صفحه 1:
صفحه 2:
اپیدمیولوژی
صفحه 3:
:تعریف |پیدمیولوژی
EPI=UPON DEMOUS=PEOPLE
LOGIA=STUDY
مطالعه آنچه بین مردم میگذرد
رشته ای ازعلوم پزشکی که همه گیریها را درمان میکند oT
)۱۸۷۳ (فرهنگنامه آ کسفورد
مطالعه هر نوع بیماری به مثابه یک پدیده همگانی
)6 دعس ۱۹۳۶(
مطالعه توزیع و تعیین کننده های فراوانی بیماری در انسان
و انجمن اپیدمیولوژیستها) 6۱۵۵۳ 1950(
©
صفحه 4:
مطالعه توزیع وتعیین کننده های بیماریها و آسیب ها در جمعیت انسانی
Mausner1974
مطالعه چگونگی توزیع بیماری ها در جمعیت و بررسی عواملی است كه در اين
توزیع تاثیر میگذارد [گوردیس ۲۰۰۶)
تعریفی که مورد پذیرش گروه زیادی از پژوهشگران قرار گرفته است:
مطالعه چگونگی وقوع؛ انتشار و تعیین کننده های حالات و وقایع مربوط به سلامت در
یک جمعیت معین و استفاده از اين دانش برای مدیریت و ساماندهی مسائل بهداشتی
صفحه 5:
آن چه از تعاریف میتوان استنتاج کرد این است که اپیدمیولوژی
7 _ تأکید بر گروه دارد نه فرد.
* اپیدمیولوژی علم کمیت هاست وبا اندازه ها و اندازه گیری ها سرو کار دارد.
ple بررسی ارتباط هاء اختلاف هاء و تغییرات روند و الگوی سلامت و بیماری در
جمعیت های انسانی آمنت:
علم بررسی تفاوت و مقایسه (0۳۵۲() »6 ۳۳()) سلامتی و بیماری
استت:
فقط به بیماری و ناتوانی توجه ندارد و سلامتی و مرگ هم در دامنه فعالیت هایش
قرار دارد.
7 به جنبه های مختلف پیشگیری توجه دارد.
(Proviive) Jer es 9 cul Griewr) هم علم 7
صفحه 6:
دانشمندانی که در پیشبرد علم اپیدمیولوژی نقش داشته اند:
بقراط: اولین شخصی بود که نقش عوامل محیطی را د ربروز بیماری ها موثر دانست
فراکاستور: سه روش انتقال را مطرح نمود و اعلام کرد که بیماری ها از طریق شخص
به شخصء هوا و اشیاء منتقل می شوند.
ادوارد جنر: برای اولین بار ویروس آبله گاوی را به بدن انسان تزریق کرد.
پانوم: که مطالعات وسیعی دررابطه با اپیدمیولوژی سرخک و ایجاد مصونیت در انسان
انجام داد.
جان اسنو : اوّلين مطالعه تحلیلی اپیدمیولوژی را در لندن با آزمودن فرضیه ای در
خصوص بیماری وبا انجام داد و ازجمله اوّلین کسانی بود که فهمید ابتلاء به پیماری
وبا در ارتباط با مصرف آب آلوده است و به اهمیّت و نقش بهداشت محیط در کنترل
و پیشگیری از پیماری ها و کنترل اپیدمی ها پرداخت. اورا به عنوان پددر
اپیدمیولوژی مدرن میشناسند.
صفحه 7:
اهداف اپیدمیولوژی:
® تعیین سبب و يا علت ایجاد یک بیماری و عوامل خطر آن
*" تعيین گسترش بیماری در یک جامعه
* پژوهش درباره سیر طبیعی و پیش آگهی بیماری
برنامه های پیشگیری و درمانی موجود و روش های ارائه خدمات
** ایجاد سياست ها ی عمومی و تصمیم هایی قانونمند در رابطه با مشکلات
سلامت محیط زیست
صفحه 8:
:گذار اپیدمیولوژی
گذار اپیدمیولوژیکک با تغیبر الگوی علل مركك و مير و بيمارى توامان با كذار
دم وكرافيكك و تغييرات حاصل از آن در تركيب سنى جمعيت واقعيتى به نام
تغيير سيماى سلامت را بدنبال داشته است
به طور مشخص تاکنون جامعه جهانی با سه گذار اپیدمیولوژیک عمده مواجه بوده است:
- اوّلین گذار
در اواخر دوره پارینه سنگی (۳۰۵)) و دوران نوسنگی (-:(1)» حادث
گردیده است.
۲ دوّمین گذار
با آغاز عصر جدید و انقلاب صنعتی» شکل گرفته است.
۳ سوّمین گذار
حدود سه دههةٌ قبل آغاز گردیده است همچنان ادامه دارد.
صفحه 9:
اوّلين گذار اپیدمیولوژیک:
حدود ده هزار سال قبل آغاز گردیده است. مشخصه بارز این دوره بروز و شیوع بالای
پیماری های عفونی و فوق العاده مسری و متعاقب آن مرگ و میر بسیار زیاد ناشی از
این عوامل بوده است و هم چنین جنگ» قحطی و خشکسالی از مهم ترین عوامل
تعیین کننده مرگ و بیماری در جامعه جهانی محسوب می شدند.
:دومين كذار اپیدمیولوژیک
دومین گذار با آغاز انقلاب صنعتى شكل كرفت و مشخصات اين دوره عبارتند از
كاهش بيمارى هاى عفونى به دنبال بهبود شرايط زندكى و تامين تسهيلات بهداشتى
و كشف برخى واكسن ها و آنتى بيوتيكك ها كه به بيشكيرى و كنترل بيمارى هاى
عفونى كمكك شايان توجهى نمود
صفحه 10:
:سومین گذار اپیدمیولوژیک
در سوّمین گذار اپیدمیولوژیک» فرض بر این است که از میزان مرگ ناشی از سماری
های عفونی_کاسته و بر میزان مرگ ناشی از بیماری های مزمن, افزوده شده است. در
اين رابطه از طرفی به برکت کنترل بیماری های عفونی؛ با کاهش مرگ و میر مادران
و کودکان؛ مواجه گردیده و ازطرف دیگر شاهد افزایش جمعیت» می باشیم و رعایت
موازین بهداشتی برخورداری از خدمات مربوطه و ارتقاء استانداردهای زندگی باعث
افزايش اميد به زندكى و ب
عبارت واضح تر بر جمعیت سالمندان, افزوده و باعث افزايش بروز بيمارى هاى مزمن
.مرتبط با سالمندى و مركك ناشى از اين بيمارى ها در اين كروه سنّى كرد يده است
شدن جمعيت ها شده و بر راس هرم سنّى جمعيت و به
صفحه 11:
به مجموع؛ تغیبرات اپیدمیولوژ یک و دم و گرافیک مورد اشاره؛ اصطلاحاً گذار
سلامت (طاصه pt ge oF (Wells
هرچند در سوّمین گذار اپیدمیولوژیکد از میزان مرگ ناشی از بیماری های عفونی
کاسته شده و بر امید به زندگی در بدو توللدافزوده گردیده است ولی اين تغیبرات
مثبت برای تمام مردم جهان, به هيج وجه؛ یکسان نبوده است و از اينها گذشته الگوی
مرگ نیز در کشورهای مختلف جهان, با یکدیگر متفاوت بوده به طوری که از تعداد
OV میلیون مورد مرگی که در سال ۲۰۰۲ رخ داده است حدود ۸۲۰ آتن در نوجوانان و
کودکان کمتر از ۲۰ ساله آنهم عمدتا (/۹/) در کشورهای درحال توسعه؛ حادث
گردیده در حالیکه بیش از ۶۰ موارد مرگ در کشورهای توسعه یافته؛ در سنین ۷۰
سالگی به وقوع پیوسته است
صفحه 12:
نوپدیدی و باز پدیدی بیماری های عفونی و امواج سه گانه گذار
اببدميولوز يك
يديده نويديدى بيمارى هاى عفونى در حال حاضر حاكى از وقوع سوّمين كذار
ابيدميولوزيك است كه با سه موج عظيم» مشخص گردیده است :
١ بسيارى از بيمارى هائى كه قبلا وجود نداشته است طى سه دهة كذشته يابه عرصه
وجود كذاشته و مركك و مير فراوانى در بالغين به بار آورده است.
۲-بر میزان بروز و شیوع بسیاری از بیماری هائی که تصور می رفت. تحت کنترل می
باشند, افزوده شده است.
۳-بسیاری از بیماری هائی که قبلا به آنتی
سرعتی بیش از زمان لازم برای تولید آنتى ب
موجود؛ مقاوم شده اند.
تیک های موجود؛ پاسخ می دادند با
تیک های موثر نسبت به داروهای
صفحه 13:
نوپدیدی های اخیر
از سال 1۹۷۳ فا کتواق ینش از «#عامل :يبمازيزاى جد يده شناسائى شذه است به طورى
كه بسيارى از آن ها از قبل نيز وجود داشته ولى
آن ها وجوة نداشتهواطى اين هدنت پا به عرصه وجود گذاشته اند که از نظر تعریف
IS تفاوتی بین اين دو گروه نبوده و همگی جزو عوامل عفونترای نوپدید. طبقه بندی
voll fo ooh
۱/۵۵
س داده نشده بوده و تعدادی از
بازپدیدی سل, نه تنها
با
در دنیای غرب بلکه در کل جهان طفیان کرده
یدی دیفتری در شوروی سابق که حاصل GIS وا کسیناسیون جامعه ای بود که به
غلط تصور می شد برای هميشه در مقابل این بیماری؛ مصون گردیده اند. باعث وقوع
بزرگترین همه گیری این بیماری در سرزمین
گستزقه وروی ساب یاهلته است:
نویدیدی بیماری های غیرمسری قلب و عروق ناشی از استعمال دخانیات و حوادث و
© سوانح رانندكى و امثال اينها كه زائيده تمدّن و شهرنشينى و تغيير در شيوة زندگی
1
صفحه 14:
واژه های متداول در اپیدمیولوژی
عفونت (OePevtivn)
ورود وگسترش و يا تكثير عامل عفونى بیماریزا دربدن انسان یا حیوان
زد کی ((م1۳2" شیشک زد گی يا انگل زد گی: رشد و تکثیر عوامل بیماری
زا در سطح بدن (به جای درون بدن) مثل شپش تن
آلود گی: (()) وجود عامل بیماریزای عفونی بر سطح بدن
»لباس»اسباب بازی.بستر خوابلوازم جراحی یا دیگرلوازم بیجان یابر روی مواد از جمله
و SL ee راآلودگی میکروبی نامند
صفحه 15:
بیماری وا گیر ((ع() صصبههو)یا بیماری عفونی ((۳»
وعدن(
ناخوشى كه در نتيجه عوامل عفونى و يا ترشحات زهركونه آنها بوجود مى آيد ومى
تواند از انسان و يا حيوان مبتلا ويا مخزن به صورت مستقيم و يا غير مستقيم با كمكك
كياه و يا حيوان واسطه ناقل و يا اجسام بى جان به افراد حساس منتقل بيدا كند.
(Agent of disease)!» boy ole
چیزی مانند یک خرده زیستمند ماده شیمیایی یا نوعی از تشعشعات که وجود يا افزایش
و یا کاهش نسبی اش برای وقوع یک بیماری ضرورت داشته باشد.
(HOST) ob po
انسان يا حبوان که جایی برای جایگزیتی یاادامه زند گی عامل بیماریزای عفونی بصورت
طیعی با شد
صفحه 16:
میزبان نهایی یا اولیه: اگر عامل انگلی یا عفونی در بدن میزبان به دوره بلوغ
جنسی برسد یا مراحل جنسی خود را بگذراند.مانند پشه آنوفل
ميزبان ثانوى يا واسطه: ميزبانى كه عامل عفونى يا انكلى حالت غير جنسى يا
لاروی خود رادربدن آنها بگذراند.مانند کرم ييوكك درسخت يوست
میزبان انتقالی: وقتی که عامل زنده بیماریزا بدون آنکه تکامل یابد در بدن حامل
بماند. آلودكى به شيش
صفحه 17:
بيمارى بومى ((Gudewic
پیماری یا عامل بیماریزایی که بطور پایداردر یک منطقه جغرافيايى يا كروه جمعيتى
وجود داشته باشد بدون آنکه از خارج به آن وارد شده باشد.
همه گیری(۳):
بروز غیرمعمول بیماری در یک جامعه یا منطقه یا رویداد غیرمعمول ورفتارهای ویژه
مرتبط با سلامتی یا دیگروقایع مرتبط با بهداشت که آشکارا بیش از رویداد پیش بینی
شنم باشند.
تک ((Oporende pF
به معنی پرا کند گی است یعنی موارد بیماری بطور نامنظم وگاه وبیگاه پر کنده
© ومعمولآبصورت نادر بروز میکند.
صفحه 18:
عالمكير جام لح )):
بيمارى همه كير است كه بطور معمول نسبت بزركى ازجمعيت را دجار ميكند ودر يكك
منطقه جغرافبایی گسترده مانند بخشی از یک كشور يا يكك قاره جهان روى ميدهد.
بیماری بیگانه یا خارجی (ط<):
هر گاه بیماری در کشوری روی نداده ولی از خارج به آن وارد شود .
بیماری تمام 209 ) (Osewe ‘Wl Cudewir
بیماری ای که در سال های نخست زند گی از شیوع بالایی برخوردار است( کود کان را
بیشتر مبتلا می کند) و در بالغین به نوعی حالت تعادل می رسد و در نتیجه شیوعش در
نسبت به کودکان کمتر است گفته می شود.مانند مالاریا که در بسیاری از جوامع
یک بیماری تمام بومی است.
صفحه 19:
(ALypper Cudewic Diseusr), 20913 بیماری
بیماری که به صورت مداوم با بروز و شیوع بالا در منطقه وجود داشته باشد و تقریبا
همگان در همه سنین به نسبت مساوی به آن مبتلا هستند گویند.
همه گیری حیوانی(2۳۷۳۳)):همه گیری یک بیماری در بین حیوانات
همه گیری طیور( 0۳۷): همه گیری یک بیماری در بین طیور
بیمار یهای مشتر ک انسان ودام 5وم-0/آ1):):
یک عفونت یا بیماری عفونی که در شرایط طبیعی میتواند از جانور مهره داربه انسان
انتقال یابد
صفحه 20:
عفونت های بیمارستانی (مسسحل ۵بسسسیو)):
شامل عفونت هایی است که در بیمارستان رخ می دهد ولی بعد ازترخیص بیمار
آشکار ميشود ونیز به عفونت هایی گفته میشود که در پین کارکنان این . مرکز روی
می دهد.
عفونت های فرصت طلب (Opportunistic)
هنگامی که نقصی در دفاع میزبان در برابر عفونت وجود داشته باشد واز این روایجاد
پیماری نماید.
بيمارى ناشى از tirogecic Disease) ESS jp IES
ه ركونه بيامد ناخواسته يا نا مطلوب ناشى از روشهاى بيشكيرى»تشخيصى يا درمانی که
عضو ءاز كارافتادكىءناتوانى يا مركك شود كه به علت کار متخصصان حرفه
ای پزشکی یا کارهای متخصصان دیگرحرفه های بهداشتی باشد
ريشه كنى ( محلم 2):
۲ نتقال عفونت یا پایان دادن به زندگی عامل بیماریزا از طريق مراقبت ومحصور
کردن بیماری راگویند
صفحه 21: