آشنايی با نظام سلامت

صفحه 1:


صفحه 2:
مقدمه © ميدان و عرصه اصلي خدمات سلامت, جامعه مي باشد كه با توجه به اهمدّت آن, بعنوان بهترین محیط اموزشي براي کارکنان نظام سلامت محسوب مي‌شود. زمانیکه ملفه هاي | موثر بر سلامت, دستخوش : تفییر مي‌گردند زمينه هاي مخاظرة ار ما ول گر و ابتلاء به بيماري: معلولثت و مرك اتفاق موافتد. 

صفحه 3:
مقدمه ؟ توجه ویژه به مطلوبیّت به حدي اهمیّت دارد که دانشجویان رشته پزشكي از بدو ورود, با جامعه, سلامت و عوامل موثر پر آن آشنا شده و سبك و شیوه مدیریت آنها را قرا بگیرد. #وره تماس با جامعه را با این هدف طظراحي شده أنست كه دانشجو, در معرض جامعه قرار گرفته, با جامعه, اجزاي جامعه, موّلفه هاي موثر با سلامت.عوامل مخاطره آمیز, ساختارها و نهادهای اجتماعي که بطور مستقیم با غیرمستقیم بر کیقیت زنتگی با مدیریت آنها آشنایی نسبی ‎a‏ و بعنوان, متولیان سلامت. نقش موثرتري ایفا 

صفحه 4:
#پزشکان علاوه بر ارائه خدمات بهداشتي درماني, وظایف ارزشمند و كليدي ديگري ازجمله مدیریت و ترویج سلامت,. جلب هاي سلامت و... را برعهده داشته و ارزش کسب مهارت و توانمندي دوره را بيش از پیش نمایان مي‌سازند. 

صفحه 5:
5 #اين دوره در سه مرحله, طراحي شده است : "ام جله اقل : د : دانشجويان با جامعه و عوامل موثر عرصه ها ب حضور 2 صه ‎Ss‏ ‏نهادها و عوامل ‎aes‏ آمیز أشنا مي شوند. خطرا = 7 تثیر تن ها هار سلاست. مفا مخاطرات اس ‎ces iL‏ ِ ‎ao Le‏ يابي و وی انها اشنا مي شوند. هاي مداخله ا | ‎Poles! s = ghee ge oe‏ کیت ‎Ld ay‏ اختصاص ماد که مصائف ما دور ‎ISD‏ زي باليني مي‌باشد 

صفحه 6:
بکتش اوّل : آشنايي با نظام سلامت #امروزه زندگي و سلامت افراد براي پيشگيري از ان در دستان نظام سلامت قرار دارد. مراقبت مادر در دوران بارداري ويا شناخت عوامل خطر براي ايجاد يك بيماري در سال هاي آينده زندكي فرد. 

صفحه 7:
بکش اوّل : آشنايي با - نظام سلامت مداومي نسبت به تمام افراد يك جامعه در تمام دوره زندكيشان دارند و ايجاد اين نظامها براي رشد سالم افراد, خانوادهها و جوامع در هر جاي دنیا ضروري و ‎pile‏ ‏است. 

صفحه 8:
#نظام سسلامت. متشکل از تمام سازمان ها و مسسات و منابعي است که ارائه کننده خدمات در جهت حفظ و ارنقاء سلامت افراد مي‌باشند و از این سلامت ‎(Health action)‏ نام برد. 

صفحه 9:
*این خدمات میتواند به صورت هرگونه تلاشي که خواه در مراقبت سلامت فردي خدمات بهداشست عمومي ويااز طريق برنامه هاي بين بخشي أن جام كيرد. تعربف شود و هدف اصلي آن ارتقاء سلامت است. 

صفحه 10:
© در دنياي پیچیده امروز مشکل ميتوان تعريف دقيقي از نظام سلامت ارائه داد ولي سازمان جهاني هايي که هدف اصلي لن حفظ ارتقاء و باز گرداندن سلامت است را نظام سلامت مي كويد. 

صفحه 11:
#ارتقاي سلامت, هدف اصلي يك نظام سلامت است. اما تنها هدف آن نیست. #قابلیت دستيابي (000655وو) و ایجاد کمترین تفاوت بپن افراد به این ‎oul (fairness) O29, aiYole lads L whines‏ نظام بسيار مهم است و آن به اين معني است كه يك نظام مت به درستي به آنچه مردم از ن انتظار دارند پاسخ دهد و این نظام به گونه اي براي هر فرد و بدون قأیل شدن تمایز به اين نیازها پاسخ دهد. شاید به همین علّت است که ۷۷۲۲۵ نگرش سنتي خود را در باره تندرستي فيزيكي و رواني افراد تغيير دادم و توه خود را به ارتقاي عملكرد نظام هاي سلامت. معطوف داشته است. 

صفحه 12:
8اگر به این مسئله که ارتقاي عملکرد در همه کشورها براي دستيابي افراذ جه بالاترين سطح سلامت با تاکید ویژه ‎yy Jl sly‏ بردن فاصله ها (920) در داخل و خارج کشورها در سلامت جامعه انتت نگاه کنیم, میتوان گفت كه اين مسئله فقط و قویاً به اثربخشي نظام هاي سلامت كشورهاي مختلف. وابستة است و شناخت و تقویت این نظامها در هر كشوري ميتواند 3 مسئله اساسي كشورها که شامل کاهش مرگ و میر در كشورهاي ققیر و حاشيع خشین, برخورد خوب و اثربخش با عوامل خطر عمده و قرار دادن سلامت در کانون برنامههاي توسعه باشد را انجام دهد. 

صفحه 13:
"۰ = —— #مثلاً برنامه هاي مبارزه با بيمايهاي واگیر, تلاش در کاهش ۶ مرگ و میر شیرخواران و مرگ و میر نوزادان ‎N.M.R‏ کوشش براي دسترسي به بارداريهاي بي‌خطر همگي از اولويتهاي دستيابي به سلامت در دنیاست. ؟ در اینجا فقط نظامهاي سلامت قوي در هر كشوري با شناخت این مسایل میتوانند مداخلههاي حیات‌بخش و ارتقاء دهنده سطح سلامت را داشته باشند. 

صفحه 14:
3 مل و تاریخچه *امروزه, نظام هاي سلامت در تمام کشورها (چه غني و جه فقیر) نقش عمده تر و مقثرتري در زندگي انسان ها نسبت به گذشته, ایفا مي نمایند. *#از زماني که افراد براي حفظ سلامت خود و درمان بيماري ها تلاش مي‌کرده اند نظام هاي سلامت به نوعي وجود داشتهائد اما قبل از حدود يك فزن ينين نظام هاي ارم سازمان‌یافته به صورت پیشرفته ندرتا وجود داشته و تعداد اندكي از افراد در دوران زندگي خود حتي يك بیمارستان را مي‌دیدند و اکثراً در دوران شيرخوارگي و کودکي با مجموعه اي از بيماري هاي کشنده روبرو مي شدند. 

صفحه 15:
مل و تاریخچ *از گذشته هاي بسیار دور,. طب سئني و پزشكي نیاکان, غالبا مشاورههاي رواني و روحي را نیز به همراه داشته و هر دو نوع مراقبت بيري و درماني را با هم ارائه مي‌داده اند و جالب توجه است که امروزه نیز این‌شیوه ها هنوز در کنار پزشكي نوین و پیشرفته حضور دارند و يکي از أنواع نظام هاي سلامت به حساب مي‌آیند. 

صفحه 16:
مل و تاریخچه #نظام سلامت هندي (آیورورا و سیدها) دانش زندگي سالم يا طول ‎a‏ ويك طبابع چهارگانه طب يوناني مي‌باشد. * نظام سلامت چيني. صاحب قدیمیترین نوع نظام سلامت به اسم (پین دیانگ) است که به معني (پایه هاي فعال و شخصي) که تعادل بین این دو به سلامت ختم ‎no‏ شود را داشته در این ن نظام سلامت, پيشگيري بسیار اهميّت داشته و به ان توجّه زيادي شده است. 

صفحه 17:
ب تکامل و تاریخچه نظام سلامت يکي دیگر از نظام هاي سلامت را پزشكکي اسلامي تشكيل م دهد و عليرعم اينكه بانه كذاران أضلى لذن رآ دانشمندان عاليقدر ايراني : زكرباي رازي. ابن سينا اهوازي. جرجاني و ... تشكيل مي دهند ولي به دليل اينكه زيان علمي كشورهاي اسلامي و ازجمله ايران را زبان عربي تشكيل موداد. نزد غربي ها به يزشكي غربي مشهور مي‌باشد. * رازي گرداننده يك بیمارستان بزرگ در بغذاد بوده و اؤلين كکسي است که نشان داد مردمك جشم به نور واکنش نشان میدهد. 

صفحه 18:
ee - os = 3 مل و تاریخچه #اوّلین کتاب بيماري هاي کودکان را تحت عنوان افتراق باليني ابله و سرخك و همچنین كتبي در زمینه داروشناسي و هنر نسخه نويسي و دیگر زمینه هاي پزشكي به رشته تحریر در آورد. #ضمناً بسياري از دیدگاه هاي بهداشتي ابن سینا در کتاب قانون در طب, پس از گذشت بیش از یکهزار سال, هنوز از يويايي خاصّي برخوردار است. 

صفحه 19:
eae - a =< 3 مل و تاریخچه © به طوري که در آغاز اين کتاب, هدف پزشكي را در درجه اول» حفظ تفدرستي افراد سالم (بهداشت) و در درجه دوّم» بازگرداندن سلامتي افراد بیمار (درمان), ذکر کرده و نکات جالب توجهي در خصوص بهداشت خانواده. بهداشت سالمندان, بهداشت ورزش. بهداشت سفر, بهداشت مادر و کودك, بهداشت ‎digo‏ ‏غذايي و ... به رشته تحریر درآورده است. 

صفحه 20:
تكامل و تاریخچه #ناگفته نماند که حکیم جرجاني, حدود 150 سال پس از رحلت ابن سينا اولین داثره المعارف پزشکي به زبان فارسي را تحت عنوان ذخیره خوارزمشاهي به رشته تحریر در آورد و بهداشت‌گرايي ابن سینا که از افتخارات نظام سلامت نیاکان خردمندمان مي‌باشد را سرلوحة کار خود قرار داد. 

صفحه 21:
3 مل و تاریخچه #اوج‌گيري توجه به تندرستي در حدود سال هاي 1840 بوده است و یوحنا پیترفرانك تندرستي را به عنوان قوانین مطلوب سلامتی که بابد توسط پلیس, اعمال شود معرفي کر وا ی کارا مس ول سای روم اس و دستورالعمل تندرستي عمومي ‎Jlw 5 (Public Health)‏ 8 روياي او را در مورد مسئولیت دولته ا در سلامت جامعه به تحقق در آورد و سرجان سیمون پزشك انگليسي يك نظام سلامت عمومي را پایه گذاري کرد و بدینوسیله اوّلین مرحله از تندرستي و سلامتي که مرحله کنترل بيماري ها بود, بین سال هاي (1880-1920) بنا نهاده شد. 

صفحه 22:
مل و تاريخ نظام سلامت بعد از کشف علّت ميكرويي بيماري هاء پزشكي پيشگيري, جان تازهاي گرفت, درمان هاري و واکسیناسیون و استفاده از مواد ضدعفوني کننده, قطع زنجیره انتقال بيماري هاء نگاهداري مواد غذايي و قرنطینه, پا به عرصه وجود گذاشتند. 

صفحه 23:
تكامل و تاریخچه #در ابتدا پزشكي پيشگيري به کنترل بيماري ها, محدود میشد ولي مفهوم کنوني پزشكکي پيشگيري شامل مراحل: نخستین ‎eae‏ ‎(Secondary) »—+0§> . (Primary) »—J5l‏ « سومین ‎(Tertiary)‏ سطح پيشگيري است که پبه سطوح نخستين, اوّلیه, ثانویه و الثیه پيشگيري نیز مشهور بوده 

صفحه 24:
تکامل و تاریخچه *از کنترل عوامل زیان آور در محیط (پيشگيري خی عون سار يرن در ‎lee Ui‏ اما آمیز (پيشگيري اوّلیه), بيماريابي و درمان زودرس بیماران (پيشگيري ثانویه) تا نوتواني و بازتواني معلولیت ها و باز گردان آنان به جامعة جهت انجام:فعالنت هاي اجتماعي و اقتصادي (پيشگيري ثالفیه), در رویکرد جدید مدیریت سلامت, مورد توجه جدي قرار گرفته است. 

صفحه 25:
تكامل و تاریخچه #در سال 1911 پزشکي اجتماعي که در آغاز, يك تخصص اروپايي بود توسط نیومن و ویرشو مطرح شد. پزشكي اجتماعي اهمیّت عوامل اجتماعي در بروز بيماري ها و حفظ سلامت و عوامل خطرساز بيماري ها را عنوان کرد. اقداماتي که نظامهاي سلامت در هر دوره ‎Sly‏ ‏حفظ سلامت مردم انجام دادند شامل مراحل زیر است: 

صفحه 26:
پ"تکامل و تاریخچه نظام سلامت #مرحله كنترل بيماري ها 1880-1920 تأمين آب سالم ©مرحله ارتقاي تندرستي 1920-1960 مانند خدمات تندرستي فردي, سلامت مادر و کودك, سلامت و بهداشت مدارس, سلامت روان که دو حرکت مهم را به همراه داشت. 

صفحه 27:
تكامل و تاریخچه ©الف - حرکت اوّل : ارایه خدمات اساسي بهداشتي 5 و بعد هم ۳.۳۲.0 ارائه خدمات از طریق مراکز ارایه خدمات بهداشتي در مناطق شهري و روستايي. ©ب ‏ حركت دوّم : برنامه توسعه جامعه ‏ براي بهبود توسعه روستايي از طریق مشارکت فعال و با انگیزه 

صفحه 28:
پ"تکامل و تاریخچه نظام سلامت #مرحله مهندسي اجتماعي 1960-1980 در اين مرحله به شناخت تفاوت فراوان در بيماري هاي عفوني و مزمن و شناخت مفهوم (عوامل خطر) و به جنبههاي اجتماعي, تغذيهاي, رفتاري و اثر آن بر روي بيماري ها دقت بيشتري شد. #مرحله تندرستي براي همه از سال 1981 تا 2000. 

صفحه 29:
پ"تکامل و تاریخچه نظام سلامت © بيشتر افراد. در كشورهاي توسعه يافته و طبقات خاصي از مردم در كشورهاي در حال توسعه از تمام ابعاد سلامت خوب. مثل درآمد مناسب, تغذیه خوب, آموزش و مراقبة هاي جامع بهداشتي برخوردارند. 

صفحه 30:
تكامل و تاریخچه © در صورتي که در كشورهاي در حال توسعه فقط 10 تا 0 درصد مردم به این خدمات دسترسي دارند و لذا در حال حاضر نوجه جهانیبه این مستتله معطاوف شده است که این 80 درصد فراموش شده جامعه جهاني, حق برابر براي دسترسي به مراقيتهاي سلاعتي, حفاظت از بيماري هاي كشنده كودكي و یا نخستین مراقبتهاي سلامتي براي مادران و کودکان و درمان بيماري ها را داشته باشند. 

صفحه 31:
تكامل و تاریخچه #در یکصد سال گذشته نظامهاي سلامت, دستخوش دوره اي از اصلاحات با درجات مختلف هم‌پوشاني بوده اند و در سال 1981 در سي و چهارمین نشست سازمان جهاني بهداشت, این سازمان اعضاي خود را به يك هدف بزرگ, متعهد کرد و راه كاري جهاني براي تندرستي براي همه 0 را اعلام نمود. 

صفحه 32:
تكامل و تاریخچه #ارتقاي مراقبت ‎sla‏ اوّلیه سلامت بعنوان ۲.11.0 به منظور مسيري جهت دستيابي به خدمت قابل خرید که هدف تندرستي براي همه تا سال 2000 بود را وشن كرد. يعني با اين نظام جديد سلامت و خدمات اوّلیه بهداشتي همه مردم تا سال 2000 به ترازي از تندرستي که از نظر اجتماعي و اقتصادي, زندگي باروري داشته 

صفحه 33:


صفحه 34:
- Sa نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ‎oll‏ © شكلكيري شبكهاي بهداشتي درماني کشور در چندین دوره از قبل و بعد از انقلاب اسلامي ایران صورت گرفته وقتي دز کنفراتس آلماآتا تتدرستي براي همه تا سال 0 براي موفق شدن برنامه برابري هاي اجتماعي و اقتصادي و سياسي سلامت., بين کشورها مطرح شد. مراقبت اوّلیه بهداشتي بعنوان راه دستيابي سلامت ‎sly‏ ‏همه عنوان شد. 

صفحه 35:
نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ‎oll‏ ؟ ایران هم مثل بقیه كشورهاي دنیا با شناخت مجموعهاي از مشكلات و تنكناهاي نظام ارائه خدمات بهداشتي و درماني در سال هاي قبل از انقلاب و تجربهاي شکل گرفته در سال هاي نزديك به وقوع انقلاب, تجربه هاي بين‌المللي فضاي سياسي خاص پس از انقلاب براي اجراي نظریات گرایش و عملكردهاي جدید. شرایط لازمي را براي ایجاد يك جهش اصلاحي بزرگ در شکل و محتواي اراته خدمات بهداشتي و درماني و نظام سلامت در ایران فراهم نمود. 

صفحه 36:
نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ‎oll‏ اصولي و تعريف شدة دولتي براي اراته خدمات بهداشتي و درماني بصورت عيني ودر كنار نظام ارائه خدمات خصوصي ‏ جدي در وضعيت سلامت كشور كرديد. 

صفحه 37:
سح ی نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ایران #در اين نظام مراقبتهاي اوّلیه بهداشتي به عنوان درون‌مایه شبکهاي تعریف شده است. #اين رویکرد جديدي است که در نراز جامعه, همه عوامل ‎sly eid‏ بهبود وضع سلامت جامعه را تلفیق مینماید و حداقل شامل 8 جزء است که به آن اجزاء ضروري (11.0.) ميكويند. 

صفحه 38:
نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ایران ©اين جريان عمدتاً بر 3 اصل زیر پایه ريزي شده است : #اولویت خدمات پیش گيري بر خدمات درماني ؟اولویت مناطق روستايي و محروم بر مناطق شهري برخوردار از امکانات #*اولوبت خدمت سرپايي بر خدمات بستري. 

صفحه 39:
— بل نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ‎oll‏ ‏#براساس اين سه اصل در سال 1360 نظام مراقبتهاي اوّلیه بهداشتي در قالب شبكههاي بهداشتي ‏ درماني شكل گرفت. این نظام دارای خصوصیات زیر است : #خدمات در سطوح مختلف ارائه میشود. #ارائه خدمات جامع و ادغام شده میباشد. *منابع در واحدهاي مختلف هر سطوح براي جمعیت مشخصي کاملاً تعریف شده است. #خدمات از قبل برنامهريزي شده, استانداردها و شاخص ها مشخص است و پيگيري ميشود. 

صفحه 40:
نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ‎oll‏ #در سال هاي نخست, تمرکز برنامه و گسترش منایع, بيشتر در محيط روستا بود اما سال هاي بعد يه دليل مهاجرت روستايبان به مناطق شهري خصوصاً حاشيه شهرها برنامه ریزان نظام سلامت, اين خدمات را به شهر ها نیز توسعه دادند. 

صفحه 41:
واحدهاق عرضه نه ‎oii’‏ خدمات ‎١‏ و سطوح مختلف #براي انتقال خدمات به جايي كه مردم در آنجا زندگي و کار میکنند, نا تأمين دسترسي سهل و آسان به كستردهترين و اساسيترين نيازهاي بهداشتي با در نظر گرفتن اطلاعات اقليمي و جمعيتي قابل دسترس, براي گسترش واحدهاي بهداشتي و سطح‌بندي ضوابطي وجود دارد كه براساس ان اين واحدها مورد بهره برداري قرار گرفتهاند. 

صفحه 42:
واحدهای عرضه 2 خدمات , و سطوح مختلف 1 سهولت دسترسي جغرافيايي در هر وضعیت اقليمي, به طوري که با حداکثر يك ساعت پيادهروي مردم به اوّلين یا محیط ترین واحد دسترسي داشته باشند. 2 واحدها در مسیر طبيعي حرکت مردم باشد. 

صفحه 43:
واحدهاي عرصته ‎ee ees‏ و سطوح مختلف 3. دسترسي فرهنگي به آن معنا که اختلافات قومي و فرهنگي و مذهبي در آن محل نباشد. 4 روستاي محل استقرار, سابقه شیوع بيماري هاي واگیر مثل سل و جذام را نداشته باشد. 5 محتواي خدماتي که ارائه مبشود با آداب و سنتهاي قومي ملّي و مذهبي جامعه هماهنگي داشته باشد. 

صفحه 44:
بیمارستان تخصصی(آموزهی) بیمارستان عموسی شهرستان پایگاه بیداشتی (شهی 

صفحه 45:
*#محيطي ترین واحد ارائه خدمت در نظام سلامت CAA 

صفحه 46:
وظایف خانه بهداشت اطلاعات مانند وقایع حياتي “در اغاز هر سال خانه بهداشت اطلاعات آماري كاملي از منطقه تحت پوشش خود با مشخصات جمعيتي موجود در روستا جمع‌آوري مي‌کند. 

صفحه 47:
‎=e‏ آموزش بهداشت ‏*مهمترین و امیدبخش‌ترین نقش خانه بهداشت و بهورز اموزش سلامت است. © خانواده و مدرسه که بیش از دوسوم هدفهاي آموزش بهداشت را در خود دارند مناسبترین و بارورترین عرصههاي فعالیت ‏است. ‎ 

صفحه 48:
3 - مشارکت جامعه د ر سلامت #بدلیل آشنادي عمیق کارکنان بومي با آداب و رسوم محلي: باورها و اعتقادهاي مردم و استفاده از گویش هاي محلي امکان ارتباط کارکنان بهداشتي با جامعه و نفوذ آموزش هاي آنان در افراد, تاثیر گذاشته و به مشارکت فعالانه افراد در فعالیت بهداشتي, مي‌انجامد و به این ترتیب مشارکت و مداخله مردم در خدمات بهداشتي که (0676 ]561) و خوداتكايي است به يكي از اساسیترین اهداف نظام سلامت کشور مي‌انجامد. 

صفحه 49:
وظایف خانه بهداشت 4 مراقبت از زنان باردار و مراقبت از کودکان و تنظیم خانواده #نگاهداري آمار دقیق زنان باردار, مراقبت هاي ماهیانه, ثبت تولدها, آموزش زنان در مورد تغذیه و کودك خود, ارجاع زنان نیازمند به مراقبتهاي تخصصي آموزش و مراقبتهاي بعد از زایمان, کنترل رشد و نمو و کودك, آموزش ‎a‏ با شیر مادر و واکسیناسیون در سال اوّل و دوم زندگي آموزش اجراء پيگيري هاي برنامههاي تنظیم خانواده در زنان 15-49 ساك وهات 

صفحه 50:
5 - آموزش و مراقبت تغذیه اي #چگونگي استفاده از منابع تغذيهاي در آن منطقه, شناخت سنتها 9 عادات درست و نادرست تغذيهاي. 

صفحه 51:
وظایف خانه بهداشت 6° - مراقبت از دانش آموزان و بهداشت مدارس #با بازديدهاي منظم از مدارس روستاهاي تحت پوشش, معاینه جمعي دانش آموزان بررسي بوفههاي مدارس, غربالگري دانش آموزان از نظر بيماري هاي قارچي مو و پوست. ناراحتيهاي پوستي, ورم ملتحمه, تراخم,. مشکلات دید و شنوايي. 

صفحه 52:
وظایف خانه بهداشت ۴ - بهداشت دهان و دندان ۴آموزش مادران باردار شیرده و دانش آموزان در زمینه مراقبت هاي دنداني براي جلوگيري از افزایش دندانهاي پوسیده از دست داده و پر شده D.M.F 

صفحه 53:
وظايف خانه بهداشت ۴ - ايمن‌سازي #فعالیت هاي جاري فقط به واکسیناسیون متولدین جدید و نزریق واکسن هاي یاداور. محدود نیست بلکه با اجراي صحیح برنامه گسترده واکسیناسیون ‎(E. PP I)‏ کودکان 5 -2 ساله براي برنامه واکسیناسیون, پيگيري شود جمعیت زنان در سنین باروري (15 تا 49 سال) علیه کزاز واکسینه شده باشند. 

صفحه 54:
®9- نظارت بر موازین بهداشت حرفهاي #نور كافي, محافظت از كوشها در برابر صداهاي زیان ‎mal‏ پيشگيري | ‎J‏ ‏مسموميتهاي ناشي از حشره کش ها و سموم نباتي. 

صفحه 55:
‎Lae‏ - بچسازي مجیط ‎fae‏ بهداشتي كردن ‎Se‏ ‏دستشويي ها کنترل بهداشت و سلامت مواد ‏غذايي در رستورانها, لبنیات فروشي, هر دو ماه يك بار انجام ميكيرد. ‎ 

صفحه 56:
16 - بيمازيايي = “بيماريابي يكي ۱ للت هاي مهم خانه بهداشت است" ‎ee‏ به با بونآها چ آکوستوهای بهورز و ان كار كاركنان إزي اب جات قر بورد 7 ‎t.‏ مت د *غربالگري زنان در معرض خطر سرطان پستان *غربالگري کودکان مدرسه از نظر بيماري كچلي *غربالگري بیماران مشکوك به مالاریا و گرفتن لام خون از بیماران مبتلا به تب و لرز *غربالگري بیماران رواني 

صفحه 57:
وظایف خانه بهداشت “اين نكته قابل ذکر است که بعضي از بيماري ها دستورالعمل درماني مشخصي دارند. مانند اسهال» عفونة بهورز آموزش دیده تحت درمان قرار برند. 

صفحه 58:
© 12 كمكهاي اوّلیه درماني و پيگيري © بهورز فقط مجاز به استفاده از درمانهاي علامتي کم خطر مي‌باشد. * بیماران خانه بهداشت به 4 گروه تقسیم میشوند : 2 بيماراني که پزشك درمان را براي آنان شروع کرده ولي پيگيري آنها به عهده خانه بهداشت است. 2 بيماراني که ناراحتي آنان با تجویز داروهاي اوّلیه و درمانهاي علامتي برطرف میگردد. 

صفحه 59:
و ظايف خانه بهدا نلعت مراجعه كنندكاني كه نياز به ارجاع فوري ندارند و ضمن دریافت داروهاي اوّلیه در لیست ارجاع غيرفوري براي روز بازدید پزشك قرار میگیرند بیماراني که ارجاع فوزی دارند :و توازمند خدمات پزشکی تخصصیتر هستند در موارد ضروري مانند ابتلاء به بيماري هاي واكيردار آموزش اطرافیان بیمار در زمینه روش درست رستاري و پيشگيري از سرایت بقیه اعضاء خانواده بیمار به عهده بهورز است. 

صفحه 60:
#بهورزان. جز تزریق واکسن ها اجازه انجام تزریقات دیگر را ندارند. #تکرار تزریق بدون حضور پزشك مشروط بر این است که تزریق اوّل توسط پزشك انجام و دستور ادامه تزریق در نسخه ذکر شده باشد. ؟ در موارد فوریتها و بروز سانحه كمكهاي اوّلیه به عهده بهورز است و اعزام بیمار باید سریع انجام گیرد و همچنین انجام پانسمان هاي ساده به عهده بهورزان مي‌باشد. 

صفحه 61:
5 وه 5 ‎be le‏ خا: ‏9 7 ۵ د 2 1 ‎ie ۱‏ = بهدان ‏هني ي خواهن هند ‎ 

صفحه 62:
مَرکرّ بهداشتي درماني روستايي #در حال حاضر تنها واحد پزشكي دولتي مستقر در مناطق روستايي است که بوسیله پزشکان عمومي اداره میشود. © اين پزشکان ضمن نظارت بر فعالیّت هاي خانه بهداشت و هدایت آنان نيازهاي درمان تخصصي 3 بستري جمعیت تحت پوشش خود را از طریق ارجاع و ارتباط با بیمارستان شهرستان, تامین میکنند. 

صفحه 63:
© محل استقرار مركز بايد به كوتهاي باليد كه در مسير جمعيت روستاهاي مذكور قرار * مرکز روستايي حداقل چهار کاردان با ‎ail‏ متفاوت دارد #کاردان زن با مسئولیت بهداشت خانواده #کاردان مرد با مسئولیت بهداشت محیط, بهداشت حرفه اي و مبارزه با بيماري ها #کاردان بهداشت دهان و دندان #کاردان دارويي و آزمایشگاه 

صفحه 64:
eae وو ©جمعاوري» كنترل و دسته بندي #جمع‌آوري اطلاعات مربوط به روستاهاي تحت نظارت خود, اطمینان از صحت به روز بودن (209 170) آن, گاهي در تهیه و تنظیم این اطلاعات باید با خانه بهداشت همکاري داشته باشد. 

صفحه 65:
وظایق مرکز بهداشتي درماني روستايي *کنترل و پيگيري اجراي برنامه ها “با بازديد منظم از خانههاي بهداشت., بازدید مستقیم از فعالّت هاي در حال اجرا, مذاکره با مردم و نمایندگان آنها, کنترل کمّي و كيفي کمك هاي اوّلیه درماني که در بازديدهاي اتفاقي از روستاهاي قمر يا تحت پوشش خانه هاي بهداشت و تیم هاي سیار 

صفحه 66:
+ مرکز بهداشتي درماني روستايي 3 #پذیرش بیماران #حدود 20 درصد از مراجعه کنندگان متقاضي خدمات و کمک هاي درماني هر خانه بهداشت به سطح بالاتر, ارجاع مر شوند ارجاع کنندگان به مرکز بهداشتي درماني روستايي سه گروه مختلف هستند: * الف موارد فوريت هاي يزشكي بدون ارجاع مراجعه مي كنند * ب ‏ ارجاع شدگان فوري از خانه بهداشت *ج ‏ ارجاع شدگان غيرفوري که در بازدید پزشك مسئول از خانه بهداشت در مجل خانه بهداشت مورد مداوا فرار چی گر 

صفحه 67:
‎alles‏ مرکز بهداشتي درماني روستايي اموزشي *#مراکز بهداشتي و درماني روستايي عرصه كاراموزي و كارورزي اموزش هاي رده هاي مختلف نيروي انساني يزشكي است و اين مراکز مشارکت در بازآموزي ها و آموزش هاي ضمن خدمت بهورز تا پزشك را دارند. 

صفحه 68:
‎alls‏ مرکز بهداشتي درماني روستايي ‏©اعزام تيمهاي سيار ‏#در روستاهايي كه به دليل كمبود جمعيت يا نبودن راههاي ارتباطي جغرافيايي خانه بهداشت مستقل وجود نداشته و یا در محدوده قمر خانه بهداشت اصلي قرار نمیگیرند از مراکز بهداشتي - درماني. كساني به عنوان تیم سیّار. بيش بيني شدهاند که عهده دار خدمات ايمن‌سازي, بيماريابي, مبارزه با مالاریاء سل بهداشت مادر و کودك و بهداشت محیط مر باشند. هر تیم باید بنواند حداقل, ماهي يك بار به روستاهاي تحت پوشش خود مراجعه کند. ‎ 

صفحه 69:
سم 3 درماني روستايي عع لازم, انجام آزمایش هاي پاراكلينيکي مورد نیاز زنان باردار, ایجاد امکان برخورداري از زایمان سالم. ‎٠‏ تهيه پاپ اسمیر. گذاشتن"17]", غربالگري کارگران کارگاهها و کارخانهها, انجام بررسيهاي و بيماري هاي بومي منطقه 

صفحه 70:
وظایّف مرکز بهداشتي درماني روستايي یزود ۳ © مقوله هاي متعددي براي پژوهش کاربردي روش زندگي مردم,عوامل خطر و برخورداري از خدمات بهداشتي و درماني را مي‌توان در اين مراكز به وجود آورد. 

صفحه 71:
‎alles‏ مرکز بهداشتي درماني روستايي *رابطه با بیمارستان *بيماراني که نیاز به بستري شدن دارند, با برگه كتبي ارجاع به بیمارستان اعزام مي شوند. ‏© تسهيلات لازم براي پيگيري و ادامه درمان بيماراني که از بیمارستان مرخص مي شوند نیز در اختیار مراکز است و مرکز بهداشتي درماني, مكلف است كه اين مهم را انجام دهد. 

صفحه 72:
درماني زوستايي © مراکز بهداشتي درماني روستايي ‎a‏ ‏نیاز آن منطقه دارد. مانند:" الف - تسهیلات زايماني ب بخش جراحي هاي كوجك 

صفحه 73:
تسهیلات زايماني در برخي مراکز براساس دسترسي بیشتر يك ساعت تا نزدیکترین شهر و زایشگاه, تسهیلات زايماني براي زایمان هاي طبيعي وجود دارد و در موارد پیچیده با پزشك مرکز بهداشتي مشاوره انجام گرفته و در صورت لزوم ارجاع داده ميشود. در اين مراکز مراقبتهاي بعد از زایمان در برنامهريزي و اجراي آن وجود دارد و فعالیت آن شبانه روزي است. يك بهیار زن غيراز ماما نيز بايد حضور داشته باشد. يزرشك مسئول اين مراكز بهداشتي درماني روستايي در دسترس "0۵1 02" تلقي میگردد. 

صفحه 74:
#در روستاهايي که گلوگاه مسیر حرکت 20 هزار نفر جمعیت تلقي شده و بیشتر از يك شاعت با اتومبيل نا اولین شهر دارای بیمارستان قاصله داشته باشند أمكان ایجاد بخش جراحي هاي کوچك وجود دارد. #ابن ‎Soon oils wll qe bam cl‏ است که‌انجام اعمال جراخي مورد بحت بطور حدق مورد توجه و آموزش باليني قرار گرفته باشد. 

صفحه 75:
بخش جراحي هاي کوچك #توصیه مي شود که اکثر جراحي ها بدون استفاده از بيهوشي عمومي باشد. مانند : بريدگي ها, سوختگيهاي درجه يك بدون عارضه, سوختگي کودکان زیر 5 سال, درناز آبسه, خارج کردن اجسام خارجي, بند آوردن خونريزي بيني, فتق ساده... شكستگي بدون عارضه استخوان بازو. 

صفحه 76:
*مراکز بهداشتي درماني شهري 

صفحه 77:
كت پایگاه بهداشتي خدمات بهداشتي در نظام سلامت در مناطق شهري با توجه به جمعیت هاي مشخص و تعریف شده توسط واحد ‎all‏ خدمات که به آن پایگاه بهداشتي مي‌گویند, ارائه مي گردد. ؟ کلیه خدماتي که در روستا بعهده خانه هاي بهداشت قرار دارد در مناطق شهري به عهده نکات زیر است : 

صفحه 78:
= = پایگاه بهداشتي دریافت خدمات در این مرکز به ازاي مراجعه فرد است و آرائه خدمات از توع غیرفعال مي‌باشد. در اين پایگاه يك کاردان بهداشتي مرد و سه کاردان بهداشت خانواده زن کار مي‌کنند و حضور کاردان مامايي, حتما لازم است. وظیفه پيگيري دریافت خدمات به عهده رابطین بهداشتي است. 

صفحه 79:
كت 4 کلاس هاي آموزش براي رابطین بهداشت در هفته يك روز در پایگاه هاي بهداشتي برگزار میشود. 5 يکي از اين کاردان هاي بهداشت خانواده همه روزه به مدارس و کارگاه هايي که کارگران زن, حضور دارند, سركشي مي‌نماید 6 ويكي از کاردان هاي بهداشت خانواده هميشه در محل پایگاه, حضور داشته تا در صورت مراجعه افراد تحت پوشش, خدمات لازم را ارائه نماید. 

صفحه 80:
7 کاردان بهداشت عمومي مرد, بهداشت حرفه اي, و بررسي اپيدميولوژيك اوّلیه را در منطقه تحت پوشش خود به عهده دارد. 

صفحه 81:
89 پایگاه بهداشتي وظیفه کاردان مامايي, مراقبت از مادران, تنظیم خانواده و گذاشتن در مورد تجویز داروهاي بدون نسخه را ندارند ولي در مواقع لزوم مي‌توانند ارجاع دهند. 

صفحه 82:
مانتی #اين واحد برحسب تراکم جمعیت يك یا چند پایگاه بهداشت شهري را پوشش مي‌دهد. #تمام وظایف مرکز بهداشتي درماني روستايي در قبال خانه بهداشت را اين مرکز در مقابل پایگاه هاي بهداشت شهري خواهد داشت. #حداقل 2 پزشك عمومي به منظور انجام وظایف مديريتي و ار را اقدا رنه ات ل 

صفحه 83:
مَرَاکرّ بهداشتي درماني #خدمات ارائه شده عمدتا خدمات مراقبتي اوّلیه است ولي مراجعه بیمار لازم نیست حتما از طریق ارجاع پایگاه هاي بهداشتي باشد در این مراکز, وظایف شباهت زيادي به مراکز بهداشتي درماني. روستايي دارد که نمونه هايي از آن ماتند جمع‌آوري اطلاعات و آمار نوشتن دفاتر سنجش سلامت_ذانش أموران توسط برشكان به ويزه در مقظلة ورود به دبستان و سال اوّل راهنمايي مي‌باشد. *از وظایف دیگر اين مراکز انجام بررسي هاي ايپدميولوژيك بيماري هاي بومي منطقه تحت پوشش مرکز 

صفحه 84:
2 اک زكر بهد ام درماني شهري خدمات يزشكي : حضور يزشك, بيمار و دارويار لازم خدمات تشخيص طبي : حضور كاردان علوم آزمايشگاهي و راديولوژي لازم است خدمات دندانپزشكي : حضور دندان پزشك, ضروري است 3 

صفحه 85:
درماني شهري خدمات تكميلي براي موارد ارجاع شده از پایگاه ها و مناطق دیگر : وجود پزشك و بهیار دارویار لازم است. ._ هدایت و پاش خدمات پايگاههاي بهداشت شهري تابعه : وجود پزشك. بهیار و دارویار لازم است. 3 

صفحه 86:
» مرکز بهداشتي درماني شهري #در شهرهاي فاقد بیمارستان و نیز در شهرهايي که دسترسي به بخش اورژانس بيمارستان آسان نيست يك يا جند مركز بهداشتي درماني شهري شبانه روزي ايجاد مي شود تا دسترسي و رسيدكي به موارد اورزانس فراهم باشد. و 

صفحه 87:
‎ply‏ بخش ‎gle‏ ارائه خدمات بهداشتي درماني در ایران ‏*مراکز جراحي محدود سرپايي ‎Day) ailjgy‏ ‎(Clinic‏ ‏#واحد آزمايشگاهي #واحد پرتونگاري (رادیولوژي) *واحد توانبخشي ‏#داروخانه ‎ 

صفحه 88:
بهداشتي درماني *سازمان تام اجتماعي *سازمان بیمه خدمات درماني #سازمان بیمه خدمات درماني نيروهاي مسلح 

صفحه 89:
سایر بخش هاي دولتي ارائه خدمات بهداشتي درماني *وزارت نفت *بانك مركزي» شهرداري تهران, وزارت دادكستريء وزارت آموزش و پرورش #کمیته امداد *#سازمان بهزيستي #بنیاد شهید و بنیاد جانبازان 

صفحه 90:
واخدهاي ارائه خد درمان بستري ‎yl®‏ نام به كليه مراکز درماني ‏ار ۰ ‏زایشگاه, زایشگاه و اسایشگاه که ‏مجهز به تخت باشند اطلاق ‏مي شود. 

صفحه 91:
كارشناسي خدمات مختلف بهداشتي را بعهده دارد. © مسئول هماهنكي فعالیت هاي ارائه خدمات بهداشتي و درماني حوزه شهرستان است. © مركز بهداشتي درماني شهري و بيمارستان هاي شهرستان در زير جتر مديريت أن قرار دارند. 

صفحه 92:
#يك سطح مديريتي است که مسئولیت فرايندهايي مانند برنامه ريزي, پایش, ارزشيابي, و پشتيباني خدمات فني و پیچیده تري را در عرصه خدمات بهداشتي در حوزه شهرستان خود دارد. 

صفحه 93:
وظایف مدیریت ثبت ‎aL ۲‏ 1 جمع‌آوري. طبقه بندي اطلاعات و استفاده از آن به منظور تدوین برنامه هاي محلي. 2 پررسي و شناخت اپيدميولوژي بيماري هاي بومي و همه 3 تدوین برنامه هاي بهداشتي براي حل مشکل بهداشتي و مبارزه با بيماري هاي بومي و همه گیر. 

صفحه 94:
4 مشارکت در برنامه ريزي و اجراي آن قسمت از آموزش پزشكي جامعه نگر که در واحد بهداشتي مي كذرد. ۲ 5. تدوین, اجراء. مشارکت در اجراي آموزش هاي بدو خدمت و حین خدمت پزشکان و کارکنان بهداشتي 

صفحه 95:
. بهداشت و تنظیم خانواده : بهداشت مدارس . مبارزه با بيماري ها . بهداشت حرفه اي . بهداشت دهان و دندان . تهیه و تدارك دارو . آمار و اطلاعات .هماهنكي و گسترش شبکه بهداشتي - درماني 3 تآن 

صفحه 96:
دانشگاه ها يا دانشکده هاي علوم #دانشگاه ها و دانشکده هاي علوم پزشكي که از تلفیق آموزش گروه هاي پزشكي و شبکه هاي بهداشت و درمان بوجود آمده اند مسئولیت هاي متعددي داشته و علاوه بر تربیت نيروهاي انساني در زمینه سلامت و مورد نیاز جامعه, پژوهش در عرصه هاي سلامت. مدیریت, برنامه ريزي, سازماندهي و هدایت و کنترل خدمات پژوهشي و درماني در منطقه اي از کشور که عمدتا مناطق استاني مي‌باشند, را بر عهده دارند. 

صفحه 97:
دانشگاه ها يا دانشکده هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني #در زیرمجموعه دانشگاه ها و دانشکده هاي علوم پزشكکي, معاونت بهداشت مسئولیت هدایت خدمات بهداشتي و معاونت هاي درمان مسئولیت هدایت خدمات درماني را بر عهده دارند. #در بعضي از دانشگاه هاي علوم پزشكي کشور, معاونت هاي بهداشت و درمان با هم ادغام شده و معاونت سلامت را بوجود آورده اند. 

صفحه 98:
وزارت بهداشت, درمان آموزش پزشكي #در کشور ایران وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشكکي ساسي است آموزش پزشکی ‎Sale)‏ داراي دو مسئولیت | وابسته) و ارائه خدمات سلامت به تمامي مردم پهنه جغرافيايي كشور. © دانشگاه هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني, مسئول اجراي دو مسئولیت فوق در مناطق مختلف ایران هستند و بخش اساسي بدنه عملي نظام سلامت را تشکیل میدهند و پیوند آنان با شبکه هاي ارائه خدمات بهداشتي درماني, امکان مشارکت و همكاري بیشتر در طراحي برنامه هأي سلامت را بوجود مي‌آورد. ۴ این همبستگي موجب توسعه نظام شبکه به سوي ارائه خدمات دلانه تر شدن و پايداري نظام سلامت شده است. موثر و عا 

صفحه 99:
‎ee‏ د کشور ‎Saal‏ ‏#اين بخش خدمات خود را بصورت مستقیم و با دریافت بول به مراجعين ارائه مي‌نماید. ‎٩‏ بخش خضوصي در حال حاضر نه تنها مستقیماً از مراجعین, هزینه هاي خود را دریافت مي‌کند, در مواردي بخشي از هزینه هاي خود را از طریق سازمان هاي بیمه گر (تأمین اجتماعي, نيروهاي مسلح. سازمان خدمات درماني کمیته امداد امام (ره) و....) نیز دریافت مي‌کند. ‎ 

صفحه 100:
بخش خصوصي و تاثیر ان در ساختار #البته در مواردي اين بخش مشمول يارانه هاي دولتي بخصوص در مورد خرید وسایل و تجهیزات پیچیده نیز دد. #چون به موجب قانون اساسي و سیاست اجتماعي و اقتصادي کشور حضور بخش خصوصي در ارائه خدمات نظام سلامت بيش بيني شده است, نقش آن و تاثیر آن در سازماندهي زیرساخت بهداشتي کشور و نظام سلامت اجتناب ناپذیر و مهم است و بخش خصوصي جزئي از سرمایه ملي در کشور است و استفاده درست از امکانات و خدمات آن مي‌تواند تنگناهاي مربوط به سرمایه گذاري دولتي را کاهش دهد. 

صفحه 101:
بخش خصوصی 3 و تاثیر آن د در ساختار نظام سلامت در ایران از اوایل سال1370 با پررنگ تر شدن نقش بخش خصوصي در برنامه توسعه كلي کشور به بهانه طرح تاکید بر محدوده دسترسي در ساخنار مراکز بهداشتي درماني شهري مطرح شد ولي نیاز به پیش نيازهايي دارد که بتوان بخوبي از آن بهره گيري کرد. 

صفحه 102:
بخش ‎eas‏ 3 ء تاثیر آن د در ساختار نظام سلافت در ايران #عرصه فعاليت بخش. خصوصي بطور عمده خدمات درمان سرپايي. خدمات تشخيصي, خدمات درمان بستري (محدود), خدمات توانبخشي و خدمات مشاوره اي است. ‎asl az Sl ©‏ در ارائه خدمات سلامت نيز مسئوليت هايي را برعهده كرفته اند. © در مقابل بخش. دولتي بيشترين حجم خدمات سريايي را در مناطق روستايي بعهده دارد. 

صفحه 103:
بخش ‎eas‏ 3 تاثير ‎ul‏ > در ساختار نظام سلامت در ايران © عمده خدمات بهداشتي جه در مناطق شهري و جه در مناطق روستايي توسط بخش دولتي ارائه مي‌گردد و در مقابل خدمات درمان سرپايي بخصوص در مناطق شهري تقريباً بطور کامل در اختیار بخش خصوصي است. ‎٩‏ خدمات درمان بستري, براي روستانشینان و شهرنشینان, توسط دولت و بخش عمومي ارائه مي‌گردد. ‏#بخش خصوصي کمتر از 9۵20 از خدمات بستري را ارائه ‎Su‏ ‎ 

صفحه 104:
#در ایران. بخصوص طي دو دهه اخیر, بخش خیریه آميختگي زيادي با بخش عمومي و دولتي پیدا کرده است. بطور مثال کمیته امداد امام (ره) با وجود اینکه بخش عمده اي از هزینه خدماتي خود را از طریق وجوه خیریه مردم تأمین مي‌نماید. همچنین بسياري دیگر از نهادهاي خیریه که در امر بهداشت و درمان فعالیت دارند, از پارانه هاي مستقیم و غیرمستقیم بخش دولتي نیز برخوردار 

صفحه 105:
بخش خیریه در ایران, و ل درمان سرپايي و گاهي خدمات بستري, مداخله دارد. مداخله این بخش در خدمات درمان بستري اغلب حمايتي است. ‎٩‏ بخش خیریه ایران کاملاً ايراني است و در موارد نادري به كمك هاي خارجي متكي است. ‏© البته مشاركت و همكاري ايراني هاي ساكن يا شاغل در كشورهاي خارجي را در امور خيريه درماني بايد از مشاركت مستقيم سازمان هاي خيريه خارجي كه وابسته يا مستقل از دولت هاي خود هستند جدا كرد. ‎ 

صفحه 106:
سازمان هلال احمر #يكي از وظایف عمده این سازمان که به نوعي به خدمات بهداشتي درماني مرتبط مي‌شود, امداد و نجات در زمان بروز حوادث غیرمترقبه است و در مواردي وظایف امداد و نجات در مناطق غيرشهري را نیز بعهده دارد. #اين وظايف در مناطق شهري بعهده سازمان آتش نشاني است. 

صفحه 107:
© سازمان هلال احمر در کنار ارائه وظایف امداد و نجات, هم در زمان بروز حوادث غیرمترقبه و هم در خارج از آن اقدام به ارائه خدمات بهداشتي درماني مي‌نماید. ۴ گرچه در سطح بين‌المللي سازمان مرجع هلال احمر «صلیب سرخ» يك سازمان خیریه غيردولتي است ولي در ايران تا كنون اين سازمان بصورت يك بخش نیمه دولتي اداره شده است. 

صفحه 108:
سازمان هاي خارجي #سازمان هاي خارجي که در مواقع بحران خدمات بهداشتي درماني ارائه مي‌نمایند. سازمان هاي جهاني مرتبط با نظام سلامت در دنیا مي‌باشند. #در مواقع بحراني, زمان بروز حوادث غیرمترقبه و جنگ, سازمان های ین المللی تسبت ‎“jl cas Olle a‏ خدمات درماني اقدام مي‌نمایند: نمونه هايي. از اين نوع فعالیّت ها, مداخله هاي درماني در جریان ۳ فارس, زلزله رودبار و ... و تدآوم آن تا مدت ها پس از خاتمه شرایط بحراني مي‌باشند: 

صفحه 109:
= e ae governmental organization( )NGO) ‏#امروزه با مطرح شدن اصطلاحات جامعه مدني و‎ ‏مشارکت هاي مردمي, تمایل حکومت ها به حضور بیشتر‎ ‏مردم در همكاري و يا نظارت بر عملکرد دولت, افزایش‎ ‏؟ به جهت گرفتن امتیاز مردمي بودن حکومت ها در داخل‎ ‏و کسب وجهه مطلوب جهاني روز به روز مشارکت‎ ‏سازمان هاي غيردولتي در جوامع افزایش مييابد.‎ 

صفحه 110:
governmental organization( )NGO) #قابل ذکر است که فعالیّت هاي مردمي از دیرباز در جوامع و ازجمله در کشور ایران بصورت انجمن هاي خیریه. هیئت هاي مذهبي و ... در حال انجام بوده است که در کلیه امور اجتماعي و بیشتر خدمات درماني و مراسم مذهبي فعال بوده اند. 

صفحه 111:
۷0۳ م سلا مر ‎governmental‏ organization( )NGO) سازمان هاي غيردولتي نهادهايي اجتماعي هستند که بصورت داوطلبانه و با مقاصد غيرانتفاعي شکل مي‌گيرند. فعالّت هاي داوطلبانه داراي سه خصوصیت است: 1 خدمت براي منافع مادي انجام نمي‌شود 2 خدمت باید داوطلبانه انجام شود. 3 خدمت باید به نفع فرد يا افرادي غیراز داوطلب و يا به نفع جامعه انجام شود. 

صفحه 112:
‎Non=‏ م سلامی ‎governmental‏ ‎organization( )NGO)‏ #در مرکز خدمات داوطلبانه خدمت و همبستگي و باور به با هم بودن براي ساختن جهاني بهتر نهفته است. #خدمات داوطلبانه مشارکت طیف وسيعي از مردم را از تمامي سن ها, جنس ها, مذاهب, فرهنگ هاء ملیّت ها و وضعیت هاي اجتماعي اقتصادي شامل مي‌گردد. ‎ 

صفحه 113:
governmental organization( )NGO) ‏#گفته مي‌شود که اعتماد و ارتباط بین افراد سرمایه‎ ‏اجتماعي محسوب گردیده و پیامد آن مشارکت و عضویت‎ ‏داوطلبانه در سازمان هاي غيردولتي و انجمن هاي‎ ‏داوطلبانه اشت که در ابعاد مختلف اجتماعيء سياسي:‎ ‏و فرهنگي دیده مي‌شود.‎ es ‏ورود افراد به این انجمن ها و عضویت در آنها بر اساس‎ * ‏رضایت و تعهد, استوار است و هیچ کس بنا به اجبار به‎ ‏این انجمن ها وارد نمي‌شود.‎ 

صفحه 114:
governmental organization( )NGO) #افراد در اين انجمن ها مي‌توانند با فرصت به دست آمده به عضویت گروه هاي بزرگ‌تري درآیند و روابط اجتماعي خود را کسترش دهند. به این ترتیب فرد در اداره جامعه خود بیشتر دخالت مي‌کند و مشارکت موثر و داوطلبانه به فرد اجازه مي‌دهد که خود را متعهد بداند و در جهت وصل بیشتر به جامعه تلاش کند. 

صفحه 115:
‎Non‏ م سلا مر ‎governmental‏ ‎organization( )NGO) ‏۶ در این مرحله است که فرد نه تنها در عرصه عمومي اجتماع, خود را دخالت میدهد بلکه با ابزار عقیده و مشارکت در مسائل اجتماعي, ذهن خود را مشغول مي‌دارد و با بررسي مسائل به راه حل و ييشنهاد نيز مي‌اندیشد و به عنوان يك شهروند مسئول و متعهد ايفاي نقش مي‌شود, نقشي ‎sly aS‏ او رضايتمندي به همراه دارد. ‏© امروزه خدمات داوطلبانه بیشتر در قالب سازمان هاي غيردولتي تظاهر مي‌پابد. 

صفحه 116:
نحوه شکل گيري و اداره سازمان هاي غيردولتي ٩سازمان‏ هاي غيردولتي, نهاد هاي مدني, غيرانتفاعي و غيردولتي مي‌باشند. #معمولاً با فعالیت جمعي هیئت موسس و تهیه اساسنامه که حاوي ماموریت. اهداف, تشکیلات. وظایف. مقررات ... مي‌باشد و ارائه آن به نهادهاي مربوطه مثل ثبت شرکت ها و وزارت کشور جهت طي مراحل, ثبت كانوني و تعيين هيئت مديرة براي [ذامه فعالمت هاي سازمان شروع به كار ميكند. 

صفحه 117:
نجوه تتتكل كترى و اذارة سارمان هاي غيردولتي #در وجه نخست. تمامي سازمان هاي غيردولتي بايستي در چار چوب قوانین و مقررات جاري در هر کشور تاسیس شده و فعالیت کنند. #مقررات کشورها سنگ بناي قواعد اخلاقي در سازمان ‎slo‏ غيردولتي محسوب مي‌شوند, اما معیار ها و استانداردهاي اخلاقي و کاري در اين سازمان ها به اين مقررات محدود نمي‌شود. 

صفحه 118:
نحوه شکل گيري و اداره سازمان هاي غيردولتي ‎slo Yul ©‏ زيربنايي ديگري نظیر وجدان و شرافت, ثبات و انسجام. صداقت. احترام متقابل, اعتماد عمومي, مسئولیت پذيري, شفافیت و قابلیت حسابرسي, ازجمله اصولي هستند كه ساير قواعد كاري در سازمان هاي غيردولتي را تشکیل مي‌دهند. 

صفحه 119:
#سازمان هاي غيردولتي بايستي ماموریت خود را به درستي و با دقت تعریف و برنامه هاي خود را به شکل موثر و کارآمد درچهت اجراي ‎aS gol le ca, gale‏ *سازمان موظف است که براي اجراي برنامه هاي خود, متابع كافي زا تامین و فضرق کند. ‎ae‏ سازمان بايستي به دقت توسط هیئت ‏سس و هیئت مدیره آن تعریف و تدوین شود و در ‏طول ا از ثيات.منطقي بيرخوردار باشد. ‎ 

صفحه 120:
#سازمان ی بايستي به صورت دوره اي به بازنگري ماموریت و محیط اطراف خود بپردازد تا در صورت لزوم, تغييرهاي ضروري در ماموریت و ميان برنامه هاي سازمان اعمال شود. * سازمان هاي غيردولتي بايستي ابزار ارزشيابي معيني را از پیش طراحي کنند تا بصورت منظم و دوره اي میزان کارايي برنامه هایشان را بر آورد oy! 

صفحه 121:
*سازمان غيردولتي باید خدمات خود را به صورت حرفه اي و تخصصي ارائه کند و حرمت و احترام لازم را براي ارباب رجوع خود قائل شود. 

صفحه 122:
*راهبري سازمان #در سازمان هاي غيردولتي بايستي داوطلبین و هیئت مدیره به ماموریت سازمان, پایبند و متعهد باشند. #داوطلبین بیشتر نقش سیاستگ ستگذاري را دارند آنان به همراه هیئت مدیره, تعیین ماموریت سازمان, تعیین سیاست ها و روش هاي مديريتي, تامین نيروي انساني لازم (داوطلب یا استخدامي) تامین منابع مالي مورد نياز و نظارت مستمر بر مدیریت اجرايي و مالي سازمان را برعهده دارند. 

صفحه 123:
*اعضاي هیئت مدیره و کارکنان سازمان باید در هر مسيري که بیشترین منافع را براي سازمان دارد حرکت کنند و منافع سازمان را در هر شرايطي بر منافع خود و سایرین ترجیح دهند. © بدين منظور آیین نامه ها و دستورالعمل هاي مربوطه تهیه, تدوین و به مورد اجرا در مي‌آید. 

صفحه 124:
صول سازمان ها غيردولتي #منابع انساني #سازمان, معمولاً يك بدنه داوطلبانه دارد. #داوطلبان افرادي هستند که بدون چشم‌داشت مالي و تنها پراساس انگیزه و میل باطني خود براي فعالیت در اجتماع در انجمن حضور دارند. ؟ ممکن است انجمن ها براي اجراي برنامه هاي خود افراد حقوق بگيري را به استخدام خود درآورند رابطه سازمان با داوطلبان و کارکنان خود رکن اساسي دستيابي به اهداف و ماموریت آن سازمان است. 

صفحه 125:
؟امور مالي و حقوقي سازمان © سازمان بايد داراي سيستم حسابداري مربوطه را به دقت رعايت كند 

صفحه 126:
۶سازمان غيردولتي موسسه اي خصوصي است که بر اهداف عام‌المنفعه شکل گرفته و با کمك هاي مردمي و مانند آن در حال 

صفحه 127:
صول سازمان ها غيردولتي #تجهیز منابع مالي #تجهیز منایع مالي براي کارهاي عام‌المنفعه در همه سازمان هاي غيردولتي به روش هاي مختلف صورت مي‌گیرد. © اين تجهيز منايع بايستي براساس اعتماد و پاسخگويي و با اعمال نظارت لازم صهرت بگیرد وبا تاموریت سازمان و ظرفیت اجرايي آن و نیز اهداف و نظر اهداکنندگان, تطبیق داشته باشد. 

صفحه 128:
غيردولتي ؟امور عمومي و سیاست هاي جاري *سازمان هاي غيردولتي ابزار مناسبي جهت سامان‌دهي افراد براي همكاري با یکدیگر در جهت بهبود و توسعه جوامع محسوب مي‌شوند. * لذا این سازمان ها بايستي مسئولیت نمايندگي جمعیت هدق خود را به عهده گيرند و به آمر آموزش و آگاه سازي عمومي, ترویج سیاست هايي که به بهبود و توسعه جامعه منجر مي‌شود 9 نیز ترویج مشارکت هرچه بیشتر در امور عمومي و مسائل مرتبط با جمعیت هدف بپردازند. 

صفحه 129:
منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي جر هاي داوطلبانه آثار زيادي ۳ اجتماع ‎ba‏ ارند, ازجمله تقویت همبستگي | جتماعي. گسترش فعالت هاي داوطلبانه در بين مردم ‎AGED‏ مختلف, کاهش تراکم قدرت در جامعه, آسان‌سازي نقل و انتقال اطلاعات, کمك به پويايي جامعه. 6 سازمان هاي غيردولتي با ترجیح مصالح جمع و مشارکت در جامعه بار سنگيني را از دوش دولت ها بر میدارند. © آنها مي‌توانند با جلب اعتماد و کمك هاي مردمي, هلي و بين‌المللي به رفع معضل هاي جامعه بپردازند. 

صفحه 130:
منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي ۴ سازمان هاي غيردولتي به دلیل عدم وجود بوروكراسي هاي رایج در سیستم دولتي. چرخش کاري اسانتري دارند. #افراد در اين سازمان ها به دليل اينكه انكيره داوظليانه دارند. ميتوانند رضايتمندي بيشتري را احساس كنند. © جرا كه كار آنها وظیفه اداري آنها نیست. بلکه از میل باطني آنها سرچشمه مي‌گیرد. 

صفحه 131:
منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي #سازمان هاي غيردولتي در برخي از مسائل جامعه مي‌توانند با خلاقیّت و طرح مسائل نو, نقش پیش قراول را ایفا نمایند. * سازمان هاي غيردولتي از انرژي هاي نهفته در جامعه استفاده مي‌کنند و از نيروي افرادي که به بهتر شدن جامعه مي‌اندیشند استفاده مي‌نمایند. ©اين سازمان ها براي عضوگيري شرایط و خصوصیات خاصي را بر اساس ماهیت سازمان خود مقرر مي‌دارند و افراد علاقمند میتوانند در جهت انجام ماموریت سازمان ها به آنها ملحق شوند. 

صفحه 132:
سلامت در دنیا #به گفته پل راسل در جهان هیچ چیز بین‌المللي‌تر از بيماري نیست. #به منظور هماهنگ سازي فعالیّت هاي جهاني سلامت و دولتها, با هدف ارتقاي جهاني و منطقه اي سلامت, سازمان جهاني بهداشت در زیر مجموعه سازمان ملل این مسئولیت را برعهده گرفته است که به منظور تسهیل مدیریت و همچنین تنوع جغرافيايي, شش منطقه را تعیین نماید و هر منطقه مسئولیت هماهنگ سازي كشورهاي تحت پوشش را برعهده داشته باشد. 

صفحه 133:
تقسیم بندي مناطق 6 گانه سازمان جهاني بهداشت 8با توجه به توزیع غیرعادلانه وضعیت سلامت در کشور هاي مناطق 6 گانه براي كمك به تحلیل هاي علت مرگ, تحلیل هاي بار بيماري و ارزيابي مقایسه اي عوامل خطر 191 کشور عضو سازمان جهاني بهداشت برمبناي سطوح مرگ و میر کودکان زیر پنجسال و بالغین به 6 منطقه مرگ و میر تقسیم میشوند 

صفحه 134:
۳ ‏سس‎ ‏تقسیم بندي مناطق 6 گانه سازمان‎ AFRO : Africa Region Organization aihic_1 AMRO: America Region Organizationaihies - 2 EMRO: Eastern Mediterranean Region aahic - 3 Organization EURO : European Region Organization ailic 4 SEARO: Southeast Asia Region ‏منطقه‎ 5 Organization WPRO: west Pacific Region ailis _ 6 Organization 

صفحه 135:
تقسیم بندي مناطق 6 گانه سازمان جهاني بهداشت #در منطقه ۸۳۴0۵ - کشورها در دو 0955 ‎D,E‏ #درمنطقه ۸۱0 - کشورها در سه گروه ۸,5,۲ #در منطقه ۴1۷۴80- کشورها در دو 0995 ‎B,D‏ در منطقه ۲۸۳6 - کشورها در سه گروه 6 قظب۸ #در منطقه ‎٩۳۸۳6‏ - کشورها در دو گروه 18.7 #در منطقه ۲۷۳۵ - کشورها در دو 0995 ‎A,B‏ ‎٩‏ جمعا" 14 زیر گروه در جهان تشکیل ميشود. ‎ 

صفحه 136:
تقسیم بندي مناطق 6 گانه سازمان جهاني بهداشت #ایران در منطقه ۲1۷۲۲۵ و در زیرگروه 8 واقع است ‎EMRO-B‏ 

صفحه 137:


مقدمه ‏ميدان و عرص ه اص لي خدمات س المت، جامع ه مي‌باش د ك ه ب ا توج ه ب ه اهمي ّت آ ن، بعنوان بهتري ن محي ط آموزش ي براي كاركنان نظام سالمت محسوب مي‌شود. زمانيك ه مؤلف ه هاي موث ر بر س المت، دس تخوش تغيي ر مي‌گردن د زمين ه هاي مخاطره آمي ز س المت شك ل گرفت ه و ابتالء به بيماري ،معلوليّت و مرگ اتفاق مي‌افتد. مقدمه توجه ويژه به مطلوبيّت به حدي اهميّت دارد كه دانشجويان رشته پزشكي از بدو ورود ،با جامعه ،سالمت و عوامل موثر بر آن آشنا شده و سبك و شيوه مديريت آنها را فرا بگيرد. ‏دوره تماس با جامعه را با اين هدف طراحي شده است كه دانشجو ،در معرض جامعه قرار گرفته ،با جامعه ،اجزاي جامعه،مؤلفه هاي موثر با سالمت،عوامل مخاطره آميز، ساختارها و نهادهاي اجتماعي كه بطور مستقيم يا غيرمستقيم بر كيفيت زندگي يا مديريت آنها آشنايي نسبي پيدا كرده و بعنوان ،متوليان سالمت ،نقش موثرتري ايفا كنند. مقدمه ‏پزشكان عالوه بر ارائه خدمات بهداشتي درماني ،وظايف ارزشمند و كليدي ديگري ازجمله مديريت و ترويج سالمت ،جلب حمايت براي ارتقاء سالمت ،رهبري برنامه هاي سالمت و ...را برعهده داشته و ارزش كسب مهارت و توانمندي دوره را بيش از پيش نمايان مي‌سازند. مقدمه ‏اين دوره در سه مرحله ،طراحي شده است : اول :دانشجويان با جامعه و عوامل موثر بر ‏مرحله ّ سالمت آشنا شده و با حضور در عرصه هاي اجتماعي با نهادها و عوامل مخاطره آميز آشنا مي‌شوند. دوم :همزمان ب ا كارآموزي ،بطور مس تمر، ‏مرحل ه ّ مفهوم خطرات س المت ،بطور تخص صي ،نحوه و ميزان تاثير آن ها بر سالمت ،مخاطرات اصلي را فرا گرفته و با ريشه يابي و اولويّت‌بندي آنها آشنا مي‌شوند. سوم :به طراحي پروژه هاي مداخله اي براي ‏مرحله ّ رفع مخاطرات سالمت ،يا تعامل با بنيادهاي اجتماعي جهت رفع خطر ،اختصاص مي‌يابد كه مصادف با دوره كارورزي باليني مي‌باشد. اول :آشنايي با بخش ّ نظام سالمت المت افراد براي يوس ‏امروزه زندگ شناخ ت خطره ا و مداخالت ب ه منظور پيشگيري از آ ن در دس تان نظام س المت قرار دارد. ‏از زايمان بي‌خط ر ي ك نوزاد س الم ت ا مراقب ت مادر در دوران بارداري و يا شناخت عوام ل خط ر براي ايجاد ي ك بيماري در س ال هاي آينده زندگي فرد. اول :آشنايي با بخش ّ نظام سالمت ‏نظام­هاي س المت ،مس ئوليت حيات ي و مداوم ي نس بت ب ه تمام افراد ي ك جامع ه در تمام دوره زندگي­شان دارن د و ايجاد اي ن نظام­ه ا براي رش د س الم افراد ،خانواده­ه ا و جوام ع در ه ر جاي دني ا ضروري و حيات ي­ است. تعريف نظام سالمت ل از تمام المت ،متشك ‏نظام س سازمان ها و مؤسسات و منابعي است كه ارائه كننده خدمات در جهت حفظ و ارتقاء س المت افراد مي‌باشن د و از اي ن ه عنوان اقدام خدمات مي­توان ب سالمت ( )Health actionنام برد. تعريف نظام سالمت ‏اي ن خدمات ميتوان د ب ه ص ورت هرگون ه تالش ي ك ه خواه در مراقب ت س المت فردي ـ خدمات بهداش ت عمومي و يا از طريق برنامه هاي بين بخش ي انجام گيرد ،تعري ف شود و هدف اصلي آن ارتقاء سالمت است. تعريف نظام سالمت ل در دنياي پيچيده امروز مشك ميتوان تعريف دقيقي از نظام سالمت ارائ ه داد ول ي س ازمان جهان ي بهداش ت ( )WHOتمام فعالي ّ ت هايي كه هدف اصلي آن حفظ ،ارتقاء و بازگرداندن س المت اس ت را نظام سالمت مي گويد. تعريف نظام سالمت ‏ارتقاي سالمت ،هدف اصلي يك نظام سالمت است .اما تنها هدف آن نيست. ‏قابلي ت دس تيابي ( )goodnessو ايجاد كمتري ن تفاوت بي ن افراد به اين دستيابي يا دقيقا ً عادالنه بودن ( )fairnessاين نظام بسيار مهم است و آن به اين معني است كه يك نظام س المت ب ه درس تي ب ه آنچ ه مردم از آ ن انتظار دارن د پاس خ دهد و اين نظام به گونه اي براي هر فرد و بدون قايل شدن تمايز به اين نيازها پاسخ دهد. ‏شايد به همين علّت است كه WHOنگرش سنتي خود را جه در باره تندرستي فيزيكي و رواني افراد تغيير داده و تو ّ خود را به ارتقاي عملكرد نظام هاي سالمت ،معطوف داشته است. تعريف نظام سالمت ‏اگ ر ب ه اي ن مس ئله ك ه ارتقاي عملكرد در هم ه كشوره ا براي دستيابي افراد به باالترين سطح سالمت با تأكيد ويژه براي از بي ن بردن فاص له ه ا ( )gapدر داخ ل و خارج كشوره ا در س المت جامع ه اس ت نگاه كني م ،مي­توان گف ت كه اين مسئله فقط و قويا ً به اثربخشي نظام هاي سالمت كشورهاي مختل ف ،وابس ته اس ت و شناخ ت و تقوي ت اي ن نظام­ه ا در ه ر كشوري مي­توان د 3مس ئله اس اسي كشوره ا ك ه شام ل كاه ش مرگ و مي ر در كشورهاي فقي ر و حاشي ­ه نشي ن ،برخورد خوب و اثربخ ش ب ا عوام ل خط ر عمده و قرار دادن س المت در كانون برنامه­هاي توس عه باش د را انجام دهد. تعريف نظام سالمت ‏مثال ً برنام ه هاي مبارزه با بيماي­هاي واگي ر ،تالش در كاه ش I.M.Rمرگ و مي ر شيرخواران و مرگ و مي ر نوزادان ،N.M.Rكوش ش براي دس ترسي ب ه بارداري­هاي بي‌خط ر همگي از اولويت­هاي دستيابي به سالمت در دنياست. در اينجا فقط نظام­هاي سالمت قوي در هر كشوري با شناخت اين مسايل مي­توانند مداخله­هاي حيات‌بخش و ارتقاء دهنده سطح سالمت را داشته باشند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏امروزه ،نظام هاي سالمت در تمام كشورها (چه غني و چه فقير) نقش عمده تر و مؤثرتري در زندگي انسان ها نسبت به گذشته ،ايفا مي نمايند. ‏از زماني كه افراد براي حفظ سالمت خود و درمان بيماري ه ا تالش مي‌كرده ان د نظام هاي س المت ب ه نوع ي وجود داشته­اند اما قبل از حدود يك قرن پيش نظام هاي سالمت س ازمان‌يافته ب ه ص ورت پيشرفت ه ندرتا ٌ وجود داشت ه و تعداد اندكي از افراد در دوران زندگي خود حتي يك بيمارستان را مي‌ديدن د و اكثرا ً در دوران شيرخوارگ ي و كودك ي ب ا مجموعه اي از بيماري هاي كشنده روبرو مي شدند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏از گذشته هاي بسيار دور ،طب سنّتي و پزشكي نياكان، غالبا ً مشاوره­هاي رواني و روحي را نيز به همراه داشته و هر دو نوع مراقبت‌ پيشگيري و درماني را با هم ارائه مي‌داده اند و جالب توجه است كه امروزه نيز اين‌شيوه ها هنوز در كنار پزشكي نوين و پيشرفته حضور دارند و يكي از انواع نظام هاي سالمت به حساب مي‌آيند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏نظام سالمت هندي (آيورورا و سيدها) دانش زندگي سالم يا طول عمر سالم و فعال است و شبيه تئوري طبايع چهارگانه طب يوناني مي‌باشد. نظام س المت چين ي ،ص احب قديمي­تري ن نوع نظام س المت ب ه اس م (پي ن ديان گ) اس ت ك ه ب ه معن ي (پاي ه هاي فعال و شخص ي) ك ه تعادل بي ن اي ن دو ب ه س المت خت م م ي­ شود را داشت ه در اي ن نظام س المت ،پيشگيري‌ بس يار جه زيادي شده است. اهميّت داشته و به آن تو ّ چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏يك ي ديگ ر از نظام هاي س المت را پزشك ي اس المي تشكي ل مي‌ده د و عليرغ م اينك ه پاي ه گذاران اص لي آ ن را دانشمندان عاليقدر ايران ي :زكرياي رازي ،اب ن س ينا، اهوازي ،جرجان ي و ...تشكي ل مي‌دهن د ول ي ب ه دلي ل اينك ه زبان علم ي كشورهاي اس المي و ازجمل ه ايران را زبان عرب ي تشكي ل مي‌داد ،نزد غرب ي ه ا ب ه پزشك ي ع َربي مشهور مي‌باشد. َ رازي گرداننده يك بيمارستان بزرگ در بغذاد بوده و اوّلين كسي است كه نشان داد مردمك چشم به نور واكنش نشان مي­دهد. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏اوّلين كتاب بيماري هاي كودكان را تحت عنوان افتراق باليني آبله و سرخك و همچنين كتبي در زمينه داروشناسي و هنر نسخه نويسي و ديگر زمينه هاي پزشكي به رشته تحرير در آورد. ‏ضمنا ً بسياري از ديدگاه هاي بهداشتي ابن سينا در كتاب قانون در طب ،پس از گذشت بيش از يكهزار سال ،هنوز صي برخوردار است. از پويايي خا ّ چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت به طوري كه در آغاز اين كتاب ،هدف پزشكي را در اول ،حفظ تندرستي افراد سالم (بهداشت) درجه ّ دوم ،بازگرداندن سالمتي افراد بيمار و در درجه ّ (درمان) ،ذكر كرده و نكات جالب توجهي در خصوص بهداشت خانواده ،بهداشت سالمندان ،بهداشت ورزش، بهداشت سفر ،بهداشت مادر و كودك ،بهداشت مواد غذايي و ...به رشته تحرير درآورده است. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏ناگفته نماند كه حكيم جرجاني ،حدود 150سال پس از اولين دائره المعارف پزشكي به زبان رحلت ابن سينا ّ فارسي را تحت عنوان ذخيره خوارزمشاهي به رشته تحرير در آورد و بهداشت‌گرايي ابن سينا كه از افتخارات نياكان خردمندمان مي‌باشد را سرلوحة كار نظام سالمت ِ خود قرار داد. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏اوج‌گيري توج ه ب ه تندرس تي در حدود س ال هاي 1840بوده اس ت و يوحن ا پيترفران ك تندرس تي را ب ه عنوان قواني ن مطلوب س المتي ك ه باي د توس ط پلي س ،اعمال شود معرف ي كرد ،دول ت ه ا را مس ئول س المتي مردم دانس ت و دستورالعمل تندرستي عمومي ( )Public Healthدر سال 1848روياي او را در مورد مس ئوليت دولت­ه ا در س المت جامع ه ب ه تحق ق در آورد و س رجان س يمون پزش ك انگليس ي ي ك نظام س المت عموم ي را پاي ه گذاري كرد و بدينوس يله اوّلي ن مرحل ه از تندرس تي و س المتي ك ه مرحل ه كنترل بيماري ه ا بود ،بي ن س ال هاي ( )1880-1920بن ا نهاده شد. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏ بعد از كشف علّت ميكروبي بيماري ها ،پزشكي پيشگيري ،جان تازه­اي گرفت ،درمان هاري و واكسيناسيون و استفاده از مواد ضدعفوني كننده ،قطع زنجيره انتقال بيماري ها ،نگاهداري مواد غذايي و قرنطينه ،پا به عرصه وجود گذاشتند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏در ابتدا پزشك ي پيشگيري ب ه كنترل بيماري ه ا ،محدود مي­ش د ول ي مفهوم كنون ي پزشك ي پيشگيري شام ل (،)Primordial تين ل :نخس مراح ن( ، )Secondaryو دومي اولي ن(ّ ، )Primary ّ ومين ( )Tertiaryس طح پيشگيري اس ت ك ه ب ه س ّ سطوح نخستين ،اوّليه ،ثانويه و ثالثيه پيشگيري نيز مشهور بوده چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏از كنترل عوامل زيان آور در محيط (پيشگيري نخستين) مصون سازي بدن در مقابل عوامل مخاطره اوليه) ،بيماريابي و درمان زودرس آميز (پيشگيري ّ بيماران (پيشگيري ثانويه) تا نوتواني و بازتواني معلوليت ها و باز گردان آنان به جامعه جهت انجام فعاليّت هاي اجتماعي و اقتصادي (پيشگيري ثالثيه) ،در رويكرد جديد مديريت سالمت ،مورد توجه جدي قرار گرفته است. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏در س ال 1911پزشك ي اجتماع ي ك ه در آغاز ،ي ك تخصص اروپايي بود توسط نيومن و ويرشو مطرح شد. پزشكي اجتماعي اهمي ّت عوامل اجتماعي در بروز بيماري ها و حفظ سالمت و عوامل خطرساز بيماري ها را عنوان كرد .اقدامات ي ك ه نظام­هاي س المت در ه ر دوره براي حفظ سالمت مردم انجام دادند شامل مراحل زير است: چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏مرحله كنترل بيماري ها 1880-1920تأمين آب سالم ‏مرحله ارتقاي تندرستي 1920-1960مانند خدمات تندرستي فردي ،سالمت مادر و كودك ،سالمت و بهداشت مدارس ،سالمت روان كه دو حركت مهم را به همراه داشت. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت اول :اراي ه خدمات اس اسي بهداشت ي ‏ال ف -حرك ت ّ B.H.Sو بع د ه م P.H.Cارائ ه خدمات از طري ق مراك ز ارايه خدمات بهداشتي در مناطق شهري و روستايي. دوم :برنام ه توس عه جامع ه ـ براي بهبود ‏ب ـ حرك ت ّ توس عه روس تايي از طري ق مشارك ت فعال و ب ا انگيزه سالمت كل جامعه. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏مرحله مهندسي اجتماعي 1960-1980در اين مرحله به شناخت تفاوت فراوان در بيماري هاي عفوني و مزمن و شناخت مفهوم (عوامل خطر) و به جنبه­هاي اجتماعي، تغذيه­أي ،رفتاري و اثر آن بر روي بيماري ها دقت بيشتري شد. ‏مرحله تندرستي براي همه از سال 1981تا .2000 چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏بيشت ر افراد ،در كشورهاي توس عه يافت ه و طبقات خاص ي از مردم در كشورهاي در حال توسعه از تمام ابعاد سالمت خوب ،مث ل درآم د مناس ب ،تغذي ه خوب ،آموزش و مراقب ت­ هاي جامع بهداشتي برخوردارند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت در ص ورتي ك ه در كشورهاي در حال توس عه فق ط 10ت ا 20درص د مردم ب ه اي ن خدمات دس ترسي دارن د و لذا در حال حاضر توجه جهاني به اين مسئله معطوف شده است كه اي ن 80درص د فراموش شده جامع ه جهان ي ،ح ق برابر براي دس ترسي ب ه مراقبت­هاي س المتي ،حفاظ ت از بيماري هاي كشنده كودك ي و ي ا نخس تين مراقبت­هاي س المتي براي مادران و كودكان و درمان بيماري ها را داشته باشند. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏در يكصد سال گذشته نظام­هاي سالمت ،دستخوش دور ­ ه اي از اصالحات با درجات مختلف هم‌پوشاني بوده اند و در سال 1981در سي و چهارمين نشست سازمان جهاني بهداشت ،اين سازمان اعضاي خود را به يك هدف بزرگ، متعهد كرد و راه كاري جهاني براي تندرستي براي همه HFA/2000را اعالم نمود. چگونگي تكامل و تاريخچه نظام سالمت ‏ارتقاي مراقبت هاي اوّليه سالمت بعنوان P.H.Cبه منظور مسيري جهت دستيابي به خدمت قابل خريد كه هدف تندرستي براي همه تا سال 2000بود را روشن كرد .يعني با اين نظام جديد سالمت و خدمات اوّليه بهداشتي همه مردم تا سال 2000به ترازي از تندرستي كه از نظر اجتماعي و اقتصادي ،زندگي باروري داشته باشند بايد برسند. شكل 1ـ سازمان شبكه سالمت در كشور ايران نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ‏شكل­گيري شبكه­اي بهداشتي درماني كشور در چندين دوره از قبل و بعد از انقالب اسالمي ايران صورت گرفته وقتي در كنفرانس آلماآتا تندرستي براي همه تا سال 2000براي موفق شدن برنامه برابري هاي اجتماعي و اقتصادي و سياسي سالمت ،بين كشورها مطرح شد، مراقبت اوّليه بهداشتي بعنوان راه دستيابي سالمت براي همه عنوان شد. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ايران ه م مث ل بقي ه كشورهاي دني ا ب ا شناخ ت مجموعه­اي از مشكالت و تنگناهاي نظام ارائ ه خدمات بهداشت ي و درمان ي در س ال هاي قب ل از انقالب و تجربه­اي شك ل گرفت ه در س ال هاي نزدي ك ب ه وقوع انقالب ،تجرب ه هاي فضاي س ياسي خاص پ س از انقالب براي بين‌الملل ي اجراي نظريات گرايش و عملكردهاي جديد ،شرايط الزمي را براي ايجاد يك جهش اصالحي بزرگ در شكل و محتواي ارائ ه خدمات بهداشت ي و درمان ي و نظام س المت در ايران فراهم نمود. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ‏اي ن مس ئله باع ث شكل‌گيري ي ك نظام اص ولي و تعري ف شده دولت ي براي ارائ ه خدمات بهداشت ي و درمان ي بص ورت عين ي و در كنار نظام ارائ ه خدمات خص وصي ـ خيريه قديمي و سنتي شد و باعث تحوالت جدي در وضعيت سالمت كشور گرديد. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ‏در اين نظام مراقبت­هاي اوّليه بهداشتي به عنوان درون‌مايه شبكه­اي تعريف شده است. اين رويكرد جديدي است كه در تراز جامعه ،همه عوامل الزم براي بهبود وضع سالمت جامعه را تلفيق مي­نمايد و حداقل شامل 8جزء است كه به آن اجزاء ضروري ( )P.H.Cمي­گويند. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ‏اين جريان عمدتا ً بر 3اصل زير پايه ريزي شده است : ‏اولويت خدمات پيش گيري بر خدمات درماني ‏اولويت مناطق روستايي و محروم بر مناطق شهري برخوردار از امكانات ‏اولويت خدمت سرپايي بر خدمات بستري. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران ‏براساس اين سه اصل در سال 1360نظام مراقبت­هاي اوّليه بهداشتي در قالب شبكه­هاي بهداشتي ـ درماني شكل گرفت .اين نظام داراي خصوصيات زير است : ‏خدمات در سطوح مختلف ارائه مي­شود. ‏ارائه خدمات جامع و ادغام شده­ مي­باشد. ‏منابع در واحدهاي مختلف هر سطوح براي جمعيت مشخصي كامال ً تعريف شده است. ‏خدمات از قبل برنامه­ريزي شده ،استانداردها و شاخص ها مشخص است و پيگيري مي­شود. نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني دولتي در ايران در سال هاي نخست ،تمركز برنامه و گسترش منابع، ما سال هاي بعد به دليل بيشتر در محيط روستا بود ا ّ مهاجرت روستاييان به مناطق شهري خصوصا ً حاشيه شهرها برنامه ريزان نظام سالمت ،اين خدمات را به شهر ها نيز توسعه دادند. واحدهاي عرضه كننده خدمات و سطوح مختلف ‏براي انتقال خدمات به جايي كه مردم در آنجا زندگي و كار مي­كنند ،يا تأمين دسترسي سهل و آسان به گسترده­ترين و اساسي­ترين نيازهاي بهداشتي با در نظر گرفتن اطالعات اقليمي و جمعيتي قابل دسترس ،براي گسترش واحدهاي بهداشتي و سطح‌بندي ضوابطي وجود دارد كه براساس آن اين واحدها مورد بهره برداري قرار گرفته­اند. واحدهاي عرضه كننده خدمات و سطوح مختلف اين ضوابط به شرح زير است: .1سهولت دسترسي جغرافيايي در هر وضعيت اقليمي ،به طوري كه با حداكثر يك ساعت پياده­روي مردم به اوّلين يا محيطي­ ترين واحد دسترسي داشته باشند. .2واحدها در مسير طبيعي حركت مردم باشد. واحدهاي عرضه كننده خدمات و سطوح مختلف .3دسترسي فرهنگي به آن معنا كه اختالفات قومي و فرهنگي و مذهبي در آن محل نباشد. .4روستاي محل استقرار ،سابقه شيوع بيماري هاي واگير مثل سل و جذام را نداشته باشد. .5محتواي خدماتي كه ارائه مي­شود با آداب و سنت­هاي قومي ملّي و مذهبي جامعه هماهنگي داشته باشد. شكل 2ـ سطوح مختلف ارائه خدمات خانه بهداشت ‏محيطي ترين واحد ارائه خدمت در نظام سالمت است. وظايف خانه بهداشت 1ـ سر شماري ساالنه و ثبت اطالعات مانند وقايع حياتي ‏در آغاز هر سال خانه بهداشت اطالعات آماري كاملي از منطقه تحت پوشش خود با مشخصات جمعيتي موجود در روستا جمع‌آوري مي‌كند. وظايف خانه بهداشت 2ـ آموزش بهداشت ‏مهمترين و اميدبخش‌ترين نقش خانه بهداشت و بهورز آموزش سالمت است. خانواده و مدرسه كه بيش از دوسوّم هدف­هاي آموزش بهداشت را در خود دارند مناسبترين و بارورترين عرصه­هاي فعاليت است. وظايف خانه بهداشت 3ـ مشاركت جامعه د ر سالمت ‏بدليل آشنايي عميق كاركنان بومي با آداب و رسوم محلّي ،باورها و اعتقادهاي مردم و استفاده از گويش هاي محلي امكان ارتباط كاركنان بهداشتي با جامعه و نفوذ آموزش هاي آنان در افراد ،تاثير گذاشته و به مشاركت فعاالنه افراد در فعاليت بهداشتي، مي‌انجامد و به اين ترتيب مشاركت و مداخله مردم در خدمات بهداشتي كه ( )Self Careو خوداتكايي است به يكي از اساسي­ترين اهداف نظام سالمت كشور مي‌انجامد. وظايف خانه بهداشت 4ـ مراقبت از زنان باردار و مراقبت از كودكان و تنظيم خانواده ‏نگاهداري آمار دقيق زنان باردار ،مراقبت هاي ماهيانه ،ثبت تولدها ،آموزش زنان در مورد تغذيه و كودك خود ،ارجاع زنان نيازمند به مراقبت­هاي تخصصي آموزش و مراقبت­هاي بعد از زايمان ،كنترل رشد و نمو و كودك ،آموزش تغذيه با شير مادر و واكسيناسيون در سال اوّل و دوّم زندگي آموزش اجرا ،پيگيري هاي برنامه­هاي تنظيم خانواده در زنان 15-49 ساله شوهردار. وظايف خانه بهداشت 5ـ آموزش و مراقبت تغذيه اي ‏چگونگي استفاده از منابع تغذيه­اي در آن منطقه ،شناخت سنت­ها و عادات درست و نادرست تغذيه­اي. وظايف خانه بهداشت 6ـ مراقبت از دانش آموزان و بهداشت مدارس ‏با بازديدهاي منظم از مدارس روستاهاي تحت پوشش، معاينه جمعي دانش آموزان ،بررسي بوفه­هاي مدارس، غربالگري دانش آموزان از نظر بيماري هاي قارچي مو و پوست ،ناراحتي­هاي پوستي ،ورم ملتحمه ،تراخم ،مشكالت ديد و شنوايي. وظايف خانه بهداشت 7ـ بهداشت دهان و دندان ‏آموزش مادران باردار شيرده و دانش آموزان در زمينه مراقبت هاي دنداني براي جلوگيري از افزايش دندانهاي پوسيده از دست داده و پر شده ‏D.M.F وظايف خانه بهداشت 8ـ ايمن‌سازي ‏فعاليّت هاي جاري فقط به واكسيناسيون متولّدين جديد و تزريق واكسن هاي يادآور، محدود نيست بلكه با اجراي صحيح برنامه گسترده واكسيناسيون ( )E.P.Iكودكان 2-5 ساله براي برنامه واكسيناسيون ،پيگيري شود و كلّيه جمعيت زنان در سنين باروري ( 15تا 49سال) عليه كزاز واكسينه شده باشند. وظايف خانه بهداشت -9نظارت بر موازين بهداشت حرفه­اي ‏نور كافي ،محافظت از گوش­ها در برابر صداهاي زيان آور ،پيشگيري از مسموميت­هاي ناشي از حشره كش ها و سموم نباتي. وظايف خانه بهداشت 10ـ بهسازي محيط ‏بهداشت محيط مكان­هاي عمومي ،كمك فني به مردم براي بهداشتي كردن توالت ها و دستشويي ها كنترل بهداشت و سالمت مواد غذايي در رستوران­ها ،لبنيات فروشي ،هر دو ماه يك بار انجام مي‌گيرد. وظايف خانه بهداشت 11ـ بيماريابي ‏بيماريابي يكي از فعاليّت هاي مهم خانه بهداشت است كه متناسب با توانايي­ها و آموخته­هاي بهورز و ميزان كار كاركنان خانه بهداشت و تكنولوژي مناسب براي هر مورد بيماري متفاوت مي‌باشد. غربالگري زنان در معرض خطر سرطان پستان غربالگري كودكان مدرسه از نظر بيماري كچلي غربالگري بيماران مشكوك به ماالريا و گرفتن الم خون از بيماران مبتال به تب و لرز غربالگري بيماران رواني وظايف خانه بهداشت ‏اين نكته قابل ذكر است كه بعضي از بيماري ها دستورالعمل درماني مشخصي دارند .مانند اسهال ،عفونت­ هاي تنفسي ARIكه مي­توانند مستقيما ً توسط خانه­هاي بهداشت و بهورز آموزش ديده تحت درمان قرار گيرند. وظايف خانه بهداشت اوليه درماني و پيگيري 12 ـ كمك­هاي ّ بهورز فقط مجاز به استفاده از درمان­هاي عالمتي كم خطر مي‌باشد. بيماران خانه بهداشت به 4گروه تقسيم مي­شوند : .1 .2 بيماراني كه پزشك درمان را براي آنان شروع كرده ولي پيگيري آنها به عهده خانه بهداشت است. بيماراني كه ناراحتي آنان با تجويز داروهاي اوّليه و درمان­هاي عالمتي برطرف مي­گردد. وظايف خانه بهداشت .1 .2 مراجعه كنندگاني كه نياز به ارجاع فوري ندارند و ضمن دريافت داروهاي اوّليه در ليست ارجاع غيرفوري براي روز بازديد پزشك قرار مي­گيرند. بيماراني كه ارجاع فوري دارند و نيازمند خدمات پزشكي تخصصي­تر هستند در موارد ضروري مانند ابتالء به بيماري هاي واگيردار آموزش اطرافيان بيمار در زمينه روش درست پرستاري و پيشگيري از سرايت بقيه اعضاء خانواده بيمار به عهده بهورز است. وظايف خانه بهداشت بهورزان ،جز تزريق واكسن ها اجازه انجام تزريقات ديگر را ندارند. تكرار تزريق بدون حضور پزشك مشروط بر اين است كه تزريق اوّل توسط پزشك انجام و دستور ادامه تزريق در نسخه ذكر شده باشد. در موارد فوريت­ها و بروز سانحه كمك­هاي اوّليه به عهده بهورز است و اعزام بيمار بايد سريع انجام گيرد و همچنين انجام پانسمان هاي ساده به عهده بهورزان مي‌باشد. وظايف خانه بهداشت ‏بهورزان عهده دار شناسايي معلوالن و ارجاع آنان به مراكز توانبخشي چه ذهني و چه جسمي و پيگيري خواهند بود. مركز بهداشتي درماني روستايي ‏در حال حاضر تنها واحد پزشكي دولتي مستقر در مناطق روستايي است كه بوسيله پزشكان عمومي اداره مي­شود. اين پزشكان ضمن نظارت بر فعاليّت هاي خانه بهداشت و هدايت آنان نيازهاي درمان تخصصي و بستري جمعيت تحت پوشش خود را از طريق ارجاع و ارتباط با بيمارستان شهرستان ،تأمين مي­كنند. مركز بهداشتي درماني روستايي محل استقرار مركز بايد به گونه­اي باشد كه در مسير طبيعي جمعيت روستاهاي مذكور قرار گيرد مركز روستايي حداقل چهار كاردان با وظايف متفاوت دارد : ‏كاردان زن با مسئوليت بهداشت خانواده ‏كاردان مرد با مسئوليت بهداشت محيط ،بهداشت حرفه اي و مبارزه با بيماري ها ‏كاردان بهداشت دهان و دندان ‏كاردان دارويي و آزمايشگاه وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏جمع‌آوري ،كنترل و دسته بندي اطالعات و آمار بهداشتي و جمعيتي ‏جمع‌آوري اطالعات مربوط به روستاهاي تحت نظارت خود ،اطمينان از صحت به روز بودن ( )Up datesآن ،گاهي در تهيه و تنظيم اين اطالعات بايد با خانه بهداشت همكاري داشته باشد. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏كنترل و پيگيري اجراي برنامه ها ‏با بازديد منظم از خانه­هاي بهداشت ،بازديد مستقيم از فعاليّت هاي در حال اجرا، مذاكره با مردم و نمايندگان آنها ،كنترل مي و كِيفي كمك هاي اوّليه درماني كه در ك ّ غياب پزشك در خانه بهداشت انجام گرفته، بازديدهاي اتفاقي از روستاهاي قمر يا تحت پوشش خانه هاي بهداشت و تيم هاي سيار وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏پذيرش بيماران ك ‏حدود 20درصد از مراجعه كنندگان متقاضي خدمات و كم ­ هاي درماني هر خانه بهداشت به سطح باالتر ،ارجاع مي­ شوند ارجاع كنندگان به مركز بهداشتي درماني روستايي سه گروه مختلف هستند: الف ـ موارد فوريت هاي پزشكي بدون ارجاع مراجعه مي كنند ب ـ ارجاع شدگان فوري از خانه بهداشت ج ـ ارجاع شدگان غيرفوري كه در بازديد پزشك مسئول از خانه بهداشت در محل خانه بهداشت مورد مداوا قرار مي گيرند. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏مشاركت در فعاليّت هاي آموزشي ‏مراكز بهداشتي و درماني روستايي عرصه كارآموزي و كارورزي آموزش هاي رده هاي مختلف نيروي انساني پزشكي است و اين مراكز مشاركت در بازآموزي ها و آموزش هاي ضمن خدمت بهورز تا پزشك را دارند. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏اعزام تيم­هاي سيار ‏در روستا­هايي كه به دليل كمبود جمعيت يا نبودن راههاي ارتباطي جغرافيايي خانه بهداشت مستقل وجود نداشته و يا در محدوده قمر خانه بهداشت اصلي قرار نمي­گيرند از مراكز بهداشتي ـ درماني ،كساني به عنوان تيم سيّار ،پيش بيني شده­اند كه عهده دار خدمات ايمن‌سازي ،بيماريابي ،مبارزه با ماالريا ،سل بهداشت مادر و كودك و بهداشت محيط مي­ باشند .هر تيم بايد بتواند حداقل ،ماهي يك بار به روستاهاي تحت پوشش خود مراجعه كند. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏برنامه­هاي بهداشتي مختلف ‏آموزشهاي الزم ،انجام آزمايش هاي پاراكلينيكي مورد نياز زنان باردار ،ايجاد امكان برخورداري از زايمان سالم ،تهيه پاپ اسمير ،گذاشتن" ،"IUDغربالگري كارگران كارگاه­ها و كارخانه­ها ،انجام بررسي­هاي اپيدميولوژيك ،براي شناخت مسايل بهداشتي و بيماري هاي بومي منطقه وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏پژوهش مقوله هاي متعددي براي پژوهش كاربردي در مورد روش زندگي مردم،عوامل خطر و برخورداري از خدمات بهداشتي و درماني را مي‌توان در اين مراكز به وجود آورد. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي ‏رابطه با بيمارستان ‏بيماراني كه نياز به بستري شدن دارند ،با برگه كتبي ارجاع به بيمارستان اعزام مي شوند. تسهيالت الزم براي پيگيري و ادامه درمان بيماراني كه از بيمارستان مرخص مي شوند نيز در اختيار مراكز است و مركز بهداشتي درماني ،مكلف است كه اين مهم را انجام دهد. وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي مراكز بهداشتي درماني روستايي داراي ضمائم احتمالي هستند كه بستگي به نياز آن منطقه دارد .مانند: الف ـ تسهيالت زايماني ب ـ بخش جراحي هاي كوچك تسهيالت زايماني در برخي مراكز براساس دسترسي بيشتر يك ساعت تا نزديكترين شهر و زايشگاه ،تسهيالت زايماني براي زايمان­ هاي طبيعي وجود دارد و در موارد پيچيده با پزشك مركز بهداشتي مشاوره انجام گرفته و در صورت لزوم ارجاع داده مي­شود .در اين مراكز مراقبت­هاي بعد از زايمان در برنامه­ريزي و اجراي آن وجود دارد و فعاليت آن شبانه­ روزي است .يك بهيار زن غيراز ماما نيز بايد حضور داشته باشد .پزشك مسئول اين مراكز بهداشتي درماني روستايي در دسترس " "On Callتلقي مي­گردد. بخش جراحي هاي كوچك ‏در روستاهايي كه گلوگاه مسير حركت 20هزار نفر جمعيت تلقي شده و بيشتر از يك ساعت با اتومبيل تا اوّلين شهر داراي بيمارستان فاصله داشته باشند امكان ايجاد بخش جراحي هاي كوچك وجود دارد. ‏اين مسئله مشروط به تغيير اساسي در آموزش پزشكي است كه انجام اعمال جراحي مورد بحث بطور جدي مورد توجه و آموزش باليني قرار گرفته باشد. بخش جراحي هاي كوچك ‏توصيه مي شود كه اكثر جراحي ها بدون استفاده از بيهوشي عمومي‌باشد .مانند :بريدگي ها ،سوختگي­هاي درجه يك بدون عارضه ،سوختگي كودكان زير 5سال، درناژ آبسه ،خارج كردن اجسام خارجي ،بند آوردن خونريزي بيني ،فتق ساده ...شكستگي بدون عارضه استخوان بازو. واحدهاي عرضه خدمات درشهر ‏پايگاه بهداشتي ‏مراكز بهداشتي درماني شهري پايگاه بهداشتي ‏خدمات بهداشتي در نظام سالمت در مناطق شهري با توجه به جمعيت هاي مشخص و تعريف شده توسط واحد ارائه خدمات كه به آن پايگاه بهداشتي مي‌گويند ،ارائه مي گردد. كليه خدماتي كه در روستا بعهده خانه هاي بهداشت قرار دارد در مناطق شهري به عهده پايگاه بهداشتي و تفاوت وظيفه آنان در نكات زير است : پايگاه بهداشتي .1دريافت خدمات در اين مركز به ازاي مراجعه فرد است و ارائه خدمات از نوع غيرفعال مي‌باشد. .2در اين پايگاه يك كاردان بهداشتي مرد و سه كاردان بهداشت خانواده زن كار مي‌كنند و حضور كاردان مامايي ،حتما ً الزم است. .3وظيفه پيگيري دريافت خدمات به عهده رابطين بهداشتي است. پايگاه بهداشتي .4كالس هاي آموزش براي رابطين بهداشت در هفته يك روز در پايگاه هاي بهداشتي برگزار مي­شود. .5يكي از اين كاردان هاي بهداشت خانواده همه روزه به مدارس و كارگاه هايي كه كارگران زن ،حضور دارند، سركشي مي‌نمايد .6و يكي از كاردان هاي بهداشت خانواده هميشه در محل پايگاه ،حضور داشته تا در صورت مراجعه افراد تحت پوشش ،خدمات الزم را ارائه نمايد. پايگاه بهداشتي .7كاردان بهداشت عمومي مرد، خدمات مرتبط با بهداشت محيط، بهداشت حرفه اي ،و بررسي اپيدميولوژيك اوّليه را در منطقه تحت پوشش خود به عهده دارد. پايگاه بهداشتي .8وظيفه كاردان مامايي ،مراقبت از مادران ،تنظيم خانواده و گذاشتن I.U.Dدر مراكز مي‌باشد. .9وظيفه پرداختن به كارهاي درماني حتي در مورد تجويز داروهاي بدون نسخه را ندارند ولي در مواقع لزوم مي‌توانند ارجاع دهند. مراكز بهداشتي درماني شهري اين واحد برحسب تراكم جمعيت يك يا چند پايگاه بهداشت شهري را پوشش مي‌دهد. تمام وظايف مركز بهداشتي درماني روستايي در قبال خانه بهداشت را اين مركز در مقابل پايگاه هاي بهداشت شهري خواهد داشت. ‏حداقل 2پزشك عمومي به منظور انجام وظايف مديريتي و پذيرش موارد ارجاعي ،اقدام به ارائه خدمات مي‌نمايند. مراكز بهداشتي درماني شهري ‏خدمات ارائه شده عمدتا خدمات مراقبتي اوّليه است ولي مراجعه بيمار الزم نيست حتما ً از طريق ارجاع پايگاه هاي بهداشتي باشد در اين مراكز ،وظايف شباهت زيادي به مراكز بهداشتي درماني ،روستايي دارد كه نمونه هايي از آن مانند جمع‌آوري اطالعات و آمار نوشتن دفاتر سنجش سالمت دانش آموزان توسط پزشكان به ويژه در مقطع ورود به دبستان و سال اوّل راهنمايي مي‌باشد. ‏از وظايف ديگر اين مراكز انجام بررسي هاي ايپدميولوژيك بيماري هاي بومي منطقه تحت پوشش مركز ميباشد. وظيفه مركز بهداشتي درماني شهري .1خدمات پزشكي :حضور پزشك ،بيمار و دارويار الزم است .2خدمات تشخيص طبي‌ :حضور كاردان علوم آزمايشگاهي و راديولوژي الزم است .3خدمات دندانپزشكي :حضور دندان پزشك ،ضروري است وظيفه مركز بهداشتي درماني شهري .4خدمات تكميلي براي موارد ارجاع شده از پايگاه ها و مناطق ديگر :وجود پزشك و بهيار دارويار الزم است. .5هدايت و پايش خدمات پايگاههاي بهداشت شهري تابعه :وجود پزشك ،بهيار و دارويار الزم است. وظيفه مركز بهداشتي درماني شهري ‏در شهرهاي فاقد بيمارستان و نيز در شهرهايي كه دسترسي به بخش اورژانس بيمارستان آسان نيست يك يا چند مركز بهداشتي درماني شهري شبانه روزي ايجاد مي شود تا دسترسي و رسيدگي به موارد اورژانس فراهم باشد. ساير بخش هاي ارائه خدمات بهداشتي درماني در ايران ‏كلينيك ‏پلي‌كلينيك ‏مطب ‏مراكز جراحي محدود سرپايي روزانه (Day )Clinic ‏واحد آزمايشگاهي ‏واحد پرتونگاري (راديولوژي) ‏واحد توانبخشي ‏داروخانه ساير سازمان هاي عمومي ارائه خدمات بهداشتي درماني ‏سازمان تأمين اجتماعي ‏سازمان بيمه خدمات درماني ‏سازمان بيمه خدمات درماني نيروهاي مسلح ساير بخش هاي دولتي ارائه خدمات بهداشتي درماني ‏وزارت نفت ‏بانك مركزي ،شهرداري تهران ،وزارت دادگستري ،وزارت آموزش و پرورش ‏كميته امداد ‏سازمان بهزيستي ‏بنياد شهيد و بنياد جانبازان واحدهاي ارائه خدمات درمان بستري ‏اين نام به كليه مراكز درماني اعم از بيمارستان ،بيمارستان و زايشگاه ،زايشگاه و آسايشگاه كه مجهز به تخت باشند اطالق مي‌شود. مديريت شبكه شهرستان ‏واحدي است كه اوّلين سطح تخصصي يا كارشناسي خدمات مختلف بهداشتي را بعهده دارد. ‏مسئول هماهنگي فعاليّت هاي ارائه خدمات بهداشتي و درماني حوزه شهرستان است. مركز بهداشتي درماني شهري و بيمارستان هاي شهرستان در زير چتر مديريت آن قرار دارند. مركز بهداشت شهرستان ‏يك سطح مديريتي است كه مسئوليت فرآيندهايي مانند برنامه ريزي ،پايش ،ارزشيابي ،و پشتيباني خدمات فني و پيچيده تري را در عرصه خدمات بهداشتي در حوزه شهرستان خود دارد. وظايف مديريت شبكه شهرستان .1جمع‌آوري ،طبقه بندي اطالعات و استفاده از آن به منظور تدوين برنامه هاي محلي. .2بررسي و شناخت اپيدميولوژي بيماري هاي بومي و همه گير. .3تدوين برنامه هاي بهداشتي براي حل مشكل بهداشتي و مبارزه با بيماري هاي بومي و همه گير. وظايف مديريت شبكه شهرستان .4مشاركت در برنامه ريزي و اجراي آن قسمت از آموزش پزشكي جامعه نگر كه در واحد بهداشتي مي‌گذرد. .5تدوين ،اجراء ،مشاركت در اجراي آموزش هاي بدو خدمت و حين خدمت پزشكان و كاركنان بهداشتي شهرستان. برنامه هاي مركز بهداشت شهرستان .1آموزش بهداشت .2بهداشت و تنظيم خانواده .3بهداشت مدارس .4مبارزه با بيماري ها .5بهداشت محيط .6بهداشت حرفه اي .7بهداشت دهان و دندان .8تهيه و تدارك دارو .9آمار و اطالعات .10هماهنگي و گسترش شبكه بهداشتي ـ درماني شهرستان . دانشگاه ها يا دانشكده هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ‏دانشگاه ها و دانشكده هاي علوم پزشكي كه از تلفيق آموزش گروه هاي پزشكي و شبكه هاي بهداشت و درمان بوجود آمده اند مسئوليت هاي متعددي داشته و عالوه بر تربيت نيروهاي انساني در زمينه سالمت و مورد نياز جامعه ،پژوهش در عرصه هاي سالمت ،مديريت ،برنامه ريزي ،سازماندهي و هدايت و كنترل خدمات پژوهشي و درماني در منطقه اي از كشور كه عمدتا ً مناطق استاني مي‌باشند ،را بر عهده دارند. دانشگاه ها يا دانشكده هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني در زيرمجموعه دانشگاه ها و دانشكده هاي علوم پزشكي، معاونت بهداشت مسئوليت هدايت خدمات بهداشتي و معاونت هاي درمان مسئوليت هدايت خدمات درماني را بر عهده دارند. در بعضي از دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور ،معاونت هاي بهداشت و درمان با هم ادغام شده و معاونت سالمت را بوجود آورده اند. وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي ‏در كشور ايران وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي داراي دو مسئوليت اساسي است ،آموزش پزشكي (علوم وابسته) و ارائه خدمات سالمت به تمامي مردم پهنه جغرافيايي كشور. دانشگاه هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني، مسئول اجراي دو مسئوليت فوق در مناطق مختلف ايران هستند و بخش اساسي بدنه عملي نظام سالمت را تشكيل ميدهند و پيوند آنان با شبكه هاي ارائه خدمات بهداشتي درماني، امكان مشاركت و همكاري بيشتر در طراحي برنامه هاي سالمت را بوجود مي‌آورد. اين همبستگي موجب توسعه نظام شبكه به سوي ارائه خدمات موثر و عادالنه تر شدن و پايداري نظام سالمت شده است. بخش خصوصي و تاثير آن در ساختار نظام سالمت در ايران قديمي ترين بخش ارائه خدمات بهداشتي درماني در كشور است. ‏اين بخش خدمات خود را بصورت مستقيم و با دريافت پول به مراجعين ارائه مي‌نمايد. بخش خصوصي در حال حاضر نه تنها مستقيما ً از مراجعين ،هزينه هاي خود را دريافت مي‌كند ،در مواردي بخشي از هزينه هاي خود را از طريق سازمان هاي بيمه گر (تأمين اجتماعي ،نيروهاي مسلح ،سازمان خدمات درماني كميته امداد امام (ره) و )....نيز دريافت مي‌كند. بخش خصوصي و تاثير آن در ساختار نظام سالمت در ايران ‏البته در مواردي اين بخش مشمول يارانه هاي دولتي بخصوص در مورد خريد وسايل و تجهيزات پيچيده نيز مي‌گردد. ‏چون به موجب قانون اساسي و سياست اجتماعي و اقتصادي كشور حضور بخش خصوصي در ارائه خدمات نظام سالمت پيش بيني شده است ،نقش آن و تاثير آن در سازماندهي زيرساخت بهداشتي كشور و نظام سالمت اجتناب ناپذير و مهم است و بخش خصوصي جزئي از سرمايه ملي در كشور است و استفاده درست از امكانات و خدمات آن مي‌تواند تنگناهاي مربوط به سرمايه گذاري دولتي را كاهش دهد. بخش خصوصي و تاثير آن در ساختار نظام سالمت در ايران ‏از اوايل سال 1370با پررنگ تر شدن نقش بخش خصوصي در برنامه توسعه كلي كشور به بهانه طرح تاكيد بر محدوده دسترسي در ساخنار مراكز بهداشتي درماني شهري مطرح شد ولي نياز به پيش نيازهايي دارد كه بتوان بخوبي از آن بهره گيري كرد. بخش خصوصي و تاثير آن در ساختار نظام سالمت در ايران ‏عرصه فعاليت بخش خصوصي بطور عمده خدمات درمان سرپايي ،خدمات تشخيصي ،خدمات درمان بستري (محدود) ،خدمات توانبخشي و خدمات مشاوره اي است. اگرچه اخيراٌ ،در ارائه خدمات سالمت نيز مسئوليت هايي را برعهده گرفته اند. در مقابل بخش دولتي بيشترين حجم خدمات سرپايي را در مناطق روستايي بعهده دارد. بخش خصوصي و تاثير آن در ساختار نظام سالمت در ايران عمده خدمات بهداشتي چه در مناطق شهري و چه در مناطق روستايي توسط بخش دولتي ارائه مي‌گردد و در مقابل خدمات درمان سرپايي بخصوص در مناطق شهري تقريبا ً بطور كامل در اختيار بخش خصوصي است. خدمات درمان بستري ،براي روستانشينان و شهرنشينان، توسط دولت و بخش عمومي ارائه مي‌گردد. ‏بخش خصوصي كمتر از %20از خدمات بستري را ارائه مي‌كند. بخش خيريه در ايران ،بخصوص طي دو دهه اخير ،بخش خيريه آميختگي زيادي با بخش عمومي و دولتي پيدا كرده است. بطور مثال كميته امداد امام (ره) با وجود اينكه بخش عمده اي از هزينه خدماتي خود را از طريق وجوه خيريه مردم تأمين مي‌نمايد ،همچنين بسياري ديگر از نهادهاي خيريه كه در امر بهداشت و درمان فعاليت دارند ،از يارانه هاي مستقيم و غيرمستقيم بخش دولتي نيز برخوردار هستند. بخش خيريه بخش خيريه در ايران ،بطور عمده ،در عرصه خدمات درمان سرپايي و گاهي خدمات بستري ،مداخله دارد. ‏مداخله اين بخش در خدمات درمان بستري اغلب حمايتي است. بخش خيريه ايران كامال ً ايراني است و در موارد نادري به كمك هاي خارجي متكي است. البته مشاركت و همكاري ايراني هاي ساكن يا شاغل در كشورهاي خارجي را در امور خيريه درماني بايد از مشاركت مستقيم سازمان هاي خيريه خارجي كه وابسته يا مستقل از دولت هاي خود هستند جدا كرد. سازمان هالل احمر يكي از وظايف عمده اين سازمان كه به نوعي به خدمات بهداشتي درماني مرتبط مي‌شود ،امداد و نجات در زمان بروز حوادث غيرمترقبه است و در مواردي وظايف امداد و نجات در مناطق غيرشهري را نيز بعهده دارد. اين وظايف در مناطق شهري بعهده سازمان آتش نشاني است. سازمان هالل احمر سازمان هالل احمر در كنار ارائه وظايف امداد و نجات، هم در زمان بروز حوادث غيرمترقبه و هم در خارج از آن اقدام به ارائه خدمات بهداشتي درماني مي‌نمايد. گرچه در سطح بين‌المللي سازمان مرجع هالل احمر «صليب سرخ» يك سازمان خيريه غيردولتي است ولي در ايران تا كنون اين سازمان بصورت يك بخش نيمه دولتي اداره شده است. سازمان هاي خارجي ‏سازمان هاي خارجي كه در مواقع بحران خدمات بهداشتي درماني ارائه مي‌نمايند ،سازمان هاي جهاني مرتبط با نظام سالمت در دنيا مي‌باشند. در مواقع بحراني ،زمان بروز حوادث غيرمترقبه و جنگ، سازمان هاي بين‌المللي نسبت به سامان دهي ارائه خدمات درماني اقدام مي‌نمايند؛ نمونه هايي از اين نوع فعالي ّت ها ،مداخله هاي درماني در جريان جنگ خليج فارس ،زلزله رودبار و ...و تداوم آن تا مدت ها پس از خاتمه شرايط بحراني مي‌باشند.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO ‏امروزه با مطرح شدن اصطالحات جامعه مدني و مشاركت هاي مردمي ،تمايل حكومت ها به حضور بيشتر مردم در همكاري و يا نظارت بر عملكرد دولت ،افزايش يافته است. به جهت گرفتن امتياز مردمي بودن حكومت ها در داخل و كسب وجهه مطلوب جهاني روز به روز مشاركت سازمان هاي غيردولتي در جوامع افزايش مي‌يابد.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO ‏قابل ذكر است كه فعاليّت هاي مردمي از ديرباز در جوامع و ازجمله در كشور ايران بصورت انجمن هاي خيريه ،هيئت هاي مذهبي و ...در حال انجام بوده است كه در كليه امور اجتماعي و بيشتر خدمات درماني و مراسم مذهبي فعال بوده اند.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO سازمان هاي غيردولتي نهادهايي اجتماعي هستند كه بصورت داوطلبانه و با مقاصد غيرانتفاعي شكل مي‌گيرند. فعاليّت هاي داوطلبانه داراي سه خصوصيت است: 1ـ خدمت براي منافع مادي انجام نمي‌شود 2ـ خدمت بايد داوطلبانه انجام شود. 3ـ خدمت بايد به نفع فرد يا افرادي غيراز داوطلب و يا به نفع جامعه انجام شود.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO ‏در مركز خدمات داوطلبانه خدمت و همبستگي و باور به با هم بودن براي ساختن جهاني بهتر نهفته است. ‏خدمات داوطلبانه مشاركت طيف وسيعي از مردم را از تمامي سن ها ،جنس ها ،مذاهب ،فرهنگ ها ،مليّت ها و وضعيت هاي اجتماعي اقتصادي شامل مي‌گردد.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO ‏گفته مي‌شود كه اعتماد و ارتباط بين افراد سرمايه اجتماعي محسوب گرديده و پيامد آن مشاركت و عضويت داوطلبانه در سازمان هاي غيردولتي و انجمن هاي داوطلبانه است كه در ابعاد مختلف اجتماعي ،سياسي، اقتصادي و فرهنگي ديده مي‌شود. ورود افراد به اين انجمن ها و عضويت در آنها بر اساس رضايت و تعهد ،استوار است و هيچ كس بنا به اجبار به اين انجمن ها وارد نمي‌شود.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO ‏افراد در اين انجمن ها مي‌توانند با فرصت به دست آمده به عضويت گروه هاي بزرگ‌تري درآيند و روابط اجتماعي خود را گسترش دهند .به اين ترتيب فرد در اداره جامعه خود بيشتر دخالت مي‌كند و مشاركت موثر و داوطلبانه به فرد اجازه مي‌دهد كه خود را متعهد بداند و در جهت وصل بيشتر به جامعه تالش كند.  (Nonنظام سالمت ‏governmental )organization( )NGO در اين مرحله است كه فرد نه تنها در عرصه عمومي اجتماع ،خود را دخالت ميدهد بلكه با ابزار عقيده و مشاركت در مسائل اجتماعي ،ذهن خود را مشغول مي‌دارد و با بررسي مسائل به راه حل و پيشنهاد نيز مي‌انديشد و به عنوان يك شهروند مسئول و متعهد ايفاي نقش مي‌شود ،نقشي كه براي او رضايتمندي به همراه دارد. امروزه خدمات داوطلبانه بيشتر در قالب سازمان هاي غيردولتي تظاهر مي‌يابد. نحوه شكل گيري و اداره سازمان هاي غيردولتي سازمان هاي غيردولتي ،نهاد هاي مدني ،غيرانتفاعي و غيردولتي مي‌باشند. ‏معموال ً با فعاليت جمعي هيئت موسس و تهيه اساسنامه كه حاوي ماموريت ،اهداف ،تشكيالت ،وظايف، مقررات ...مي‌باشد و ارائه آن به نهادهاي مربوطه مثل ثبت شركت ها و وزارت كشور جهت طي مراحل ،ثبت قانوني و تعيين هيئت مديره براي ادامه فعاليّت هاي سازمان شروع به كار مي‌كند. نحوه شكل گيري و اداره سازمان هاي غيردولتي ‏در وجه نخست ،تمامي‌سازمان هاي غيردولتي بايستي در چار چوب قوانين و مقررات جاري در هر كشور تاسيس شده و فعاليت كنند. ‏مقررات كشورها سنگ‌ بناي قواعد اخالقي در سازمان هاي غيردولتي محسوب مي‌شوند ،اما معيار ها و استانداردهاي اخالقي و كاري در اين سازمان ها به اين مقررات محدود نمي‌شود. نحوه شكل گيري و اداره سازمان هاي غيردولتي ارزش هاي زيربنايي ديگري نظير وجدان و شرافت ،ثبات و انسجام ،صداقت ،احترام متقابل ،اعتماد عمومي، مسئوليت پذيري ،شفافيت و قابليت حسابرسي ،ازجمله اصولي هستند كه ساير قواعد كاري در سازمان هاي غيردولتي را تشكيل مي‌دهند. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏ماموريت: ‏سازمان هاي غيردولتي بايستي ماموريت خود را به درستي و با دقت تعريف و برنامه هاي خود را به شكل موثر و كارآمد درجهت اجراي ماموريت ،طراحي كنند. ‏سازمان موظف است كه براي اجراي برنامه هاي خود، منابع كافي را تامين و مصرف كند. ‏ماموريت سازمان بايستي به دقت توسط هيئت موسس و هيئت مديره آن تعريف و تدوين شود و در طول زمان ،از ثبات منطقي برخوردار باشد. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏ارزشيابي: ‏سازمان غيردولتي بايستي به صورت دوره اي به بازنگري ماموريت و محيط اطراف خود بپردازد تا در صورت لزوم ،تغييرهاي ضروري در ماموريت و ميان برنامه هاي سازمان اعمال شود. ‏سازمان هاي غيردولتي بايستي ابزار ارزشيابي معيني را از پيش طراحي كنند تا بصورت منظم و دوره اي ميزان كارايي برنامه هايشان را بر آورد نمايد. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏ارائه خدمات ‏سازمان غيردولتي بايد خدمات خود را به صورت حرفه اي و تخصصي ارائه كند و حرمت و احترام الزم را براي ارباب رجوع خود قائل شود. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏راهبري سازمان ‏در سازمان هاي غيردولتي بايستي داوطلبين و هيئت مديره به ماموريت سازمان ،پايبند و متعهد باشند. ‏داوطلبين بيشتر نقش سياستگذاري را دارند آنان به همراه هيئت مديره ،تعيين ماموريت سازمان ،تعيين سياست ها و روش هاي مديريتي ،تامين نيروي انساني الزم (داوطلب يا استخدامي) تامين منابع مالي مورد نياز و نظارت مستمر بر مديريت اجرايي و مالي سازمان را برعهده دارند. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏تعارض منافع ‏اعضاي هيئت مديره و كاركنان سازمان بايد در هر مسيري كه بيشترين منافع را براي سازمان دارد حركت كنند و منافع سازمان را در هر شرايطي بر منافع خود و سايرين ترجيح دهند. بدين منظور آيين نامه ها و دستورالعمل هاي مربوطه تهيه ،تدوين و به مورد اجرا در مي‌آيد. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏منابع انساني ‏سازمان ،معموال ً يك بدنه داوطلبانه دارد. ‏داوطلبان افرادي هستند كه بدون چشم‌داشت مالي و تنها براساس انگيزه و ميل باطني خود براي فعاليت در اجتماع در انجمن حضور دارند. ممكن است انجمن ها براي اجراي برنامه هاي خود افراد حقوق بگيري را به استخدام خود درآورند رابطه سازمان با داوطلبان و كاركنان خود ركن اساسي دستيابي به اهداف و ماموريت آن سازمان است. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏امور مالي و حقوقي سازمان ‏سازمان بايد داراي سيستم حسابداري مقررات و قوانين مناسب و دقيق باشد و ّ مربوطه را به دقت رعايت كند. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏شفافيت ‏سازمان غيردولتي موسسه اي خصوصي است كه بر اهداف عام‌المنفعه شكل گرفته و با كمك هاي مردمي و مانند آن در حال فعاليت است. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏تجهيز منابع مالي ‏تجهيز منابع مالي براي كارهاي عام‌المنفعه در همه سازمان هاي غيردولتي به روش هاي مختلف صورت مي‌گيرد. اين تجهيز منابع بايستي براساس اعتماد و پاسخگويي و با اعمال نظارت الزم صورت بگيرد و با ماموريت سازمان و ظرفيت اجرايي آن و نيز اهداف و نظر اهداكنندگان ،تطبيق داشته باشد. اصول سازمان هاي غيردولتي ‏امور عمومي و سياست هاي جاري ‏سازمان هاي غيردولتي ابزار مناسبي جهت سامان‌دهي افراد براي همكاري با يكديگر در جهت بهبود و توسعه جوامع محسوب مي‌شوند. لذا اين سازمان ها بايستي مسئوليت نمايندگي جمعيت هدف خود را به عهده گيرند و به امر آموزش و آگاه سازي عمومي ،ترويج سياست هايي كه به بهبود و توسعه جامعه منجر مي‌شود و نيز ترويج مشاركت هرچه بيشتر در امور عمومي و مسائل مرتبط با جمعيت هدف بپردازند. منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي ‏سازمان هاي داوطلبانه آثار زيادي در اجتماع به جا مي‌گذارند ،ازجمله تقويت همبستگي اجتماعي ،گسترش فعاليّت هاي داوطلبانه در بين مردم و در امور مختلف، كاهش تراكم قدرت در جامعه ،آسان‌سازي نقل و انتقال اطالعات ،كمك به پويايي جامعه. سازمان هاي غيردولتي با ترجيح مصالح جمع و مشاركت در جامعه بار سنگيني را از دوش دولت ها بر ميدارند. آنها مي‌توانند با جلب اعتماد و كمك هاي مردمي ،ملّي و بين‌المللي به رفع معضل هاي جامعه بپردازند. منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي سازمان هاي غيردولتي به دليل عدم وجود بوروكراسي هاي رايج در سيستم دولتي ،چرخش كاري آسانتري دارند. ‏افراد در اين سازمان ها به دليل اينكه انگيزه داوطلبانه دارند ،مي‌توانند رضايتمندي بيشتري را احساس كنند. چرا كه كار آنها وظيفه اداري آنها نيست .بلكه از ميل باطني آنها سرچشمه مي‌گيرد. منافع و مزاياي وجود سازمان هاي غيردولتي ‏سازمان هاي غيردولتي در برخي از مسائل جامعه مي‌توانند با خالقيّت و طرح مسائل نو ،نقش پيش قراول را ايفا نمايند. سازمان هاي غيردولتي از انرژي هاي نهفته در جامعه استفاده مي‌كنند و از نيروي افرادي كه به بهتر شدن جامعه مي‌انديشند استفاده مي‌نمايند. ‏اين سازمان ها براي عضوگيري شرايط و خصوصيات خاصي را بر اساس ماهيت سازمان خود مقرر مي‌دارند و افراد عالقمند ميتوانند در جهت انجام ماموريت سازمان ها به آنها ملحق شوند. سازمان هاي جهاني مرتبط با نظام سالمت در دنيا ‏به گفته پل راسل در جهان هيچ چيز بين‌المللي‌تر از بيماري نيست. ‏به منظور هماهنگ سازي فعاليّت هاي جهاني سالمت و دولتها ،با هدف ارتقاي جهاني و منطقه اي سالمت، سازمان جهاني بهداشت در زير مجموعه سازمان ملل اين مسئوليت را برعهده گرفته است كه به منظور تسهيل مديريت و همچنين تنوع جغرافيايي ،شش منطقه را تعيين نمايد و هر منطقه مسئوليت هماهنگ سازي كشورهاي تحت پوشش را برعهده داشته باشد. تقسيم بندي مناطق 6گانه سازمان جهاني بهداشت ‏با توجه به توزيع غيرعادالنه وضعيت سالمت در كشور هاي مناطق 6گانه براي كمك به تحليل هاي علّت مرگ ،تحليل هاي بار بيماري و ارزيابي مقايسه اي عوامل خطر 191كشور عضو سازمان جهاني بهداشت برمبناي سطوح مرگ و مير كودكان زير پنجسال و بالغين به 6منطقه مرگ و مير تقسيم ميشوند  گانه سازمان6 تقسيم بندي مناطق جهاني بهداشت AFRO : Africa Region Organization ـ منطقه1 AMRO : America Region Organization ـ منطقه2 EMRO : Eastern Mediterranean Region ـ منطقه3 Organization EURO : European Region Organization ـ منطقه4 SEARO : Southeast Asia Region ـ منطقه5 Organization WPRO: west Pacific Region ـ منطقه6 Organization تقسيم بندي مناطق 6گانه سازمان جهاني بهداشت ‏در منطقه – AFROكشورها در دو گروه D,E ‏درمنطقه – AMROكشورها در سه گروه A,B,D ‏در منطقه -EMROكشورها در دو گروه B,D ‏در منطقه – EAROكشورها در سه گروه A,B,C ‏در منطقه – SEAROكشورها در دو گروه B,D ‏در منطقه – WPROكشورها در دو گروه A,B جمعا" 14زير گروه در جهان تشكيل ميشود. تقسيم بندي مناطق 6گانه سازمان جهاني بهداشت ‏ايران در منطقه EMROو در زيرگروه Bواقع است ‏EMRO-B