اهمیت فیزیوتراپی در هموفیلی

به نام خداوند خورشید و ماه که دل را به نامش خرد داد راه اهداف فیزیوتراپی در هموفیلی سرعت بخشیدن به روند ترمیم بافت های اسیب دیده کاهش تعداد دوره های خونریزی جلوگیری از تخریب مفصل در اثر خونریزی های مکرر بهبود کیفیت زندگی افراد هموفیل شایع ترین مفصل هایی که دچار خونریزی می شوند Bleeding Sites Nec k Arm Head Shoulde r Elbow Hip Thig h Kne e Ankle Thig h Calf شایعترین ماهیچه هایی که دچار خونریزی می شوند • Iliopsoas • Fore-arm muscles • Calf • Thigh muscles فیزیوتراپی چگونه می تواند مفاصل و ماهیچه ها را بعد از خونریزی باز توانی کند؟ کاهش درد کاهش سفتی مفاصل افزایش انعطاف پذیری ماهیچه و بافت نرم آموزش صحیح استفاده از crutches, ‏braces, splints افزایش باالنسینگ فرد هموفیل توانبخشی افراد هموفیل :شامل • الکترو تـــــــــراپی • تمرین درمانی • آب درمانی الکتروتراپی TENS ,ES, US ,IF,IR اهدف استفاده از تجهیزات الکتروتراپی در هموفیلی • • • • • کاهش ادم والتهاب کاهش اسپاسم یا گرفتگی های عضالنی کاهش درد()GATE THEORY آماده سازی مفصل جهت متحرک سازی آماده سـازی ماهیچـه و بافـت نرم اطراف مفصل جهت کشش نتایج استفاده از تجهیزات :الکتروتراپی .1یشرفـت رو بـه بهبود تمرینات مربوط بــه افزایش دامنه ی حرکتی .2پیشرفــــــــت رو بـــه بهبــــود تمرینات مــــــــربوط بـه افزایـش انعطاف پذیری ماهیچه .3پیشرفت ورزش های تقویتی ماهیچه توجه • هنگام استفاده از تجهیزات الکتروتراپی به طور معمول تزریق فاکتور الزامی نیست • در صورتی که ا لکتروتراپی همراه با تمرینات کششی شدید یا متحرک سازی مفصلی باشد تزریق فاکتور الزامی است • بعد از بهبود انعطاف عضله هنگام انجام ورزش های تقویتی تزریق فاکتور ضروری نمی باشد جهت رفــع محــدودیت حرکتــی و درد بعد از خونریزی داخل مفصلی چه باید کرد؟ انواع خونریزـی های داخل مفصلی حاد : • احساس سوزش داخل مفصلی • مفصل متورم -دردناک و گرم می باشد • پوست روی سطح مفصلی قرمز رنگ می شود تحت حاد : • وجود یک درد دائم وآزار دهنده ی مفصلی که اکثر افراد هموفیل از آن رنج می برند • تغییر شکل مفصل و محدودیت حرکتی مزمن : • خونریزی های مفصلی که چند ماه یا سال ادامه پیدا کرده اند • درد مفصلی در حالت استراحت • تغییر شکل و محدودیت حرکتی گسترده تر مفاصل هنگام خونریزی حاد مفصلی چه باید کرد • • • • • • تزریق فاکتور استراحت پرهیز از هر گونه حرکت در 48ساعت اولیه خونریزی و بی حرکت کردن مفصل استفاده از یخ به مدت 10الی 15دقیقه هر یک ساعت یکبار( 24تا 48ساعت اولیه) استفاده از باند کشی باال نگه داشتن اندام نکته:کیسه یخ را حتما داخل یک حوله با ضخامت متوسط بپیچانید و روی مفصل قرار دهید • • • • • مدت زمان استراحت در خونریزی حاد جهت اندام فوقانی و تحتانی به شرح زیر می باشد استراحت مطلق به مدت یک روز وزن نیانداختن با استفاده از عصا(یک هفته جهت اندام تحتانی) باال نگه داشتن عضو آسیب دیده هنگام خونریزی زانو ومچ پا استفاده از باند کشی ضروری می باشد ولی اگر مفصل درد بسیار شدید داشت استفاده از اسپلینت همراه با باند کشی توصیه می شود بلند کردن و حمل کردن اشیای سنگین تا زمانی که خونریزی بازجذب نشده ممنوع می باشد نحوه ی باال نگه داشتن اندام فوقانی و تحتانی اسلینگ جهت بی حرکت کردن اندام فوقانی خونریزی حاد مفصل زانو ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ تزریق فاکتور انعقادی پرهیز از هر گونه حرکت در 48ساعت اولیه بانداژ کردن مفصل قراردادن مفصل زانو در وضعیت extentionبه وسیله آتل دقت شود که مفصل مچ پا در وضعیت نوترال(زاویه 90درجه) قرارگیرد شروع فیزیو تراپی بعد از توقف خونریزی(بعد از 48ساعت) که شامل الکتروتراپی و تمرین های ایزومتریک همراه با تزریق فاکتور شروع حرکتهای activeبعد از 7الی 14روز نحوه ی صحیح ) )imobilizationبا زاویه 90درجه مچ پا مشکالت مفصلی و عضالنی فرد هموفیل در صورت عدم توانبخشی به موقع(خونریزی زانو) درد و خشکی مفصلی عدم ترشح مایع مفصلی توسط غشای ساینوویم مهار شدن عضله چهار سر رانی کوتاهی عضالت خم کننده زانو کوتاهی عضالت خم کننده ران و به دنبال آن فشار به ستون فقرات و ایجاد درد کوتاهی عضالت پشت ساق احتمال خونریزی در مفاصل باال و پایین درد و خشکی در مفصل مچ پا(راه رفتن روی انگشتان) ارگانیزه شدن خون باقیمانده در مفصل و ایجاد دفورمیتی افزایش تعداد دفعات تزریق فاکتور مشکالت ناشی از عدم دریافت توانبخشی به موقع مزمن(contractureعضالت پشت زانو و ساق) فیزیوتراپــی از دائـــمی شدن تغییرات مفصلی(کوتاهی و ضعف عضالت و تغییر شکل .مفصلی و )...جلوگیری می کند هنگام خونریزی تحت حاد مفصلی چه باید کرد • اسـتفاده از فاکتور و بـی حرکت کردن مفصل به مدت دو تا سه هفته (با استفاده از آتل ،اسپلینت و گچ) • شــش تــا هشــت هفتــه فیزیوتراپــی به صورت دوره ای خونریزی ماهیچه خونریزی درـ عضله خم کننده رانی • شایعترین هماتوم در هموفیلی • بی حسی جلوی ران • ایجاد دردهای شکمی • درد در ناحیه کشاله ران • کوتاهی عضـالت خم کننده ران نکات کلیدی در مورد خونریزـی عضله خم کننده ران • در موارد خونریزی این عضله تا زمان توقف خونریزی راه رفتن ممنوع می باشد حتی با عصا ،فرد باید در استراحت کامل باشد • احساس کرختی و گزگز نشانه ی آسیب عصبی می باشد • استرحت در این وضعیت ممکن است چند روز یا چند هفته الزم باشد • برگشت کامل عملکرد عضله باید با نظارت کامل فیزیوتراپیست باشد عوارض هماتوم • فلج عضالنی • ایجاد دفورمیتی(مانند پا اسبی در مچ پاو)... • ایجاد کانتراکچر این بیماران بعد از طی مرحله ‏acuteخونریزی هرچه سریعتر می بایست فاکتور انعقادی دریافت کنند و به فیزیوتراپی مراجعه نمایند عوارض طوالنی مدت هماتوم در صورت عدم دریافت فیزیوتراپی به موقع • • • • ضعف خشکی کوتاهی در گیری مفاصل باال و پایین ماهیچه توجه تا زمانی که 70درصد هماتوم جذب نشده از وارد آوردن فشار روی محل هماتوم باید اجتناب شود Everyone with hemophilia needs a physical therapy check-up every year! ارزیابی سیستم اسکلتی –عضالنی افراد هموفیل جهت شروع فیزیوتراپی ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ مکانیسم آسیب میزان پاسخ به دوزـ درمانی فاکتور های انعقادی میزان درد و سفتی ارزـیابی قدرـت عضالت ارزیابی دامنه حرـکتی مفاصل ارزیابی باالنسینگ فرد هموفیل ارزیابی نحوه ی راه رفتن و تشخیص الگوهای غلط تمرین درمانی .1فعالیـت های ورزشـی مربوط به افزایش دامنه ی حرکتی .2فعالیـت های ورزشـی مربوط به افزایش انعطاف پذیری عضالت .3فعالیـت های ورزشـی مربوط به افزایش قدرت عضالت فواید exercise therapyدر افراد هموفیل • • • • • افزایش قدرت تحمل درد جلوگیری از آتروفی عضالنی پیشگیری از پوکی استخوان جلوگیری از به وجود آمدن بد شکلی های مفصلی -عضالنی باالترین سطح عدم وابستگی فرد هموفیل در فعالیت های روزمره تمرین درـمانی افرـاد هموفیل تقویت عضالت اطرـاف زانو کشش عضالت پشت ساق نکات مهم درـ مورد ورـزش های کششی در افراد هموفیل • • • • تمرینات کششی باید در محدوده ی بدون درد انجام گیرد کشش عضالنی باید به آهستگی وبه تدریج انجام شود به طور معمول مدت زمان حفظ وضعیت کشش 30ثانیه می باشد در کوتاهی شد ید عضله استفاده از آتل برای حفظ طول عضله در بین برنامه های ورزشی بسیار مفید است افراد هموفیل چه نوع کفشی باید بپوشند • • • • کفش باید مچ پا را محافظت کند جلوی کفش نباید تنگ باشد پاشنه ی کفش 2-3سانتیمتر باشد رویه کفش زیاد سفت یا زیاد نرم نباشد کفش با کپسول هوا کفش با کپسول هوا Knee pads supports References 1. Saraf SK, Singh OP, Singh VP. Peripheral nerve complications in hemophilia. J Assoc Physicians India. 2003;51:167–9. 2. Fernandez-Palazzi F, Hernandez SR, De Bosch NB, De Saez AR. Hematomas within the iliopsoas muscles in hemophilic patients: the Latin American experience. Clin Orthop Relat Res. 1996;328:19–24 3. Hyde S.A. Physiotherapy in rheumatology ,oxford: Blackwell,1980,pp 169-173. با آرزوی موفقیت روز افزون فیزیوتراپیست آسیه عزیزخانی