انواع سد و سد سازی.

صفحه 1:


صفحه 2:
Gye ‏سس‎ : درس موضوع : انواع سد و سد سازی :تهيه کننده استاد محترم: جناب مهندس پاییز 99 a 

صفحه 3:


صفحه 4:


صفحه 5:
* نحوه ارزیابی برای ساختن یک سد 92 

صفحه 6:


صفحه 7:
تاریخچه سد سازی در دنیا کرو 0 ای در گروه گون‌ترین و زیرینایی‌ترین فعالیت‌های مهندسی انسان قرار دارد و به دوران قبل از نري ون باز می‌گردد. به طوریکه می‌توان سد را یکی از دستاوردهای کهن سازه‌ای انسان دانست. 92 ‏قومی ساخته شده در دنیا می‌توان از سدی در کشور مصر نام برد در حدود ۲۹۰۰ سل‎ 29 31 1١ ‏بر روی رودخانه تیل‎ Sie hoshish ‏نام کشیش‎ 4) sls _» DEMEG)) ‏وا (مان به تام منس‎ ۶ ‏متر ارتقاع و ۴۵۰ متر طول داشت و با سنگ درست شده بود.‎ ۱٩ 5 | زک دیکر از مد های قدیمی شناخته شده سد الکفارا مسج" اه لب در ۲۵ کیلومتری جنوب قاهره پایتخت 3 ای بد حنود ۳۶۰۰ سال قبل» همزمان با اهرام ثلائه مصر ساخته شده است که ۱۳ متر ارتفاع و ۳ متر طول داشته است: ‎١!‏ 3 دهای قدیمی سد ‎Cl Dart SIS‏ که حدود ۷۵۰ سال قبل از میلاد در کشور یمن برای تامیی لب یک ظ ۱7 ی بزرگ با ارتفاع حدود۰ ۲متر احداث شده است 

صفحه 8:
ای ی اشته شده با سنگ و ملات با ارتفاعی در حدود ۱۰ متر سد (0۸) سبیب)) در کشور ترکیه استکه روط به حنود ۸۰۰ سال قبل از میلاد است. ۳ ۰( در کشور فرانسه با ارتفاع ۱۲ متر و طول ۱۸ متر توسط رومی‌ها در قرن دوم بعد از ‎SS‏ ‏8 ۱ , دز ‎GAUL‏ بعد فعالیت‌های سدسازی به قاره اروپا رسیدو سد خاکی اب6۱ در کقوز ‎١١١ ١| ۲‏ ميلاذى)؛ سد خاكى ‎Oterer‏ > کشور آلمان (۱۲۹۸میلادی): سد خاکی -سهمم() در ور 5۲ ( اسلواگی (۱۳۶۷ میلادی) ساخته شد. ‏۲ ۶ آمپرآتوری اسپانیافنون سد سازی اسپانیایی به آمریکای مرکزی و جنوبی صادر شد. در سل هو ۱۸۰ میلادی دانش سدسازی در دنیا پیشرفت ۰ ۰ میلادی به بعد و با ثروع و لت انقلاب صنعتی تعداد و اندازه سدها یکی پس از دیگری به طور دائم رشد می‌کرد ‎ ‎ ‎ ‏در قرن نوزدهم میلادی مهندسان انگلیسی در توسعه و پیشرفت اصول طراحی خاکریزها موفقیت زیادی کسپ طی سال‌های ۱۸۵۴ تا ۱۸۷۷ میلادی نتیجه همین پیشرفت‌های علمی سالجا کردند. احداث هفت مد در در 2 .يود ‎ ‎ 

صفحه 9:
انوا اع سدها- 6 سدهای خاکی مصالحشان را از همان منطقه احداث و یا نواحی ‎eee en rere‏ ۱ ‎EE tel ee ee eo)‏ كردد و مانند نوعى عايق رطوبتى عمل مى كند . اكر عمذه ‎eg Recor‏ ا ا 0 ا ‎Bete ier‏ ا ۰ رس باشد و دور هسته م رکزی را با سنگهای دانه درشت پر کرده باشند » سد غیر همگن محسوب می شود. از نظر تحلیل و ‎Be en te eens en ere eens‏ ‎te Ris tera‏ ۱ رودخانه هاى عريض ساده تر است. مصالح اين سد اعم از ريز دانه و درشت دانه بایستی در دسترس باشد. اين سدها براى ‎ren oer es ens ae tas)‏ 0200 55 

صفحه 10:
این سدها خودبخود غیر همگن می باشند و حتما باید ‎Nees SO Pe Seen toa‏ اين سدها درست مانند سد ناهمگن خاکی با هسته م ا ارس از ست ‎preys)‏ 100 دور تا دور سد سنگریزه های دشت تر ریخته می شود. ‎ees ote ee ES Ee eee‏ ‎ee Serene ecm erg‏ نمی باشد. اینگونه سدها اغلب از نع بلند می باشند. مقاوم هستند . سنگهای ریخته شده برای سد بایستی اما ‎Rees tse‏ و در برابر سرد و گرم شدن مقاومت خوبی داشته باشند. 

صفحه 11:
ad “ اين سدها عمدتاً كوتاه هستند و ارتفاع آنها ‎ee en Oe‏ 2000 دلیل وزن زیادی که با بتن برای آن بوجود می آورند بر اثر فشار آب حرکت نمی و از جای خود تکان نمی خورد. در این 00 تمى كند. اين سدها در درطا 00( ‎RS‏ ل ار لي ا دار 

صفحه 12:
سدهاى بتنى قوسى : > سدها معمولاً در درهای باریک با شیب زیاد و از جنس سنگگ اجرامی گردد و می ‎Ended‏ ل ‎oN‏ ‏ی و افقی در ه دو حالت قوس داشته باشند. ‎aes ne eee‏ ۱ ‎eel nee‏ ا ‎eae‏ ‏نيروى فشار اعمالى از جانب آب بشت سد ‎ere an aod‏ | حرارتی) می شود. 

صفحه 13:
و پشت بند دار از نوع بلند هستند و با عث جلوگیری از نم ۱ ۳ شوند و براى تصور آن مى توان اينكونه 111/1017 ۱ ‎a sere)‏ ا آن نیز محکم نگه داشته شود تا فرو نریزد. 

صفحه 14:
ی ‎nen sea‏ ل لاستیکک می باشند که در زمان مورد نیاز ‎ere ere‏ 0 باد كردن حجم سد را بالا مى برد و سد ‎rer‏ ا ا ‎eyo‏ 1 ل كشور خودمان نيز وجود دارد. 

صفحه 15:
نحوه ارزیابی برای ساختن يك سد ‎eerie Eee ie ey de ey teeter eee‏ لت ‎۱ eer) ‎| eT b Te best erat eT ew ger tecd ‏بررسى قرار مى دهيم. ‎0 ‏ا ا ا ا ا ا ا ا ا ل‎ ew) ‏کدام از اين مراحل را یک فاز می نامند به شرح ذیل: ‎۱ eee Ee ie Ee eet ‎Beenie ele ‏ا ا ا‎ eens eo) ‎ae‏ مورد بررسی قرار گیرد و میزان ذخیره آب و هزینه ریالی آن مورد بررسی قرار 8 ‎Ono)‏ و ‏فاز سه : اجرای سد 

صفحه 16:
ا گروههای فنی که برای ساختن یک سد مورد نیاز است به گروههای زیر می توان اشاره کرد: - گروه هیدرولیک, - گروه هیدرولوژی. | ‎ -‏ گروه آبهای زیر زمینی. گروه نقشه برداری. گروه شهر سازی. - گروه کشاورزی. ‎ -‏ گروه زمین شناسی, ‏ال م 

صفحه 17:
كروههاى فنى ذكر شده در كنار يكديكر يس از تصميم براى اجراى يك سد كرد مى آيند تا يك پروژه به نتيجه برسد. بس از انجام مقدمات مطالعاتى بر روى سدء نوع سد بر اساس منطقه 2 ‏اال‎ er ee A Ter ee RONG STE CHe SIL oie ee Teed ci Tene eon moc NE Ber ay Cre gn eG ‏ا‎ ‎Reap STO ‏ا ا ا‎ TEN ee Soe fer Tee Sey Ten eee One ‏ا ا ا‎ Ter] 00 eer tote oe Sy OL ee ened ‏ا‎ 

صفحه 18:
1 [PE SEU TO ee ee Ce Tu ee 030 | 11 Paradise Dam ‏درصدد هستند تا بخش در حال حفارى را‎ Upson Fh it Operations daa aid) sila Sta y 226) داشت كه كنترل نيروهاى ناشى از نشت آب هم می‌تواند به همان اندازه در جلوگیری از گسیختگی موثر واقع شود. روشهای متنوعی را که برای کنترل نشت ‎Se ee]‏ ۱۳ ‎Rig aCe gee peor cone‏ ۱ آبکشی ۰ زهکشها » صافی ها (فیلترها). آب بندها و موانعی را که بر سر راه ‎Re eee eee ee‏ دسته آسترها و پوششها » دیوارها و تزریق تقسیم کرد. 

صفحه 19:
آسترها و پوششها به صورت لایه‌ای نفوذ ناپذیر اجرا می‌شوند و دارای انواع زیراند: 0 ۱ فشار آب و ميران نشت آن در باشنه ياياب سد است. ا ا ال اك يا نشت سيالات ناشي از حمل وتجمع زبالهها اجرا مىشود. 

صفحه 20:
سرریز سد عبارتست از مسيري پیش بيني شده براي عبور مقدار آبي که ‎ECD er en See ese oe ee cy‏ همواره از بالاآمدن سطح آب مخزن به بالاي تراز پیش بيني شده حداکثر جلوگيري کند. افزایش آب مخزن ممکنسن به علت نوسانهاي بارندگي و ‎reer creer anes‏ 1 توجه به همه عوامل دقيقاً محاسبه شود. 1 TTT eS Ear rere Tee Se ewe Ley Seer money ‏اينکه در بدنه سد جائي براي آن در نظر گرفت. بندرت در سدهاي خاكي‎ ‏ممکنست از تاج سد به عنوان سرریز استفاده شود که در اینصورت‎ 0 roe ret Sie ae pele t TOs te eae) Ie eae es oe ee Tee ‏معمولي و ديگري براي طغيانهاي استثنائي منظور شده باشد.‎ 

صفحه 21:
۱ ene reer aes mie ۱ yes hoes ‏استفاده مي شود . يكي از سازه هاي مهم سدا»‎ ‏سرریز مي باشد با توجه به وظیفه اي که بر‎ ee TES ‏ا‎ ere ners ‏مطمئن و با كارآيي بالا انتخاب شود که هر‎ » ‏ار( داشته‎ ‏باشد‎ ‎een‏ ا ا مشخصه آنها تقسیم بند: نند » اين ‎oe a re‏ كانال تخليه ويا هر عضو ديكر آن باشد . بر ‎Seen kone‏ ل ‎reese eee evs)‏ ی ‎eC Oe wer ie Soe kee‏ شود . ‎ 

صفحه 22:
نوع سرریزها معمولا با عناوین : = ريزشي اوجي ۳۳ شوت ©- مجرايي © تونلي م نيلوفري 0 سقوطي با بار شکن >- آبرو 0 سيفوني مشخص مي گردد. 

صفحه 23:
Hee ‏ا‎ Epes Se Seon 9 در اين نوع سرریزها جریان آب بطور آزاد از ۱ ۳ بنددار و یا تاجهايي که وجه پایین دست آنها تقريباً ‎ee ere ee‏ ۱ بصورت آزاد همانند يك لبريز لبه تيز انجام كيرد و يا تا فاصله کمي در روي اوجي هدایت شود غالب اوق ۲ مي دهند » تا جريانهاي کوچك را به نقطه ‎eee‏ 2 ه هدايثٌ كند . در سرريزهاي ريزشي آزاد » به زیر 2 1 ل ا ‎ee‏ ‏0 ل 0 ی ‎Sear SS eer‏ بستر رودخانه فرسایش ایجاد مي شود و يك حوضچه استغراق شکل مي گیرد عمق و حجم ‎eo pepe‏ و تغييرات دبي جریان است . 

صفحه 24:
*_ این سرریزها يك لبریز کنترل دارند که به شکل منحني اوجي ( پیوند) یا داراي پروفیل 5 شکل است . معمولاً مر هر جه نزديكتر ‎٠‏ بر بروفيل زيرين سفره آبي كه از روي يك لبریز لبه م فرو مي ریزد متطبق باشد . با جلوگيري از ورود هوا به زیر سفره آب ۰ امکان ا ا 5 مي آید . براي دبي هاي نظیر ارتفاع طراحي » جریان ‎iss Coke ene os iro‏ ۱ ‎ENN rR ea S teen Ye Ters)‏ بازده تخليه به دست مي آيد . بايين تر از قسمت فوقاني ‎rte ere ante nene‏ ۱ ‎re teers‏ ۱ ‎Ce eee eee kre tone‏ ‎Te D Cer se Ibe e Seer Sore toe‏ کانال تخلیه سرریز برمي‌گرداند . سسجتت لت سا سا شتا 

صفحه 25:
۱ کنار سد در دره ساخته مي شود . جریان آب پس از ‎Sere eee Sem er‏ موازي تاج سرريز است و كانال جانبي ناميذة كي 0-6 معمولاً این نوع سرریز در قسمت باريك دره ساخته و ۱ ‎Peer EE eS 6‏ كرد . انرزي جنبشي جريان ناشي از بايين آمدن جریان آب » از روي سرریز توسط تلاطم داخل کانال ‎eee ee ened‏ ا سرریز بوجود مي آید . کانال جانبي باید آنقدر گود. باشد كه ارتفاع آب كافي جهت حركت در أن بوجود آید. معمولاً سطح مقطع کانال متناسب 0000 ‎Bile re teen Sle segemeren ree‏ ‎ear copenh Pey teers‏ 7 7 مس سس مس هدایت جریان و مستهلك کردن انرژي مي باشد . 

صفحه 26:
3 * © ) حجم وسيع خاكبرداري حاصله رل مي توان در بدنه سد خاكي ss 5 Pz در سرريّز هاي شوت جريان آب مخزن اصلي از طريق يك كانال ا ا ل 7 0000 0 ‏ا ا‎ Ree ry ۳ ۱ 1 ‏لي سردا شون مي وید به‎ 13970 ce en صورت تاج آزاد ؛ روزنه دریچه دار » تاج جانبي و یا انواع دیگر باشد . تنها شرط لازم اين است كه كانال تخليه آنها بصورت شوت oath البته سرريز شوت بيشتر به سرريز هايي اطلاق مي شود كنترل سررين جریان در بالاو پایین تاج کنترل با محور سرریز هم سو هستند سرريز هاي شوت در سدهاي خاكي بيش از انواع يكز به كار است . عواملي كه سبب انتخاب اين سرريز مي شوند ؛ عبارتندا ) به سادگي قابل طرح و اجرا هستند . © ) تقريبأدر كليه شرايط فونداسيون مي توان از آنها استفاده كرد . 0 Sal gala 8 wali 2g Pes oceecw is ur er leon ar nee se aeons . ‏نرم با موفقیت آجرا و بهر ه برداي شده است‎ 

صفحه 27:
در بعضي موارد و زماني که شیب براي ‎ern‏ ا ا ۳۳ ی ‎See er reo‏ 0 حوضچه آرامش پشت سر هم قرار مي گیرند . در سالهاي اخیر در بعضي از ‎Sere SET oes‏ ا ااا ا ا ا شده اند : هدف در اینجا کاهش انرژي احداث سم 

صفحه 28:
۱ eres ken ne Coes Sg ‏اطراف و یا زیر سد عبور کند : سرریز حاصله را به ترتیب « سرریز‎ 0 ‏ا‎ ed ‏و‎ از میان خاك یا سنگ و یا يك مجراي سرپوشیده | ‎Pee‏ ‏اترانشههايي ساخته شده و سبس توسط مواد خاكي Pry eles ‏ا‎ Seer ie OE cones ‏کنترل ۰ مانند تاجهاي آبرریز دهانه‌هاي ورودي روزانه‌اي قائم و یا مایل ۰ بت‎ 1 Ce Weene oat Serre Eocd ۱ Crees Ps Ore Ie Sore TED Po Lee Sete ite cree es ‏تحت فشار باشد و در بقیه طول تونل جریان آزاد برقرار باشد . براي‎ ‏جلوگيري از شکل گيري و توقف متوالي عمل سيفوني » لازم است این‎ Boe ess ee Te Oe teers seers Be ee re re is pee Ce IE SE ones B ery عملکرد امواج » موقتاً هوایش را از دست بدهد و بسته شود . 

صفحه 29:
در اين گونه سرریزها» همان طور که از ‎ee eres een nr‏ وارد يك شفت قانم و یا یل مي شود و سپس از طریق يك تونل یا مجراي ل 2 00 باید متشکل از سه عضو زیر دانست: - لبریز کنترل © - تبديل قائم - آبراهه تخلیه سر پوشیده 

صفحه 30:
سرريز نيلو فري ( سرريز با دهانه سقوط ) معمولاً در سدهايي كه در درة باريك اجرا شدهاند و يا داراي شيب تند تكيه كاه مي و سر مر ۱ و تس و مر سرريزها استفاده كرد . يكي ديكر از نكات م نزديك شد این خصوصیت مي تواند در ‎Seat Se)‏ ۱ سرریز باید محدود باشد ۰ مفید واقع شود . 

صفحه 31:
2000 مي شود که بخواهیم » بدون ساختن حوضچه آرامش ۰ آب را از يك ارتفاع یه رز مس ی مر سرریزها پایه هاي بارشکن مي تواند بصورت مانع عمل کند و حركت خود داراي سرعت نسبتأ كمي خواهد بود . سرعت خروجي کم و اقتصادي بودن را مي توان » بدون توجة به بلندي آبشار ۰ از محاسن این نوع سرریزها 

صفحه 32:
* پدیده کاویتاسیون یکی از پیچیده ترین و شایع ترین آسیب هایی است که به سازه سرریز وارد می شود و ناشی از بزرگا و نحوه بر همکنش بسیاری از عوامل تاثیر گذار بر خسارت است. از جمله پارامتر هایی که در کاویتاسیون دخیل هستند می توان فشار» سرعت جريان و مقاومت مصالح؛ مدت زمان بهره بردارى و ميزان هواى جريان را نام برد. به طور کلاسیک کاویتاسیون توسط شاخص کاویتاسیون بررسی می گردد. مطالعه یک سرریز جهت بررسی تغییرات شاخص کاویتاسیون؛ نیازمند بررسی موردی هر مدل ‎ee Oe om‏ ا ‎RrPy‏ 7۱ ديكر مشكلات در كنار كسترش روزافزون و قابليت هاى مدل هاى 01200: مهندسان را به ا ا ال ا ا ل ا لل 00 روی سرریز اوجی» شبیه سازی توسط برنامه (0۴ انجام شده است. جهت مدل جریان آشفته از معادلات استاندارد به روش حجم محدود و برای تعیین پروفیل سطح آزاد از ‎UNICAST 0 FC Re Fem OP eeGrE ERY‏ قابل قبولى مشاهده كرديد. 

صفحه 33:
obl