آشنایی با پديكلوزيس (کنترل آلودگی به شپش و کاهش بار آلودگی آن در مدارس)

صفحه 1:
ero آشنایی با پدیکلوزیس دکترجلیل دوروزی مدیریت سلامت جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی, درمانی ایران 

صفحه 2:
® هدف کلی آن دگی کنتر به آلو ش بار شيش و كاهش د شپ دكى د ل آلو مدارس در 

صفحه 3:
اهداف اختصاصى 0 ‎.١‏ انعين براكندكى جغرافيايى و شيوع نسبى آن در مدارس ‏۲ تعین گروه هاى سنى و جنسى در معرض خطر بيشتر ‏۴۳ افزلیش توانمندی مدارس و خانواده ها برای پیشگیری از ابتلا به پدیکولوزیس ‏۴ تشخیص و درمان بهنگام آلودگی به شپش 

صفحه 4:
استراتژی ها - فعالیت ها ۱- آموزش و اطلاع رسانی به دانش آموزان . کارکنان . بهورزان و خانواده ها ۲- درمان افراد آلوده به شپش به همراه اعضاء خانواده در تماس درصورت آلودگی ۳- تامین داروی مورد نیاز درمان در موارد آلودگی ۴- برقراری نظام مراقبت و بهبود وضعیت ثبت اطلاعات و © گزارش دهی پدیکولوزیس 

صفحه 5:
اپیدمیولوژی 0 کاهش آلودگی به شپش به عوامل زیر بستگی دارد: ۱- به بالا بردن سطح آگاهی ‎clo‏ جامعه ۴- بهبود وضعیت بهداشتی . اقتصادی . اجتماعی ۳- ارتقاء رفتارهای بهداشتی ۴- تشخیص و درمان به موقع © 

صفحه 6:
مشخصات کلی شپش حشره ایی است کوچک .بدون بال و خونخوار ‎٩‏ رشک همان تخم شپش است (بیضی شکل و سفید رنگ به اندازه ته سنجاق ) ‏7 این انگل می تواند ناقل تعدادی از بیماریها ازجمله: تیفوس .تب راجعه و.... می باشد. ‎٩‏ سه نوع شپش درجوامع انسانی وجود داردکه عبارتند از: ‏ش سر (شایع ترین نوع در مدارس و در جوامع بشری) 5 ۲ شپش تن ۳) شپش عانه(دستگاه تناسلی) 

صفحه 7:
ده ‎Po‏ *زیستگاه اصلی شپش سر لابلای موها و بر روى يوست سر بخصوص نواحی پشت گوش و پس سر می باشد. *#طول شپشنر ۳- ۲ میلیمتر و طول شپش ماده ۲-۴ میلیمتر بوده و رنگ آن سفید خاکستری است. *#شپش سر بزرگتر و کدرتر از شپش تن و سر آن درشت تر می باشد. #شپش سر خود را محکم به تار موی مجاور چسبانیده و به خونخواری می پردازد. #لین انگل تخم (رشک) خود را در ناحیه قاعده ساق مو در محل خروج از فولیکول می چسباند و در ناحیه ابرو و پلک تخم گذاری نمی کند. #طول عمر شپش حدود یکماه (متوسط ۱۸روز)است. #شپش ماده درطی ۲۰-۳۰ روز تقریبا درطول عمرخود ۱۵۰- ‎٩۰‏ تخم 9 کذارد و بعد از آن می میرد. 

صفحه 8:
” شيخ ¥ شبد شید شپش نش ” شيش ميزان شيوع سردركودكان بيشتر از ساير كروههاى سنى است در جوامع فقير و ير جمعيت شايع تراست. درسفيد يوستان شايع تراز سياه يوستان است. شيش درجنس مؤنث شايع تر از جنس مذ‌کر است. شيش درفصل سرما شايع تراز فصل كرما است. © 

صفحه 9:
esa 7 بطورکلی عوامل موثر بر شدت و شیوع انواع شپش شامل: سن . جنس . نژاد . وضعیت اقتصادی و اجتماعی می باشد. ” میزان آلودگی به شپش سر با طول مو بستگی ندارد. 7" شپش به جامعه یا طبقه اجتماعی خاصی بستگی ندارد ولی درجوامع فقیر و دارای سواد اجتماعی کمتر و سطح بهداشت پایین تر شيش بيشتر ديده مى شود . 

صفحه 10:
بو ی سجیصی ) مشکوک : وجود خارش جلدی درناحیه سر وتن درافراد آلوده به شپش تن و سر. ۲)نشخیص احتمللی : وجود ضایعات بصورت خراش جلدی با عفونت ویا بدون عفونت و وجود آدنوپلتی در ناحیه پشت گوش و گردن ۳)تشخیص قطعی: دیدن شپش یا رشک با مشخصات بالینی. 

صفحه 11:
علایم بالینی ۱- خارش شدید بدن و سر ناشی از تحریک سپستم ایمنی بدن و آزاد شده هیستامین ها ۳- التهاب و تورم درناحیه ربشه حوبه دلیل خاراندن شدید و زخم كردن يوست ۳- بزرگ شدن و حساس شدن غدد لنفاوی پشت گوش و پشت سر و گردن ۴- وجود عفونتهای پوستی و فرصت طلب در ناحیه ابتلاء ازجمله زرده زخم 

صفحه 12:
راههای انتفال ۱- ازطریق تماس مستقیم افراد سالم با افراد آلوده (تماس سر تماس بدن, تماس جنسی) ۲- ازطریق تماس غیر مستقیم: بصورت استفاده از وسایل شخصی آلوده"لباسهاء پتو, ملحفه. شانه, کلاه. روسری. هتل. مسافرخانه ها * ۳- ازطریق قراردادن اشیاء آلوده به رشک و شپش بر روی هم ۴- ازطریق صندلی های سالن اجتماعات . کلاسها . وسایل نقلیه عمومی (اتوبوس. مترو قطار) کمدهای لباس در حمام ها و استخرهای عمومی 

صفحه 13:
راه های پیشگیری 60 لسارعایت دقیق اصول بهداشت فردی (بخصوص استحمام مرتب و رعایت بهداشت و سلامت مو و پوست) اشستشوی منظم البسه ازجمله روسری .کلاه . مقنعه . شال و... و درمعرض آفتاب خشک کردن و یا اطوکردن لباسها اپرهیز ازتماس با لوازم شخصی و لباس های افراد آلوده و عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران لگزارش و ارجاع موارد آلوده شناسایی شده به نزدیکترین مرکزبهداشتی و درمانی و یا خانه بهداشت 

صفحه 14:
۱- ضدعفونی کلیه البسه تمام اعضاء خانواده فردآلوده (بهترین روش ضدعفونی درب جوش قراردادن‌به مدت ۳۰ دقیقه می باشد) ۴- استفاده از شامپو پرمترین به شرح ذیل: ابتدا موها راابا آب و شامپو معمولی بشویید سپس با مقداری از شامپوی پرمترین بطوریکه کلیه موها را آغشته نماید ماساژ دهید تا کف شامپوبه تمام موهای سر بویفه به قسمت نزدیک ريشه موها رسد و بمدت ۰ دقیقه روی سر بماند و در نهایت آبکشی نمایید. 

صفحه 15:
درمان ۳- باتوجه‌به توکسیک (سمی) بودن شامپو پرمترین بلید مراقبت صورت پذیرد که از تماس با مخاط چشم. بینی. دهان جلوگیری شود. ۴- برای از بین بردن رشک بلید پس از استحمام موها رابه سرکه سفید آغشته نمایید و بعد از ۲۰ دقیقه با شلنه دندلنه ریز شانه نمایید.(باید دقت شود تمامی ‎go‏ ها شانه کشیده شود) ۵- درنهلیت چس ازیک هفته مجدداً استفاده از شامپو پرمترین را تکرار نمایید. 

صفحه 16:
درمان ۶- درمان تمام اعضاء خانواده همزمان با هم در یک روز ۷- تجهبز آنتی هیستامین برای جلوگیری از خارش و زخم شدن پوست قرط پزشک معالج ۸-پس از استحمام از البسه ای استفاده نمایید که قبلا ضد عفونی شده باشد. ‎-٩‏ اصل مهم در درمان شپش. درمان اپیدمیولوژیک آلودگی است یعنی شناسایی منابع و مغازن آلودگی ) 

صفحه 17:
مهمترین اصول درمان )* 0 درمان با شامپو پرمترین برای درمان شپش و رشک ۲ درمان همزمان تمامی اعضاء خانواده در یک روز (درصورت آلودگی به شپش) ۲ آغشته کردن موبا سرکه سفید و زدن شلنه دندلنه ریز برای درمان رشک ۴ تکرار زدن شامپو پرمترین یک هفته پس از درمان ۵ تحت مراقبت قرار دادن موارد آلوده درمان شده نا دو <n @ 

صفحه 18:
ارزیابی در مدرسه 7 وقتی یک مورد آلودگی به شپش در کلاس گزارش و مشاهده شد. تمام اعضاء همان کلاس باید مورد معاینه و ارزیابی و درمان قرار گیرند. ” برادران و خواهران و والسین دلنش آموز مبتلا نیز بلید مورد معاینه و ارزیابی و درمان قرار گیرند. وقتی در بیش از سه کلاس در مدرسه آلودگی مشاهده شود تمام کلاس ها و دانش آموزان آّن مدرسه بلید مورد معاینه و ارزیابی و درمان قرار كيرند. 

صفحه 19:
ارزیابی ذر مدرسه 0 موارد آلودگی درمان شده جهت کنترل عود مجدد . تا دو هفته بايد مورد ارزیابی روزانه قرار گیرند. ” بطور کلی کنترل هفتگی موی سر دلنش آموزان بویژه در مدارس دخترانه در راستای پیشگیری از آلودگی به شپش, توصیه می شود. v "گزارش موارد آلوده‌به مراکز بهداشتی درملنی و خلنه های بهداشت جهت تشخیص و شروع درمان به موقع . 

صفحه 20:


صفحه 21:


صفحه 22:


صفحه 23:


صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:


آشنايي با پديكلوزيس دكترجليل دوروزي مدیریت سالمت جوانان و مدارس دانشگاه علوم‌ پزشكي و خدمات بهداشتي ،درماني ايران هدف کلی کنترل آلودگی به شپش و کاهش بار آلودگی آن در مدارس اهداف اختصاصی .1تعین پراکندگی جغرافیایی و شیوع نسبی آن در مدارس .2تعین گروه های سنی و جنسی در معرض خطر بیشتر .3افزای6ش توانمندی مدارس و خانواده ها برای پیشگیری از ابتال به پدیکولوزیس .4تشخیص و درمان بهنگام آلودگی به شپش استراتژی ها -فعالیت ها -1آموزش و اطالع رس6انی ب6ه دانش آموزان ،کارکنان ،بهورزان و خانواده ها -2درمان افراد آلوده ب6ه شپ6ش به همراه اعضاء خانواده در تماس درصورت آلودگی -3تامین داروی مورد نیاز درمان در موارد آلودگی -4برقراری نظام مراقب6ت و بهبود وضعی6ت ثبت اطالعات و گزارش دهی پدیکولوزیس اپيدميولوژي كاهش آلودگي به شپش به عوامل زیر بستگی دارد: -1به باال بردن سطح آگاهي هاي جامعه -2بهبود وضعيت بهداشتي ،اقتصادي ،اجتماعي -3ارتقاء رفتارهاي بهداشتي -4تشخيص و درمان به موقع مشخصات كلي شپش حشره ايي است كوچك ،بدون بال و خونخوار رشك همان تخم شپش است (بيضي شكل و سفيد رنگ به اندازه ته سنجاق ) اين انگل مي تواند ناقل تعدادي از بيماريها ازجمله :تيفوس ،تب راجعه و.... می باشد. سه نوع شپش درجوامع انساني وجود داردكه عبارتند از: )1شپش سر (شایع ترین نوع در مدارس و در جوامع بشری) ‏ )2شپش تن )3شپش عانه(دستگاه تناسلی) شپش سر ‏زيس6تگاه اص6لي شپ6ش س6ر البالي موه6ا و بر روي پوس6ت س6ر بخصوص نواحي پشت گوش و پس سر مي باشد. ‏طول شپ6شن6ر 2 -3ميليمت6ر و طول شپ6ش ماده 2-4ميليمتر بوده و رنگ آن سفيد خاكستري است. ‏شپش سر بزرگتر و كدرتر از شپش تن و سر آن درشت تر مي باشد. ‏شپش س6ر ،خود را محكم به تار موي مجاور چس6بانيده و به خونخواري مي پردازد. ‏اين انگل تخم (رش6ك) خود را در ناحيه قاعده ساق مو در محل خروج از فوليكول مي چسباند و در ناحيه ابرو و پلك تخم گذاري نمي كند. ‏طول عمر شپش حدود يكماه (متوسط18روز)است. ‏شپش ماده درطي 20-30روز تقريبا درطول عمرخود 90 -150تخم مي گذارد و بعد از آن مي ميرد. ميزان شيوع شپش سردركودكان بيشتر از ساير گروههاي سني است شپش در جوامع فقير و پر جمعيت شايع تر است. شپش درسفيد پوستان شايع تر از سياه پوستان است. شپش درجنس مؤنث شايع تر از جنس مذكر است. شپش درفصل سرما شايع تر از فصل گرما است. ميزان شيوع بطوركلي عوامل مؤثر بر شدت و شيوع انواع شپش شامل: سن ،جنس ،نژاد ،وضعيت اقتصادي و اجتماعي مي باشد. ميزان آلودگي به شپش سر با طول مو بستگي ندارد. شپ6ش ب6ه جامع6ه يا طبق6ه اجتماع6ي خاص6ي بس6تگي ندارد ولی اجتماعع6ی کمت6ر و س6طح بهداشت درجوام6ع فقی6ر و دارای س6واد اجتما پایین تر ،شپش بیشتر دیده می شود . تشخيص )1مشكوك :وجود خارش جلدي درناحيه س6ر و ت6ن درافراد آلوده به شپش تن و سر. )2تشخيص احتمال6ي :وجود ضايعات بص6ورت خراش جلدي با عفون6ت و يا بدون عفون6ت و وجود آدنوپات6ي در ناحی6ه پشت گوش و گردن )3تشخيص قطعي :ديدن شپش یا رشك با مشخصات باليني. عاليم باليني -1خارش شديد بدن و س6ر ناش6ی از تحريك س6يستم ايمني بدن و آزاد شده هيستامين ها -2التهاب و تورم درناحيه ريش6ه م6وب6ه دليل خاراندن شديد و زخم كردن پوست -3بزرگ شدن و حس6اس شدن غدد لنفاوي پش6ت گوش و پشت سر و گردن -4وجود عفونتهاي پوس6تي و فرص6ت طل6ب در ناحيه ابتالء ازجمله زرده زخم راههاي انتقال -1ازطريق تماس مستقيم افراد سالم با افراد آلوده (تماس سر ،تماس بدن ،تماس جنسي) -2ازطريق تماس غير مس6تقيم :بص6ورت اس6تفاده از وس6ايل شخصي آلوده”لباسها ،پتو ،ملحفه ،شانه ،كاله ،روسري ،هتل ،مسافرخانه ها “ -3ازطريق قراردادن اشياء آلوده به رشك و شپش بر روي هم -4ازطريق ص6ندلي هاي س6الن اجتماعات ،كالس6ها ،وس6ايل نقليه عمومي (اتوبوس ،مترو ،قطار) كمدهاي لباس در حمام ها و استخرهاي عمومي راه هاي پيشگيري ‏رعايت دقيق اصول بهداشت فردي (بخصوص استحمام مرتب و رعايت بهداشت و سالمت مو و پوست) ‏شستشوی منظم البسه ازجمله روسري ،كاله ،مقنعه ،شال و،... و درمعرض آفتاب خشك كردن و یا اطوكردن لباسها ‏پرهيز ازتماس ب6ا لوازم شخصي و لباس هاي افراد آلوده و عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران ‏گزارش و ارجاع موارد آلوده شناس6ايي شده ب6ه نزديكترين مركزبهداشتي و درماني و يا خانه بهداشت درمان -1ضدعفوني كليه البسه تمام اعضاء خانواده فردآلوده (بهترين روش ضدعفون6ي درآ6ب جوش قراردادن ب6ه مدت 30دقيقه مي باشد) -2استفاده از شامپو پرمترين به شرح ذيل: ابتدا موه6ا را ب6ا آ6ب و شامپ6و معمول6ي بشوييد س6پس با مقداري از شامپوي پرمترين بطوريكه كليه موها را آغشته نمايد ماساژ دهيد تا كف شامپ6و ب6ه تمام موهاي س6ر بويژ6ه ب6ه قس6مت نزديك ريش6ه موها برسد و بمدت 10دقيقه روي سر بماند و در نهايت آبكشي نماييد. درمان -3باتوج6ه ب6ه توكس6يك (س6مي) بودن شامپ6و پرمترين بايد مراقبت صورت پذيرد كه ازتماس با مخاط چشم ،بيني ،دهان جلوگيري شود. -4براي از بين بردن رش6ك بايد پ6س از اس6تحمام موه6ا را ب6ه سركه س6فيد آغشت6ه نماييد و بع6د از 20دقيق6ه ب6ا شان6ه دندان6ه ريز شانه نماييد(.باید دقت شود تمامی مو ها شانه کشیده شود) -5درنهايت پ6س ازيك هفت6ه مجددا ً اس6تفاده از شامپ6و پرمترين را تكرار نماييد. درمان -6درمان تمام اعضاء خانواده همزمان با هم در يك روز -7تجويز آنت6ي هيس6تامين براي جلوگيري از خارش و زخم شدن پوست توسط پزشك معالج -8پ6س از اس6تحمام از البس6ه اي اس6تفاده نماييد كه قبال ض6د عفوني شده باشد. -9اص6ل مه6م در درمان شپ6ش ،درمان اپيدميولوژيك آلودگ6ی است یعنی شناسايي منابع و مخازن آلودگي ) مهمترین اصول درمان )1درمان با شامپو پرمترین برای درمان شپش و رشک )2درمان همزمان تمام6ی اعضاء خانواده در يك روز (درصورت آلودگی به شپش) )3آغشت6ه کردن م6و ب6ا س6رکه س6فید و زدن شان6ه دندان6ه ریز برای درمان رشک )4تکرار زدن شامپو پرمترین یک هفته پس از درمان )5تح6ت مراقب6ت قرار دادن موارد آلوده درمان شده تا دو هفته ارزیابی در مدرسه وقتی یک مورد آلودگی به شپش در کالس گزارش و مشاهده شد، تمام اعضاء همان کالس باید مورد معاینه و ارزیابی و درمان قرار گیرند. برادران و خواهران و والدی6ن دان6ش آموز مبتال نی6ز بای6د مورد معاینه و ارزیابی و درمان قرار گیرند. وقت6ی در بی6ش از س6ه کالس در مدرس6ه آلودگی مشاهده شود تمام کالس ه6ا و دان6ش آموزان آ6ن مدرس6ه بای6د مورد معاین6ه و ارزیابی و درمان قرار گیرند. ارزیابی در مدرسه موارد آلودگ6ی درمان شده جه6ت کنترل عود مجدد ،ت6ا دو هفته باید مورد ارزیابی روزانه قرار گیرند. بطور کل6ی كنترل هفتگ6ي موي س6ر دان6ش آموزان بويژه در مدارس دخترانه در راستای پیشگیری از آلودگی به شپش ،توصیه می شود. ‏گزارش موارد آلودهب6ه مراک6ز بهداشت6ی درمان6ی و خان6ه های بهداشت جهت تشخیص و شروع درمان به موقع . تصاويرشپش )PEDICULOSIS( تصاويرشپش و رشک رشك شپش پديكولوزيس سر پديكولوزيس عانه تDDصاوDيرشپش)(PEDICULOSIS پديكولوزيس تن خدا نگهدار و به اميد ديدار