بانک شاهی

بانک شاهی

اسلاید 1: به نام خدا موضوع: بانک شاهی دبیر مربوطه: خانم رجبلوتهیه کنندگان: آذین قولجایی-مینا حاجی عرازی

اسلاید 2:

اسلاید 3: بانک شاهی ایران به عنوان اولین بانک ایران بشمار می‌آید که در سال ۱۸۸۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریای بریتانیا و به امتیاز دولت ایران تاًسیس گردید. این بانک سالها بعد به بانک بریتانیایی خاورمیانه (BBME) تغییر نام داد و امروزه به نام بانک اچ‌اس‌بی‌سی خاورمیانه شناخته می‌شود.

اسلاید 4: تاریخچهنمونه‌ای از اسکناس‌های چاپ شده در بانک شاهیرویتر انگلیسی با اعطای وام به ناصرالدین شاه قاجار امتیازات بزرگی از وی گرفت که یکی از آنها حق تاسیس بانک بود. در سال ۱۲۶۷ هجری، امتیاز اول لغو شد و امتیاز دیگری به مدت ۶۰ سال که اساس آن تشکیل بانک شاهی و انحصار انتشار اسکناس بود به وی اعطا گردید. این بانک که مقرش لندن و تابع قوانین انگلستان بود، از سال ۱۲۶۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریا، کار خود را آغاز کرد و اولین اسکناس بانکی را در ایران منتشر نمود. بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹ به فعالیت خود در زمینه نشر انحصاری اسکناس ادامه داد. در این سال توسط رضاشاه پهلوی امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس از سوی دولت ایران به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره خریداری و به بانک ملی ایران واگذار شد.

اسلاید 5: ساختمان بانک شاهیاین بنای تاریخی که تنها میراث ارزشمند باقی مانده از بدنه‌های میدان توپخانه قدیم است، دارای طرحی یگانه بوده و استفاده از عناصر تزیینی معماری ایران، همانند کاسه سازی در نیم گنبد سر در ورودی، کاشیکاری و گچبری را می‌توان از ویژگی‌های برجسته آن شمرد. هم چنین وجود ستون‌های رفیع در فضای داخلی بانک و تلفیق هنرمندانه آن با دوره‌های تیزه دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، ترکیبی موزون را پدید آورده‌است که شکوه و عظمت معماری هخامنشی را به بیننده یادآوری می‌کند. کاشی کاری سر در توسط استاد حسین کاشی پز انجام شده است.

اسلاید 6: چه زمانی اولین بار بحث تشکیل بانک در ایران مطرح شد؟ اقتصاد کلان - مرتضی دهقان‌نژاد، استاد تاریخ دانشگاه تهران درباره بحث تشکیل بانک در ایران توضیح می دهد. اولین گام‌ها برای تاسیس بانک در ایران در دوره ناصرالدین‌شاه برداشته شد و کشورهای استعمارگر نیز با اخذ امتیازات گسترده اقدام به تاسیس بانک در ایران کردند. تاسیس بانک شاهنشاهی توسط انگلستان تاثیرات عمیقی را چه در بعد اقتصادی و چه در بعد سیاسی در تاریخ ایران بر جای گذاشت. در رابطه با  تاریخچه شکل‌گیری بانک در ایران و اینکه  چه زمانی بود که اولین بار بحث تشکیل بانک در ایران مطرح شد،مرتضی دهقان‌نژاد، استاد تاریخ دانشگاه تهران به این شکل توضیح می دهد: « بحث تاسیس بانک در ایران اولین بار در سال 1242 ه. ش (1280 ه. ق) در مذاکراتی که نمایندگان ناصرالدین‌شاه با سرمایه‌داران اروپایی برای ایجاد راه‌آهن شروع کردند، مطرح شد.

اسلاید 7: این پیشنهاد از سوی نماینده فرانسه مطرح شد. اما بعدها با دیدن رقابت روس و انگلیس در ایران ترجیح دادند پای خود را کنار بکشند و موضوع را پیگیری نکنند. ولی در سال 1267 ه. ش (1306 ه. ق) بانکی که در هندوستان به وسیله انگلیسی‌ها تاسیس و «بانک جدید شرقی» نامیده شده بود، تحت عنوان شرکت بازرگانی شعبه‌ای در تهران باز کرد که در ابتدا با مخالفت ناصرالدین شاه روبه‌رو شد ولی سفیر انگلیس با توجه به معاهده بین‌الدولتین در این امر دخالت کرد و بانک جدید شرقی بدون اینکه امتیازی گرفته باشد، کار خود را در ایران آغاز کرد. » او ادامه داد: «  در مدت کوتاهی شعبی را در مشهد، تبریز، شیراز و اصفهان باز کرد و با تمام تجار بنای تجارت را آغاز کرد. بانک برای وجوه سپرده، بدون قید مدت و با حساب‌های مختلف خود سودی معادل صدی 5/2 تا 5/6 تعیین کرد و نرخ بهره را تا صدی 12 پایین آورد و گویا قرضی هم با ربح صدی شش تا صدی هشت به شاه داد. این بانک پول کاغذی را هم در ایران رواج داد. که البته اسکناس نبود، بلکه قبض‌هایی بود که به صورت حواله در همه شعب بانک قابل پرداخت به حامل بود. این پول‌ها در پایتخت رواج فراوان پیدا کرد. پس از دو سال هم که از تاسیسش گذشت شعبه ایران آن را بانک شاهنشاهی به مبلغ هنگفتی خریداری کرد. »