ابن خلدون

صفحه 1:
۱ ۲ ۱ aba, Gh ‏لله وَعَلَى الأزواح التى‎ oe uy alts peal 

صفحه 2:
تحقیقی در مورد ابن خلدون و نظریات وی تهیه کننده : محمد حسن امینی اسفنجانی 

صفحه 3:
ابن الخلدون عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي (732- 808هجری) مذرخ ویعتبر مسس علم الاجتماع الحديث ترك ترائا ما زال تاثیره ممتدا حتی الیوم. دفنه قرب باب النصر بشمال القاهرة. 

صفحه 4:
ابن خلدور بن ول ‎٠‏ ابن خلدون از نوابغ قرن هشتم هجرى مى باشد و به حق مى توان وى را يدر علم جامعه شناسى و ريخ شمرد . او 500 سال بيش از اكوست كنت از علم اجتماع سخن راند و با شيوه ای نو ‎a‏ تاریخ نگربست و تلاش نمود مانند هر علم دیگری قواعد حاکم بر اجتماع و تاریم را کشف نمایدآواز شیوه تاريخ نكارى صرف و نپرداختن به صدق و كذب اخبار و علل وقايع بشدت انتقاد تعمد و قط ررمت و كبا ضروت و ار لم سس يبا اد ات اس سس 

صفحه 5:
صقل سین [] ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خلدون حضرمی در سال ‎POO‏ ‏ه. ق. در تونس بدنیاً آمد اجداد او منتسب به یکی از قبایل یمنی بودند. این خانواده در هنكام فتح اسيانيا ادن سرزمن شدد و درا نجا نقش بسزايى را بعهده داشتند پس از نا آرامیهای اين سرزمین و تهدیدات مسیحیان راهی آفریقا شدند رب (مرا ‎west‏ بش ی 

صفحه 6:
[] دوباره به مغرب بازگشت وپس از آن که اطلاعات مفيدي درباره‌ي كشورهاي شمال آفریقا به دست آورد» در سال ۳۵6۴ به آندلس (اسپانياي امروز) رفت و در غرناطه (گرانادا) به حضور سلطان» محمد پنجم» رسید. [[ ابن‌خلدون يس از دو سال به شمال آفریقا بازگشت. او در هر يك از كشورهاي مغرب بزرگ عربي (تونس ‏ الجزیره و مراکش) که مي‌رفت به علت کثرت معلوماتي که در زمینه فقه و علوم دیگر داشت» مورد اهمیت قرار می گرفت و بر صدر مي‌نشست. او مدت‌ها در تونس و شهر فاس در مراکش به وزارت امیران محلي مشغول بود و نیز ء بارها از جانب امیران شمال افریقا در تونس» مغرب و الجزایر به سمت قاضي القضاتي رسید. با این حال در زماني که در وهران الجزایر به سر مي برد مورد خشم سلطان قرار گرفت و مدت 6 سال در قلعه ابن سلامه زنداني شد. او در زندان ‏ به نوشتن کتاب معروف تاریخ خود به نام کتاب "العبر و دیوان المبتدا و الخبر في ایام العرب و العجم و البریر و من عاصرهم من ذوي السلطان الاکبر" مشغول شد و پس از آزادي از زندان به نوشتن آن ادامه داد تا آن که کتاب را به پایان رساند. مقدمه‌ي این کتاب که اکنون با عنوان مقدمه‌ي ابن‌خلدون شهرت دارد خود شاهكاري بزرگ در فلسفه تاريخ و جامعه شناسي به شمار مي‌آید. 

صفحه 7:
ابن خلدون ابن‌خلدون از مصر براي زیارت خانه‌ي خدا به مکه رفت و از آن‌جا به سوي شام رهسپار شد. در دمشق بود که ديدار مشهور او با امير تیمور گوركاني رخ داد. در آن ديدار ابنخلدون مورد توجه تيمور ‎DJA‏ ‏گرفت. این‌خلدون بار دیگر به قاهره بازگشت و بقیه عمر خود را در مصر گذرانید. سرانجام در روز چهارشنبه» چهار روز مانده به پایان رمضان 800 قمربي» ‎ron.‏ سالكي دركذشت و در. مزار صوفیان در بیرون باب النصر (دروازه پيروزي)؛‌قاهره» به خاك سپرده شد. 

صفحه 8:
ال ثار ايشان به اين شرح است: - العبر و دیوان لمر آم العرب و العجم و البرير و من عاصرهم من ذو السلطان الاکبر(مهم‌ترین کتاب ليف سل نی ‎je‏ ‏دین؛ خلاصه‌اي از کتاب بزرگ كلامي و فلسفي فخرالدین ‎vac‏ و ‎Jes ewig iO‏ بين رفته) منطق(از بين رفته) 6 ر ۳ ) 0 تفسيري بر شعري از ار > تعریف(شرح زندگي خود) © شفا (رساله‌اي در تصوف) 7 ابن‌خلدون پس از ‎co‏ از زندان» از وهران الجزایر به تونس رفت. در نیمه شعبان 0 با كشتي راهي بندر اسکندریه شد و از آن‌جا به قاهره رفت. 3 ‎“aia etal‏ ی ی سيف الدين؛ ازمماليك مصرء به سمت استادي جامع الازهرء كه امروزه دانشكاه الازهر ناميده مي شودء رسيد و.در آن جا به آموزش و پرروش دانشجویان پرداخت و به جایگاه قضاوت نیز رسید. 

صفحه 9:
در اين ميان معروفترين كتاب او همانا مقدمه تاريخ وى می باشد که توسط خاورشناسان غربی به اروپا راه یافت و سریعا بزبانهای انگلیسی و آلمانی و فرانسه و روسی و... ترجمه شده و مورد تحسین و تمجید دانشمندان مانند کولوزیوی فرانسوی ‏ اشمیت آمریکایی و رنه مونیه»فریروءنیکلسون »فوربیگه .فلینت ۰ وارد » روزنتال ءون کرمرءلوین »گابریلی و ...قرار گرفته و اذعان نمودند که او در پرداختن به ‎ale‏ جامعه شناسی و جبر اجتماع و فلسفه تاریخ وجبر تاریخ و اصول عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی براگوست کنت»توماس بکل»هربرت سپنسر و مارکس و هگل و ی رم ری( 

صفحه 10:
ابن‌خلدون در مقدمه ارتباط دانش عمران با تاريخ را روشن مي کند. منظور او از دانش عمران یا همان ‎ale‏ عمران در نظر ایشان» ‎ale‏ جامعه‌شناسي است. وی مقدمه را با دید انتقادی و کنکاش گرایانه نوشت تا به آنچه تاریخ را به پپش می برد و بر وقوع احوالات تاریخی اثر. می گذارد پی ببرد. در مقدمه بویژه به امور خراج» سیاست‌های مالی» نفوذ و مسکوکات و ادارات مربوط به آنها مانند دیوان‌ها پرداخته و آنها را روشن می‌کند 

صفحه 11:
این مفهوم نقش اساسی در فلسفه تاریخ ابن خلدون دارد» 1 او توانسته است با آن به علت ثابتی برای ظهور و سقوط دولتها برسد و سرنوشت آنها را با توجه به ميزان عصبیت پیش بینی کند. عصبیت در اندیشه ابن خلدون اساس تاريخ و محور تحولات اجتماعی است. در دیدگاه او عصبیت به معنای پیوند و پیوستگی ومراد از آن دفاع از حریم قبیله و دولت خویش می باشد. عصبیت نیرویی ‎cen‏ ی کی انح کر > .آنها در رسیدن به یک هدف می بندند بدست می آید 

صفحه 12:
فلسفه تاريخ ابن خلدون به تاريخ اهميت زيادى داده و در مقدمه اول ديباجه كتاب مقدمه خويش به فضيلت آن برداخته است. نكاه ابن خلدون به تاريخ با ديكر مورخان متفاوت است و ايشان با نكاهى على به جرايى وقوع حوادث در عين نقل آنها مى بردازد. او به انتقاد از مورخان مي بردازد و آنها را به fant ee ‏ريز‎ ١ ‏جحت يررك‎ مورخان بزرگ ا طور جامع اخبار روز؛ را گردآورده و آنها را در ریبد بل کر رش رازن اخبار را به نيردى هاي باطل در ال تم اد دوکر روت رز دز عم ‎a aay oe‏ ابن خلدون ج0: ص ) خصيصه مورخان بزرك اين بوده آست كه سعي كرده أند امقتدار ‎Sly‏ 9 آنچه را که از طریق روایاتبه دست آنها سید بدون دخل وا 00 نسته دوم آز مورخان جنين ويزكي نداشته و اخبار را با دروغ و انحرافات مزين ‏شون هر در گر مورخا اماد مى كيرد كه جا تريخ را دون بررسى عل حوادث مى ‎ 

صفحه 13:
جبر تاريخ جبر تاريخى: بايد كفت كه ابن خلدون با بيان مراحل ظهور و سقوط دولتها به نوعى به جبريت تاريخى مي رسد كه طى آن دولتها خواه نا خواه اين مراحل را بشت سر مى گذارند و به تاريخ مى بيوندنن: ابن خلدون فقط در يكجا به جبريت نينديشيده است بلكه در جند جاى كتاب مقدمه مى توان به اين مسئله برخورد. ايشان حكومت دارى را داراى يكسرى محدوديتها مى داند كه ناجارأ بر زمامداران يكسرى اصول را تحميل مى كند. ايشان با توجه به امكانات و محدوديتهاى ‎Se oe‏ می گیرد که مگر در شرایط استثنایی نمی توان از میزانی فزونی یابد. اگر هم دولتی بتواند با نیرووی عصبیت ملک خود را فزونی بخشد. در هنگام بحران و با کوچکترین ضعف در عصبیت؛ مناطقی را که نباید و شاید بهتر بگوییم نمی بایست با توجه به محدودیتش آنها را دارا باشد از دست می دهد و کم کم از پیرامون .حوزه اقتدار مرکزی خارج می شوند 

صفحه 14:
: جامعه و دولت می توان عمده بحث کتاب مقدمه را به تحلیل جامعه و دولت نسبت ] داد ابن خلدون بسیار قبل از کسانی چون آگوست کنت و دی جامعه شناسان به تحلیل جامعه پرداخثه است و نظرات بدیعی پیرامون آنها بیان داشته است. ‎QUI‏ مدعی ایجاد علمی جدید بنام عمران است. آين علم همان جامعه شناسی است و ابن خلدون در بیان جدید بودن علم خود می گوید که من تاکنون از چنین علمی آگاه نشد ام شاد تتوان عت پر داخش به اين عله را فلت آنما دانست خا هم کی قتمتهای از این عله در آثار خد ابر اما کی یهن سل انعر اد كار انها ار رشي نداررد و من آنرا با برهان و دليل اثبات كردم و در بيان هر واقع سعى بر رعایت صحت و دوری از ‎ee‏ نموده ام. او عمران را جدا از ‎Ud‏ تداتتتاه ر انز اات ه رو ‎ah te‏ سانيا م داند كلاد جامعه صورت گرفته و در تاریخ هم مورد بررسی قرار می گی ,موضوع آن نیز زندگی اجتماعی می باشد 

صفحه 15:
اقتصاد ابن خلدون بیان می دارد که تفاوت عادات و رسوم و شون زندگانی ملتها در نتیجه اختلافی است که در شیوه معاش(اقتصاد) خود پیش می گیرند.( ابن خلدون ج0: ص ‎(CSS‏ ‏اين مطلب اشاره به همان رو بنا و زيربنا در انديشه ماركس دارد كه طبق آن اقتصاد به عنوان زيربناء روبناى جامعه كه فرهنكء سياست و . . . است را تعيين مى كند. ابن خلدون ویژگی بادیه نشینی را در نوع اقتصاد آنها یعنی دامداری و کشاورزی می داند که با تغییر اين معاش و بدست آوردن اضافه کار و ثروت» وارد مرحله دیگری یعنی ,شهر نشینی می شوند ابن خلدون بیان می دارد که باید صنایع را آموزش دلد و عده ای باشند تا به جویندگان یاد دهند که هر صنعت چگونه عمل می کند. هر فرد نمی تواند در چند شغل به استادی و مهارت برسد و کمتر پیش می آید که کسی در دو صنعت ملکه استعداد و مهارت باشد.( ابن خلدون ج4: ص 903) 

صفحه 16:
دلایل انحطاط و زوال دولتها ابن خلدون معنقد است که همانطور که انسانها در طول زندگی خود دوران کودکی و جوانی و پیری و مرگ دارند حکومت ها نیز بناچار دارای چنین دورانی هستند. او عمر هر دولت نو بنیادی را سه نسل می داند و سپس بدلایل که خود آنها را بر می شمرد دوران پیری و مرگ حکومتها ,فرا می رسد مراحل و دوران حکومتها آغاز هر دولتیدر لبتدلیکار ۰ عدم دستدرازویه لموال- ) مردم و دورعاز خودنماییلستو لین‌ب‌اعنمی‌شود که خراج هاو ماللاتها كم شود و بسببسادهم زیستی حاکمان» تجمل‌خولهیدر زیر دستان‌نیز تقلیل‌مییابد زيرا رعايا هميشه تابع دولتند و از خویو روش‌دولت .پیرو ~ 

صفحه 17:
- می دانیم که غلبه و استیلا بر حکومت قبلی » براساس ستیزه جویی ها و پیکارها بوجود می آید و این باعث می شود كه ميان اين دو عدوات و دشمنی يديد آيد و دولت تازه با عادات دولت قبلی دشمنی ورزد . و چون دولتهای تجمل گرا بسبب راه یافتن فساد ضعیف شده اند بعد از شکست حکومت جدید با تجمل گرائی بشدت مخالفت می ورزد و برای تحکیم خود ناچار عدالت پیشه ساخته و از دست درازی به اموال مردم جز در موارد استثنا پرهیز می کند.و اين باعث ارزانی کالاها و وفور کالاهای اساسی مردم می شود. چناچه در آغاز دولتها وضع باج و خراج اندک و درآمد دولت زیاد است اما در پایان کار دولتها مالیاتها و خراجها زیاد و در آمد دولت اندک است, 

صفحه 18:
و قتی‌ که دولتاستقرار ی افاندک اندکسادم زیستیو -9 شیود هایآن‌از قبیلسامحه و چشم پوشیاز تصرف لموا-لهردم رختمىي ندد و دورانمستمگزیو زورگوفی فرا می رسد اولیایدولتب خوی‌خودنماتیو 6 مهارتدر کار متصفمی‌شوند و بعلت‌فرو را ناز و نعمتو تجمل‌خولهی ذ نیازمندیها رعاش ۱ er ee ‏ند و لىمردم‎ می‌گیرند و متوجه ذ ‎aan‏ چم کم به چه منظور بر لیذ بنابرلین‌بدون ل و با .لنجام می‌دهند ولی بتدریج افزایش کمر شکن هزینه ها باعث می شود بسیاری از آبادانی ها و پیشه ها از بین بروند و در نتیجه .مجموع مالیات ها و خراجها کاهش می یابد 

صفحه 19:
“6 - همزمان با اين تحولات کسانی که بدلیل عصبیت از دولت حمایت می کردند وحامیان عمومی حکومت رفته رفته کاهش می یابند در میان سپاهیان نیز عصبیت تقلیل يافته و تجمل گرائی فزونی می یابد . دولت ناچار برای حفظ آنها مستمری ها و عواید انها رامدام افزایش می دهد کم کم دستگاه رو به پیری و سستی می رود و وابستگان دولت از. خراج گیری در شهرستانها و نواحی مرزی و دارای قدرتهای محلی و یا نزدیک دولتهای قویتر عاجز می شود. 

صفحه 20:
دولتب رلیک‌اهشک سری‌خود به لنولع مالاتها - 9 جدید و حیله ه روعمی‌آورد . در بازار‌ها دست برده و کالها را به قیمتارزانو یانسیه از بازاریان‌خریدم و بعد از کمیابشدن‌لنها دوبارم آنها را به قیمتب سیار گرلنتر وارد بازار می کند و باعلورشکستگیب ازرگانان‌می‌گرد . از سووديكر خرلج و دستدرازوير لموال بازركانانديئر كشور ها كه وارد ملكحكومتمى شوند لفزلیش‌می‌یابد . در نتيجه بازارها دجار ركود شده و تاجرلنبزركبا لموا-لو دارلئىهطى خود خارج ميكّردند و باعثفقصانش ديد در مالاتها و در لمدهاودولتمىش وند فشارها بر ييشه هاوديكر همجونك شاور زانو لهنكرلنلفزليش .يافته و باعثفابودىآنانمىكردد 

صفحه 21:
‎fl‏ - چون در مرحله باجگیری و نیرومندی حکومت» بزرگان اموال و دارائى هاى زياد كسب نموده اند در اين مرحله با توجه به از بين رفتن منابع خراج رقابت بين بزركان افزايش يافته و تهمت ها و اختلافات بين نزديكان حاكم شديدتر مى كردد و بيش از همه عاملان خراجكير كه داراى ثروت هاى فراوانى هستند در معرض تهمتها قرار مى كيرند و وضعيت خراجكيرى نيز دجار ‏بى نظمى و ويرانى مى كردد. ‎ 

صفحه 22:
كام در لندک دب دلیلتاشی‌شدن‌عصبیتو نابودی-م» هيىكه ان پایه. گذاران‌دولتب ودند مرحله ‎ie‏ ی لیگان‌دواتب_علتسرکشانو متمردان‌و قیام کنندگان 3 عكه به ستیز بر می‌خیزند از بسیم آن‌که مبد ب دولتوخنه كنند نيازمند بشتيبانانةازه لومی‌شود لينرو در آمد [نصرٌ شتيبانانو بارانش‌می‌شود که ‎wigan pes sea 3‏ هاودولتيانت قليلمميابد و دولتكرفتار مضیقه دد و سایه ناز و نعمتو شروتاز خولصو جبان‌و کاتبان سبب‌دور شدن‌جاه از لیشان‌و تنگشدن ‎Tt‏ خدلیگان‌دولت زدوده می‌شسود 

صفحه 23:
7 بسایری از دولتیان و قذرت طلبان در ‎J‏ ‏چنین حوادث ناگواری هستند شیفته آن می شوند که از دایره دولت بگریزند و خود را از زیر تسلط سلطان خارج سازند.بنابراین با انچه از اموال دولت بدست اورده اند به سرزمین و ناحیه دیگری رهسپار می شوند و گمان می کنند كة ذا اين إمرال إسود رات رت در ادا كه كناق بطل است. در لثر لينحوادثقدرتهاوديكر بر دولتقسلط مويابند -© و دودمان‌حکومتیعوض‌می‌گردد. و باید دانستکه رهانی از لین‌شرلیط بعد از باقی‌ماندن‌در آنها دشوار و ممتتم لستزیرا لگر خود پادشام هب در لنديشه بهبود لمور باشد ن زدیکان‌و حامیانش‌اجازه لصلاح را ب 4 وون خولهند خر ال یرد یر درشاز مرها که راز اي هنك ‎Srey a unio‏ 3 از لین‌وضع. روءميدهد همجون دور شدنإز صفاتبزركمنشىو خصا فيكو از مياناعضاءدولتو كرلييدنلنها به خويهاىيد و ناشايست 

صفحه 24:
دلایل انحطاط تمدنها و تاثیر متقابل دولت و مردم برهمدیگر با نیرومند شدن‌حکومتها شهر‌ها بخصوص- ) كرائى تفنزدر تجملاتو بهتر کردنک یفیاتان و شيفتكويه صنايع تجملی‌مانند : لمور آشپزی پوشیدنیها . » گسترددیها » ساختمانها » ظروفو لمور خانه داریترقی‌مییابد که در دوران‌اولیه فرمانبریاز شهولتپدید می‌لید و لین عادلت‌چنان‌در جامعه ريشه دولندم و مستحکم می‌گردد که جدلنی از آنانب سیار دشوار می‌گردد لین عادلفیازمندیه و مخارج بسیارویرلی‌جامعه پیش‌می‌آورد که عوليد آن‌ب رلیلینمخارج کافی: یستب هایک | -لاه ,ف زونی‌یافته و گرلنی‌ر.خ می‌دهد 

صفحه 25:
- چون دولت در مرحله نیرومندی قرار دارد برای تامین نیازها خود مالياتها را افزايش می دهد بازاریان مالياتها را حساب نموده و بر روی اجناس خود می افزایند مخارج شهر نشینان افزايش می یابد و هیچ راهی برای برون رفت از اين حالت ندارند زیرا عادات تجمل پرستی شهر نشینی بر آنها چیره شده و از آن عادات فرمانبری می کنند کلیه وجوهی ‎alga‏ قار كرود كا لك مرف اين ا كو تا غوطه ور مى شوند فشار وارده بر مردم باعث گرایش مردم به کارهای ناپسند و انواع بدیها می شود فسق و شرارت و پستی و حیله ورزی فزونی می یابدو مردم بر دروغگویی و فریبکاری و بو دزدى و سوگند شکنی و رباخواری در معاملات کستاخ می شوند.حشمت و وقار افراد در نزد هم و حتی خویشان و نزدیکان از بین مى رودو شهر همچون دریایی می شود که امواج فرومایگان و صاحبان اخلاق زشت و ناپسند در آن بجنبش در می آیند. 

صفحه 26:
‎Bl‏ 0- بخاطر تاثیر مردم بر همدیگر بسیاری از فرزندان دولتیان و پرورش یافتگان حکومت در اثر همنشینی و اميزش با اين افراد با دیگر بدخویان در این صفات شرکت می جویند و فساد به حکومت راه می یابد و آیین فرومایگی و پستی استحکام پذیرفته و دولت در ورطه فساد و سفاهت می افند. ‎ 

صفحه 27:
ابن خلدون وفاته: اعتزل ابن خلدون الحياة بعد تجارب مليئة بالصراعات و الحزن على وفاة أبويه وكثير من شيوخه إثر وباء الطاعون الذي انتشر في جمیع اانحاء العالم سنة 6269 هجرية وتفرغ لأربعة سنوات في البحث والتنقيب العلوم لإنسانية معت زلا الناس في سنوات عمره اللأخيرة ليكتب سفره الخالد او واعرف بمقدمة ابن خلدون ومؤسسا الا اجتماع بناء على الاستنتاج والتحليل في قصص التاريخ وحياة الانسان واستطاع بتلك ,التجربة القاسية أن يمتلك صرامة موضوعية في البحث والتفكير 

صفحه 28:


صفحه 29:
مت تمس