اپیدمیولوژی اختلالات روانی و سوء مصرف مواد

صفحه 1:
| ‎ie‏ اختلالا مواد بركرف فته از آرز اسلاند 0 لا 1 ظ 5 © AD داره وزارت یت بهدا ش : 

صفحه 2:
اهمیت اختلالات رواني قن خهان شیوع کر تماع عمر اخبلالات روانی بیش از ۲۵ ادرصد و شیوع این اختلالات در هر مقطع زمانی جدود ‎٠١‏ ‏درصد در جمعیت بالغْ تخمین زده می شود. #در ایران. شیوع تمام عمر اختلال های روانی در جمعیت بالای ‎ce‏ سال کشور بیش از ۲۰ درصد برآورد می شود که درا اين ميا إن اختلالات خلفى و اضطرللى بيشترين أشيوم ‎١‏ ‏دارد شيوع در هر جقطع ‎(le falas‏ از ۱۶ درصد است: 

صفحه 3:
اهمیت اختلالات رواني #حدود یک میلیون عدم قبولی در کنکور در هر سال وجود بیش از ۰ هزار زندلنی. بیش از دو میلیون معتاد و تغییرات الگوی مصرف مواد شیوع بالاتر از ۶ در صدهزار خودکشی: حدود ۲ میلیون بیکا قرار داشتن حدود ۱۴ درصد از جمعیت زیر خط فقر مطلق. آمار ۴ در صد هزار دختران فراری» نسبت ۱۰ درصدی موارد طلاق به ازدواج. شیوع ۳۰ درصد همسرآزاری و کودک آزاری فیزیکی و وجود ۰ هزار كودى شاغل و همین عیزآن کودکه خیابانی از شواهد پارز اهمیت و 5 

صفحه 4:
حجم مشکل اختلالات رواني در ایران - ‎et‏ شیوع انواع اختلالات روانی ۱ درصد »4 شیوع اختلالات روانی در کودکان ۱ ۳۰۷ درصد ‏ شيوع سوء مصرف مواد ۲ تا ۲ درصد @ شیوع کودک آزاری ۴ درصد ۰ 

صفحه 5:
1 نمودار!-۵-۲:بار بماریها (101560565 ‎(Burden Of‏ برای طبقات ۱۷ کانهبیمارها و آسیییا بر حسب مجموع سالهای به هدر رفشه عسر (004135) سالهای از دست رفته (,1,1) وسالهای سپری شده با ناتونی((۷1:1) در هردو جنس ودر همه سنین وبرای سال ۱۳۸۳ مطالسه ملی بار پیماریها وعوامل خطر در ایران ee حوادت عمدی وغیر عمدی بييسارى هاى روائى واختلالات رقتارى بيمارى هاى قلب و عروق. ببماريها واختلالات مربوط بهدوره حول تاد بیماریهای دستگاه استخوقی وعضلامی ستاری های ادراری وتتاسلی بساریهای دستکاء کورش بیماری های دستگاه تتقسی بیماری های تغذبه ای ومتابولیک سوطلها بیماری های هنتگاه عشبی. سماریهای دستگاه پوستی بیماری های خوتی ودستکاه خونساز ‎Arte lester‏ واتكلى سماری های مادزادی واختل لات کروموزومی. ستاری های ‎te‏ ‏عوارض باردارى ؛ زايمان وبس از زایمان سالهای ازدست رفته بعلت مرگ زود رس(تا) لا سالهای سری شده توام با ناتوتی(,01) ظ حوادث عمدی و غیرعمدی بلاترین مقدار سل را دارند و بس از آن بيماريهاى قلبى عروقى قرار ذارئد. سپس بيماريها و اختلالات مربوط یه دورة حول تولد و سپس سرطانها سا ترا بخود اختماص داده‌اد. بيماريهاى روائى و اختلالات رفتارى بيشترين مقدار ‎VED‏ را سبب مىشوند و بس از أن حوادث عسدی و غیرعصدی و سپس بيماريهاى اسكلتى عضلائى و در رديف جهارم بيمار: 5 بيماريهاى تنفسى قرار دارتد. ای دستگاهادراری و تناسلى. دستگاه گوارش. بیماریهای قلبی عروقی و 

صفحه 6:
‎gly Burden Of Diseases) y bus L:2-¥-¥ jlogas‏ عطبقات ۱۷ گانه بیماریها و آسببها بر حسب محموع سالهای به هدر رفته عمر (0۸1.5) سالهای از دست رفته (۷1-1) وسالهای سبری شده با ناتوانی(۷110), در جنس مونث ودر هسه ‏سنین و بای سال ۱۲۸۲ مطالعه ملى بار بماريها وعوامل خطر در ايران ‏سالهاى ازدست رفته بعلت مرك زود رسن 01150 ا ‎ ‎ ‏سالهای سپری شده توام بااتواني 011105 9 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏افق ‎Ed, OPIS ‏بيمارى هاى روانى‎ ot py gue Sab ‏پیماری های قلب و عروق ‏ياريهاى ‎ins‏ استخوائي وعضلائي يماريها واختلالات روط به دوره حول 2 بيمارى هاى ادرارى وتناسلى ‏يناريهاى دستكاه كارش ‎ ‏يمارى هاى غونى ودستكاه خونساز ‎ers Bind gl gat‏ ‎uy ‏يناريهاى دستكاه يوستى ‏بيمارى هاى مادرزادى واختلا لات .بيماريهاى عفوثى وانكلى ‏عوارض بارفارى؛ زابسان ويس از زايمان ‎gh gly‏ چشمی ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 7:
نمودار ۵ -۲-د: بار بیماریها (1562565 ‎Burden Of‏ برای طبقات ۱۷ کانه بیماربها و آسیبها بر حسب مجموع سالهای بسه هدر رفته عمر (0۸1/5) سالهای از دست رفته (مأمل) وسالهای سپری شده با ناتوانی((۷1.1), در جنس مذکر و در همه سنین وبرای سال ۱۳۸۲ مطالعه ملی بار بیماریها وعوامل خطر در ايران 1 "1 سل حوادت عمدى وغير عند بيمارى هاى ‎yy‏ واخثلالات رفتارى بسمارى هاى قلب و عروق بيماريها واختلالات مربوط به دوره حول تولد بيمارى هاى دستكاه تنفسي ييا يهاى دستكاء استخوانى وعضلاتى یماریهای دستگاه وارش بيمارى هاى ادرارى وتتاسلی ‎Wb‏ ‏بیماری هایتغذیه ای ومتاولیک ‎chase‏ عفونى واتأكلى يماريهاى دستكاه بوستي بيمارى هاي دستكاه عصبي بيدارى هاى خونى ودستكاه خونساز بيمارى هاى مادرزادى واختلا لات كروموزومى ييمارى هاى شع عوارضي باردارى ؛ زايمان ويس از زاينان مرك زود رس(0115 ل سالباى سبرى شده توام باناتواني (01105 19 

صفحه 8:
برنامه على بهداشت روان برنامه ملی سلامت روان وجود دارد اين برنامه» در سال 1966طراحی شده ودرسال 1997:1995 بازنگری شده است درسال 1995 باهمکاری سازمان جهانی بهداشت انستیتوی روانپزشکی تهران مورد بازبینی قرار گرفته است -ذرحال حاظر از پرنامد هایمن كه مرتيظ نا برتاية ملی سلامت روانی است ادغام پیشگیری ودرمان سوء مصرف مواد در مراقبتهای اولیه بهداشتی 

صفحه 9:
اهداف برنامه بهداشت روان دی نظام مراقبت :هاي بهداشتي اولیه عبارتند از © بيشكيرى (اولويت بندی آن) #شناسایی زودرس و فعال کنترله درمال و پیگيري مناسب و مستمر #کاهش ضرر و زیان ناشی از بيماريهاي روانی- عصبی افزلیش آگاهی جامعه نسبت به اصول و عفاهیم بهداشت روان #تغییر و اصلاح نگرش افراد جامعه نسبت به بیماریهای روانی- عصبی 9 

صفحه 10:
افسر دگی اقسردگی بة ممتای خلق و روحبه اقسرده می باشت. #بيمارات مبتلا به افسردگی. علاوه بر خلق. افسرده. دچار كاهش انرزى و علايق نيز مى كردند. #علايم ديك ‎Fol atl‏ شامل تمرك ز مشتل» اختلال | حول اختلال اشتهاء اختلال در عملکرد شناختی. احساس گناه. علایم جسمی متعدد که هیچ توجیه طبی دیگری ندارند و در انواع شدیدتر افکار مرگ و خودکشی می باشد 

صفحه 11:
در سال 2000, افسردگی رتبه چهارم بار ناشي از بیماربها را در هر دو جنس و در تفام ستیل به خود اختصاص داده است #در حال حاضر رتبه دوم را در سنین 44 - 5 سالگي در هر دو جنس به خود اختصاص داده است. 

صفحه 12:
#شیوع مادام العمر افشردگي اساسي در حدود 15 درصد مي باشد که شاید این میزان در زنان تا حد 25 درصد برسد. #به طور كلي با استفاده از ابزارهاي غربالگري شیوع افسردگي ‎ay‏ میزان 8 تا 0 درصد در مطالعات خارجي و 3/8 - 4 درصد در مطالعات ايراني گزارش شده است. 12 

صفحه 13:
گروه هاى در معرض. خطر افسیدگی #زنان به ويثه در دوران يس ان زليمان & بیماران مبتلا به بیماری های مزمن و ناتوان کننده سوء مصرف کنندگان مواد آفرادی که شکست شفلی و مالی اخیر داشته اند. افرادی که اخیرا عربی را از دست داده اند. لفرادی که طالاق یا جدایی اخیر داشته اند. در صورت وجود عوامل خطر فوق یا هر یک از عوامل زیر پزشک باید به علایم انسردگی نیز توجه ویژه داشته باشد: ققدان حمایت خانوادگی و اجتماعی. سابقه اقدام به خودکشی. شکایات متعدد چسمی. شکست اخیر در روابط عاطقی, والدین کودکان با بیماری های مزمن جسمی و روانی 13 

صفحه 14:
شرح وظایف بهورز درباره بیمار افسرده #غربالگري جمعیت تحت پوشش و ارجاع موارد مشكوك به يزرشك #پيگيري پذیرش دارويي و ادامه درمان از سوي بیماران #مشخص کردن علت عدم مراجعه, وضعیت مصرف دارو, عوارض, رضایت خانواده و وضعیت رضایت بیمار ارایه گزارشي از پيگيري خود به پزشك آموزش لازم به خانواده و بیمار دریافت پسخوراند از پ 14 

صفحه 15:
& 15 نكاتي که باید توسط پزشك به بیمار افسرده و خانواده وي آموزش داده شود: افسردكى شايع مى باشد و درمان های موثر و در دسترس وجود دارد. افسردگی یک پیماری ات شانه ضیف اراده یا تتبلی_ نمی جاش و صرفا با توصیه های عمومی مانتد رفتن به مساقرت برطرف نمی شود افسردگی توانایی الطباق بیمار را تضعیف می اکند. بهبودی در طی ۲ - ۳ هفته ظاهر خواهد شد و قبل از ن نباید زیاد انتظار ‎Sa gine‏ ممکن است اثرات جانبی داروها ظاهر شوند که اغلب به تدریج از ميان خواهند رفت: قبل از قطع دارو حتما با پزشک مشورت شود. 

صفحه 16:
نكاتي كه بايد توسط يزشك به بیمار افسرده و خانواده وي آموزش داده شود: ۷ اغلب داروها در صورت مصرف طبق دستور پزشک باعث عوارض 2 خطرنا ک یا وابستگی نمی شوند. ‎A‏ لازم است دارو را برای دست کم یک دوره شش ماهه مصرف نمود. ‎ ‎٩‏ دارو بلید هر روز استفاده شود و حتی الامکان خانواده بر مصرف دارو نظارت داشته باشب ‎ ‎ah aly‏ بلمار رده راجه همنکاری برای آالهه درنان يمار تهورج کند و از آنها بخواهد تا موارد بهبودی را به وی متذ کر شوند. ‏۱ زا دستا دادن همسراو فقدان مصلیت. رولنی وا مالی_نقش-مهمی_در ایجاه وا تداوم افسردگی سالمندان دارد: ‎16 

صفحه 17:
موارد ارجاع فوری به روانپزشک #بیماری که به هر دلیل فکر (ایده) خودکشی دارد ‎HS‏ ‏اگر به نظر پزشک واقعی نرسد. - بیماری که از خوردن آب و غذا امتناع می کند. - وجود اختلال جدی در غذا خوردن. وضعیت طبی بد. عدم تحرك. عدم صحبت. 

صفحه 18:
اختلالات پسیکوتيت «#اعتلالات جليكوتيى امجمومه ای ‎yt‏ اختلالات مانتد_استكيروفرنيا- اخختلال هديتى واخثلال يسيكوتيك گنز مى باشند كه به غلت دنا بيمارى و اترات زيادى كه بر زندكى فرد مى كذارند نيازمند ييكيرى و توجه خاصى هستند. إين بيماران اختلال در ارزيابى واقعيت هاى خارجى دارند. (8مهمترین علایم لین اختلالات عبارتند از هذیان (یک اعتفاد تادرست تاهمخوان با زمینه اهای فزهنگی)» توهم (دراک محرک هابی اکه در واقلع (جود نذارند» رفتار و گفتار آشفته گوشه گیری. کاهش ارتباط های اجتماعی و کاهش بروز هیجان ها و عواطف. شبوع این احتلالات در مجموع حدود یک کرد از جمعبت عمومئ امك 18 

صفحه 19:
0 ۳ rc (4 (5 19 © سو آیا برای شما پیش آمده صداهایی را بشنوید که دیگران می گویند ما نمی شنویم؟ آی بای شما بيش آمده چیز هایی را ببینید که دیگران می گویند ما نمی بینیم؟ آیا برای شما پیش آمده که احساس کنید رفتارها يا حرکات دیگران (حتی کسانیکه نمی شناسید) به نوعی مربوط به شماست؟ آيا براي شما پیش آمده که احساس کنید دیگران قصد آزار و اذیت يا از بین بردن شما را داشته باشند؟ آیا براي شما پیش آمده که احساس کنید مقام مذهبي یا سياسي خاصي دارید؟ آیا گفتار بیمار به شكلي در هم ريخته و آشفته است که اجزاي آن فاقد ارتباط منطقي و قابل فهمي با هم باشد؟ آيا-رفتار بيمار به شكلي غيرعادي و آشفته است که-نتوان براي آن-دلیل قابل فهمي یافت؟ 

صفحه 20:
آموزش خانواده بیمار مبتلا به پسیکوز توسط کارشناس بهداشت روان تیم سلامت نوضيح در مورد علت ایجاد بیماری (مهمترین عامل ورائت است) #عدم دخالت نیر وهای ماوراء الطبیعه قابل درمان و قابل کنترل بودن بیماری #نیاز به درمان پیگیرانه و جدی #قابل درمان بودن عوارض دارو "#احتمال عود ببمارى در صورت قطع دارو بدون دستور پزشک ‎LU‏ به حمايت و بازتوانی 20 

صفحه 21:
موارد ارجاع قوري به روانيزشك يا يزشك عمومي دوره ديده #- بیماری که به هر دلیل فکس (ديده ) خودكشى دارد حتی اگر به نظس پزرشک واقعی فرسد. - بیماری که احتمال می رود به دیگیری آسیب بر‌ساند. ¢- وجود احتلال جدی در غذا خوردن» وضعیت طبی بد» عدم 21 

صفحه 22:
ROR eR ‏ور‎ ‎(qty te) ITAY ‏بان‎ 

صفحه 23:
تاريخجه مواد در ايران #آشنايي ایرانیان با ترياك و حشيش از ديرباز #آشنايی دانشمندان ايراني همچون زكرياي رازي و ابوعلي‌سینا با خواص خواب‌آور و ضددرد ترياك #شیوع ناگهاني مصرف ترياك و حشیش در دوره تقو به #شروع کشت خشخاش در ایران به طور وسیع از دوره صعویه #خشخاش به عنوان يك محصول صادراتي ارزآور ‎sl»‏ کشور در دوره قاجار و اوایل دوره پهلوي 23 

صفحه 24:
«قانون تجدید ترياك» - 1290 هجري شمسي «انجمن مبارزه با ترياك و الکل» تخمین تعداد معتادان در سال 1322 توسط انجمن یادشده: يك میلیون و پانصد هزار نفر (از جمعیت 4 ميليوني کشور) :© تشکیل « کمیسیون مبارزه با ترياك و الکل» در وزارت بهداري در سال 1325 «مقررات تعطبل اماکن عمومي مصرف مواد مخدر»- 326 4 «قانیان سبح نوی خرید و فروش و مصرف نوشابههاي الكلي و ترياك و مشتقات آن»- 1331 24 

صفحه 25:
@ مجوز تولید 25 درصد ترياك مجاز جهان در ایران در 1328 «قانون منع کشت خشخاش و استعمال ترياك»- 1334 © گسترش قاجاق و مصرف هروئین در کشور متعاقب اجراي اين قأنون #«قانون تشدید مجازات قاچاقچیان»- 1338 #پرشدن زندانها از قاچاقچیان و معتادان متعاقب اين نون کسب مقام اول كشف محمولههاي قاجاق جهان در سال *#«قانون آزادشدن محدود کشت خشخاش»- 1347 #«قانون تشدید مجازات قاچاق مواد مخدر»- 1348 #«قانون انفصال خدمت يا اخراج معتادان» 25 

صفحه 26:
#صدور کارت جیره ترياك براي معتادان مسن (ينجاه سال به بالا) و بيمار (با تجویز پزشك) توسط دولت - 1350 تعداد معتادان ثبت نام کرده در خرداد 1354: 2 نتفر (ترياك مورد نیاز سالانه آنان: 0 تن) و تعداد معتادان غيررسمي نیز بین 0 هزار تا 500 هزار نفر درمان اعتیاد با متادون در دهه پنجاه © شیوع مصرف حشیش میان جوانان در دهه پنجاه 26 

صفحه 27:
#جرم شدن اعتیاد در 1359 و برچیده‌شدن خدمات درماني اعتیاد از نظام بهداشت و درمان کشور ۰ دستگيري و اعزام معتادان به زندان / اردوگاههاي بازيروري از آن پس قانون مبارزه با مواد مخدر- 1367 * تداوم جرم بودن اعتیاد * تأسیس ستاد مبارزه با مواد مخدر 

صفحه 28:
© تأسیس اولین مرکز درماني خودمعرف توسط رمات جه سي - 35995 ‎piel‏ پایلوت اولين بريامة ابيشكيري ان اعتياذ سازمان بهزيستي- 1375 ۵ اصلاحبه قانون مبارزه با مواد مخدر- 1376 * تداوم جرم بودن اعتیاد * به معتادان خودمعرف اجازه درمان داده شد و در تمام طول ‎loys‏ معتاد از تعفیب كيفري مصون دید. * کیفر مصرف مواد و اعتیاد: شلاق» جریمه نقدي» انفصال از خدمات دولتي 28 

صفحه 29:
جمهوري اسلامي ایران- 1380 ۰ 3.761.000 نفر مصرف‌کننده مواد افيوني (ترياك, ‎pus‏ 10 هروئین و بوپرنورفین) | " از اين تعداد 2.547.000 نفر مصرف مشکل آفرین (سوءمصرف پا وابستگي) داشتند که 1.158.000 تفر آنها در حد اعنباذ با واماستگي بود شایفترین مواد مضطرقی به ترئیب؟ ترباك: الگل: شیره» حشیش و هروئین بود. مصرف و اعتیاد به مواد در مردان 4-8 برابر زنان و ملاتكين اسن مضرف‌کنلدگان خدود 42 سال بود. 29 

صفحه 30:
تزريقي مواد در تهران- 1380 #شایعترین مواد مورد مصرف شامل ترباك, هروئین و حشیش_ 4 مصرف‌کنندگان تزريقي زن 2 تا 4 درصد موارد را تشکیل مي‌دادند ‎per‏ براي تأمین معاش خود به روسپيگري مي‌پرداختند: ‏سيو مضرف! ازا ز اولين تجربه تا مصرف تزريقي كشيدن نا خو دن ترياك, سپس و دست آخر تزريق هروئين. فاصله تما ‎ol ge‏ تج تجربه مصرف مواد در زندگي فرد و مصرف تزره ‏موادا 2 اتا 12 سبال به ‎100 ‏تزريق در محله‌هاي مختلف بين 30 تا‎ igs ‏اشتراك سرنگ‎ Y ‏درصد بود: آشتراك سابل توريى 23 ‎psi single‏ ‏در اغلب ‎feels‏ د مطالعه دسترسي به روسپیان بسار أسانة ‎tbat‏ ‏روسپیان» کنر مضرف‌کننده مواد بودند و نيمي أز ‏رک تزريقي بودند) رقتار جنسي محا فلت شده (استفاتج از ‎aan‏ م) تلتایع نبود: ‏بیش مصرف بكي از عوارض شايع مصرف تزريقي در مخلات سورد ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏دو سوم ۷ تزريقي سابقه زنداني شدن داشتند و اکثراً چندرپار زندان افتاده بودند. 

صفحه 31:
4 اعتیاد در ایران مشكلي قديمي و شابع soul نوع اعتیاد در کشور همواره در حال تغییر بوده است. #اقدامات کاهش تقاضا (پيشگيري؛ درمان و کاهش اسیب) در کشور امري نسبتا تازه است. 4 بيماري ایدز مسئله اعتیاد را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. 31 

صفحه 32:
اداره پيشگيري و درمان سوء‌مصرف مواد 

صفحه 33:
تعريف *#سياستي است با تاکید بیشتر بر کاهش آثار منفي ناشي از مصرف مواد [ در مقابل ترك كامل 1 همه مصرف کنندگان مجاد آمادگی ترك را ندارند, فمن این که اعتیاد يك بيماري مزمن است و در سیر آنن به میزان زيادي عود اتفاق مي‌افتد. . 1 @ 65% موارد ۳۱۱۷ مثبت در ایران, به دلیل اعتیاد تزريقي اتفاق افتاده است. #بیماران مبتلا به اعتیاد تزريقي در معرض خطر بالاتر ابتلا به هپاتیت, بيشمص رف و مس موميت, بيماريهاي مقاربتي و بيماريهاي يوستي قرار دارند. 33 

صفحه 34:
مجفقیت برنامه‌هاي کاهش آسیب #مطالعات آمریک, سوئد و سوئیس ( متادون) : کاهش رفتار تزريقي, کاهش مثبت شدن ‎HIV‏ #مطالعات هلند, آمریکا و ایتالیا ( مشاوره, تعویض سرنگ) : کاهش رفتارهاي مخاطرهآ میز #مطالعات انگلستان و هلند: کاهش دفعات تزریق, افزایش سن مصرف‌کنندگان تزريقي | مطالعه ادینیورگ ( کنترل و محدودیت. شدید در توزیع سرنگ و سوزن) : اپيدمي هپاتیت ظ و ۲۱۱۷ 

صفحه 35:
th [Rb 1# اقدامات کاهش آسیب آموزش : ايدز هياتيت ‎CoB‏ ‏رابطه جنسي ايمن مراقبت از رگ‌ها تزریق بهداشتي 

صفحه 36:
I 2 3 آموزش در هجرد رابطه جنسي ایمن طبقه‌بندي رابطه جنسي ایمن : نداشتن رابطه جنسي رابطه جنسي بدون دخول استفاده از کاندوم در تمام موارد رابطه جنسي آموزش در مورد استفاده از کاندوم 

صفحه 37:
اطلاعاتي در هورد كاندوم #ستفاده از كاندوم ميتواند ا[ انتقال ويروس-هاي منتقله از راه جنسي مثل ۷( ۱۳۷۱۷ ۲۱۵۷ .. جلوگيري [ کند. :#كاندووهايي كه از مواد طبيعي درست شده‌اند, از عفونت‌هاي ذکر شده جلوگيري نمي‌کنند. باید ‎i‏ کاندوم‌هاي استفاده شود. 4 “تاريخ مصرف كاندوم بايذ مك شده و کاندوم‌ها در مهیط سرد نگهداري گردند. #زمان استعمال کاندوم, بلافاصله پس از تعوظ و قبل از هرگونه تماس جنسي است. قبل از شروع ارتباط جنسي, باید سر کاندوم فشار داده شود تا فضاي كافي براي مايع مني ایجاد گردد. 37 

صفحه 38:
نموه مراقبت ا[ رگ‌ها #هرچه فيبرهاي ماهيچه‌اي بزرگتر باشند, رگ برجسته‌تر شده و دستيابي به ان ساددتر مي‌گردد. #نوع ورزش مهم نیست, ادامه آن اهمیت دارد. 38 

صفحه 39:
#تزريق 1 مي‌توان در قسمت‌هاي مختلف بدن انجام داد, ولي يكي از محلهاي خوب و در دسترس بازوها هستند #بهتر است با وسيله‌اي بازو را بست. اما اين وسيله نبايد به قدري نازك باشد كه در هنكام كشيده شدن به يوست آسيب برساند. نيز بايد شل كردن آتن آسان بوده و قابل شستشو و تميز کردن باشد 39 

صفحه 40:
مزاياي استفاده از تورنیکت : رک را برجسته و در نتیجه تزریق را آسان‌تر مي‌سازد. در نتیجه رگ و بافت‌هاي بدن سیب كمتري مي اکر تورنیکت به طريقي بسته شود که قابل باز شدن با دمان باشد, تززیق با فشار كم‌تري انجام شده و خون و داره کمتر نشت مي‌کند. اگر تزریق به میزان زیاد انجام شده و تورنیکت باز نشود, ممکن است بافت از بين برود. 40 

صفحه 41:
#قبل از تزریق, يك پارچه یا دستمال تمیز در دسترس باشد که پس از تزریق روي محل خون‌ريزي قرار گیرد. اين مسئله از لحاظ جلوكيري ‎[١‏ انتقال هياتيت 8 9 © اهميت زيادي دارد. 41 

صفحه 42:
#شستن دست‌ها و محل تزریق با آب و صایون ( قبل از تزریق) در از بین بردن ۳۱5۷ , ۳۱۱۷ 9 ۳۱۵۷ بسیار موثر است. حتي به نظر مي‌رسد از الکل بهتر باشد. #ب گرم , پیدا کردن سیاهرگ را آسان‌تر مي‌کند. 

صفحه 43:
گر آب و صابون در دسترس نیست, باید از يك پنبه الکل استفاده کرد. © بهتر است چند نقطه که احتمال تزریق در ‎lol‏ وجود دارد, ضدعفوني للنود. بايد صبر كرد تا الكل خشك شود. به اين ترتيب سوزش ناشي از تزريق کم‌تر خواهد بود. 43 

صفحه 44:
#براي کاهش آسیب بافتي و تزریق موثرتر باید سرنگ و سوزن آن را با زاویه هاد نسبت به پوست گرفت. به این ترتیب کنترل بيشتری بر تزریق وجود داشته و ورود سوزن به داخل سیاهرگ ساده‌تر مي‌گردد. 44 

صفحه 45:
میزان تزریق باید تمت کنترل باشد. ابتدا میزان کمي از ماده تزریق شده و سپس بسته به میزان اثري که از ماده گرفته مي‌شود, تزریق بيشتري انجام شده یا دیگر تزریق انجام نگیرد. این کار از مسمومیت و آثار منفي دیکر جلو‌گيري مي‌کند. 45 

صفحه 46:
مه 5 ee ١ #مهم‌ترین نکته نو و استریل بودن سرنگ است. هر تزریق باید با يك سرنگ استریل جدید انجام شود تا از سيب به بافت و ایجاد بيماري جلوگيري شود مر چقدر سوزن کوچکتر باشد, رگ و بافت کمتر آسیب #سرنگ انسولین براي تزریق وريدي طراهي نشده است. 46 

صفحه 47:
‎ths‏ ایده آنل, فيلتري استریل است که نیاز به دستكاري براي مناسب شدن اندازه ندارد و فیبرهایش به سادگي پاره نمي‌شود. ‎bee‏ سيكار مناسب نيست, هرا كه بايد با دست آماده شود, فیبرهایش اتعطاف‌پذیر نیستند و در هنگام دستکاری می‌شکنند و به داغل سرنگ کشیده مي‌شوند و در نمایت در جايي مثل ریه باقي مانده و باعت عفونت و انسداد مي‌گردند. ‎T‏ ‎47 

صفحه 48:
: ‏تزریق مکرر در يك رگ موجب‎ ٩ J دخ من ط بسته شدن و غير قابل استفاده شدن رق عفونت ايجاد لخته ايجاد آبسه در بافت به دليل نشت ماده ازرق مي‌کردد. 

صفحه 49:
1 تمویل/تعویض سرنگ ‎_needie/syringe exchange and‏ stribution programs در برنامه تحویل سرنگ, به طور مستقیم سرنگ و وسایل تزریق ارائه مي‌شود. در برنامه تعویض سرنگ, سرنگ استفاده شده با سرنگ استریل تعویض مي‌کردد. #این برنامه‌ها غالباً با برنامه‌هاي آموزش اصجل تزریق بهداشتي, علايم و اصول كمكهاي اوليه در موارد بیش‌مصرف و مسمومیت و نموه اتتقال ایدز همراه است. نیز باید آموزش اصبل ارتباط جنسي ایمن و تحویل کاندوم انجام گیرد. ۱ 49 

صفحه 50:
Rob © بر تحویل/تعویض سرنگ ‎_needle/syringe exchange and‏ istribution programs در برنامه تحویل/تعویض سرنگ اولیه : فرد مصرف‌کننده به ‎Job‏ ‏مستقیم از پرسنل بهداشتي سرنگ دریافت مي‌کند. در برنامه تحویل/تعویض سرنگ ثانویه : تحویل یا تعویض از طریق گروهي از معتادان داوطلب به عنوان رابط انجام مي‌گیرد. خواید اجراي این برنامه در کشورهاي مختلف : کاهش میزان تزریق مشترك افزایش میزان استفاده از کاندوم کاهش رفتارهاي پرفطر کاهش میزان ابتلا به ۲۱۱۷/۸۵۲5 50 

صفحه 51:
درمان نگاهدارنده ¢ مزيت‌هاي درمان نگاه‌دارنده : 1 شخص )1 ‎j!‏ مصرف تزريقي رها کرده و احتمال ابتلا به بيماري‌هايي هم‌چون ایدز و هپاتیت (ا کاهش مي‌دهد. 2 حداقل مالت نشئه را ایماد مي‌کند. 3 در مصرف درازمدت به ندرت باعت خواب آلودگی 9 افسردگي مي‌شود. ۳ @ ایراد درمان نگاه‌دارنده: ا وابسته باقي ماندن فرد به يك ماده مخدر 51 

صفحه 52:
نمونه‌هاي درمان نگاهدارنده «#متادون ‎Hongkong : after 32 wks 76% of methadone‏ - ‎group and only 10% of placebo group in‏ ‎remission‏ ‎Sweden : after 2 yrs 12 of 17 pt on‏ ~ ‎methadone in relapse‏ ‎Higher doses : better responses ( over 60‏ - ‎mg)‏ ‏بویرنورفین ‏#ووآلفا استیل متادیل (۱۵۵) 52 

صفحه 53:
در مطالعه‌ها, متادون به عنوان درمان نگاه‌دارنده موثرتر از داروهاي دیگر بوده است. مصرف متادون به عنوان درمان نگاه‌دارنده, به شکلی واضم میزان جرم و جنایت, ابتلا به ایدز و سوءمصرف مواد مخدر را کاهش مي‌دهد. موارد مهم تجویز متادون به عنوان درمان نگاه‌دارنده عبارتند از : تشخیص سوءمصرف مواد بر اساس ۲25۳-۱۷ و به‌خصوص سوءمصرف تزريقي هروئین سن بالاي 18 سال سابقه ترت‌هاي ناموفق 53 

صفحه 54:
Drop-in centers gi-5)shs #هدف: ایجاد فضايي متاسب بزاي آموزش و آگاه‌سازي بیماران مبتلا به سوءمصرف مجاد و شتاسايي و کاهش مشکلات آنان در زمينه‌هاي بهداشتي در تمقیقات آین مراکز براي ارتهاي سلامت معتادان موثر بوده است. #مراکز گذري با مراکز تزریق بهداشتي متفاوت بوده و مصرف مجاد در آنها جایز نمي‌باشد. 54 

صفحه 55:
© مشاوره در مورد مشکلات فعلي, وضعیت بهداشتي ۵ پرفطر ‎oy‏ باليني وضعیت تندرستي مراجبع و در صورت امکان ‏درخواست آزمايش‌هاي لازم ‏مشاوره قبل و پس از آزمایش, در صورت انجام تست ایدز ‏4 ایه خدمات درماني براي عفونت‌هاي پوستي ناشي از تزریق و سوءتغذیه و امیانا دآروهاي مورد نیاز آولیه ‎ye‏ صورت موافقت بیمار, ارجاع براي درمان بيماري‌هاي همراه مانند سل, بيماري‌هاي مقاربتي, ایدز و هیاتیت ‏4رایه خدمات بهداشتي اولیه مانند همام ‏#آموزش فردي و گروهي در مورد عوارض رفتارهاي پرخطر و رادهاي مقابله با آن ‏#رانه سرنگ و وسایل تزریق بهداشتي و کاندوم ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 56:
Shelter obj 0 4 "مكاني که معتادان بي‌خانمان به صورت داوطلبانه براي اقامت شبانكاهي به آنها مراجعه مي‌کنند. ‎Sp‏ ورود شرایط خاصي وجود ندارد, ولي افراد موظف به رعایت قوانین مرکز هستند. 

صفحه 57:
Shelter ‏سريتاه‎ #خدماتي که در سرپناه ارائه مي‌شود: ~ مكاني براي استرامت غذاي مختصر خدمات بهداشتي اوليه خدمات كاهش آسيب برنامه‌هاي آموزشي مشاوره و معرفي براي انجام آزمایش داوطلبانه ‎HIV‏ ارات معرفي‌نامه جهمت درمان بيماري‌هاي ر«اني, جسمي و سوءمصرف مواد ۱۷۱ ۷ ۱۷ ۲ ۱۷۱ ۷ 57 

صفحه 58:
كمك( به معتادان ‎OUTREACH‏ *هدف: کاهمش ]سیب در معتادان دور از دسترس خدمات بهداشتي درماني #دراين برنامه سعي مي‌شود از معتادان سابق و بومي منطقه استفاده شود. #معتادان سابق, الگوي موفقي از تغییر رفتار هستند و مي‌توانند به سرعت وارد گروه‌هاي معتادان شده و با آنها ارتباط برقرار کنند. 

صفحه 59:
خدمات کمكرساني ارائه شده در برنامه Outreach مشاوره در مورد مشکلات فعلي, وضعیت بهداشتي و رفتارهاي پرخطر بررسي باليني وضعیت تندرستي مراجع و در صورت آمکان درخواست آزمايش‌هاي لازم مشاوره قبل و پس از آزمایش, در صورت انجام تست ایدز ارایه خدمات درماني براي عفونت‌هاي پوستي ناشي از تزریق و سوء‌تغذیه و اهیانا داروهاي مورد نیاز ‎ado‏ در صورت موافقت بیمار, ارجاع براي درمان بيماري‌هاي همراه مانند سل, بيماري‌هاي مقاريتي, ایدز و هپاتیت ارایه خدمات بهداشتي اولیه مانند همام 59 

صفحه 60:
خدمات كمك رساني ارائه شده در برنامه ‎Outreach‏ 7 آموزش فردي و گروهي در مورد عوارض رفتارهاي پرخطر و راه‌هاي مقابله با آن 8 ارائه سرنگ و وسایل تزریق بهداشتي و کاندوم 9 رائه مواد خوراكي مقوي و سالم 0.رانّه متون اطلاع رساني و آموزشي 11د صورت نياز و امكان ارجاع به مراک[ درماني کوتاه‌مدت یا طولانیهمدت يا سريناة 

صفحه 61:


اپیدمیولوژی اختالالت روانی و سوء مصرف مواد برگرفته از اسالید های اداره سالمت روان وزارت بهداشت اهميت اختالالت رواني يوع در تمام عمر اختالالت رواني بيش از 25 در جهان ش درصد و شيوع اين اختالالت در هر مقط ع زماني ح دود 10 درصد در جمعيت بالغ تخمين زده مي شود. در اي ران ،ش يوع تمام عمر اختالل هاي رواني در جمعيت باالي پانزده سال كشور بيش از 20درصد برآورد مي شود كه در اين ميان اختالالت خلقي و اض طرابي بيش ترين ش يوع را دارد .شيوع در هر مقطع زماني بيش از 10درصد است. 2 اهميت اختالالت رواني حدود يك ميليون عدم قبولي در كنكور در هر سال ،وج ود بيش از 100هزار زنداني ،بيش از دو ميليون معتاد و تغييرات الگوي مصرف مواد ،شيوع باالتر از 6در صدهزار خودكشي ،حدود 3ميليون بيك ار، قرار داشتن حدود 14درصد از جمعيت زير خط فقر مطل ق ،آمار 4 در صد هزار دخ تران فراري ،نسبت 10درص دي م وارد طالق ب ه ازدواج ،شيوع 30درصد همسرآزاري و كودك آزاري فيزيكي و وجود 600هزار كودك شاغل و همين ميزان كودك خياباني از شواهد بارز اهميت و ضرورت توجه به نياز هاي بهداشت روان گروه هاي خ اص است. 3 حجم مشكل اختالالت رواني در ايران شيوع انواع اختالالت رواني شيوع اختالالت رواني در كودكان شيوع سوء مصرف مواد شيوع كودك آزاري 4 21درصد 15تا 30درصد 2تا 3درصد 5/12درصد 5 6 7 برنامه ملی بهداشت روان برنامه ملی سالمت روان وجود دارد این برنامه در سال 1966طراحی شده ودرسال 1995و1997بازنگری شده است درسال 1995 باهمکاری سازمان جهانی بهداشت انستیتوی روانپزشکی تهران مورد بازبینی قرار گرفته است .درحال حاضر از برنامه هایی که مرتبط با برنامه ملی سالمت روانی است ادغام پیشگیری ودرمان سوء مصرف مواد در مراقبتهای اولیه بهداشتی است 8 اهداف برنامه بهداشت روان در نظام مراقبت :هاي بهداشتي اوليه عبارتند از 9 پيشگيري (اولويت بندي آن) شناسايي زودرس و فعال كنترل ،درمان و پيگيري مناسب و مستمر كاهش ضرر و زيان ناشي از بيماريهاي رواني -عصبي افزايش آگاهي جامعه نسبت به اص00ول و مف00اهيم بهداش00ت روان تغيير و اصالح نگرش افراد جامع000ه نسبت ب000ه بيماريهاي رواني -عصبي افسردگي افسردگي به معناي خلق و روحيه افسرده مي باشد. بيماران مبتال به افسردگي ،عالوه ب ر خل ق افسرده ،دچار كاهش انرژي و عاليق نيز مي گردند. عاليم ديگر افسردگي شامل تمركز مخت ل ،اختالل خ واب، اختالل اشتها ،اختالل در عملكرد شناختي ،احساس گن اه، عاليم جسمي متعدد كه هيچ توجيه طبي ديگري ندارن د و در انواع شديدتر افكار مرگ و خودكشي مي باشد 10 در سال ،2000افسردگی رتبKKه چهKKارم بKKار ناشKKي از بيماريهKKا را در هKKر دو جنس و در تمام سنين به خود اختصاص داده است در حKKال حاضKKر رتبKKه دوم را در سKKنين - 44 15سالگي در هر دو جنس به خود اختصاص داده است. 11 شKKيوع مKKادام العمKKر افسKKردگي اساسKKي در حKKدود 15درصKKد مي باشKKد كKKه شKKايد اين ميزان در زنان تا حد 25درصد برسد. بKKKه طKKKور كلي بKKKا اسKKKتفاده از ابزارهKKKاي غربالگري شيوع افسKKردگي بKKه مKKيزان 8تKKا 20درصKKKد در مطالعKKKات خKKKارجي و – 3/8 23/4درصKKد در مطالعKKات ايKKراني گKKزارش شده است. 12 گروه هاي در معرض خطر افسردگي زنان به ويژه در دوران پس از زايمان بيماران مبتال به بيماري هاي مزمن و ناتوان كننده سوء مصرف كنندگان مواد افرادي كه شكست شغلي و مالي اخير داشته اند. افرادي كه اخيرٌا عزيزي را از دست داده اند. افرادي كه طالق يا جدايي اخير داشته اند. در صورت وجود عوامل خطر فوق يا هر يك از عوامل زير پزشك بايد ب ه عاليم افسردگي نيز توجه ويژه داشته باشد: فقدان حمايت خانوادگي و اجتماعي ،سابقه اقدام به خودكشي ،شكايات متع دد جس مي، شكست اخير در روابط عاطفي ،والدين كودكان با بيماري هاي مزمن جسمي و رواني 13 شرح وظايف بهورز درباره بيمار افسرده غربالگري جمعيت تحت پوشش و ارجاع موارد مشكوك به پزشك پيگيري پذيرش دارويي و ادامه درمان از سوي بيماران مشخص كردن علت عدم مراجعه ،وضعيت مصرف دارو ،عوارض ،رضايت خانواده و وضعيت رضايت بيمار ارايه گزارشي از پيگيري خود به پزشك آموزش الزم به خانواده و بيمار دريافت پسخوراند از پزشك 14 نكاتي كه بايد توسط پزشك به بيمار افسرده و خانواده وي آموزش داده شود: .1 .2 .3 .4 .5 .6 15 افسردگي شايع مي باشد و درمان هاي مؤثر و در دسترس وجود دارد. افسردگي يك بيماري است نشانه ضعف اراده يا تنبلي نمي باش0000د و صرفا با توصيه هاي عمومي مانند رفتن به مسافرت برطرف نمي شود. افسردگي توانايي انطباق بيمار را تضعيف مي كند. بهبودي در طي 3 - 4هفته ظاهر خواهد شد و قب00ل از آن نباي00د زياد انتظ00ار بهبودي داشت. ممكن است اثرات جانبي داروها ظاهر شوند كه اغلب به تدريج از ميان خواهند رفت. قبل از قطع دارو حتما با پزشك مشورت شود. نكاتي كه بايد توسط پزشك به بيمار افسرده و خانواده وي آموزش داده شود: .7 .8 .9 .10 .11 16 اغلب داروها در صورت مصرف طبق دستور پزش000ك باعث ع000وارض جانبي خطرناك يا وابستگي نمي شوند. الزم است دارو را براي دست كم يك دوره شش ماهه مصرف نمود. دارو بايد هر روز استفاده شود و حتي االمكان خانواده بر مصرف دارو نظ00ارت داشته باشد. پزشك بايد خانواده بيمار افسرده را به همكاري براي ادامه درمان بيمار تشويق كند و از آنها بخواهد تا موارد بهبودي را به وي متذكر شوند. از دست دادن همسر و فقدان حمايت رواني و مالي نقش مهمي در ايجاد و تداوم افسردگي سالمندان دارد. موارد ارجاع فوري به روانپزشك بيماري كه به هر دليل فكر (اي ده) خودكش ي دارد ح تي اگر به نظر پزشك واقعي نرسد. بيماري كه از خوردن آب و غذا امتناع مي كند. وجود اختالل جدي در غذا خ وردن ،وض عيت طبي ب د،عدم تحرك ،عدم صحبت. 17 اختالالت پسيكوتيك اختالالت پس يكوتيك مجموع ه اي از اختالالت مانن د اس كيزوفرنيا ،اختالل هذياني و اختالل پسيكوتيك گذرا مي باشند كه به علت شدت بيماري و اثرات زيادي كه بر زندگي فرد مي گذارند نيازمند پيگيري و توجه خاصي هستند .اين بيماران اختالل در ارزيابي واقعيت هاي خارجي دارند. مهمترين عاليم اين اختالالت عبارتند از هذيان (يك اعتقاد نادرست ن اهمخوان با زمينه هاي فرهنگي) ،توهم (ادراك محرك هايي كه در واق ع وج ود ندارن د)، رفتار و گفتار آشفته ،گوشه گيري ،كاهش ارتباط هاي اجتماعي و ك اهش ب روز هيجان ها و عواطف. شيوع اين اختالالت در مجموع حدود يك درصد از جمعيت عمومي است. 18 سؤاالت تشخيصي پسيكوز )1 )2 )3 )4 )5 )6 )7 19 آيا براي شما پيش آمده صداهايي را بشنويد كه ديگران مي گويند ما نمي شنويم؟ آيا براي شما پيش آمده چيز هايي را ببينيد كه ديگران مي گويند ما نمي بينيم؟ آيا براي شما پيش آمده كه احساس كنيد رفتارها يا حركات ديگران (حتي كسانيكه نمي شناسيد) به نوعي مربوط به شماست؟ آيا براي شما پيش آمده كه احساس كنيKKد ديگKKران قصKKد آزار و اذيت يKKا از بين بKKردن شما را داشته باشند؟ آيا براي شما پيش آمده كه احساس كنيد مقام مذهبي يا سياسي خاصي داريد؟ آيا گفتار بيمار بKKه شKKكلي در هم ريختKKه و آشKKفته اسKKت كKKه اجKKزاي آن فاقKKد ارتبKKاط منطقي و قابل فهمي با هم باشد؟ آيا رفتار بيمار به شكلي غيرعادي و آشفته است كه نتوان براي آن دليKKل قابKKل فهمي يافت؟ آموزش خانواده بيمار مبتال به پسيكوز توسط كارشناس بهداشت روان تيم سالمت توضيح در مورد علت ايجاد بيماري (مهمترين عامل وراثت است) عدم دخالت نير وهاي ماوراء الطبيعه قابل درمان و قابل كنترل بودن بيماري نياز به درمان پيگيرانه و جدي قابل درمان بودن عوارض دارو احتمال عود بيماري در صورت قطع دارو بدون دستور پزشك نياز به حمايت و بازتواني 20 موارد ارجاع فوري به روانپزشك يا پزشك عمومي دوره ديده بيماري كه به هر دليل فكر (ديده) خودكشي دارد حBBBتي اگربه نظر پزشك واقعي نرسد. بيماري كه احتمال مي رود به ديگري آسيب برساند. وجBBود اختالل جBBدي در غBBذا خBBوردن ،وضBBعيت طبي بBBد ،عBBدمتحرك ،عدم صحبت. 21 22 تاريخچه مواد در ايران آشنايي ايرانيان با ترياك و حشيش از ديرباز آشنايي دانشمندان ايراني همچون زكرياي رازي و ابوعلي‌سينا با خواص خواب‌آور و ضددرد ترياك شيوع ناگهاني مصرف ترياك و حشيش در دوره صفويه شروع كشت خشخاش در ايران به طور وسيع از دوره صفويه خشخاش به عنوان يك محصول صادراتي ارزآور براي كشور در دوره قاجار و اوايل دوره پهلوي 23 «قانون تحديد ترياك» 1290 -هجري شمسي «انجمن مبارزه با ترياك و الكل» تخمين تعداد معتادان در سال 1322توسط انجمن يادشده :يك‌ ميليون و پانصد هزار نفر (از جمعيت 14ميليوني كشور) تشكيل « كميسيون مبارزه با ترياك و الكل» در وزارت بهداري در سال 1325 «مقررات تعطيل اماكن عمومي مصرف مواد مخدر»1326 - «قانون منع تهيه ،خريد و فروش و مصرف نوشابه‌هاي الكلي و ترياك و مشتقات آن»1331 - 24 مجوز توليد 25درصد ترياك مجاز جهان در ايران در 1328 «قانون منع كشت خشخاش و استعمال ترياك»1334 - گسترش قاچاق و مصرف هروئين در كشور متعاقب اجراي اين قانون «قانون تشديد مجازات قاچاقچيان»1338 - پرشدن زندانها از قاچاقچيان و معتادان متعاقب اين قانون كسب مقام اول كشف محموله‌هاي قاچاق جهان در سال 1347 «قانون آزادشدن محدود كشت خشخاش»1347 - «قانون تشديد مجازات قاچاق مواد مخدر»1348 - «قانون انفصال خدمت يا اخراج معتادان» 25 صدور كارت جيره ترياك براي معتادان مسن (پنجاه سال به باال) و بيمار (با تجويز پزشك) توسط دولت 1350 - تعداد معتادان ثبت نام كرده در خرداد :1354 169.512نفر (ترياك مورد نياز ساالنه آنان180 : تن) و تعداد معتادان غيررسمي نيز بين 200هزار تا 500هزار نفر درمان اعتياد با متادون در دهه پنجاه شيوع مصرف حشيش ميان جوانان در دهه پنجاه 26 پس از انقالب اسالمي جرم شدن اعتياد در 1359و برچيده‌شدن خدمات درماني اعتياد از نظام بهداشت و درمان كشور دستگيري و اعزام معتادان به زندان / اردوگاههاي بازپروري از آن پس قانون مبارزه با مواد مخدر1367 - ‏ ‏ 27 تداوم جرم بودن اعتياد تأسيس ستاد مبارزه با مواد مخدر تأسيس اولين مركز درماني خودمعرف توسط سازمان بهزيستي1375 - اجراي پايلوت اولين برنامه پيشگيري از اعتياد توسط سازمان بهزيستي1375 - اصالحيه قانون مبارزه با مواد مخدر1376 - ‏ ‏ ‏ 28 تداوم جرم بودن اعتياد به معتادان خودمعرف اجازه درمان داده شد و در تمام طول درمان ،معتاد از تعقيب كيفري مصون گرديد. كيفر مصرف مواد و اعتياد :شالق ،جريمه نقدي، انفصال از خدمات دولتي جمهوري اسالمي ايران- 1380 ‏ ‏ ‏ ‏ 29 3.761.000نفر مصرف‌كننده مواد افيوني (ترياك، شيره ،هروئين و بوپرنورفين) از اين تعداد 2.547.000نفر مصرف مشكل‌آفرين (سوءمصرف يا وابستگي) داشتند كه 1.158.000 نفر آنها در حد اعتياد يا وابستگي بود. شايعترين مواد مصرفي به ترتيب :ترياك ،الكل، شيره ،حشيش و هروئين بود. مصرف و اعتياد به مواد در مردان 4-8برابر زنان و ميانگين سن مصرف‌كنندگان حدود 42سال بود. تزريقي مواد در تهران- 1380 شايعترين مواد مورد مصرف شامل ترياك ،هروئين و حشيش مصرف‌كنندگان تزريقي زن 2تا 4درصد موارد را تشكيل مي‌دادند و اغلب براي تأمين معاش خود به روسپيگري مي‌پرداختند. سير مصرف از اولين تجربه تا مصرف تزريقي كشيدن يا خوردن ترياك ،سپس كشيدن هروئين و دست آخر تزريق هروئين .فاصله زماني بين اولين تجربه مصرف مواد در زندگي فرد و مصرف تزريقي مواد 2تا 12سال بود. اشتراك سرنگ و وسايل تزريق در محله‌هاي مختلف بين 30تا 100 درصد بود .اشتراك سرنگ در زندان يك اصل بود. در اغلب مناطق مورد مطالعه دسترسي به روسپيان بسيار آسان بود .روسپيان ،خود اكثرًا مصرف‌كننده مواد بودند و نيمي از آنان مصرف‌كننده تزريقي بودند .رفتار جنسي محافظت‌شده (استفاده از كاندوم) شايع نبود. بيش‌مصرف يكي از عوارض شايع مصرف تزريقي در محالت مورد مطالعه بود. دو سوم مصرف‌كنندگان تزريقي سابقه زنداني شدن داشتند و اكثرًا چند بار زندان افتاده بودند. 30 نتيجه گيري اعتياد در ايران مشكلي قديمي و شايع است. نوع اعتياد در كشور همواره در حال تغيير بوده است. اقدامات كاهش تقاضا (پيشگيري ،درمان و كاهش آسيب) در كشور امري نسبتًا تازه است. بيماري ايدز مسئله اعتياد را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. 31 اقدامات كاهش آسيب اداره پيشگيري و درمان سوءمصرف مواد تعريف سياستي است با تاكيد بيش!!تر ب!!ر ك!!اهش آث!!ار منفي ناش!!ي از مص!!رف مواد { در مقابل ترك كامل } همه مصرف كنندگان مواد آمادگي ترك را ندارند ,ضمن اين كه اعتي!!اد يك بيم!!اري م!!زمن اس!!ت و در س!!ير آن ب!!ه م!!يزان زي!!ادي ع!!ود اتف!!اق مي‌افتد. 65%موارد HIVمثبت در ايران ,به دليل اعتياد تزريقي اتفاق افتاده است. بيماران مبتال به اعتياد تزريقي در معرض خط!!ر ب!!االتر ابتال ب!!ه هپ!!اتيت, بيش‌مصرف و مسموميت ,بيماري‌هاي مقاربتي و بيماري‌ه!!اي پوس!!تي قرار دارند. 33 موفقيت برنامه‌هاي كاهش آسيب مطالع!!ات آمريك!!ا ,س!!وئد و س!!وئيس ( مت!!ادون) : كاهش رفتار تزريقي ,كاهش مثبت شدن HIV مطالعات هلند ,آمريكا و ايتاليا ( مش!!اوره ,تع!!ويض سرنگ) :كاهش رفتارهاي مخاطره‌آميز مطالعات انگلستان و هلند :ك!!اهش دفع!!ات تزري!!ق, افزايش سن مصرف‌كنندگان تزريقي مطالعه ادينبورگ ( كنترل و محدوديت شديد در توزيع سرنگ و سوزن) :اپيدمي هپاتيت Bو HIV 34 اقدامات كاهش آسيب .1 .2 .3 .4 .5 35 آموزش : ايدز هپاتيت Bو C رابطه جنسي ايمن مراقبت از رگ‌ها تزريق بهداشتي آموزش در مورد رابطه جنسي ايمن طبقه‌بندي رابطه جنسي ايمن : .1نداشتن رابطه جنسي .2رابطه جنسي بدون دخول .3استفاده از كاندوم در تمام موارد رابطه جنسي آموزش در مورد استفاده از كاندوم 36 اطالعاتي در مورد كاندوم استفاده از كاندوم مي‌توان!!د از انتق!!ال ويروس‌ه!!اي منتقل!!ه از راه جنسي مثل HIV , HBVو HCVو ...جلوگيري كند. كاندوم‌هايي كه از مواد طبيعي درست شده‌اند ,از عفونت‌هاي ذكر شده جلوگيري نمي‌كنند .بايد از كاندوم‌هاي latexاستفاده شود. تاريخ مصرف كاندوم بايد چ!!ك ش!!ده و كان!!دوم‌ها در محي!!ط س!!رد نگهداري گردند. زمان استعمال كاندوم ,بالفاصله پس از نع!!وظ و قب!!ل از هرگون!!ه تماس جنسي است. قبل از شروع ارتباط جنسي ,باي!!د س!!ر كان!!دوم فش!!ار داده ش!!ود ت!!ا فضاي كافي براي مايع مني ايجاد گردد. 37 نحوه مراقبت از رگ‌ها هرچه فيبرهاي ماهيچه‌اي بزرگتر باشند ,رگ برجسته‌تر ش!!ده و دستيابي به آن ساده‌تر مي‌گردد. نوع ورزش مهم نيست ,ادامه آن اهميت دارد. 38 تزريق را مي‌توان در قسمت‌هاي مختل!!ف ب!!دن انج!!ام داد ,ولي يكي از محل‌هاي خوب و در دسترس بازوها هستند. بهتر است با وسيله‌اي بازو را بست .ام!!ا اين وس!!يله نباي!!د ب!!ه قدري نازك باشد كه در هنگام كشيده شدن به پوس!!ت آس!!يب برساند .نيز بايد شل كردن آن آسان ب!!وده و قاب!!ل شستش!!و و تميز كردن باشد. 39 .1 .2 مزاياي استفاده از تورنيكت : رگ را برجسته و در نتيجه تزريق را آس!!ان‌تر مي‌س!!ازد .در نتيج!!ه رگ و بافت‌هاي بدن آسيب كمتري مي‌بيند. اگر تورنيكت به طريقي بسته شود كه قابل باز شدن ب!!ا ده!!ان باش!!د, تزريق با فشار كم‌تري انجام شده و خون و دارو كمتر نشت مي‌كند. اگر تزريق به ميزان زي!!اد انج!!ام ش!!ده و ت!!ورنيكت ب!!از نش!!ود ,ممكن است بافت از بين برود. 40 قبل از تزريق ,يك پارچه يا دستمال تميز در دس!!ترس باش!!د ك!!ه پس از تزريق روي محل خون‌ريزي قرار گيرد .اين مسئله از لح!!اظ جلوگيري از انتقال هپاتيت Bو Cاهميت زيادي دارد. 41 شستن دست‌ها و محل تزريق با آب و صابون ( قبل از تزريق) در از بين بردن HIV , HBVو HCV بسيار موثر است .حتي به نظر مي‌رسد از الكل بهتر باشد. آب گرم ,پيدا كردن سياهرگ را آسان‌تر مي‌كند. 42 اگر آب و صابون در دسترس نيست ,بايد از يك پنبه الكل استفاده كرد. بهتر است چند نقطه كه احتمال تزريق در آن‌ها وجود دارد ,ضدعفوني شود. بايد صبر كرد تا الكل خشك شود .به اين ترتيب سوزش ناشي از تزريق كم‌تر خواهد بود. 43 براي كاهش آسيب بافتي و تزريق موثرتر بايد سرنگ و سوزن آن را با زاويه حاد نسبت ب!!ه پوس!!ت گ!!رفت. به اين ترتيب كنترل بيشتري بر تزريق وج!!ود داش!!ته و ورود سوزن به داخل سياهرگ ساده‌تر مي‌گردد. 44 ميزان تزريق بايد تحت كنترل باشد .ابتدا ميزان كمي از ماده تزريق شده و سپس بسته به ميزان اثري ك!!ه از م!!اده گرفت!!ه مي‌شود ,تزريق بيشتري انجام شده يا ديگر تزريق انجام نگيرد. اين كار از مسموميت و آثار منفي ديگر جلوگيري مي‌كند. 45 مهم‌ترين نكته نو و استريل بودن سرنگ است .هر تزريق بايد با يك سرنگ استريل جديد انجام ش!!ود ت!!ا از آس!!يب ب!!ه ب!!افت و ايجاد بيماري جلوگيري شود. هر چقدر سوزن كوچكتر باشد ,رگ و بافت كمتر آسيب مي‌بيند. سرنگ انسولين براي تزريق وريدي طراحي نشده است. 46 فيلتر ايده‌آل ,فيلتري استريل اس!!ت ك!!ه ني!!از ب!!ه دس!!تكاري ب!!راي مناسب شدن اندازه ندارد و فيبرهايش به سادگي پاره نمي‌شود. فيلتر سيگار مناسب نيست ,چرا كه باي!!د ب!!ا دس!!ت آم!!اده ش!!ود, فيبرهايش انعطاف‌پذير نيستند و در هنگام دستكاري مي‌شكنند و به داخل سرنگ كشيده مي‌شوند و در نه!!ايت در ج!!ايي مث!!ل ري!!ه باقي مانده و باعث عفونت و انسداد مي‌گردند. 47 .1 .2 .3 .4 تزريق مكرر در يك رگ موجب : بسته شدن و غير قابل استفاده شدن رگ عفونت ايجاد لخته ايجاد آبسه در بافت به دليل نشت ماده از رگ مي‌گردد. 48 برنامه‌هاي تحويل/تعويض سرنگ ‏needle/syringe exchange and ‏distribution programs در برنامه تحويل سرنگ ,ب!!ه ط!!ور مس!!تقيم س!!رنگ و وسايل تزريق ارائه مي‌شود. در برنامه تع!!ويض س!!رنگ ,س!!رنگ اس!!تفاده ش!!ده ب!!ا سرنگ استريل تعويض مي‌گردد. اين برنامه‌ها غالبًا با برنامه‌هاي آموزش اصول تزريق بهداش!!تي ,عاليم و اص!!ول كمك‌ه!!اي اولي!!ه در م!!وارد بيش‌مصرف و مسموميت و نحوه انتقال ايدز هم!!راه است .نيز بايد آموزش اص!!ول ارتب!!اط جنس!!ي ايمن و تحويل كاندوم انجام گيرد. 49 برنامه‌هاي تحويل/تعويض سرنگ ‏needle/syringe exchange and ‏distribution programs در برنامه تحويل/تعويض سرنگ اولي!!ه :ف!!رد مص!!رف‌كننده ب!!ه طور مستقيم از پرسنل بهداشتي سرنگ دريافت مي‌كند. در برنامه تحويل/تعويض سرنگ ثانويه :تحويل ي!!ا تع!!ويض از طريق گروهي از معتادان داوطلب به عنوان رابط انجام مي‌گيرد. فوايد اجراي اين برنامه در كشورهاي مختلف : كاهش ميزان تزريق مشترك افزايش ميزان استفاده از كاندوم كاهش رفتارهاي پرخطر كاهش ميزان ابتال به HIV/AIDS .1 .2 .3 .4 50 درمان نگاهدارنده مزيت‌هاي درمان نگاه‌دارنده : .1شخص را از مصرف تزريقي رها كرده و احتم!!ال ابتال به بيماري‌هايي هم‌چون اي!!دز و هپ!!اتيت را ك!!اهش مي‌دهد. .2حداقل حالت نشئه را ايجاد مي‌كند. .3در مصرف درازمدت به ندرت باعث خواب آلودگي و افسردگي مي‌شود. ايراد درمان نگاه‌دارنده: وابسته باقي ماندن فرد به يك ماده مخدر 51 نمونه‌هاي درمان نگاهدارنده متادون - Hongkong : after 32 wks 76% of methadone group and only 10% of placebo group in remission - Sweden : after 2 yrs 12 of 17 pt on methadone in relapse - Higher doses : better responses ( over 60 mg) بوپرنورفين )LAAM( لووآلفا استيل متاديل 52 در مطالعه‌ها ,متادون به عنوان درم!!ان نگاه‌دارن!!ده موثرتر از داروهاي ديگر بوده است. مصرف مت!!ادون ب!!ه عن!!وان درم!!ان نگاه‌دارن!!ده ,ب!!ه شكلي واضح م!!يزان ج!!رم و جن!!ايت ,ابتال ب!!ه اي!!دز و سوءمصرف مواد مخدر را كاهش مي‌دهد. م!!وارد مهم تج!!ويز مت!!ادون ب!!ه عن!!وان درم!!ان نگاه‌دارنده عبارتند از : .1تشخيص سوءمصرف مواد ب!!ر اس!!اس DSM-IVو به‌خصوص سوءمصرف تزريقي هروئين .2سن باالي 18سال .3سابقه ترك‌هاي ناموفق 53 Drop-in centers مراكز گذري هدف :ايجاد فضايي مناسب ب!!راي آم!!وزش و آگاه‌س!!ازي بيماران مبتال به سوءمصرف مواد و شناس!!ايي و ك!!اهش مشكالت آنان در زمينه‌هاي بهداشتي در تحقيقات اين مراك!!ز ب!!راي ارتق!!اي س!!المت معت!!ادان موثر بوده است. مراكز گذري ب!!ا مراك!!ز تزري!!ق بهداش!!تي متف!!اوت ب!!وده و مصرف مواد در آنها جايز نمي‌باشد. 54 خدماتي كه در مراكز گذري ارائه مي‌شود: مش!!اوره در م!!ورد مش!!كالت فعلي ,وض!!عيت بهداش!!تي و رفتارهاي پرخطر بررسي باليني وض!!عيت تندرس!تي مراج!ع و در ص!ورت امك!ان درخواست آزمايش‌هاي الزم مشاوره قبل و پس از آزمايش ,در صورت انجام تست ايدز ارايه خدمات درماني براي عفونت‌هاي پوستي ناشي از تزري!!ق و سوءتغذيه و احيانًا داروهاي مورد نياز اوليه در ص!!ورت م!!وافقت بيم!!ار ,ارج!!اع ب!!راي درم!!ان بيماري‌ه!!اي همراه مانند سل ,بيماري‌هاي مقاربتي ,ايدز و هپاتيت ارايه خدمات بهداشتي اوليه مانند حمام آموزش فردي و گ!!روهي در م!!ورد ع!!وارض رفتاره!!اي پرخط!!ر و راه‌هاي مقابله با آن ارائه سرنگ و وسايل تزريق بهداشتي و كاندوم 55 Shelter سرپناه مكاني كه معتادان بي‌خانم!ان ب!ه ص!ورت داوطلبان!ه براي اقامت شبانگاهي به آنجا مراجعه مي‌كنند. براي ورود شرايط خاصي وجود ندارد ,ولي افراد موظ!!ف به رعايت قوانين مركز هستند. 56 Shelter سرپناه خدماتي كه در سرپناه ارائه مي‌شود: مكاني براي استراحت غذاي مختصر خدمات بهداشتي اوليه خدمات كاهش آسيب برنامه‌هاي آموزشي مشاوره و معرفي براي انجام آزمايش داوطلبانه HIV ارائه معرفي‌نامه جهت درمان بيماري‌هاي رواني ,جسمي و سوءمصرف مواد 57 كمك‌رساني به معتادان خياباني ‏OUTREACH ه!!دف :ك!!اهش آس!!يب در معت!!ادان دور از دس!!ترس خدمات بهداشتي درماني در اين برنام!!ه س!!عي مي‌ش!!ود از معت!!ادان س!!ابق و بومي منطقه استفاده شود. معتادان سابق ,الگوي موفقي از تغيير رفت!!ار هس!!تند و مي‌توانند به سرعت وارد گروه‌هاي معتادان شده و با آنها ارتباط برقرار كنند. 58 خدمات كمك‌رساني ارائه شده در برنامه ‏outreach .1 .2 .3 .4 .5 .6 59 مش!!اوره در م!!ورد مش!!كالت فعلي ,وض!!عيت بهداش!!تي و رفتارهاي پرخطر بررسي باليني وضعيت تندرستي مراج!!ع و در ص!!ورت امك!!ان درخواست آزمايش‌هاي الزم مشاوره قبل و پس از آزمايش ,در صورت انجام تست ايدز ارايه خدمات درماني براي عفونت‌هاي پوستي ناشي از تزريق و سوءتغذيه و احيانًا داروهاي مورد نياز اوليه در صورت م!!وافقت بيم!!ار ,ارج!!اع ب!!راي درم!!ان بيماري‌ه!!اي همراه مانند سل ,بيماري‌هاي مقاربتي ,ايدز و هپاتيت ارايه خدمات بهداشتي اوليه مانند حمام خدمات كمك‌رساني ارائه شده در برنامه ‏outreach .7آموزش فردي و گ!!روهي در م!!ورد ع!!وارض رفتاره!!اي پرخط!!ر و راه‌هاي مقابله با آن .8ارائه سرنگ و وسايل تزريق بهداشتي و كاندوم .9ارائه مواد خوراكي مقوي و سالم .10ارائه متون اطالع رساني و آموزشي .11در صورت نياز و امكان ارجاع به مراكز درم!!اني كوتاه‌م!!دت ي!!ا طوالني‌مدت يا سرپناه 60 موفق باشید 61