آشنایی باضربه قوچ و راه های کنترل آن

صفحه 1:


صفحه 2:
آشنایی باضربه قوچ و راه و 

صفحه 3:
آشنایی با ضربه قوج: ضربه قوج آب از نظر افرادی که با سیستم های پمپاژ و انتقال آب سروکار دارند یکی از پیچیده ترین و درعین حال جذاب ترین پدیده در خطوط لوله های تحت فشار به شمار می رود.انرژی جنبشی جریان آب در یک لوله می تولند بسیار قلبل توجه باشد و هر کاهشی در میزان جریان به وسیله شیری که در انتهای سیستم جریان را تنظیم می کنده ممکن است به استهلاک مقدار زیادی انروی منجر شوداین اتلاف انرزی در یک خط وله ۰ سر ۱ ۱ فشار ظاهر می شود که می تولند اثرات مخربی داشته باشد. همین طور در سیستم های هیدرولیکی کوچک تر بستن سریع یک شیر برای متوقف کردن جریان ممکن است ایجاد ضربان های فشاره چند برابر جریان یکنواخت نرمال کند. لین ضربان هابا سرعت صوت در طول لوله برابر می گردد. صدا همراه با لرزش که در لین لثر به وجود می آید با عبارت چکش آبی(ضربه قوج) بیان می شود. 

صفحه 4:


صفحه 5:
تشریح پدیده ضربه قوچج فرض کنید که یک لوله کاملاً پر از جریان سیال باشد. اقزلیش و کاهش سرعت این جریان تولید ضربه قوج می کند. کاهش و افزایش سرعت جریان را می توان با باز و بسته کردن یک شیر واقع در مسیر لوله ایجاد کرد. به عبارت دیگر, هر نوع شتاب مثبت يا منفى در جريان درونيك لوله ضربه ای را تولید مى كند كه به ضربه قوج معروف است. موقعى كه شير واقع در مسير یک لوله به طور آنی بسته می شود. دبی عبوری از شیر کاهش می يابد. لين كاهش حبى موجب افزليش فشار در بالادست شير و كاهش فشار در پائین دست می شود. بنابراین» مقدار هد در بالاددست شير افزايش يافته و يك موج فشاری بزرگ را تولیه می کند که با سرعت ‎Bs ec‏ حرکت می کند. لین موج فشاری سرعت جربان را کاهش می دهدبه طرف پاتین دست لهله حرکت می کند. این موج در طرف پائین دست شیر فشار کاهش یافته و یک موج کم فشار با سرعت موج صوتی موجب کاهش سرعت جریان می شود ار شیر رابه مقدار کفی سریع ببديم و فشار داتمی کم باشده ممکن است م۱ ۴۱۰۰ پائیندست شیر تبخیر شود. پس از تبخیر مایع و به وجود آمدن حباب های بخاره ممکن است این حباب ها ترکیده و فشار زيادى را در پائیندست شیر ایجاد کنند. 

صفحه 6:
علل به وجود آمدن ضربه قوج آب ات سرعت باعث به وجود آمدن این پدیده می شود که این تغییرات سرعت به دلایل زیر به وجود می آید: 1 روشن کردن یک یا چند پمپ ۲ . خاموش کردن یک یا چند پمپ ۲ تغییر تنظیم شیرها و یا بسته شدن ناگهانی شیرها ۴ تغییر سرعت دورانی پمپ یا پمپ ها (در سیستم های دور متغیر) ۵ پر کردن غیراصولی خط لوله ۶ استفاده از شیرهای یک طرفه نامناسب ۷ ازکارافتادن ناگهانی یک یا چند پمپ # بسته شدن سریع شیر قطع و وصل در خط لولهباعث ایجاد موج فشار در خط لوله می شود این موج فشار در بالادست شیر باعث شروع ضربت قوچی با فز فشار مثبت و در پائین دست شیر بامث شروع ضربت قوچی با فشار منفی می شود. # شیرهای یک طرفه ای که نتوانند سریع (قبل از معکوس شدن جریان در خط لوله) بسته شوند باعث تشدید شدن ضربت قوچی می شوند که صدا و ضربه نیز به وجود آمدن پدیده کوبیده شدن دیسک شیرهای یک طرفه بسیار شدیدی ایجاد می کنند. 

صفحه 7:


صفحه 8:
اصول پیشگیری. کاهش و مقابله با ضربه قوچی به طورکلی اصول پیشگیری و مقابله با این پدیده به دو دسته تقسیم می شود: _ شرایط قلبل کنترل: اين حالت برای قسمت هایی است که در آن ها قطع ناگهلنی برق وجود ندارد و باز و بسته کردن شیرها را می توان کنترل کرد. ۲ . شرلیط غیرقلبل کنترل: این حللت مربوط به قسمت هلیی است که فطع ناگهلنی برق در آن ها وجود دارد و رات سرعت جریان از اختبار ما عارج است 

صفحه 9:
5 ۳ شرایط قابل کنترل درست است كه بيشترين خطرات در شرا یط خارج از کنترل بوجود می آید ولی چنان که تمهیدات لازم اتخاذ نشود شرلیط قلبل کنترل نیز مانند شرلیط خارج از کنترل می تواند خطرناک باشد. بطور مثال خاموش کردن عمدی و ناگهانی یک پمپ هیچ فرقی با خاموش شدن ناگهلنی پمپ به علت قطع برق ندارد با این تفاوت که خاموش شدن ناگهانی پمپها به علت قطع برق ممکن است هر از چند گاهی یک بار و بصورت اتفافی پیش می آید ولی خاموش کردن و روشن کردن پمپ ها موردی است که ممکن است هر روز و یا هر چند ساعت بارها نیاز باشد . لذا استفاده از وسایل لازم برای جلوگیری از تغییرات ناگهلنی سرعت آب کاملاً ضروری و شرط اول بوده و استفاده کردن از شیرهای یکطرفه با سرعت بسته شدن زیادکاملاً ضروری است. 

صفحه 10:
اقدامات پیشکیرانه در شرابط قابل کنترل تجهیزات لازم برای جلوگیری از تغییرات ناگهانی سرعت: ۱ استفاده از شیرهای یک طرفه با سرعت بسته شدن زیاد ۲ استفاده از شیرهای کنترل پمپ در خروجی پمپ ها ۳ (۶۱61۲۱6) استفاده از شیرهای قطع و وصل مجهز به محرک های الکتریکی ‎pACtUatOrs‏ خروجی پمپ ها ۴ _ استفاده از سیستم های الکتریکی دور متفیر در ایستگاه های پمپاا 

صفحه 11:
شیر یکطرفه دو سر فلنج سوپاپی فنر دار شیپوری 

صفحه 12:
شیر یکطرفه ترمزدار 

صفحه 13:
شرایط غیرقابل کنترل آنچه در بخش قبلی یعنی شرایط قلبل کنترل گفته شد مربوط به تدابیری بود که اغلب در ایستگاههای پمپاژ می بایستی اتخاة شود ولی در شرلیط خارج از کنترل تمهیدات لازم برای مقابله با پدیده ضربت قوچی ممکن است در ایستگاههای پمپاژ و یا در طول خط لوله و يا در هر دو لازم باشند. شرايط خارج از كنترل به دو بخش تقسيم مى شوند: ‎call‏ شرايطى كه در آن احتمال كسيختكى ستون لب وجود ندارد و فقط افزليش فشار (فشار مثبت) ايجاد مشكل می ند ب _ شرایطی که احتمال گسیختگی ستون آب وجود دارد و باید هم با مشکل کاهش فشار (فشار منفی ) بیش از اندازه و هم با مشکل افزايش فشار (فشار مثبت) مقابله کرد. 

صفحه 14:
اقدامات پیشکیرانه در شرابط غیرقابل کنترل اقتصادی ترین راه مقابله با مشکل افزایش فشار استفاده از شیرهای اطمینان 86۱6 8۲وباو 5 سست. و یا ترکیب شیرهای اطمینان با شیرهای یک طرفه سوپاپی دو سر فلنج فنردار ویاترکیب شیرهای اظمینان باچرخ لنگر ۷۷۵6 ۳۱۷ است. # برای خطوط که طول کمتر از ۲ کیلومتر دارند یکی از بهترین روش های مقابله با ضربت قوچی نصب چرخ لنگر بین پمپ و الکتروموتور است. # مکانیزم عملکرد چرخ لنگر چنین است که بعد از قطع جریان برق از کاهش سریع دور موتور جلوگیری می کند و درنتیجه فشار منفی کمتری در اثر ضربت قوچی ایجاد می شود و چون فشار منفی کمتری ایجاد می شود به همان نسبت افزایش فشار نیز کمتر خواهد شد. 

صفحه 15:
اف 10 فا eveydsouny 0ه دباع دوه زه ‎ES‏ “ 5 و ۳( یم 1 شیر ۲ 1 اطمینا ان 4 ت دار 

صفحه 16:
PUMP COUPUNG ۶ woroR 1 لآ ل ‎Lo‏ ‏روش نصب مستقیم چرخ لنگر روی الکترو نحوه ترکیب شیر اطمینان و شیر یکطرفه موتور سوپاپی دو سر فلنج فنردار 

صفحه 17:
سایر تجهیزات کنترل کننده این پدیده 1. پمپ کنار گذرلوله 

صفحه 18:
‎LY‏ شیرهای هوای دوروزنه ‎ 

صفحه 19:
۴ _ تانک ضربه گیر یک طرفه Check Vaive Attitude Valve Gate Vaive 

صفحه 20:
۵ تانک ضربه گیر تحت فشار سس ‎ONoFE vave‏ — ‎Zoe Ow‏ بسا عمج ‎Sut one!‏ Aron Level —— ‘Ar offLevel — Lower Emergency ‘Sau -OF Level Chamber Discharge raze 

صفحه 21:
مشکلات پدیده ضربه قوچ گاهی اوقات قدرت تخریبی اين موج ها به حدی است که نتایج وخیمی به بار می آورد. ترکیدن لوله و خطوط لوله راشا او نكال سه فاك ري زر سح 

صفحه 22:
Example of piping damaged by water hammer Copyright TLV CO.,LTD. 

صفحه 23:
پدیده ضربه قوج اگر در محاسبات لحاظ نگردد با توجه به سرعت ‎Yb‏ وفشارفوق العده ای که دارد میتولند تمامی خطوط وله و دریجه های گنت ند بدیده کاوتاسیون و با گازهای محلول و حذانی ۱ آب در ضربه قوج نیز می دهد وباید سعی گردد که تاحد امکان از آن جلوگیری به عمل آید. ‏ یکی از عوامل ایجاد این پدیده . حرکت تند و کند شیرآلات کنترل جریان است. تا به حال هیچ تلاشی برای استفاده ازنیرو انجام نگرفته و تمامی تحقیقات فقط در جهت جلوگیری و یا هدر دادن این انرژی است تا به سیستم خسارت وارد نکند. ادبه جای سعی کردن در مهار و کنترل لین ضوبه و هدر دادن انری فوق العاده آن سعی در استفاده از آن 

صفحه 24:


صفحه 25: