صفحه 1:
صفحه 2:
پاروری ابر ها
باروری ابرها بهعئوان متراولثرین و بهترین روش شنافتهشره تعریل آب و هواء افژورن موار بهرافل یک ابر
(با استفاره از «ژثراتورهای زمینی» مومك و یا هواپیما) با هرف تقوبت تشلیل و رشر «بلورهای یخ» در
ابرهای سرر fe Ady) ابر ور ومای زیر صفر دربه سلسیوس است) و رشر قطرگهای درون ابرها ی گرم
Ady) عبع ابر رارای رمای بالای صفر رزجه سلسیوس است) و درنتیبه افزایش بارش برف و یا باران
مى باشر. به عبارت «يلر بارورى ابرها روشى جرير براى تاثیرگزاری بر روی ابرهای طبیعی اس تکه «ر آن با
استفاره از موار هى شور
صفحه 3:
as *
پاروری آبرها Sob عمل می لنر
در باروری ابر سرر ورور مارهلی هسته ساژ ماثثر یریرثقره ,که رارای ساف رگریستالی شپیه به یخ است پرون سر رگررن مفیط باعث اما
قطركواى ابر سرر مى شور (هستهسازى ناهمكن). اما fy فشک یا نیتروژن هایع مفيط اطراف غور را به هری سرر ه ىكنئ ركه بلورهاى یخ میتوازتر
فور به فور از غاز بقار هستهساز ىلتنر. برفلاف باروری با یریرنقره, این هسته سازی فور به فوری, نیاژی به وبور هیچ قطرک يا زرهای نرارر
چ راکه این روش فوق اشباع بسبار بالایی در نژویقی ماه باروری ایاوم ی اساس باروری ابرها بقسوص در عرضهای میانی, بر افتلاف فشار
بقار اشباع روى آب و يخ استء Gully هام یکهتزرات یغ در ابرهای غؤق سرر SE هم ىكيرتر, برليل فشار بقار اشبا علمترشان نسبت به
قغرتواى آبء در مهاورت اين قطرات مايع رش ركننر. أكر زرات به اراز هكافى رش ركننر بعورت برف (ياء ألر زوب رخ رهم باران) از ابرها
بارورى استائّيلى '" شنافته میشور. ور استراتژی باروری
'ريناميلى '"' فرض بم اين اس تله كرماى ثهان اشنافى ناشى از تغبير'فاز مايع به جامر در ابرء باعث '١
الارونده, تشمین بیشتر هملرایی سطوح پایین و,در نایک رشر سریع ابرهای منتفب هى شود..موار شيميايى بارورى ابر مملن اسمت"توسطد
(ley 1 وارر ابر شونر. در روش باژوژی باه يريرنقره_رر هلام برواز
بس از فروچ از ژنراتور توسط هریان هواارر هسیر
یش شناوری, تقوبت جريانات.
ره واقع بر روی زمین (
راقل ابر سوزانره و پفش میشوند. در باروری با ژثراتورهای زمینی» ذرات ری
ت بالا قرا ركر'
و وارر ابر هى شوثر.
صفحه 4:
صفحه 5:
i, fae les
ند هوالیها با
امعو بصب عن د : 3 ام ع Bee te ee
7 ل كنا
MEHR Taknaz.
صفحه 6:
تاريفيه
اثير بارورسازي بير براى اوليوبار در اريخ ۷ #ولاق ۹۳۲ زميطلاه تن
(slo sy ديخ فلّك» با رمای ۷۸- ررهه سلسيوس) را به راقل إبرطأى هشئوعى توليا
مشاهره نمور قطركلهاى أترسرر از طريق فرايئر اتجمار به بلور يخ تبريل شره و به«
در تاریخ ۱۳ نوامبر ۱۹۴۶ همزمان با
Jagd Uh دوینسنت شیفره مشاهره شر. او
۱ ریک is ea
شره ور داتاقك ابردكه هاوى «قفركهاى ابرسرر» بورئر رهاكرر و
ردت بو ور قه اتاقك ابر ريزش تمودئر. بري كوه شواهر آزمايطلاي
تفقبقات, لتر لاللموير برنذه فايزه نويلء بك ازدايش فيدانى روى
از بارور شرن القا ارا راق از روي
بك ابر بوشنى رو ىكو هكريولاك در شرق شلترى متعلق به ایالت تیویرک انهام دار.رمای این اب رکه در ارتفاعی هرور ۴۲۷۰ متر از سفح زمین قرا
راشت ۳۰- ورچه سلسیوس بور. لاللمويرء ۳۶/۱ کیلگرع یخ فک را ور متیر فطی با طول عرور ۳ مایل روی این ای پاشید و مشاهر هگرر ور هرت ۵
رقبقه تمامى ممتواى آب ابر به برف تبريل شر. رف خاصله در هرور ۲۰۰ پابزیر ابر ریزش نمور و به رليل فشّلَى هوا قبل از رسيرر به زمين تبفير شر.
تحقبقات بعرى ثاب تكرر هسته طبيعى غالب برای تفیل هسته بخ ور طبیعت, زرات رس هعرنى هسشث ركه در رهاى هرور -١© رچه سلسيوس يا یبن تر
بهعنوان هسته يخساز فعال ه ىكررئد. بس از استفاره از رائش بارورى ابرها بهعنوان يك فناورى جرير باكاربررهاى عملىء gal تا زهان هركش «ر تا:
۵۷ بر رو یگسترش ابن فتاورى بهمنقور عصول آب بيشتر از آسمان براى تبريل مناطق مستعر فلك و بى فاصل جنو ب غربى ايالات متهره امريلا به
مراتع سرسبز و زمنها یکشاورزی تلاشهای پیشماری ly PUI «سازمان تعقيقات صنعتى و علمى استراليا» نيزور فوريه PV بس از اهرای عملیات
پاروری ابرهاگزار شکور اولینهورر اران نتاقته وست بشر ور تزریلی بسارست رخ داره اقا رزآنسوی ریگر در شرق لزوبا فوسسه رصرهانه آل و
وشا روسيه در اوافر سال 11 بعنقور سرعت پفلیرن به توسعه. ساقت و تست مرلهای چری هارمه حواشتسی جو بد
یفیت موناژ بو ر هو میس گر این ,ضرقنهپمیی ,رنه و بلای موسسه مرگزی پیشبنی ,وا ۳۶ پل رلاراژی .
ب و هواشناسى روسيه پروژههای تعقیقاتی زیاری در زمینه هواشناسی و فیزیک جو انا راره اس تکه در بسیاری از نها یا بوره
صفحه 7:
تعریل آب و هوا
تعریل آب و هرا تلاش بشر چهت ایبار تفیرکوتهمرت آب و هوای طبیعی اس تکه در پیشتر منافق دیا بهشظور افزایش بارش از رها هگاهش
اثرات منفی «توفانهای تنرری»ءگاهش کرک از «طوفانهای تلرلی» وا بیلبرون مه رر فرورگاههای پرترافیک sei Pl bal jb
افزایش تقريبى ٠١ ا ٠٠١ ررصد بارنركى ساليانهء باعث اغزابش سطح آلب أزورخائقها و ررياهههاى هورراستفاره براى آشاميرن كشاورزى و تولير نيروى
برقآبى مى شور. براى مثال در ائزوئزى عرف از بارورئ ابرها افزايش) ذفيره آب هقازن براى استفاره رر سالهاى فلسالى: در استراليا استفصال.
برف بيشتر. بوبور صنعت توريسم رر ارتفاعات برفى و در هين علاوه بر افزايش بارش ناعى جه تكاهش «ماى تابستان و در
مسرف برق برای تهویه مطبوع؛میباشم. از میان تما گاربررهای تعريل تب و هواء
صفحه 8:
221 ی بت 2000 1 ۰
مت زگشور ها له از این تلنولوژی استفار هگرره اثر
نوع باروری روش هرف پروژه روره و سال پروژه PU لشور یا ایالت
بارورى
pi زمينى و موآللا ى واقع نون ilu
زمستائه هوایی افزایش بارش ٩ تالئون بطور تاپیوسته . ایران
nav 0 ۷
صفحه 9:
بارورى ابرها در ایران
قبل ١ز القلاب اسلاقق.
بروزحاى بارورى ابرها زر ايران ابترا توسط وزارت ثيرو از oJ) OM Sb اله با همطارى يك شرك تكاتارايى و با استفاره از يك
فروثر هوابيما و تعرارى ثراتورهاى زمينى تشعب ركنئره يربدنشْرءآبَرَ روى هوزه آبريز سر كرج و جاجرور انهام شر.
بعد از «قلاب اسلا
باروری ابرها طی سالهای 9۸ الی ۷۴ بصورت برألئره و با استفاره از ژثراتورهای زمينى ژر آتاعات شيرلوه يزر به اهرا ورتفر. سپس با ابلاغ وزير وقت
نیرو در بهمن ماه ۱۳۷۵, مرکز ملی تعقیقات و مطالعات باروری ایرها در یژر تاسیس و از سال ۱۳۷۶ رسماً آغاز بهكا ركرر. بس از تشليل اين مركز. از سال
۷ب هگاری رضرنه آب و مرش ا رومه ال گنووژی بر آبرا هرن در قالب یک فرح ۵ نله شمل ابر پروژههای بروری بط
بزر-۳ و بزرسف)ء تجوز مولز به امكانات و تهویزت لازم(تجیژ رو فروزقاای تنتونوف TOY Coes BGI teat «°F
نیتروژن مایع و تهب و رلهانراژی سه وسگلهرارار هواشتاسی آلسوبری) و آموزش پرسنل ایرانی زر قالتيج هروه عملیات پرواژی ,رادار و
بيرت مطالعات و ارزيابى صورت پزیرفت. پس از پیان ۵ روره رای طرح باروری اپره که با عضو متفصهین روسي به همراه |
ن پروژه اجراى مستقل توس ف كارشتاسان ايرانى در تابستان 1 در استا کیان به FH Hoe ol cb SP)
العاتر لق منتيف اك
آموز شکارشناسان هورت پزیرفت اوا
pel
صفحه 10:
ig فرا
امیروار] لت برره باشیر.
به نام خدا
موضوع:باران های مصنوعی
تهیه:حسن حالجی عالیی
جناب آقای:مهرآبادی
باروری ابر ها
باروری ابرها بهعنوان متداولترین و بهترین روش شناختهشده تعدیل آب و هوا ،افزودن مواد بهداخل یک ابر
(با استفاده از «ژنراتورهای زمینی» موشک و یا هواپیما) با هدف تقویت تشکیل و رشد «بلورهای یخ» در
ابرهای سرد (بیشتر حجم ابر در دمای زیر صفر درجه سلسیوس است) و رشد قطرکهای درون ابرهای گرم
(بیشتر حجم ابر دارای دمای باالی صفر درجه سلسیوس است) و درنتیجه افزایش بارش برف و یا باران
میباشد .به عبارت دیگر باروری ابرها روشی جدید برای تأثیرگذاری بر روی ابرهای طبیعی است که در آن با
استفاده از مواد شیمیایی آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف گرفته میشود
باروری ابرها چگونه عمل می کند
در باروری ابر سرد ورود مادهای هسته ساز مانند یدیدنقره ،که دارای ساختار کریستالی شبیه به یخ است بدون سرد کردن محیط باعث انجماد
قطرکهای اَبَر سرد میشود (هستهسازی ناهمگن) .اما یخ خشک یا نیتروژن مایع محیط اطراف خود را به حدی سرد میکنند که بلورهای یخ میتوانند
خود به خود از فاز بخار هستهسازی کنند .برخالف باروری با یدیدنقره ،این هسته سازی خود به خودی ،نیازی به وجود هیچ قطرک یا ذرهای ندارد
چرا که این روش فوق اشباع بسیار باالیی در نزدیکی ماده باروری ایجاد میکند .اساس باروری ابرها بخصوص در عرضهای میانی ،بر اختالف فشار
بخار اشباع روی آب و یخ است .بنابراین هنگامی که ذرات یخ در ابرهای فوق سرد شکل میگیرند ،بدلیل فشار بخار اشباع کمترشان نسبت به
قطرکهای آب ،در مجاورت این قطرات مایع رشد کنند .اگر ذرات به اندازه کافی رشد کنند بصورت برف (یا ،اگر ذوب رخ دهد ،باران) از ابرها
سقوط میکنند در غیر این صورت بارشی رخ نمیدهد .این فرایند به عنوان "باروری استاتیکی" شناخته میشود .در استراتژی باروری
" دینامیکی" فرض بر این است که گرمای نهان اضافی ناشی از تغییر فاز مایع به جامد در ابر ،باعث افزایش شناوری ،تقویت جریانات
باالرونده ،تضمین بیشتر همگرایی سطوح پایین و در نهایت رشد سریع ابرهای منتخب میشود .مواد شیمیایی باروری ابر ممکن است توسط
هواپیما یا توسط دستگاههای پخش کننده واقع بر روی زمین (ژنراتورها) وارد ابر شوند .در روش باروری با هواپیما ،یدیدنقره در هنگام پرواز
هواپیما در داخل ابر سوزانده و پخش میشوند .در باروری با ژنراتورهای زمینی ،ذرات ریز پس از خروج از ژنراتور توسط جریان هوا در مسیر
باد و به سمت باال قرار گرفته و وارد ابر میشوند.
باروری ابرها به کمک هوایپما یا ژنراتور زمینی
باروری ابرها به کمک هواپیما یا ژنراتور زمینی2.
تاریخچه
تأثیر بارورسازی ابرها برای اولینبار در تاریخ ۱۲ژوالی ۱۹۴۶در آزمایشگاه تحقیقاتی شرکت جنرال الکتریک امریکا توسط «وینسنت شیفر» مشاهده شد .او
بلورهای «یخ خشک» با دمای - ۷۸درجه سلسیوس را به داخل ابرهای مصنوعی تولیدشده در «اتاقک ابر» که حاوی «قطرکهای اَبَرسرد» بودند رها کرد و
مشاهده نمود قطرکهای اَبَرسرد از طریق فرایند انجماد به بلور یخ تبدیل شده و بهصورت برف در ته اتاقک ابر ریزش نمودند .بدینگونه شواهد آزمایشگاهی
از بارورشدن ابرها بهدست آمد .متعاقب آن در تاریخ ۱۳نوامبر ۱۹۴۶همزمان با این تحقیقات ،دکتر النگمویر برنده جایزه نوبل ،یک آزمایش میدانی روی
یک ابر پوششی(روی کوه گریوالک در شرق شنکتدی متعلق به ایالت نیویورک انجام داد .دمای این ابر که در ارتفاعی حدود ۴۲۷۰متر از سطح زمین قرار
داشت -۲۰درجه سلسیوس بود .النگمویر ۳۶/۱ ،کیلوگرم یخ خشک را در مسیری خطی با طول حدود ۳مایل روی این ابر پاشید و مشاهده کرد در مدت ۵
دقیقه تمامی محتوای آب ابر به برف تبدیل شد .برف حاصله در حدود ۲۰۰۰پا زیر ابر ریزش نمود و به دلیل خشکی هوا قبل از رسیدن به زمین تبخیر شد.
تحقیقات بعدی ثابت کرد هسته طبیعی غالب برای تشکیل هسته یخ در طبیعت ،ذرات رس معدنی هستند که در دمای حدود -۱۵درجه سلسیوس یا پایینتر
بهعنوان هسته یخساز فعال میگردند .پس از استفاده از دانش باروری ابرها بهعنوان یک فناوری جدید با کاربردهای عملی ،النگمویر تا زمان مرگش در تاریخ
،۱۹۵۷بر روی گسترش این فناوری بهمنظور حصول آب بیشتر از آسمان برای تبدیل مناطق مستعد خشک و بیحاصل جنوبغربی ایاالت متحده امریکا به
مراتع سرسبز و زمینهای کشاورزی تالشهای بیشماری انجام داد« .سازمان تحقیقات صنعتی و علمی استرالیا» نیز در فوریه ۱۹۴۷پس از اجرای عملیات
باروری ابرها گزارش کرد اولینمورد باران ساخته دست بشر در نزدیکی بسارست رخ داده است .و اما در آنسوی دیگر در شرق اروپا موسسه رصدخانه آب و
هواشناسی روسیه در اواخر سال ۱۹۴۱بمنظور سرعت بخشیدن به توسعه ،ساخت و تست مدلهای جدید ابزارهای اندازهگیری پارامترهای هواشناسی جو باال
هواشناختی و بهبود کیفیت سونداژ جو در مسکو تاسیس شد .این رصدخانه برمبنای رصدخانه جو باالی موسسه مرکزی پیشبینی هوا با ۳۶پرسنل راهاندازی شد.
موسسه رصدخانه آب و هواشناسی روسیه پروژههای تحقیقاتی زیادی در زمینه هواشناسی و فیزیک جو انجام داده است که در بسیاری از آنها پیشگام بوده
است.
تعدیل آب و هوا
تعدیل آب و هوا تالش بشر جهت ایجاد تغییر کوتاهمدت آب و هوای طبیعی است که در بیشتر مناطق دنیا بهمنظور افزایش بارش از ابرها ،کاهش
اثرات منفی «توفانهای تندری» ،کاهش تگرگ از «طوفانهای تگرگی» و از بینبردن مه در فرودگاههای پرترافیک یا بزرگراهها انجام میشود.
افزایش تقریبی ۱۰تا ۲۰درصد بارندگی سالیانه ،باعث افزایش سطح آب رودخانهها و دریاچههای مورداستفاده برای آشامیدن ،کشاورزی و تولید نیروی
برقآبی میشود .برای مثال در اندونزی هدف از باروری ابرها افزایش ذخیره آب مخازن برای استفاده در سالهای خشکسالی ،در استرالیا استحصال
برف بیشتر ،بهبود صنعت توریسم در ارتفاعات برفی و در چین ،عالوه بر افزایش بارش ،گاهی جهت کاهش دمای تابستان و در نتیجه کاهش
مصرف برق برای تهویه مطبوع میباشد .از میان تمام کاربردهای تعدیل آب و هوا ،بیشتر پروژههای عملیاتی بر افزایش بارش متمرکز است.
برخی از کشور ها که از این تکنولوژی استفاده کرده اند
هدف پروژه
دوره و سال پروژه
نوع باروری
روش
باروری
زمستانه
زمینی و هوایی افزایش~ برف رشته کوههای واقع در حوزه آبریز از1993تاکنون
منطقه -تغذیه سدهای موجود جهت تأمین برق
نام کشور یا ایالت
آیداهو
زمستانه
هوایی
افزایش بارش
1999تاکنون بطور ناپیوسته
ایران
تابستانه
هوایی
-1افزایش بارش برف در مناطق حوزه آبریز
سدها در مرکز ژاپن -2طرحهای عملیاتی و
تحقیقاتی جدا شدند -3 .باروری ابر گرم در
ناحیه کیوشو -3آزمایش رندمی افزایش بارش
1947تا 1997
ژاپن
باروری ابرها در ایران
قبل از انقالب اسالمی
پروژههای باروری ابرها در ایران ابتدا توسط وزارت نیرو از سال ۵۳الی ۵۷با همکاری یک شرکت کانادایی و با استفاده از یک
فروند هواپیما و تعدادی ژنراتورهای زمینی تصعیدکننده یدیدنقره بر روی حوزه آبریز سد کرج و جاجرود انجام شد.
بعد از انقالب اسالمی
باروری ابرها طی سالهای ۶۸الی ۷۴بصورت پراکنده و با استفاده از ژنراتورهای زمینی در ارتفاعات شیرکوه یزد به اجرا درآمد .سپس با ابالغ وزیر وقت
نیرو در بهمن ماه ، ۱۳۷۵مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در یزد تاسیس و از سال ۱۳۷۶رسما ً آغاز به کار کرد .پس از تشکیل این مرکز ،از سال
۷۷با همکاری رصدخانه آب و هواشناسی روسیه انتقال تکنولوژی باروری ابرها به ایران در قالب یک طرح ۵ساله شامل اجرای پروژههای باروری ابرها
(یزد ،۱-یزد ،۲-یزد ۳-و یزد ،) ۵-تجهیز مرکز به امکانات و تجهیزات الزم (تجهیز دو فروند هواپیمای آنتونوف ۲۶به تجهیزات شلیک پیروپاترونهای یدید
نقره و تزریق نیتروژن مایع و نصب و راهاندازی سه دستگاه رادار هواشناسی آکسوپری) و آموزش پرسنل ایرانی در قالب سه گروه عملیات پروازی ،رادار و
تجهیزات ،مطالعات و ارزیابی صورت پذیرفت .پس از پایان ۵دوره اجرای طرح باروری ابرها که با حضور متخصصین روسی به همراه انتقال تکنولوژی و
آموزش کارشناسان صورت پذیرفت اولین پروژه اجرای مستقل توسط کارشناسان ایرانی در تابستان ۸۷در استان گیالن به انجام گرفت .این مرکز از آن
زمان تاکنون پروژههای متعدد اجرایی و مطالعاتی باروری ابرها در مناطق مختلف کشور به اجرا گذاشته است.
خدا نگهدار
امیدوارم لذت برده باشید.