اشکال دارویی در طب سنتی ایران

صفحه 1:


صفحه 2:
اشكال دارویی در طب سنتی ‎lz‏ 

صفحه 3:
#مجموع تمامی علوم نظری و عملی که در تشخیص طبی, پیشگیری و درمان بیماریهای جسمی, ذهنی یا ناهنجاریهای اجتماعی به کار می رود و به صورت گفتاری و نوشتاری از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته باشد #سازمان جهلنی بهداشت در سال ۲۰۰۲ از واه طب مکمل و جایگزین به جای طب سنتی استفاده کرد #طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی, به مجموعه‌ای از روش‌های تشخیصی و درمانی گفته می‌شود که با تفکر حاکم بر سیستم‌های بهداشتی رایج تفاوت کلی 51 

صفحه 4:
#بيش از دهها نوع مکتب درمانی به عنوان طب مکمل در کشورهای مختلف جهان شناخته شده است ‎O‏ طب سوزنی, هوميوياتى» آیورودا, رایحه درمانی و... ‏* از معروف‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به طب سنتى ایران اشاره کرد. ‎ 

صفحه 5:
در جهت حفظ سلامتی و یا ايجاد بیماری باشد. شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتاب قانون می فرماید: #طب علمى است که به واسطه آن احوال بدن انسان شناخته می شود از جهت الم که مرح سامی وبساری آن ات نا مت و لد بو ود رز ‎De‏ ‏کند و در صورت از دست رفتن سلامتی, آن را به بدن برگرداند. 

صفحه 6:
هدف از این تعاریف این است: وظیفه اصلی پزشک حفظ تندرستی انسان است درمان در اولویت بعدی طب سنتی قرار دارد. #در واقع پیشگیری مقدم بر درمان است. ‎ae‏ بندی طب: طب نظری: #طب عملى ‎ 

صفحه 7:
دانشی که چگونگی عملکرد د طبیعی و تغییرات بدن انسان و عوامل موثر پر آن را که منجر به سلامتی یا پیماری می شوند. بررسی کرده. نهايتاً پزشک را به تشخیص راهنمایی می کند. طب نظری شامل سه بخش است: #امور طبیعیه: اموری که هستی, قوام و حفظ کمالات جسمی بدن انسان بر آنها مبتنی است (معادل فیزیولوژی) #اسباب و علل: علت ایجاد تفیبرات در بدن انسان و عوامل موثر بر آن و چگونگی بروز بیماری را بررسی می کند. (اتیولوژی و فیزیوپاتولوژی) #دلایل و علائم: که به بررسی علائم و نشانه ها می پردازد و پزشک را برای تشخیص حال سلامت با بیماری راهتمایی می کند, مانند تشانه های مزاجی و غلبه اخلاط. نض ‎ale‏ ادرار شناسی 

صفحه 8:
#شامل روشهایی است که برای حفظ سلامتی (حفظ الصحه) یا باز گرداندن سلامتی (علم معالجات) بکار می روند. حفظ الصحه: در این علم به تداییر نگاهداشت تندرستی پرداخته می شود #معالجات: در اين علم انواع روشهای درمان بیماران مطرح است شامل: الف- تدابیر ‎oe‏ ب- دارو درمانی #اعمال یداوی 

صفحه 9:
روسازی سنتی #درمان در طب سنتی: #درمان با غذای مطلق : حرارت بدن بر آن تاثیر می گذارد و قابلیت تبدیل به عضو شدن دارد. گدرمان با غذای دوابی: خاصیت غذائی و قابلیت تبدیل به عضو را دارد. اما تا حدودی خاصیت ‎a‏ و تاثیر بربدن را نیز دارد.مانند: کدی کاهو خربزه. انگور. نخود. لوبیا و . #درمان با دوای ‎wl‏ : خاصیت درمانی آن ببشتر از غذائیت آن می باشد و تاثیر هبدن شم از تائی بشن بر آن ات مان تره خرفه نعناء سیر... #درمان با داروی مطلق. کاملا با حرارت یا برودت یا رطوبت خود بر بدن تاثير گذاشته و بدن را از خود متاثرمی سازد. مثل: فلفل, کافور, زنجبیل ... 

صفحه 10:
داروها نیز مانند سایر موجودات از عناصر اربعه تشکیل شده اند. از نظر ‎LS‏ رکن یا عنصر عبارت از جسم بسیطی که به غیر خود تجزیه نمی شود و اجزای اولیه همه موجودات اعم از انسان, حیوان, نبات و جماد می باشد و تعداد آن چهار است. آتش عنصری در کل آتش نماد جسمی است که در نهایت گرمی است. * آب نماد جسمی است که در نهایت 3 © خاى نماد جسمى است كه در نهايت خشكى است هوا نماد جسمى است كه در نهايت تر 

صفحه 11:
هرکدام از عناصر نام پرده شده علاوه بر کیفیت غالب و بارز کیفیت مغلوب و پنهان هم دارند: * آتش: خاصیت غالب گرمی. خاصیت پنهان خشکی #هوا: خاصيت غالب تری, خاصیت پنهان گرمی آب: خاصیت غالب سردی, خاصیت پنهان آن تری #خاک: خاصیت بارز خشکی: خاصیت پنهان سردی * منظور از استفاده از این چهار رکن جهت نزدیک سازی مفاهیم طب سنتى است یعنی منظور از خاک همین خاک متعارف نیست. 

صفحه 12:
رات ره مس دریگن در طب سنتی به مفهوم کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان متضاد با یکدیگر و فعل و انفعال آنها در یک جسم مرکب بوجود می آید. #هر جسم مرکبی از چهار رکن تشکیل شده و اختلاف مقدار این عناصر در اجسام کچ از هر کدام از اين ارکان, تعیین کننده اج جسم مرکب خواهد بود. 10 1213037300 ن سنهایت مراج وجود دارد(بدلیل نسبتهاى كوناكون آميختن عناصر جهاركانه با يكديكر) © بنابراين : هيج دو موجودى يكسان نيستند و درمان يك بيمارى در دو فرد نمى تواند كاملا يكسان باشد. درمان دارورى در اقراد مختلف بدليل تفاوت مزاع افراد و داروها با هم , متفاوت مى باشد. 

صفحه 13:
#مزاج معتدل داروها: منظور آن است که با ورود داروی معتدل به بدن , کیفیتی در بدن ایجاد می شود که از کیفیت موجود در بدن بیشتر نخواهد بود. معتدل نسبت به عملكرد دارو در بدن انسان اطلاق می شود مثل عناب. #مزاج غير معدل اگر دارویی وارد بدن شود و تحت تاثیر حرارت غریزی بدن قرار گیرد کیفیتی در بدن ایجاد می شود که از کیفیت طبیعی بدن پیشتر یا کمتر خواهد شد. #مزاج مختلف: اكر دارو در بدن اثر واحدی نداشته باشد. مثلا آثار گرم کننده و سرد کننده را با هم به صورت همزمان نشان دهد. مرکب المزاج گویند. مثل 

صفحه 14:
شناسایی مزاج داروها ‎Se ee reel‏ وت ‎sence‏ ] #الف: تجربه #مزاج دارو بايد خالى از كيفيات مكتسبه باشد #در افراد جوان با مزاج معتدل بايد شناسايى انجام شود © تجربه باید با داروی ضعیف و مقدار کم آغاز شود ‎O‏ ار رورا و وا 0000 12001 یا موقت) تجربه فقط باید در نوع انسان انجام شود و تجربه بر روی حیوان قابل تعمیم به انسان نيست. ال هب 9 5 استفاده ازتجربه دیگران در صورتی که قبلا تجربه شده است. 

صفحه 15:


صفحه 16:
* نک ویو چندان فابل اعتماه یست #رنگ سفید در اجسام دارای رطویت دلالت بر جوهر سرد دارد #رنگ سفید در اجسام خشک و سست دلالت بر جوهر گرم دارد. i? ‏بوی حاد و تیز و نافذ دلالت بر گرمی دارد‎ لك دی دارد #بوی ملایم دلالت بر اعتدال مزاج دارو دارد. 

صفحه 17:
بررسی مزه داروها بی مزه سرد وتر شور گرم و خشک 13 گرم و خشک ‎Ere 3‏ 

صفحه 18:
اقسام دارو در طب #داروهای مفرده: داروهای ساده و غیر ترکیبی شامل گیاه. حیوان, مواد معدنی که ۰ درصد آنها را گیاهان تشکیل می دهند. *گیاهی: میوه هاء ‎allo‏ هاء كل هاء برگها, شاخه هاء ريشه, پوست. عصاره. صمغ #حیوانی: اعضای حیوانات» احشاء زهره. برخی حشرات و ... #معدنی: سنگها و انواع خاکها مانند گل ارمنی, چیزهایی که از زمین می جوشد مانند نفت» قیر و ... گتاروهای مرکیه داروهای کهار رفس داروهای رد با ی و #شامل قرص, شیاف, شربت. معجون, سکنجبین و .. 

صفحه 19:
کتب مفردات: به کتابهایی اطلاق فى شود كه در آن ها داروهای نباتی, حیوانی و معدنی غیر مرکب معرفی و بحث می شوند. در این کتابها ماهیت گیاه. رویشگاه, کیفیت و مزاج. افعال و خواص ‎lS‏ دوز دارو ذکر شده است. الحاوی, الصیدنه. تحفه حکیم مومن, مخزن الادویه کتب قرابادین: ؟اطلاعات مربوط به اشکال و انواع مختلف داروهای مرکبه سنتی, روش تهیه آنها و نیز موارد استفاده آنها و احیلنا روش استفاده کردن وموارد منع مصرف آنها و مدت ماندگاری دارو در این کب ذکر شده است. قرآبادین کبیر, قرابادین صالحی, قرابادین شفاهی, قرآبادین اعظم 

صفحه 20:
#داروهای گیاهی: #صمقها: عم ميد اد كال *كلها وبركهاى خشك: يك تا دو سال #روغنها: روغنهاى سرد حداكثر تا سه هفته و روغنهای گرم تا یک سال #میوه های خشک: حداکثر یک سال #مغزها: چنانچه در قشر خود باشند حداکثر یک سال و خارج از آن کمتر از یک ۳ بزرها: دو تا سه سال #ريشه و پوست خشک گیاه: از سه تا ده سال 

صفحه 21:
دلایل احتیاج به داروهای مرکب ‎SESE STEIN‏ ۳ سس ‏از آنجلیی که داروی مفرده به تتهلیی در برابر امراض بخصوص امراض مرکب قادربه درمان نیست و قدرت کافی در از بین بردن مرض را ندارد. داروی مرکب ساخته می شود. ‎oo‏ داروها علاوه بر بیماری به اعضای یدن نیز آسیب می رسانند. بنابراین مصلحات یه آنها اضافه شوند. ‏#برخی داروها قدرت نفوذ و رسیدن به عضو هدف را ندارند بنابرلین بلیدبه آنها داروی نفوذکننده اضافه گردد. و برعکس ‏#جنانجه دارو بدبو وبد مزه باشد و طبيعت بدن آنرا نيذيرد. محتاج به اختلاط با داروهاى خوشبو و خوش طعم است. ‏#نکته. مر چه‌یا داروی با اعرای کمتر لثر بهتر دیده شو, مفیدتر است. نا تارك ‏کب قلیل الاجزا با اثر مشابه بهتر از داروی مرکب کثیر الاجزاست. ‎ ‎ 

صفحه 22:
© مراحل استفاده از داروها: غذای دوایی, دوای غذایی» داروی مطلق ترجیحا داروی ارزان و ضعیف مقدم بر داروی گران و قوی #ترجیحا داروی ملین مقدم بر داروی مسهل #ترجیحا داروی تجربه شده توسط حکما و اطبا ما تقدم, مقدم بر داروی جدید 

صفحه 23:


صفحه 24:
۴دوره پیش از اشکال دارویی: جویدن برگها, فروبردن دود, عصاره ‎sb‏ اولیه coe sree scl ‏سل او‎ سا دی اشتاا داروی سای تا وی سر[ شده در آزادسازی دارو, مانند شا بو ,۳ *نسل سوم: سیستمهای با کنترل دقیق سرعت ريليز دارو در بازه زمانی #نسل چهارم: شامل هدف درمانی و سیستمهای پاسخگو بر پایه نیاز سیستم بیولوژیک تنظیم می گردد. #نسل ‎OF teri,‏ درمانی. 

صفحه 25:
*اين سیستم بر مبنای قوام. شکل, روش ساخت و محل آثر.... دسته بندی می شود © بيشتر در نسل یک دارورسانی قرار می گيرند. مى توان اين اشكال دارویی سنتی را به روز و به سایر نسلهای داروسازی وارد نمود. 

صفحه 26:
اشکال دارویی سنتی بر اساس محل استفاده و نحوه مصرف فرآورده دارویی به ۵ باب تقسیم می شود ۱- محدوده سر ۲- فضاى دهان ای ۱۰ ۶ اشکال موضعی ۵- اشکالی که در ناحیه واژن و رکتوم می شوند 

صفحه 27:
داروهای مورد استفاده در اعضای راس شامل: ادخنه انکبابات. بخورات سعوطات. نشوقات :New Dosage Form ‏لخالخ, شمومات. غوالی‎ " Spray 2 Sas Drops Sa Ivaporaton Ss Aroma 

صفحه 28:
سس سس سس سس ‎Ds ses Oe‏ #انکباب: در لغت به معنى در رو افتادن و ميل كردن #به اصطلاح اطبا سر را خم كردن و بخار گرفتن خواه پارچه ای بر سر انداخته شده باشد یا نه. در واقع ادویه ای که می جوشانند و سر را بر بخار آن نگاه می دارند. #جهت درمان انواع سردرد. سرگیجه, لقوه, دندان درد مورد استفاده قرار می گرفته است. #بخورات: #دارویی را گویند که در آب بپزند و بخار آن را بگیرند و یا بر آتش نهند و دود آن را استعمال نمایند. ۴ هپت درمان سبنوریت گرفتکی نی و هیود -رماخوردگی و ابررش ی 

صفحه 29:
#داروی به بینی ریختنی یا در بینی چکاندن. هر داروی مایعی و یا جامدی که کاملا سائیده و بسیار نرم شده و با روغن مخلوط و به شکل مایع در بینی ریزند #اختراع جالينوس. #جهت درمان بیماریهای سر؛ چشم , ‎as‏ و بينى #نشوق: #نشق به معنى بوئيدن و استنشاق به معنى به بينى كشيدن هر جيز مايع روان است "عي ران درن لكر گرفتکی بیتی: #سعوط را به بینی می چکانند. اما نشوق را به بينى بالا مى كشند. 

صفحه 30:
‎ole get‏ نفوخات. عطوسات ‏سس )6 ل سا ‏#شمومات جمع شموم به معنی بوئیدنی ها ‎ ‏#داروهای بوئیدنی تر و خشک جهت درمان امراض سر و مقوی مفز می باشند. #ادویه را کوبیده و الک می کنند تا مانند غبار شود در پیش بینی نگاه می دارند و استشمام می کنند. به صورت متوالی و پی در پی به مدت دو ساعت یا بیشتر ‏#باعث تقويت مغز و تعديل مزاج آن مغز در بیماریهای مغز می گردد. #نفوخات و عطوسات: ادويه اى كه بسيار نرم سائيده و بوسيله يك نى باريك در بینی می دمیدند. ‏جهت ایجاد عطسه, زکام, خونریزی بینی ‎ ‎ 

صفحه 31:
© شمو مات شکل دارویی امروزی ندارد و فقط در رایحه درمانی یا آروماتراپی مشابه آن در فرهنگهای گوناگون وجود داشته است. "#شکل دارویی بخورات امروزه جهت ضدعفونی و مرطوب سازی هو | در بازار دارویی وجود دارد. 

صفحه 32:
#باب دوم: اشكال موضعى دهاتى: New Dosage Forms: Gargles Tooth powder Mouth Wash 

صفحه 33:
*غرغره و مضمضه: دارویی مایع که ‎eee‏ ‏اما فرو نمی برند. #بايد مريض غرغره را مدتی در دهان خود نگاه دارد. و دائم تکرار شود. غرغره کردن رای در تا اه انم کر مرش ‎Ue Ce Sete pee‏ #سنتات داروهابی که ‎a ls Bu Gly all Gl‏ پودر حاصل را بر دندانها می مالند. #مخترع آن چرجیس فرزند بختیشوع * روزى دو باريا بيشتر انگشت سبابه یا وسطی را تر کرده و بر دارو نهاده و سپس بر لثه و دندانها می کشند. سپس یک ساعت صبر و دوباره تکرار می کنند. قبل از استفاده از سنون دهان و دندانها باید شسته شوند. 

صفحه 34:
#امروزه اشکال دارویی گوناگون با فن آوری بالا برای بیماریهای دندان و لثه بکار مى روند ‎Pastes,Gel, Adhesive Patches, Periodental : |.\:°‏ 5 علاوه بر اینها پودرهای دندانی که توسط مسواک بکار می روند نیز ‏وسود دار ‎ 

صفحه 35:


صفحه 36:
#داروهای خوراکی مایع: - اشربه و سکنجبینات - طبیخات و مطبوخات - نقوعات. عصارات New dosage forms: Syrup extracts 

صفحه 37:
شربت اختراع جالینوس و برخی گفته اند فیثاغورس و برخی بقراط #روش تهیه اشربه: گیاه در چهار برابر وزن خود لب خیسانده و سپس با حرارت ملایم پخته و بعد صاف نموده با نصف ان شکر به قوام می آورند. #عمر شریتها از یک تا چهار سال (سکنجبین ها) #سکنجبین: #معرب سرکه انگیین #مخترع آن بقراط #سکنجبین ساده: سرکه وقند است. اگر اجزا مساوی باشد کیفیت سرد دارد اگر قند آن دو برایر سرکه باشد کیفیت آن معتدل خواهد شد. 

صفحه 38:
#در ساخت سکنجبین از انواع میوه و بزرها و ريشه ها مى توان استفاده کرد. *منافع سکنجبین: کاهش عطش, تسکین صفراء رقيق كردن ادرار, ملين, کاهش #نکته: بهتر است سکنجبین زیاد ترش نباشد مضرتها: مضر برای اعصاب و بیماریهای عصبی, کاهش میل جنسی, ایجاد زخم سیستم گوارش, محرک سرفه 

صفحه 39:
گامروزه شربتها بسته به پلیه حلال آبی یا هیدروالکلی به دو گروه شربت و الگزیر تقسیم می شوند. در صورتی که در طب سنتی حلال شربتها آب است. #در لین شربت برخلاف طب سنتی از عسل به عنوان شیرین کننده استفاده نمی شود. و شیرین کننده های مصنوعی. شکر, سوربیتول بيشتر بكار مى روند. #سکنجبین بر خلاف طب سنتیبا عنوان 036[71061) بیشتر مصارف خانگی و غیر داروی دارد: یک فرآورده داروییبا نام 0307061 ۹01111 یا همان سکنجبین عنصلی توسط 32 در سال ۱۹۷۳ معرفی شد. #در کتاب رمینگتن به یک گروه از فرآورده ها بنام عسلها اشاره نموده که پلیه آنها سل اس رامو اسان ای تا 

صفحه 40:
‎O— Se seein‏ سس سس سس سسا ‎ol geal ee]‏ آنرا استسال کنند. لا درمانی آن معادل شریت هاست. ‎ ‏©جرشائده ‏#روش تهیه: گیاهان را کوبیده و یک شبانه روز در آب مى خيسانند سيس مى جوشانند و صاف کرده: استفاده می شود. ‏#نقوعات یا خیسانده ها: گياهان در آب گرم يا عرقیات مناسب به مدت ۲۴ ساعت و گاهی تا سه روز خیسانده شده . سپس صاف کرده بدون جوشاندن استفاده می شوند. ‏#در بیماریهای گرم (انواع تب ها) و در فصل كرما و أكر دارو حساس و لطيف (افتیمون) باشد و خاصیتش با پختن از بین برود از خیسانده استفاده می شود. ‏عدر نها ضعیف و تا حدگنر هش ساعت باید مصرف خود, ‎ ‎ 

صفحه 41:
#جوشاندن یا 600611010( امروزه جزو روشهای استخراج است. محصول حاصل به عنوان شکل دارویی استاندارد عرضه نمی شود. گام وره ار ان را سای اشحال داروی بدوش می فشند. استفاده از تی بگ ها امروزه شاید تا حدودی به جوشانده های طب سنتی نزدیک باشد. 

صفحه 42:


صفحه 43:
رب: قشرده و عصاره هر گیاه را گویند و در اقع آب برخی میوه ها و یا خیسانده هر قسمت دیگر از گیاه که به قوام آورده شود. رب می گویند مثل رب گوجه. رب انار رب به *بهترین راه استفاده و نگهداری میوه ها #بهتر است قدری شکر یا عسل یا شیره انگور به آنهاافزوده شود تا موقع به قوام آورد بر شعله آب كياة نسوزد. #مخترع رب فیتاغورس فرق رب و شربت: # در قوام # در میزان شکر عم ربهاء تا مه سال 

صفحه 44:
#مربا: آنچه از گیاه که در عسل یا شیره انگور یا قند پرورده شود. مربی گویند. #مربا ها معمولا برای پاکسازی بدن از رطوبات و فضولات بعد از غذا و تقویت معده و امعا و برای خوشبو نمودن دهان و تقویت میل جنسی و .... استفاده می شوند. #عمر مربا: سه تا چهار سال #لعوقات: ‎Je‏ دارويى ما بين شريت و معجون است. وه لن انكشت بيج نيز مى گفتند. مانند آبنیات در دهان نگاه می داشتند تا لثر دارو کم کم آشکار گردد. بیشتر برای بیماریهای تنفسی کاربرد داشته است. باید قوامی شبیه به عسل داشته باشد. تا به آرامی از مری بگذرد و ار دارویی خود را در مسیر اشکار سازد. #عمر لعوق: سه تا چهار سال 

صفحه 45:
مقایسه با سیستم دارورسانی امروزی هو گروه از اشکال دارویی به ‎wes OG‏ ۴ ها که لشکلداروبی‌ملیع هیسکزز و شبرینی‌هستند که بسه لهستگی در دهان‌مزد مزد می‌شسوند 6ب ال بسیدنيهاکه شبیه لبنبات‌هستند مانند لازنج فنتلنیل 

صفحه 46:
امعاچین: از عجین به معنای خمیر می باشد. دارویی است که اجرای آن با عسل و با شیره قند و یا شربتهای دیگر مخلوط و به مدت چهل روز می ماند تا فرایند تخمیر در آن صورت پذيرد. #انواع معاجین: شیرین مزه, تلخ مزه #وظایف: #أكثرا مسهل هستند. #تقویت اندامهای داخلی #تفتيح و باز كردن كرفتكى ها #فربه سازى #عمر معاجين: سه تا جهار سال 

صفحه 47:
‎eee‏ حل سيا #اطریفل معجونی است که از حداقل سه داروی آمله, هلیله, بلیله تهیه مى گردد. #اگر فقط حاوی این سه میوه باشد اطریفل صغیر نامند. اطریفل زیر گروه معاجین است. #خواص: مقوی اعصاب و اندامهای داخلی, ایجاد لاغری #مخترع: اندروماخس اول #شرایط نگهداری: پس از تهیه باید در ظرف شيشه ای یا چینی نگهداری شوند. پس از آماده سازی ظرف چهار تا پنج هفته استفاده نمایند. ‎ ‎ 

صفحه 48:
اشکال دارویی در طب سنتی ایران ‎eel‏ حدر سس <<" ار #اشکال خوراکی جامد: | سفوف قرص ‎New Dosage Forms: a‏ ‎Sachet‏ ‎Tablets‏ ‎Capsules‏ ‎Draje ‎ ‎ 

صفحه 49:
0 © سفوف يا پودرهای گیاهی خوراکی (معمولا از برگ و بزر استفاده می شود) #بودرهای خشک که موقع مصرف به صورت خاک که بر گف دست و با روق زبان می ریزند و يا مخلوط با آب. شیر. آب میوه استفاده می شده است. #؟مخترع آن: بقراط حکیم شاگرد اسقلیموس بوده است. * عمر مفید آنها در کتب سنتی (قرآبادین) 40 روز ذکر شده است. # بدلیل ریز شدن سریعتر مواد موثر خود را از دست می دهند. * اندازه ذره ای: گیاهان را آسیاب کرده و الک می نمایند. پودر گیاهی برای برخی بیماریها ریز همچون غبار و برخی جریش يا نیم کوب تهیه می شد. © سفوفات بهترین دارو براي بیماریهای معده و امعا و بهترین داروها در ضعف کبد وطحال و کلیه. *؟بهتر است در زمستان با آب گرم و در تابستان با آب سرد میل شود. 

صفحه 50:
پودرها و گرانولهای خوراکی 1-1 دی بای بای وی ام مخلوط با اب با سای مایعات گدلایل ساخت دارو به شکل پودر: گافزایش ماندگاری لا بودن دوز دارو #نايايدارى در محیط مایع 

صفحه 51:
ال جح 0 #داروهای کوفته و سرشته و به صورت كلوله هاى كوجك به اندازه نخود و كوجكتر ساخته مى شود مات ار م تهيه و سيس به شكل حب سازند و در سايه خشك مى كنند.(زير كروه معجون) #دلایل ساحت حبوب: سهولت بلع. معاف شدن بیمار از خوردن معاجین بدبو و بدطعم. #حب ها بر دو نوعند: حب مسهل و غیر مسهل #حب مسهل: دردهای مفصلی, تقویت معده و بیماریهای سر #حب ‎nb‏ مسهل: تقویت. معده مان مان کاری له به مولد سارنده از دوسال تا یک ماه مفاوت است 

صفحه 52:
#داروی جامدی است که از معاجین ساخته می شود.به شکل گرد و دایره ای تهیه می شود. #جهت حفظ قوای داروهاء به شکل قرص تهیه می شود. * مخترع قرص: اندروماخس #طرز ساخت: دارو را تميز و جدا جدا کوفته و للک کرده و وزن نموده و نهایتا مخلوط با عرق. شربت و آب (ترجیحا مایعی چسبناک) و به شکل قرص می سازند. # هر قرص معادل یک دوز دارو ساخته می شود. زمان ماندگاری: چهار سال 5 آنجلیی که سایز لین قرصها بزرگ می باشد. قرص خشک شده را کوفته روش مصرف: از وسایده ویس با اب باب موه ولعاب کاهان دیگر مخلوط و مل می شود # محلول حاصل بهتر است در زمستان با اندکی گرم و در تابستان با اندکی سرد ميل شود. 

صفحه 53:
مقایسه با سیستم دارورسانی امر زی عا قرصهای قدیم شکل ابتدایی از قرصهای امروزی هستند. #امروزه قرصها به روش گرانولاسیون (خشک و مرطوب) و به صورت معمولی کنترل ریلیز و ... و در مقیاسهای صنعتی و با دستگاههای مدرن ساخته می شوند و بیش از ۵۰ درصد اشکال دارویی بازار به شکل قرص تهیه می شود #در کتب قدیم شکل قرص بسیار محدود و کم مصرف بوده است این تفاوت ريشه در صنعتی شدن تولید دارد. مراحل ساخت قرصها اما در گذشته و حال تا حدودی بر هم منطبق است. #کوبیدن, الک کردن. خمیر کردن با یک ماده چسباننده (بایندر» پرس کردن. 

صفحه 54:
اشکال دارویی در طب سنتی ایران الا حل سس ] #باب جهارم: اشكال موضعى غير دهانى ‎oles!‏ خضابات ' غسولات. نطولات» آبرنها اطليه. لطوخات ضمادات Local Dosage Forms: ‏مراهم و قیروطیات‎ " Solutions Lotions Cream | کمادات و ذرورات 

صفحه 55:
#ادهان جمع دهن به معنی روغن #روغنها اکثرا موضعی استفاده می شوند. مخترع روغن: فیثاغورس #روشهای روغن گیری: #فشردن که بیشتر برای دانه ها و بیرهای روغنی بكار ميرود. خیساندن در روغن و در آفتاب قراردادن. هر هفته گلها را عوض کرده و گل تازه در آن می ریزند. (گلها) خیساندن در آب برای یک شبانه روز. سپس با شعله ملایم می جوشانند و نهایتا صاف کرده و با مقدار مساوی از روغن کنجد یا زیتون مخلوط کوده و با شعله ملایم حوارت می دهند تا آب بخار شده و روغن بماند.(برگها) 

صفحه 56:
© اطليه جمع ‎WS‏ دارویی رقیق القوام که بر بدن مالند. * در بیماریهای پوستی و بتورات و شوره و خشکی پوست نافع و سریع الاثر هستند. # نحوه ساخت: داروها را کاملا سائیده و با مایعات مختلف مانند آب سرشته و رقیق نموده و به موضع مى مالند. زمان ماندگاری: اثر آن کوتاه است و پس از مخلوط شدن با مایع بلافاصله باید مصرف شود * اضمده جمع ضماد: داروهای با قوام غلیظ (با لاب یا آب)که نرم هستند و بر عضو می مالند و سپس آنرا می بندند. ممکن است پایه روغنی داشته باشد یا نداشته باشد. در واقع بستن خمیری از دارو بر موارد مصرف: ضد درد. ضد ورم * مختر: فیناغورس * زمان ماندگاری: پس از آماده سازی تا حداکثر ۱۰ ساعت * فرق ضماد و طلا: ضماد غلیظ و طلا رقيق مى باشد. 

صفحه 57:
مقایسه با سیستم دارورسانی آمروز روری الا حي سس سسا #امكال امروزى لوسيونها و لينمانها. كرمها و يمادها و زلها براى مصارف يوستى بسیار پر مصرف هستند. از سویی واژه ۵10018510 که به فارسی ضماد ترجمه شده است. اما مصرف محدود داشته و فقط جهت سرباز كردن و خارج كردن عفونت بكار مى روند. *اما از تعاريف اين كونه برمى آيد كه ضمادها زير كروه پمادهای امروزی باشند. از طرفى جون حاوى يودر كياهى هستند مى توانند 83516 در نظر كرفته شوند. 

صفحه 58:
* داروهايى كه ساييده و با موم و روغن مخلوط شده و برای در: ورمها بكار می رفته است. # موارد مصرف: پاکسازی و التيام زخمها و جراحات و ترمیم زخم با رویش پوست جدید در محل * مخترع: بقراط * نحوه ساخت: ادويه مناسب و تازه را انتخاب و بسيار نرم آسياب کرده. آنگاه موم را در روغن آب کرده و کم کم به مخلوط پودر ها در هاون اضافه می کنند و هم زده تا مخلوط همگنی حاصل شود. گتهی محلول جوشانده گیاهی نیز به ترکیب موم و روغن افزوده می شود. * بسته به فصل استفاده میزان موم و روغن متفاوت است در فصل تابستان میزان روغن به کمترین امقدار خود مى رس پس از ا ا مدت زمان ماندكارى: مرهم حاوى صمغها تا ‎٠١‏ سال و مرهم حاوى اسانسها تا يكسال. 

صفحه 59:
#دلایل استفاده از روغن در مراهم: #هر روغنی خود دارای یک خصوصیت درمانی خاص خود می باشد که می تواند تا حدودی به بهبود زخم کمک نماید. (روغن گل کمک به سریعتر خشک شدن زخم می نماید) روغن کمک به ماندگاری بیشتر مرهمها بر محل زخم می شوند. #برخی ‎col Yes,‏ حفظ قوت داروها می شوند و نمی گذارند زود فاسد گردند #دليل استفاده از موم در مراهم: له فواء 0 فرصت جذب در محل را بيابد. 

صفحه 60:
مقایسه با سیستم دارورسانی آمروز روری #مراهم داروهایی با پایه چرب یا جاذب هستند و در گروه پمادها قرار مى كيرند #شرط قرار گرفتن در گروه پمادها نیمه جامد بودن است. جزو پمادهای چرب (01۳100621 ۳۵17) و پمادهای جاذب تاصمحصاهزه صمتا۸۵50:0) قرار می گيرند. پایه های جاذب پایه هایی هستند که توانایی جذب آب داشته باشند. پایه های جاذب شامل: موم. لانولین و اوسرین... می باشد. 

صفحه 61:
#نشستن یا نشاندن بیمار در آب خالص یا آب جوشانده گياهان سرد یا گرم به نحوی که تمام بدن وی در آب باشد و سرش خارج از آب قرار گیرد(گرم یا نیم گرم). #يا ريختن اين مايع بر روى يك عضو آسيب ديده همراه با مالش دادن عضو جهت ‎le‏ بهتر دارو به ان عضوانطول). #انواع آبزن: #مرطوب: معمولا جهت بيماريهاى خشك. #خشك: ايجاد تعريق در محيطى كرم (معادل سوناى امروزى) جهت درمان ‎elas‏ ل 3 

صفحه 62:
اشکال دارویی در طب سنتی ایران اشکال استعمالی از ناحیه واژن و رکتال: حمولات. فتائل فرزجات لا شیافات حقن New Dosage Forms: Vaginal Tablets & Creams or Gels Rectal suppositories Enema 

صفحه 63:
شیاف در طب سنتی برای درمان امراض اندامهای تحتائی مانند پشت درد و کمردرد. بیماربهای کلیه, روده ها ومع و .. استفاده می شده ات عوارض مصرف: کترت مصرف شیاف خود باعت بروز بواسیر می گردد. * مدتماندگاری: شش سال نحوه نگهداری: در ظروف دربسته شيشه و درب آنرا کاملا بسته نگاه میدارند. * حقنه: گياهان داروبی را در آب می جوشانند و مایع حاصل را از راه مقعد توسط انبویه یا محقنه به داخل أرسال مى نمایند (امروز به آن تنقیه گویند) مخترع: بقراط موارد مصرف: دل درد. قولنج, دردهای کلیوی و مثانه و خارج کردن فضولات در هنگام پبوست. ضعف معده در پذیرش برخی داروها * میزان حقنه: هر دفعه بیشتر از ۵۰ متقال نباشد.(۲۰۰ گرم) * غلظت متعادل داشته باشد. نیم گرم باشد. e ۰ 

صفحه 64:
عا مقایسه با سیستم دارورسانی آمروزی #امروزه محلولهای رکتال (انما) و واژینال (دوش واژینال) مشلبه حقنه های طب سنتی وجود دارد و هدف لن شستشو و رساندن دارو به صورت سیستمیک و ی #امروزه شیافهای رکتال و واژینال نیز موجودند #يليه شیافهای آمروزی ‎PEG‏ و گلیسروژلاتین؛ وایتپسول که ‎ak‏ های چرب و مخلول ‎es Ole‏ باق #امروزه.با روشهاى قالبكيرى ساخت شياف صورت عى كيرد در حاليكه در طب سنتى با روش هاى دست ساز 

صفحه 65:
#فرزجه معرب پرزه ی فارسی است پشم پاره یا خرقه ای را گویند که آن را تر کرده و به ادویه تر یا خشک آعشته می نمایند و از طریق واژینال استعمال می نمایند. "#موارد مصرف: امراض رحم احتباس ادرار, آمنوره. دیسمنوره. منوراژی» سقط یرل داروی کدا مد یعرف له رد مفص با زارت ی ادن مکی است به شکل شیاف پر ساحته دوند. 

صفحه 66:


صفحه 67:
اکسیپیانتها در داروسازی سنتی ‎O- SETS TIS‏ سا ‏هر فرم سیون برای ساخته شدن دارای یک ماده دارویی اصلی و سای ا انوي عنوان اکسیپیانت می باشد. ‏8اکسییانتها نقش مهمی در سرنوشت دارو و اثر بخشی آنها ایفا می کنند.مانند اثر بر جذب. اثر بر ماندگاری و در جایی خاص از بدن اثر گذاشتن. ‎sp‏ فرمولاسیونهای قدیمی نیز چنین بوده است. ولی با توجه به سطح دانش روزگار خود گاهی مکانیزم و هدف از استفاده از اکسیپیانتها مشخص و گاهی نا مشخص بوده است و بر اساس تجربه به فرمولاسیون اضافه می شود. ‏#در طب سنتی اصول ساخت داروها و اشکال دارویی بر مبنای ترکیبات چند خاصیتی ‎Gl)‏ فالکنتال) بوده اس یمن برخی گناهان کر رفته هم دارو هستند هم اکسییانت. ‏#مثال نقش صمغ ها و لعاب دانه ها علاوه بر اثر دارویی به عنوان بایندر یا چسباننده بكار ‏می رفته اند. ‎ ‎ 

صفحه 68:
امولسیون کننده ها: پلی ساکاریدها مانند صمفها: صمغ عربی (ایجاد امولسیون روغن در آب)» كتيراء مصطكى. مقل اس رول هد زمره کاو موم محافظت میکروبی: *پرزرواتیوها شامل عسل, دارچین, مر مکی #جوشاندن و حرارت دادن #الکل #آنتی اکسیدانتها: ۰ برخی روغنها مانند روغن حب البان, طارونه #چسباننده 1710075 : صمغ ها, لعاب هاء ‎Led‏ عسل, ربهای شیرین, شکر و شيره ها 

صفحه 69:
*اسیدی: آفوره بی نمی سرکه سمای آیلیمی نشادر #قلیایی: بوره. جوش شيرين» #قوام دهنده ها: #قوام | ‎Consistency‏ مخصوص اشکال دارویی مایع و نیمه جامد بترش پذیری» سرعت ازادسازی دارو. ریزش در ظرف ته نشینی ذرات پراکند» قابل ماندگاری ور معل(ه آورده های برستی) #قندء جوشاندن تا حد غلیظ شدن, صمغ ‎da‏ لعاب هاء عسل, برخی روغنها(در فرآورده های موضعی و چشمی). موم 

صفحه 70:
#طعم دهنده ها و خوشبو کننده ها: لآ رها و ل ل را رشان ملت ات *جذب افزلها: افزایش جذب ‎(enhancers) S339 lat 52 bey)‏ #در طب سنتی به آن مبدرق گفته می شود: زعفران, سرکه, مشک یر کننده یا فیلر: نقش آن رساندن حجم یا وزن قرص به اندازه مناسب است. #نشاسته نمك هندی #بازكننده ها: (1(15112]601811]5) : تركيباتى كه كمك به بازشدن و تكه شدن ها می کند. مانند ترکیات ابدوست مانند ننک شک ‎ese‏ (بدلیا ساختمان بی کریناتی خود تولید 602 نموده و باعت باز شدن دارو می شود) 

صفحه 71:
اشکال دارویی در طب سنتی ایران 0[ حل سس - عقیلی خراسانی.م.ح.قرابادین کبی موسسه مطالعات تاریخ پزشکی. طب اسلامی و مکمل, تهران» ۱۳۸۷ هروی, م.ص.قرابادین صالحی, موسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی ‎ace‏ ی مقیمی. حمیدرضاء سیستمهای دارورسانی در داروسازی سنتی ایرانی. انتشارات محياء تهران» ۱۳۸۹ افشاری پون سلیمان آشنایی با مبانی داروسازی و اشکال دارویی سنتی ایران. انتشارات چوگان, تهران» ۱۳۹۲. | صادقپون اميد. راهنمای ساخت داروهای ترکیبی در آزمایشگاه داروسازی نی انتشارات المعی تهران ۱۳۹۱