اقتصاد کلان

اقتصاد کلان

اسلاید 1: اقتصاد کلانمدرس : علی رشید شمخال

اسلاید 2: فصل اولمقدمات و تعاریف

اسلاید 3: :(Macro Economicاقتصاد کلان(به بررسی متغییرهای کلی یا کلان اقتصادی جامعه در فرایند تولید،توزیع ومصرف کالاها وخدمات می پرداند. متغییرهایی مانند: تولید ناخالص ملی، درآمدملی،سطح قیمتها، اشتغال، بیکاری،مخارج دولت، مالیات،سرمایه گذاری، صادرات، واردات و...

اسلاید 4: :(Inflationتورم(افزایش پیوسته و مداوم سطح عمومی قیمتها دریک دوره زمانی مشخص را تورم گویند.معمولا در شرایط تورمی قیمتها به صورت خودافزا عمل می کنند.که از رابطه زیر محاسبه میشود: Pt – Pt-1 Pt.= Pt-1 xt – xt-1 xt.= نرخ رشد متغیرx xt-1

اسلاید 5: نکته : نرخ رشد را برای سطح درآمد و جمعیت می توان استفاده کرد و معمولا سالانه حساب می کنند ولی می شود آن را هفته ای یا ماهانه حساب کرد.آیا تورم همان گرانی است؟تورم افزایش سطح قیمتها است، اما پدیده گرانی علاوه بر سطح قیمتها به سطح درآمد افراد نیز وابسته است. چه بسا کالایی که برای یک فرد گران و برای فردی با درآمد بالاتر گران خواهد بود، پس تورم همان گرانی نیست.

اسلاید 6: انواع تورم براساس علت:(Demand Pull Inflation)1-تورم ناشی ازکشش تقاضا(Cost Push Inflation)2-تورم ناشی از فشار هزینه)Aggregate Demand( ADتقاضای کل)Aggregate Supply( ASعرضه کل

اسلاید 7: 1-تورم ناشی از کشش تقاضا:هنگامی که در جامعه برهرعلتی تقاضای کل جامعه برای کالاها و خدمات افزایش یابد منجر به انتقال منحنی تقاضای کل به سمت راست خواهد شد که نتیجه آن سطح قیمتها افزایش می یابدکه این تورم ناشی از کشش تقاضا می باشد.پدیده هایی که مثلا منجر به افزایش تقاضا می شود:افزایش مخارج دولت،مهاجرت به داخل،رشد جمعیت که باعث می شود تقاضا برای کالا وخدمات زیاد می شود.

اسلاید 8: 2-تورم ناشی از فشار هزینه:قیمت عوامل تولید،هزینه های تولیدکالاها و خدمات درجامعه افزایش یابد باعث می شود منحنی عرضه کل به سمت بالا یا چپ انتقال یابدکه درنتیجه آن سطح قیمتها افزایش یافته وتورم ناشی از فشار هزینه به وجود می آید.پدیده هایی که باعث این نوع تورم می شوند:افزایش قیمتهای نفت (شکهای نفتی)، محاصره اقتصادی، مهاجرت نیروی کار متخصص به خارج.

اسلاید 9: انواع تورم بر اساس شدت:برای تقسیم بندی تورم بر اساس شدت استاندارد ثابت و معین شده ای وجود ندارد ودرشرایط مختلف می تواند این تعاریف متفاوت باشد.(Creeping Inflation1-تورم خفیف یا خزنده((Moderate Inflation) 2-تورم ملایم(Galloping Inflation3-تورم شدید((Run Away Inflation4-تورم بسیار شدید((Sky Rocketing Inflation)5-

اسلاید 10: 1-تورم خفیف:در این وضعیت افزایش قیمتها بسیار بسیار بطئی عمل می کنند و معمولا نرخ تورم یک رقمی کوچک است.2-تورم ملایم:در این وضعیت سطح قیمتها افزایش می یابد و نرخ تورم بین 6 تا 9 است.3-تورم شدید:چنانچه اشاره شد برای تقسیم بندی تورم ازجهت استاندارد ومعیار ثابتی وجود ندارد، اما تورم 13 تا 17 درصد را تورم شدید می نامند.

اسلاید 11: 4-تورم بسیار شدید:دراین مورد شرایط مختلفی مطرح شده ازجمله شرایطی که کمتراز 6 ماه سطح عمومی قیمتها دو برابر شود.

اسلاید 12: آثار اقتصادی تورم:1-اثر تورم بر توزیع مجدد درآمد:بر اساس نقشی که هر یک از افراد جامعه در فرایند فعالیتهای اقتصادی ایفا می کنند، سهمی از درآمدها و امکانات جامعه را در اختیار می گیرند. تورم باعث می شود توزیع این درآمدها و منابع متفاوت گردد، یعنی توزیع مجدد درآمدها بر منابع صورت گیرد .درشرایط تورمی کسانی که درای درآمدهای ثابت هستند یا درآمدهایشان با آهنگی آهنگی آهسته تر بر افزایش قیمتها افزایش می یابد وضعشان بدترخواهد شدوسهمشان کاسته می شود.اما کسانیکه درآمدهایشان سریعتر ازافزایش قیمتها رشد می کند سهم بیشتری به خود اختصاص می دهند.

اسلاید 13: )Inflation Taxمالیات تورمی:(هنگامی که دولت برای تأمین مالی مخارج خود اقدام به انتشار پولمی کند(پولی نمودن کسری)(تأمین کسری بودجه از طریق انتشار پول) با افزایش حجم پول در گردش جامعه به افزایش قیمتها ختم می شود این افزایش قیمتهاباعث می شود قدرت خرید پولهاییی که افراد جامعه نگهداری می کنند کاهش یابد.درواقع به مثابه آن است که دولت با ایجاد تورم از افراد جامعه مالیات گرفته است.

اسلاید 14: (cola conditon) شرایط تطبیق هزینه های زندگی: درغرب اتحادیه های کارگری برای آنکه سطح زندگی کارگران را از آسیبهای تورمی حفظ کنند،سعی می کنند شرایط تطبیق هزینه های زندگی (Cost Of Living Adjastment Condition)را به قراردادهای کاری بیافزایند.به این ترتیب کارفرمایان موظف میشوند در برابر افزایش سطح قیمتها و کاهش سطح زندگی کارگران،دستمزد آنها را افزایش دهند واز این آسیبها جلوگیری کنند.

اسلاید 15: رابطه مبادله (رابطه مقداری پول):تولید حقیقی سطح قیمت سرعت گردش پول حجم پول mt .vt = pt . Yt Ln mt + Ln vt = Ln pt + Ln Yt mt0 . vt0 = pt0 . Yt0نرخ رشد نرخ نرخ رشد نرخ رشد تولید حقیقی تورم سرعت گردش پول حجم پول

اسلاید 16: 2-اثر تورم بر تخصیص منابع:به عقیده میلتون فریدمن (برنده جایزه نوبل 1967) در شرایط تورمی مهمترین کاری که یک تاجر انجام میدهد،پیش بینی سطح قیمتها در آینده است.زیرا چنانچه او دراین پیش بینی دچار اشتباه شود متحمل زیان خواهد گشت. معمولا شرایط تورمی باعث اعوجاج در این پیش بینی خواهد شد،درنتیجه منابع کمیاب جامعه صرف فعالیتهایی می شود که مورد نیاز جامعه نیست و تخصیص منابع ناکارامد می شود. در شرایط تورمی یکی از عوامل دیگر،سودآور شدن فعالیتهای سوداگری است در نتیجه منابع به جای آنکه صرف منابع تولیدی شود به فعالیتهای سوداگری و واسطه گری اختصاص می یابد و به این ترتیب نیز تخصیص منابع ناکارامد خواهد شد.

اسلاید 17: 3-اثر تورم بر تولید ملی و اشتغال:گفتیم که در شرایط تورمی،قیمتهای نسبی دچار تغییر می شوند یعنی قیمت کالاها در مقایسه با یکدیگر تغییر می نماید درنتیجه میزان تفاضای افراد جامعه هم برای کل کالاها وهم برای گروههای مختلف کالا دچار تغییر خواهد شد.این امرازیکسو باعث می شود تولید و اشتغال درکل تغییر نماید ازسوی دیگر بعضی فعالیتها که تقاضایشان بیشترافزایش پیدا کرده سودآورتر شود درنتیجه منابع علاقمند به انتقال به این بخشها باشد و چون جابه جایی منابع ازیک بخش به بخش دیگر به راحتی مقدور نیست باعث می شود بعضی از عوامل تولید بیکار بماند.

اسلاید 18: رابطه تورم و نرخ بهره:مشاهدات نشان داده است که معمولا با افزایش نرخ تورم نرخ بهره اسمی نیزافزایش یافته است اما باید توجه کنیم که تورم برروی نرخ بهره حقیقی براساس رابطه بالا تاثیرمی گذارد.افزایش تورم به کاهش نرخ بهره حقیقی منجر خواهد شد.بدیهی است این درصورتی است که افزایش نرخ تورم سریعترازنرخ بهره اسمی باشد.

اسلاید 19: (Stagnationرکود:(وضعیتی که درآن طی یک دوره معین میزان تولید و اشتغال به طور مداوم درحال کاهش است در نتیجه بیکاری روبه افزایش می رود.(Stagflation):تورم رکودیوضعیتی که درآن ازیکسو تورم برقرار است یعنی سطح قیمتها افزایش می یابد واز سوی دیگررکود وجود دارد یعنی تولید کاهش یافته و بیکاری افزایش می یابد.درچنین وضعیتی بهترین راه حل سیاستهایی است که بر افزایش تولید وانتقال عرضه کل به سمت راست می انجامد.

اسلاید 20: (Unemploymentبیکاری:(افراد یک جامعه به سه دسته تقسیم می شوند:1-جمعیت فعال2-کسانی که جزء جمعیت فعال نیستند3-جمعیت غیر فعالمنظوراز جمعیت فعال کسانی است که در فاصله سنی 16 تا 63 سال قرار می گیرند. براساس تعاریف آماری بیکاربه کسی گویند که:1-درطی هفته مورد بررسی بیکار بوده وهیچ کاری درازای مزد انجام نداده باشد.

اسلاید 21: 2-طی 4 هفته گذشته به طور فعال در جستجوی کاربوده باشد.3-توانایی انجام کار داشته باشد.4-جزء جمعیت فعال باشد.براین اساس نرخ بیکاری را طبق فرمول زیرحساب می کنند:

اسلاید 22: انواع بیکاری:1- بیکاری اصطکاکی (Frictional) 2- بیکاری ساختاری (Structual) 3- ادوار تجاری (Business Cyclical) 4- بیکاری ادواری (Cyclical) 5- بیکاری فصلی (Seasonal) 6- بیکاری پنهان (Hidden)

اسلاید 23: 1-بیکاری اصطکاکی:این نوع بیکاری معمولا در شرایطی پیش می آید که افراد درجستجوی شغل بهتر شغل فعلی خود را رها می کنند، دراین فاصله افراد بیکار می مانند که به آن بیکاری اصطکاکی می گویند.این نوع بیکاری وابسته به ساختارسنی نیروی کار،جنس،رنگ،قومیت تغییر می کند. بدیهی است که می توان با گسترش اطلاع رسانی در مورد فرصتهای شغلی نرخ این نوع بیکاری را کاهش داد.

اسلاید 24: 2-بیکاری ساختاری:این نوع بیکاری به علت کهنه شدن تکنولوژی یاپایان یافتن تدریجی عمر یک صنعت و یا تغییر سلیقه افراد به وجود می آید.به عنوان مثال: درشکه چی،آب حوضی،کارگران صنعت زغال سنگ در دهه های گذشته،سفیدکاری.

اسلاید 25: ادواری تجاری:مشاهده آماراقتصادی دربین کشورهای مختلف نوسانات منطقی را نشان داده است که به ادوار تجاری معروف می باشد.فاصله بین دورونق را معمولا یک سیکل تجاری گویند.سیکل های تجاری 3 الی 5 سال،10 سال،15 سال، 50 سال شناسایی شده است.

اسلاید 26: 3-بیکاری ادواری:دراین شرایط افراد بیکار می شوند درصورتی که شغل جدیدی برای آنها وجود ندارد و اقتصاد معمولا در دو رکود قرار گرفته است.در این وضعیت بنگاه ها یکی پس از دیگری تعطیل می شود و اقتصاد دچار بحران می شود.البته بنگاه ها سعی می کنند درابتدا کارگران خود را نگاه داشته با کاهش ساعات اضافه کاری ویا ساعات کار از اخراج آنها خودداری )Labor Hoardin کنند که به این پدیده کنز نیروی انسانی(گویند.

اسلاید 27: 4-بیکاری فصلی:بعضی از فعالیتها براساس ماهیتشان در فصول معینی ازسال امکان پذیر می باشد،بدین ترتیب شاغلین در این فعالیتها در سایر فصول بیکار می باشند. مانند:فعالیتهای ساختمانی یا کشاورزی.البته گسترش صنایع روستایی و پیشرفت تکنولوژی از این نوع بیکاری کاسته است.

اسلاید 28: 5-بیکاری پنهان:بیکار پنهان کسی است که کسب درآمد می کند اما به تولید نمی افزاید. مانند:بعضی از فعالیتهای سوداگرانه و کسانی که در تخصصی غیر از توانایی‌های خود مشغول به کار می شوند.

اسلاید 29: نرخ بیکاری طبیعی :بیکاری است که عملاً نمی توان جامعه را به سطحی کمترازآن رسانددرواقع بیکاری طبیعی وضعیتی است که به آن اصطلاحاًاشتغال کاملمی گویند.علت وجود بیکاری طبیعی پدیدۀ بیکاری اصطکاکی است و مسئلۀ اطلاعات ناقص در جامعه به عنوان بیکاری طبیعی مطرح می باشد.

اسلاید 30: اشتغال کامل : (Full employment)وضعیتی است که درآن به طور نسبی تعداد بیکاران وفرصتهای شغلیاحراز نشده با هم برابر است.نرخ بیکاری در اشتغال کامل برابر نرخ بیکاری طبیعی می باشد.