صفحه 1:
صفحه 2:
ابزارهای ارزیابی ناراحتی بدن
* هدف اصلی ارگونومی ایجاد تناسب بین انسان و محیط است. برای ارزیابی
اثربخشی برنامههای مداخلهای ار گونومیک به ابزارهایی نیاز است که اطلاعات
لازم در خصوص میزان تناسب یا عدم تناسب را فراهم آورند.
یکی از جنبههای تناسب بین انسان و محیط که اهمیت بسزایی يافته است جنبهی
فیزیکی است. دلیل مهم موضو مذکور این است که تحقیقات نشان دادهاند که
درصد بالایی از آسیبهای ا - عضلانی (نظیر کمردردهای ناشی از کار
گردن دردها و دردهای اندامهای فوقانی ناشی از کار) کاملاً یا حداقل تا حدی
قابل نسبت به عم تناسب فیزیکیاند.
* متأسفانه علتشناسی اختلالات اسکلتی - عضلانی مرتبط با کار پیچیده و
بحثانگیز است. عدم وجود شفافیت و قطعیت در علتشناسی این اختلالات»
ارزیابی خطر را دشوار میسازد. البته. اعتقاد بر این است که ناراحتی یکی از
شاخصهای خطر است که میتواند در ارزیابی خطر بسیار سودمند باشد زیرا
ناراحتی؛ حاصل سیستم پسخورد بدن بیای آشکارسازی مشکلات احتمالی است.
صفحه 3:
SSS ۲۲
ابزارهای ارزیابی ناراحتی بدن
* منشاً اراحتی ناشی از استرسهای اسکلتی -عضلانی عبار تند از:
- کشش عضلات. عصبهاه عروق خونی؛ لیگامانها و کپسول مفصل
- فشار بافتهای مذ کور
تغیبرات شیمیایی موضعی که همراه با خستگی ماهیچهای است.
ات شیمیایی موضعی ناشی از کاهش جریان خون و کاهش خون موضعی
- مختل شدن هدایت عصبی ناشی از فشار
- التهاب ثانويه
صفحه 4:
a
ابزارهای ارزیابی ناراحتی بدن
* ازآنجاکه استرس مکانیکی وارده بر بافت و تغییرات شیمیایی
موضعى هر دو منشأ تخريب بافت و آسیب دانسته میشوند»
كاربرديذير بودن ناراحتى به عنوان شاخص خطر كاملا روشن و
قابل تأييد است.
* البته ناراحتی ممکن است تحت تأثير عوامل روانى و اجتماعى نيز
قرار كيرد. از ديد برخىء اين موضوع يكى از معايب استفاده از
ناراحتى به عنوان شاخص خطر است.
صفحه 5:
a
ابزارهای ارزیابی ناراحتی بدن
* باور بر این است که ناراحتی به ویژه برای ارزیابی مواردی که
عدم تناسب فیزیکی بر ماهیچههای کوچک و کارهای ماهیچهای
استاتیک اثر می کند بسیار مناسب است.
* مشکلات عضلات کوچک به وسیلهی ابزارهای متداول ارزیابی
خطر نظیر مدلهای بیومکانیکی و شاخصهای فیزیولوژیک (نظیر
ضربان قلب و درجه حرارت بدن) آشکار نمیشوند از این رو در
مورد عضلات کوچک اراحتی به عنوان شاخص خطر میتواند
سودمند باشد.
صفحه 6:
ن شدت اراحتی و درد در شکل زير نشان داده شده است. شدت
ناراحتی پیش از افزایش درد. شدت مییابد. این موضوع گویای این مطلب
است كه وقتى محرك در سطح آزاردهند گی پایین قرار دارد ناراحتی
.شاخصی حساستر است
2
۱
1009 اراحتی
.90
.80
.70
.60
.50
100 9% 8 7 6 50 4 30 2 01
درد
صفحه 7:
ee
توصیف ناراحتی:
برای توصیف کامل ناراحتی, ۴ جنبه گوناگون شامل شدت. #
كيفيت» محل يا موضع و الگوی زمانی باید مورد توجه قرار گیرد.
صفحه 8:
eee
لا
توصيف ناراحتى:
شدت -۱
اندازه گیری شدت ناراحتی بدين طريق انجام مى كيرد كه از فرد *
خواسته مىشود تا شدت ناراحتى را بر روى يكك مقياس به
اصطلاح ذهنى مشخص سازد (نرخ كذارى).
صفحه 9:
توصیف ناراحتی ۰ ۵3۵ ۲ ۲ ۲ مس
1- شدت 5
مقیاسهای ذهنی
* اگرچه تعداد زیادی از مقیاسهای ذهنی وجود دارد اما به طور کلی به ۴
كروه تقسيم میشوند؛
مقياسهاى نر خ كذارى كلامى order كدلد اطاو()
مقياسهاى جشمى شبيدسازى كصادص9 ادكه أدسدد0)
مقیاسهای نرخ كذارى sods code ودام دوين ()
مقیاسهای نرخ كذارى تصویری اه رنه عنلمه۳()
البته کوششهایی نیز برای استفاده از روشهای عینیتر اندازه گیری شدت
ناراحتی وجود داشته است که از آن جمله میتوان به تغییر رفتار ناشی از
ناراحتی و يا تغییر پارامترهای بیومکانیکی و فیزیولوژیک (برای مثال
برآورد کشش استاتیک عضلات با استفاده از مدلهای بيو مكانيكى)
برآورد خستگی ماهیچهای با استفاده از دامنه ف رکانس فعالیتهای
الکتریکی ماهیچه) اشاره كرد.
صفحه 10:
EE
توصیف ناراحتی
شدت -1
مقیاسهای ذهنی
الف) مقیاسهای نر خ گذاری کلامی:
دو نوع مقیاس نرخ گذاری کلامی وجود دارد. در نوع نخست از
يكك كلمه و جندين صفت براى مشخص كردن تغيير شدت
ناراحتى استفاده مى شود و در نوع دوم» كلمات متفاوتى مورد
استفاده قرار مى كيرند.
صفحه 11:
Se
توصیف اراحتی
۱- شدت
مقیاسهای ذهنی
مقیاس نرخ گذاری یک کلمهای برای تعیین شدت اراحتی
ناراحتى ناراحتى ناراحتی حداقل بدون
حداکثر شدید متوسط Sete | ناراحتى
صفحه 12:
۹۹۰۰۰۰
توصیف ناراحتی
۱- شدت
مقیاسهای ذهنی
مقیاس نرخ گذاری چند کلمهای برای تعیین شدت ناراحتی
دردناك اراحت
راحت
کاملا" آسوده
صفحه 13:
توصیف ناراحتي
|- شدت
مقیاسهای ذهنی
8 از جمله محاسن مقیاس نرخ گذاری کلامی؛ روشنی و سادگی درک آنها
است:
* یکی از معايب اين نوع مقیاسهاء اند ک بودن تعداد نقاط يا گزینهها است
که باعث میشود تنها بتوان تغییرات عمده در شدت ناراحتی را آشکار
نمود.
از دیگر معایب این نوع مقياسء اين است كه فرض میشود احساسی نظیر
ناراحتی را میتوان به صورت کلام درآورد.
در مقیاسهای کلامی چندگانه. اين کاستی بزرگتر و قابل توجهتر است»
زیرا افراد مختلف ممکن است از کلمات گوناگون تعبیر و تفسیر
متفاوتی داشته باشند و در نتیجه در ارزیابی خطا ایجاد شود.
صفحه 14:
EE
توصیف ناراحتی 0
(- شدت
مقیاسهای ذهنی
ب) مقیاسهای چشمی شبیهسازی:
"" اين مقياسها از يكك خط ٠٠١ ميلى مترى تشکیل شدهاند که در
دو انتها داراى دو كزينهاند.
"" دراين نوع مقياسهاء هم مى توان از خطوط افقى استفاده كرد و
هم از خطوط عمودى.
صفحه 15:
SS با
توصیف ناراحتی
|- شدت
مقیاسهای ذهنی
مقیاس چشمی شبیهسازی
ناراحتی فوق العاده بدون ناراحتی
صفحه 16:
EE
توصیف ناراحتی 0
(- شدت
مقیاسهای ذهنی
"" از مزاياى اين نوع مقیاسها سهولت کاربرد؛ حساسیت و امکان
تجزیه و تحلیل آماری پارامتری است.
* تحقیقاتی که بر روی اندازه گیری درد انجام شده نشان داده است
که کاستی این نوع مقیاسها این است که برخی افراد قادر نیستند
برداشت خود از شدت ناراحتی را بر روی یک خط مشخص
سازند.
* افراد مسن و افرادی که فاقد تحصیلات رسمیاند (به طور کلی»
آنهایی که با مفاهیم انتزاعی آشنایی ندارند) از جمله این افرادند.
صفحه 17:
۰ ۵3۵ ۲ ۲ ۲ مس
توصیف ناراحتی
|- شدت
مقباسهای ذهنی
پ) مقیاسهای نرخ گذاری عددی:
"" اين مقياسهاء مشابه مقیاسهای چشمی شبیهسازیاند با این
تفاوت که دارای گروههای عددی جداگانهای هستند و میتوانند
صفحه 18:
SS ۲ ۲ ۲ 3 ۰ ۰
توصیف ناراحتی
|- شدت
مقیاسهای ذهنی
مقیاس رخ گذاری عددی چشمی
اراحتسی | ۱۰ ٩۱ ۸۱ ۷۱ | اه |ء ۳۱ ۲۱ ۱۱ ۰۱ |بدون
فوقالعاده ناراحتی
صفحه 19:
ee
توصیف ناراحتی
(- شدت
مقیاسهای ذهنی
8 مزیت اين نوع مقياسهاء سهولت کاربرد میباشد.
* كاستى آنها عبارت است از حساسيت اندكك مقياس صفر تا ده.
صفحه 20:
توصیف ناراحتی
1- شدت
مقیاسهای ذهنی
ج) مقیاسهای نرخ گذاری تصویری:
"" اين مقیاسها ت رکیبی است از مقیاسهای چشمی شبیهسازی و
مقیاسهای عددی يا کلامی.
"" بدين ترتيب» مقیاس شامل یک خط افقی يا عمودی با لنگرهایی
است که در طول محور خود دارای اعداد یا صفاتی میباشد.
صفحه 21:
توصیف ناراحتی
|- شدت
مقیاسهای ذهنی
مقیاسهای نرخ گذاری تصویری
شديد متوسط
حداقل
ناراحتی فوق العاده بدون ناراحتى
صفحه 22:
با ای ۲
a
توصیف ناراحتی:
۴- کیفیت
* کیفیت ناراحتی را تنها میتوان با استفاده از کلمههای گوناگون
ارزیابی نمود.
* کیفیتهای مختلف اراحتی شامل موارد زیر است:
جزجزء سوزشء خشکی و سفتی ES سردی. گرمی»
فتگی» سوزنسوزن شدن درد جانگاه و فرساینده.
* اگرچه کیفیت درد به طور گستردهای در ارزيابي سلامت مورد
استفاده قرار میگیرد» اما کیفیت ناراحتی عموما مورد استفادهی
ار گونومیستها نبوده است.
* شاید علت اين امر نامشخص بودن مفاهیم گوناگون کیفیت است؛
در حالی که مفاهیم شدت. محل و الگوی زمانی غالبا روشن
است.
صفحه 23:
توصیف ناراحتی:
۳-محل
موضع ناراحتی عموماً یا به وسیلهی نقشهی بدن و یا با ارجاع به یکی از
قسمتهای بدن مشخص میشود.
cpl ple جایی که ناراحتی قسمت خاصی از بدن موردنظر است. باید برای
فرد مشخص نمود که اطلاعات موردنیاز در رابطه با ناراحتی (شدت؛
کیفیت و الگوی زمانی) منحصراً مربوط به آن قسمت خاص از بدن
میباشد.
زمانی که ناراحتی قسمتهای مختلفی از بدن مدنظر است. از فرد خواسته
میشود تا ناراحتی قسمتهای مختلف را تعیین نماید. فرد میتواند نواحی
دچار ناراحتی را با علامت گذاری روی نقشهی بدن مشخص سازد.
صفحه 24:
صفحه 25:
a
توصیف ناراحتی:
الگوی زمانی -۴
* الگوی زمانی ناراحتی با استفاده از دادههایی که در مورد ناراحتی
در زمانهای مختلف جمعآوری میشود تعیین می گردد.
بسته به اينكه ارزيابى ناراحتى به جه علت صورت مى كيرد»
فاصلهى زمانى ميان نوبتهاى جمع آورى دادهها از جند دقيقه
(برای کارهای سخت و شدید) تا چند ساعت (اگر نوسان روزانه
مورد توجه است) و یا چند روز و یا حتی بیشتر متغیر است.
صفحه 26:
با SS
برخی اصول مهم در اندازهگیری ناراحتی
* اندازه گیری ناراحتی احتمالاً در ارز
تناسب و عدم تناسب فیزیکی
سودمند است.
"" استفاده از کلمهی ناراحتی به طور تنها به اعتبار ارزیایی کمک می کند.
" اراحتی یک تجربهی ذهنی است و به همین دلیل تنها میتوان آن را از
طریق گزارش و اظهارنظر فرد اندازه گیری نمود.
& شدت. موضع و الگوی زمانی از جمله پارامترهای مهم در مبحث
ناراحتیاند.
* احتمالاً مقیاس چشمی شییهسازی کاربردیترین مقیاس برای اندازه گیری
شدت ناراحتی است.
صفحه 27:
2
نتیجه گیری و توصیه ها
# ناراحتی متغیر ارزشمندی است که با استفاده از آن ار گونومیست
میتواند تناسب فیزیکی میان کار گر و کار او را ارزیایی کند.
* چندین دهه تجربهی علمی ار گونومیستها در زمینهی تحقیقات
درد باعث توسعه و تکامل ابزارهای ارزیابی ناراحتی شده است
که ساده و معتبر بوده و حساسیت بالا دارند.
صفحه 28:
تا *
نتیجه گیری و توصیه ها
"" برای ارزیابی شدت ناراحتی» استفاده از مقیاس چشمی
شبیهسازی یا مقیاس نرخ گذاری عددی کلامی توصیه می شود.
"" برای تعیین موضع ناراحتی استفاده از نقشهی بدن توصیه می
ag
"" برای ارزیابی الگوی زمانی ناراحتی استفاده از مقیاسهای ذکر
شده در زمانهای گوناگون از شیفت کار توصیه می شود.
صفحه 29: