اقتصاد
جامعه اطلاعاتی و تجارت
جامعه اطلاعات و آموزش
جامعه اطلاعاتی و جنگ
i ne leas
جامعة اطلاعاتي و حدومت
رهبرى
صفحه 26:
جامعه اطلاعاتی در یک كاه «ادامه)
مجلس
قوه قضائيه
نيروى انتظامى
نيروى نظامى
جامعه اطلاعاتى, فرهنكى و خدمات اجتماعى
جامعه اطلاعاتی و شیرهای الکترونیکی
جامعه اطلاعاتی و تولید
جامعه اطلاعاتی, سازمان و مدیریت
صفحه 27:
جامعه اطلاعانی
مدلی نوین از جامعه بشری مبتنی بر مفاهیم نوین آموزش, کسب و کارر
شناد و ار
ارزش های اطلاعاتی جایگزین ارزش های مادی می شود.
اطلاعات به سرعت تولید و در اختبار همه قرار می گیرد.
فعالیت های کاری بیشتر در پردازش اطلاعات است تا تولید صنعتی یا
کشاورزی
اکثر پردازش ها به صورت الکترونیک انجام می شود.
نیادهای الکترونیکی و سازمان های مجازی شکل می گیرد.
صفحه 28:
حامعه اطبلاعاتی (ادامه )
مفیوم کار و کسب و شیوه زندگی تغییر می یابد.
میبارتبا و مشاغل جدید در عرصه فناوری ارتباطات و اطلاعات ایجاد می
گردد.
تعامل با سایر کشورها و جوامع به میزان چشمگیری گسترش می یابد.
نظامیای سیاسی, فرهنگی , اقتصادی و اجتماعی متحول می گردد.
نظامیای سازمانبا در ابعاد گوناگون مدیریت دگرگون می گردد.
اطلاع رسانی به مفیوم عام و در ارتباط با کلیه نیازمندی های جامعه از
نقشی کلیدی و ارزشمند برخوردار است.
صفحه 29:
زیرساخت های فنی- اجتماعی جامعه اطلاعاتی
* زیر ساخت های ارتباطات از راه دور
* زیر ساخت های مرتبط با دانش
* زیر ساخت های فناوری رابط اطلاعات
صفحه 30:
برخی از ویژگی های کلیدی زمینه ساز پیدایش
روندهای جهانی عصر ارتباطات و اطلاعات
* کاهش فاصله جغرافیایی و زمانی
* تغییر بنیادین در نحوه تولید ثروت و ارزش در مراحل گوناگون توسعه و ارائه
محصول به بازارها و به طور خاص, تبدیل منابع سنتی اقتصاد (مواد اولیه/منابع
فیزیکی) به خبرگی و مهارتهای انسانی
صفحه 31:
بخ ی از ویژرگی ها یکلیدی زمینه ساز پیدایش روندهای جهانی
عصر ار تباطات و اطلاعات (ادامه )
؟ تغییرو تحول اساسی در مفاهیم و شاخص های اقتصادی, اجتماعی,
مدیریت و سازماندهی شمول سرمایه گذاری این دوره بردارایی های
نامشود, تحقیقات, میارتبار دانش و نوآوری, تغییردر ساختار و ماهیت
اشتغال, تبدیل عملکرد سنتی به کار کرد دائمی مبتنی بر یاد گیری مداوم
با کمک فناوری ارتباطات و اطلاعات
* تاکید فراوان بر آموزش معلمان و توسعه محیط های آموزش الکترونیکی
و بی درنگ
* تقویت میارتبای فناوری ارتباطات و اطلاعات و گسترش مشاغل جدید با
ارزش افزایی Yb
صفحه 32:
برخی از ویژگی ها یکلیدی زمینه سا پیدایش روندهای
جهانی عصارتباطات و اطلاعات (ادامه»
* تضعیف سریع و زول عوامل پایداری سیستم های بسته سیاسی, فرهنگی,
اقتصادی و اجتماعی و گسترش روز افزون سیستم های باز
تغییر اساسی مولفه های اقتدار خصوصا عوامل موثر در قدرت سیاسی حکومت
ها و توزیع قدرت در جوامع به سمت عدم تمرکز سرمایه گذاری و ایجاد
تسهیلات برای گسترش زیر ساخت های باند پین به عنوان یک استراتژی
کلیدی به تبع ضرورت حیاتی دسترسی ارزانتر به ارتباطات و اطلاعات جامعه
* افزايش چشمگیر پیچیدگی در مسائل جبانی و تعاملات بین المللی اقتصادی و
اجتماعی
"فعالیت در سطح ملی بدون تعامل در سطح جیانی ببینه نخواهد بود*
صفحه 33:
جامعه اطلاعاتی و اقتصاد
؟ کاهش مستمر قیمت کالاهای دیجیتالی
* حذف موانع ورود کسب و کارهای جدید
؟ کوچکتر شدن اندازه شرکت ها و توسعه اقتصاد شبکه ای
* افزایش انعطاف پذیری تولیدی و سازمانی
* افزايش سرعت در تولید و توزیع کالا
؟ حذف واسطه ها و ارتباط مستقیم و دو سویه مشتری و
صفحه 34:
جامعه اطلاعاتی و اقتصاد (ادامه )
* افزایش شکاف در آمدی در سطح ملی و بین المللی
* سرعت در تغییرات و نوآوری
؟ هم سطح شدن بازارهای مالی و بورس
* افزایش شدید بیره وری و رقابت پذیری در سطح
شرکت ها و کشورها
صفحه 35:
تغییر در مفاهیم پایه علم اقتصاه
© استهلاک
استبلاک تکنولوژی به جای استبلاک فیزیکی
٠ كميابى
در كالاهاى ديجيتال كميابى وجود ندارد
9 انحصار
٠ ماليات
بدون قوانين و سازكارهاى جديد وصول ماليات غير ممكن است
٠ بول
2-7 , قانونمندی های پولی را تغیبر داده است.
٠ قانون بازدهی نزولی
این قانون در بسیاری حوزه ها به بازدهی صعودی تبدیل شده است.
صفحه 36:
جامعه اطلاعانی و تجارت
*؟ کسب و کار الکترونیک
* تجارت الکترونیک
صفحه 37:
جامعه اطلاعاتی وآموزش
آموزش شبکه ای, کلاس های مجازی, دانشگاه اینترنتی, آموزش از راه
دور
برخی از مزایای استفاده از 1 در آموزش:
۴ حذف تاثیر عواملی همچون دوری فاصله, وضعیت بد جغرافیایی و
امنیت کم(رهایی آموزش از قید زمان و مکان)
عدم نیاز به جابه جایی استادان, معلمان و مربیان
کاهش هزینه پشتیبانی
* افزایش کیفیت آموزش از طریق بهره مندی از افراد مجرب که در
مناطق دیگر زندگی می کنند.
صفحه 38:
جامعه اطلاعاتی و جنگ
جنك دیجیتالی یا جنگ اطلاعات
جنک های دوران اطلاعات, برای کنترل دانش و اطلاعات است.
للوين و هایدی تافلر:
نیروی مسلح ایالات متحده نیازمند " مفبوم نظام مندی از راهبرد دانش
این راهبرد شامل دکترین روشن و سیاست دستیابی, پردازش, توزیع و
پیشبرد دانش توسط نیروهای مسلح است.
ارتش باید بتواند بر احساسات, انگیزه, قدرت استدلال عینی و نبایتا بر
رفتار دیگران تاثیر گذارد.
صفحه 39:
جامعه اطلاعاتی و جنگ (ادامه )
واژه هایی همچون " جنگ رایانه" و " جنک شبکه" از مغاهیم رایج در
جنگ اطلاعات است.
به زعم " جان آرکویلا" و " دیوید ران فلت" جنگ شبکه نوعی مشاجره
فکری در سطح اجتماعی است.
جنگ شبکه ای یک مشاجره راهبردی بین کشورها است که هدف از آن
صفحه 40:
جامعه اطلاعاتی و کار
دگرگونی در ماهیت کارو اشتغال
* برخی از مشاغل فعلی در عصر اطلاعات از بین خواهد رفت.
* برخی دیگر ار مشاغل با تغیبراتی مواجه خواهند بود. فعالیت های
تجارت, آموزش, میندسی و پزشکی
* پیدایش مشاغل جدید مانند مدیر شبکه, مدیر سایت, کارشناس
فر آوری اطلاعات, کارشناس امنیت اطلاعاتی, برنامه نویس سایت,
برنامه نویس بانک اطلاعاتی, برنامه نویس وب
صفحه 41:
جامعه اطللاعاتی وكار «دمه»
ایجاد پدیده دور کاری ([۲۷0۲16170 1616)
سیستم های عملیات از راه دور
تغيير در مفاهیم حقوقی و روابط کار
وظایف واگذار شده به انسانبا نسبت به گذشته تخصصی تر خواهد
شاغلین نیازمند به سواد اطلاعاتی (1۳8]0.11]672077)
اطلاع رسانی دقیق و جامع بازار کار داخلی و خارجی/ مشاوره شغلی
هوشمند مبتنی بر وب
صفحه 42:
جامعه اطل(عانی و حکومت
* تشکیل دولت الکترونیکی
رهبری
* ارتباط بهتر با مردم
* انتخاب کارگزاران اصلح
* نظارت دقیق تر بر اعمال کارگزاران
۴ ار را
صفحه 43:
جامعه اطلاعاتی و حکومت (ادامه )
مجلس
*؟ ارتباط تنگاننگ وکلا با موکلین خود
؟ برگزاری جلسات مجازی
* برگزاری همه پرسی های عمومی و دخالت مستقیم مردم در امور
قوه قضاییه
؟ دستیابی سریع و دقیق قضات به اطلاعات
* فعالیت قضات در تمام مکان ها و زمان ها
؟ کاهش هزینه و زمان دادرسی
* ارتباط راحت تر قضات با کارشناسان و وکلا
صفحه 44:
نیروی انتظامی
استفاده از سپستم های اطلاعاتی برای شناسایی, ردیابی و تعقیب
کاهش زمان و هزینه در انجام وظایف انتظامی
ایجاد فرماندهی daly
ارتباطات سریع و کار آ بین واحد های ذیربط
نیروهای نظامی
* استفاده از سبستم های فرماندهی و کنترل هوشمند
* نظارت دقیق بر مرزها
؟ امکان استفاده از سنجنده های دقیق و گردش سریع اطلاعات
بیره گیری از سلاح های هدایت شونده
صفحه 45:
جامعه اطلاعاتی, فرهنگ و خدمات اجنماعی
؟ نشر سریع اخبار, رویدادها و ارتقاء آگاهی های عمومی
؟ امکان یادگیری در هر زمان و هر مکان
؟ دگرگونی در فرایندهای پژوهشی
واقعی تر شدن معنای مشارکت مردم
؟ تشکیل مجامع و نیادهای مردمی الکترونیک
* ایجاد دولت للکترونیک - خدمات به
صفحه 46:
جامعه اطلاعاتی و شهرهای الکنرونیکی
شهر الکترونیکی یا شیر هوشمند بر پایه:
* زیر ساخت ارتباطی قوی
؟ محیط حقوقی مناسب ( تجارت الکترونیک, تامین امنیت اطلاعات و
ارتباطات,...)
* توسعه سواد اطلاعاتی شهروندان
* بافت فیزیکی مناسب
۰
مدیریت فعال و پویا
* فرهنگ استفاده صحیح
صفحه 47:
*برخی از مزایای چنین شهری عبارت است از
افزایش بیره وری در ارائه خدمات شهبری
بیبود کیفیت خدمات شهری
حذف بوروکراسی زائد
اطلاع رسانی دقیق و کامل
افزایش نقش مشارکتی مردم در تصمیم سازی شبری و
کشوری
امکان ببره گیری کلیه شیروندان به صورت مساوی از خدمات
سیری
صفحه 48:
بمرخی از مرایای چنین شهری عبارت است از : (ادامه )
؟ امکان نظارت دقیق بر عملکرد سازمانیا, افراد,
تقویت قانون مندی
؟ افزايش رفاه عمومی
* حفظ محیط زیست, کاهش آلودگی و ترافیک
* کاهش معضلات اجتماعی همچون بیکاری, تکدی گری
صفحه 49:
جامعه اطلاعاتی و تولید
تولید الکترونیکی, تولید مبتنی بر اینترنت, میندسی مجازی,
کارخانه مجازی برخی از کاربردهای فناوری اطلاعات در زمینه تولید:
* کلیه مراحل طراحی اعم از طراحی مفیبومی, طراحی دقیق, شبیه سازی, تجزیه و
سل رب صول
برنامه ریزی فرایند تولید
* برنامه ریزی و کنترل تولید
* عمليات ساخت
بیره گیری از سیستم های خبره
؟ الگوی بنگاهای توسعه یافته يا تحت شبکه
صفحه 50:
جامعه اطلاعاتی, سازمان و مدیریت
فناوری اطلاعات به عنوان ابزار و بستر توسعه سازمان تغییرات و
تحولات زیادی را در سازمانیا پدید می آورد.
از جمله:
؟ تغییر در ساختار سازمانی
* عدم تمرکز سازمانی و افقی سازی روابط
؟ تقویت رویکرد فرایندی به جای رویکرد شغلی یا وظیفه ای و
مجازی سازی و خود کار سازی فرایندهای فیزیکی
صفحه 51:
جامعه اطلاعاتی, سا ززمان و _مدی ریت ریت (ادامه )
؟ جایگزینی نقش انسان و واحدهای سازمانی با سیستم های اطلاعاتی و
ماشین ها همراه با ارتقاء سطح شغلی انسان در سازمان
سرعت عمل, دقت و کیفیت در ارائه خدمات , محصولات و
کاهش هزینه
* افزایش بیره وری سازمانی و استفاده از منابع بالقوه
حذف محدودیت های زمانی و مکانی و مرززدایی سازمان
صفحه 52:
جامعه اطلاعاتی, سازمان و مدیریت (ادامه )
تنوع بیشتر در خدمات, محصولات و سفارشی سازی
* توسعه دایره مشتریان به دلیل ورود به تجارت جهانی( ایجاد
فضاهای بازاری بجای مکانبای بازاری و تجارت الکترونیک)
* تاثیر بر شیوه مدیریت به عنوان مثال تاثیر بر مدیریت منابع
انسانی و امکان مدیریت از راه دور
* تحول در فرهنگ سازمانی و کاری کارکنان
صفحه 53:
جامعه اطلاعانی و سازمانهای مجازی
پدیده عصر اطلاعات
تعریف ها:
- سازمان مجازی, سازمانی مبتنی بر شبکه است که با استفاده از
آخرین فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی مانند اینترنت و اینترانت
مراودات و همکاری با اشخاص و سازمانبای دیگر را خارج از فضار
زمان و مرزهای فیزیکی امکان پذیر می سازد.
صفحه 54:
جامعه اطلاعاتی و سازمانهای مجازی (atl)
- سازمان مجازی, شبکه ای موقت از سازمانبای مستقل و خودمختار
است که با استفاده از فناوری اطلاعات و به منظور ایجاد رقابت در
کنار یکدیگر قرار می گیرند.
- سازمان مجازی, مجموعه ای از افراد, گروهیا و يا بخش های
سازمانی تشکیل شده و از لحاظ جغرافیایی غیر متمرکز و به طور
موقت يا دائم تشکیل می گردد. برای انجام فرایند تولید خود متکی
به ارتباطات الکترونیک می باشد.
صفحه 55:
؟ امکان استفاده مشترک از منابع
* استفاده از ارتباطات کامپیوتری
۴ یکسان بودن اعضاء
* عدم مرز محدود و مشخص جفرافیایی
؟ موقتی بودن اهداف
* کوچعی جثه فیزیکی سازمان
صفحه 56:
بسمه تعالی
آثار 77 بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح كارشناسي ارشد مدیربت فناوري
اطلاعات
بخش سوم
مروري فشرده بر آثار فناو ي اطلاعات ب افادم
سازمانها و حامعه
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیربت صنعتی
صفحه 57:
درک اهم آثار فناوري اطلاعات بر سازمان, افراد و جامعه
ملاحظه از دس رفن ال ۱۳۱۱
بوسيله كامييوترها و شابر آثار ی ای
اطلاعات
شناسايي آنار اصلي فناوري اطلاعا بر
سازماني, قدرت. مشاغل, نظارت. و تصمیم
شتاسایي 22 آنا ر اجتماعي اصلي وب
درک آثار و نقش جماعت هاي مجازي
صفحه 58:
Case: Wearable
* For years, mane Qraputers unable to enjoy the
new technologies designed to make employees work or feel
better.
* The use of wireless devices that can communicate with each
other and with remote IS is increasing very rapidly (m-
commerce)
- Such systems could easily include GPS (global positioning systems)
* So far only a few companies make and sell wearables for
mobile workers, but this is expected to change in the future.
صفحه 59:
آیا فناوري اطلاعات صر فا تأثير مثبت
دارد؟
* بسياري معتقدند هنگامي ا ۱ ۱
عام مي پذیرد. تحول تکنولوژي بشریت را تهدید خواهد نمود.
* باید نسبت به تأثیر فناوري اطلاعات بر خود به عنوان افراد و یا
اعضاء سازمانها و جامعه آگاه بود.
* سوالاتي به شرح زیر مطرح مي گردد:
- آیا جامعه در Clore ss ply) بکا کی واه ۳
يا منتقدان تكنولوژي جهت بیان نقدهاي خود جايي را خواهند
داشت؟
- جه كسي به هزينه ها و مخاطرات (ريسکهاي) تکنولوژي رسيدگي
خواهد كرد؟ و جه كسي هزينه هاي اين رسيدگي ,| خواهد
يرداخت؟
j=
صفحه 60:
عه
ساختار» اختیار و محتواي شغل
حیطه کنترل گسترده تر
تعداد متخصصین می تواند کاهش یابد.
مرکز تکنولوژي مرکز تجارت الکترونیک و ...
صفحه 61:
ساختار ‘ اختيار و gine اي شغل (ادامدم
توانمندسازي بیشتر و تمرکز زدايي
دانش برخط (16001716006 001011۳6)) ممکن است قدرت
برخي كروه هاي تخصصي را کاهش دهد.
اگر محتواي شغل تغییر یابد. ممکن است. کار کنان نیاز به آموزش و
تجدید مهارت داشته باشند.
صفحه 62:
استفاده از 1 1 بخشي از منحني يادگيري را کوتاه مي نماید.
نظارت الکترونیک
صلاحيتهاي شغليء آموزش. رضایت کارکنان
صفحه 63:
وظايف مدير
فناوري اطلاعات شيوه هاي تصميم كيرى مديران را به شكل زير
ا اد
صفحه 64:
تغیی رات ساززماني
استفاده از فناوري هاي ارتباطي پشتیبانی شده بوسیله کامپیوتر. به
تغییرات سازمانی زیر منتج می شود ( 1990 ,01۵61
گروه هاي بسیار و متنوعي از افراد در
تصمیم گيري ها مشارکت مي BEES
یا ص
کاهش تعداد و تنوع افراد شرکت کننده
aoe
شمندی سازمانی» که دق
۴ ا هوشمتدى سازماتق.
در برقراري ارتباطات سنتي رو در رو . . ود ی
7 تر- به موقج ee ee oe
سطوح سازماني a زمان كوتاه تري براي تفويض اختيار در
کبري تات هدر در دوه element cals or ۱۳
بوه
صفحه 65:
آثار 777 بر افر اد در کا
انار ۲ 8 بر افراد در کار
مدیران ذ
يران نارا
ناراضي
اند
درو[
و اینترنت
صفحه 66:
آثار y IT افر اد در کار (ادامم
اضطراب بدليل كيفيت اطلاعات دردسترس درون وب.
منابع برخط بیش از حد (401116
اضطراب بدلیل احساس قصور که چرا بهتر مطلع نشده است.
gi gs
صدمات کششی مکرر
ارگونومي
صفحه 67:
IS & the Individual
صفحه 68:
آثار اجتماعي
كاربردهاي مثبت بالقوه روباتها .
مثال, مورد: اجراي کابل گذاري فیبر نوري
متال. مورد: اجراي نظافت ایستگاه هاي قطار در ژاپن
صفحه 69:
جرم و Gis
يكي از مناظرات اصلي پیرامون فناوری اطلاعات. مواردي است که نيروهاي
یلیس از فناوري جهت کاهش جرم استفاده مي کنند.
- بررسي تجمع ها براي شناسايي جنایت کاران
- کازینو ها از سیستم هاي تشخیص چهره براي شناسايي موارد نامطلوب استفاده
عى كلد
= بليس انكيس از سال 1998 سيستم مشابهي را با 300 دوربين در بخش شرقي
لندن استفاده مى كند.
- بسياري از بانك هاء جايكاه هاي سوختكيري؛ فرو
اینگونه سیستمها استفاده مي کنند.
ه ها و حتي آسانسورها از
صفحه 70:
sty 1 نگ
صفحه 71:
وري اطلاعات و جامعه
منظر 1: اجتماعي شدن يعني آموختن اینکه چه رفتاري هايي براي یک وضعیت اجتماعي
مفروض ماس رت
منظر 2: فناوري اطلاعات جدیدا اينترنتي شده به افراد اجازه مي دهد که در مسير علائق
خود بطور غیر مستقیم بر تجارب دیگران تأثیر بگذارند.
منظر 3: حركتي براي انتقال از جامعه سلسله مراتبي به جامعه اي که در آن مرزها به
شدت نفوذپذیرتر خواهند بودء وجود دارد.
۳ « جهان-محلي شدن » - بیشتر جهاني شدن و بیشتر محلي شدن بطور همزمان
صفحه 72:
صفحه 73:
Aleit IT
یکی از مهمترین خصوصیات اتوماسیون. جایگزینی افراد با ماشین ها است.
تردیدی وجود ندارد که اتوماسیون جانشین افراد شده است. با این حال و
بوسیله آن بسياري دیگر فرصت شغلي پیدا کرده اند.
Y کامپیوترها موجب تشویق و افزایش رقابت مي شوند. که این خود موجب کاهش قیمت ها
خواهد بود.
۲قیمت کیت ی قاضای fe ere alist ewer el
"1 ضنعت كامبيوتر: خود میلیون ها شعل Beles soles [oie
صفحه 74:
آیا بيكاري انبوه پدید خواهد آمد؟
كاري اانه بيكارى اند 5 ار
صفحه 75:
شکاف ديجيتالي
* شکاف ديجيتالي- فاصله بین آنان که از فناوري اطلاعات بهره مند اند
و آنان که از آن بي بهره اند.
- درون كشورها و بين كشورها
- در سال ۰2001 تنها 65 از جمعيت جهان از وب استفاده مي كردند. و بخش
عمده اي از اين 465 در كشورهاي توسعه يافته قرار داشتند.
- همجنان وب قابليت تغيير كشورهاي فقير مانند هند را به كانون هاي قدرت
اقتصادي و حل موانع صلب اجتماعي آنها دارد.
- 08165 0761 - لبزابيرليرطر فش كافهيجينا لي
صفحه 76:
جهاني شدن و آزادي بیان
بعنوان نتیجه دریافت اطلاعات - مسأله پورنوگرافي در اینترنت
درباره شیوه هاي زندگي و بسیار جدي است.
ارزشهاي غربي, بدنبال آزادي
عبور از مرزهاء بسياري كشورهاء - برخي كشورها مسير بكلي
خواسته يا ناخواسته. آگاهانه یا متفاوتى را در لحاظ كردن
اآگاهانه. درحال غربي شدن آزادي بیان اتخاذ کردهاند.
هستند.
صفحه 77:
E.g. Hong Kong ID Cards *
صفحه 78:
* جماعت مجازی فضايي است که تعاملات در آن از طریق اینترنت برقرار مي
گردد.
- به عنوان جماعت اينترنتي یا جماعت الکترونیک نیز شناخته مي شود
- هر جماعت اینترنتی ممکن است میلیونها عضو داشته باشد. و درنتیجه, جماعت
اينترنتى مى تواند تأثیر عمده اي بر بازارهاي الکترونیک داشته باشد.
* سایت (606011165.6010) ۵60165 ظرف کمتر از 2 سال به میزلن میلیونها عضو
Pays aay
صفحه 79:
Elements of the Virtual
Society —__
Communi |Bulletin boards, Chat rooms\
arto threaded discussions (string
Q&A), E-mail and instant
messaging, Private
mailboxes, Newsletters, Web
postings, Voting
informati |Directories and yellow pages,
on Search engine, Member-
mroenerated contant Tinke tn
صفحه 80:
انواع جماعت هاي مجازي
جماعت هاي مبادله اي:
جماعت هاي اهداف و منافع:
- Rugby365.com gets rugby fans, and music lovers go
to mp3.com.
جماعت هاي ارتباطي يا تجربي: حول موارد خاصي از موضوعات زندگي روزمره.
موقعیت هاء ویا استراحت سازمان یافته اند.
جماعت هاي فانتزي:
صفحه 81:
جنبه هاي كسب و كاري جماعت هاي
الکتر وذ
بدليل اينكه جماعت مصرف کنندگان با خصو
هم مي آورد. ارزش آفريني در جماعت هاي مجا
آت مردمي و بر اساس علائق خاصي را كرد
ي رخ مي دهد.
* این وضعیت, فرصتهايي براي کسب و کار معامله جویانه فراهم مي آورد. و همچنین ارتباطات
پيامي در مورد محصولات و خدمات را برقرار مي کند.
جماعت هاي الکترونیک مي توانند درآمدهاي ناشي از تبلیغات تبلیغ كنندگاني که مشتاق
ارسال پيامهاي خود به سوي مخاطبین خاصي هستند را جلب نمایند
همچنین فرصتهايي براي گردآوري اطلاعات ارزشمند بازاريابي رخ مي دهد.
- مردم نگاري و روان نگاري اعضاء
صفحه 82:
Value Creation in Virtual
‘fammuiinities
| ercauersenice ntmaton
Promobon
Marketing Information
رموه یت
ام ۹۰
Comments Feeback 5
ee Tense 27
صفحه 83:
The IRM Model
صفحه 84:
oe yee
درس هاي آموخته شده
آمروزه مهمترین نگراني سازمانها چگونگي تحول خود به یک «سازمان جدید» که منطبق بر
اقتصاد نوین می باشد, خواهد بود.
رمز بقاء. توانايي انطباق سریع و مناسب با تفیبرات محيطي است.
تفییر در محیط کسب و کار نه تنها در افزایش رقابت و جهاني شدن نشان داده مي شود.
بلکه در ساختار صنعت. كانالهاي توزیع» سیستم هاي تولید و سایر موارد نیز نمایان مي
گردد.
فناوري اطلاعات همچنین موجب حفظ سازمانها شده و آنها را در انطباق
دهد.
خود ياري
فناوری اطلاعات اضلی ترین پیشرانه اقتصاد نوین است.
صفحه 85:
مهباً براي اقتصاد ديجيتالي
اقداماتی که می تواند سازمانها را به سمت «مهیا شدن بر
© سخ سازد:
اقتصاد دیجیتالی » آماده.
ایجاد سيستمهاي اطلاعاتي استراتژیک و بكارگيري نوآوري هايي از قبیل حراج هاي
الکترونیک و بورس ها
ایجاد شبکه هاي ارتباطي و همكاري موثر و کارا
* بکارگیری مدل های جدید و رطو و تا اک ۱
* بكارگيري زنجیره هاي تأمین
ایجاد تلاشي مستمر براي افزایش بهره وري. کیفیت. امنیت. و اثربخشي در تمامي وجوه
عملياتي سازمان
صفحه 86:
اى اقتصاد ديحيد Mal
* در حركت به سمت «مهيا سازي براي اقتصاد ديجيتالي»: طراحي دقيق
سيستمهاي فناوري اطلاعات هماهنگ شده با طرح هأي كسب و كاري كه
ني آنها را دارد بايد صورت كيرد.
* افزایش شناخت دانش, نحوه ایجاد» نگهداري, انبار کردن» و انتشار آن.
* پشتيباني تصمیمات مديريتي توسط فناوري اطلاعات و مخصوصا وب
cables پردازش مقادیر زیادی از داده ها
* تسهیل در نوآوري و خلاقبت در كاربردهاي اقتصاد ديجيتالي. با SHS IS
سيستمهاي هوشمند.
صفحه 87:
ای اقتصاد Mal
زماني كه به سمت اقتصاد نوين حركت مي کنیم ۰ جهت دهي دقیق به اقتصاد فناوري
اطلاعات بطور كلي. و تجارت الکترونیک بطور خاصء مشتمل بر برون سپاري؛ صورت
پذیرد.
ایجاد و استقرار مناسب سيستمهاي اطلاعاتي که فراهم کننده كارايي دروني بوده و به
شرکاي کسب و کار بسياري متصل مي شوند.
مدیریت منابع اطلاعاتي فزاینده در واحدهاي کسب و کار و بخش سيستمهاي
اطلاعاتی متمرکز.
جهت دهي به جنبه هاي سازماني. فردي. و اقتصادي اجتماعي که در افزایش کاربرد
فناوري اطلاعات بروز مي woh
صفحه 88:
* پشتيباني از نا توانان
* فرهنگ اهمیت دارد.
آثر وب
* کسب درامد از طر و
جماعت هاي الکترونیک
* جشویش اطلاعاتي میگ ات
مشكلاتي بوجود آورد.
* فناوري اطلاعات مي تواند موجب
اري شود.
صفحه 89:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 90:
اقنصاد» اولین پایگاه اجتماعی تمدن و
تکنولوژی موجود
* فرماندهی تولید تکنولوژی موجود از بدو تولد تا کنون
بر عهده اقتصاد بوده» جرا که هدف اصلی از ابجاد
تمدن و تکنولوژی مادی» توسته نیاز و ارضای مادی
بشر بوده و هست.
٠ اقتصاد پایگاه و محور حرکت اجنماعی در ابجاد تمدن
و تکنولوژی موجود است.
صفحه 91:
افتصادء اولین پایگاه اجتماعی تمدن و
تکنولوژی موجود۵ر»
ظام سرمایه داري موجود به مثابه یک اتومبیل مي ماند که بر
اساس يك مدل برنامة امتح ك2 كا ك2 Pree Pee
طرف مقصد معينى ( رفاه مادى ) حركت مى كند.
*؟ اين سه عنصر اساس تمدن مادي موجود است.اما آنالیز این
vo Sy هماهنك با غايت مادي آن نيازمند بازخواني است كه مي
تواند زواياي مبهم آن را روشن نمايد. اجزاي اين ييكره عبا
از:
صفحه 92:
افتصادء اولین پایگاه اجتماعی تمدن و
تکنولوژی موجود۵ر»
؟ تفکیک مالکیت از مدیریت
* شيوه هاي تمركز ثروت
© بانكها محرك اتكيزش Ese
* دولت شريك بزرك شركتها و محور ارائه خدمات از طريق
بانک
* مکانیزم جذب. تمرکز و تکثیر سرمایه
؟ شیوه هاي تحریک انگیزه ها در جهت توسعه سود سرمایه
صفحه 93:
افتصادء اولین پایگاه اجتماعی تمدن و
تکنولوژی موجود۵ر»
هدایت سفارش هاي اجتماعی و رشد مدنیت شهري
نقش بستر تاريخي در تکوین و رشد تمدن موجود
ارتباط ارگانیک نظام سرمایه و نكنولوژي موجود
ارتباط تكنولوژي با خاستگاه سفارش و نيازهاي مادي
صفحه 94:
توليد تروت
توليد سفارش نياز
يايكاه اجتماعي تكنولوزي
بايكاه فرهنكي
1
دانشكاه
1
مراکز پژوهشي
1
تولید اطلاع
1
توليد معادله نياز
a
صفحه 95:
Se در سین ی مدل بررسي
توسعه فناوری
ی ای بزر طراحي تولید محصول خاص
تار و مهارت عملي Soa ;
لفك نزلت فنا
ك1 منزلت فناوري
وا
منايع شكل پذیر
تمه مایم متفيرهاي دروني ie Jule
منابع شكل عرفت لا ۲ 2
ابزار متمركز eae فناوري
توسعه ابزار تبديل | |
بزار نیمه متمرکز =
alee
ابزار كاركاهي 1 =
منطقه اي متفيرهاي بيروتي
لس |
شرايط اقتصادي = ae
[_شریطافتصادي _] i ۲ Ser : 1 3
ل عد عت 2-7 فرهنگي أ فناوري
چا لا
صفحه 96:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
یت در جامعه شبکه 1
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 97:
هویت و معنا در حامعه شبکه ای
ساختن هويت
به تعبیر کاستلز هویت سرچشمه معنا و تجربه برای مردم است.
فرايند معنا سازی بر اساس یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه بیم
پیوسته ای از ویژگی های فرهنگی که بر منابع معنایی دیگر
اولویت داده می شود.
صفحه 98:
هویت و معنا در حامعه شبکه ای (uty
w ۱ موه
قفاوت بت
به تعبير كاستلز هويت, سازمان دهنده معنا است.
نقش, سازمان دهنده کار کردها است.
در جامعه شبکه ای,برای اکثر کنش گران اجتماعی, معنا حول یک هویت
اساسی سازمان می یابد.
کانون توجه, هویت جمعی است و نه هویت فردی. هر چند
فردگرایی( که با هوبت فردی تفاوت دارد) نیز می تواند شکلی از
صفحه 99:
هویت و معنا در حامعه شبکه ای (uty
به تعبیر کاستلز هویت ها بر ساخته می شوند. اما مساله اصلی این
است که:
چگونه ؟
از چه چیزی ؟
توسط چه کسی ؟
به جه منظورى ؟
صفحه 100:
هويت و معنا در جامعه شبکه ای (uty
به تعبير كاستلز براى بر ساختن هويت ها از مواد و مصالحى مثل تاريخ,
جغرافی, زیست شناسی, نیادهای تولید و بازتولید, خاطره جمعی,
رویاهای شخصی, دستگاهبا و جباز قدرت, و وحی و الیامات دینی
استفاده می شود.
افراد, گروه های اجتماعی, و جوامع تمامی این مواد خام را می پرورانند و
معنای آنها را مطابق با الزامات اجتماعی و پروژه ای فرهنگی که ريشه
در ساخت اجتماعی و چارچوب زمانی-مکانی آنیا دارد, از نو تنظیم
می کنند.
صفحه 101:
polis | بت ملی ابرانیان
از نظر جغرافیایی, فلات ايران
از نظر وسیله ارتباطی, زبان فارسی
از نظر مرام و ایدئولوژی, اسلام(مذهب شیعه)
از نظر هدف, تجددخواهی يا میل به پیشرفت و تکامل
تاریخ مشت رک نیز به عناصر فوق بعد زمانی داده برای هریک از آنان
در ارتباط با دیگران سرنوشت بخصوصی را رقم زده است.
صفحه 102:
به تعبیر کاستلز از آنجا که ساختن اجتماعی هویت همواره در
بستر روابط قدرت صورت می پذیرد, بين سه صورت و
منشاء برساختن هویت میتوان تمایز قائل شد:
* هویست ت مشووعیت بش توسط نیادهای غالب جامعه
ایجاد می شود تا سلطه آنبا را بر کنش گران اجتماعی
کسترش دهد و عقلانی کند.
صفحه 103:
* هويت مقاوصت: به دست کنش گرانی ایجاد می شود که در
اوضاع و احوال یا شرایطی قراردارند که از طرف منطق سلطه بی
ارزش دانسته می شود و یا داغ ننک بر آن زده می شود.
* هویت برنامه داوهنگامی که کنش گران اجتماعی با استفاده از
هر گونه مواد و مصالح فرهنگی قابل دسترسی هویت جدیدی می
سازند که موقعیت آنان را در جامعه از نو تعریف می کند و به
شكل كل ساحت اجتماعی هستند:
این ترتیب در پی
صفحه 104:
به تعبیر کاستلز هویت هایی که در آغاز به منزله هویت
مقاومت شکل می گيرند. ممکن است مبلغ برنامه هایی
شوند يا ممكن است در طول تاريخ در ميان نهادهاى
جامعه., به نهاد مسلط بدل شوند, و به ابن ترتيب به
منظور عقلانى كردن سلطه خود» به هويت هاى
مشروعیت بخش تبدیل شوند.
صفحه 105:
به تعبیر کاستلز پیوند هویت هایی مشروعیت بخش,
مقاومت و برنامه دار با عوامل موثر در تغییر فرایند
اجتماعی در جامعه شبکه ای:
* بنیاد گرایی دینی
* ملی گرایی
* قومی
۰ منطقه ای
صفحه 106:
ملکوت خداوند: بنیادگرایی دینی و هویت فرهنگی
به تعبیر کاستلز, بیرون از قلب ما خدا منزل و ماوایی ندارد.
اما بنیاد گرایی دینی, امر دیگری است.
اين امر دیگر, میمترین منبع هویت ساز در جامعه شبکه ای است.
صفحه 107:
آکادمی علوم و هنر آمریکا در اواخر 1980 مطالعه تطبیقی وسیعی
را با هدف بررسی بنیادگرایی در بسترهای گوناگون اجتماعی و
نیبادی انجام داد. این مطالعه چنین نتیجه می گیرد:
" فعالیت بنیادگراها هميشه به صورت واکنشی و با رجوع به
گذشته صورت می پذیرد.*
صفحه 108:
و در جای دیگر بیان می دارد:
بنیاد گراها دست به گزینش می زنند. شاید به خوبی متوجه باشند
کل گذشته ناب و خالصی را پذیرفته اند, اما انرئٍی آنها مصروف
به كار بستن جنبه ها و ویژگی های برگزیده ای می شود که
بیترین مقوم هویت آنیباست, وحدت نیضت آنیا را تضمین می
کند و کرداگرد آتن سنگرهای دفاعی ایجاد می کند و دیگران را
در فاصله مطمئنی نگاه می دارد...بنیاد گراها یا به نام خدا-
درادیان توحیدی- و یا به نام علایم و نشانه های یک مرجع متعالی
می جنگند.
صفحه 109:
۰ بنیا دگ رایی اسلامی؛ امت در ترابر حاهلبت
تنبا راه نیل به مدرنیته, قدم گذاشتن در راه خودمان است. راهی
که دین ما, تاریخ ما و تمدن ما برایمان تعیین کرده است.
راشد غنوشی
به تعبیر کاستلز برای اکثر مسلمانان, شریعت فرمانی لایتفیر و خشک
نیست بلکه راهنمایی است برای رفتن به سوی خدا, البته با جرح و
تعدیل هایی که لازمه هر ظرف زمینه اجتماعی و تاریخی خاصی
است.
صفحه 110:
به تعبیر کاستلز,برای یک مسلمان وابستگی بنیادی نه به
وطن بلکه به امت یعنی به اجتماع مومنان است که
همکی از نظر تسلیم بودن در برابر ات برابر و یکسانند.
این برادری جهانی از حد و مرز نهادهای دولت ملی که
منبع مستقیم و تمایز مومنین ثلمداد می شود, فراتر می
)009
امت برای بقاء و رشد. تا روزی که تمام بشربت را در بر
گیرد, ناچار به انجام تکلیف الهی است: نبردی تازه علیه
جاهلیت ( حالت غفلت از خدا با نادیده گرفتن تعالیم
خدا) we که جوامع دوباره در آن فرو رفنه اند.
صفحه 111:
به تعبیر کاستلز, در فرهنگ شیعی, شهادت,یعنی تقلید از شیوه
قربانی شدن امام حسین (ع) در 681 میلادی, در واقع هسته
اصلی خلوص دینی است. اما ضرورت ایثار در راه فراخوان البی
(الدعوه) در کل اسلام وجود دارد.
صفحه 112:
به تعبیر کاستلز, در این چارچوب فرهنگی-دینی- سیاسی, هویت
اسلامی بر مبنای ساختارشکنی دوگانه ای بر ساخته می شود که
یکی مربوط به کنش گران اجتماعی است و دیگری مربوط به
نیادهای جامعه.
کنش گران اجتماعی خواه به عنوان فرد, خواه به عنوان عضو یک
گروه قومی یا به عنوان شهروندان یک ملت باید ساختار وجودی
خود را در هم شکنند.
صفحه 113:
به تعبیر کاستلز, بنیاد گرایی اسلامی نیضتی سنت گرا نیست. به
رغم تمام تلاش های تفسیری که برای یافتن ريشه های هویت
اسلامی در تاریخ و متون مقدس به عمل آمده است, اسلام
گرایان برای مقاومت اجتماعی و قیام سیاسی همواره به
بازسازی هویت فرهنگی متوسل شده اند در واقع پدیده ای
فرا مدرن است.
صفحه 114:
به تعبیر کاستلز, از رهگذر نفی طرد (اجتماعی), حتی به
شکل افراطی قربانی کردن خود, هویت اسلامی جدیدی
در فرایند تاربخی بر پاداشتن امت یعنی بیشت برادری
مومنین حقیقی, شکل می گیرد.
صفحه 115:
ما وارد عصر تاریک الکترونیک شده ایم, که در تن گله های کافران
جدید, که تمام قدرت تکنولوژی را تحت فرمان خود دارند, در
آستانه نابود کردن آخرین پایه های بشریت متمدنند. چشم انداز
مرگ پیش روی ماست. وقتی که ساحل های انسان مسیحی غربی
را پشت سر میگذاريم, فقط دریای سیاه و طوفانی یاس و حرمان
را پیش روی خود می یابیم که پایانی ندارد... مگر آنکه بجنگیم!
زمان خشم, فرانسیس شفر
صفحه 116:
به تعبير کاستلز, احساس دینی ظاهرا به طور فزاینده ای لحن احیا گرانه
ای به خود می گیرد و به سمت جریان نیرومند بنیاد گرایی کشانده می
شود. به قول سیمپسون:
معنای اصلی بنیادگرایی مجموعه ای از عقاید و تجربه های مسیحی است
که شامل
- پذیرش وحی و الهام کلام انجیلی و حقیقی بودن آن
2- رسنگاری فردی از طریسق حضرت مسیج (ع) و پذیرش او به عنوان
ناجی. بر این اساس که حضرت مسیح (ع) از رهگذر ساعی خود و
پرداخست کفاره گناه بسر بسا مرگ خویسش و رسناخیز, موجسب ولادت
دوباره فرد(وعاری شدن او از کناهان)می شود
3- انتظار با گشت حضرت مسیح (ع) از آسمان به زمین پیش از هزارسال
4- تصدیق آموزه های مسیحیت سخت کیشانه پروتستان مثل زاده شدن از
مادو باکره و تنلیث.
صفحه 117:
به تعبیر کاستلز, همان طور که لینش می نویسد, " مفیبوم
ایمان یعنی باور آوردن و مغفرتی که به واسطه تن گناهکاران
از گناه به رستکاری ابدی می رسند, هسته مرکزی تفکر
محافظه کار است و معنای خود را نیز در این انديشه شکل
می دهد." از طریق این تجربه شخصی تولد دوباره, کل
شخصیت بازساخته می شود, و " نقطه آغاز بر ساختن
احساس خود آیینی و هویت, ونیز نظم اجتماعی و هدف
سیاسی می شود.*
صفحه 118:
به تعبیر کاستلز, حلقه اتصال میان شخصیت و جامعه از طریق
بازسازی خانواده به وجود می آید که نباد مرکزی جامعه
است و همواره پناهگاهی در برابر دنیای خصمانه و سخت
بوده است, و اکنون در جامعه متزلزل گشته است...
" درک این مطلب برای والدین فواید زیادی دارد که بدانند
کاملا طبیعی است که فرزند آنبا اشتیاق به شر داشته
. دشاب
صفحه 119:
به تعبیر کاستلز, بنابراین آموزش ترس از خدا و احترام به
اقتدار والدین به کودکان, و تکیه بر پشتیبانی کامل آموزش و
پرورش مسیحی در مدارس برای خانواده کاملا جنبه اساسی
دارد. نتیجه واضح چنین دید گاهی این است که مدارس
عمومی صحنه جنک خیر و شر یا جنگ میان خانواده مسیحی و
نیادهای سکولاریسم باشد.
صفحه 120:
به تعبیر کاستلز, همان طور که میزة پ
پویش های جبانی شدن, به صورتی دیالکتیکی پویش های
بنیاد گرایی را تشدید کرده است.*
صفحه 121:
لخنر دلایل اين دیالکتیک را بیان می کند:
در فرایند جهانی شدن, جوامع به عنوان واقعیاتی جهانی نبادینه شده اند.
آنبا در مقام سازمانیا, به طریقی غیر دینی -سکولار- عمل می کنند, آنبا در
ارتباطیبایشان تابع قواعد غیر دینی هستند, به دشواری می توان سنت دينى يافت كه
معنایی متعالی به جوامع دنیا گرای امروزی نسبت دهد... بر اساس ضوابط اکثر سنت
های دینی, تعاملات اجتماعی نبادینه شده به بت پرستی منجر می شود. اما این امر
بدان معناست که زندگی در جامعه نیز برای این دین سنتی به نوعی چالش بدل
شده است... دقیقا به اين دلیل که نظم جبانی یک نظم هنجاری نیادینه شده است,
این امکان وجود دارد که نوعی جستجو برای دستیابی به یک بنیاد "غایی" آغاز گردد,
برای متعالی و فراتر از این جبان, که اين جبان را نیز می توان در ارتباط با آن
با وضوح بیشتری تعریف کرد.
صفحه 122:
Zi 30 3
ملت و ملت گرابی در عصر جهانی 39“
به تعبیر کاستلز, عصر جبانی شدن عصر خیزش دوباره ملی گرایان نیز هست..
از این مرگ سه جانبه ملی گرایی اعلان شده بود:
مرگ در اثر جهانی شدن اقتصاد و بین المللی شدن نیادهای سیاسی,
مرگ در ol جیان شمولی فرهنگ مشترعی که از طریق رسانه های الکترونیک, آموزش
, شهبری شدن و نوسازی انتشار می یابد, و
مرك در اثر یورش علمی به خود مفیوم ملت ها, که در شکل معتدل نظریه ضد ملی
گرایسی از آنبا به عنوان" اجتماعات تصوری" یاد شده, و در فرمول بندی نیرومند
گلنر " مصنوعات خود سرانه تاریخی" خوانده می شوند, در این نظریه ها مفییوم
ملت برخاسته از نیضت های ملی گرایانه ای است که به دست نخبگان و برای
استقرار دولت ملی مدرن به راه انداخته می شوند.
صفحه 123:
به تعبیر کاستلز, وقتی درباره ملی گرایی معاصر با توجه به نظریه های
اجتماعی مربوط به ملی گرایی بحث می کنیم باید بر چبار نکته تحلیلی
تاکید کنیم:
بر ساختن خاکمیت وا ۱ ۱۰ ۱۳۳
ممکن است چنین ان ۰ ۲ ۱۳۱۳۲۰ به
لحاظ تاربخي و تحليلي, هستارهايي مستقل از
دولت هستند.
دوم, ملت ها و دولت هاي محلي, محدود به دولت
ملي مدرن نیستند که پس از انقلاب فرانسه طي
0 سال اخیر در اروپا تاسیس شده است.
صفحه 124:
سوم, ملسی گرایسی پدیده ای نیست که ضرورتا مربوط به
نخبگان باشد و در واقع ملی گرایی امروز غالبا واکنشی
است علیه نخبگان جهانی
چهارم. از آنجا که ملی گرایی معاصر بیشنر واکنشی است قا
خود جوش, بیشتر به فرهنگی بودن گرایش دارد تا به
سیاسی بودن. و بنابراین بیشتر متوجه دفاع از فرهنگی
است که پیشاییش نهادینه شده نه متوجه ایجاد یا دفاع از
یک دولت.
صفحه 125:
ملت ها در برابر دولت+
wt بای انحاد شوروی و محتصع مثترک المنافع دولت های
به تعبیر کاستلز, تباجم به دولت شوروی تنیا به دست نبضت های ملی
كرا انجام نشد بلكه اين تباجم با خواست های دموکراتبا, و منافع
نخبگان سیاسی برخی از جمیوری ها همراه بود که در میان وبرانه های یک
امپراتوری متزلزل, در حال پی ریزی قدرت خود بودند. اما این قباجم نبایتا
صورت ملی گرایی به خود گرفت و به نام ملت توانست حمایت مردمی
جلب کند. نکته جللب این است که ملی گرایی در بیشتر جمیوری هایی که
به لحاظ قوی کاملا متمایز بودند (مثلا در آسیای میانه) بسیار کمتر از
دولت های بالتیک و روسیه فعال بود.
صفحه 126:
به تعبير کاستلز, اولین سالبای موجودیت این مجموعه دولت های مستقل
جدید ,شکنند گی ساختار آنبا و همچنین دوام و دیر Gil ملیت هایی با ريشه
تاریخی را آشکار ساخت که در سرتاسر مرزهای به میراث رسیده از تجزیه
اتحاد شوروی استقرار دارند....
به نقل از دیوید هوسون:
مساله هویت, به وضوح مبرم ترین مساله ای است که پس از بخبندانی طولانی
(در اتحاد شوروی سابق) اکنون به سطح آمده است. اما نمی توان آن را فقط
مساله ای صرفا فرهنگی یا قومی دانست. آنچه که در این جا مطرح است
عبارت است از جستجوی مجدد قلمروهای واقعی فرهنگ هار اقتصادها و محیط
زیست که برای مردمان ساکن آنبا معنایی داشته باشد. فرایند تبلور یافتن
این نواحی,ورای مرزهای تسی و سست "جمیوری" های امروزی, طولانی و
دردناک اما گریز ناپذیر و نیایتا بر حق به نظر می رسد.
صفحه 127:
ملت هاى بد لت: كانالونيا
حكومت را بايد اساسا متمايز از ملت دانست زيرا حكومت سازمانى سياسى است, كه به
لحاظ بیرونی قدرتی مستقل و به لحاظ درونی قدرتی متعالی است که از نیروهای
مادی, خواه به صورت قوای انسانی و خواه به شکل پول برخوردار است و برای حفظ
استقلال و اقتدار خود از آنبا ببره می گیرد. ما نمی توانیم, چنانکه معمول است یکی
را با دیگری اشتباه بگیریم, اشتباهی که حتی خود میین پرستان کاتالانی مرتکب می
بند و درباره ملت کاتالان طوری سخن می گویند یا می نویسند که گویی از یک
حکومت مستقل کاتالان حرف می زنند... کاتالونیا همچنان کاتالونیاست گرچه قرن
هاست که حاکمیت مستقل خود را از دست داده است. بنابراین, ما به تصوری
روشن و واضچ از ملیت رسیده ایم, مفیبوم یک واحد اجتماعی بنیادی و اولیه که مقدر
امروز, همان چیزی باشد که سزاوار انسان است,
یعنی جامعه مدنی.
انریک پرات دولاریبا, ملیت کاتالان
صفحه 128:
به تعبیر کاستلز, پس این ملت کاتالانی چیست که توانسته است طی قرن
های متمادی در برابر نفی و سرکوب زنده بماند, اما از ایجاد دولتی در
برابر ملت دیگری, یعنی اسپانیا, که آتن نیز بخشی از هویت تاریخی
کاتالونیا شده است خودداری می کند ...
"هویت کاتالونیا تا حد بسیار زیادی هویتی فرهنگی و زبانی است. کاتالونیا
هرگز ادعای برخورداری از ویژگی دینی یا قومی نداشته است, هیچ وقت
در قفا ام راز دور ee ae
تاکیدی نداشته است. هوبت ها اجزا و عناصر زیادی دارند اما زبان و
فرهنک ستون فقرات آنبا است."
صفحه 129:
ملت های عصر اطلاعات
به تعبیر کاستلز, سفر تاریخی ما در دو سوی اروپا, ما را به
شناخت اهمیت جدید ملت ها و ملی گرایی به عنوان منبع معنا
در عصر اطلاعات رهنمون می سازد... ملت ها را این گونه
تعریف می کنم: جماعت های فرهنگی که با تاریخ و برنامه
های سیاسی مشترک در ذهن مردم و خاطره جمعی آنبا بر
صفحه 130:
به تعبیر کاستلز, دو پدیده, ویژگی بارز دوره تاریخی فعلی
هستند: نخست, فروپاشی دولت های چند ملیتی است که می
کوشند حاکمیت کامل خود را حفظ کنند یا تکثر مولفه های ملی
خود را نفی کنند.(شوروی پيشین, یوگسلاوی پیشین)...دومین
پدیده این است که ما شاهد ایجاد مللی هستیم که در آستانه
تبدیل به دولت متوقف مانده اند, اما دولت سلف خود را وادار
به سازش و واگذاری بخشی از حاکمیت می کنند. (کاتالونیار
کشمیر, پنجاب یا تیمور شرقی)
صفحه 131:
به تعبیر کاستلز, ویژگی هایی که در اين دوره تاریخی هویت
ملی را تقویت می کنند متفاوتند, فرضیه من این است که
زبان و بخصوص یک زبان کاملا پرورش يافته, یکی از ویژ کی
های بنيادین خودشناسی و استقرار مرزهای نامریی ملی است
که کمتر از سر حدات ارضی, دلبخواهی است و کمتر از
قومیت, انحصاری است.
صفحه 132:
ننن پیوندهای قوصی:
نژاد, طبقه و هوبت در جامعه شبکه ای
به تعبیر کاستلز, فرضیه من این است که قومیت در جامعه شبکه ای
مبنایی برای پیشت های جمعی فراهم نمی آورد, زیرا قومیت
بپیشت های مبتنی بر پیوندهای اولیه ای است که بخصوص
هنگامی که بریده از زمینه تاریخی خود باشند, به عنوان پایه ای
برای بازسازی معنا در دنیای شبکه ها و جریانبا, و برای تر کیب
مجدد تصاویر و اسناد مجدد معنا, اهمیت خود را از دست می
دهند.
صفحه 133:
مواد و مصالح قومی در اجتماعات فرهنگی نیرومند تری ادغام می
شوند که وسیع تر از قومیت هستند, مثل دین یا ملی گرایی
که بیانی از خود مختاری فرهنگی در جبانی از نمادها هستند...
نژاد اهمیت دارد اما دیگر معنایی بر نمی سازد.
صفحه 134:
هویت های منطقه ای؛ اجنماع محلی
به تعبیر کاستلز, من در سال 1983 نوشتم:
نیضت های شیری, مسائل واقعی زمانه ما راهدف گرفته اند, هر چند نه در مقیاس
و نه در قالب هایی که برای این منظور کفایت کند. با این حال گزینه دیگری
ندارند زیرا این نیضت ها آخرین واکنش به سلطه و استثمار نوبنی است که
خمیر مایه دنیای ماست. اما این جنبش ها چیزی بیش از آخرین قیام و فریاد
نومیدانه هستند: آنبا نشانه تناقض های ما هستند و بنابراین به طور بالقوه
قادرند اين تناقض ها را يشت سر بكذارند... آنها به واقع معناى تاريخى
جديدى مى سازند- در تاريى روشن تظاهر به ساختن جامعه اى جديد در داخل
حصارهاى يك اجتماع محلى كه مى دانند قابل دسترسى نيست. و آنها اين كار را
با آ-بیاری بذر نيمضت هاى اجتماعى فردا در آرمانشيرهاى محلى انجام مى
دهند, آرمانشیرهایی که نیضت های شهری ساخته اند تا هرگز در برابر
بربریت تسلیم نشوند.
صفحه 135:
به تعبیر کاستلز, بنابراین اجتماعات محلی که از رهگذر کنش
جمعی برساخته و از رهگذر حافظه جمعی نگیداری می شوند,
منابع خاصی برای هوبت هستند. اما این هویت ها, در اکثر
موارد, واکنش های تدافعی علیه تحمیلات بی نظمی جیانی و
تغییرات پر شتاب و کنترل ناپذیر به شمار می آیند. آنیا جان
پناه می سازند نه ببشت.
صفحه 136:
ننیجه: اجتماعات فرهنگی عصر اطل(عات
صفحه های 86, 87, 88, 89 به دقت مورد توجه قرار گیرند.
صفحه 137:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
بر مصوبات ابلاس حامه اطلاعار
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 138:
world summit
=
a a on the information society
Geneva 2003 - Tunis 2005
اعلامیه ۱
ایجاد و ساخت جامعه اطلاعاتی:
چالش جهانی در هزاره جدید
۸۰ نظر مشترک ما در رابطه با جامعه اطلاعاتی
1- ماء نمایندگان مردم دنیا
از 10 تا 12دسامیر 2003
خواسته مشترک و تعید برای ساخت جامعه اطلاعات
"مردم محور"_"فراگیر""توسعه گرا"
صفحه 139:
xed word suit
}: the information sociely
ones 20-05
اعلاميه اصو d (ادامه)
2- جالش ما استفاده از يتانسيل هاى فناورى هاى اطلاعات براى اشاعه اهداف اعلاميه
هزاره با عناوين
فقر زدايى ومحو كرستكى,
دست یابی به تحصیلات و آموزش ابتدایی
3- ما جهان شمولی, تفکیک ناپذیری, استقلال و هم پیوندی تمام حقوق انسانی و آزادی
های اصولی, شامل حق توسعه همان گونه که در اعلامیه وین آمده را تایید می کنیم.
صفحه 140:
اعالامیه اصول دس
4- به عنوان یکی از اصول جامعه اطلاعاتی و همان گونه که در بند 19
اعلامیه جبانی حقوق بشر بیان شده, ما تایید می کنیم که هر کسی
داراى آزادى بيان وآزادى عقيده است.. 327
5- علاوه بر اين ما دوباره تعبد خود را به مفاد بند 29 اعلاميه جيانى
حقوق بشر مبنى بر اينكه هر كسى در جامعه در قبال آزادى و توسعه
كامل شخصيت خود وظايفى دارد, و اين كه در به كار بردن اين حقوق
و آزادى ها, هر كسى بايد محدويت هايى را رعايت كند كه....
صفحه 141:
اعلامبه اصو ل ادامه)
6- مطایق با روح این اعلامیه, ما خودمان را وقف اصل برابری اقتدار تمام
کشورها می کنیم.
7 ما تشخیص می دهیم که علم دارای نقش مرکزی در توسعه جامعه
اطلاعاتی می باشد. بیشتر اجزای سازنده جامعه اطلاعاتی نتیجه
پیشرفت های علمی و فنی است که به خاطراشتراک نتایج تحقیقات
ممکن شده است.
8- ما تشخیص می دهیم که تحصیلات, دانش, اطلاعات و ارتباطات هسته
پیشرفت, تلاش و بیبود وضعیت بشر هستند,و...
صفحه 142:
اعلامیه اصو ل ادامه)
9 ما آگاه هستیم که فناوری ارتباطات و اطلاعات باید به عنوان ابزار و
نه هدف مورد توجه و استفاده قرار گیرد. در شرایط مطلوب, این
فناوری ها می تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند, افزایش دهنده
بیره وری, مولد رشد اقتصادی, ایجاد کننده مشاغل و قابلیت استخدام و
بیبود دهنده کیفیت زندگی برای همه باشد. آبن ها همچنین می
توانند گفت و گوی بین مردم, ملت ها و تمدن ها را افزايش دهند.
صفحه 143:
اعلاميه اصو d ادامه)
0- همجنين ما به طور كامل آكاه هستيم كه امروزه مزاياى انقلاب
فناوری اطلاعات به طور نامساوى بين كشورهاى توسعه يافته و
كشورهاى در حال توسعه و بين جوامع يخش شده است. ما متعبد
شده ایم که اين فاصله دب را به فرصت های دیجیتالی برای همه,
خصوصا برای انیبایی که در معرض خطر عقب افتادگی یا حاشیه نشینی
صفحه 144:
اعلاميه اصو d ادامه)
11- مامتعيد شدهايم كه ديدكاه مشترك خود را درباره جامعه
اطلاعاتى براى خودمان درك كرده و به نسل هاى آينده
کنیم.
2- ما تصریح می کنیم که توسعه فرصت های زیادی را برای زنان, به
عنوان کسانی که باید یکی از بخش ها و بازیگران اصلی جامعه اطلاعاتی
باشند, ایجاد می کند. ما nents
3- در ساخت جامعه اطلاعاتی, باید توجه ویژژه ای به نیازهای خاص گروه
های حاشیه ای و آسیب پذیر جامعه....
صفحه 145:
اعلامیه اصو ل ادامه)
4- ما مصمم هستیم که افرا د فقیر, خصوصا آنبایی که درنواحی دور
دست, روستایی و در حاشیه شهرها زندگی می کنند را توانمند سازیم
تا به اطلاعات دسترسی پیدا کنند و از 121 برای حمایت از تلاش های
خود جبت رهایی از فقر استفاده کنند.
5- در انقلاب جامعه اطلاعاتی توجه ویژه ای باید به نیازهای خاص مردم
بومی, و همچنین حفاظت از میراث و فرهنگک آن ها بشود.
6- ما توجه خاص به نیازهای ویژه کشورهای در حال توسعه, کشورهای
در حال گذار اقتصادی, کشورهای توسعه نیافته.....
صفحه 146:
اعالامیه اصول دس
7- ما تصدیق می کنیم که ساختن یک جامعه اطلاعاتی فراگیر نیاز به
شکل جدید همبستگی, مشارکت و همکاری بین دولت ها و سایر
اعضای ذینفع, از جمله بخش خصوصی, جامعه مدنی و سازمانیای بین
المللی دارد.
6- نباید فرض شود که این اعلامیه, مخرب, متضاد, محدود کننده
یا مخالف با سندهای پيشين, از جمله منشور سازمان ملل و اعلامیه
جبانى حقوق بشر و يا هر سند بین المللی و يا قانون ملی تصویب
شده برای اشاعه اين ابزار می باشد.
صفحه 147:
اعلامیه اصو ل ادامه)
7 . بسکجامعه لطلاعلتیسرلیهمه: اصولکلیدی
19- ما مصمم هستيم كه در تلاش هاى خويش مطمئن شویم که هر
كسى مى تواند از فرصت هايى كه توسط 1001 مى تواند ارائه شود,
بيره مند شود.... ما متفق الراى هستيم كه اين ها, اصول كليدى
ايجاد يى جامعه اطلاعاتى فراكير هستند.
صفحه 148:
اعلامیه اصو ل ادامه)
1( نقش دولت ها و تمام لعضای ذینفع در افزایش استفاده از ess ICT
توسعه
0- دولت ها, همچنین بخش خصوصی, سازمان های جامعه مدنی و سازمان
2 زیر ساخت اطلاعات و ارتباطات: پایه اساسی یک جامعه اطلاعاتی فراگیر
1 - قابلیت پیوند, یک عامل توانا ساز مرکزی در ساخت جامعه اطلاعاتی
است. دسترسی جبانی, دایمی, مساوی و انعطاف پذیر به زیر ساخت و
خدمات 10 ..
صفحه 149:
اعالامیه اصول دس
2- برنامه های کاربردی و زیر ساخت شبکه اطلاعات و ارتباطی توسعه
یافته....
3- سیاست هایی که محیط مساعدی را برای رقابت عادلانه قابل پیش
بینی و ثبات در تمام سطوح ایجاد می کنند,...., می تواند ابزار موثری
یرای اطمینان از وجود دسترسی جیانشمول به زیر ساخت ها و خدمات
جامعه اطلاعاتی باشد.
صفحه 150:
اعلامیه اصو ل ادامه)
3) دسترسی به اطلاعات و دانش
4- در یک جامعه اطلاعاتی فراگیر, توانایی همه در دسترسی و مشارکت
در اطلاعات, ایده ها و دانش امری ضروری است.
5- تبادل و تقویت دانش جیانی برای توسعه می تواند توسط حذف
موانع دسترسی مساوی به اطلاعات برای فعالیت های..., رشد و
توسعه یابد.
صفحه 151:
اعلامیه اصو ل ادامه)
6- دامنه عمومی غنی یکی از عناصر اساسی برای رشد جامعه اطلاعاتی
است و مزایای زیادی مانند یک ملت فرهیخته, شغل های جدید,
خلاقيت, فرصت هاى تجارى و بيشرفت علمى را ايجاد مى كند 101
دسترسی آزاد و عادلانه به اطلاعات را اشاعه بدهند.
صفحه 152:
اعالامیه اصول دس
7- دسترسی به اطلاعات و دانش می تواند توسط افزایش آگاهی OH
تمام اعضای ذینفع در مورد امکانات ارایه شده توسط مدل های نرم
افزاری مختلف, ..... تا بتوانند نیازهای خود را بر طرف نمایند.
دسترسی امکان پذیر به نرم افزارها باید به عنوان یکی از اجزای میم
یک جامعه اطلاعات واقعا فراگیر مورد توجه قرار گیرد.
8- ما کوشش می کنیم تا دسترسی جبانی بر اساس فرصت های
مساوی به دانش علمی برای همه ایجاد و انتشار و اطلاعات علمی و
فنی, شامل فعالیت های دسترسی آزاد برای انتشارات علمی, رشد و
توسعه یابد.
صفحه 153:
اعالامیه اصول دس
4) ظرفیت سازی
9- هر كسى بايد برخوردار از فرصت براى به دست آوردن مبارتبا و دانش
Glo لازم برای درک, مشارکت فعالانه و ببره برداری کامل از جامعه اطلاعاتی
و اقتصاد دانشی باشد...
0- استفاده از 1/)] در تمام مراحل تحصیلی, آموزش و توسعه منابع انسانی
بایستی با توجه به نیازهای ویژه معلولین و افراد محروم و گروهیای آسیب
پذیر, رشد و افزایش يابد.
1- تحصیلات مداوم بزرگسالان, آموزش مجدد, آموزش در تمام
عمر, آموزش از راه دور و... آگاهی و سواد در مورد 1 /)آیکی از پایه های
اساسی در این رابطه است.
صفحه 154:
اعالامیه اصول دس
2- ایجاد کنندگان مضامین, ناشران و تولید کنندکان, همچنین معلمان,
فرهیختگان, بایگان هار کتابداران و یادگیرندگان باید نقش فعالی را در
رشد جامعه اطلاعاتی, خصوصا در کشورهای توسعه نیافته داشته باشند.
3- دستیابی به توسعه پایدار جامعه اطلاعاتی, ایجاد ظرفیت ملی در حوزه
تحقیقات و توسعه )1 باید افزایش یابد...
4- تحقق آرزوهای مشترک, خصوصا برای کشورهای در حال توسعه, شامل
کشورهای در حال گذار اقتصادی,
صفحه 155:
اعلامیه اصو ل ادامه)
5) اعتماد سازی و امنیت در استفاده از 67
5- تقویت چارچوب اعتماد, شامل امنیت شبکه ها و امنیست اطلاعات,
سندیت,حفظ حریم خصوصی و حفاظت از مشتری, پیش
اطلاعاتی و اعتماد سازی بین کاربران )1 است.... و به جنبه های توسعه
نیاز توسعه جامعه
ای جامعه اطلاعاتی احترام گذاشته شود.
6- در حالی که ما اصول دسترسی جیانی و بدون تبعیض ole ICT ay
تمام ملل را تصدیق می کنیم, از تمام فعالیت های مربوطه سازمان ملل
برای ..
صفحه 156:
اعالامیه اصول دس
7- 9[02112 یک مشکل میم و در حال رشد برای کاربران, شبکه ها و تمام
اينترنت است به مسايل51(2111 و امنيت جبانى بايد در سطح ملى و بين المللى
رسیدگی گردد.
6) توانا سازی محیط
86- یک محیط رشد و توانمند سازی در سطح ملی و بین المللی برای جامعه
اطلاعاتی لازم و ضروری است. ICT باید به عنوان وسیله ای میم برای یک
حکومت خوب استفاده شود.
9- حاکمیت قانون, هماهنگ با چارچوب قانونی و سیاستی حمایتی, شفاف, رقابتی,
با بی طرفی تکنولوژی و قابل پیش بینی و با در نظر گرفتن واقیعات ملی, برای
ایجاد یک جامعه اطلاعاتی مردمی, اساسی است...
صفحه 157:
اعلامیه اصو ل ادامه)
0- یک محیط پویا و توانای بین المللی حمایت کننده از سرمایه گذاری
خارجی, انتقال تکنولوژی, و همکاری های بین المللی....
ICT -41 یک ابزار توانا ساز رشد از طریق افزایش بیره وری و کار آمدی
ها به ویژه برای کشورهای کوچک و متوسط می باشد...
2- حفاظت از مالکیت معنوی برای تشویق نوآوری و خلاقیت در جامعه
اطلاعات ضروری است...
3-نوسعه پایدار زمانی می تواند به بیترین نحو در جامعه اطلاعاتی
پیشرفت کند که تلاش ها و برنامه های مرتبط با 36/1 به طور کامل
در استراتژی های توسعه ملی و منطقه ای وارد شود.....
صفحه 158:
اعلامیه اصو ل ادامه)
4- استاندارد سازی یکی از سنک بناهای اصلی ایجاد جامعه اطلاعاتی است. در
این زمینه باید تاکید ویژه ای روی توسعه استانداردهای بین المللی
بشود....هدف از استانداردهای بین المللی ایجاد محیطی است که در آتن
مشتريان مى توانند به خدمات Gills كسترده, بدون توجه به تكنولوى زير
بنايى دسترسى داشته باشند.
5- طيف فركانسى راديو بايد بر اساس مصالح عمومى و مطابق با اصول
قانونى, با رعايت كامل و قوانين ملى و آيين نامه ها و همجنين موافقت نامه
هاى بين المللى مديريت شود.
صفحه 159:
اعلامیه اصو ل ادامه)
6- در ایجاد جامعه اطلاعاتی, کشورها براین امر اصرار دارند که گام هایی
برداشته شود تا از اقدامات یک جانبه و خلاف قوانین بین المللی و منشور
سازمان ملل که مانع نیل به توسعه اقتصادی و اجتماعی توسط مردم تحت
تاثیر در کشورهاست و باعث تعوبق بیبود وضعیت آتن ها می شودر
جلوگیری به عمل آورد.
7- تشخیص این که )1 به صورت تصاعدی روش های کار را تغییر می
دهد, یک محیط کار امن, بی خطر و سالم, مناسب برای استفاده و کاربرد
",و مطابق با قوانین بين المللى, ايجاد مى كند, لازم و ضروری است.
صفحه 160:
اعالامیه اصول دس
8- اینترنت به وسیله ای جبانی در دسترس همه تبدیل شده است و اداره OT
یکی از هسته ای ترین مسایل برنامه جامعه اطلاعاتی را تشکیل می دهد.
9- مدیریت اینترنت شامل مسایل فنی و مسایل سیاسی می باشد و باید
تمام اعضا و سازمان های بین دولتی و بین المللی در آن مشارکت کنند....
0- مسايل بين المللى مربوط به اداره و مديريت اينترنت يه حورت
هماهنگ مورد بحث و بررسی قرار گیرد. ما از دبیر کل سازمان ملل. 0
صفحه 161:
اعلامیه اصو ل ادامه)
7) کاربردهای 1021 : بهره برداری در تمام . جنبه های زندگی
1 5- استفاده و به خدمت كرفتن 1 1)0 بايد براى ايجاد مزايايى در تمام جنبه
های زندگی روزانه ما باشد...
5) تنوع فرهنگی و هوبت, تنوع زبانی و مضامین محلی
2- تنوع فرهنگی میراث مشترک بشر است. جامعه اطلاعاتی باید بر اساس
احترام به هویت فرهنگی, تنوع زبانی و فرهنگی, سنت ها و مذاهب, و
رشد گفت وگو بین فرهنگ ها و تمدن ها پایه ریزی شود....
صفحه 162:
اعلامیه اصو ل ادامه)
3- ایجاد, اشاعه و حفاظت از مضامین به زبان ها و شکل های مختلف
بایستی اولویت بالایی در ساخت جامعه اطلاعاتی فراگیر, با بذل توجه
خاص به تنوع منابع اشتغال زایی و...
4- حفاظت از میراث فرهنگی یکی از عناصر بسیار میم هویت و خود
شناسی افراد است که جامعه را به گذاشته اش بيوند مى دهد 3331
صفحه 163:
اعالامیه اصول دس
9( رسانه ها
5- ما تعید خود را نسبت به اصول آزادی مطبوعات و آزادی اطلاعات,
خصوصا اصول استقلال, تکثرگرایی و تنوع رسانه ها, که برای جامعه
اطلاعاتی ضروری است, اعلام می کنیم....
0بعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی
6- یک جامعه اطلاعاتی باید به صلح احترام بگذارد و ارزش های بنیادی و
اصولی شامل آزادی, برابری, اتحاد, بردباری, احترام به سرشت طبیعی
و مسئولیت های مشترک را پاس بدارد.
صفحه 164:
اعلامیه اصو ل ادامه)
7- ما اهمیت اخلاقیات در جامعه اطلاعاتی را برای رشد عدالت و هویت و
ارزش نوع بشر تایبد می کنیم. امکانات حفاظت از خانواده و توانا ساختن تن
برای ایغا نمودن نقش حیاتی و میم YT در جامعه باید اصلاح شود.
8-آزادی استفاده از [CT و ایجاد مضامین باید با احترام به حقوق بشر و
آزادی های اصولی دیگران, شامل حفظ حریم خصوصی افراد, آزادی اندیشهر
عقیده و مذهب, مطابق با اسناد بین المللی مربوطه باشد.
9- تمام بازیگران جامعه اطلاعانی باید از طریق فعالیت های مناسب و اقدامات
پیش گیرنده, مطابق با قانون.....
صفحه 165:
اعلامیه اصو ل ادامه)
) همکاری های بین المللی و منطقه ای
0- هدف ما استفاده کامل از فرصت های ارائه شده توسط فناوری های
اطلاعات و ارتباطات ( 1 /6]) در فعالیت هایمان....
1- برای ایجاد یک جامعه اطلاعاتی جهانی فراگیر, ما در جستجوی رهیافت ها و
مکانیسم های بین المللی منسجم, شامل همیاری های مالی و فنی,...
صفحه 166:
اعلامیه اصو ل ادامه)
2- همکاری های منسجم منطقه ای برای توسعه جامعه اطلاعانی جبانی و ایجاد
همکاری های استوار بین مناطق ضروری است.....
3- ما مصمم هستیم به کشورهای در حال توسعه, کشورهای توسعه نیافته و
کشورهای در حال گذار اقتصادی, 0
4- صلاحیت درونی ITU در زمینه های 1)], همکاری برای از بین بردن
فاصله دیجیتالی, همکاری های بين المللى و منطقه اى,....
صفحه 167:
اعلاميه اصو d ادامه)
©. بسه سووجامعه لطل(عاتیسرلوهمه بسر لساسرسبادلدلنش
5- ما متعید می شویم که همکاری ها را در جبت جستجوی پاسخ های متعارف به
چالش ها و اجرای برنامه اقدام که به عنوان دید گاه یک جامعه اطلاعاتی فراگیر
بر اساس اصول مندرج در این اعلامیه, شناخته خواهد شد, تقویت کنیم.
6- علاوه بر اين ما متعبد مى شويم كه ميزان پیشرفت برای از بین بردن فاصله
دیجیتالی, با توجه به سطوح مختلف توسعه,....
7- ما معتقدیم که به طور دسته جمعی وارد عصر جدیدی از پتانسیل های عظیم
می شویم که حاصل ظیور جامعه اطلاعاتی و ارتباطات گسترده انسانی است.
صفحه 168:
eqn Se world summit
7 on the information society
Geneva 2003 - Tunis 2005
1- دیدگاه عمومی و اصول راهنمای اعلامیه می تواند به اين برنامه اقدام برای ایجاد
خطوط کاری پیوسته با هدف افزایش نیل به اهداف توسعه ی بین المللی,
2- جامعه اطلاعاتی یک مفیوم در حال تکامل است که از نقاط مختلف دنیا به مراحل
متفاوتی رسیده است و انعکاس دهنده ی مراحل مختلف توسعه است.
3- تمام اعضاء نقش میمی در جامعه اطلاعاتی, خصوصا از طریق مشارکت, ایفا می
صفحه 169:
2 نامه اقدام (ادامه)
7هدفها, مفاصد و آماج ها
4- اهداف برنامه اقدام, معطوف به ایجاد یک جامعه اطلاعاتی فراگير, در جست
استفاده از پتانسیل علم و آ)] در خدمت توسعه....
5- اهداف ویژّه ای برای جامعه اطاعاتی در جاهایی که لازم است, در سطح ملی
و در چارچوب راهبردهای الکترونیکی ملی....
صفحه 170:
2 نامه اقدام (ادامه)
6- براساس اهداف توسعه بین المللی, شامل آنبایی که در اعلامیه ی
هزاره آمده و با همکاری بین المللی تصویب شدم.....
7- به منظور تحقق این اهداف و مقاصد, توجه ویژه ای باید به نیازهای
کشورهای در حال توسعه, به ویژه به کشورها, مردم و گروهبایی که
در بندهای 11 تا 16 اعلامیه اصول ذکر شده است, بشود.
صفحه 171:
بمنامه اقدام (دامه)
». خطو سای
1 . نقشردولتها و تسمام لعضا در پیشرفت :)1 ب ریت وسعه
8- همکاری موثر دولت ها و تمام اعضا در توسعه جامعه اطلاعاتی حیاتی است و
نیاز به همکاری و همیاری بین همه ی آنیا دارد
2).زبیر ساختهاینطلاعاتو ارقباطاث پایه ی لساسیجامعه لطلاعاقی
9- زیر ساخت های کانونی برای دست یابی به اهداف دیجیتال شمول, ایجاد
دسترسی جهانی پایدار, همیشگی و انعطاف پذیر به )1 برای همه....
صفحه 172:
2 نامه اقدام (ادامه)
3 . دسترسوبه لطلاعاتو دلنش
ICT -10 به مردم در همه ی نقاط دنیا اجازه می دهد تا به اطلاعات و
دانش, به صورت آنی دسترسی داشته باشند. اشخاص, سازمان ها و
انجمن ها باید از دسترسی به اطلاعات و دانش بیره ببرند....
C4 لیجد ظرفیت
1 [- هر کسی باید دارای میارت های لازم برای یره برداری کامل از جامعه
اطلاعاتی باشد. بنابراین ظرفیت سازی و سواد )1 ضروری است....
صفحه 173:
2 نامه اقدام (ادامه)
161 لعتماد سازریو لمنیندر لستفاده از .CS
5955 اعتماد سازى و امنيت يكى از اركان اساسى جامعه اطلاعاتى است. -2
0). تسونا سازیمحیط
3- دولت ها برای به حداکثر رساندن مزایای اقتصادی و اجتماعی جامعه
اطلاعاتی به یک محیط سیاسی, قانونی و مقررانی قابل اعتماد, شفاف و
بدون تبعیض نیاز دارند...
صفحه 174:
بمنامه اقدام (دامه)
7). کاربردهای آ /16: مزلیایآندر تسمام جنبه هایززندگی
4- کاربردهای 1 )آ می تواند توسعه را در زمینه های مدیریت دولتی,
بازرگانی, آموزش, بهداشت,
5- دولت الکترونیکی
6- بازرگانی الکترونیکی
7- آموزش الکترونیکی (و بخش 04 راببینید.)
6- بیداشت الکترونیکی
9- استخدام الکترونیکی
صفحه 175:
ب ,نامه اقدام (دامه)
8. هويدتفرهتكىو تسنوع فٍرهنگیو تسنوع زبانهو مضامينمحلى
3- تنوع فرهنگی و زبانی, با احترام کامل به هویت فرهنگی, سنت ها و
مذاهب, برای توسعه جامعه اطلاعاتی بر اساس گفتگوی بین فرهنگ ها
و همکاری بین المللی و منطقه ای یک مساله اساسی و یک عامل میم
برای توسعه پایدار است....
صفحه 176:
ب ,نامه اقدام (دامه)
09). رسانه ها
4- رسانه ها, درشكل هاى مختلف آن و تنوع مالكيت شان, نقشى اساسى در
توسعه جامعه اطلاعاتى ايفا مى كنند و يكى از شركاى اصلى در آزادى بیان و
0). لبعاد لخلاقیجامعه لطلاعاتی
5- جامعه اطلاعاتی باید مبتنی بر ارزش های مشترک جهانی و در جستجوی
تحکیم منافع عمومی و جلوگیری از سوء استفاده از 1 /)1 باشد....
صفحه 177:
2 نامه اقدام (ادامه)
1). همکاریهایب ین امللیو منطقه لی
6- همکاری بین المللی بین تمام اعضاء برای اجرای این طرح کاری PY
است و نیاز دارد تا با توجه به افزایيش دسترسی Gila و از بین بردن
فاصله ی دیجیتالی, در میان سایر فعالیت ها, توسط ارایه ابزار مورد
نیاز برای اجرا
صفحه 178:
برنامه اقدام (ادامه)
0. بسرنامه تسحكيم هيجينلى
7- هدف از برنامه تحکیم دیجیتالی, ایجاد شرایطی برای مجیز ساختن
منابع انسانی, مالی و فنی برای وارد کردن همه زنان و مردان در شکل
دادن به جامعه اطلاعاتی است....
1 اولویتو رنهبردها
2 .ب سیچ منابع
صفحه 179:
2 نامه اقدام (ادامه)
7 . پسیگیروو ارزیلبی
8- يك سند واقع كرايانه بين المللى در مورد کنترل و ارزیابی عملکرد
(هم كمى و هم كيفى) بايد از راه شاخص هاى آمارى قابل مقايسه و
نتایج مطالعاتی, برای پیگیری اجرای اهداف, مقاصد و برنامه های طرح
کاری, با توجه به شرایط مختلف ملی, توسعه یابد....
صفحه 180:
2 ,نامه اقدام (ادامه)
7 . بسه سوومرحله ی Guig-5 WSIS) go
9- با عنایت به قطعنامه ی 183/56 مجمع عمومی سازمان ملل و با
توجه به نتایج مرحله ژنو اجلاس 915 1/۷....
صفحه 181:
oN تست پم
COMMITMENT J er"
1. We, the representatives of the peoples
of the world, have gathered in Tunis from
16-18 November 2005 for this second
phase of the World Summit on the
Information Society (WSIS) to reiterate our
unequivocal support for the Geneva
Declaration of Principles and Plan of Action
adopted at the first phase of the World
Summit on the Information Society in
Geneva in December 2003.
صفحه 182:
vo eet فس ان
COMMITMENT 3 ricer
2. We reaffirm our desire and commitment to
build a people-centred inclusive 20
development-oriented Information Society,
premised on the purposes and principles of the
Charter of the United Nations, international
law and multilateralism, and respecting fully
and upholding the Universal Declaration of
Human Rights, so that people everywhere can
create, access, utilise and share information
and knowledge, to achieve their full potential
and to attain the internationally-agreed
development goals and objectives, including
the Millennium Development Goals.
صفحه 183:
vo eet فس ان
COMMITMENT 3 ricer
3. We reaffirm the universality, indivisibility,
interdependence and interrelation of all human
rights and fundamental freedoms, including the
right to development, as enshrined in the Vienna
Declaration. We also reaffirm that democracy,
sustainable development, and respect for human
rights and fundamental freedoms as well as
good governance at all levels are interdependent
and mutually reinforcing. We further resolve
to strengthen respect for the rule of law in
international as in national affairs.
صفحه 184:
TUNIS ate ont he inomaton هق
COMMITMENT 2
Tunis 200% - 2003و
4. We reaffirm paragraphs 4, 5 and 55
of the Geneva Declaration of
Principles. We _ recognise that
freedom of expression and the free
flow of information, ideas, and
knowledge, are essential for the
Information Society and beneficial to
development.
صفحه 185:
BONES ame void
COMMITMENT 3
5. The Tunis Summit represents a
unique opportunity to raise awareness
of the benefits that Information and
Communication Technologies (ICTs)
can bring to humanity and the manner
in which they can transform people’s
activities, interaction and lives and
thus, increase confidence in the future.
صفحه 186:
ee ay vol meet
COMMITMENT "| roar rice
6. This Summit is an important stepping-stone in the
world’s efforts to eradicate poverty and to attain the
internationally-agreed development goals and
objectives, including the Millennium Development
Goals. By the Geneva decisions, we established a
coherent long-term link between the WSIS process,
and other relevant major United Nations
conferences and summits. We call upon
governments, private sector, civil society 0
international organisations to join together to
implement the commitments set forth in the Geneva
Declaration of Principles and Plan of Action. In this
context, the outcomes of the recently concluded
2005 World Summit on the review of the
implementation of the Millennium Declaration are
of special relevance.
صفحه 187:
ee مس vot um cot
COMMITMENT J oan ance
7. We reaffirm the commitments
made in Geneva and build on them
in Tunis by focusing on financial
mechanisms for bridging the digital
divide, on Internet governance and
related issues, as well as on follow-up
and implementation of the Geneva
and Tunis decisions, as referenced in
the Tunis Agenda for the Information
Society.
صفحه 188:
ee ate wold amit a
COMMITMENT J oan ance
8. While reaffirming the important
roles and responsibilities of all
stakeholders as outlined in
paragraph 3 of the Geneva Plan of
Action, we acknowledge the key
role and_ responsibilities of
governments in the WSIS process.
صفحه 189:
ants rid it
ITMENT 21 On the information society
Geneva 2003 - Tunis 2005
. We reaffirm our resolution in the quest to ensure
that everyone can benefit from the opportunities that
ICTs can offer, by recalling that governments, as well
as private sector, civil society and the United Nations
and other international organisations, should work
together to: improve access to information and
communication infrastructure and technologies as
well as to information and knowledge; build capacity;
increase confidence and security in the use of ICTs;
create an enabling environment at all levels; develop
and widen ICT applications; foster and respect
cultural diversity; recognise the role of the media;
address the ethical dimensions of the Information
Society; and encourage international and regional
cooperation. We confirm that these are the key
principles for building an inclusive Thtonmation
Society, the elaboration of which is found in the
Geneva Declaration of Principles.
صفحه 190:
TUNIS 0
COMMITMENT a ِ
Geneva 2003 - Tunis 2005
* 10. We recognise that access to information and
sharing and creation of knowledge contributes
significantly to strengthening economic, social and
cultural development, thus helping all countries to reach
the internationally-agreed development goals and
objectives, including the Millennium Development Goals.
This process can be enhanced by removing barriers to
universal, ubiquitous, equitable and affordable access to
information. We underline the importance of removing
barriers to bridging the digital divide, particularly those
that hinder the full achievement of the economic, social
and cultural development of countries and the welfare of
their people, in particular, in developing countries.
صفحه 191:
TUNIS ate wold amit a
COMMITMENT a ِ
Geneva 2003 - Tunis 2005
11. Furthermore, ICTs are making it possible for a
vastly larger population than at any time in the past
to join in sharing and expanding the base of human
knowledge, and contributing to its further growth in
all spheres of human endeavour as well as its
application to education, health and science. ICTs
have enormous potential to expand access to quality
education, to boost literacy and universal primary
education, and to facilitate the learning process
itself, thus laying the groundwork for the
establishment of a fully-inclusive and development-
oriented Information Society and knowledge
economy which respects cultural and _ linguistic
diversity.
صفحه 192:
ss eqnt Se world summit
OMMITMENT 2 ۱
Geneva 2003 - Tunis 2005
12. We emphasise that the adoption of ICTs by
enterprises plays a fundamental role in economic
growth. The growth and productivity enhancing effects
of well-implemented investments in ICTs can lead to
increased trade and to more and better employment.
For this reason, both enterprise development and
labour market policies play a fundamental role in the
adoption of ICTs. We invite governments and the
private sector to enhance the capacity of Small, Medium
and Micro Enterprises (SMMEs), since they furnish the
greatest number of jobs in most economies. We shall
work together, with all stakeholders, to put in place
the necessary policy, legal and regulatory frameworks
that foster entrepreneurship, particularly for SMMEs.
صفحه 193:
on ote اس وس رد
ب ا 2 COMMITMENT
13. We also recognise that the ICT revolution
can have a tremendous positive impact as an
instrument of sustainable development. In
addition, an appropriate enabling
environment at national and international
levels could prevent increasing social and
economic divisions, and the widening of the
gap between rich and poor countries, regions,
and individuals—including between men and
women.
صفحه 194:
TUNIS هت world summit
2 on the information society
COMMITMENT تس
14. We also recognise that in addition
to building ICT infrastructure, there
should be adequate emphasis on
developing human capacity _and
creating ICT applications and_digital
content in local language, where
appropriate, so as to ensure a
comprehensive approach to building a
global Information Society.
صفحه 195:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
Geneva 2003 - Tunis 05
15. Recognising the principles of universal and
non-discriminatory access to ICTs for all nations,
the need to take into account the level of social
and economic development of each country, and
respecting the development-oriented aspects of
the Information Society, we underscore that
ICTs are effective tools to promote peace,
security and stability, to enhance democracy,
social cohesion, good governance and the rule of
law, at national, regional and international levels.
ICTs can be used to promote economic growth
and enterprise development. Infrastructure
development human capacity building,
information security and network security are
critical to achieve these goals.
صفحه 196:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
Geneva 2003 - Tunis 05
15(cont.) We further recognise the need
to effectively confront challenges and
threats resulting from use of ICTs for
purposes that are inconsistent with
objectives of maintaining international
stability and security and may adversely
affect the integrity of the infrastructure
within States, to the detriment of their
security. It is necessary to prevent the
abuse of information resources and
technologies for criminal and _ terrorist
purposes, while respecting human rights.
صفحه 197:
مام لمجتت رد
ب ا 2 COMMITMENT
9 yea
16. We further commit ourselves to
evaluate and follow up progress in
bridging the digital divide, taking into
account different levels of development,
so as to reach internationally-agreed
development goals and__ objectives,
including the Millennium Development
Goals, and to assess the effectiveness of
investment and international cooperation
efforts in building the Information Society.
صفحه 198:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT a ”
17. We urge governments, using the potential of ICTs,
to create public systems of information on laws and
regulations, envisaging a wider development of public
access points and supporting the broad availability of
this information.
18. We shall strive unremittingly, therefore, to promote
universal, ubiquitous, equitable and affordable access
to ICTs, including universal design and assistive
technologies, for all people, especially those with
disabilities, everywhere, to ensure that the benefits are
more evenly distributed between and within societies,
and to bridge the digital divide in order to create
digital opportunities for all and benefit from the
potential offered by ICTs for development.
صفحه 199:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
19. The international community should take
necessary measures to ensure that all countries
of the world have equitable and affordable
access to ICTs, so that their benefits in the
fields of socio-economic development and
bridging the digital divide are truly inclusive.
20. To that end, we shall pay particular
attention to the special needs of marginalised
and vulnerable groups of society including
migrants, internally displaced persons and
refugees, unemployed and _ underprivileged
people, minorities and nomadic people, older
persons and persons with disabilities.
صفحه 200:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
21. To that end, we shall pay special attention
to the particular needs of people of developing
countries, countries with economies. in
transition, Least Developed Countries, Small
Island Developing States, Landlocked
Developing Countries, Highly Indebted Poor
Countries, countries and territories under
occupation, and countries recovering from
conflict or natural disasters.
22. In the evolution of the Information Society,
particular attention must be given to the special
situation of indigenous peoples, as well as to the
preservation of their heritage and their cultural
legacy.
صفحه 201:
IS ean Se world summit
COMMITMENT a Gn the information society
Geneva 2003 - Tunis 2005
1۷1
23. 6 6 that a gender divide exists as
partof the digital divide in society and
we reaffirm our commitment to women’s
empowerment and to a gender equality perspective,
so that we can overcome this divide. We further
acknowledge that the full participation of women
in the Information Society is necessary to ensure
the inclusiveness and respect for human rights
within the Information Society.
We encourage all stakeholders to support women’s
participation in decision-making processes and to
contribute to shaping all spheres of the Information
Society at international, regional and national
evels.
صفحه 202:
ص TUNIS
ال
ey ا | 11111
24, We'féelignise the role of ICTs in the protection
of children and in enhancing the development of
children. We will strengthen action to protect
children from abuse and defend their rights in the
context of ICTs. In that context, we emphasise
that the best interests of the child are a primary
consideration.
25. We reaffirm our commitment to empowering
young people as key contributors to building an
inclusive Information Society. We will actively
engage youth in _ innovative ICT-based
development programmes and widen
opportunities for youth to be involved in e-strategy
processes.
صفحه 203:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT a ”
26. We recognise the importance of creative
content and applications to overcome the digital
divide and to contribute to the achievement of the
هرازه رت اس development goals and
رت including the Millennium Development
Goals.
27. We recognise that equitable and sustainable
access to information requires the implementation
of strategies for the long-term preservation of the
digital information that is being created.
28. We reaffirm our desire to build ICT networks
and develop applications, in partnership with the
private sector, based on open or interoperable
standards that are affordable and accessible to all,
available anywhere and anytime, to anyone and on
any device, leading to a ubiquitous network.
صفحه 204:
TUNIS فس at
COMMITMENT a ”
Geneva 2003 Tunis 2008
29. Our conviction is that governments, the private
sector, civil society, the scientific and academic
community, and users can utilise various
technologies and licensing models, including those
developed under proprietary schemes and those
developed under open-source and free modalities, in
accordance with their interests and with the need to
have reliable services and implement effective
programmes for their people. Taking into account the
importance of proprietary software in the markets of
the countries, we reiterate the need to encourage
and foster collaborative development, inter-operative
platforms and free and open source software, in ways
that reflect the possibilities of different software
models, notably for education, science and digital
inclusion programmes.
صفحه 205:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
Geneva 2003 - Tunis 05
30. Recognising that disaster mitigation
can significantly support efforts to bring
about sustainable development and help
in poverty reduction, we reaffirm our
commitment to leveraging ICT
capabilities and potential through
fostering and strengthening cooperation
اه the national, regional, and
international levels.
صفحه 206:
TUNIS > Srrthe information society
COMMITMENT -
31. We commit ourselves to work together towards
the implementation of the digital solidarity agenda,
as agreed in paragraph 27 of the Geneva Plan of
Action. The full and quick implementation of that
agenda, observing good governance at all levels,
requires in particular a _ timely, effective,
comprehensive and durable solution to the debt
problems of developing countries where
appropriate, a universal, rule-based, open, non-
discriminatory and equitable multilateral trading
system, that can also stimulate development
worldwide, benefiting countries at all stages of
development, as well as, to seek and effectively
implement concrete international approaches and
mechanisms to increase international cooperation
and assistance to bridge the digital divide.
صفحه 207:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT a ”
Geneva 2003 - Tunis 2005
32. We further commit ourselves to promote
the inclusion of all peoples in the Information
Society through the development and use of
local and/or indigenous languages in ICTs.
We will continue our efforts to یسوم and
promote cultural diversity, as well as cultural
identities, within the Information Society.
33. We acknowledge that, while technical
cooperation can help, capacity building at all
levels is needed to ensure that the required
institutional and individual expertise is
available.
صفحه 208:
TUNIS mig voter
COMMITMENT ۳۸ 4
Geneva 2003 - Tunis 05
34. We recognise the need for, and strive to
mobilise resources, both human and
financial, in accordance with chapter two of
the Tunis Agenda for the Information Society,
to enable us to increase the use of ICT for
development and realise the short, medium
and long-term plans dedicated to building the
Information Society as _ follow-up and
implementation of the outcomes of WSIS.
35. We recognise the central role of public
policy in setting the framework in which
resource mobilisation can take place.
صفحه 209:
world summit _ اجأ TUNIS
و دی با سا ی COMMITMENT a
36. We value the potential of ICTs to promote
peace and to prevent conflict which, inter alia,
negatively affects achieving development
goals. ICTs can be used for identifying conflict
situations through early warning systems
preventing conflicts, promoting their peaceful
resolution, supporting humanitarian action,
including protection of civilians in armed
conflicts, facilitating peacekeeping missions,
and assisting post conflict peace-building and
reconstruction.
صفحه 210:
TUNIS eam Se world summit _
COMMITMENT a و دی با سا ی
37. We are convinced that our goals can
be accomplished through the
involvement, cooperation and partnership
of governments and other stakeholders,
i.e. the private sector, civil society and
international organisations, and_ that
international cooperation and solidarity
at all levels are indispensable if the fruits
of the Information Society are to benefit
all.
صفحه 211:
TUNIS ae wold eit
COMMITMENT ۳۸ 4
Geneva 2003 - Tunis 05
38. Our efforts should not stop with the
conclusion of the Summit. The emergence
of the global Information Society to which
we all contribute provides increasing
opportunities for all our peoples and for an
inclusive global community that were
unimaginable only a few years ago.
We must harness these opportunities
today and support their further
development and progress.
صفحه 212:
TUNIS اجأ world summit
25 on the information society
COMMITMENT تس
39. We reaffirm our strong resolve to develop
and implement an effective and sustainable
response to the challenges and opportunities
of building a truly global Information Society
that benefits all our peoples.
AO. We strongly believe in the full and timely
implementation of the decisions we took in
Geneva and Tunis, as outlined in the Tunis
Agenda for the Information Society.
صفحه 213:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 214:
زیبایی شناسی دیجیتالی
.خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد
بخش اول : زیبایی جویی
نيازهاى انسان :
- تكاملى اصلى
- اجتماعى فرعى
- طبيعى ( فطرى) تبعى
صفحه 215:
eile 3 جویی (ادامه)
طبیعی : خصوصیاتی که جزء غرایز فطری و دارای ريشه طبیعی
بوده. منشاء آن نیازهای شخصی و فردی است.
اجتماعی : نیازهایی که ريشه اجتماعی داشته و حیات اجتماعی
انسان را می سازد.
تکاملی : نیازهایی که در پیوند با غایت آمال و آرزوهای انسان
در فراسوی زمان و مکان مطرح می شود.
صفحه 216:
احساس زيبابى
5 ييوند عميق با عالم وجود
* جز در ساحتى خاص, هر گز تلبع عادات اجتماعى: قومى ويا
تعلقات شخصی و مقتضیات روز گار نیست.
؟ عادت ها و تعلقات همچون غبار است که بر آیینه فطرت
می نشیند و معیارهای. کاذبی را بر فطرت زیبا پسند و
زیباشناس انسان تحمیل می کند
صفحه 217:
احساس ز gle «دامه)
* تفاوتبای موروثی, اقلیمی و قومی را نمی توان اتکار کرد.
* آنچه در این جبان واقع می شود جلوه شبودی. گنجینه
های دیگر است. آنان که نظری خطاپوش یافته اند آتن
جلوه ها را در همین دنیا می iin
۶ جاذبه های فطری روح. عمیق و پایدارند و اگر چه ممکن
است. از گرايش های غریزی ضعیف تر جلوه کنند. اما در
نبایت ساحت اصیل وجود انسان فطرت البی اوست.
صفحه 218:
کمپوزیسیون و کیفیت تجلی زیباییهای عالم قدس در
نسبت ها و مقادیر
* اتحاد در اصل و ريشه بین فطرت انسان با نظام غایی خلقت.
* تناظر ميان ظاهر و باطن
* زيبايى جلوه هاى اين نظم كلى و يكانه ( هر جا كه باشد) در
جشم ما
* هنر. تجلى حسن و بيباء حضرت حق است.
صفحه 219:
؟ اثر هنریی زیباست. که بتواند در این نظام غایی و
یگانه جذب شود.
5 نظام احسن عالم. نظامی متقارن است.
* تقارن يكى از نقاط ييوند ما با جبان است.
* قواعد استتيك يا زيبايى شناسى. مجموعه جلوه هاى
حسن و نظم غايى در كميت ها و مقادير و تناسبات
است.
صفحه 220:
ارن " "توازن" و "تعادل" در حقیقفت بیان های
مختلفی هستند از یک امر واحد ( جلوه گاه حسن و
نظم غايى) - تناظر ميان روح و جسم و تناسب ميان
انسان و جبان طبيعت
* ستكين بودن يايين تصوير در بيننده احساسى از
استوارى و ثبات مى آفريند. جرا كه انسان و
موجودات ديكر با ياهاى خود بر خاى قراركرفته لند
و ثباتشان منوط به جاذبه ای است که از جانب خاک
آنیا را بسوی خود می کشاند.
صفحه 221:
* هر کار هنری مجموعه ای است از تکه خورده La که هر
یک نسبت به دیگری و نیز هر یک نسبت به کل کار.
پیوندی ویژه دارد.
* در بررسی شکل ظاهری ( فرم) یک کار هنری که در
برابر محتوی ( موادی که در درون شکل. با نظمی ویژه
چیده شده قرار می گیرد مى توان ۳ عنصر را تشخیص
داد
صفحه 222:
عناص رتکرار» تنوع و وحدت
(مثال .کلدان)
؟ عنصر تکرار: خط های محیطی یک گلدان نسبت به
یکدیگر. متقارن همشکل, همگون یا مکمل هستند. در
یک گلدان غیر متقارن یا نیمه متقارن. نیز این
خطوط نسبت به یکدیگر. دارای. جنبه ای همگن یا
تکمیل کننده هستند.
صفحه 223:
* عنصر تنوع : خط های محیطی در گستره طول خود
مسیرهای کم و بیش گوناگونی را می پیمایند. هر چند
در غالب حالات در فاصله خویش نسبت. به خط محوری
قرینه اند.
* عنصر وحدت: تنوع ها آنچنان گسیخته از هم نیست که
در هیات ظاهری و کلی گلدان ناهمگونی بوجود آورد.
از این گذشته. هر تکه از شکل گلدان. مثلا دسته آن. با
صفحه 224:
رن گ آفرینی و زیبایی شناختی
؟ اصطلاحات مربوط به رنگ
رنگ sla خالص : قرمز. زرد. سبز. آیی
روشن فام ها: صورتی. بنفش روشن. هلویی
محصول آمیختن رنگ های خالص با سفيد
تیره فام هاا: قبوه ای. زرشکی. زیتونی
محصول تر کیب. رنگ های خالص با سیاه
صفحه 225:
خا کستری فام ها : خرمایی. قبوه ای کم رنگ.
خاکستری مایل به قبوه ای
از آمیختن رنگ های خالص با خاکستری
بی فام ها : رنگ های خنثی ( سفید. خاکستری و سیاه )
ارزش: روشنی یا درخشند کی
رنگینگی : غلظت. یا حد اشباع شد گی
صفحه 226:
5 هر توالی منظم رنگ. از چشم انسان خوشایند است.
* نظام های رنگ. بطور کلی دارای زیبایی ذاتی هستند
39 در گام های روشن فام. عنصر مشترک هماهنگ کننده
سفيد است.
در گام های تیره ol pb عامل سياه است.
۴ در كام Gla خاکستری فام. عامل هماهنگ کننده.
خاکستری است.
صفحه 227:
؟ تماشای گام های فام دار که بدقت تر کیب شده
باشد. بسیار لذت بخش است. List Ls Ws هم
خوشایند است و هم سبب روشن شدن ذهن انسان
شود
59 كام فام دار همگون. نه تنبا دستیابی به واقع كرايى
شكفتى انكيز در هنر بازنما ( از نو نشان دادن) را
ميسر مى سازد بلكه در زمينه هنر انتزاعى نيز داراى
زیبایی و ارزش بسیار است
صفحه 228:
:سا زمانندی رنک
هر جا طرح ریزی اگاهانه دنیای شکل های رنگی, یا
اراشه معیارهابرای مراجهه سودمند باشد
سازمانبندی رنگ ضرورت می یابد. معادله رنگ,
نموداری است بسیار جذاب. نظم طبیعی و عینی کام
های رنگ را دریافت می کند و آنبا را بصورت
معادله ریاضی ارائه می دهد.
صفحه 229:
درآمیختن رنگ : ابتکار و آزادی عمل میدان می يابد.
عوامل هماهنگی : یک عمل خلاق هرگز نمی تواند بدور از
دخالت ذهن باشد. در قوانین طبیعی هماهنگی وجود
دارد. نظام های. رنگ بدور از خطا نیستند. هنرمند قبل
از آنکه این نظام ها در حافظه و فکرش تثبیت شوند.
بايد بابرخی عکش العمل های رو ۱۳
جاذبه هستند آشنا شود.
صفحه 230:
بخش دوم : پیجیدگی در هنر تعاملی»
در جستجوی زیبایی شناسی دیجیتالی
نف ها
* وجود شناسی (ontology)
مساله سازى بين خود فرمانى (autonoMy)
و محدود بودن به كنترل هاى
(heteronomy) 39
صفحه 231:
پیچیدگی در هن تعاملی. در جستجوی زیبایی شناسی دیجیتالی
متغيررها (دامه)
(Authenticity ) ys9: i °
مساله اصلی در مقابل فرعی ( مشتق)
(Mutability ) 524) p35 °
خصوصیات سلسله وار رسانه جدید
ساختار غير مدام
* تغيير شكل دهی ( 112712560011126)
تغيير شکل قالب در جسم. مکان و فضا
صفحه 232:
بارامترهای دیجتا
ویژگی مدولار بودن رسانه دیجیتالی
حفظ ترتیب ساختاری به رغم تفییر در الگوی مقیاس و
تر کیب فضایی
* جدا پذیری
تصاويرءاشياء گرافیکی, پرونده های موج, چند ضلعی ها
متون ومانند آتن ها در قالببای گسترده می توانند به
یکدیگر بپیوندند. ) برنامه کامپیوتری يا پویا نمایی)
صفحه 233:
بارامترهاى دیحیتالو (aston)
- سطح يرونده : متن وب دربردارنده اشياء كوناكون
مانند تصویرهای 61۳ و ۳۳۵[ و 11۳085 صحنه هاى
,۷۳۷1 و فیلم های Shock wave
(script level): pie cw -
انواع sub - ۲0121106 ها. تابع ها و دستورهایی که در
درون اشیاء نرم افزاری بزرک قرار می Sw
صفحه 234:
بارامترهام ديجيتالي «داعا
* سازمان haptic - كسسته
" گسسته " به معنای آنن است که پرونده هاء اشیاء و نوع
های رسانه ای می توانند توزیع شده. تدوین شده و
بدون آتکه پیوستار آنال و گ مورد توجه باشد تر کیب
شوند.
وائه 180110 در مقابل 0۳0110 بیانگر آتن است که اشیاء
رسانه ایب در زمان و مکان مستقل از صفحه نوری
a4 polic plas a_s (Graphical interface)
یکدیگر پیوند می زند وجود دارند.
صفحه 235:
تعامل
وقتی کار با کامپیوتر ویژگی " معنایی we “ (SEMANTIC)
یابد امکان تعامل مطرح می شود.
- ظرفیت " معنایی" و " هوشمندی" کامپیوتر
- تفاوت کامپیوتر دیجیتال ( به عنوان یک سیستم پیچیده ) با
انسان
- کامپیوتر به عنوان یک ساخت 21100016110
اجرا و کنترل تمام ساخت های ورودی - خروجی از بیرون
کنترل می شود.
صفحه 236:
تعامل «دامه)
کامپیوتر بطور معنایی نسبت به پردازش نشانه ها بت
(syntax ) و معنا( (semantics وجود داز د.
؟ انسان. از سوی دیگر به عنوان یک سیستم autopoietic
خود را از طریق خود فرمانی تصمیم- گیرانه ( در مقابل
ظرفیت. تصمیم کیرلنه) معرفی می نماید. رفتار اجتماعی-
ارتباطی نتیجه فرایند خود انعکاسی است.
لين فرايند مشخص کننده تجربه رتبه دوم می باشد
زیرا سیستم در درون خود پیوند بین سیستم و محیط
بیرونی را دارد.
صفحه 237:
تییولوژی تعا
Stahl Stenslie هنرمندو پژوهشکر سایبر ن روژعسه نوع
تعاملیرنسانو ک امپیوتر مطرحمیکند
* تعامل گرایی انفعالی
به عنوان ساده ترین سطح , ورود Stop /01217 گونه کاربر در
یک ماده تازه آماده شده
در این نوع. کاربر تاثیر کمی بر محتوای تجربی و الگوی واقعه دارد.
تعامل و حافظه مبتنی بر ماشین به وسیله یک برنامه ساخته شده
لند و صرفا از یک و فقط یک مسیر از پیش تعیین شده تبعیت می
صفحه 238:
تییو لو ژی تعامل (asta
٠ تعامل گرایی مبتکرانه
به معنای روش سایبرنتیکی که ساختار و محتوای سیستم به
الگوهای رفتاری و ورودی های کاربر عکس العمل نشان داده
و خود را تطبیق می دهند.
تعامل گرایی مبتکرانه. همچنین به جدایی از برنامه ریزی
6 پیوند دارد. یعنی اجازه می دهد که کاربر:
- نتایج اولیه را مشاهده نماید
- منوهای انتخابی و جعبه های کفتکو را فعال نماید
صفحه 239:
* تعامل گرایی symbioactive
در این نوع. تفاوت بین کاربر و سیستم ناپدید می شود.
های الکترونیک که مسیر یابی حساس sensor)
(motion capturng) 5 ys = slsol& (tracking
وسایل دید استرئو سکوپیک. digital body suits. data
5 و مانند آتن را بکار می گیرند اغلب اوقات کاربر را در
این احساس که با سیستم " یکی " است قرار می دهند.
دست شما حدسی می زند و ماشین بلافاصله همزمان جواب داده که
حس مشترکی را بوجود می آورد که در دنیای واقعی و نه در
فضای مجازی حضور دارد.
صفحه 240:
ماتر س تعامل
نوع پدیدارشناسی
انفعالی خطی بودن ز بر گشت پذیری
مبتكرانه غير خطى بودن : بر گشت ناپذیری
Symbioactve شفافيت
صفحه 241:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
بخش هشت
اخلاق و فنا اطلاعات
سید جعفر مرعشی
پاییز 1384
مرکز آموزش سازمان مدیریت صنعتی
صفحه 242:
اخلاق و 16/1
* ظهور فناوري اطلاعات و ارتباطات (41)1 موجب پیدایش
سریعترین و بي سابقه ترین تحولات در عرصه زندگي اجتماعي
انسان گردیده است.
عصر اطلاعات و جامعه اطلاعاتي در حال شکل گيري است.
بنابراین فناوري اطلاعات و به تبع آن اینترنت هم یک «فناوري
توانمندسازي» است و هم یک «فناوری ساختارساز» اجتماع.
ابعاد اخلاقي جامعه اطلاعاتي به صورت گسترده اي با فلسفه.
ايدئولوژي. جامعه شناسي. باورهاي ديني. سیاست. علوم و فناوري
پیوند دارد.
صفحه 243:
* از سوي دیگر فناوري اطلاعات و اینترنت تا حد بالايي موتور
محرکه جهلني سازي يا جهلني شدن ) است و اینترنت در
حال تبديل شدن به اصلي ترین بزرگراه ارتباطي جوامع
است.
* زمينه بسياري از موارد اجتماعی از جمله اخلاق در حال
جابجايى از زمينه هاى ملى به بين المللى است.
صفحه 244:
* آیا مي توان معیارها و باورهاي اخلاقي یک جامعه را در
جامعه اطلاعاتي جهاني براي تمام جوامع بکار گرفت؟
* آيا امکان ایجاه یک «سستی لها ۰
دارد؟
صفحه 245:
* مباحث اخلاقي متنوع که در جامعه اطلاعاتي مطرح مي شوند:
- اخلاق در ارائه اخبار و شایعات
- سايتهاي توسعه تنفر
سايتهاي غیر اخلاقي
- حقوق مالکیت معنوي
اهنت فردو
- محرمانگی اطلاعات
7 اخلاق در کسب و کار
صفحه 246:
؟ تمام لین موارد « حساس از نظر ارزشی» به شمار مي روند.
لیکن « معیارهای ارزشی » در جوامع مختلف متفاوت است.
* در جهلني که تعاملات گوناگون جوامع با یکدیگر روز به روز
ee ee ا
انجام مي شود. با چللش هاي فرهنگي و اخلاقي پیش رو
چگونه برخوردی باید داشت؟
صفحه 247:
پایگاه و جایگاه اخلاق اجتماع
پایگاه اصلي اخلاق. تمایلات عمومي جامعه است. جامعه داراي
تمايلاتي است که فرآیند آن اخلاق اجتماعي را تعریف مي کند.
نقطه روبروي تمایلات جامعه. ارزشها هستند؛ به این معنا که هميشه
ارزشهاي اجتماعي برابر با تمایلات اجتماعي است. هرگاه تمایلات
اجتماعي دستخوش تحولات شود. ارزشهاي اجتماعي هم دستخوش
دگرگوني مي شود.
از سوي ديكرء ارزشهاي اجتماعي مبداء پیدایش نظام حقوقي و
دستوري جامعه مي باشد؛ يعني جوامع مختلف بر اساس نظام ارزشي
خود. حدود و حقوقي را تعريف مي كنند و متناسب با لين حقوقء به
طراحي تكاليف و دستورات مي پردازند.
صفحه 248:
یایگاه و جایگاه اخلاق اجتماع
گاهي آنچه از اخلاق در حوزه هليي چون «فناوري اطلاعات» قصد مي شود
نظام حقوقي و دستوري ست كه از تمایلات عمومي بر مي آید؛ شاهد مثال
اين موضوع را مي توان اعلاميه اصول 0 اطلاعاتي نام بردء که در آن
بجای ارزشها؛ به حقوق و دستورات برآمده از ن نأك ده
* اين امر بدان جهت است كه بين اين دوء ييوندي جدي برقرار است كه
كاهي هم اين دو عرصه با هم أميخته مي شود و اختلالاتي حاصل مي
كردد.
صفحه 249:
نسبت «اخلاق» و «فناوری اطلاعات» در دو باور:
نگاه اول: برخی از صاحبنظران بخصوص در نگاه هاي فلسفه تاریخی. فرآيندهاي
پیچیده تاريخي را ساده سازي مي کنند و تحولات پیچیده جوامع بشري را به
عامل تحول در رولبط توليدي و بخصوص فناوري ها نسبت مي دهند و تحولات
صنعتي و تکنولوژیک را مبداء همه تحولات مي پندارند.
اگر از این زاویه بينديشیم. فناوري پایگاه اصلي اخلاق است. و تحول فناوري به
تحول اخلاق. عواطف. گرایشها. حساسیتها و ارزشهاي اجتماعي منتهي مي
شود به بيان ديكره پایگاه تکامل احلای تکام هار۵ ۱۹ ۱
زایش ارزش است که نمي توان آنرا به «ارزش» مقید نمود.
نگاه سوسیالیستها و مارکسیستها بیشتر به این جهت منعطف است. آنها اگرچه
راهكارهايي را براي JES اخلاقي توسعه فناوري پيشنهاد کرده اند. ولي
نگاهشان نوعي تلقي جبرگرایانه تاريخي است که عامل اصلي تحول تاریخ را به
روابط توليدي و به دنبال آن به ابزار و فناوري ها باز مي گرداند.
صفحه 250:
نسبت «اخلاق» و «فناوری اطلاعات» در دو باور: Gals
نگاه دوم: در تعامل میان فناوري و اخلاقء گرچه اخلاق تحت تأثیر فناوري ها قرار
گرفته و داده هاي فناوري» موجب تحول در گرایش ها و تمایلات عمومي ۱
حساسيتهاي اجتماعي مي گردد. ( همانگونه که بینش هاي اجتماعي را
عوض مي کند. گرایش هاي اجتماعي را نيز تحت تأثير خود قرار مي دهد)
لیکن در این سیکل. عوامل متغير و متعددي بر هم لثر مي گذارند و اخلاق
انساني هم. در جهت گيري توسعه فناوري اثر گذار است. و اینگونه نیست که این
تأثیر یک سویه باشد و یا متغیر اصلي همان فناوري باشد. بلکه متغیر اصلي.
اراده های اسان ات
ن اساس, توسمه فتاوری از منت اخادی» فلا Pleas cole
توان مديريت اخلاقي بر توسعه فناوري اقلت ابلكد لين امر یک ضرورت al
زيرا که توسعه فناوري همانگونه که فرصتهاي فراولني در اختیار بشر قرار مي
دهد. تهديدهاي بسياري نیز براي بشر ایجاد مي کند. که با اخلاقي كردن توسعه
فناوري مي توآن تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده و از فرصتها بهترین بهره
برداري را نمود.
صفحه 251:
نسبت «اخلاق» و «فناو 6 اطلاعات» در دو باور:_«دام
؟ بنابراین» گروه دوم معتقد است که هم مي توان توسعه فناوري را تحت
تأثیر اخلاق قرار داد و هم مي بایست اين كار اتفاق بیفتد.
تلاشهاي جدي در جامعه جهاني معطوف به این امر شده تا اجماع جدي در
این راه ایجاد کنند. 0
ساز و كاري كه در اين میان دنبال مي شود آن است که ابتدا یک نظام
تعاریف ایجاد مي کنند و به دنبال نظام تعریف. نظام تکالیف و دستور مي
سازند و در نهایت تطبیق انجام مي شود.
مثال: در شکل گيري منشور حقوق بشر, تعاريفي oe es
ن تكاليفي ایجاد گشته و سپس تطبیق مي شود و در نهایت احكامي از
طریق مجامع تصمیم گیرنده بین المللي صادر مي گردد.
همچنین در موره جامعه اطعا ای را ۳ ۱۳
صفحه 252:
* نکته قابل تأمل این است که پایگاه اخلاق که باید جامعه اطلاعاتي را مقید به آن
ساخت چیست و در چه لایه هليي مي توان جامعه اطلاعلتي را مقید به اخلاق
نمود؟
* همانگونه که اشاره شد. پایگاه اصلی اخلاق. تمایلات است. لیکن خود تمایلات
هم تحول پذیرند و هم ممکن است تغییر جهت بدهند. بر لین اساس چگونه مي
توان پایگاه روشن و پایدار براي اخلاق تعریف کرد؟
* اگر پایگاه اخلاق را به تمایلات طبيعي و مادي بشر برگردانیم. این تمایلات هم از
ناحیه خود فرد و هم از ناحیه ساماندهي اجتماعي قابل کنترل و مدیریت
هستند. اگر ما همه ارزشهای اخلاقی را بر گرایشهای ی دوک
و سپس لین «ميل به لذتها» را به یک نظام اخلاقي تبدیل نماییم. اخلاق پایدار
و هدلیت بخشي که دوام تاریخی داشته باشد به دست نخواهد آمده این همان
مسأله اي است که اکنون در جهان اتفاق افتاده. که بخصوص مي خواهند فرآیند
توسعه را اخلاقي کننده و نیز در دو دهه آخیر مي کوشند فرایند بیترت جامه
اطلاعاتي را اخلاقي نمایند.
صفحه 253:
براي اينكه اين اخلاقي سازي انجام گیرد. ناكزير بايد يك اخلاق محوري
تعریف شود که ما از DEI as ool توسعه» یا «اخلاق تکامل» تعبیر می
کنیم. اگر شما محور اخلاق را تمایلات طبيعي انسان قرار داده و بخواهید
بر پایه ن ارزش بسازید. برآیند همه ادن تمايلات در دنياي كنونيء به
توسعه صریف مي ون اس ين
ارزشي است که همه ارزشها oa ارزشهاي ليبراليستي + ola مقيد مي
گردد.
در لین زمینه يكي از مصوبات مجمع عمومي سازمان ملل بیان مي کند که
همه افراد بشر حق دستيابي به توسعه دارند و بدنبال تعریف ol حق.
دولتها را مكلف مي كنند كه بليد بستر توسعه سياسي. اقتصادي و فرهنگي
را در جوامع خود فراهم كرده و همكاري بين المللي هم داشته باشند.
صفحه 254:
* يس یک ارزش محوري تعریف شده که همان «توسعه» است. و بر مبناي ارزش
محوري. حقوق تبیین شده. «حق توسعه» تعریف شده و بر مبناي آن
دستورسار اجام بد Fore ace
بنابرلين «بايد» اساسي كه جامعه اطلاعلتي به آن ملزم مي گردد. لین است كه
«بايد» بستر توسعه مهيا شود.
التزامات اخلاقي و حقوقي و دستوري كه راهيلبي و دستيابي به توسعه را فراهم
مى كنندء بايد مشخص گردد.
صفحه 255:
* انسان هرگاه اطلاعاتي را بكار مي كيرد بدنبال هدفي است؛ ارزشها در كاربري
اطلاعات مي آیند. چنانچه اطلاعات را بهم پیوسته ببينیم. و نظام اطلاعات. نظام
فناوري ها را بصورت «کل گرایلنه» در نظر بگیریم. و به وییه مجموعه فناوري و
اطلاعات را در فرآیند «توسعه» مورد توجه قرار دهیم. در لين صورا به لين نتيجه
مي رسیم که جهت گيري توسعه در ذات اطلاعات حضور پیدا مي کند. » يعني
نظام زني که براي توسعه تعریف مي کنید متناسب با اهداف توسعه است. و
اين نظام متوازن بر محتوا اثرگذار اس و هركاه هدف اخلاقي حاكم بر توسعه
فناوري عوض شود. ماهیت توسعه فناوري هم تحت قرار خواهد گرفت. اگر
توسعه فناوري به سمت افزايش بهزيستي مادي 3 غيرقدسي برود. حتما همین
ساز و كارهاي كنوني بدست خواهد امد آنا bal فرآیند توسعه و اهداف تکامل
را تغییر حادیم. طیعا ماهیت و محتوای فناوری انلاعات پا ۱ ۱
اطلاعات و ارتباطات هم تغییر خواهند کرد. کیفیت هوشمندي اجتماعي بشر هم
صفحه 256:
* آنجه كفته شد همان نقطه اي است که درباره آن بین محققین اختلاف
دیدگاه وجود دارد.
پاره اي از محققین به درستي معتقدند که ماهیت فناوري ها و اطلاعات و
ارتباطات. حامل ارزش است و ما در برخورد با آنها نمي توانیم آزاد برخورد
کنیم. يعني این فناوري ها ارزش خاص را بر جامعه تحمیل مي کند. همانطور
که شما هم مي توانید ارزشهاي خود رابه تسبت به لن تحمیل کنید. چرا که
فناوري ها بدون اقتضاء نیستند. بلکه «جهت» در ذات آنها متبلور شده است.
آنها تجسم تمایلات عمومي هستند و جهت تمایلات عمومي را با خودشان
دارند.
* البته آنچه اشاره شد. نه به لین معناست که ما در مقلبل لین جهت مجبوريم.
بلكه ما هم صاحب اراده ايم و به نسبت مي توانيم بر اين آثاره مسلط شویم.
صفحه 257:
آثار جریان «اخلاق الهی» در «فناوری اطلاعات»
اگر نگاه دوم را بپذيريم آنگاه دو جهت اساسي مي تولند حاکم بر توسعه
فناوري باشد. لین دو جهت محور دو اخلاق قرار مي گيرند. در واقع بسياري
از موضوعات که اشاره شد مسائل کلان اخلاقي است که در موضوع فناوري
و ارتباطات مطرح است که باید اینها را حول یک محور و جهت حل کنیم.
در توسعه به مفهوم مادي. حق توسعه را حق اساسي بشر قرار مي دهیم و
بر اساس این حق توسعه. حقوق را در سایر حوزه هاي کلان تعریف مي
کنیم و نظام دستوري و تکالیف را معین کرده و سپس بر اساس فناوري ها
و دستور و قانون و..» هم کاربرد و هم تولید را کنترل مي کنیم.
اگر جهت توسعه فناوري جهت توسعه مادي باشد. ممکن است بخشي از
اطلاعات تولید و توزیع آن. كه مخل فرآیند توسعه است کنترل شود.
صفحه 258:
عجز توسعه مادي از رفع تهديدهاي «فناوري اطلاعات»
* اگر جهت اساسي را جهت توسعه بهره وري مادي و ارضاء طبيعي انسان
قرار دهیم. در ola) plo حیات انساني نتیجه اي به بار خواهد آمد؟ به
نظر مي رسد که این اخلاق. ظرفیت کنترل هواهاي بشر را ندارد. چون
شما اخلاق را براي کنترل هواها مي خواهید. جه بخشي از کنترل با ارزش
گذاري هاست. و بخشی از آن با قانون گذاري و با سایر ابزاري که براي
كل ود ۱
* اكر محور اخلاق را توسعه لذتهاي مادي قرار دهيمء اين اخلاق كارساز و
توسعه ياب در همه عرصه ها نخواهد بود. نكته مهم در اينجاست كه اين
اخلاق منتهي به روحيه ايثار و كذشت و محبت اجتماعي نمي شود. اكر
شما اساس انگیزش انسانی را حركت به طرف دنياي بهتر قرار دهید. ميلي
پیدا نمی کنید که انسان با تکیه بر آن» بر سر دنیا فداكاري کند. البته
تجارت بر سر دنیا را همه عقلا انجام مي دهند.
صفحه 259:
۰ اگم شما انسان را ماکیاولی تعرریف کردید» این انسانء داعیه ای بای
گذشت ندارد ؛ اگر سود دنیایی اصل باشد؛ طبعاً انسان و جامعه ای که
سود محور است و نیز جامعه جهانی که از طریق (توسعه» به سمت سود
جویی بیشتم حرکت می کند» به اخلاق ایثار و گذشت نسبت به دنیا نمی
انديشد . بنابراين هر چه تلاش کرده و اصول اخلاقی را حاکم کنید » این
اصول اخلاقی » جلوی بحرانها و تهدیدها را نخواهد گررفت .
صفحه 260:
* بعد از جنگ هایی که در جهان اتفاق افتاد و آثار مخربی که برجامعه بشری بر
جای گذاشت . تلاش های جدی اتفاق افتاد تا از طریق حاکمیت اصول اخلاقی و
ارزشی, جلوی این تهدیدها گرفته شود و فضای جامعه جهانی بای بشس »
فضای امن می شود » ولی چنین چیزی بای بش اتفاق نیافتاده است . ممکن است
بگوییم La go dab ناقص بوده و ضعف های مرحله ای وجود داشته » که
در فرآیند تکامل ؛ موتفع می شود ! ولی بهتم این است که ريشه یابی کنیم و
بدانیم که ما بر چه اساسی و با چه بنیانهای اخلاقی می خواستیم امنیت جهانی
ايجاد كنيم ؟ با چه اصول اخلاقی می خواستیم عده ای فرصت ها را به نفع
خودشان و بر علیه جامعه جهانی ؛ به تهدید ؛ تبدیل نکنند ؟
صفحه 261:
* اگس پایان این اصول اخلاقیء دستیابی به دنبای بهتس است» آنن جایی که فرد
منافع خود را در ایجاد تهدید بای دیگران و استفاده جویی از فرصت ها به نفع
خودش می داند ؛ به چه دلیل این کار را نکند ؟ به راستی چه ضمانت اخلاقی در
اين ميان وجود دارد ؟ ممکن است گفته شود ما نظام دستورى و حقوقى مى آوریم
و نظام دستورى وحقوقى تابع نظام اخلاقى است ! ولى يرسش اين است كه در
آخر کار؛ ضمانت اجرایی دستور چیست » مگ ضمانت اجراى قوانين » جر
قدرت نیست؟ مگ پایگاه قدرت » چیزی ج تمایلات عمومی است ؟ اگم شما مى
خواهید تمایلات عمومی را به سمت توسعه مادی هدایت کنید و اصول اخلاقی را
حاکم نماییم تا از فرصت ها سوء استفاده نشده و تهدیدی بررای بشم نباشد ء با کدام
انگیه می خواهید این اصول اخلاقی را ایجاد کنید ؟
صفحه 262:
* اصول اخلاقی که منتهی به ایثار نشوند» بی تردید اصولی نیستند که پایدار
بمانند و بتوانند تهدیدها را که در حال گسترش هستند ؛ از پیش روی جامعه
بر کنار کنند ! توسعه فناوری ها ء همان طور که فرصت های کلانی را در
احتیار انسان گناشتد, تهديدهاي جدی را هم ايجاد كرده استء بنابراين »
پیش بینی و تحلیل ما این است که احلاق» حتما ماهیت فناوری را هم قید می
زند.
صفحه 263:
اگر ما فناوری اطلاعات را به صورت انتزاعی نبینیم » بلکه در بستر تکامل » و
یک بافت در حال تفبیس ببینیم » حتماحهت تضی »بر مستوا اشرمی گذارد ول
اگم رابطه بین محتوا و ضریب هوشمندی » به خصوص در دوره ای که بای
هوشمندی جامعه جهانی به عنوان یک محموعه به هم پیوسته و دارای وحدت »
برنامه ریزی می شود حتما درمتن محتوای حود » دارای جهت و بار ارزشی حاص
است؛ که نه فقط در کاربمری» بلکه بر محتوای فناوری ها سیطمه پیدا می کند »
اين بار ارزشی عبارت است از «توسعه» و حقی که از دل آن بیرون می آید» همان
«حق توسعه» است ؛ سپس؛ تکلیفی بیررون مي آید که تکلین بستم سازی بای
توسعه است اگ چدیناست ین لقع قدریه کنر تدیدهای مه
توسعه فناوری را نخواهد داشت و ها سعایت ا اف دا
صفحه 264:
تحقق توسعه همه جانبه و پایدار » در مبنای الهی
* اخلاق دوع؛ پایگاهش عمیق تم از تمایلات طبیعی انسان استء اگس چه
تمایلات طبیعی انسان را هم لحاظ می کند . بافت فطری انسان » فطررت
توحیدی است » باید پایگاه اخلاق را فطررت انسان قررار دهید و بگویید اخلاق»
ريشه در آنن ارزشی دارد که خدای متعال » در باطن انسان قرار داده است ؛
یعنی جهتی که در فطرت انسان گذاشته اند باید پایگاه تمایلات عمومی؛ و بعد »
پایگاه ارزش گردد. باید سعی کنیم همان جهتی را که در فطررت است» شکوفا
کنیم و درمدیریت تمایلات عمومی ء آنها را هماهنگ با فطررت رشد دهید
صفحه 265:
* البته در این تمایلات, طبیعته انسان قرار دادء اما این تمايلات» به نفع ميل به
عبادت و يرسش حداى متعال» منحل مى شود » یعنی اگم خدای متعال » انبیاء و
حاملانی را که فرستاده تا بشر را به توحید دعوت کنند و حتی یک شرکت حفی
هم در انسان باقی نگذارد و او را جزء مخلصین قرار دهند ؛ به این معناست که
همه نيازهايش» به یک نیاز تبدیل شود ء که همان نیاز به قرب و سجده در مقابل
خدای متعال است ؛ همه لحظه های انسان باید در یک لحظه منحل شود ؛ نه اینکه
لذتی از طبیعت نمی برد بلکه این لذت ها ء ارتقاء کینیت پیدا می کند و وجدان
عمومی بش » ارتقاء سطح می یابد .
صفحه 266:
۰ اكس اين امم را يايكاه الاق قرار دهيم طبيعتاً بايد تمايلات عمومى به سمت
توسعه قرب » و توسعه سحده پیش رود . آن جا هم (ارتباط» است اساسا پیگاه
قرب هم » رابطه است ؛ زیرا تفریب به دای متعال چییزی جز: یک ارتباط
ييجيده تر و متکامل تر نیست » که در فرآیند فلسفی ؛ از آن به فرآیند (تولی و
ولايت» تعبيى می کنیم . خلاصه اینکه در تقرب نیز توسعه ارتباط وجود دارد
و ارتباطات اجتماعی توسعه پیدا می کند ؛ فناوری ارتباطات نیز توسعه بيدا مى
کند, چرا که عبادت باید توسعه پیدا كند ! به عبارت ديك » اين كونه نيست كه
بشم یا باید دنیا پررست باشد تا توسعه ييدا كندء يا خدا يرست باشد و منزروى
گردد ! اين» همان جيررى است كه در فلسفه غربه به خصوص بعد از رنسانس
مطرح شده ؛ و د کلام جدید » ظهور بيدا كررده است .
صفحه 267:
* به عقیده ما اینکه انگیزه های مادی می تواند به توسعه» تبديل شودء اما انگیزه
قررب و فطررت نمی تواند تبدیل به توسعه گرردد و فطررت هميشه انزوا گرا می
باشد » و انسان را از جامعه و حیات اجتماعی منزوی می کند » اندیشه باطلی است !
بلکه دریافت فطرت ما محموعه ای از نیازها است. ما این نیازها را باید به نحو
متوازن ( نه کاریکاتوریک ! ) شکوفا کنیم و همین توسعه متوازن فطرت بايد
مینای اخلاق قرار گیرد.
صفحه 268:
* بنابراین اخلاق محوری که بر محور آنن ؛ نظام اخلاقی و نظام حتوقی و نظام
دستوری شکل مب گید » اخلاق قرب است » یعنی بر اساس این مبنا ء اولین و
محوری ترین گرایش انسان که همه گرایشات را مي تواند در خودش منحل
سازد( نه نابود کند ! ) و آنها را شکوفا کرده و در یک نظام متوازن به فعليت
قطعی برساند ء همان میل به ربوبیت حداوند متعال است .
مامعتقدیم که توسعه کنونی؛ توسعه ای نامتوازن است» پعنی از انسان یک
موجود کاریکاتوریک درست کرده است ؛ که همین عامل , اکنون در حال تبدیل
شدن به انفجار معنویت در غرب است » و حتی بعد از رسیدن به توسعه , رضایت
مندی عمومی حاصل نشده است» چون نیاز قطری انسان را شکوفا نکرده و انسان
را کاریکاتوری» رشد داده است .
صفحه 269:
پس رشد متوازن فطرت, پایگاه اخلاق اجتماعی است و جهت گیسری آنن قرب
است ؛ خداوند در انسان ؛ میل به قرب و سجود در مقابل خودش قرار داده
است» که انسان در اوج رشد ملکوتی خودش؛ به اینجا می رسد . مى توان اين
لذت ومیل را مبنای هماهنگ سازی همه تمایلات قرار داد و همه تمایلات را
شکوفا کرد و در این فرآیند منحل نمود ؛ نه اینکه نابود نمود ؛ نابود سازی
نیاز طبیعی ء نه معقول است و نه محقق شدنی ؛ بلکه یا باید محور توسعه را لذت
جویی مادی قررار داد یا توسعه نیایش ! اگم توسعه لذت قررب و توسعه ارتباط
با حداوند اتفاق بیافتد؛ جامعه توسعه پیدا می کند .
صفحه 270:
* کته مهم این که توسعه ارتباطات» در ماهیت اشیاء وجود دارد ؛ چون یک بار »
ما ذات اشیاء را جدا جدا تعریف می کنیم و می گوییم انسان» انسان است یک بار
می گوییم انسان ها با یکدیگر ارتباط بر NA می کنندء و جامعه درست می
شودء و این ارتباط ذات انسان ها را تحت تأثیس قرار می دهد . دراین حالت»
انسان ها جدا از ساخته دارای قدرت ارتباط گیری هستند و تکلیفشان هم در
همین است ؛ یعنی انسان ها باید دنبال توسعه ارتباط باشند ؛ و با توسعه ارتباط »
باطن آنها دستخوش تحول شده ؛ و این تحول » تا «تمدن» که رایحه تجلی ظاهری
تمایلات و اراده های انسانی است » ادامه می یابد .
صفحه 271:
* اگس بخواهید یک تمدن متوازن داشته باشید ء پایگاه اخلاقی این تمدن ؛ از نظ فلسفه
اخلاق؛ فطرت است که باید بصورت متوازن و شکوفا شود . لذا ما حق محوری انسان
و جامعه انسانی در همه حوزه های توسعه را حق قرب می دانیم که هیچ کس حق
ندارد بشى را از اين حق محروع كند ؛ نه آحاد ديك » نه دولت هاء نه نهادهاى بين
المللی ! پلکه همه مکلفند بستم توسعه پرستش را در جهان ايجاد كنند . بنابراين» ما
به جاى حق توسعه ؛ حق يرستش مى كذاريم » واين را يك توسعه متوازن مى دانيم » و
گس نه؛ توسعه متوازن؛ که اکنون تعریف می کنند» توسعه اى است كه ظاهرش
متوازن استء اما در باطن» نا متوازن بوده و به گسترش عدالت و ایثار منتهی نمی
رد
* شاهد گویای آنن حاکمیت یک جانبه ای بناب مدیریت اینترنت و نیز حاکمیت
امپرراتوری های رسانه ای و خبری غرب و مدیریت بر وضعیت روانی بیم و امید
جامعه جهانی از طریق تنظیم اخبار و اطلاعات است .
صفحه 272:
تحقق «ایثار» و «امنیت» در حامعه توسعه یافته دینی
توسعه متوازن بر مبنای فطرت » توسحه ای پایدار » که دواع تاریخی دارد و می
تواند ایثار ایجاد کند؛ یعنی اگم به جای اینکه نیاز طبیعی انسان را فعال کنید و
آتشنشانى از حرص به دنيا در او يديد آوريد » فطرت توحیدی و نیاز به قرب
را فعال كرديد» این امس؛ تبدیل به اخلاق ایثار می شود ؛ وقتى اخلاق ايثار را به
نظام حتوقی و دستوری تبدیل کرده و ساختار سازی کردید» آنن موقع » فضای
امن ایجاد خواهد شد . چنین جامعه ای همان است که در آنن ؛ تمام انسان ها نهایت
تلاششان را خرج می کنند تا بیشترین خدمت را به جامعه انسانى برسانتد و
کمترین برداشت را بکنند . در چنین جامعه ای مسلما آتن امنیت عمومی فراهم
خواهد شد .
صفحه 273:
* البته خود این اخلاق هم ممکن است در یک منزلتی؛ تجارت باشد ؛ یعنی انسان
ایثار می کند تا به قرب رسد و به درجات بالاتم دست یابد؛ ولی در مرحله اوج
اين اخلاق» كه مرحله اوج عمرفان اسلامی است » انسان به جایی می رسد که در
مسیر خود ؛ هیچ چین جز فداکاری گردن در راه محبوب را نمی خواهد و هیچ
توقعی و طمعی ندارد .
این همان است که امیررالمومنین (ع ) می فرمایند : « من خدا را برای بهشت و
جهنم عباد ردم بلکه برای خود حضرت حق (عروجل ) عبادت کردم .» در
اینجا ء فطرت انسان به منرلتی می رسد که از سجده خودش هم هیچ توقعصی
ندارد؛ بلکه خود این سجده را پدهکاری به حضرت حق تلقی می کند .
صفحه 274:
* بنابراین» اگر ما بتوانیم این اخالاق را که توازنى در ارتباطات ایجاد می کند»
مبنای توسعه قرار دهیم » بهترین کار را کرده ایم . این کار بای آن است که
همه حیات بش به یک نیایش متکامل در مقابل خدای متعال » تبدیل شود .انسان
توسعه يافته اخلاقی » می تواند با هار زبان با خدای متعال ء ارتباط برقرار
کند که انسان توسعه نيافته ؛ از آن کار » عاجن است .
صفحه 275:
۶ جامعه توسعه یافته از منظ دین» جامعه ای است که با آهنگ ها و زبان های
مختلف و با شیوه های گوناگون و متنوع؛ و در عین حالء متوازن و منسجم و
هماهنگ, دائما در سال سحده شرب در محضیس حداو ند متعال است و اس تلت
متفاوت با توسعه مادی است که در آنن بشم دائما در حال سحده در مقابل ماده و
آثار ماده است .
* محورى ترین اصل اخلاقیء همین است که انسان ؛ سرانجام بايد در مقابل چیزی
نیلیش کنند و این نیلیش او را اخلاقی کند . این نیلیش و خضوع است که تقوا
می آورد . اگس آ- نيایش و حضوع که زادگاه اخلاق و ارزش» و زادگاه
تمایلات و حساسیت است» نیایش در مقابل آثار ماده بود » محصول آنن توسعه
امنیت و توسعه اخللاقی نیست .
صفحه 276:
* اگر شما نییش و خضوع را از باطن انسان بردارید» هیچ اخلاقی در عالم » شکل
نخواهد گرفت» درک از خیم و شر» متناسب با همان نیلیش اتفاق می افتد . انسان
اگم در مقابل ماده سجده کرد ؛ زیباشناسی اش عوض می شود ء لذا الگوهای توسحه»
زیباشناسی اخلاقی ء و اخلاق اجتماعی او را تفییس می دهد .
* اخلاق محوری؛ آنن روح خضوع و خشوعی است که ما باید در باطن جامعه و بر
محور فطرت ایحاد کنیم و توسعه متوازن فناوری اطلاعات را بر محور آنن شکل
دهیم » و به یک توسعه پایدار و همه جانبه متوازن دست یابیم تا بتوانیم تهدیدها را
به فررصتی بای رشد عمومی جامعه بشری مبدل سازیم .
صفحه 277:
موضوع اصلی چالش در برخورد میان تمدن ها »در مقیاس جامعه جهانی »
مقوله «احلاق» است . چنانچه احلاق الهی در محوریت توسعه جامعه
اطلاعاتی جای گید ؛ جامعه جهانی راه تحقق تمدن الهی را خواهد
پیمود ؛ در غیم اینصورت » با حاکمیت اخلاق مادی بر جامعه اطلاعاتی »
جهانی سازی در پیمامون هنجارهای. اومانیستی رخ خواهد داد . از آمن
جهت که توسعه فناوری اطلاعات متغی اصلی جامعه اطلاعاتی است
حاكميت اخلاق الهى بى آسن جامعه جسن از طرریق حاکمیست بر فناوری
اطلاعات متصور نيست .
صفحه 278:
بى اين اساسء ما بايد به سوى حاكميت اخلاق الهى بى توسعه فناوری اطلاعات و
ارتباطات سيى كنيم كه اين ام در مقیاس توسحه ؛ از طرریق حضور » و مدیرریت
بر تولید سندهای بین المللی در زمینه (فناوری اطلاعات» و تنظیم نمودن آن بر
مبناى «نظام تعاریف» «نظام حتوقی» «نظام تکالین» متناسب با اخلاق الهی ممکن
وم اكد
صفحه 279:
مفادي از مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتي
مرتبط با بحث DEI
؟ اعلامیه اصول: بند 1
خواسته مشترک و تعهد اي ساخت جامعه اطلاعاته
« مدم محور راگیس توسعه گر . که در آن هر فرد مي تواند اطلاعات و دانش
تولید کند. به آنها دسترسی داشته باشد و از آنها استفاده کند و آنها را به
اشتراک بگذارد تا اشخاص, مردم و جوامع را توانمند سازد.»
* اعلامیه اصول: بند 4
« هر فرد داراي حق آزادي بیان و آزادي عقیده است و لین حق شامل آزادي Lae
عقلید بدون دخالت دیگران. حق جستجو دریافت و بهره مند شدن از اطلاعات و
ايده ها از طریق هر رسانه اي بدون توجه به مرزها مي باشد.»
صفحه 280:
مفادي از مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتي
مرتبط با بحث اخلاق fbb)
* اعلامیه اصول: بند 17
« ساخت یک جامعه اطلاعاتي فراگیر نیاز به شکل جدید اتحاد. مشا رکت و
همکاری بین دولت ها و سایر اعضای ذینفع؛ از جمله بخش خصوصیی جامعه مدنی
و سازمانهای بین المللی دارد.»
* اعلامیه اصول: بند 20: « نقش دولت ها و تما اعضای ذیننع»
* اعلامیه اصول: بندهاي ۰24 25 ۰26 ۰27 28 « دسترسي به اطلاعات و
دانش »
* اعلامیه اصول: بند 48: « مدیریت اینترنت »
صفحه 281:
مفادي از مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتي
مرتبط با بحث اخلاق fbb)
* اعلامیه اصول: بند 56
« یک جامعه اطلاعاتی باید به صلح احترام بگذارد و ارزش های بنیادی و اصولی
شامل آزادی» gale اتحاد» بردبارى؛ احترام به سرشت طبیعی و مسئولیت های
مشترک را پاس بدارد.»
؟ اعلامیه اصول: بند 57
« ما اهمیت احلاقیات در جامعه اطلاعاتی را بمرای رشد عدالت وهویت و ارزش
نوع بشس تایید می کنیم. امکانات حفاظت از خانواده و توانا ساختن آنن بای ایفا
نمودن نقش حیاتی و مهم آن در جامحه باید اصلاح شود.»
صفحه 282:
مفادي از مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتي
مرتبط با بحث اخلاق fbb)
؟ اعلامیه اصول: بند 58
« آزادی استفاده از 16/1 و ایجاد مضامین باید با احترام به حقوق بشم و آزادی های
اصولی دیگران» شامل حنظ حریم خصوصی افراد» آزادی اندیشه؛ عقیده و مذهبء
مطابق با اسناد بین المللی ممربوطه باشد.»
* اعلامیه اصول: بند 59
« تمام بازیگران جامعه اطلاعاتی باید فعالیت های مناسب و اقدامات پيشگيرري کننده
اي, مطابق با قانون. براي جلوگيري از استفاده نادرست از ICT مانند
فعاليتهاي غیر قانيني مربوط به اعمال نژادپرستي, تبعیض نژادي بیگلنه ترسي
و تعصبات مربوط به لن: ذفرت. حدونت و انوع شكلهاي سوء استفاده از
كودكان. و انواع استفاده و بهره برداري از نوع بشر را بيش كيرند.»
صفحه 283:
مفادي از مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتي
مرتبط با بحث اخلاق (bb)
برنامه اقدام: بند 25
« جامعه اطلاعاتی باید مبتنی بر ارزش های مشترک جهانی و در جستجوی تحکیم منافع
عمومى و جلوكيرى از سوء استفاده از Cth ICT
ایجاد قدمها و فعاليتهايي براي احترام به صلح و تقویت ارزش های بنیادی و اصولی آزادی»
برابری» اتحاد؛ برردباری» مسئولیت مشترک و احترام به مسرشت طبیعی
تمام اعضاء باید آگاهي خود را درباره ابعاد اخلاقي استفاده خود از 10/1 افزایش دهند.
همه بازیگران جامعه اطلاعاتی باید در جستجوي تحکیم منافع عمومی» حفاظت از حریم خصوصي
افراد و داده هاي خصوصي. و طرح فعالیت های مناسب و اقدامات پیشگيرانه, مطابق با قانون» در برابر
سوء استفاده از 1021 ۰ مانند فعاليتهاي غیر قانینی و سایر انگیزه هاي مربوط به نژادپرستی.
دشمني. مسائل مربوط به و ناشکیبایی, خشونت و انواع شكلهاي تعصبء سوء استفاده آز
کودکان شامل سوء استفاده و تصاویر غیر اخلاقي از کودکان و استفاده و بهره برداري از آنها
براي کسب درآمد. و سایرانواع استفاده و بهره بردآري از نوع بشر را پیش گیرند.
دعوت از اعضاء مربوط. خصوصا دانشگاهها براي پيگيري مطالعات ابعاد 3061 ACT
صفحه 284:
* دغدغه كشورهاي جنوب: ( که در متن مفاد اعلامیه اصول مي توان جستجو نمود)
- حفظ حاکمیت ملی
< حفظ هویت ملي
- حفظ تنوع فرهنگي
eve =
- اخلاق
< دسترسی برابر به اطلاعات
7 دسترسي برابر به فناوري
صفحه 285:
بسمه تعالی
آثار 7 آ بر افراد» سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مدیریت فناوري اطلاعات
پیوست
اهنمای مطالعه و تدوین پررو ژه د
4 ۲11171" - پایین ۱۳۸4
صفحه 286:
راهتمای مطالعه و تدوین پروژه درسی آثار 11 بم افراه سازمانها و جامعه
4 ]۷11117 - پاییر :۱۳۸
هدف از انجام پژژوهش بررسی زمینه و شناخت فرصتها و تهدیدهای جامعه بشری منحمله
جامعه ایرران با محوریت جامعه اطلاعاتی و ابحاد گوناگون آن می باشد.
اکنون با حرکت به سوی سامان یافتن قانونی جامعه اطلاعاتی پس از اجلاس ژنو و تونس؛ ابعاد
جامعه اطلاعاتی را بعنوان شررایط محیطی مدنظر فرار داده و با تبیین تقاط قوت و ضعف
جامعه خود از متظر توسعه ملیء زمینه بای بهرره برداری از فناوری اطلاعات در بستر
جامعه اطلاعاتیء بسراى رفع ضعف ها و بهره بردارى مؤش از قوت ها در ييوند با فرصت ها
جستجو خواهيم نمود.
بر این اساس پرروژه های انفرادی درس آثار ]آ بر افراده سازمانها و جامعهء بر مبنای زمینه
هی کوناگون مرح ده جامعهاطلاعانی را خواهه رفت و بمرای اینکه پیوندی بین
تلاشهای گذشته و آینده قرار گیررد کوشش بر تناسب منطقی عناوین و سرفصلهای اصول و
برنامه اقدام بعنوان يايه و مرجع براى مطالعه كار دانشجويان مى باشد.
موارد مهم در تهیه گزارش پرروژه ها:
صفحه 287:
راهتمای مطالعه و تدوین پروژه درسی آثار 11 بم افراه سازمانها و جامعه
4 ]1111 - پایین ۱۳۸6 (acl!)
د رآمد نظررىة
- مرورى بى نظرريه هاى مطررح جامعه اطالاعاتى
- جامعه اطلاعاتی (تعرینها, مصداقها و محدوده ها )
- نظریه پرردازی (ارایه چارچوب نظری مختار در زمینه جامعه اطلاعاتی)
چالش ها و فرصت ها:
- مروری بر چالشها و فرصتهای توسعه ملی دیگر کشورها در مواجهه با جامعه اطلاعاتی
7 تبیین مفاهیم کلی توسعه ملی
- چالشها و فرصتهای توسعه ملی ما در مواجهه با جامعه اطلاعاتی
راهیمرد ها در قبال جامعه اطلاعاتی:
- مروری بر راهبرد های دیگران در قبال جامعه اطلاعاتی
- تبیین مناهیم حاکم بر تنظیم راهبرد ها در قبال جامعه اطلاعاتی
- راهبردهای توسعه ملی ما در قبل جامعه اطلاعاتی
صفحه 288:
راهنمای مطالعه و تدوین پرو ژه درسی آثار 1 3 بم افراده سازمانها و جامعه
4 ]1111 - پاییز ۱۳۸4 (ادامه)
؟ ادبیات قابل استفاده: کلیه منابع معرفی شده در چارچوب درس می توانند
به عنوان ادبیات مورد استفاده Bay
- نظریه های جامعه اطلاعاتی- فرانک وبستر- ترجمه اسماعیل قدیمی 7 نش
قصیده سرا ۱۳۸۳
- عصر اطلاعات» ظهور جامعه شبکه ای - مانوئل کاستلر- تر,جمه افشین خاکباز
و ...2 نشر طموح نو WAL
توسعه تفاهم اجتماعی - دکتر سیدجعفضر مرعشی - سازمان مدیریت صنعتی
WA
مستندات اجلاس جامعه اطلاعاتی( در هر دو مرحله ژنو و تونس و سای نشست
tee
صفحه 289:
راهنمای مطالعه و تدوین پرو ژه درسی آثار 1 3 بم افراده سازمانها و جامعه
4 ]1111 - پاییز ۱۳۸4 (ادامه)
* محورهای پوهش: ( برگرفته از بررنامه اقدام- مصویه
اجلاس ژنو )
- نقش دولت در پیشرفت 10/1 برای توسعه (0,1)
- زیر ساخت های (0.2) 161
- دسترسی به اطلاعات و دانش (0.3)
- ایجاد ظرفیت (0.4)
- اعتمادسازی و امنیت (5./))
- تواناسازی محیط (0.6)
صفحه 290:
راهنمای مطالعه و تدوین پروژه درسی آثار 1 1 بم اضراده سازمانها و جامعه
WTAE Zeb - MITM 4 ادامه)
محورهای پژوهش: ( بررگررفته از ببرنامه اقدام- مصوبه اجلاس ژنو ) - ادامه
- (15: 0.7) تحعصصونهوظ۲
16) -
17 -
18( -
19( -
E-business (C.7:
Elearning (C.7:
E-health (C.7:
E-employment (C.7 :
220) -
21
2
E-environment (C.7
E-agriculture (C.7
E-science —(C.7
— هویت فرهنگی و تنوع فرهنگی و زبانی و مضامین محلی (0.8)
(C9) wal, =
- اخلاق و جامعه اطلاعاتی (0.10)
- همکاری هایبین الملی و نسلته ای (011)
- تحکیم دیجیتالی (D)
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش اول
جامعه و مسائل مربوط به آن ( پيدايش،تغيير و تکامل )
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
مفاهيم پايه
• جامعه
مقدمه
تفكر جامعه شناسي به مفهوم توسعه درك انتقادي از جامعه بوده و متكي
بر اصل اجتماعي بودن زندگي انسان ها است.
جامعه چيست؟
پارتو (جامعه شناس ايتاليايي)
جامعه جمعي از ذرات انساني است كه در يك رابطه متقابل يا پيچيده قرار
دارند ,صورت واقعي اين هيات اجتماعي ,متنوع و متعدد است و عوامل
گوناگوني موجب تشكيل آن مي شوند.
گيدينگز (جامعه شناس آمريكايي):
جامعه دسته اي از مردم است كه براي نيل به هدف عام المنفعه در حال همكاري
هستند.
گورويچ (جامعه شناس فرانسوي):
جامعه واقعيتي كلي و كثير االجزاء و جامع جميع جهات است.
مك ايور:
جامعه به معني دسته اي از مردم است كه با يكديگر زندگي مي كنند و به هم
تعلق دارند به طوري كه نه تنها در يك يا چند نفع بخصوص ,بلكه در مجموعه
اي از منافع كه همه زندگي آنها را شامل مي شود ,مشترك هستند.
آگ برن و نيم كف (جامعه شناسان آمريكايي):
جامعه گروه وسيع و پردوامي ,مركب از تعداد زيادي زن ,مرد و كودك
است كه اشتراكات فراواني دارند ,براي بقاي خود همكاري مي كنند
و سازمانهاي متعددي را پديد مي آورند.
مفهوم جامعه شناسي
اگوست كنت
جامعه شناسي را علم قوانين كلي پديده هاي اجتماعي مي داند كه خود ,حاصل
عمل تاريخي و واقعيات اجتماعي پيچيده اي است كه به صورت كلي اخذ شده و
در قالب قوانين درآمده است.
لئوپولدفن وايز
جامعه شناسي را بررسي روابط متقابل انسانها مي داند و قائل به اصالت حس و
رفتار است.
ماكس وبر
جامعه شناسي را علمي مي داند كه به دنبال درك ,تفسير و تفهم عمل اجتماعي
انسان است تا بدين ترتيب به تبيين علي سير عمل اجتماعي و نتايج آن نايل
گردد.
ساختارهاي اجتماعي
نيازهاي گوناگون انسان بي شمار است .براي رفع اين گونه نيازها به روابط با
ديگران نيازمند است .بدين منظور معموال ساختارهاي پيچيده اي تحت عنوان
نهاد ايجاد مي شود.
هانري مندراس
نهاد اجتماعي مجموعه اي از هنجارهاست كه در يك دستگاه اجتماعي به كار بسته
شده و قانوني بودن يا نبودن هر چيز را درآن دستگاه تعيين مي كند .ازدواج,
خانواده ,مدرسه ,دانشگاه و ...از نهادهاي اجتماعي هستند.
مك ايور
به شبكه اي از پويش هاي پيچيده اجتماعي كه به هدف يا اهداف معيني
ناظر است و كل يگانه اي به شمار مي آيد ,نهاد اجتماعي مي گويند.
چون اين پويش ها معموال به كمك امكاناتي محقق مي گردد ,اين كلمه
گذشته از معني اصلي خود بر محل و ساختمانها و ساير وسايلي كه
بدين منظور ضرورت مي يابد نيز داللت دارد.
تغييرات و دگرگوني هاي اجتماعي
الف -دگرگونی در شکل و ريخت جامعه نظير کوچک شدن روستاها در اثر
مهاجرت روستائيان به شهرها و بزرگ شدن شهرها
تغييرات و دگرگوني هاي اجتماعي
ب -دگرگونی در نهادهای اجتماعی که می تواند شامل موارد زير باشد:
– دگرگونی در نهادخانواده نظير پدرساالری ،فرزندساالری ،اشتراکی
– دگرگوني در نهاد اقتصاد نظير اقتصاد شباني,اقتصاد كشاورزي
– اقتصاد صنعتي و اقتصاد اطالعاتي
– دگركوني در نهاد هاي آموزشي نظير آموزش سينه به سينه ,آموزش
كالسيك ,آموزش از راه دور و آموزش الكترونيكي
– دگركوني در نهاد حكومت نظير حكومت ديكتاتوري ,دمكراسي و غيره
ج -دگرگوني در كم وكيف ارتباط و پيوندهاي متقابل نهادها
علل تغييرات جوامع
عوامل تغييرجوامع در دو دسته قرار مي گيرند:
الف -عوامل تصادفي كه مردم يك جامعه نقشي در وقوع آن ندارند
ب -عوامل ارادي كه در اثر خواست و اراده گروه يا تمام مردم روي مي
دهد.
عوامل تصادفي شامل موارد زير مي باشند:
-1روي دادهاي طبيعي نظير زلزله ,سيل و طوفان
-2جنگ كه مي تواند تغييرات زيادي ايجاد كند.
- 3غايت بالعرض افعال انسان نظير جستجو براي آب در منطقه اي و تغيير
زندگي از چادر نشيني به كشاورزي در اثر اين فعل.
- 4نتايج بعضي از كارها و افعال شخص نظير اختراعات و اكتشافات همچون
اختراع كامپيوتر كه كل شئون زندگي انسان را متاثر كرده است.
- 5تراوش يعني سرايت ويژگي هاي يك جامعه به جامعه ديگر در اثر ارتباط
عوامل تصادفي ( ادامه )
- 6رشد علم و فن كه باعث تغيير در نهادهاي اجتماعي مي شود.
- 7عوامل جمعيتي نظير ازدياد جمعيت در يك روستا و تبديل شدن به شهر
- 8جمعيت نامتجانس كه باعث تغيير و همگون سازي جامعه مي شود.
-9تعارض اجتماعي در يك جامعه مانند تعارض نسلها
عوامل ارادي نيز شامل موارد زير است:
-1نارضايي عمومي نظير نارضايتي از هيات حاكمه
-2ارزش ها و آرمانها
-3بزرگان و افراد برجسته كه مي توانند تغييرات عمده ايجاد كنند.
-4آموزش و پرورش كه با تغيير دانش مردم ,ساختارهاي اجتماعي
آنها را عوض مي كند.
تقسيم بندي جوامع
جوامع را به دوصورت ذيل دسته بندي مي كنند.
دسته بندي در يك دوره زماني مشخص
دسته بندي مبتني بر گذر زمان
دانشمندان بر اساس تخصصهاي خود دسته بندي هاي مختلفي را بر مي گزينند:
آنان كه با نگرش سياسي به جامعه مي نگرند بر اساس تغيير در نهاد حكومت,جوامع را دسته بندي مي كنند .نظير:جوامع مبتني بر دموكراسي و كمونيستي
دانشمنداني كه مسائل مربوط به خانواده را بررسي مي كنند جوامع را به جوامعپدر ساالر ,مادر ساالر و غيره تقسيم بندي مي كنند.
سير تحول جوامع بشري
مقدمه
جوامع شهري
شهر چيست و شهر نشيني چگونه آغاز شد؟
الف -ابعاد جامعه توسعه پيدامي يابد و در طول تاريخ و بسته به شرايط از
شهرهاي كوچك تا ابر شهرها متغير است.
ب -ميزان تراكم جمعيت باالتر از مناطق روستايي است.
ج -تجانس ساكنين ,بخصوص از نظر تقسيم كار و اختالف نقشها(تنوع شغلي)
بسياركم است.
.dروابط غير شخصي و رسمي افراد براساس ” خانواده هسته اي“ است.
.eآمادگي براي پذيرش تجربيات متفاوت و جديد در شهرها بسيار بيشتر از
روستاهاست.
سير تحول جوامع بشري
جوامع شهري
( ادامه )
و -عقل گرايي و رفتار بر اساس مالكهاي منطقي و سودجويانه فزوني يافته
است.
البته به نظر مي آيد اين مالك مختص جوامع صنعتي و فوق صنعتي است.
ز -انعطاف در مقابل سنتها نسبت به روستاها بيشتر است.
ح -امكان گسترش نوآوري ها و تحمل رفتارهاي انحرافي بيشتر است.
ط -تخصص در فعاليتهاي اساسي و ابعادي ديگر چون سياست ,صنعت,تفريح و
غيره بيشتر شده است.
سير تحول جوامع بشري
جوامع شهري
( ادامه )
وقتي شهر توسعه مي يابد ,انواع مختلف گروههاي حرفه اي نيز در آن ظاهر شده
و شهر از اين نظر با مشكل مواجه مي شود.
براي پيدا شدن شهر ضرورتهاي مختلفي مطرح است كه از آن ميان سه عامل ذيل
اهميت بيشتري دارند:
• توليد اضافي مواد غذايي
• برقراري نظام حمل و نقل
• برخورداري از سطح معيني از تكنولوژي
• سه ضرورت فوق از آنجا ناشي مي شود كه حرفه اصلي ساكنين شهرها توليد
غذا نيست و بايد توسط شبكه حمل و نقل از مراكز به آنجا منتقل شود.عالوه
بر اينها برخورداري از سطح معين تكنولوژي عاملي ضروري براي بر طرف نمودن
مسائل جامعه شهري است.
مقايسه جامعه شهري و روستايي
موضوع
جامعه شهری
جامعه روستايی
شيوه نگرش
آينده گرا
گذشته گرا
عامل نظارت اجتماعی
قانون
آداب و رسوم
رابطه افراد
رسمی و قراردادی
عاطفی و دوستانه
تقسيم کار
پيچيده و گسترده
ساده و محدود
فاصله طبقاتی
زياد
محدود
از نظر اقتصادی
پيچيده
متکی به خود
امکانات تفريحی
گسترده
محدود
وابستگی به خانواده
محدود
زياد
از نظر آموزشی
رسمی
غيررسمی
سير تحول جوامع بشري
جوامع صنعتي
اكتشافات دنياي جديد و راههاي دريايي هند و شرق دور ,بازارهاي تازه اي
در اختيار ممالك اروپايي كنار اقيانوس اطلس گذشت و با تحوالت
موتور بخار دنيا وارد مرحله تازه اي شد.موتور محركه صنعت به
حركت افتاد و جامعه صنعتي ايجاد گشت.
اقتصاد در يك جامعه صنعتي ,اقتصاد توليد است.
سير تحول جوامع بشري
جوامع صنعتي
( ادامه )
همچنين تشابهات اين دو جامعه را به صورت زير ميتوان برشمرد:
• رشد اختالفات طبقاتي
• انزواي اقليتها
• تحكيم جامعه از نظر محيطي و فعاليتهاي اقتصادي
• عدم تجانس:تنوع شغل و انسانها
• تفريحات جمعي
• رشد حيات فكري ,هنرها و علوم
مقايسه ويژگي هاي شهر صنعتي و شهر ماقبل صنعت
موضوع
شهر ماقبل صنعتی
شهر صنعتی
اندازه
کوچک
بزرگ
حکومت
مستقل از نظر سياسی
تابع کشور
خانواده
گسترده
هسته ای
آموزش و پرورش
خاص طبقات مرفه
همگانی
مذهب
وحدت مذهبی
تنوع مذهبی
حومه
وجود دروازه در اطراف شهر ،محدوديت
حومه
گستردگی ابعاد شهر ،حومه فراوان
مسائل بهداشتی
دفع مواد زائد انسان و حيوان
دفع مواد زائد صنعتی ،آلودگی هوا
سير تحول جوامع بشري
جامعه اطالعاتي
امروزه بهره گيري از فناوري اطالعات ,تشكيل جوامع نويني را نويد مي
دهد كه از آن به جامعه اطالعاتي ياد مي شود .جامعه اطالعاتي بشر را
به عصر جديدي وارد كرده است كه در آن ابعاد زماني و مكاني كم
رنگ و تعامالت انساني بيش از پيش تقويت مي گردد
فناوري اطالعات به عنوان محور چنين جامعه اي در مقايسه با فناوري
مولد (( )Productive Technologyمحور جامعه صنعتى)
از ويژگي هاي خاصي برخوردار است.
مقايسه فناوري مولد و فناوري اطالعات
فناوری مولد
فناوری اطالعات
.از مواد خام طبيعی استفاده می کند
.ماده اوليه آن اطالعات(ماده خام ذهنی) است
موتورمحرکه آن ماشينهای منبعث از موتور بخار
.است
.موتورمحرکه آن کامپيوتر است
.محصولهای نهايی آن محصولی تجسمی است
.محصول نهايی آن تجريدی است
.محدود به موقعيت مکانی است
.محدود به موقعيت مکانی نيست
آثار زيست -محيYطی آن حيات کره زمين را تهديد می
.کند
.تاثير مخرب زيست – محيطی ندارد
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش دوم
جامعه اطالعاتي
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
جامعه اطالعاتي در يك نگاه
مقدمه
جامعه اطالعاتي چيست؟
زير ساختهاي فني -اجتماعي جامعه اطالعاتي
ويژگي هاي جامعه اطالعاتي
جامعه اطالعاتي و اقتصاد
جامعه اطالعاتي و تجارت
جامعه اطالعات و آموزش
جامعه اطالعاتي و جنگ
جامعه اطالعاتي و كار
جامعه اطالعاتي و حكومت
رهبري
جامعه اطالعاتي در يك نگاه
( ادامه )
مجلس
قوه قضائيه
نيروي انتظامي
نيروي نظامي
جامعه اطالعاتي ,فرهنگي و خدمات اجتماعي
جامعه اطالعاتي و شهرهاي الكترونيكي
جامعه اطالعاتي و توليد
جامعه اطالعاتي ,سازمان و مديريت
جامعه اطالعاتي
مدلي نوين از جامعه بشري مبتني بر مفاهيم نوين آموزش ,كسب و كار,
اقتصاد و تجارت
• ارزش هاي اطالعاتي جايگزين ارزش هاي مادي مي شود.
• اطالعات به سرعت توليد و در اختيار همه قرار مي گيرد.
• فعاليت هاي كاري بيشتر در پردازش اطالعات است تا توليد صنعتي يا
كشاورزي
• اكثر پردازش ها به صورت الكترونيك انجام مي شود.
• نهادهاي الكترونيكي و سازمان هاي مجازي شكل مي گيرد.
جامعه اطالعاتي
•
•
•
•
•
•
( ادامه )
مفهوم كار و كسب و شيوه زندگي تغيير مي يابد.
مهارتها و مشاغل جديد در عرصه فناوري ارتباطات و اطالعات ايجاد مي
گردد.
تعامل با ساير كشورها و جوامع به ميزان چشمگيري گسترش مي يابد.
نظامهاي سياسي ,فرهنگي ,اقتصادي و اجتماعي متحول مي گردد.
نظامهاي سازمانها در ابعاد گوناگون مديريت دگرگون مي گردد.
اطالع رساني به مفهوم عام و در ارتباط با كليه نيازمندي هاي جامعه از
نقشي كليدي و ارزشمند برخوردار است.
زيرساخت هاي فني -اجتماعي جامعه اطالعاتي
• زير ساخت هاي ارتباطات از راه دور
• زير ساخت هاي مرتبط با دانش
• زير ساخت هاي فناوري رابط اطالعات
برخي از ويژگي هاي كليدي زمينه ساز پيدايش
روندهاي جهاني عصر ارتباطات و اطالعات
• كاهش فاصله جغرافيايي و زماني
• تغيير بنيادين در نحوه توليد ثروت و ارزش در مراحل گوناگون توسعه و ارائه
محصول به بازارها و به طور خاص ,تبديل منابع سنتي اقتصاد (مواد اوليه/منابع
فيزيكي) به خبرگي و مهارتهاي انساني
برخي از ويژگي هاي كليدي زمينه ساز پيدايش روندهاي جهاني
عصر ارتباطات و اطالعات ( ادامه )
• تغييرو تحول اساسي در مفاهيم و شاخص هاي اقتصادي ,اجتماعي,
مديريت و سازماندهي شمول سرمايه گذاري اين دوره بردارايي هاي
نامشهود ,تحقيقات ,مهارتها ,دانش و نوآوري ,تغييردر ساختار و ماهيت
اشتغال ,تبديل عملكرد سنتي به كاركرد دائمي مبتني بر يادگيري مداوم
با كمك فناوري ارتباطات و اطالعات
• تاكيد فراوان بر آموزش معلمان و توسعه محيط هاي آموزش الكترونيكي
و بي درنگ
• تقويت مهارتهاي فناوري ارتباطات و اطالعات و گسترش مشاغل جديد با
ارزش افزايي باال
برخي از ويژگي هاي كليدي زمينه ساز پيدايش روندهاي
جهاني عصر ارتباطات و اطالعات ( ادامه )
• تضعيف سريع و زوال عوامل پايداري سيستم هاي بسته سياسي ,فرهنگي,
اقتصادي و اجتماعي و گسترش روز افزون سيستم هاي باز
• تغيير اساسي مولفه هاي اقتدار خصوصا عوامل موثر در قدرت سياسي حكومت
ها و توزيع قدرت در جوامع به سمت عدم تمركز سرمايه گذاري و ايجاد
تسهيالت براي گسترش زير ساخت هاي باند پهن به عنوان يك استراتژي
كليدي به تبع ضرورت حياتي دسترسي ارزانتر به ارتباطات و اطالعات جامعه
• افزايش چشمگير پيچيدگي در مسائل جهاني و تعامالت بين المللي اقتصادي و
اجتماعي
”فعاليت در سطح ملي بدون تعامل در سطح جهاني بهينه نخواهد بود“
جامعه اطالعاتي و اقتصاد
• كاهش مستمر قيمت كاالهاي ديجيتالي
• حذف موانع ورود كسب و كارهاي جديد
• كوچكتر شدن اندازه شركت ها و توسعه اقتصاد شبكه اي
• افزايش انعطاف پذيري توليدي و سازماني
• افزايش سرعت در توليد و توزيع كاال
• حذف واسطه ها و ارتباط مستقيم و دو سويه مشتري و
شركت
جامعه اطالعاتي و اقتصاد
( ادامه )
• افزايش شكاف درآمدي در سطح ملي و بين المللي
• سرعت در تغييرات و نوآوري
• هم سطح شدن بازارهاي مالي و بورس
• افزايش شديد بهره وري و رقابت پذيري در سطح
شركت ها و كشورها
•
•
•
•
•
•
تغيير در مفاهيم پايه علم اقتصاد
استهالك
استهالك تكنولوژي به جاي استهالك فيزيكي
كميابي
در كاالهاي ديجيتال كميابي وجود ندارد
انحصار
ماليات
بدون قوانين و سازكارهاي جديد وصول ماليات غير ممكن است
پول
,e-moneyقانونمندي هاي پولي را تغيير داده است.
قانون بازدهي نزولي
اين قانون در بسياري حوزه ها به بازدهي صعودي تبديل شده است.
جامعه اطالعاتي و تجارت
• كسب و كار الكترونيك
• تجارت الكترونيك
-------------------------------
جامعه اطالعاتي و آموزش
آموزش شبكه اي ,كالس هاي مجازي ,دانشگاه اينترنتي ,آموزش از راه
دور
برخي از مزاياي استفاده از ITدر آموزش:
• حذف تاثير عواملي همچون دوري فاصله ,وضعيت بد جغرافيايي و
امنيت كم(رهايي آموزش از قيد زمان و مكان)
• عدم نياز به جابه جايي استادان ,معلمان و مربيان
• كاهش هزينه پشتيباني
• افزايش كيفيت آموزش از طريق بهره مندي از افراد مجرب كه در
مناطق ديگر زندگي مي كنند.
جامعه اطالعاتي و جنگ
جنگ ديجيتالي يا جنگ اطالعات
جنگ هاي دوران اطالعات ,براي كنترل دانش و اطالعات است.
الŒوين و هايدي تافلر:
نيروي مسلح اياالت متحده نيازمند ” مفهوم نظام مندي از راهبرد دانش
نظامي“ است.
اين راهبرد شامل دكترين روشن و سياست دستيابي ,پردازش ,توزيع و
پيشبرد دانش توسط نيروهاي مسلح است.
ارتش بايد بتواند بر احساسات ,انگيزه ,قدرت استدالل عيني و نهايتا بر
رفتار ديگران تاثير گذارد.
جامعه اطالعاتي و جنگ
( ادامه )
واژه هايي همچون ” جنگ رايانه“ و ” جنگ شبكه“ از مفاهيم رايج در
جنگ اطالعات است.
به زعم ” جان آركويال“ و ” ديويد ران فلت“ جنگ شبكه نوعي مشاجره
فكري در سطح اجتماعي است.
جنگ شبكه اي يك مشاجره راهبردي بين كشورها است كه هدف از آن
”ذهن“ بشر است.
جامعه اطالعاتي و كار
دگرگوني در ماهيت كارو اشتغال
• برخي از مشاغل فعلي در عصر اطالعات از بين خواهد رفت.
• برخي ديگر از مشاغل با تغييراتي مواجه خواهند بود .فعاليت هاي
تجارت,آموزش ,مهندسي و پزشكي
• پيدايش مشاغل جديد مانند مدير شبكه ,مدير سايت ,كارشناس
فرآوري اطالعات ,كارشناس امنيت اطالعاتي ,برنامه نويس سايت,
برنامه نويس بانك اطالعاتي ,برنامه نويس وب
جامعه اطالعاتي و كار
( ادامه )
• ايجاد پديده دور كاري ()Tele working
سيستم هاي عمليات از راه دور
تغيير در مفاهيم حقوقي و روابط كار
• وظايف واگذار شده به انسانها نسبت به گذشته تخصصي تر خواهد
شد.
• شاغلين نيازمند به سواد اطالعاتي ()Info.literacy
• اطالع رساني دقيق و جامع بازار كار داخلي و خارجي /مشاوره شغلي
هوشمند مبتني بر وب
جامعه اطالعاتي و حكومت
• تشكيل دولت الكترونيكي
رهبري
• ارتباط بهتر با مردم
• انتخاب كارگزاران اصلح
• نظارت دقيق تر بر اعمال كارگزاران
• نظارت مردم بر فعاليت هاي رهبري
جامعه اطالعاتي و حكومت
( ادامه )
مجلس
• ارتباط تنگاتنگ وكال با موكلين خود
• برگزاري جلسات مجازي
• برگزاري همه پرسي هاي عمومي و دخالت مستقيم مردم در امور
قوه قضاييه
• دستيابي سريع و دقيق قضات به اطالعات
• فعاليت قضات در تمام مكان ها و زمان ها
• كاهش هزينه و زمان دادرسي
• ارتباط راحت تر قضات با كارشناسان و وكال
نيروي انتظامي
• استفاده از سيستم هاي اطالعاتي براي شناسايي ,رديابي و تعقيب
مجرمين
• كاهش زمان و هزينه در انجام وظايف انتظامي
• ايجاد فرماندهي واحد
• ارتباطات سريع و كارآ بين واحد هاي ذيربط
نيروهاي نظامي
• استفاده از سيستم هاي فرماندهي و كنترل هوشمند
• نظارت دقيق بر مرزها
• امكان استفاده از سنجنده هاي دقيق و گردش سريع اطالعات
• بهره گيري از سالح هاي هدايت شونده
جامعه اطالعاتي ,فرهنگ و خدمات اجتماعي
• نشر سريع اخبار ,رويدادها و ارتقاء آگاهي هاي عمومي
• امكان يادگيري در هر زمان و هر مكان
• دگرگوني در فرايندهاي پژوهشي
• واقعي تر شدن معناي مشاركت مردم
• تشكيل مجامع و نهادهاي مردمي الكترونيك
• ايجاد دولت الŒكترونيك -خدمات به
شهروندان
• راي گيري الكترونيكي
بنگاههاي اقتصادي
موسسات دولتي
جامعه اطالعاتي و شهرهاي الكترونيكي
شهر الكترونيكي يا شهر هوشمند بر پايه:
• زير ساخت ارتباطي قوي
• محيط حقوقي مناسب ( تجارت الكترونيك ,تامين امنيت اطالعات و
ارتباطات)...,
• توسعه سواد اطالعاتي شهروندان
• بافت فيزيكي مناسب
• مديريت فعال و پويا
• فرهنگ استفاده صحيح
:برخي از مزاياي چنين شهري عبارت است از
• افزايش بهره وري در ارائه خدمات شهري
• بهبود كيفيت خدمات شهري
• حذف بوروكراسي زائد
• اطالع رساني دقيق و كامل
• افزايش نقش مشاركتي مردم در تصميم سازي شهري و
كشوري
• امكان بهره گيري كليه شهروندان به صورت مساوي از خدمات
شهري
برخي از مزاياي چنين شهري عبارت است از:
( ادامه )
• امكان نظارت دقيق بر عملكرد سازمانها ,افراد,
تقويت قانون مندي
• افزايش رفاه عمومي
• حفظ محيط زيست ,كاهش آلودگي و ترافيك
• كاهش معضالت اجتماعي همچون بيكاري ,تكدي گري
• ..............................
جامعه اطالعاتي و توليد
توليد الكترونيكي ,توليد مبتني بر اينترنت ,مهندسي مجازي,
كارخانه مجازي برخي از كاربردهاي فناوري اطالعات در زمينه توليد:
• كليه مراحل طراحي اعم از طراحي مفهومي ,طراحي دقيق ,شبيه سازي ,تجزيه و
تحليل و تست محصول
• برنامه ريزي فرايند توليد
• برنامه ريزي و كنترل توليد
• عمليات ساخت
• بهره گيري از سيستم هاي خبره
• الگوي بنگاههاي توسعه يافته يا تحت شبكه
جامعه اطالعاتي ,سازمان و مديريت
فناوري اطالعات به عنوان ابزار و بستر توسعه سازمان تغييرات و
تحوالت زيادي را در سازمانها پديد مي آورد.
از جمله:
• تغيير در ساختار سازماني
• عدم تمركز سازماني و افقي سازي روابط
• تقويت رويكرد فرايندي به جاي رويكرد شغلي يا وظيفه اي و
مجازي سازي و خودكار سازي فرايندهاي فيزيكي
جامعه اطالعاتي ,سازمان و مديريت
( ادامه )
• جايگزيني نقش انسان و واحدهاي سازماني با سيستم هاي اطالعاتي و
ماشين ها همراه با ارتقاء سطح شغلي انسان در سازمان
• افزايش سرعت عمل ,دقت و كيفيت در ارائه خدمات ,محصوالت و
كاهش هزينه
• افزايش بهره وري سازماني و استفاده از منابع بالقوه
• حذف محدوديت هاي زماني و مكاني و مرززدايي سازمان
جامعه اطالعاتي ,سازمان و مديريت
( ادامه )
• تنوع بيشتر در خدمات ,محصوالت و سفارشي سازي
• توسعه دايره مشتريان به دليل ورود به تجارت جهاني( ايجاد
فضاهاي بازاري بجاي مكانهاي بازاري و تجارت الكترونيك)
• تاثير بر شيوه مديريت به عنوان مثال تاثير بر مديريت منابع
انساني و امكان مديريت از راه دور
• تحول در فرهنگ سازماني و كاري كاركنان
جامعه اطالعاتي و سازمانهاي مجازي
پديده عصر اطالعات
تعريف ها:
سازمان مجازي ,سازماني مبتني بر شبكه است كه با استفاده ازآخرين فناوري هاي ارتباطي و اطالعاتي مانند اينترنت و اينترانت
مراودات و همكاري با اشخاص و سازمانهاي ديگر را خارج از فضا,
زمان و مرزهاي فيزيكي امكان پذير مي سازد.
جامعه اطالعاتي و سازمانهاي مجازي
( ادامه )
سازمان مجازي ,شبكه اي موقت از سازمانهاي مستقل و خودمختاراست كه با استفاده از فناوري اطالعات و به منظور ايجاد رقابت در
كنار يكديگر قرار مي گيرند.
سازمان مجازي ,مجموعه اي از افراد ,گروهها و يا بخش هايسازماني تشكيل شده و از لحاظ جغرافيايي غير متمركز و به طور
موقت يا دائم تشكيل مي گردد .براي انجام فرايند توليد خود متكي
به ارتباطات الكترونيك مي باشد.
برخي از مشخصات سازمانهاي مجازي:
• امكان استفاده مشترك از منابع
• استفاده از ارتباطات كامپيوتري
• يكسان بودن اعضاء
• عدم مرز محدود و مشخص جغرافيايي
• موقتي بودن اهداف
• كوچكي جثه فيزيكي سازمان
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري
اطالعات
بخش سوم
مروري فشرده بر آثار فناوري اطالعات بر افراد,
سازمانها و جامعه
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
اهداف آموزشي
•
•
•
•
•
درک اهم آثار فناوري اطالعات بر سازمان ،افراد و جامعه
مالحظه از دست رفتن بالقوه خصوصيات انساني مردم
بوسيله کامپيوترها و ساير آثار منفي بالقوه فناوري
اطالعات
شناسايي آثار اصلي فناوري اطالعات بر ساختار
سازماني ،قدرت ،مشاغل ،نظارت ،و تصميم گيري
شناسايي برخي آثار اجتماعي اصلي ِوب
درک آثار و نقش جماعت هاي مجازي
Case: Wearable
Computers
• For years, many mobile employees were unable to enjoy the
new technologies designed to make employees work or feel
better.
• The use of wireless devices that can communicate with each
other and with remote IS is increasing very rapidly (mcommerce).
– Such systems could easily include GPS (global positioning systems).
• So far only a few companies make and sell wearables for
mobile workers, but this is expected to change in the future.
آيا فناوري اطالعات صرفا ً تأثير مثبت
دارد؟
• بسياري معتقدند هنگامي که جامعه ،فناوري اطالعات را بطور
عام مي پذيرد ،تحول تکنولوژي بشريت را تهديد خواهد نمود.
• بايد نسبت به تأثير فناوري اطالعات بر خود به عنوان افراد و يا
اعضاء سازمانها و جامعه آگاه بود.
• سواالتي به شرح زير مطرح مي گردد:
– آيا جامعه در برابر تصميمات بکارگيري تکنولوژي ،نظارت دارد؟
– آيا منتقدان تکنولوژي جهت بيان نقدهاي خود جايي را خواهند
داشت؟
– چه کسي به هزينه ها و مخاطرات (ريسکهاي) تکنولوژي رسيدگي
خواهد کرد؟ و چه کسي هزينه هاي اين رسيدگي را خواهد
پرداخت؟
ساختار ،اختيار و محتواي شغل
سلسه مراتب سازماني افقي تر
حيطه کنترل گسترده تر
نرخ کارکنان يقه آبي به يقه سفيد
تعداد متخصصين مي تواند کاهش يابد.
واحدهاي خاص
مرکز تکنولوژي ،مرکز تجارت الکترونيک و ....
ساختار ،اختيار و محتواي شغل
(ادامه)
تمرکز اختيار
توانمندسازي بيشتر و تمرکز زدايي
قدرت و موقعيت
دانش برخط )Online knowledge( Rممکن است قدرت
برخي گروه هاي تخصصي را کاهش دهد.
محتواي شغل
اگر محتواي شغل تغيير يابد ،ممکن است Rکارکنان نياز به آموزش و
تجديد مهارت داشته باشند.
جنبه هاي پرسنلي
نردبان شغلي کارکنان
استفاده از ITبخشي از منحني يادگيري را کوتاه مي نمايد.
تغيير در نحوه نظارت
نظارت الکترونيک
ساير مالحظات
صالحيتهاي شغلي ،آموزش ،رضايت کارکنان
وظايف مدير
فناوري اطالعات شيوه هاي تصميم گيري مديران را به شکل زير
تغيير مي دهد:
خودکارسازي تصميمات روزمره ( مانند :کارکنان خط اول )
در بسياري از تصميمات ،تجربه کمتري مورد نياز است.
اتکاء کمتر به متخصصين براي پشتيباني مديران ارشد
توانمندسازي سطوح پاييني و مياني مديريت
تصميم گيري توسط کارکنان عادي (غير مدير)
توزيع مجدد قدرت مديران و انتقال آن به سطوح پايين تر
تغييرات سازماني
استفاده از فناوري هاي ارتباطي پشتيباني شده بوسيله کامپيوتر ،به
تغييرات سازماني زير منتج مي شود ( :) Huber,1990
گروه هاي بسيار و متنوعي از افراد در شناسايي Rسريع تر و دقيق تر مشکالت و
فرصتها به ميزان بيشتر ،بنابراين
تصميم گيري ها مشارکت مي کنند.
تصميمات بهتري اتخاذ خواهد شد.
کاهش تعداد و تنوع افراد شرکت کننده
هوشمندي سازماني ،Rکه دقيق تر -جامع
در برقراري ارتباطات سنتي رو در رو
تر -به موقع تر و دردسترس تر خواهد بود.
سطوح سازماني کمتري در تصميم
زمان کوتاه تري براي تفويض اختيار در
گيري فعاليت ها درگير خواهند بود.
فعاليت ها و اتخاذ تصميمات نياز خواهد
بود
آثار ITبر افراد در کار
• رضايت شغلي
–
مديران ناراضي
ِ
• آثار روانشناختي و
انسان زدايي
– انزوا و اينتر.نت
آثار ITبر افراد در کار
(ادامه)
• تشويش اطالعاتي
– اضطراب بدليل کيفيت اطالعات دردسترس درون وب.
– منابع برخط بيش از حد (R)online
– اضطراب بدليل احساس قصور که چرا بهتر مطلع نشده است.
• آثار مرتبط با سالمت و ايمني
– تنش شغلي
– صدمات کششي مکرر
– ارگونومي
IS & the Individual
آثار اجتماعي
• فرصتهايي براي مردم ناتوان
• بهبودهاي کيفيت زندگي
– کاربردهاي مثبت بالقوه روباتها .
• مثال ،مورد :اجراي کابل گذاري فيبر نوري
• مثال ،مورد :اجراي نظافت ايستگاه هاي قطار در ژاپن
• بهبود مراقبت هاي بهداشتي
• مبارزه? با جرائم
• و ساير فوايد
جرم و فناوري
يکي از مناظرات اصلي پيرامون فناوري اطالعات ،مواردي است که نيروهاي
پليس از فناوري جهت کاهش Rجرم استفاده مي کنند.
– بررسي تجمع ها براي شناسايي جنايت کاران
– کازينو ها از سيستم هاي تشخيص چهره براي شناسايي موارد نامطلوب استفاده
مي کنند.
– پليس انگيس از سال 1998سيستم مشابهي را با 300دوربين در بخش شرقي
لندن استفاده مي کند.
– بسياري از بانک ها ،جايگاه هاي سوختگيري ،فروشگاه ها و حتي آسانسورها از
اينگونه سيستمها استفاده مي کنند.
تأخر فرهنگي
نظريه تأخر فرهنگي آگ برن:
• بين سرعت زياد پيشرفت فناوري مدرن و سرعت کم دستورالملهاي
اخالقي در کاربرد فناوري هاي توسعه يابنده ،يک تضاد ذاتي وجود دارد.
• شکست ايجاد هم نوايي گسترده اجتماعي در مورد کاربردهاي مناسب
فناوري نوين ممکن است به موارد زير منجر شود:
– شکست در همبستگي اجتماعي
– ظهور تعارض هاي اجتماعي
فناوري اطالعات و جامعه
هرست ( )1999از سه منظر نشان ميدهد که چگونه ITو جامعه يکديگر را تغيير مي
دهند:
منظر : 1اجتماعي شدن يعني آموختن اينکه چه رفتاري هايي براي يک وضعيت اجتماعي
مفروض مناسب است.
منظر : 2فناوري اطالعات جديدا اينترنتي شده به افراد اجازه مي دهد که در مسير عالئق
خود بطور غير مستقيم بر تجارب ديگران تأثير بگذارند.
منظر : 3حرکتي براي انتقال از جامعه سلسله مراتبي به جامعه اي که در آن مرزها به
شدت نفوذپذيرتر خواهند بود ،وجود دارد.
« جهان-محلي شدن » -بيشتر جهاني شدن و بيشتر محلي شدن بطور همزمان
جامعه مجازي
• عبارت جامعه مجازي به تمامي
اجزائي از جامعه که بخشي از
فرهنگ جامعه مي باشند که
مبتني بر ساختار وظيفه اي بوده
تا ساختار فيزيکي.
ITو س..طوح ا.شتغ.ا..ل
• يکي از مهمترين خصوصيات اتوماسيون ،جايگزيني افراد با ماشين ها است.
• ترديدي وجود ندارد که اتوماسيون جانشين افراد شده است ،با اين حال و
بوسيله آن ،بسياري ديگر فرصت شغلي پيدا کرده اند.
کامپيوترها موجب تشويق و افزايش رقابت مي شوند ،که اين خود موجب کاهش قيمت ها
خواهد بود.
قيمت کمتر يعني تقاضRاي بيشتر ،و اين به معني ايجاد اشتغال بيشتر خواهد بود.
صنعت کامپيوتر ،خود ميليون ها شغل جديد ايجاد کرده است.
آيا بيکاري انبوه پديد خواهد آمد؟
بيکاري انبوه ،نه
بيکاري انبوه ،آري
همواره فعاليتها و مشاغل جديد توسط مزيت هزينه/فايده کامپيوترها با زمان
افزايش مي يابد.
اتوماسيون ايجاد مي شود.
در کشورهايي که بيشتر از اتوماسيون کارکنان ماهر کمتري مورد نياز خواهد
بود.
استفاده مي کنند ،بيکاري کمتري
وجود دارد.
جابجايي کارکنان بدون شغل به بخش
کار براي تطبيق با همگان مي تواند
خدمات سخت تر خواهد شد.
گسترش يابد.
روند جايگزيني اتوماسيون کند است و در دهه 1990بسياري کارکنان شغل
اقتصاد مي تواند خود را هماهنگ سازد .هاي خود را از دست دادند.
بسياري از وظايف نمي توانند کامال
خودکار گردند.
بيکاري پنهان در بسياري از سازمان ها
وجود دارد.
شکاف ديجيتالي
• شکاف ديجيتالي -فاصله بين آنان که از فناوري اطالعات بهره مند اند
و آنان که از آن بي بهره اند.
– درون کشورها و بين کشورها
– در سال ،2001تنها % 5از جمعيت جهان از وب استفاده مي کردند ،و بخش
عمده اي از اين %5در کشورهاي توسعه يافته قرار داشتند.
– همچنان وب قابليت تغيير کشورهاي فقير مانند هند را به کانون هاي قدرت
اقتصادي و حل موانع صلب اجتماعي آنها دارد.
– – Cyber cafesاRبزارRيبRRراRيبRRرطرفشRRکافدRيRجيتاRRلي
جهاني شدن و آزادي بيان
• کاربردهاي بين المللي
– بعنوان نتيجه دريافت اطالعات
درباره شيوه هاي زندگي و
• چالشهاي آزادي بيان
– مسأله پورنوگرافي در اينترنت
بسيار جدي است.
ارزشهاي غربي ،بدنبال آزادي
عبور از مرزها ،بسياري کشورها،
خواسته يا ناخواسته ،آگاهانه يا
ناآگاهانه ،درحال غربي شدن
هستند.
– برخي کشورها مسير بکلي
متفاوتي را در لحاظ کردن
آزادي بيان اتخاذ کرده اند.
مسؤوليت اجتم.اعي
• مسؤوليت اجتماعي
– سازمانها براي کاربرد ITجهت بهبود کيفيت زندگي در محل کار ،نياز
به انگيزه دارند.
• خدمات اجتماعي و حريم خصوصي
– فشارهاي عمومي تعارض آميز ممکن است به دليل دغدغه ها نسبت به
دولت بعنوان برادر بزرگتر ،به کاهش استفاده از IT
حريم خصوصي و ِ
منجر شود.
• E.g. Hong Kong ID Cards
جماعت مجازي
• جماعت مجازي فضايي است که تعامالت در آن از طريق اينترنت برقرار مي
گردد.
– به عنوان جماعت اينترنتي يا جماعت الکترونيک نيز شناخته مي شود
– هر جماعت اينترنتي ممکن است ميليونها عضو داشته باشد ،و درنتيجه ،جماعت
اينترنتي مي تواند تأثير عمده اي بر بازارهاي الکترونيک داشته باشد.
• سايت ) GeoCities (geocities.comظرف کمتر از 2سال به ميزاRن ميليونها عضو
رشد کرد.
Elements of the Virtual
Society
Categor Element
y
Communi Bulletin boards, Chat rooms\
cation
threaded discussions (string
Q&A), E-mail and instant
messaging, Private
mailboxes, Newsletters, Web
postings, Voting
Informati Directories and yellow pages,
on
Search engine, Member-
انواع جم.اعت هاي مجازي
• جماعت هاي مبادله اي :تسهيل کننده خريد و فروش
• جماعت هاي اهداف و منافع :افراد شانس آن را دارند که به تعامل با يکديگر در
مورد مسائل خاص بپردازند.
– Rugby365.com gets rugby fans, and music lovers go
to mp3.com.
• جماعت هاي ارتباطي يا تجربي :حول موارد خاصي از موضوعات زندگي روزمره،
موقعيت ها ،ويا استراحت سازمان يافته Rاند.
• جماعت هاي فانتزي :مشارکت جويان در آن محيط هاي تخيلي مي سازند.
جنبه هاي کسب و کاري جماعت هاي
الکترونيک
• بدليل اينکه جماعت ،مصرف کنندگان با خصوصيات مردمي و بر اساس عالئق خاصي را گرد
هم مي آورد ،ارزش آفريني در جماعت هاي مجازي رخ مي دهد.
• اين وضعيت ،فرصتهايي براي کسب و کار معامله جويانه فراهم مي آورد ،و همچنين ارتباطات
پيامي در مورد محصوالت و خدمات را برقرار مي کند.
• جماعت هاي الکترونيک مي توانند درآمدهاي ناشي از تبليغات تبليغ کنندگاني که مشتاق
ارسال پيامهاي خود به سوي مخاطبين خاصي هستند را جلب نمايند.
• همچنين فرصتهايي براي گردآوري اطالعات ارزشمند بازاريابي رخ مي دهد.
– مردم نگاري و روان نگاري اعضاء
Value Creation in Virtual
Communities
The IRM Model
درس هاي آموخته شده
• امروزه مهمترين نگراني سازمانها چگونگي تحول خود به يک «سازمان جديد» که منطبق بر
اقتصاد نوين مي باشد ،خواهد بود.
• رمز بقاء ،توانايي انطباق سريع و مناسب با تغييرات محيطي است.
• تغيير در محيط کسب و کار نه تنها در افزايش رقابت و جهاني شدن نشان داده مي شود،
بلکه در ساختار صنعت ،کانالهاي توزيع ،سيستم هاي توليد و ساير موارد نيز نمايان مي
گردد.
• فناوري اطالعات همچنين موجب حفظ سازمانها شده و آنها را در انطباق و بقاء خود ياري
دهد.
• فناوري اطالعات اصلي ترين پيشرانه اقتصاد نوين است.
مهيا ّ براي اقتصاد ديجيتالي
اقداماتي که مي تواند سازمانها را به سمت «مهيا شدن براي اقتصاد ديجيتالي » آماده
سازد:
• ايجاد سيستمهاي اطالعاتي استراتژيک و بکارگيري نوآوري هايي از قبيل حراج هاي
الکترونيک و بورس ها.
• ايجاد شبکه هاي ارتباطي و همکاري مؤثر و کارا.
• بکارگيري مدل هاي جديد و نوظهوري از تجارت الکترونيک.
• بکارگيري زنجيره هاي تأمين
• ايجاد تالشي مستمر براي افزايش بهره وري ،کيفيت ،امنيت ،و اثربخشي در تمامي وجوه
عملياتي سازمان
مهيا ّ براي اقتصاد ديجيتالي
(ادامه)
• در حرکت به سمت «مهيا سازي براي اقتصاد ديجيتالي» ،طراحي دقيق
سيستمهاي فناوري اطالعات هماهنگ شده با طرح هاي کسب و کاري که
قصد پشتيباني آنها را دارد ،بايد صورت گيرد.
• افزايش شناخت دانش ،نحوه ايجاد ،نگهداري ،انبار کردن ،و انتشار آن.
• پشتيباني تصميمات مديريتي توسط فناوري اطالعات و مخصوصا وب
• توانايي پردازش مقادير زيادي از داده ها
• تسهيل در نوآوري و خالقيت در کاربردهاي اقتصاد ديجيتالي ،با بکارگيري
سيستمهاي هوشمند.
مهيا ّ براي اقتصاد ديجيتالي
(ادامه)
• زماني که به سمت اقتصاد نوين حرکت مي کنيم ،جهت دهي دقيق به اقتصاد فناوري
اطالعات بطور کلي ،و تجارت الکترونيک بطور خاص ،مشتمل بر برون سپاري ،صورت
پذيرد.
• ايجاد و استقرار مناسب سيستمهاي اطالعاتي که فراهم کننده کارايي دروني بوده و به
شرکاي کسب و کار بسياري متصل مي شوند.
• مديريت منابع اطالعاتي فزاينده در واحدهاي کسب و کار و بخش سيستمهاي
اطالعاتي متمرکز.
• جهت دهي به جنبه هاي سازماني ،فردي ،و اقتصادي اجتماعي که در افزايش کاربرد
فناوري اطالعات بروز مي يابد.
جنبه هاي مديريتي
پشتيباني از نا توانان
فرهنگ اهميت دارد.
اثر وب
تشويش اطالعاتي ممکن است
مشکالتي بوجود آورد.
فناوري اطالعات مي تواند موجب
بيکاري شود.
کسب درآمد از طريق
جماعت هاي الکترونيک
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش چهارم
فناوري و فلسفه اجتماعي ،سياسي ،فرهنگي ،اقتصادي
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
اقتصاد ،اولين پايگاه اجتماعي تمدن و
تکنولوژي موجود
• فرماندهي توليد تکنولوژي موجود از بدو تولد تا کنون
بر عهده اقتصاد بوده ،چرا که هدف اصلي از ايجاد
تمدن و تکنولوژي مادي ،توسعه نياز و ارضاي مادي
بشر بوده و هست.
• اقتصاد پايگاه و محور حرکت اجتماعي در ايجاد تمدن
و تکنولوژي موجود است.
اقتصاد ،اولين پايگاه اجتماعي تمدن و
تکنولوژي موجود(ادامه)
• نظام سرمايه داري موجود به مثابه يک اتومبيل مي ماند که بر
اساس يک مدل برنامه مشخص که در حکم يک جاده است ،به
طرف مقصد معيني ( رفاه مادي ) حرکت مي کند.
• اين سه عنصر اساس تمدن مادي موجود است.اما آناليز اين
پيکره ،هماهنگ با غايت مادي آن نيازمند بازخواني است که مي
تواند زواياي مبهم آن را روشن نمايد .اجزاي اين پيکره عبارتند
از:
اقتصاد ،اولين پايگاه اجتماعي تمدن و
تکنولوژي موجود(ادامه)
• تفکيک مالکيت از مديريت
• شيوه هاي تمرکز ثروت
• بانکها محرک انگيزش اجتماعي در نظام مادي
• دولت شريک بزرگ شرکتها و محور ارائه خدمات از طريق
بانک
• مکانيزم جذب ،تمرکز و تکثير سرمايه
• شيوه هاي تحريک انگيزه ها در جهت توسعه سود سرمايه
اقتصاد ،اولين پايگاه اجتماعي تمدن و
تکنولوژي موجود(ادامه)
• هدايت سفارش هاي اجتماعي و رشد مدنيت شهري
• نقش بستر تاريخي در تکوين و رشد تمدن موجود
• ارتباط ارگانيک نظام سرمايه و تکنولوژي موجود
• ارتباط تکنولوژي با خاستگاه سفارش و نيازهاي مادي
گردونه
توليد
تکنولوژي
پايگاه اقتصادي
پايگاه اجتماعي تکنولوژي
پايگاه فرهنگRي
پايگاه سياسي
بانک
دانشگاه
دولت
شرکتها
مراکز پژوهشي
احزاب
توليد ثروت
توليد اطالع
توليد قدرت
توليد سفارش نياز
توليد معادله نياز
رهبري نياز
تعاريف
توسعه
اRحکام
کالن
معادالت
خرد
گردونه
توليد
تکنولوژي
انگيزه و روحيه
ابزار توليد محصول خاص
انديشه و آگاهي
ابزار طراحي توليد محصول خاص
رفتار و مهارت عملي
ابزار دستيابي به معادالت طراحي
منابع اوليه
منزلت فناوري
توسعه انساني
منابع شکل پذير
منابع شکل گرفته
مدل بررسي
توسعه فناوري
توسعه منابع
ابزار متمرکز
توسعه ابزار تبديل
منابع
ابزار نيمه متمرکز
بين المللي
ابزار کارگاهي
منطقه اي
شرايط سياسي
شرايط اقتصادي
شرايط فرهنگي
متغيرهاي دروني
عوامل متغير
فناوري
متغيرهاي بيروني
ملي
کوتاه مدت
سياسي
ميان مدت
فرهنگي
بلند مدت
اقتصادي
آثار (اهداف)
فناوري
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش پنجم
هويت در جامعه شبکه اي
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
هويت و معنا در جامعه شبكه اي
برساختن هويت
به تعبير كاستلز هويت سرچشمه معنا و تجربه براي مردم است.
فراينŒد معنŒا سŒازي بر اسŒاس يŒك ويژگŒي فرهنگŒي يŒا مجموعŒه بهŒم
پيوسŒŒته اي از ويژگŒŒي هاي فرهنگŒŒي كŒŒه بر منابŒŒع معنايŒŒي ديگŒŒر
اولويت داده مي شود.
هويت و معنا در جامعه شبكه اي
تفاوت مفهوم هويت و نقش
(ادامه)
به تعبير كاستلز هويت ,سازمان دهنده معنا است.
نقش ,سازمان دهنده كاركردها است.
در جامعŒه شبكŒه اي,براي اكثŒر كنŒش گران اجتماعŒي ,معنŒا حول يŒك هويŒت
اساسي سازمان مي يابد.
كانون توجŒŒŒه ,هويŒŒŒت جمعŒŒŒي اسŒŒŒت و نŒŒŒه هويŒŒŒت فردي .هŒŒŒر چنŒŒŒد
فردگرايŒي(كŒه بŒا هويŒت فردي تفاوت دارد) نيŒز مŒي توانŒد شكلŒي از
هويت جمعي باشد.
هويت و معنا در جامعه شبكه اي
(ادامه)
به تعبير كاستلز هويت ها بر ساخته مي شوند .اما مساله اصلي اين
است كه:
چگونه ؟
از چه چيزي ؟
توسط چه كسي ؟
به چه منظوري ؟
هويت و معنا در جامعه شبكه اي
(ادامه)
بŒه تعŒبير كاسŒتلز براي بر سŒاختن هويŒت هŒا از مواد و مصŒالحي مثŒل تاريŒخ,
جغرافŒي ,زيسŒت شناسŒي ,نهادهاي توليŒد و بازتوليŒد ,خاطره جمعŒي,
روياهاي شخصŒŒي ,دسŒŒتگاهها و جهاز قدرت ,و وحŒŒي و الهامات دينŒŒي
استفاده مي شود.
افراد ,گروه هاي اجتماعŒي ,و جوامŒع تمامŒي ايŒن مواد خام را مŒي پروراننŒد و
معناي آنهŒا را مطابŒق بŒا الزامات اجتماعŒي و پروژŒه اي فرهنگŒي كŒه ريشŒه
در سŒاخت اجتماعŒي و چارچوب زماني-مكانŒي آنهŒا دارد ,از نŒو تنظيم
مي كنند.
عناصر اصلي هويت ملي ايرانيان
از نظر جغرافيايي ,فالت ايران
از نظر وسيله ارتباطي ,زبان فارسي
از نظر مرام و ايدئولوژي ,اسالم(مذهب شيعه)
از نظر هدف ,تجددخواهي يا ميل به پيشرفت و تكامل
تار̀يخ مشترك نيŒز بŒه عناصŒر فوق بعŒد زمانŒي داده براي هريŒك از آنان
در ارتباط با ديگران سرنوشت بخصوصي را رقم زده است.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز از آنجŒا كŒه سŒاختن اجتماعŒي هويŒت همواره در
بسŒŒتر روابŒŒط قدرت صŒŒورت مŒŒي پذيرد ,بيŒŒن سŒŒه صŒŒورت و
منشاء برساختن هويت ميتوان تمايز قائل شد:
• هوي`ت مشروعي`ت بخ`ش :توسŒŒط نهادهاي غالŒŒب جامعŒŒه
ايجاد مŒŒي شود تŒŒا سŒŒلطه آنهŒŒا را بر كنŒŒش گران اجتماعŒŒي
گسترش دهد و عقالني كند.
• هوي`ت مقاوم`ت :بŒه دسŒت كنŒش گرانŒي ايجاد مŒي شود كŒه در
اوضاع و احوال يŒا شرايطŒي قراردارنŒد كŒه از طرف منطŒق سŒلطه بŒي
ارزش دانسته مي شود و يا داغ ننگ بر آن زده مي شود.
• هو̀يت برنا̀مه دار:هنگامŒي كŒه كنŒش گران اجتماعŒي بŒا اسŒتفاده از
هŒر گونŒه مواد و مصŒالح فرهنگŒي قابŒل دسŒترسي هويŒت جديدي مŒي
سŒازند كŒه موقعيŒت آنان را در جامعŒه از نŒو تعريŒف مŒي كنŒد و بŒه
اين ترتيب در پي تغيير شكل كل ساخت اجتماعي هستند.
ب`ه تع`بير كاس`تلز هوي`ت هاي`ي ك`ه در آغاز ب`ه منزل`ه هوي`ت
مقاو̀مت ش̀كل ̀مي گير̀ند ,مم̀كن اس`ت ُمب̀لغ برنا̀مه ها̀يي
شون`د ي`ا ممك`ن اس`ت در طول تاري`خ در ميان نهادهاي
جامع`ه ,ب`ه نهاد مس`لط بدل شون`د ,و ب`ه اي`ن ترتي`ب ب`ه
منظور عقالن```ي كردن س```لطه خود ،ب```ه هوي```ت هاي
مشروعيت بخش تبديل شوند.
ب`ه تع`بير كاس`تلز پيون`د هوي`ت هاي`ي مشروعي`ت بخ`ش,
مقاوم`ت و برنام`ه دار ب`ا عوام`ل موث`ر در تغيي`ر فراين`د
اجتماعي در جامعه شبكه اي:
• بنياد گرايي ديني
• ملي ̀گرايي
• قومي
• منطقه اي
ملكوت خداوند :بنيادگرايي ديني و هويت فرهنگي
به تعبير كاستلز ,بيرون از قلب ما خدا منزل و ماوايي ندارد.
اما بنيادگرايي ديني ,امر ديگري است.
اين امر ديگر ,مهمترين منبع هويت ساز در جامعه شبكه اي است.
آكادمŒي علوم و هنŒر آمريكŒا در اواخŒر 1980مطالعŒه تطŒبيقي وسŒيعي
را بŒŒا هدف بررسŒŒي بنيادگرايŒŒي در بسŒŒترهاي گوناگون اجتماعŒŒي و
نهادي انجام داد .اين مطالعه چنين نتيجه مي گيرد:
” فعاليŒت بنيادگراهŒا هميشŒه بŒه صŒورت واكنشŒي و بŒا رجوع بŒه
گذشته صورت مي پذيرد“.
و در جاي ديگر بيان مي دارد:
بنيادگراهŒا دسŒت بŒه گزينŒش مŒي زنند .شايŒد بŒه خوبŒي متوجŒه باشنŒد
كŒل گذشتŒه ناب و خالصŒي را پذيرفتŒه انŒد ,امŒا انرژŒي آنهŒا مصŒروفِ
بŒه كار بسŒتن جنبŒه هŒا و ويژگŒي هاي برگزيده اي مŒي شود كŒه
بهتريŒن مقوم هويŒت آنهاسŒت ,وحدت نهضŒت آنهŒا را تضميŒن مŒي
كنŒد و گرداگرد آŒن سŒنگرهاي دفاعŒي ايجاد مŒي كنŒد و ديگران را
در فاصŒŒله مطمئنŒŒي نگاه مŒŒي دارد...بنيادگراهŒŒا يŒŒا بŒŒه نام خدا-
دراديان توحيدي -و يŒا بŒه نام عاليŒم و نشانŒه هاي يŒك مرجŒع متعالŒي
مي جنگند.
• بنيادگرايي اسالمي :امت در برابر جاهليت
تنهŒا راه نيŒل بŒه مدرنيتŒه ,قدم گذاشتŒن در راه خودمان اسŒت .راهŒي
كه دين ما ,تاريخ ما و تمدن ما برايمان تعيين كرده است.
راشد غنوشي
بŒه تعŒبير كاسŒتلز براي اكثŒر مسŒلمانان ,شريعŒت فرمانŒي اليتغيŒر و خشŒك
نيسŒت بلكŒه راهنمايŒي اسŒت براي رفتŒن بŒه سŒوي خدا ,البتŒه بŒا جرح و
تعديŒل هايŒي كŒه الزمŒه هŒر ظرف زمينŒه اجتماعŒي و تاريخŒي خاصŒي
است.
ب`ه تع`بير كاس`تلز,براي ي`ك مس`لمان وابس`تگي بنيادي ن`ه ب`ه
وط`ن بلك`ه ب`ه ام`ت يعن`ي ب`ه اجتماع مومنان اس`ت ك`ه
همگي از نظر تسليم بودن در برابر اهلل برابر و يكسانند.
اي`ن برادري جهان`ي از ح`د و مرز نهادهاي دول`ت مل`ي ك`ه
من̀بع مس`تقيم و تما̀يز مومن̀ين قلمداد ̀مي شود ,فرا̀تر ̀مي
رود.
ام`ت براي بقاء و رش`د ,ت`ا روزي ك`ه تمام بشري`ت را در بر
گيرد ,ناچار ̀به انجام تكل̀يف ال̀هي ا̀ست̀ :نبردي تازه عل̀يه
جاهلي`ت ( حال`ت غفل`ت از خدا ي`ا ناديده گرفت`ن تعالي`م
خدا) حالتي ̀كه جوامع دوباره در آن فرو رفته اند.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,در فرهنŒگ شيعŒي ,شهادت,يعنŒي تقليŒد از شيوه
قربانŒي شدن امام حسŒين (ع) در 681ميالدي ,Œدر واقŒع هسŒته
اصŒلي خلوص دينŒي اسŒت .امŒا ضرورت ايثار در راه فراخوان الهŒي
(الدعوه) در كل اسالم وجود دارد.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,در ايŒن چارچوب فرهنگي-دينŒي -سŒياسي ,هويت
اسŒالمي بر مبناي سŒاختارشكني دوگانŒه اي بر سŒاخته مŒي شود كŒه
يكŒي مربوط بŒه كنŒش گران اجتماعŒي اسŒت و ديگري مربوط بŒه
نهادهاي جامعه.
كنŒش گران اجتماعŒي خواه بŒه عنوان فرد ,خواه بŒه عنوان عضŒو يŒك
گروه قومŒي يŒا بŒه عنوان شهروندان يŒك ملŒت بايŒد سŒاختار وجودي
خود را در هم شكنند.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,بنيادگرايŒي اسŒالمي نهضتŒي سŒنت گرا نيسŒت .بŒه
رغŒم تمام تالش هاي تفسŒيري كŒه براي يافتŒن ريشŒه هاي هويŒت
اسŒالمي در تاريŒخ و متون مقدس بŒه عمŒل آمده اسŒت ,اسŒالم
گرايان براي مقاومŒŒŒت اجتماعŒŒŒي و قيام سŒŒŒياسي همواره بŒŒŒه
بازسŒازي هويŒت فرهنگŒي متوسŒل شده انŒد در واقŒع پديده اي
فرا مدرن است.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,از رهگذر نفŒي طرد (اجتماعŒي) ,حتŒي بŒه
شكل افراطي قربانŒي كردن خود ,هويŒت اسŒالمي جديدي
در فرايند تاريخي بر پاداشتن امت يعني بهشت برادري
مومنين حقيقي ,شكل مي گيرد.
خداوندا نجات```م بخ```ش! بنيادگراي```ي مس```يحي
آمريكايي
مŒا وارد عصŒر تاريŒك الكترونيŒك شده ايŒم ,كŒه در آŒن گلŒه هاي كافران
جديŒŒد ,كŒŒه تمام قدرت تكنولوژŒŒي را تحŒŒت فرمان خود دارنŒŒد ,در
آسŒتانه نابود كردن آخريŒن پايŒه هاي بشريŒت متمدنند .چشŒم انداز
مرگ پيŒش روي ماسŒت .وقتŒي كŒه سŒاحل هاي انسŒان مسŒيحي غربŒي
را پشŒت سŒر ميگذاريŒم ,فقŒط درياي سŒياه و طوفانŒي ياس و حرمان
را پيش روي خود مي يابيم كه پاياني ندارد ...مگر آنكه بجنگيم!
زمان خشم ,فرانسيس شفر
̀به تع`بير كاس`تلز ,احس`اس دي̀ني ظاهرا ̀به طور فزاينده اي لح`ن اح̀يا گرا̀نه
اي ̀به خود ̀مي گيرد و ̀به ̀سمت جريان نيروم̀ند بنياد گرا̀يي كشانده ̀مي
شود .به قول سيمپسون:
معناي اص`لي بنيادگراي`ي مجموع`ه اي از عقاي`د و تجرب`ه هاي مس`يحي اس`ت
كه شامل
-1پذيرش وحي و الهام كالم انجيلي و حقيقي بودن آن
-2رس``تگاري فردي از طري``ق حضرت مس``يح (ع) و پذيرش او ب``ه عنوان
ناج`ي ,بر اي`ن اس`اس ك`ه حضرت مس`يح (ع) از رهگذر مس`اعي خود و
پرداخ``ت كفاره گناه بش``ر ب``ا مرگ خوي``ش و رس``تاخيز ,موج``ب والدت
دوباره فرد(وعاري شدن او از گناهان)مي شود
-3انتظار بازگشت حضرت مسيح (ع) از آسمان به زمين پيش از هزارسال
-4تص`ديق آموزه هاي مس`يحيت س`خت كيشا̀نه پروتس`تان م̀ثل زاده شدن از
ماد̀ر باكره و تثليث.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,همان طور كŒه لينŒش مŒي نويسŒد ” ,مفهوم
ايمان يعنŒي باور آوردن و مغفرتŒي كŒه بŒه واسŒطه آŒن گناهكاران
از گناه بŒŒه رسŒŒتگاري ابدي مŒŒي رسŒŒند ,هسŒŒته مركزي تفكŒŒر
محافظŒه كار اسŒت و معناي خود را نيŒز در ايŒن انديشŒه شكŒل
مŒŒي دهد “.از طريŒŒق ايŒŒن تجربŒŒه شخصŒŒي تولŒŒد دوباره ,كŒŒل
شخصŒŒيت بازسŒŒاخته مŒŒي شود ,و ” نقطŒŒه آغاز بر سŒŒاختن
احسŒŒاس خود آيينŒŒي و هويŒŒت ,ونيŒŒز نظŒŒم اجتماعŒŒي و هدف
سياسي مي شود“.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,حلقŒه اتصŒال ميان شخصŒيت و جامعŒه از طريŒق
بازسŒŒازي خانواده بŒŒه وجود مŒŒي آيŒŒد كŒŒه نهاد مركزي جامعŒŒه
اسŒŒت و همواره پناهگاهŒŒي در برابر دنياي خصŒŒمانه و سŒŒخت
بوده است ,و اكنون در جامعه متزلزل گشته است....
” درك ايŒŒن مطلŒŒب براي والديŒŒن فوايŒŒد زيادي دارد كŒŒه بداننŒŒد
كامال طŒŒبيعي اسŒŒت كŒŒه فرزنŒŒد آنهŒŒا اشتياق بŒŒه شŒŒر داشتŒŒه
باشد“.
بŒŒه تعŒŒبير كاسŒŒتلز ,بنابرايŒŒن آموزش ترس از خدا و احترام بŒŒه
اقتدار والديŒن بŒه كودكان ,و تكيŒه بر پشتيبانŒي كامŒل آموزش و
پرورش مسŒŒيحي در مدارس براي خانواده كامال جنبŒŒه اسŒŒاسي
دارد .نتيجŒŒه واضŒŒح چنيŒŒن ديدگاهŒŒي ايŒŒن اسŒŒت كŒŒه مدارس
عمومŒي صŒحنه جنŒگ خيŒر و شŒر يŒا جنŒگ ميان خانواده مسŒيحي و
نهادهاي سكوالريسم باشد.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,همان طور كŒه ميژتال و شوپ مŒي نويسŒند” ,
پويŒŒش هاي جهانŒŒي شدن ,بŒŒه صŒŒورتي ديالكتيكŒŒي پويŒش Œهاي
بنياد گرايي را تشديد كرده است“.
لخنر داليل اين ديالكتيك را بيان مي كند:
در فرايند جهاني شدن ,جوامع به عنوان واقعياتي جهاني نهادينه شده اند.
آنهŒŒا در مقام سŒŒازمانها ,بŒŒه طريقŒŒي غيŒŒر دينŒŒي -سŒŒكوالر -عمŒŒل مŒŒي كننŒŒد ,آنهŒŒا در
ارتباطهايشان تابŒع قواعŒد غيŒر دينŒي هسŒتند ,بŒه دشواري مŒي توان سŒنت دينŒي يافŒت كŒه
معنايŒي متعالŒي بŒه جوامŒع دنيŒا گراي امروزي نسŒبت دهد ...بر اسŒاس ضوابŒط اكثŒر سŒنت
هاي دينŒي ,تعامالت اجتماعŒي نهادينŒه شده بŒه بŒت پرسŒتي منجŒر مŒي شود .امŒا ايŒن امŒر
بدان معناسŒت كŒه زندگŒي در جامعŒه نيŒز براي ايŒن ŒديŒن سŒنتي بŒه نوعŒي چالŒش بدل
شده اسŒت ...دقيقŒا بŒه ايŒن دليŒل كŒه نظŒم جهانŒي يŒك نظŒم هنجاري نهادينŒه شده اسŒت,
ايŒن امكان وجود دارد كŒه نوعŒي جسŒتجو براي دسŒتيابي بŒه يŒك بنياد ”غايŒي“ آغاز گردد,
براي واقعيتŒي متعالŒي و فراتŒر از ايŒن جهان ,كŒه ايŒن جهان را نيŒز مŒي توان در ارتباط بŒا آŒن
با وضوح بيشتري تعريف كرد.
ملت و ملت گرايي در عصر جهاني شدن:
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,عصŒر جهانŒي شدن عصŒر خيزش دوباره ملŒي گرايان نيŒز هسŒت ...,پيŒش
از اين مرگ سه جانبه ملي گرايي اعالن شده بود:
مرگ در اثر جهاني شدن اقتصاد و بين المللي شدن نهادهاي سياسي,
مرگ در اثŒر جهان شمولŒي فرهنŒگ مشتركŒي كŒه از طريŒق رسŒانه هاي الكترونيŒك ,آموزش
و پرورش ,كتابت ,شهري شدن و نوسازي انتشار مي يابد ,و
مرگ در اثŒر يورش علمŒي بŒه خود مفهوم ملŒت هŒا ,كŒه در شكŒل معتدل نظريŒه ضŒد ملŒي
گرايŒŒي از آنهŒŒا بŒŒه عنوان“ اجتماعات تصŒŒوري“ ياد شده ,و در فرمول بندي نيرومنŒŒد
گلنŒر ” مصŒنوعات خود سŒرانه تاريخŒي“ خوانده مŒي شونŒد ,در ايŒن نظريŒه هŒا مفهوم
ملŒŒت برخاسŒŒته از نهضŒŒت هاي ملŒŒي گرايانŒŒه اي اسŒŒت كŒŒه بŒŒه دسŒŒت نخبگان و براي
استقرار دولت ملي مدرن به راه انداخته مي شوند.
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,وقتŒي درباره ملŒي گرايŒي معاصŒر بŒا توجŒه بŒه نظريŒه هاي
اجتماعŒي مربوط بŒه ملŒي گرايŒي بحŒث مŒي كنيŒم بايŒد بر چهار نكتŒه تحليلŒي
تاكيد كنيم:
اول ,ملQي گرايQي معاصQر ممكQن اسQت معطوف بQه
بر سQاختن حاكميQت دولQت ملQي مسQتقل باشQد و
ممكQن اسQت چنيQن نباشQد ,و بنابرايQن ملQت هQا ,بQه
لحاظ تاريخQQي و تحليلQQي ,هسQQتارهايي مسQQتقل از
دولت هستند.
دوم ,ملQت هQا و دولQت هاي محلQي ,محدود بQه دولQت
ملQي مدرن نيسQتند كQه پQس از انقالب فرانسQه طQي
200سال اخير در اروپا تاسيس شده است.
س`وم ,مل`ي گراي`ي پديده اي نيس`ت ك`ه ضرورت`ا مربوط ب`ه
نخبگان باش`د و در واق`ع مل`ي گراي`ي امروز غالب`ا واكنش`ي
است عليه نخبگان جهاني
چهارم ,از آنج`ا ̀كه م̀لي گرا̀يي معاص`ر بيش̀تر واكنش`ي اس`ت ̀تا
خود جوش ,بيشت`ر ب`ه فرهنگ`ي بودن گراي`ش دارد ت`ا ب`ه
س`ياسي بودن ,و بنابراي`ن بيشت`ر متوج`ه دفاع از فرهنگ`ي
اس`ت ك`ه پيشاپي`ش نهادين`ه شده ̀نه متوج`ه ايجاد ̀يا دفاع از
يك دولت.
ملت ها در برابر دولت:
فروپاش`ي اتحاد شوروي و مجتم`ع مشترك المناف`ع دول`ت هاي
ناممكن
نهضŒت هاي ملŒي
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,تهاجŒم بŒه دولŒت شوروي تنهŒا بŒه دسŒت
خواسŒت هاي دموكراتهŒا ,و منافŒع
گرا انجام نشŒد بلكŒه ايŒن تهاجŒم بŒا
نخبگان سŒياسي برخŒي از جمهوري هŒا همراه بود كŒه در ميان ويرانŒه هاي يŒك
امپراتوري متزلزل ,در حال پي ريزي قدرت خود بودند .اما اين تهاجم نهايتا
صŒورت ملŒي گرايŒي بŒه خود گرفŒت و بŒه نام ملŒت توانسŒت حمايŒت مردمŒي
جلŒب كند .نكتŒه جالŒب ايŒن اسŒت كŒه ملŒي گرايŒي در بيشتŒر جمهوري هايŒي كŒه
بŒه لحاظ قوي كامال متمايŒز بودنŒد (مثال در آسŒياي ميانŒه) بسŒيار كمتŒر از
دولت هاي بالتيك و روسيه فعال بود.
بŒŒه تعŒŒبير كاسŒŒتلز ,اوليŒŒن سŒŒالهاي موجوديŒŒت ايŒŒن مجموعŒŒه دولŒŒت هاي مسŒŒتقل
جديŒد,شكنندگŒي سŒاختار آنهŒا و همچنيŒن دوام و ديŒر پايŒي مليŒت هايŒي بŒا ريشŒه
تاريخŒي را آشكار سŒاخت كŒه در سŒرتاسر مرزهاي بŒه ميراث رسŒيده از تجزيŒه
اتحاد شوروي استقرار دارند....
به نقل از ديويد هوسون:
مسŒاله هويŒت ,بŒه وضوح مŒبرم تريŒن مسŒاله اي اسŒت كŒه پŒس از يخبندانŒي طوالنŒي
(در اتحاد شوروي سŒابق) اكنون بŒه سŒطح آمده اسŒت .امŒا نمŒي توان آŒن را فقŒط
مسŒاله اي صŒرفا فرهنگŒي يŒا قومŒي دانسŒت .آنچŒه كŒه در ايŒن جŒا مطرح اسŒت
عبارت اسŒت از جسŒتجوي مجدد قلمروهاي واقعŒي فرهنŒگ هŒا ,اقتصŒادها و محيŒط
زيسŒت كŒه براي مردمان سŒاكن آنهŒا معنايŒي داشتŒه باشد .فراينŒد تبلور يافتŒن
ايŒŒن نواحŒŒي,وراي مرزهاي تهŒŒي و سŒŒست ”جمهوري“ هاي امروزي ,طوالنŒŒي و
دردناك اما گريز ناپذير و نهايتا بر حق به نظر مي رسد.
ملت هاي بدون دولت :كاتالونيا
حكومŒت را بايŒد اسŒاسا متمايŒز از ملŒت دانسŒت زيرا حكومŒت سŒازماني سŒياسي اسŒت ,كŒه بŒه
لحاظ بيرونŒي قدرتŒي مسŒتقل و بŒه لحاظ درونŒي قدرتŒي متعالŒي اسŒت كŒه از نيروهاي
مادي ,خواه بŒه صŒورت قواي انسŒاني و خواه بŒه شكŒل پول برخوردار اسŒت و براي حفŒظ
اسŒتقالل و اقتدار خود از آنهŒا بهره مŒي گيرد .مŒا نمŒي توانيŒم ,چنانكŒه معمول اسŒت يكŒي
را بŒا ديگري اشتباه بگيريŒم ,اشتباهŒي كŒه حتŒي خود ميهŒن پرسŒتان كاتاالنŒي مرتكŒب مŒي
شونŒد و درباره ملŒت كاتاالن طوري سŒخن مŒي گوينŒد يŒا مŒي نويسŒند كŒه گويŒي از يŒك
حكومŒت مسŒتقل كاتاالن حرف مŒي زنند ...كاتالونيŒا همچنان كاتالونياسŒت گرچŒه قرن
هاسŒت كŒه حاكميŒت مسŒتقل خود را از دسŒت داده اسŒت .بنابرايŒن ,مŒا بŒه تصŒوري
روشŒن و واضŒح از مليŒت رسŒيده ايŒم ,مفهوم يŒك واحŒد اجتماعŒي بنيادي و اوليŒه كŒه مقدر
اسŒت در جامعŒه جهانŒي و بشريŒت امروز ,همان چيزي باشŒد كŒه سŒزاوار انسŒان اسŒت,
يعني جامعه مدني.
انريك پرات دوالريبا ,مليت كاتاالن
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,پŒس ايŒن ملŒت كاتاالنŒي چيسŒت كŒه توانسŒته اسŒت طŒي قرن
هاي متمادي در برابر نفŒي و سŒركوب زنده بمانŒد ,امŒا از ايجاد دولتŒي در
برابر ملŒت ديگري ,يعنŒي اسŒپانيا ,كŒه آŒن نيŒز بخشŒي از هويŒت تاريخŒي
كاتالونيا شده است خودداري مي كند؟...
”هويŒت كاتالونيŒا تŒا حŒد بسŒيار زيادي هويتŒي فرهنگŒي و زبانŒي اسŒت .كاتالونيŒا
هرگŒز ادعاي برخورداري از ويژگŒي دينŒي يŒا قومŒي نداشتŒه اسŒت ,هيŒچ وقŒت
بر جغرافيŒا اصŒرار نورزيده اسŒت ,همچنيŒن صŒرفا بر هويŒت سŒياسي نيŒز
تاكيدي نداشتŒه اسŒت .هويŒت هŒا اجزا و عناصŒر زيادي دارنŒد امŒا زبان و
فرهنگ ستون فقرات آنها است”.
ملت هاي عصر اطالعات
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,سŒفر تاريخŒي مŒا در دو سŒوي اروپŒا ,مŒا را بŒه
شناخŒت اهميŒت جديŒد ملŒت هŒا و ملŒي گرايŒي بŒه عنوان منبŒع معنŒا
در عصŒر اطالعات رهنمون مŒي سŒازد ...ملŒت هŒا را ايŒن گونŒه
تعريŒف مŒي كنŒم :جماعŒت هاي فرهنگŒي كŒه بŒا تاريŒخ و برنامŒه
هاي سŒŒياسي مشترك در ذهŒŒن مردم و خاطره جمعŒŒي آنهŒŒا بر
ساخته مي شود.
بŒŒه تعŒŒبير كاسŒŒتلز ,دو پديده ,ويژگŒŒي بارز دوره تاريخŒŒي فعلŒŒي
هسŒتند :نخسŒت ,فروپاشŒي دولŒت هاي چنŒد مليتŒي اسŒت كŒه مŒي
كوشنŒد حاكميŒت كامŒل خود را حفŒظ كننŒد يŒا تكثŒر مولفŒه هاي ملŒي
خود را نفŒي كنند(.شوروي پيشيŒن ,يوگسŒالوي پيشيŒن)...دوميŒن
پديده ايŒن اسŒت كŒه مŒا شاهŒد ايجاد مللŒي هسŒتيم كŒه در آسŒتانه
تبديŒل بŒه دولŒت متوقŒف مانده انŒد ,امŒا دولŒت سŒلف خود را وادار
بŒŒه سŒŒازش و واگذاري بخشŒŒي از حاكميŒŒت مŒŒي كنند( .كاتالونيŒŒا,
كشمير ,پنجاب يا تيمور شرقي)
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,ويژگŒي هايŒي كŒه در ايŒن دوره تاريخŒي هويŒت
ملŒي را تقويŒت مŒي كننŒد متفاوتنŒد ,فرضيŒه مŒن ايŒن اسŒت كŒه
زبان و بخصŒوص يŒك زبان كامال پرورش يافتŒه ,يكŒي از ويژگŒي
هاي بنياديŒن خودشناسŒي و اسŒتقرار مرزهاي نامريŒي ملŒي اسŒت
كŒŒه كمتŒŒر از سŒŒر حدات ارضŒŒي ,دلبخواهŒŒي اسŒŒت و كمتŒŒر از
قوميت ,انحصاري است.
گسستن پيوندهاي قومي:
نژاد ,طبقه و هويت در جامعه شبكه اي
بŒه تعŒبير كاسŒتلز ,فرضيŒه مŒن ايŒن اسŒت كŒه قوميŒت در جامعه شبكه اي
مبنايŒŒي براي بهشŒŒت هاي جمعŒŒي فراهŒŒم نمŒŒي آورد ,زيرا قوميŒŒت
بهشŒŒت هاي مبتنŒŒي بر پيوندهاي اوليŒŒه اي اسŒŒت كŒŒه بخصŒŒوص
هنگامŒي كŒه بريده از زمينŒه تاريخŒي خود باشنŒد ,بŒه عنوان پايŒه اي
براي بازسŒازي معنŒا در دنياي شبكŒه هŒا و جريانهŒا ,و براي تركيŒب
مجدد تصŒاوير و اسŒناد مجدد معنŒا ,اهميŒت خود را از دسŒت مŒي
دهند.
مواد و مصŒالح قومŒي در اجتماعات فرهنگŒي نيرومنŒد تري ادغام مŒي
شونŒد كŒه وسŒيع تŒر از قوميŒت هسŒتند ,مثŒل ديŒن يŒا ملŒي گرايŒي
كه بياني از خود مختاري فرهنگي در جهاني از نمادها هستند...
نژاد اهميت دارد اما ديگر معنايي بر نمي سازد.
هويت هاي منطقه اي :اجتماع محلي
به تŒعبير كاستلز ,من در سال 1983نوشتم:
نهضت هاي شهري ,مسŒائل واقعي زمانŒه ما راهدف گرفتŒه انŒد ,هر چنŒد نŒه در مقياس
و نŒه در قالŒب هايŒي كŒه براي ايŒن منظور كفايŒت كند .بŒا ايŒن حال گزينŒه ديگري
ندارنŒد زيرا ايŒن نهضŒت هŒا آخريŒن واكنŒش بŒه سŒلطه و اسŒتثمار نوينŒي اسŒت كŒه
خميŒر مايŒه دنياي ماسŒت .امŒا ايŒن جنبŒش هŒا چيزي بيŒش از آخريŒن قيام و فرياد
نوميدانŒه هسŒتند:آنهŒا نشانŒه تŒناقŒض هاي مŒا هسŒتند و بنابرايŒن بŒه طور بالقوه
قادرنŒŒد ايŒŒن تناقŒŒض هŒŒا را پشŒŒت سŒŒر بگذارند ...آنهŒŒا بŒŒه واقŒŒع معناي تاريخŒŒي
جديدي مŒي سŒازند -در تاريŒك روشŒن تظاهŒر بŒه سŒاختن جامعŒه اي جديŒد در داخŒل
حصارهاي يŒك اجتماع محلŒي كه مŒي داننŒد قابŒل دسŒترسي نيسŒت .و آنها ايŒن كار را
بŒŒا آŒŒبياري بذر نهضŒŒت هاي اجتماعŒŒي فردا در آرمانشهرهاي محلŒŒي انجام مŒŒي
دهنŒŒد ,آرمانشهرهايŒŒي كŒŒه نهضŒŒت هاي شهري سŒŒاخته انŒŒد تŒŒا هرگŒŒز در برابر
بربريت تسليم نشوند.
بŒŒه تعŒŒبير كاسŒŒتلز ,بنابرايŒŒن اجتماعات محلŒŒي كŒŒه از رهگذر كنŒŒش
جمعŒي برسŒاخته و از رهگذر حافظŒه جمعŒي نگهداري مŒي شونŒد,
منابŒع خاصŒي براي هويŒت هسŒتند .امŒا ايŒن هويŒت هŒا ,در اكثŒر
موارد ,واكنŒش هاي تدافعŒي عليŒه تحميالت بŒي نظمŒي جهانŒي و
تغييرات پŒر شتاب و كنترل ناپذيŒر بŒه شمار مŒي آيند .آنهŒا جان
پناه مي سازند نه بهشت.
نتيجه :اجتماعات فرهنگي عصر اطالعات
صفحه هاي 89 ,88 ,87 ,86به دقت مورد توجه قرار گيرند.
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش ششم
مروري بر مصوبات اجالس جامعه اطالعاتي
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
اعالميه اصول
ايجاد و ساخت جامعه اطالعاتي:
چالش جهاني در هزاره جديد
A.نظر مشترك ما در رابطه با جامعه اطالعاتي
-1ما ،نمايندگان مردم دنيا
از 10تا 12دسامبر 2003
خواسته مشترك و تعهد براي ساخت جامعه اطالعات
”مردم محور“ ”فراگير“”توسعه گرا“
اعالميه اصYول
(ادامه)
-2چالŒŒش مŒŒا اسŒŒتفاده از پتانسŒŒيل هاي فناوري هاي اطالعات براي اشاعŒŒه اهداف اعالميŒŒه
هزاره با عناوين
فقر زدايي ومحو گرسنگي,
دست يابي به تحصيالت و آموزش ابتدايي
........
-3مŒا جهان شمولŒي ,تفكيŒك ناپذيري ,اسŒتقالل و هŒم پيوندي تمام حقوق انسŒاني و آزادي
هاي اصولي ,شامل حق توسعه همان گونه كه در اعالميه وين آمده را تاييد مي كنيم.
ما..........
اعالميه اصول
(ادامه)
-4بŒه عنوان يكŒي از اصŒول جامعŒه اطالعاتŒي و همان گونŒه كŒه در بنŒد 19
اعالميŒه جهانŒي حقوق بشŒر بيان شده ,مŒا تاييŒد مŒي كنيŒم كŒه هŒر كسŒي
داراي آزادي بيان وآزادي عقيده است.......
-5عالوه بر ايŒن مŒا دوباره تعهŒد خود را بŒه مفاد بنŒد 29اعالميŒه جهانŒي
حقوق بشŒر مبنŒي بر اينكŒه هŒر كسŒي در جامعŒه در قبال آزادي و توسŒعه
كامŒل شخصŒيت خود وظايفŒي دارد ,و ايŒن كŒه در بŒه كار بردن ايŒن حقوق
و آزادي ها ,هر كسي بايد محدويت هايي را رعايت كند كه....
اعالميه اصYول
(ادامه)
-6مطابŒق بŒا روح ايŒن اعالميŒه ,مŒا خودمان را وقŒف اصŒل برابري اقتدار تمام
كشورها مي كنيم.
-7مŒا تشخيŒص مŒي دهيŒم كŒه علŒم داراي نقŒش مركزي در توسŒعه جامعŒه
اطالعاتŒŒي مŒŒي باشد .بيشتŒŒر اجزاي سŒŒازنده جامعŒŒه اطالعاتŒŒي نتيجŒŒه
پيشرفŒت هاي علمŒي و فنŒي اسŒت كŒه بŒه خاطراشتراك نتايŒج تحقيقات
ممكن شده است.
-8مŒا تشخيŒص مŒي دهيŒم كŒه تحصŒيالت ,دانŒش ,اطالعات و ارتباطات هسŒته
پيشرفت ,تالش و بهبود وضعيت بشر هستند,و...
اعالميه اصول
(ادامه)
-9مŒا آگاه هسŒتيم كŒه فناوري ارتباطات و اطالعات بايŒد بŒه عنوان ابزار و
نŒŒه هدف مورد توجŒŒه و اسŒŒتفاده قرار گيرد .در شرايŒŒط مطلوب ,ايŒŒن
فناوري ها مي تواند به عنوان يك ابزار قدرتمند ,افزايش دهنده
بهره وري ,مولŒد رشŒد اقتصŒادي ,ايجاد كننده مشاغŒل و قابليŒت اسŒتخدام و
بهبود دهنده كيفيŒŒت زندگŒŒي براي همŒŒه باشد .آŒŒن هŒŒا همچنيŒŒن مŒŒي
توانند گفت و گوي بين مردم ,ملت ها و تمدن ها را افزايش دهند.
اعالميه اصول
(ادامه)
-10همچنيŒŒن مŒŒا بŒŒه طور كامŒŒل آگاه هسŒŒتيم كŒŒه امروزه مزاياي انقالب
فناوري اطالعات بŒŒŒه طور نامسŒŒŒاوي بيŒŒŒن كشورهاي توسŒŒŒعه يافتŒŒŒه و
كشورهاي در حال توسŒعه و بيŒن جوامŒع پخŒش شده اسŒت .مŒا متعهŒد
شده ايŒم كŒه ايŒن فاصŒله ديجيتالŒي را بŒه فرصŒت هاي ديجيتالŒي براي همŒه,
خصŒوصا براي انهايŒي كŒه در معرض خطŒر عقŒب افتادگŒي يŒا حاشيŒه نشينŒي
بيشتر هستند ,تبديل كنيم.
اعالميه اصول
(ادامه)
-11مŒŒŒا متعهŒŒŒد شده ايŒŒŒم كŒŒŒه ديدگاه مشترك خود را درباره جامعŒŒŒه
اطالعاتŒŒŒي براي خودمان درك كرده و بŒŒŒه نسŒŒŒل هاي آينده منتقŒŒŒل
كنيم..........
-12مŒا تصŒريح مŒي كنيŒم كŒه توسŒعه فرصŒت هاي زيادي را براي زنان ,بŒه
عنوان كسŒاني كŒه بايŒد يكŒي از بخŒش هŒا و بازيگران اصŒلي جامعŒه اطالعاتŒي
باشند ,ايجاد مي كند .ما.....
-13در سŒاخت جامعŒه اطالعاتي ,بايد توجه ويژŒه اي به نيازهاي خاص گروه
هاي حاشيه اي و آسيب پذير جامعه.......,
اعالميه اصول
(ادامه)
-14مŒا مصŒمم هسŒتيم كŒه افرا د فقيŒر ,خصŒوصا آنهايŒي كŒه درنواحي دور
دسŒت ,روسŒتايي و در حاشيŒه شهرهŒا زندگŒي مŒي كننŒد را توانمنŒد سŒازيم
تŒا بŒه اطالعات دسŒترسي پيدا كننŒد و از ICTبراي حمايŒت از تالش هاي
خود جهت رهايي از فقر استفاده كنند.
-15در انقالب جامعŒه اطالعاتŒي توجŒه ويژŒه اي بايŒد بŒه نيازهاي خاص مردم
بومي ,و همچنين حفاظت از ميراث و فرهنگ آن ها بشود.
-16مŒا توجŒه خاص بŒه نيازهاي ويژŒه كشورهاي در حال توسŒعه ,كشورهاي
در حال گذار اقتصادي ,كشورهاي توسعه نيافته....,
اعالميه اصول
(ادامه)
-17مŒا تصŒديق مŒي كنيŒم كŒه سŒاختن يŒك جامعŒه اطالعاتŒي فراگيŒر نياز بŒه
شكŒل جديŒد همبسŒتگي ,مشاركŒت و همكاري بيŒن دولŒت هŒا و سŒاير
اعضاي ذينفŒع ,از جملŒه بخŒش خصŒوصي ,جامعŒه مدنŒي و سŒازمانهاي بيŒن
المللي دارد....
محدود كننده
-18نبايŒد فرض شود كŒه ايŒن اعالميŒه ,مخرب ,متضاد,
يŒا مخالŒف بŒا سŒندهاي پيشيŒن ,از جملŒه منشور سŒازمان ملŒل و اعالميŒه
جهانŒي حقوق بشŒر و يŒا هŒر سŒند بيŒن المللŒي و يŒا قانون ملŒي تصŒويب
شده براي اشاعه اين ابزار مي باشد.
اعالميه اصول
(ادامه)
. Bي``ك̀جا̀معه ̀ا̀طالعا̀تيب``ر̀ايهم̀ه̀ :اصولك``ليدي
-19ما مصمم هستيم كه در تالش هاي خويش مطمئن شويم كه هر
كسي مي تواند از فرصت هايي كه توسط ICTمي تواند ارائه شود,
بهره مند شود ....ما متفق الراي هستيم كه اين ها ,اصول كليدي
ايجاد يك جامعه اطالعاتي فراگير هستند.
اعالميه اصول
(ادامه)
)1نقش دولت ها و تمام اعضاي ذينفع در افزايش استفاده از ICTبراي
توسعه
-20دولŒت هŒا ,همچنيŒن بخŒش خصŒوصي ,سŒازمان هاي جامعŒه مدنŒي و سŒازمان
ملل و.....
)2زير ساخت اطالعات و ارتباطات; Rپايه اساسي يك جامعه اطالعاتي فراگير
-21قابليŒت پيونŒد ,يŒك عامŒل توانŒا سŒاز مركزي در سŒاخت جامعŒه اطالعاتŒي
اسŒت .دسŒترسي جهانŒي ,دايمŒي ,مسŒاوي و انعطاف پذيŒر به زير سŒاخت و
خدمات ... ,ICT
اعالميه اصول
(ادامه)
-22برنامŒه هاي كاربردي و زيŒر سŒاخت شبكŒه اطالعات و ارتباطŒي توسŒعه
يافته...,
-23سŒياست هايŒي كŒه محيŒط مسŒاعدي را براي رقابŒت عادالنŒه قابŒل پيŒش
بينŒي و ثبات در تمام سŒطوح ايجاد مŒي كننŒد ,....,مŒي توانŒد ابزار موثري
يراي اطمينان از وجود دسŒترسي جهانشمول بŒه زيŒر سŒاخت هŒا و خدمات
جامعه اطالعاتي باشد.
اعالميه اصول
(ادامه)
)3دسترسي به اطالعات و دانش
-24در يك جامعه اطالعاتي فراگير ,توانايي همه در دسترسي و مشاركت
در اطالعات ,ايده ها و دانش امري ضروري است.
-25تبادل و تقويت دانش جهاني براي توسعه مي تواند توسط حذف
موانع دسترسي مساوي به اطالعات براي فعاليت هاي ,...رشد و
توسعه يابد.
اعالميه اصول
(ادامه)
-26دامنŒه عمومŒي غنŒي يكŒي از عناصŒر اسŒاسي براي رشŒد جامعŒه اطالعاتŒي
اسŒŒت و مزاياي زيادي ماننŒŒد يŒŒك ملŒŒت فرهيختŒŒه ,شغŒŒل هاي جديŒŒد,
خالقيŒت ,فرصŒت هاي تجاري و پيشرفŒت علمŒي را ايجاد مŒي كند .......و
دسترسي آزاد و عادالنه به اطالعات را اشاعه بدهند.
اعالميه اصول
(ادامه)
-27دسŒترسي بŒه اطالعات و دانŒش مŒي توانŒد توسŒط افزايŒش آگاهŒي بيŒن
تمام اعضاي ذينفŒŒع در مورد امكانات ارايŒŒه شده توسŒŒط مدل هاي نرم
افزاري مختلŒŒŒŒف ..... ,تŒŒŒŒا بتواننŒŒŒŒد نيازهاي خود را بر طرف نمايند.
دسŒترسي امكان پذيŒر بŒه نرم افزارهŒا بايŒد بŒه عنوان يكŒي از اجزاي مهŒم
يك جامعه اطالعات واقعا فراگير مورد توجه قرار گيرد.
-28مŒŒا كوشŒŒش مŒŒي كنيŒŒم تŒŒا دسŒŒترسي جهانŒŒي بر اسŒŒاس فرصŒŒت هاي
مسŒŒاوي بŒه دانŒش علمŒي براي همŒه ايجاد و انتشار و اطالعات علمŒي و
فنŒي ,شامŒل فعاليŒت هاي دسŒترسي آزاد براي انتشارات علمŒي ,رشŒد و
توسعه يابد.
اعالميه اصول
(ادامه)
)4ظرفيت سازي
-29هŒر كسŒي بايŒد برخوردار از فرصŒت براي بŒه دسŒت آوردن مهارتهŒا و دانŒش
هاي الزم براي درك ,مشاركŒت فعاالنŒه و بهره برداري كامŒل از جامعŒه اطالعاتŒي
و اقتصاد دانشي باشد...
-30اسŒتفاده از ICTدر تمام مراحŒل تحصŒيلي ,آموزش و توسŒعه منابŒع انسŒاني
بايسŒتي بŒا توجŒه بŒه نيازهاي ويژŒه معلوليŒن و افراد محروم و گروههاي آسŒيب
پذير ,رشد و افزايش يابد.
-31تحصŒŒŒŒŒŒŒŒŒŒيالت مداوم بزرگسŒŒŒŒŒŒŒŒŒŒاالن ,آموزش مجدد ,آموزش در تمام
عمŒر,آموزش از راه دور و...آگاهŒي و سŒواد در مورد ICTيكŒي از پايŒه هاي
اساسي در اين رابطه است.
اعالميه اصول
(ادامه)
-32ايجاد كنندگان مضاميŒŒŒŒن ,ناشران و توليŒŒŒŒد كنندگان ,همچنيŒŒŒŒن معلمان,
فرهيختگان ,بايگان هŒŒا ,كتابداران و يادگيرندگان بايŒŒد نقŒŒش فعالŒŒي را در
رشد جامعه اطالعاتي ,خصوصا در كشورهاي توسعه نيافته داشته باشند.
-33دسŒتيابي بŒه توسŒعه پايدار جامعŒه اطالعاتŒي ,ايجاد ظرفيŒت ملŒي در حوزه
تحقيقات و توسعه ICTبايد افزايش يابد......
-34تحقŒق آرزوهاي مشترك ,خصŒوصا براي كشورهاي در حال توسŒعه ,شامŒل
كشورهاي در حال گذار اقتصادي,
اعالميه اصول
(ادامه)
)5اعتماد سازي و امنيت در استفاده از ICT
-35تقويŒŒت چارچوب اعتماد ,شامŒŒل امنيŒŒت شبكŒŒه هŒŒا و امنيŒŒت اطالعات,
سŒنديت,حفŒظ حريŒم خصŒوصي و حفاظŒت از مشتري ,پيŒش نياز توسŒعه جامعŒه
اطالعاتي و اعتماد سازي بين كاربران ICTاست ....و به جنبه هاي توسعه
اي جامعه اطالعاتي احترام گذاشته شود.
-36در حالŒي كŒه مŒا اصŒول دسŒترسي جهانŒي و بدون تبعيŒض بŒه ICTبراي
تمام ملŒل را تصŒديق مŒي كنيŒم ,از تمام فعاليŒت هاي مربوطŒه سŒازمان ملŒل
براي ....
اعالميه اصول
(ادامه)
spam -37يŒŒك مشكŒŒل مهŒŒم و در حال رشŒŒد براي كاربران ,شبكŒŒه هŒŒا و تمام
اينترنŒت است بŒه مسŒايل spamو امنيت جهانŒي بايŒد در سطح ملŒي و بين المللي
رسيدگي گردد.
)6توانا سازي محيط
-38يŒŒك محيŒŒط رشŒŒد و توانمنŒŒد سŒŒازي در سŒŒطح ملŒŒي و بيŒŒن المللŒŒي براي جامعŒŒه
اطالعاتŒŒي الزم و ضروري اسŒت ICT .بايŒŒد بŒŒه عنوان وسŒيله اي مهŒم براي يŒŒك
حكومت خوب استفاده شود.
-39حاكميŒت قانون ,هماهنŒگ بŒا چارچوب قانونŒي و سŒياستي حمايتŒي ,شفاف ,رقابتŒي,
بŒا بŒي طرفŒي تكنولوژŒي و قابŒل پيŒش بينŒي و بŒا در نظŒر گرفتŒن واقيعات ملŒي ,براي
ايجاد يŒك جامعه اطالعاتي مردمي ,اساسي است...
اعالميه اصول
(ادامه)
-40يŒك محيŒط پويŒا و تواناي بيŒن المللŒي حمايŒت كننده از سŒرمايه گذاري
خارجي ,انتقال تكنولوژي ,و همكاري هاي بين المللي...,
ICT -41يŒك ابزار توانŒا سŒاز رشŒد از طريŒق افزايŒش بهره وري و كارآمدي
ها به ويژه براي كشورهاي كوچك و متوسط مي باشد...
-42حفاظŒŒت از مالكيŒŒت معنوي براي تشويŒŒق نوآوري و خالقيŒŒت در جامعŒŒه
اطالعات ضروري است...
-43توسŒŒعه پايدار زمانŒŒي مŒŒي توانŒŒد بŒŒه بهتريŒŒن نحŒŒو در جامعŒŒه اطالعاتŒŒي
پيشرفŒت كنŒد كŒه تالش هŒا و برنامŒه هاي مرتبŒط بŒا ICTبŒه طور كامŒل
در استراتژي هاي توسعه ملي و منطقه اي وارد شود.....
اعالميه اصول
(ادامه)
-44اسŒتاندارد سŒازي يكŒي از سŒنگ بناهاي اصŒلي ايجاد جامعŒه اطالعاتŒي اسŒت .در
ايŒŒن زمينŒŒه بايŒŒد تاكيŒŒد ويژŒŒه اي روي توسŒŒعه اسŒŒتانداردهاي بيŒŒن المللŒŒي
بشود....هدف از اسŒتانداردهاي بيŒن المللŒي ايجاد محيطŒي اسŒت كŒه در آŒن
مشتريان مŒي تواننŒد بŒه خدمات جهانŒي گسŒترده ,بدون توجŒه بŒه تكنولوژŒي زيŒر
بنايي دسترسي داشته باشند.
-45طيŒف فركانسŒي راديŒو بايŒد بر اسŒاس مصŒالح عمومŒي و مطابŒق بŒا اصŒول
قانونŒي ,بŒا رعايŒت كامŒل و قوانيŒن ملŒي و آييŒن نامŒه هŒا و همچنيŒن موافقŒت نامŒه
هاي بين المللي مديريت شود.
اعالميه اصول
(ادامه)
-46در ايجاد جامعŒه اطالعاتŒي ,كشورهŒا برايŒن امŒر اصŒرار دارنŒد كŒه گام هايŒي
برداشتŒه شود تŒا از اقدامات يŒك جانبŒه و خالف قوانيŒن بيŒن المللŒي و منشور
سŒازمان ملŒل كŒه مانŒع نيŒل بŒه توسŒعه اقتصŒادي و اجتماعŒي توسŒط مردم تحŒت
تاثيŒŒر در كشورهاسŒŒت و باعŒŒث تعويŒŒق بهبود وضعيŒŒت آŒŒن هŒŒا مŒŒي شود,
جلوگيري به عمل آورد.
-47تشخيŒص ايŒن كŒه ICTبŒه صŒورت تصŒاعدي روش هاي كار را تغييŒر مŒي
دهŒد ,يŒك محيŒط كار امŒن ,بŒي خطŒر و سŒالم ,مناسŒب براي اسŒتفاده و كاربرد
,ICTو مطابق با قوانين بين المللي ,ايجاد مي كند ,الزم و ضروري است.
اعالميه اصول
(ادامه)
-48اينترنت به وسيله اي جهاني در دسترس همه تبديل شده است و اداره آن
يكŒي از هسŒته اي تريŒن مسŒايل برنامŒه جامعŒه اطالعاتŒي را تشكيŒل مŒي دهد.
مديريت بين المللي.....
-49مديريŒت اينترنŒت شامŒل مسŒايل فنŒي و مسŒايل سŒياسي مŒي باشŒد و بايŒد
تمام اعضا و سازمان هاي بين دولتي و بين المللي در آن مشاركت كنند....
-50مسŒايل بيŒن المللŒي مربوط بŒه اداره و مديريŒت اينترنŒت بايŒد بŒه صŒورت
هماهنگ مورد بحث و بررسي قرار گيرد .ما از دبير كل سازمان ملل.....
اعالميه اصول
(ادامه)
)7كاربردهاي : ICTبهره برداري در تمام جنبه هاي زندگي
-51استفاده و به خدمت گرفتن ICTبايد براي ايجاد مزايايي در تمام جنبه
هاي زندگي روزانه ما باشد...
)8تنوع فرهنگي و هويت ,تنوع زباني و مضامين محلي
-52تنوع فرهنگي ميراث مشترك بشر است .جامعه اطالعاتي بايد بر اساس
احترام به هويت فرهنگي ,تنوع زباني و فرهنگي ,سنت ها و مذاهب ,و
رشد گفت وگو بين فرهنگ ها و تمدن ها پايه ريزي شود....
اعالميه اصول
(ادامه)
-53ايجاد ,اشاعŒه و حفاظŒت از مضاميŒن بŒه زبان هŒا و شكŒل هاي مختلŒف
بايسŒتي اولويŒت بااليŒي در سŒاخت جامعŒه اطالعاتŒي فراگيŒر ,بŒا بذل توجŒه
خاص به تنوع منابع اشتغال زايي و...
-54حفاظŒت از ميراث فرهنگŒي يكŒي از عناصŒر بسŒيار مهŒم هويŒت و خود
شناسي افراد است كه جامعه را به گذاشته اش پيوند مي دهد.......
اعالميه اصول
(ادامه)
)9رسانه ها
-55مŒا تعهŒد خود را نسŒبت بŒه اصŒول آزادي مطبوعات و آزادي اطالعات,
خصŒوصا اصŒول اسŒتقالل ,تكثرگرايŒي و تنوع رسŒانه هŒا ,كŒه براي جامعŒه
اطالعاتي ضروري است ,اعالم مي كنيم....
)10ابعاد اخالقي جامعه اطالعاتي
-56يك جامعŒه اطالعاتي بايد به صلح احترام بگذارد و ارزش هاي بنيادي و
اصŒولي شامŒل آزادي ,برابري ,اتحاد ,بردباري ,احترام بŒه سŒرشت طŒبيعي
و مسئوليت هاي مشترك را پاس بدارد.
اعالميه اصول
(ادامه)
-57مŒŒا اهميŒŒت اخالقيات در جامعŒŒه اطالعاتŒŒي را براي رشŒŒد عدالŒŒت و هويŒŒت و
ارزش نوع بشŒر تاييŒد مŒي كنيم .امكانات حفاظŒت از خانواده و توانŒا سŒاختن آŒن
براي ايفا نمودن نقش حياتي و مهم آن در جامعه بايد اصالح شود.
-58آزادي اسŒŒتفاده از ICTو ايجاد مضاميŒŒن بايŒŒد بŒŒا احترام بŒŒه حقوق بشŒŒر و
آزادي هاي اصŒولي ديگران ,شامŒل حفŒظ حريŒم خصŒوصي افراد ,آزادي انديشŒه,
عقيده و مذهب ,مطابق با اسناد بين المللي مربوطه باشد.
-59تمام بازيگران جامعŒه اطالعاتŒي بايŒد از طريŒق فعاليŒت هاي مناسŒب و اقدامات
پيش گيرنده ,مطابق با قانون....,
اعالميه اصول
(ادامه)
)11همكاري هاي بين المللي و منطقه اي
-60هدف مŒŒا اسŒŒتفاده كامŒŒل از فرصŒŒت هاي ارائŒŒه شده توسŒŒط فناوري هاي
اطالعات و ارتباطات ( )ICTدر فعاليت هايمان....
-61براي ايجاد يك جامعŒه اطالعاتي جهاني فراگيŒر ,ما در جسŒتجوي رهيافت ها و
مكانيسم هاي بين المللي منسجم ,شامل همياري هاي مالي و فني...,
اعالميه اصول
(ادامه)
-62همكاري هاي منسŒجم منطقŒه اي براي توسŒعه جامعŒه اطالعاتŒي جهانŒي و ايجاد
همكاري هاي استوار بين مناطق ضروري است.....
-63مŒا مصŒمم هسŒتيم بŒه كشورهاي در حال توسŒعه ,كشورهاي توسŒعه نيافتŒه و
كشورهاي در حال گذار اقتصادي.......,
-64صŒالحيت درونŒي ITUدر زمينŒه هاي ,ICTهمكاري براي از بيŒن بردن
فاصله ديجيتالي ,همكاري هاي بين المللي و منطقه اي....,
اعالميه اصول
(ادامه)
.Cب``ه س``وي̀جا̀معه ̀ا̀طالعا̀تيب``ر̀ايهمه ب``ر ̀اساست``باد`لد̀ا̀نش
-65مŒا متعهد مي شويŒم كه همكاري هŒا را در جهت جسŒتجوي پاسخ هاي متعارف بŒه
چالŒش هŒا و اجراي برنامŒه اقدام كŒه بŒه عنوان ديدگاه يŒك جامعŒه اطالعاتŒي فراگيŒر
بر اساس اصول مندرج در اين اعالميه ,شناخته خواهد شد ,تŒقويŒت كنيم.
-66عالوه بر ايŒن مŒا متعهŒد مŒي شويŒم كŒه ميزان پيشرفŒت بŒراي از بيŒن بردن فاصŒله
ديجيتالي ,با توجه به سطوح مختلف توسعه.…,
-67مŒا معتقديŒم كŒه بŒه طور دسŒته جمعŒي وارد عصŒر جديدي از پŒتانسŒيل هاي عظيŒم
مي شويم كه حاصل ظهور جامعه اطالعاتي و ارتباطات گسترده انساني است.....
برنامه اقدام
.Aمقدمه
-1ديدگاه عمومي و اصول راهنماي اعالميه مي تواند به اين برنامه اقدام براي ايجاد
خطوط كاري پيوسته با هدف افزايش نيل به اهداف توسعه ي بين المللي,
-2جامعه اطالعاتي يك مفهوم در حال تكامل است كه از نقاط مختلف دنيا به مراحل
انعكاس دهنده ي مراحل مختلف توسعه است...
متفاوتي رسيده است و
-3تمام اعضاء نقŒش مهمŒي در جامعŒه اطالعاتŒي ,خصŒوصا از طريŒق مشاركŒت ,ايفŒا مŒي
كنند.....
برنامه اقدام
(ادامه)
.Bهدفها ,م`قاصد و آماج ها
-4اهداف برنامŒه اقدام ,معطوف بŒه ايجاد يŒك جامعŒه اطالعاتŒي فراگيŒر ,در جهŒت
استفاده از پتانسيل علم و ICTدر خدمت توسعه...,
-5اهداف ويژŒه اي براي جامعŒه اطاعاتŒي در جاهايŒي كŒه الزم اسŒت ,در سŒطح ملŒي
و در چارچوب راهبردهاي الكترونيكي ملي....
برنامه اقدام
(ادامه)
-6براسŒاس اهداف توسŒعه بيŒن المللŒي ,شامŒل آنهايŒي كŒه در اعالميŒه ي
هزاره آمده و با همكاري بين المللي تصويب شده....,
-7بŒه منظور تحقŒق ايŒن اهداف و مقاصŒد ,توجŒه ويژŒه اي بايŒد بŒه نيازهاي
كشورهاي در حال توسŒعه ,بŒه ويژŒه بŒه كشورهŒا ,مردم و گروههايŒي كŒه
در بندهاي 11تا 16اعالميه اصول ذكر شده است ,بشود.
برنامه اقدام
(ادامه)
.Cخ`طوط ك``ا̀ري
. C1نŒŒقشدوŒلŒتها و تŒŒŒمام اŒعضاء در پŒŒŒيشرفŒت ICTبŒŒŒراŒيتŒŒŒوسŒعهŒ
-8همكاري موثر دولت ها و تمام اعضا در توسعه جامعه اطالعاتي حياتي است و
نياز به همكاري و همياري بين همه ي آنها دارد.....
Œباطات پŒŒŒايŒه Œي اŒساسŒيجŒامŒعه ŒاŒطŒالعاتŒي
.C2زŒير سŒŒاخŒتهاياŒطŒالعاتو ارŒت :
-9زيŒر سŒاخت هاي كانونŒي براي دسŒت يابŒي بŒه اهداف ديجيتال شمول ,ايجاد
دسترسي جهاني پايدار ,هميشگي و انعطاف پذير به ICTبراي همه...,
برنامه اقدام
(ادامه)
. C3دŒسŒترسŒيبŒŒŒه ŒاŒطŒالعاتو داŒنŒش
ICT -10بŒه مردم در همŒه ي نقاط دنيŒا اجازه مŒي دهŒد تŒا بŒه اطالعات و
دانŒش ,بŒه صŒورت آنŒي دسŒترسي داشتŒه باشند .اشخاص ,سŒازمان هŒا و
انجمن ها بايد از دسترسي به اطالعات و دانش بهره ببرند....
. C4اŒيŒجاد ظŒرفŒيت
-11هŒر كسŒي بايŒد داراي مهارت هاي الزم براي بهره برداري كامŒل از جامعŒه
اطالعاتي باشد .بنابراين ظرفيت سازي و سواد ICTضروري است....
برنامه اقدام
(ادامه)
.C5اŒعتماد سŒŒازŒيو اŒمŒنيتدر اŒسŒتفادŒه Œاز ICT
-12اعتماد سازي و امنيت يكي از اركان اساسي جامعه اطالعاتي است.....
.C6تŒŒŒواŒنا سŒŒازŒيمŒحيط
-13دولŒت هŒا براي بŒه حداكثŒر رسŒاندن مزاياي اقتصŒادي و اجتماعŒي جامعŒه
اطالعاتŒي بŒه يŒك محيŒط سŒياسي ,قانونŒي و مقرراتŒي قابŒل اعتماد ,شفاف و
بدون تبعيض نياز دارند...
برنامه اقدام
(ادامه)
.C7كŒŒارŒبردŒهاي :ICTمŒزاŒيايآندر تŒŒŒمام جŒنبه ŒهايزŒندگي
-14كاربردهاي ICTمŒي توانŒد توسŒعه را در زمينŒه هاي مديريŒت دولتŒي,
بازرگاني ,آموزش ,بهداشت.....,
-15دولت الكترونيكي
-16بازرگاني الكترونيكي
-17آموزش الكترونيكي (و بخش c4راببينيد).
-18بهداشت الكترونيكي
-19استخدام الكترونيكي
برنامه اقدام
(ادامه)
.C8هويŒتفŒŒرهنگيو تŒŒŒنوع فŒŒرهنگيو تŒŒŒنوع زŒبانŒيو مŒضامŒينمŒحلي
-23تنوع فرهنگŒي و زبانŒي ,بŒا احترام كامŒل بŒه هويŒت فرهنگŒي ,سŒنت هŒا و
مذاهŒب ,براي توسŒعه جامعŒه اطالعاتŒي بر اسŒاس گفتگوي بيŒن فرهنŒگ هŒا
و همكاري بيŒن المللŒي و منطقŒه اي يŒك مسŒاله اسŒاسي و يŒك عامŒل مهŒم
براي توسعه پايدار است....
برنامه اقدام
(ادامه)
.C9رŒسانŒه Œها
-24رسŒانه هŒا ,درشكŒل هاي مختلŒف آŒن و تنوع مالكيŒت شان ,نقشŒي اسŒاسي در
توسŒعه جامعŒه اطالعاتŒي ايفŒا مŒي كننŒد و يكŒي از شركاي اصŒلي در آزادي بيان و
چندگانگي اطالعات هستند........
.C10اŒبŒعŒاد اŒخŒالقŒيجŒامŒعه ŒاŒطŒالعاتŒي
-25جامعŒه اطالعاتŒي بايŒد مبتنŒي بر ارزش هاي مشترك جهانŒي و در جسŒتجوي
تحكيم منافع عمومي و جلوگيري از سوء استفاده از ICTباشد....
برنامه اقدام
(ادامه)
.C11همكŒارŒيهايبŒŒŒيناŒŒلملليو مŒنطقه ŒاŒي
-26همكاري بيŒŒن المللŒŒي بيŒŒن تمام اعضاء براي اجراي ايŒŒن طرح كاري الزم
اسŒت و نياز دارد تŒا بŒا توجŒه بŒه افزايŒش دسŒترسي جهانŒي و از بيŒن بردن
فاصŒله ي ديجيتالŒي ,در ميان سŒاير فعاليŒت هŒا ,توسŒط ارايŒه ابزار مورد
نياز براي اجرا تقويت شود...
برنامه اقدام
(ادامه)
.Dب``رنا̀م̀ه ت``حكيم د`̀يجيتا`لي
-27هدف از برنامŒه تحكيŒم ديجيتالŒي ,ايجاد شرايطŒي براي مجهŒز سŒاختن
منابŒع انسŒاني ,مالŒي و فنŒي براي وارد كردن همŒه زنان و مردان در شكŒل
دادن به جامعه اطالعاتي است....
. D1اوŒلويŒتو راŒهبردŒها
. D2بŒŒŒسيج مŒنابŒع
برنامه اقدام
(ادامه)
. Eپ``يگيريو ار̀زيا̀بي
-28يŒك سŒند واقŒع گرايانŒه بيŒن المللŒي در مورد كنترل و ارزيابŒي عملكرد
(هŒم كمŒي و هŒم كيفŒي) بايŒد از راه شاخŒص هاي آماري قابŒل مقايسŒه و
نتايŒج مطالعاتŒي ,براي پيگيري اجراي اهداف ,مقاصŒد و برنامŒه هاي طرح
كاري ,با توجه به شرايط مختلف ملي ,توسعه يابد....
برنامه اقدام
(ادامه)
`و̀نس
. Fب``ه س``ويم`ر̀حله ي د̀وم ( WSISت` )
-29بŒا عنايŒت بŒه قطعنامŒه ي 183/56مجمŒع عمومŒي سŒازمان ملŒل و بŒا
توجه به نتايج مرحله ژنو اجالس ....WSIS
TUNIS
COMMITMENT
1. We, the representatives of the peoples
of the world, have gathered in Tunis from
16-18 November 2005 for this second
phase of the World Summit on the
Information Society (WSIS) to reiterate our
unequivocal support for the Geneva
Declaration of Principles and Plan of Action
adopted at the first phase of the World
Summit on the Information Society in
Geneva in December 2003.
TUNIS
COMMITMENT
2. We reaffirm our desire and commitment to
build
a
people-centred,
inclusive
and
development-oriented
Information
Society,
premised on the purposes and principles of the
Charter of the United Nations, international
law and multilateralism, and respecting fully
and upholding the Universal Declaration of
Human Rights, so that people everywhere can
create, access, utilise and share information
and knowledge, to achieve their full potential
and to attain the internationally-agreed
development goals and objectives, including
the Millennium Development Goals.
TUNIS
COMMITMENT
3. We reaffirm the universality, indivisibility,
interdependence and interrelation of all human
rights and fundamental freedoms, including the
right to development, as enshrined in the Vienna
Declaration. We also reaffirm that democracy,
sustainable development, and respect for human
rights and fundamental freedoms as well as
good governance at all levels are interdependent
and mutually reinforcing. We further resolve
to strengthen respect for the rule of law in
international as in national affairs.
TUNIS
COMMITMENT
4. We reaffirm paragraphs 4, 5 and 55
of
the
Geneva
Declaration
of
Principles.
We
recognise
that
freedom of expression and the free
flow of information, ideas, and
knowledge, are essential for the
Information Society and beneficial to
development.
TUNIS
COMMITMENT
5. The Tunis Summit represents a
unique opportunity to raise awareness
of the benefits that Information and
Communication Technologies (ICTs)
can bring to humanity and the manner
in which they can transform people’s
activities, interaction and lives and
thus, increase confidence in the future.
TUNIS
COMMITMENT
6. This Summit is an important stepping-stone in the
world’s efforts to eradicate poverty and to attain the
internationally-agreed development goals and
objectives, including the Millennium Development
Goals. By the Geneva decisions, we established a
coherent long-term link between the WSIS process,
and
other
relevant
major
United
Nations
conferences
and
summits.
We call upon
governments, private sector, civil society and
international organisations to join together to
implement the commitments set forth in the Geneva
Declaration of Principles and Plan of Action. In this
context, the outcomes of the recently concluded
2005 World Summit on the review of the
implementation of the Millennium Declaration are
of special relevance.
TUNIS
COMMITMENT
7. We reaffirm the commitments
made in Geneva and build on them
in Tunis by focusing on financial
mechanisms for bridging the digital
divide, on Internet governance and
related issues, as well as on follow-up
and implementation of the Geneva
and Tunis decisions, as referenced in
the Tunis Agenda for the Information
Society.
TUNIS
COMMITMENT
8. While reaffirming the important
roles and responsibilities of all
stakeholders
as
outlined
in
paragraph 3 of the Geneva Plan of
Action, we acknowledge the key
role
and
responsibilities
of
governments in the WSIS process.
TUNIS
COMMITMENT
importa
nt
9. We reaffirm our resolution in the quest to ensure
that everyone can benefit from the opportunities that
ICTs can offer, by recalling that governments, as well
as private sector, civil society and the United Nations
and other international organisations, should work
together to: improve access to information and
communication infrastructure and technologies as
well as to information and knowledge; build capacity;
increase confidence and security in the use of ICTs;
create an enabling environment at all levels; develop
and widen ICT applications; foster and respect
cultural diversity; recognise the role of the media;
address the ethical dimensions of the Information
Society; and encourage international and regional
cooperation. We confirm that these are the key
principles for building an inclusive Information
Society, the elaboration of which is found in the
Geneva Declaration of Principles.
TUNIS
COMMITMENT
• 10. We recognise that access to information and
sharing and creation of knowledge contributes
significantly to strengthening economic, social and
cultural development, thus helping all countries to reach
the internationally-agreed development goals and
objectives, including the Millennium Development Goals.
This process can be enhanced by removing barriers to
universal, ubiquitous, equitable and affordable access to
information. We underline the importance of removing
barriers to bridging the digital divide, particularly those
that hinder the full achievement of the economic, social
and cultural development of countries and the welfare of
their people, in particular, in developing countries.
TUNIS
COMMITMENT
11. Furthermore, ICTs are making it possible for a
vastly larger population than at any time in the past
to join in sharing and expanding the base of human
knowledge, and contributing to its further growth in
all spheres of human endeavour as well as its
application to education, health and science. ICTs
have enormous potential to expand access to quality
education, to boost literacy and universal primary
education, and to facilitate the learning process
itself, thus laying the groundwork for the
establishment of a fully-inclusive and developmentoriented
Information
Society
and
knowledge
economy which respects cultural and linguistic
diversity.
SMME
s
TUNIS
COMMITMENT
12. We emphasise that the adoption of ICTs by
enterprises plays a fundamental role in economic
growth. The growth and productivity enhancing effects
of well-implemented investments in ICTs can lead to
increased trade and to more and better employment.
For this reason, both enterprise development and
labour market policies play a fundamental role in the
adoption of ICTs. We invite governments and the
private sector to enhance the capacity of Small, Medium
and Micro Enterprises (SMMEs), since they furnish the
greatest number of jobs in most economies. We shall
work together, with all stakeholders, to put in place
the necessary policy, legal and regulatory frameworks
that foster entrepreneurship, particularly for SMMEs.
TUNIS
COMMITMENT
13. We also recognise that the ICT revolution
can have a tremendous positive impact as an
instrument of sustainable development. In
addition,
an
appropriate
enabling
environment at national and international
levels could prevent increasing social and
economic divisions, and the widening of the
gap between rich and poor countries, regions,
and individuals—including between men and
women.
TUNIS
COMMITMENT
14. We also recognise that in addition
to building ICT infrastructure, there
should be adequate emphasis on
developing
human
capacity
and
creating ICT applications and digital
content in local language, where
appropriate, so as to ensure a
comprehensive approach to building a
global Information Society.
TUNIS
COMMITMENT
15. Recognising the principles of universal and
non-discriminatory access to ICTs for all nations,
the need to take into account the level of social
and economic development of each country, and
respecting the development-oriented aspects of
the Information Society, we underscore that
ICTs are effective tools to promote peace,
security and stability, to enhance democracy,
social cohesion, good governance and the rule of
law, at national, regional and international levels.
ICTs can be used to promote economic growth
and enterprise development. Infrastructure
development,
human
capacity
building,
information security and network security are
critical to achieve these goals.
TUNIS
COMMITMENT
15(cont.) We further recognise the need
to effectively confront challenges and
threats resulting from use of ICTs for
purposes that are inconsistent with
objectives of maintaining international
stability and security and may adversely
affect the integrity of the infrastructure
within States, to the detriment of their
security. It is necessary to prevent the
abuse of information resources and
technologies for criminal and terrorist
purposes, while respecting human rights.
TUNIS
COMMITMENT
Digital
Divide
16. We further commit ourselves to
evaluate and follow up progress in
bridging the digital divide, taking into
account different levels of development,
so as to reach internationally-agreed
development
goals
and
objectives,
including the Millennium Development
Goals, and to assess the effectiveness of
investment and international cooperation
efforts in building the Information Society.
TUNIS
COMMITMENT
17. We urge governments, using the potential of ICTs,
to create public systems of information on laws and
regulations, envisaging a wider development of public
access points and supporting the broad availability of
this information.
18. We shall strive unremittingly, therefore, to promote
universal, ubiquitous, equitable and affordable access
to ICTs, including universal design and assistive
technologies, for all people, especially those with
disabilities, everywhere, to ensure that the benefits are
more evenly distributed between and within societies,
and to bridge the digital divide in order to create
digital opportunities for all and benefit from the
potential offered by ICTs for development.
TUNIS
COMMITMENT
19. The international community should take
necessary measures to ensure that all countries
of the world have equitable and affordable
access to ICTs, so that their benefits in the
fields of socio-economic development and
bridging the digital divide are truly inclusive.
20. To that end, we shall pay particular
attention to the special needs of marginalised
and vulnerable groups of society including
migrants, internally displaced persons and
refugees, unemployed and underprivileged
people, minorities and nomadic people, older
persons and persons with disabilities.
TUNIS
COMMITMENT
21. To that end, we shall pay special attention
to the particular needs of people of developing
countries,
countries
with
economies
in
transition, Least Developed Countries, Small
Island
Developing
States,
Landlocked
Developing Countries, Highly Indebted Poor
Countries, countries and territories under
occupation, and countries recovering from
conflict or natural disasters.
22. In the evolution of the Information Society,
particular attention must be given to the special
situation of indigenous peoples, as well as to the
preservation of their heritage and their cultural
legacy.
TUNIS
COMMITMENT
Digital
Divide
23. We recognise that a gender divide exists as
part of the digital divide in society and
we reaffirm our
commitment
to
women’s
empowerment and to a gender equality perspective,
so that we can overcome this divide. We further
acknowledge that the full participation of women
in the Information Society is necessary to ensure
the inclusiveness and respect for human rights
within the Information Society.
We encourage all stakeholders to support women’s
participation in decision-making processes and to
contribute to shaping all spheres of the Information
Society at international, regional and national
levels.
TUNIS
COMMITMENT
Children &
Young
24. WePeople
recognise the role of ICTs in the protection
of children and in enhancing the development of
children. We will strengthen action to protect
children from abuse and defend their rights in the
context of ICTs. In that context, we emphasise
that the best interests of the child are a primary
consideration.
25. We reaffirm our commitment to empowering
young people as key contributors to building an
inclusive Information Society. We will actively
engage
youth
in
innovative
ICT-based
development
programmes
and
widen
opportunities for youth to be involved in e-strategy
processes.
TUNIS
COMMITMENT
26. We recognise the importance of creative
content and applications to overcome the digital
divide and to contribute to the achievement of the
internationally-agreed development goals and
objectives, including the Millennium Development
Goals.
27. We recognise that equitable and sustainable
access to information requires the implementation
of strategies for the long-term preservation of the
digital information that is being created.
28. We reaffirm our desire to build ICT networks
and develop applications, in partnership with the
private sector, based on open or interoperable
standards that are affordable and accessible to all,
available anywhere and anytime, to anyone and on
any device, leading to a ubiquitous network.
TUNIS
COMMITMENT
29. Our conviction is that governments, the private
sector, civil society, the scientific and academic
community, and users can utilise various
technologies and licensing models, including those
developed under proprietary schemes and those
developed under open-source and free modalities, in
accordance with their interests and with the need to
have reliable services and implement effective
programmes for their people. Taking into account the
importance of proprietary software in the markets of
the countries, we reiterate the need to encourage
and foster collaborative development, inter-operative
platforms and free and open source software, in ways
that reflect the possibilities of different software
models, notably for education, science and digital
inclusion programmes.
TUNIS
COMMITMENT
30. Recognising that disaster mitigation
can significantly support efforts to bring
about sustainable development and help
in poverty reduction, we reaffirm our
commitment
to
leveraging
ICT
capabilities
and
potential
through
fostering and strengthening cooperation
at
the
national,
regional,
and
international levels.
TUNIS
COMMITMENT
31. We commit ourselves to work together towards
the implementation of the digital solidarity agenda,
as agreed in paragraph 27 of the Geneva Plan of
Action. The full and quick implementation of that
agenda, observing good governance at all levels,
requires
in
particular
a
timely,
effective,
comprehensive and durable solution to the debt
problems
of
developing
countries
where
appropriate, a universal, rule-based, open, nondiscriminatory and equitable multilateral trading
system, that can also stimulate development
worldwide, benefiting countries at all stages of
development, as well as, to seek and effectively
implement concrete international approaches and
mechanisms to increase international cooperation
and assistance to bridge the digital divide.
TUNIS
COMMITMENT
32. We further commit ourselves to promote
the inclusion of all peoples in the Information
Society through the development and use of
local and/or indigenous languages in ICTs.
We will continue our efforts to protect and
promote cultural diversity, as well as cultural
identities, within the Information Society.
33. We acknowledge that, while technical
cooperation can help, capacity building at all
levels is needed to ensure that the required
institutional and individual expertise is
available.
TUNIS
COMMITMENT
34. We recognise the need for, and strive to
mobilise resources, both human and
financial, in accordance with chapter two of
the Tunis Agenda for the Information Society,
to enable us to increase the use of ICT for
development and realise the short, medium
and long-term plans dedicated to building the
Information
Society
as
follow-up
and
implementation of the outcomes of WSIS.
35. We recognise the central role of public
policy in setting the framework in which
resource mobilisation can take place.
TUNIS
COMMITMENT
36. We value the potential of ICTs to promote
peace and to prevent conflict which, inter alia,
negatively affects achieving development
goals. ICTs can be used for identifying conflict
situations through early warning systems
preventing conflicts, promoting their peaceful
resolution, supporting humanitarian action,
including protection of civilians in armed
conflicts, facilitating peacekeeping missions,
and assisting post conflict peace-building and
reconstruction.
TUNIS
COMMITMENT
37. We are convinced that our goals can
be
accomplished
through
the
involvement, cooperation and partnership
of governments and other stakeholders,
i.e. the private sector, civil society and
international organisations, and that
international cooperation and solidarity
at all levels are indispensable if the fruits
of the Information Society are to benefit
all.
TUNIS
COMMITMENT
38. Our efforts should not stop with the
conclusion of the Summit. The emergence
of the global Information Society to which
we all contribute provides increasing
opportunities for all our peoples and for an
inclusive global community that were
unimaginable only a few years ago.
We must harness these opportunities
today
and
support
their
further
development and progress.
TUNIS
COMMITMENT
39. We reaffirm our strong resolve to develop
and implement an effective and sustainable
response to the challenges and opportunities
of building a truly global Information Society
that benefits all our peoples.
40. We strongly believe in the full and timely
implementation of the decisions we took in
Geneva and Tunis, as outlined in the Tunis
Agenda for the Information Society.
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش هفتم
زيبايي شناسي ديجيتالي
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
زيبايي شناسي ديجيتالي
.خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد
بخش اول :زيبايي جويي
نيازهاي انسان :
اصلي
تكامليفرعي
اجتماعي -طبيعي ( فطري) تبعي
زيبايي جويي
(ادامه)
ط بيعي :خص وصياتي ك ه جزء غراي ز فطري و داراي ريش ه ط بيعي
بوده ،منشاء آن نيازهاي شخصي و فردي است.
اجتماع ي :نيازهاي ي ك ه ريش ه اجتماع ي داشت ه و حيات اجتماع ي
انسان را مي سازد.
تكامل ي :نيازهاي ي ك ه در پيون د ب ا غاي ت آمال و آرزوهاي انس ان
در فراسوي زمان و مكان مطرح مي شود.
! زيبايي
احساس
• پيوند عميق با عالم وجود
• جز در ساحتي خاص ،هرگز تابع عادات اجتماعي ،قومي و يا
تعلقات شخصي و مقتضيات روزگار نيست.
• عادت ه ا و تعلقات همچون غبار اس ت ك ه بر آيين ه فطرت
م ي نشين د و معيارهاي كاذب ي را بر فطرت زيب ا پس ند و
زيباشناس انسان تحميل مي كند.
احساس زيبايي
(ادامه)
• تفاوتهاي موروثي ،اقليمي و قومي را نمي توان انكار كرد.
• آنچ ه در اي ن جهان واق ع م ي شود جلوه شهودي گنجين ه
هاي ديگ ر اس ت .آنان ك ه نظري خطاپوش يافت ه ان د آ ن
جلوه ها را در همين دنيا مي بينند.
• جاذبه هاي فطري روح ،عميق و پايدارند و اگر چه ممكن
اس ت از گراي ش هاي غريزي ضعي ف ت ر جلوه كنن د ،ام ا در
نهايت ،ساحت اصيل وجود انسان فطرت الهي اوست.
!هاي عالم قدس در
!ون و كيفيت تجلي زيبايي
كمپوزيسي
نسبت ها و مقادير
• اتحاد در اصل و ريشه بين فطرت انسان با نظام غايي خلقت
• تناظر ميان ظاهر و باطن
• زيباي ي جلوه هاي اي ن نظم كل ي و يگان ه ( هر جا ك ه باشد) در
چشم ما
• هنر ،تجلي حسن و بهاء حضرت حق است.
• اث ر هنري ي زيباس ت ك ه بتوان د در اي ن نظام غاي ي و
يگانه جذب شود.
• نظام احسن عالم ،نظامي متقارن است.
• تقارن يكي از نقاط پيوند ما با جهان است.
• قواعد استتيك يا زيبايي شناسي ،مجموعه جلوه هاي
حسن و نظم غايي در كميت ها و مقادير و تناسبات
است.
ت بيان هاي
• ”تقارن “” ،توازن“ و ”تعادل“ در حقيق
مختلف ي هس تند از ي ك ام ر واح د ( جلوه گاه حس ن و
نظم غايي) – تناظر ميان روح و جسم و تناسب ميان
انسان و جهان طبيعت
• س نگين بودن پايي ن تص وير در بيننده احس اسي از
اس تواري و ثبات م ي آفريند .چرا ك ه انس ان و
موجودات ديگر با پاهاي خود بر خاك قرارگرفته اند
و ثباتشان منوط ب ه جاذب ه اي اس ت ك ه از جان ب خاك
آنها را بسوي خود مي كشاند.
• هركار هنري مجموع ه اي اس ت از تك ه خورده ه ا ،ك ه ه ر
ي ك نس بت ب ه ديگري و ني ز ه ر ي ك نس بت ب ه ك ل كار،
پيوندي ويژه دارد.
• در بررس ي شك ل ظاهري ( فرم) ي ك كار هنري ك ه در
برابر محتوي ( موادي ك ه در درون شك ل ،ب ا نظم ي ويژ ه
چيده شده قرار م ي گيرد م ي توان 3عنص ر را تشخي ص
داد.
عناصر تكرار ،تنوع و وحدت
(مثال :گلدان)
• عنص ر تكرار :خ ط هاي محيط ي ي ك گلدان نس بت ب ه
يكديگر ،متقارن همشكل ،همگون يا مكمل هستند .در
ي ك گلدان غي ر متقارن ي ا نيم ه متقارن ،ني ز اي ن
خطوط نس بت ب ه يكديگ ر ،داراي جنب ه اي همگ ن ي ا
تكميل كننده هستند.
• عنص ر تنوع :خ ط هاي محيط ي در گس تره طول خود
مس يرهاي ك م و بي ش گوناگون ي را م ي پيماين د ،ه ر چن د
در غالب حاالت در فاصله خويش نسبت به خط محوري
قرينه اند.
• عنصر وحدت :تنوع ها آنچنان گسيخته از هم نيست كه
در هيات ظاهري و كل ي گلدان ناهمگون ي بوجود آورد.
از اي ن گذشت ه ،ه ر تك ه از شك ل گلدان ،مثال دس ته آ ن ،ب ا
هيات كليش متناسب است.
رنگ آفريني و زيبايي شناختي
• اصطالحات مربوط به رنگ
رنگ هاي خالص :قرمز ،زرد ،سبز ،آبي
روشن فام ها :صورتي ،بنفش روشن ،هلويي
محصول آميختن رنگ هاي خالص با سفيد
تيره فام ها :قهوه اي ،زرشكي ،زيتوني
محصول تركيب رنگ هاي خالص با سياه
خاكستري فام ها :خرمايي ،قهوه اي كم رنگ،
خاكستري مايل به قهوه اي
از آميختن رنگ هاي خالص با خاكستري
بي فام ها :رنگ هاي خنثي ( سفيد ،خاكستري و سياه )
ارزش :روشني يا درخشندگي
رنگينگي :غلظت يا حد اشباع شدگي
• هر توالي منظم رنگ ،از چشم انسان خوشايند است.
• نظام هاي رنگ ،بطور كلي داراي زيبايي ذاتي هستند
• در گام هاي روش ن فام ،عنص ر مشترك هماهن گ كننده
سفيد است.
• در گام هاي تيره فام ،اين عامل سياه است.
• در گام هاي خاكس تري فام ،عام ل هماهن گ كننده،
خاكستري است.
• تماشاي گام هاي فام دار ك ه بدق ت تركي ب شده
باش د ،بس يار لذت بخ ش اس ت .كار ب ا آنه ا ،ه م
خوشايند است و هم سبب روشن شدن ذهن انسان
مي شود.
• گام فام دار همگون ،ن ه تنه ا دس تيابي ب ه واق ع گراي ي
شگفت ي انگي ز در هن ر بازنم ا ( از ن و نشان دادن) را
ميسر مي سازد بلكه در زمينه هنر انتزاعي نيز داراي
زيبايي و ارزش بسيار است
:سازمانبندي رنگ
ه ر ج ا طرح ريزي اگاهان ه دنياي شك ل هاي رنگ ي ،ي ا
ارائ ه معياره ا براي مراجع ه س ودمند باش د
س ازمانبندي رن گ ضرورت م ي يابد .معادل ه رن گ،
نموداري است بسيار جذاب ،نظم طبيعي و عيني گام
هاي رن گ را درياف ت م ي كن د و آنه ا را بص ورت
معادله رياضي ارائه مي دهد.
درآميختن رنگ :ابتكار و آزادي عمل ميدان مي يابد.
عوامل هماهنگي :يك عمل خالق هرگز نمي تواند بدور از
دخال ت ذه ن باشد .در قواني ن ط بيعي هماهنگ ي وجود
دارد .نظام هاي رن گ بدور از خط ا نيس تند ،هنرمن د قب ل
از آنك ه اي ن نظام ه ا در حافظ ه و فكرش تث بيت شون د،
باي د ب ا برخ ي عك س العم ل هاي عموم ي انس ان ك ه ضام ن
جاذبه هستند آشنا شود.
بخش دوم :پيچيدگي در هنر تعاملي،
در جستجوي زيبايي شناسي ديجيتالي
متغيرها
• وجود شناسي ()ontology
مساله سازي بين خود فرماني ()autonomy
و محدود بودن به كنترل هاي
بيروني()heteronomy
پيچيدگي در هنر تعاملي ،در جستجوي زيبايي شناسي ديجيتالي
متغيرها (ادامه)
• حقيقي بودن ( )Authenticity
مساله اصلي در مقابل فرعي ( مشتق)
• تغيير پذيري ( )Mutability
خصوصيات سلسله وار رسانه جديد
ساختار غير مدام
• تغيير شكل دهي ( )Transcoding
تغيير شكل قالب در جسم ،مكان و فضا
پارامترهاي ديجيتالي
ويژگي مدوالر بودن رسانه ديجيتالي
حف ظ ترتي ب س اختاري ب ه رغ م تغيي ر در الگوي مقياس و
تركيب فضايي
• جدا پذيري
تص اوير،اشياء گرافيك ي ،پرونده هاي موج ،چن د ضلع ي ه ا
متون ومانن د آ ن ه ا در قالبهاي گس ترده م ي توانن د ب ه
يكديگر بپيوندند ( .برنامه كامپيوتري يا پويا نمايي)
پارامترهاي ديجيتالي
(ادامه)
سطح پرونده :متن وب دربردارنده اشياء گوناگونمانند تصويرهاي GIFو JPEGو bitmapsصحنه هاي
VRMLو فيلم هاي Shock wave
سطح متن )script level( :انواع routine – subه ا ،تاب ع ه ا و دس تورهايي ك ه در
درون اشياء نرم افزاري بزرگ قرار مي گيرند.
پارامترهاي ديجيتالي
(ادامه)
• سازمان – hapticگسسته
” گس سته “ ب ه معناي آ ن اس ت ك ه پرونده ه ا ،اشياء و نوع
هاي رس انه اي م ي توانن د توزي ع شده ،تدوي ن شده و
بدون آنك ه پيوس تار آنالوگ مورد توج ه باش د تركي ب
شوند.
واژ ه hapticدر مقاب ل opticبيانگ ر آ ن اس ت ك ه اشياء
رس انه اي در زمان و مكان مس تقل از ص فحه نوري
( )Graphical interfaceك ه تمام عناص ر را ب ه
يكديگر پيوند مي زند وجود دارند.
تعامل
وقت ي كار ب ا كامپيوت ر ويژگ ي ” معناي ي ( “ )semanticم ي
يابد امكان تعامل مطرح مي شود.
ظرفيت ” معنايي“ و ” هوشمندي“ كامپيوتر تفاوت كامپيوتر ديجيتال ( به عنوان يك سيستم پيچيده ) باانسان
كامپيوتر به عنوان يك ساخت allopoieticاجرا و كنترل تمام ساخت هاي ورودي – خروجي از بيرون
كنترل مي شود.
تعامل
(ادامه)
بي
كامپيوت ر بطور معناي ي نس بت ب ه پردازش نشان ه ه ا
تفاوت اس ت .زيرا مرزي غي ر قاب ل تغيي ر بي ن س اختار
( )syntaxو معنا ( )semanticsوجود دارد.
• انسان ،از سوي ديگر به عنوان يك سيستم autopoietic
خود را از طري ق خود فرمان ي تص ميم -گيران ه ( در مقاب ل
ظرفيت تصميم گيرانه) معرفي مي نمايد .رفتار اجتماعي-
ارتباطي نتيجه فرايند خود انعكاسي است.
مي باشد،
اين فرايند مشخص كننده تجربه رتبه دوم
زيرا س يستم در درون خود پيون د بي ن س يستم و محي ط
بيروني را دارد.
تيپولوژي تعامل
Stahl Stenslieهنرمند و پ ژوهشگ ر س ايبر ن روژ يس ه ن وع
يننسانو ك ام پيوتر م طرح م يك ند:
عامل ا
ب
ت
• تعامل گرايي انفعالي
ب ه عنوان س اده تري ن س طح ،ورود play/ stopگون ه كاربر در
يك ماده تازه آماده شده
در اي ن نوع ،كاربر تاثير كم ي بر محتواي تجرب ي و الگوي واقعه دارد.
تعامل و حافظه مبتني بر ماشين به وسيله يك برنامه ساخته شده
اند و صرفا از يك و فقط يك مسير از پيش تعيين شده تبعيت مي
كنند.
تيپولوژي تعامل
(ادامه)
• تعامل گرايي مبتكرانه
ب ه معناي روش س ايبرنتيكي ك ه س اختار و محتواي س يستم ب ه
الگوهاي رفتاري و ورودي هاي كاربر عك س العم ل نشان داده
و خود را تطبيق مي دهند.
برنام ه ريزي
تعام ل گراي ي مبتكران ه ،همچني ن ب ه جداي ي از
batchmodeپيوند دارد .يعني اجازه مي دهد كه كاربر:
نتايج اوليه را مشاهده نمايد -منوهاي انتخابي و جعبه هاي گفتگو را فعال نمايد
تيپولوژي تعامل
(ادامه)
• تعامل گرايي symbioactive
در اين نوع ،تفاوت بين كاربر و سيستم ناپديد مي شود.
(sensor
س يستم هاي الكتروني ك ك ه مس ير ياب ي حساس
،)trackingنگاهداش ت حرك ت (،)motion capturng
digital body suits،
وسايل ديد استرئو سكوپيكdata ،
glovesو مانن د آ ن را بكار م ي گيرن د اغل ب اوقات كاربر را در
اين احساس كه با سيستم ” يكي “ است قرار مي دهند.
دست شما حدسي مي زند و ماشين بالفاصله همزمان جواب داده كه
ح س مشترك ي را بوجود م ي آورد ك ه در دنياي واقع ي و ن ه در
فضاي مجازي حضور دارد.
ماتريس تعامل
پديدارشناسي
نوع
خطي بودن ; برگشت پذيري
انفعالي
غير خطي بودن ; برگشت ناپذيري
مبتكرانه
شفافيت
Symbioactve
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
بخش هشتم
اخالق و فناوري اطالعات
سيد جعفر مرعشي
پاييز 1384
مركز آموزش سازمان مديريت صنعتي
اخالق و ICT
•
•
•
•
ظهور فناوري اطالعات و ارتباطات ( R)ICTموجRRب پيدايش
سRريعترين و بRي سRابقه تريRن تحوالت در عرصRه زندگRي اجتماعي
انسان گرديده است.
عصر اطالعات و جامعه اطالعاتي در حال شکل گيري است.
بنابرايRن فناوري اطالعات و بRه تبRع آRن اينترنRت هRم يک «فناوري
توانمندسازي» است و هم يک «فناوري ساختارساز» اجتماع.
ابعاد اخالقRي جامعRه اطالعاتRي بRه صRورت گسRترده اي بRا فلسفه،
ايدئولوژRي ،جامعRه شناسRي ،باورهاي دينRي ،سياست ،علوم و فناوري
پيوند دارد.
• از سRوي ديگRر فناوري اطالعات و اينترنت تا حRد بااليي موتور
محرکRه جهانRي سRازي ( يRا جهانRي شدن ) اسRت و اينترنت در
حال تبديRل شدن بRه اصRلي تريRن بزرگراه ارتباطRي جوامع
است.
• زمينRه بسRياري از موارد اجتماعRي از جمله اخالق در حال
جابجايي از زمينه هاي ملي به بين المللي است.
• آيRا مRي توان معيارهRا و باورهاي اخالقRي يRک جامعه را در
جامعه اطالعاتي جهاني براي تمام جوامع بکار گرفت؟
• آيRا امکان ايجاد يRک «سيستم اخالقيات مشترک» وجود
دارد؟
• مباحث اخالقي متنوع که در جامعه اطالعاتي مطرح مي شوند:
–
–
–
–
–
–
–
اخالق در ارائه اخبار و شايعات
سايتهاي توسعه تنفر
سايتهاي غير اخالقي
حقوق مالکيت معنوي
امنيت فردي
محرمانگي اطالعات
اخالق در کسب و کار
• تمام ايRن موارد « حسRاس از نظRر ارزشRي» بRه شمار مي روند.
ليکن « معيارهاي ارزشي » در جوامع مختلف متفاوت است.
• در جهانRي کRه تعامالت گوناگون جوامRع بRا يکديگRر روز به روز
بيشتRر مRي شود و تعامالت فرهنگRي جوامRع بRه بيشتريRن وجه
انجام مRي شود ،بRا چالRش هاي فرهنگRي و اخالقRي پيش رو
چگونه برخوردي بايد داشت؟
پايگاه و جايگاه اخالق اجتماعي
• پايگاه اصRلي اخالق ،تمايالت عمومRي جامعRه اسRت .جامعه داراي
تمايالتي است که فرآيند آن اخالق اجتماعي را تعريف مي کند.
• نقطه روبروي تمايالت جامعRه ،ارزشها هستند؛ به اين معنا که هميشه
ارزشهاي اجتماعRي برابر بRا تمايالت اجتماعRي است .هرگاه تمايالت
اجتماعRي دسRتخوش تحوالت شود ،ارزشهاي اجتماعRي هRم دستخوش
دگرگوني مي شود.
• از سRوي ديگRر ،ارزشهاي اجتماعRي مبداء پيدايRش نظام حقوقي و
دستوري جامعه مي باشد؛ يعني جوامع مختلف بر اساس نظام ارزشي
خود ،حدود و حقوقRي را تعريRف مRي کننRد و متناسRب بRا ايRن حقوق ،به
طراحي تکاليف و دستورات مي پردازند.
پايگاه و جايگاه اخالق اجتماعي
• گاهRي آنچRه از اخالق در حوزه هايRي چون «فناوري اطالعات» قصRد مي شود
نظام حقوقي و دستوري است که از تمايالت عمومي بر مي آيRد؛ شاهد مثال
ايRن موضوع را مRي توان اعالميRه اصRول جامعRه اطالعاتRي نام برد ،کRه در آن
بجاي ارزشها ،به حقوق و دستورات برآمده از آن تأکيد شده است.
• ايRن امRر بدان جهRت اسRت کRه بيRن ايRن دو ،پيوندي جدي برقرار اسRت که
گاهRي هRم ايRن دو عرصRه بRا هRم آميختRه مRي شود و اختالالتRي حاصRل مي
گردد.
نسبت «اخالق» و «فناوري اطالعات» در دو باور:
نگاه اول :برخRي از صRاحبنظران بخصRوص در نگاه هاي فلسRفه تاريخي ،فرآيندهاي
پيچيده تاريخRي را سRاده سRازي مRي کننRد و تحوالت پيچيده جوامRع بشري را به
عامRل تحول در روابRط توليدي و بخصRوص Rفناوري هRا نسRبت مRي دهند و تحوالت
مي پندارند.
صنعتي و تکنولوژيک را مبداء همه تحوالت
اگRر از ايRن زاويRه بينديشيRم ،فناوري پايگاه اصRلي اخالق اسRت ،و تحول فناوري به
تحول اخالق ،عواطRف ،گرايشهRا ،حسRاسيتها و ارزشهاي اجتماعRي منتهRي مي
شود .بRه بيان ديگRر ،پايگاه تکامRل اخالق ،تکامRل فناوري ها بوده ،و فناوري مبداء
زايش Rارزش است که نمي توان آنرا به «ارزش» مقيد نمود.
نگاه سRوسياليستها و مارکسRيستها بيشتRر بRه ايRن جهRت منعطRف اسRت .آنهRا اگرچه
راهکارهايRي را براي کنترل اخالقRي توسRعه فناوري پيشنهاد کرده انRد ،ولي
نگاهشان نوعRي تلقRي جRبرگرايانه تاريخRي اسRت کRه عامRل اصRلي تحول تاريRخ را به
روابط توليدي و به دنبال آن به ابزار و فناوري ها باز مي گرداند.
نسبت «اخالق» و «فناوري اطالعات» در دو باور:
(ادامه)
نگاه دوم :در تعامRل ميان فناوري و اخالق ،گرچRه اخالق تحRت تأثيRر فناوري ها قرار
گرفتRه و داده هاي فناوري ،موجRب تحول در گرايRش هRا و تمايالت عمومي و
حسRاسيتهاي اجتماعRي مRي گردد ( ،فناوري همانگونRه کRه بينRش هاي اجتماعي را
عوض مRي کنRد ،گرايRش هاي اجتماعRي را نيRز تحRت تأثيRر خود قرار مي دهد).
ليکRن در ايRن سRيکل ،عوامRل متغيRر و متعددي بر هRم اثRر مRي گذارند و اخالق
انساني هم ،در جهت گيري توسعه فناوري اثر گذار است ،و اينگونه نيست که اين
تأثيRر يRک سRويه باشRد و يRا متغيRر اصRلي همان فناوري باشRد ،بلکRه متغيRر اصلي،
اراده هاي انساني است.
بر ايRن اسRاس ،توسRعه فناوري از منظRر اخالق ،قابRل مديريRت اسRت .يعنRي نRه تنهRا مي
توان مديريRت اخالقRي بر توسRعه فناوري داشRت ،بلکRه ايRن امRر يRک ضرورت است،
زيرا کRه توسRعه فناوري همانگونRه کRه فرصRتهاي فراوانRي در اختيار بشRر قرار مي
دهRد ،تهديدهاي بسياري نيRز براي بشر ايجاد مي کنRد ،کRه با اخالقي کردن توسعه
فناوري مRي توان تهديدهRا را بRه فرصRت تبديRل کرده و از RفرصRتها بهترين بهره
برداري را نمود.
نسبت «اخالق» و «فناوري اطالعات» در دو باور:
(ادامه)
• بنابرايRن ،گروه دوم معتقRد اسRت کRه هRم مRي توان توسRعه فناوري را تحت
تأثير اخالق قرار داد و هم مي بايست اين کار اتفاق بيفتد.
تالشهاي جدي در جامعه جهاني معطوف به اين امر شده تا اجماع جدي در
اين راه ايجاد کنند.
سRاز و کاري کRه در ايRن ميان دنبال مRي شود آRن اسRت کRه ابتدا يک نظام
تعاريRف ايجاد مRي کننRد و بRه دنبال نظام تعريRف ،نظام تکاليRف و دسRتور مي
سازند و در نهايت تطبيق انجام مي شود.
مثال :در شکRل گيري منشور حقوق بشRر ،تعاريفRي از حقوق ارائه شده و بدنبال
آRن تکاليفRي ايجاد گشتRه و سRپس تطRبيق مRي شود و در نهايRت احکامي از
طريق مجامع تصميم گيرنده بين المللي صادر مي گردد.
همچنين در مورد جامعه اطالعاتي اين فرآيند را مي توان مشاهده نمود.
نقش آفريني جهت گيري «توسعه» در متن «فناوري»
• نکتRه قابل تأمل اين است کRه پايگاه اخالق کRه بايد جامعRه اطالعاتي را مقيد به آن
سRاخت چيسRت و در چRه اليRه هايRي مRي توان جامعRه اطالعاتRي را مقيRد به اخالق
نمود؟
• همانگونRه کRه اشاره شRد ،پايگاه اصRلي اخالق ،تمايالت اسRت ،ليکن خود تمايالت
هRم تحول پذيرنRد و هRم ممکRن اسRت تغييRر جهRت بدهند .بر ايRن اسRاس چگونRه مي
توان پايگاه روشن و پايدار براي اخالق تعريف کرد؟
• اگر پايگاه اخالق را به تمايالت طبيعي و مادي بشر برگردانيم ،اين تمايالت هم از
ناحيRه خود فرد و هRم از ناحيRه سRاماندهي اجتماعRي قابRل کنترل و مديريت
هسRتند .اگRر مRا همRه ارزشهاي اخالقRي را بر گرايشهاي طRبيعي انسRان مبتنRي کنيم
و سRپس ايRن «ميRل بRه لذتهRا» را بRه يRک نظام اخالقRي تبديRل نماييم ،اخالق پايدار
و هدايRت بخشRي کRه دوام تاريخRي داشتRه باشRد بRه دسRت نخواهRد آمRد ،اين همان
مسRأله اي اسRت کRه اکنون در جهان اتفاق افتاده ،کRه بخصRوص مRي خواهنRد فرآيند
توسRعه را اخالقRي کننRد ،و نيRز در دو دهRه اخيRر مRي کوشنRد فرآينRد پيشرفRت جامعه
اطالعاتي را اخالقي نمايند.
• براي اينکRه ايRن اخالقRي سRازي انجام گيرد ،ناگزيRر بايRد يک اخالق محوري
تعريRف شود کRه مRا از آRن بRه «اخالق توسRعه» يRا «اخالق تکامRل» تعRبير مي
کنيم .اگRر شمRا محور اخالق را تمايالت طRبيعي انسRان قرار داده و بخواهيد
بر پايRه آRن ارزش بسRازيد ،برآينRد همRه ايRن تمايالت در دنياي کنونRي ،به
توسRعه تعريRف مRي شود ،يعنRي مRا بايRد بRه توسRعه برسRيم ،کRه ايRن اصRلي ترين
ارزشRي اسRت کRه همRه ارزشهRا حتRي ارزشهاي ليبراليسRتي بRه آRن مقيRد مي
گردد.
• در ايRن زمينRه يکRي از مصRوبات مجمRع عمومRي سRازمان ملRل بيان مRي کنRد که
همRه افراد بشRر حRق دسRتيابي بRه توسRعه دارنRد و بدنبال تعريRف ايRن حق،
دولتها را مکلRف مي کننRد که بايRد بسRتر توسRعه سRياسي ،اقتصRادي و فرهنگي
را در جوامع خود فراهم کرده و همکاري بين المللي هم داشته باشند.
• پRس يRک ارزش محوري تعريRف شده کRه همان «توسRعه» است ،و بر مبناي ارزش
محوري ،حقوق تRبيين شده« ،حRق توسRعه» تعريRف شده و بر مبناي آن
دستورسازي انجام پذيرفته است.
• بنابرايRن «بايدِ» اسRاسي کRه جامعRه اطالعاتRي بRه آRن ملزم مRي گردد ،ايRن اسRت که
«بايد» بستر توسعه مهيا شود.
• التزامات اخالقRي و حقوقRي و دسRتوري کRه راهيابRي و دسRتيابي بRه توسRعه را فراهم
مي کنند ،بايد مشخص گردد.
• انسRان هرگاه اطالعاتRي را بکار مRي گيرد ،بدنبال هدفRي اسRت؛ ارزشها در کاربري
اطالعات مRي آينRد ،چنانچRه اطالعات را بهRم پيوسRته ببينيم ،و نظام اطالعات ،نظام
فناوري هRا را بصRورت «کRل گرايانRه» در نظRر بگيريRم ،و بRه ويژRه مجموعه فناوري و
اطالعات را در فرآينRد «توسRعه» مورد توجRه قرار دهيRم ،در ايRن صRورا بRه ايRن نتيجه
مRي رسRيم کRه جهRت گيري توسRعه در ذات اطالعات حضور پيدا مRي کنRد ،يعني
نظام متوازنRي کRه براي توسRعه تعريRف مRي کنيRد متناسRب بRا اهداف توسRعه است ،و
ايRن نظام متوازن بر محتوا اثرگذار اسRت ،و هرگاه هدف اخالقRي حاکRم بر توسعه
فناوري عوض شود ،ماهيRت توسRعه فناوري هRم تحRت تأثيRر قرار خواهRد گرفت .اگر
توسRعه فناوري بRه سRمت افزايRش بهزيسRتي مادي و غيرقدسRي برود ،حتمRا همين
سRاز و کارهاي کنونRي بدسRت خواهRد آمRد ،امRا اگRر مRا فرآينRد توسRعه و اهداف تکامل
را تغييRر داديRم ،طبعRا ماهيRت و محتواي فناوري اطالعات وارتباطات و نيز خود
اطالعات و ارتباطات هRم تغييRر خواهنRد کرد ،کيفيRت هوشمندي اجتماعRي بشRر هم
تغيير مي کند.
• آنچRه گفتRه شRد همان نقطRه اي اسRت کRه درباره آRن بيRن محققين اختالف
ديدگاه وجود دارد.
• پاره اي از محققيRن بRه درسRتي معتقدنRد کRه ماهيRت فناوري ها و اطالعات و
ارتباطات ،حامRل ارزش اسRت و مRا در برخورد بRا آنهRا نمRي توانيم آزاد برخورد
کنيم ،يعني اين فناوري ها ارزش خاص را بر جامعه تحميل مي کند ،همانطور
کRه شمRا هRم مRي توانيRد ارزشهاي خود را بRه نسRبت بRه آRن تحميRل کنيRد ،چرا که
فناوري هRا بدون اقتضاء نيسRتند ،بلکRه «جهRت» در ذات آنهRا متبلور شده است.
آنهRا تجسRم تمايالت عمومRي هسRتند و جهRت تمايالت عمومRي را با خودشان
دارند.
• البتRه آنچRه اشاره شRد ،نRه بRه ايRن معناسRت کRه مRا در مقابRل ايRن جهRت مجبوريم،
بلکه ما هم صاحب اراده ايم و به نسبت مي توانيم بر اين آثار ،مسلط شويم.
آثار جريان «اخالق الهي» در «فناوري اطالعات»
• اگRر نگاه دوم را بپذيريRم آنگاه دو جهRت اسRاسي مRي توانRد حاکRم بر توسعه
فناوري باشRد ،ايRن دو جهRت محور دو اخالق قرار مRي گيرند .در واقRع بسياري
از موضوعات کRه اشاره شRد مسRائل کالن اخالقRي اسRت که در موضوع فناوري
و ارتباطات مطرح است که بايد اينها را حول يک محور و جهت حل کنيم.
• در توسRعه بRه مفهوم مادي ،حRق توسRعه را حRق اسRاسي بشRر قرار مRي دهيم و
بر اسRاس ايRن حRق توسRعه ،حقوق را در سRاير حوزه هاي کالن تعريRف مي
کنيRم و نظام دسRتوري و تکاليRف را معيRن کرده و سRپس بر اسRاس فناوري ها
و دستور و قانون و ،...هم کاربرد و هم توليد را کنترل مي کنيم.
• اگRر جهRت توسRعه فناوري جهRت توسRعه مادي باشRد ،ممکRن اسRت بخشي از
اطالعات توليد و توزيع آن ،که مخل فرآيند توسعه است کنترل شود.
عجز توسعه مادي از رفع تهديدهاي «فناوري اطالعات»
• اگRر جهRت اسRاسي را جهRت توسRعه بهره وري مادي و ارضاء طRبيعي انسان
قرار دهيRم ،در سRاير ابعاد حيات انسRاني چRه نتيجRه اي بRه بار خواهRد آمRد؟ به
نظRر مRي رسRد کRه ايRن اخالق ،ظرفيRت کنترل هواهاي بشر را ندارد ،چون
شمRا اخالق را براي کنترل هواهRا مRي خواهيد .چRه بخشRي از کنترل با ارزش
گذاري هاسRت ،و بخشRي از آRن بRا قانون گذاري و بRا سRاير ابزاري که براي
کنترل وجود دارد؟
• اگRر محور اخالق را توسRعه لذتهاي مادي قرار دهيRم ،ايRن اخالق کارساز و
توسRعه ياب در همRه عرصRه هRا نخواهRد بود .نکتRه مهRم در اينجاسRت کRه اين
اخالق منتهRي بRه روحيRه ايثار و گذشRت و محبRت اجتماعRي نمRي شود .اگر
شمRا اسRاس انگيزش انسRاني را حرکRت بRه طرف دنياي بهتRر قرار دهيRد ،ميلي
پيدا نمRي کنيRد کRه انسRان بRا تکيRه بر آRن ،بر سRر دنيRا فداکاري کنRد ،البته
تجارت بر سر دنيا را همه عقال انجام مي دهند.
• اگYر شمYا انسYان را ماكياولYي تعريYف كرديYد ،ايYن انسYان ،داعيYه اي براي
گذشYت ندارد ؛ اگYر سYود دنيايYي اصYل باشYد ،طبع ًا انسYان و جامعYه اي كه
سYود محور اسYت و نيYز جامعYه جهانYي كه از طريYق «توسYعه» بYه سYمت سYود
جويYي بيشتYر حركت مYي كنYد ،بYه اخالق ايثار و گذشYت نسYبت بYه دنيYا نمYي
انديشYد .بنابرايYن هYر چYه تالش كرده و اصYول اخالقYي را حاكم كنيYد ،ايYن
اصول اخالقي ،جلوي بحرانها و تهديدها را نخواهد گرفت .
• بعYد از جنYگ هايYي كه در جهان اتفاق افتاد و آثار مخربYي كه برجامعYه بشري بر
جاي گذاشYت .تالش هاي جدي اتفاق افتاد تYا از طريYق حاكميYت اصYول اخالقYي و
ارزشYYي ،جلوي ايYYن تهديدهYYا گرفتYYه شود و فضاي جامعYYه جهانYYي براي بشYYر ،
فضاي امYن مYي شود ،ولYي چنيYن چيزي براي بشYر اتفاق نيافتاده اسYت .ممكن اسYت
بگوييYم برنامYه ريزي هYا ناقYص بوده و ضعYف هاي مرحلYه اي وجود داشتYه ،كه
در فرآينYد تكامYل ،موتفYع مYي شود ! ولYي بهتYر ايYن اسYت كه ريشYه يابYي كنيYم و
بدانيYم كه مYا بر چYه اسYاسي و بYا چYه بنيانهاي اخالقYي مYي خواسYتيم امنيYت جهانYي
ايجاد كنيYم ؟ بYا چYه اصYول اخالقYي مYي خواسYتيم عده اي فرصYت هYا را بYه نفYع
خودشان و بر عليه جامعه جهاني ،به تهديد ،تبديل نكنند ؟
• اگYر پايان ايYن اصYول اخالقYي ،دسYتيابي بYه دنياي بهتYر اسYت ،آYن جايYي كه فرد
منافYع خود را در ايجاد تهديYد براي ديگران و اسYتفاده جويYي از فرصYت هYا بYه نفYع
خودش مYي دانYد ،بYه چYه دليYل ايYن كار را نكنYد ؟ بYه راسYتي چYه ضمانYت اخالقYي در
ايYن ميان وجود دارد ؟ ممكن اسYت گفتYه شود مYا نظام دسYتوري و حقوقYي مYي آوريYم
و نظام دسYتوري و حقوقYي تابYع نظام اخالقYي اسYت ! ولYي پرسYش ايYن اسYت كه در
آخYYر كار ،ضمانYYت اجرايYYي دسYYتور چيسYYت ،مگYYر ضمانYYت اجراي قوانيYYن ،جYYز
قدرت نيسYت؟ مگYر پايگاه قدرت ،چيزي جYز تمايالت عمومYي اسYت ؟ اگYر شمYا مYي
خواهيYد تمايالت عمومYي را بYه سYمت توسYعه مادي هدايYت كنيYد و اصYول اخالقYي را
حاكم نماييم تYا از فرصYت ها سYوء اسYتفاده نشده و تهديدي براي بشYر نباشد ،بYا كدام
انگيزه مي خواهيد اين اصول اخالقي را ايجاد كنيد ؟
• اصYول اخالقYي كه منتهYي بYه ايثار نشونYد ،بYي ترديYد اصYولي نيسYتند كه پايدار
بماننYد و بتواننYد تهديدهYا را كه در حال گسYترش هسYتند ،از پيYش روي جامعYه
بر كنار كننYد ! توسYعه فناوري هYا ،همان طور كه فرصYت هاي كالنYي را در
اختيار انسYان گذاشتYه ،تهديدهاي جدي را هYم ايجاد كرده اسYت ،بنابرايYن ،
پيYش بينYي و تحليYل مYا ايYن اسYت كه اخالق ،حتم ًا ماهيYت فناوري را هYم قيYد مYي
زند.
• اگYر مYا فناوري اطالعات را بYه صYورت انتزاعYي نYبينيم ،بلكه در بسYتر تكامYل ،و
يYك بافYت در حال تغييYر بYبينيم ،حتم ًا جهYت تغييYر ،بر محتوا اثYر مYي گذارد ،ولYي
اگYYر رابطYYه بيYYن محتوا و ضريYYب هوشمندي ،بYYه خصYYوص در دوره اي كه براي
هوشمندي جامعYه جهانYي بYه عنوان يYك مجموعYه بYه هYم پيوسYته و داراي وحدت ،
برنامYه ريزي مYي شود ،حتم ًا درمتYن محتواي خود ،داراي جهYت و بار ارزشYي خاص
اسYت ،كه نYه فقYط در كاربري ،بلكه بر محتواي فناوري هYا سYيطره پيدا مYي كنYد ،
ايYن بار ارزشYي عبارت اسYت از «توسYعه» و حقYي كه از دل آYن بيرون مYي آيYد ،همان
«حYق توسYعه» اسYت ؛ سYپس ،تكليفYي بيرون مYي آيYد كه تكليYف بسYتر سYازي براي
توسYعه اسYت .اگYر چنيYن اسYت ،ايYن اخالق ،حتم ًا قدرت كنترل تهديدهاي برآمده از
توسعه فناوري را نخواهد داشت و طبع ًا سعادت بشري را تأمين نخواهد كرد .
تحقق توسعه همه جانبه و پايدار ،در مبناي الهي
• اخالق دوم ،پايگاهYYش عميYYق تYYر از تمايالت طYYبيعي انسYYان اسYYت ،اگYYر چYYه
تمايالت طYYبيعي انسYYان را هYYم لحاظ مYYي كنYYد .بافYYت فطري انسYYان ،فطرت
توحيدي اسYت ،بايYد پايگاه اخالق را فطرت انسYان قرار دهيYد و بگوييYد اخالق ،
ريشYه در آYن ارزشYي دارد كه خداي متعال ،در باطYن انسYان قرار داده اسYت ؛
يعنYي جهتYي كه در فطرت انسYان گذاشتYه انYد بايYد پايگاه تمايالت عمومYي ،و بعYد ،
پايگاه ارزش گردد .بايYد سYعي كنيYم همان جهتYي را كه در فطرت اسYت ،شكوفYا
كنيم و درمديريت تمايالت عمومي ،آنها را هماهنگ با فطرت رشد دهيد
• البتYه در ايYن تمايالت ،طYبيعت YانسYان قرار داد ،امYا ايYن تمايالت ،بYه نفYع ميYل بYه
عبادت و پرسYYش خداي متعال ،منحYYل مYYي شود ،يعنYYي اگYYر خداي متعال ،انYYبياء و
حامالنYي را كه فرسYتاده تYا بشYر را بYه توحيYد دعوت كننYد و حتYي يYك شركت خفYي
هYم در انسYان باقYي نگذارد و او را جزء مخلصYين قرار دهنYد ،بYه ايYن معناسYت كه
همYه نيازهايYش ،بYه يYك نياز تبديYل شود ،كه همان نياز بYه قرب و سYجده در مقابYل
خداي متعال اسYت ؛ همYه لحظYه هاي انسYان بايYد در يYك لحظYه منحYل شود ؛ نYه اينكه
لذتYي از طYبيعت نمYي برد بلكه ايYن لذت هYا ،ارتقاء كيفيYت پيدا مYي كنYد و وجدان
عمومي بشر ،ارتقاء سطح مي يابد .
• اگYر ايYن امYر را پايگاه اخالق قرار دهيYم طYبيعت ًا بايYد تمايالت عمومYي بYه سYمت
توسYعه قرب ،و توسYعه سYجده پيYش رود .آYن جYا هYم «ارتباط» اسYت .اسYاس ًا پايگاه
قرب هYYم ،رابطYYه اسYYت ؛ زيرا تقريYYب بYYه خداي متعال چيزي جزء يYYك ارتباط
پيچيده تYر و متكامYل تYر نيسYت ،كه در فرآينYد فلسYفي ،از آYن بYه فرآينYد «تولYي و
واليYت» تعYبير مYي كنيYم .خالصYه اينكه در تقرب نيYز توسYعه ارتباط وجود دارد
و ارتباطات اجتماعYي توسYعه پيدا مYي كنYد ؛ فناوري ارتباطات نيYز توسYعه پيدا مYي
كنYد ،چرا كه عبادت بايYد توسYعه پيدا كنYد ! بYه عبارت ديگYر ،ايYن گونYه نيسYت كه
بشYر يYا بايYد دنيYا پرسYت باشYد تYا توسYعه پيدا كنYد ،يYا خدا پرسYت باشYد و منزوي
گردد ! ايYن ،همان چيزي اسYت كه در فلسYفه غرب ،بYه خصYوص بعYد از رنسYانس
مطرح شده ،و دركالم جديد ،ظهور پيدا كرده است .
• بYه عقيده مYا اينكه انگيزه هاي مادي مYي توانYد بYه «توسYعه» تبديYل شود ،امYا انگيزه
قرب و فطرت نمYي توانYد تبديYل بYه توسYعه گردد و فطرت هميشYه انزواگرا مYي
باشYد ،و انسYان را از جامعYه و حيات اجتماعYي منزوي مYي كنYد ،انديشYه باطلYي اسYت !
بلكه دريافYت فطرت مYا مجموعYه اي از نيازهYا اسYت .مYا ايYن نيازهYا را بايYد بYه نحYو
متوازن ( نYه كاريكاتوريYك !) شكوفYا كنيYم ،و هميYن توسYعه متوازن فطرت ،بايYد
مبناي اخYالق قرار گيرد.
• بنابرايYن اخالق محوري كه بر محور آYن ،نظام اخالقYي و نظام حقوقYي و نظام
دسYتوري شكل مYي گيرد ،اخالق قرب اسYت ،يعنYي بر اسYاس ايYن مبنYا ،اوليYن و
محوري تريYن گرايYش انسYان كه همYه گرايشات را مYي توانYد در خودش منحYل
سYازد ( نYه نابود كنYد ! ) و آنهYا را شكوفYا كرده و در يYك نظام متوازن بYه فعليYت
قطعي برساند ،همان ميل به ربوبيت خداوند متعال است .
• مYYا معتقديYYم كه توسYYعه كنونYYي ،توسYYعه اي نامتوازن اسYYت ،يعنYYي از انسYYان يYYك
موجود كاريكاتوريYك درسYت كرده اسYت ،كه هميYن عامYل ،اكنون در حال تبديYل
شدن بYه انفجار معنويYت در غرب اسYت ،و حتYي بعYد از رسYيدن بYه توسYعه ،رضايYت
مندي عمومYي حاصYل نشده اسYت ،چون نياز فطري انسYان را شكوفYا نكرده و انسYان
را كاريكاتوري ،رشد داده است .
• پYس رشYYد متوازن فطرت ،پايگاه اخالق اجتماعYYي اسYYت و جهYYت گيري آYYن قرب
اسYYت ؛ خداونYYد در انسYYان ؛ ميYYل بYYه قرب و سYYجود در مقابYYل خودش قرار داده
اسYت ،كه انسYان در اوج رشYد ملكوتYي خودش ،بYه اينجYا مYي رسYد .مYي توان ايYن
لذت و ميYل را مبناي هماهنYگ سYYازي همYYه تمايالت قرار داد و همYه تمايالت را
شكوفYا كرد و در ايYن فرآينYد منحYل نمود ؛ نYه اينكه نابود نمود ؛ نابود سYازي
نياز طYبيعي ،نYه معقول اسYت و نYه محقYق شدنYي ؛ بلكه يYا بايYد محور توسYعه را لذت
جويYي مادي قرار داد يYا توسYعه نيايRش ! اگYر توسYعه لذت قرب و توسYعه ارتباط
با خداوند اتفاق بيافتد ،جامعه ،توسعه پيدا مي كند .
• نكتYه مهYم ايYن كه توسYعه ارتباطات ،در ماهيYت اشياء وجود دارد ؛ چون يYك بار ،
مYا ذات اشياء را جدا جدا تعريYف مYي كنيYم و مYي گوييYم انسYان ،انسYان اسYت يYك بار
مYي كننYد ،و جامعYه درسYت مYي
مYي گوييYم انسYان هYا بYا يكديگYر ارتباط بر قرار
شود ،و ايYن ارتباط ،ذات انسYان هYا را تحYت تأثيYر قرار مYي دهYد .درايYن حالYت ،
انسYYان هYYا جدا از سYYاخت ،داراي قدرت ارتباط گيري هسYYتند و تكليفشان هYYم در
هميYن اسYت ؛ يعنYي انسYان هYا بايYد دنبال توسYعه ارتباط باشنYد ،و بYا توسYعه ارتباط ،
باطYن آنهYا دسYتخوش تحول شده ،و ايYن تحول ،تYا «تمدن» كه رايحYه تجلYي ظاهري
تمايالت و اراده هاي انساني است ،ادامه مي يابد .
• اگYر بخواهيYد يYك تمدن متوازن داشتYه باشيYد ،پايگاه اخالقYي ايYن تمدن ،از نظYر فلسYفه
اخالق ،فطرت اسYت كه بايYد بصYورت متوازن و شكوفYا شود .لذا مYا حYق محوري انسYان
و جامعYه انسYاني در همYه حوزه هاي توسYعه را حYق قرب مYي دانيYم كه هيYچ كس حYق
ندارد بشYر را از ايYن حYق محروم كنYد ؛ نYه آحاد ديگYر ،نYه دولYت هYا ،نYه نهادهاي بيYن
المللYي ! بلكه همYه مكلفنYد بسYتر توسYعه پرسRتش را در جهان ايجاد كننYد .بنابرايYن ،مYا
بYه جاي حYق توسعه ،حق پرستش مي گذاريم ،و ايYن را يك توسعه متوازن مي دانيYم ،و
گYYر نYYه ،توسYYعه متوازن ،كه اكنون تعريYYف مYYي كننYYد ،توسYYعه اي اسYYت كه ظاهرش
متوازن اسYYت ،امYYا در باطYYن ،نYYا متوازن بوده و بYYه گسYYترش عدالYYت و ايثار منتهYYي نمYYي
گردد .
• شاهYYد گوياي آYYن حاكميYYت يYYك جانبYYه اي بنابر مديريYYت اينترنYYت و نيYYز حاكميYYت
امپراتوري هاي رسYYانه اي و خYYبري غرب و مديريYYت بر وضعيYYت روانYYي بيYYم و اميYYد
جامعه جهاني از طريق تنظيم اخبار و اطالعات است .
تحقق «ايثار» و «امنيت» در جامعه توسعه يافته ديني
• توسYعه متوازن بر مبناي فطرت ،توسYعه اي پايدار ،كه دوام تاريخYي دارد و مYي
توانYد ايثار ايجاد كنYد؛ يعنYي اگYر بYه جاي اينكه نياز طYبيعي انسYان را فعال كنيYد و
آتشفشانYي از حرص بYه دنيYا در او پديYد آوريYد ،فطرت توحيدي و نياز بYه قرب
را فعال كرديYد ،ايYن امYر ،تبديYل بYه اخالق ايثار مYي شود ،وقتYي اخالق ايثار را بYه
نظام حقوقYي و دسYتوري تبديYل كرده و سYاختار سYازي كرديYد ،آYن موقYع ،فضاي
امYن ايجاد خواهYد شYد .چنيYن جامعYه اي همان اسYت كه در آYن ،تمام انسYان هYا نهايYت
تالششان را خرج مYYي كننYYد تYYا بيشتريYYن خدمYYت را بYYه جامعYYه انسYYاني برسYYانند و
كمتريYن برداشYت را بكننYد .در چنيYن جامعYه اي مسYلم ًا آYن امنيYت عمومYي فراهYم
خواهد شد .
• البتYه خود ايYن اخالق هYم ممكن اسYت در يYك منزلتYي ،تجارت باشYد ؛ يعنYي انسYان
ايثار مYي كنYد تYا بYه قرب رسYد و بYه درجات باالتYر دسYت يابYد؛ ولYي در مرحلYه اوج
ايYن اخالق ،كه مرحلYه اوج عرفان اسYالمي اسYت ،انسYان بYه جايYي مYي رسYد Yكه در
مسYير خود ،هيYچ چيYز جYز فداكاري كردن در راه محبوب را نمYي خواهYد و هيYچ
توقعي و طمعي ندارد .
• ايYن همان اسYYت كه اميرالمومنيYن (ع) مYي فرماينYد « :مYن خدا را براي بهشYت و
جهنYم عبادت نكردم بلكه براي خود حضرت حYق (عزوجYل ) عبادت كردم ».در
اينجYا ،فطرت انسYان بYه منزلتYي مYي رسYد كه از سYجده خودش هYم هيYچ توقعYي
ندارد ،بلكه خود اين سجده را بدهكاري به حضرت حق تلقي مي كند .
• بنابرايYن ،اگYر مYا بتوانيYم ايYن اخالق را كه توازنYي در ارتباطات ايجاد مYي كنYد ،
مبناي توسYعه قرار دهيم ،بهترين كار را كرده ايم .اين كار براي آن اسYت كه
همYه حيات بشYر بYه يYك نيايRش متكامYل در مقابYل خداي متعال ،تبديYل شود .انسان
توسYعه يافتYه اخالقYي ،مYي توانYد بYا هزار زبان بYا خداي متعال ،ارتباط برقرار
كند كه انسان توسعه نيافته ،از آن كار ،عاجز است .
• جامعYه توسYعه يافتYه از منظYر ديYن ،جامعYه اي اسYت كه بYا آهنYگ هYا و زبان هاي
مختلYYف و بYYا شيوه هاي گوناگون و متنوع ،و در عيYYن حال ،متوازن و منسYYجم و
هماهنYگ ،دائم ًا در حال سYجده قرب در محضYر خداونYد متعال اسYت و ايYن توسYعه ،
متفاوت بYا توسYعه مادي اسYت كه در آYن بشYر دائم ًا در حال سYجده در مقابYل ماده و
آثار ماده است .
• محوري تريYن اصYل اخالقYي ،هميYن اسYت كه انسYان ،سYرانجام بايYد در مقابYل چيزي
نيايRش كننYد و ايYن نيايRش او را اخالقYي كنYد .ايYن نيايRش و خضوع اسYت كه تقوا
مYYي آورد .اگYYر آYYن نيايRRش و خضوع كه زادگاه اخالق و ارزش ،و زادگاه
تمايالت و حسYYاسيت اسYYت ،نيايRش در مقابYYل آثار ماده بود ،محصYYول آYYن توسYYعه
امنيت و توسعه اخالقي نيست .
• اگYر شمYا نيايRش و خضوع را از باطYن انسYان برداريYد ،هيYچ اخالقYي در عالYم ،شكل
نخواهYد گرفYت ،درك از خيYر و شYر ،متناسYب بYا همان نيايRش اتفاق مYي افتYد .انسYان
اگYر در مقابYل ماده سYجده كرد ،زيباشناسYي اش عوض مYي شود ،لذا الگوهاي توسYعه ،
زيباشناسي اخالقي ،و اخالق اجتماعي او را تغيير مي دهد .
• اخالق محوري ،آYن روح خضوع و خشوعYي اسYت كه مYا بايYد در باطYن جامعYه و بر
محور فطرت ايجاد كنيYم و توسYعه متوازن فناوري اطالعات را بر محور آYن شكل
دهيYم ،و بYه يYك توسYعه پايدار و همYه جانبYه متوازن دسYت يابيYم تYا بتوانيYم تهديدهYا را
به فرصتي براي رشد عمومي جامعه بشري مبدل سازيم .
• موضوع اصYلي چالYش در برخورد ميان تمدن هYا ،در مقياس جامعYه جهانYي ،
مقولYYه «اخالق» اسYYت .چنانچYYه اخالق الهYYي در محوريYYت توسYYعه جامعYYه
اطالعاتYYي جاي گيرد ،جامعYYه جهانYYي راه تحقYYق تمدن الهRي را خواهYYد
پيمود ؛ در غيYر اينصYورت ،بYا حاكميYت اخالق مادي بر جامعYه اطالعاتYي ،
جهانYYي سYYازي در پيرامون هنجارهاي YاومانيسYYتي رخ خواهYYد داد .از آYYن
جهYYت كه توسYYعه فناوري اطالعات متغيYYر اصYYلي جامعYYه اطالعاتYYي اسYYت
حاكميYYت اخالق الهYYي بر آYYن جامعYYه جYYز از طريYYق حاكميYYت بر فناوري
اطالعات متصور نيست .
• بر ايYن اسYاس ،مYا بايYد بYه سYوي حاكميYت اخالق الهYي بر توسYعه فناوري اطالعات و
ارتباطات سYير كنيYم كه ايYن امYر در مقياس توسYعه ،از طريYق حضور ،و مديريYت
بر توليYد سYندهاي بيYن المللYي در زمينYه «فناوري اطالعات» و تنظيYم نمودن آYن بر
مبناي «نظام تعاريYف»« ،نظام حقوقYي»« ،نظام تكاليYف» متناسYب بYا اخالق الهYي ممكن
و ميسر است .
مفادي از مستندات اجالس جامعه اطالعاتي
مرتبط با بحث اخالق
• اعالميه اصول :بند 1
خواسته مشترك و تعهد براي ساخت جامعه اطالعاتي:
« مردم محور،فراگيYر ،توسYعه گرا ،کRه در آRن هRر فرد مRي توانRد اطالعات و دانش
توليRد کنRد ،بRه آنهRا دسRترسي داشتRه باشRد و از آنهRا اسRتفاده کنRد و آنهRا را به
اشتراک بگذارد تا اشخاص ،مردم و جوامع را توانمند سازد».
• اعالميه اصول :بند 4
« هRر فرد داراي حRق آزادي بيان و آزادي عقيده اسRت و ايRن حRق شامRل آزادي حفظ
عقايRد بدون دخالت ديگران ،حRق جسRتجو ،دريافRت و بهره مند شدن از اطالعات و
ايده ها از طريق هر رسانه اي بدون توجه به مرزها مي باشد».
مفادي از مستندات اجالس جامعه اطالعاتي
مرتبط با بحث اخالق (ادامه)
• اعالميه اصول :بند 17
« سRاخت يRک جامعRه اطالعاتRي فراگيRر نياز بYه شكل جديYد اتحاد ،مشاركت و
همكاري بيYن دولYت هYا و سYاير اعضاي ذينفYع ،از جملYه بخYش خصYوصي ،جامعYه مدنYي
و سازمانهاي بين المللي دارد».
• اعالميه اصول :بند « :20نقش دولت ها و تمام اعضاي ذينفع »
• اعالميRه اصRول :بندهاي « 28 ،27 ،26 ،25 ،24دسRترسي به اطالعات و
دانش »
• اعالميه اصول :بند « :48مديريت اينترنت »
مفادي از مستندات اجالس جامعه اطالعاتي
مرتبط با بحث اخالق (ادامه)
• اعالميه اصول :بند 56
« يYك جامعYه اطالعاتYي بايYد بYه صYلح احترام بگذارد و ارزش هاي بنيادي و اصYولي
شامYل آزادي ،برابري ،اتحاد ،بردباري ،احترام بYه سYرشت طYبيعي و مسYئوليت هاي
مشترك را پاس بدارد».
• اعالميه اصول :بند 57
« مYا اهميYت اخالقيات در جامعYه اطالعاتYي را براي رشYد عدالYت و هويYت و ارزش
نوع بشYر تاييYد مYي كنيم .امكانات حفاظYت از خانواده و توانYا سYاختن آYن براي ايفYا
نمودن نقش حياتي و مهم آن در جامعه بايد اصالح شود».
مفادي از مستندات اجالس جامعه اطالعاتي
مرتبط با بحث اخالق (ادامه)
• اعالميه اصول :بند 58
« آزادي اسYتفاده از ICTو ايجاد مضاميYن بايYد بYا احترام بYه حقوق بشYر و آزادي هاي
اصYYولي ديگران ،شامYYل حفYYظ حريYYم خصYYوصي افراد ،آزادي انديشYYه ،عقيده و مذهYYب،
مطابق با اسناد بين المللي مربوطه باشد».
• اعالميه اصول :بند 59
« تمام بازيگران جامعYYه اطالعاتYYي بايYYد فعاليYYت هاي مناسب و اقدامات پيشگيري کننده
اي ,مطابYYق بYYا قانون ،براي جلوگيري از اسRتفاده نادرسRت از ، ICTمانند
فعاليتهاي غيRر قانونRي مربوط بRه اعمال نژادپرسRتي ،تبعيRض نژادي ،بيگانRه ترسي
و تعصRبات مربوط بRه آRن ،نفرت ،خشونRت و انواع شکلهاي سRوء استفاده از
کودکان ،و انواع استفاده و بهره برداري از نوع بشر را پيش گيرند».
مفادي از مستندات اجالس جامعه اطالعاتي
مرتبط با بحث اخالق (ادامه)
• برنامه اقدام :بند 25
« جامعYه اطالعاتYي بايYد مبتنYي بر ارزش هاي مشترك جهانYي و در جسYتجوي تحكيYم منافYع
عمومي و جلوگيري از سوء استفاده از ICTباشد».
.a
.b
.c
.d
ايجاد قدمهRا و فعاليتهايRي براي احترام بRه صRلح و تقويRت ارزش هاي بنيادي و اصYولي آزادي،
برابري ،اتحاد ،بردباري ،مسئوليت مشترك و احترام به سرشت طبيعي
تمام اعضاء بايد آگاهي خود را درباره ابعاد اخالقي استفاده خود از ICTافزايش دهند.
همRه بازيگران جامعYه اطالعاتYي بايYد در جسRتجوي تحكيYم منافYع عمومYي ،حفاظRت از حريRم خصوصي
افراد و داده هاي خصوصي ،و طرح فعاليت هاي مناسب و اقدامات پيشگيرانه ,مطابق با قانون ،در برابر
سRوء اسRتفاده از ، ICTماننRد فعاليتهاي غيRر قانونRي و سRاير انگيزه هاي مربوط بRه نژادپرستي،
دشمني ،مسائل مربوط بRه تعصRب و ناشکيبايRي ،خشونRت و انواع شکلهاي تعصRب ،سوء استفاده از
کودکان شامRل سRوء اسRتفاده و تصRاوير غيRر اخالقRي از کودکان و اسRتفاده و بهره برداري از آنها
براي کسب درآمد ،و سايرانواع استفاده و بهره برداري از نوع بشر را پيش گيرند.
دعوت از اعضاء مربوط ،خصوصا دانشگاهها براي پيگيري مطالعات ابعاد اخالقي .ICT
• دغدغه کشورهاي جنوب:
–
–
–
–
–
–
–
( که در متن مفاد اعالميه اصول مي توان جستجو نمود).
حفظ حاکميت ملي
حفظ هويت ملي
حفظ تنوع فرهنگي
حفظ تنوع زباني
اخالق
دسترسي برابر به اطالعات
دسترسي برابر به فناوري
بسمه تعالي
آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
دوره در سطح کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطالعات
پيوست
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درس
- MITM 4پاييز 1384
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درسي آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
- MITM 4پاييز 1384
•
•
•
•
•
هدف از انجام پژوهش ،بررسي زمينه و شناخت فرصتها و تهديدهاي جامعه بشري منجمله
جامعه ايران با محوريت جامعه اطالعاتي و ابعاد گوناگون آن مي باشد.
اکنون با حرکت به سوي سامان يافتن قانوني جامعه اطالعاتي پس از اجالس ژنو و تونس ،ابعاد
جامعه اطالعاتي را بعنوان شرايط محيطي مدنظر قرار داده و با تبيين نقاط قوت و ضعف
جامعه خود از منظر توسعه ملي ،زمينه براي بهره برداري از فناوري اطYالعات در بستر
جامعه اطالعاتي ،براي رفع ضعف ها و بهره برداري مؤثر از قوت ها در پيوند با فرصت ها
جستجو خواهيم نمود.
بر اين اساس پروژه هاي انفرادي درس آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه ،بر مبناي زمينه
هاي گوناگون مطرح در جامعه اطالعاتي قرار خواهد گرفت و براي اينکه پيوندي بين
تالشهاي گذشته و آينده قرار گيرد کوشش بر تناسب منطقي عناوين و سرفصلهاي اصول و
برنامه اقدام بعنوان پايه و مرجع براي مطالعه کار دانشجويان مي باشد.
موارد مهم در تهيه گزارش پروژه ها:
مدل مدنظر براي استفاده در پژوهش:
– الگوي مطالعاتي جامعه اطالعاتي و توسعه ملي ما
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درسي آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
- MITM 4پاييز ( 1384ادامه)
• درآمد نظري:
– مروري بر نظريه هاي مطرح جامعه اطالعاتي
– جامعه اطالعاتي (تعريفهYا ,مصداقها و محدوده ها)
– نظريه پردازي (ارايه چارچوب نظري مختار در زمينه جامعه اطالعاتي)
• چالش ها و فرصت ها:
– مروري بر چالش ها و فرصتهاي توسعه ملي ديگر کشورها در مواجهه با جامعه اطالعاتي
– تبيين مفاهيم كلي توسعه ملي
– چالش ها و فرصتهاي توسعه ملي ما در مواجهه با جامعه اطالعاتي
• راهبرد ها در قبال جامعه اطالعاتي:
– مروري بر راهبرد هاي ديگران در قبال جامعه اطالعاتي
– تبيين مفاهيم حاكم بر تنظيم راهبرد ها در قبال جامعه اطالعاتي
– راهبردهاي توسعه ملي ما در قبال جامعه اطالعاتي
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درسي آثار ITبر افراد ،سازمانهYا و جامعه
- MITM 4پاييز ( 1384ادامه)
• ادبيات قابل استفاده :کليه منابع معرفي شده در چارچوب درس مي توانند
به عنوان ادبيات مورد استفاده قرار گيرند:
–
–
–
–
–
نظريه هاي جامعه اطالعاتي -فرانک وبستر -ترجمه اسماعيل قديمي – نشر
قصيده سرا 1383
عصر اطالعات ،ظهور جامعه شبکه اي – مانوئل کاستلز -ترجمه افشين خاکباز
و – ......نشر طرح نو 1384
توسعه تفاهم اجتماعي – دکتر سيدجعفر مرعشي -سازمان مديريت صنعتي
1380
مستندات اجالس جامعه اطالعاتي( در هر دو مرحله ژنو و تونس و ساير نشست
هاي جنبي )،
......
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درسي آثار ITبر افراد ،سازمانهYا و جامعه
- MITM 4پاييز ( 1384ادامه)
• محورهاي پژوهش ( :برگرفته از برنامه اقدام -مصوبه
اجالس ژنو )
–
–
–
–
–
–
نقش دولت در پيشرفت ICTبراي توسعه ()C.1
زير ساخت هاي )ICT (C.2
دسترسي به اطالعات و دانش ()C.3
ايجاد ظرفيت ()C.4
اعتمادسازي و امنيت ()C.5
تواناسازي محيط ()C.6
راهنماي مطالعه و تدوين پروژه درسي آثار ITبر افراد ،سازمانها و جامعه
- MITM 4پاييز ( 1384ادامه)
• محورهاي پژوهش ( :برگرفته از برنامه اقدام -مصوبه اجالس ژنو ) -ادامه
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
)E-government (C.7 : 15
E-business
)(C.7 : 16
E-learning
)(C.7 : 17
E-health
)(C.7 : 18
)E-employment (C.7 : 19
)E-environment (C.7 : 20
)E-agriculture (C.7 : 21
E-science
)(C.7 : 22
هويت فرهنگي و تنوع فرهنگي و زباني و مضامين محلي ()C.8
رسانه ها ()C.9
اخالق و جامعه اطالعاتي ()C.10
همکاري هاي بين المللي و منطقه اي ()C.11
تحکيم ديجيتالي ()D