صفحه 1:
ل له
صفحه 2:
(UE Cee ee
تهیه کننده:ز هره مشفقی
۳
صفحه 3:
بررسی گازهای خون شریانی (6.. ۵)
Arterial Blood Gases
اطلاع از وضعيت كازهاى خون شريانى بيمار » دانستن معيارى از وضعيت
تنفسى و اسيد و باز و نيز جكونكى ياسخ به درمان و مراقبت خواهد بود . با
تجزيه و تحليل نتايج آزمايش(8.0. 2) مى توان تعادل اسيد و باز را در
te Sy ا ل ee OTe
ار جه تجويز دارو و درمان طبى عدم تعادل اسيد و باز به عهده يزشك است
ولى يرستاران اقدامات زير را بايد انجام دهند :
)- تشخيص وضعيت كازهاى خونى بيمار و جلوكيرى از ايجاد عدم تعادل انها
©- تشخيص علايم و نشانه هاى اختلال اسيد و باز در بيمار
2- اجراى اقدامات درمانى تجويز شده توسط يزشك معالج ونظارت بر ياسخ
م
<- انجام اقدامات يرستارى از بيمار مبتلا به اختلال در كاز هاى خونى و
00
صفحه 4:
مکانیسم های فیزیولوژیک برای تنظیم تعادل اسید و باز
متابولیسم طبیعی بدن دائما در حال تشکیل اسید است
در عین حال » میزان غلظت یون هیدروژن مایعات بدن در يك
محدوده ثابت قرار دارد .
ا ا ا ا لي
حم
(Goth) kes Bes
سیستم کلیوی
صفحه 5:
شیستم بافری بیکرینات ( در مایع خارج سلولی)
۲ - سیستم بافری هموگلویین ( درون تلبول قرمز )
عد
HHI
۳- سیستم بافری فسفات [ در داخل سلول ها و تبولهای ادراری )
Po’ Hpo;
Hpo, H,Po,
) پروتن [درپلسما و داخل سلولها 8h ata - 6
۳۳۴
صفحه 6:
سيستم تاميونى 81111615 00161016231
بافرهاى شيميايى؛ (موادى هستند كه با جذب و يا آزاد كردن يون
هيدروزن مانع تغيير عمده در 211 مايعات بدن مى شود . بافرهاى
ا لت ا ا ل ۱۳-۳
اين سيستم طى مدت *6 تا © ساعت به حداكثر كارايى خود مى رسد.
هر بافر داراى يك جزء اسيدى (كه ميتواند يون هيدروثين آزاد كند) و
يك جزء نمكى ( كه مى تواند يون هيدروزين از محيط بردارد ) است .
بافرهای مهم پروتئین ها و فسفات ها که نقش عمده ای در برقراری تعادل
1 در داخل سلول بازى مى كنند بى كربنات و اسيد كربنيك در محيط
خارج سلول عمل مى كنند .
صفحه 7:
ar
اين سيستم داراى عملكرد فورى در اصلاحات اسيد و باز است به محض ورود
تغيير در 211 خون سيستم تنفس از طريق احتباس يا دفع 002 وارد عمل مى
شود . اگر ۳17 خون اسیدی شود ۰ سیستم اعصاب مرکزی تحریک شده تعداد و
عمق تنفس را افزايش مى دهد و بدين ترتيب ميزان دفع 002 افزايش و متعاقب
تن 002 خون كاهش مى يابد . كاهش 002 طبق فرمول زير موجب كاهش
. يون 51+ و يس از آن افزايش 211 مى شود
ا ل ا ال ال IRENE
كاهش تعداد و عمق تنفس خواهد بود كه متعاقب لن موجب احتباس 202 و
افزايش سطح لن در كردش خون مى شود . افزايش 002 موجب افزايش يون
owe sl |
صفحه 8:
in lungs
صفحه 9:
سیستم کلیوی
سلول هاى بدن دائما در حال آزاد كردن اسيد هاى متابوليك ( اسيد هاى
غير فرار ) به داخل كردش خون هستند . سلول هاى توبولار كليه اين
اسيد هاى متابوليك را از طريق ترشح يون هيدروثين و باز جذب بى
ا
زمانى كه 52131 خون كاهش يابد كليه بادفع اسيد هاى حاوى يون
هيدروزين (2101-5111401) و احتباس بازهاى حاوى يون هيدروكسيل
ل Bi se See Creer <I) MOTOR
افزايش یابد کلیه با دفع بازهای حاوی یون هیدروکسیل ( 8۳1603) و
احتباس اسيد Tee ae و ۳
کند
صفحه 10:
in Kideny
صفحه 11:
ميزان دفع يون هيدروتين و باز جذب بيكربنات تحت تأثير عواملى مختلفى
( ۳
- ميزان فشار دى اكسيد كربن
- آلاوسترون
- مايعات خارج سلولى و منابع يتاسيم تعيين مى شود .
جبران كليوى اختلالات اسيد و باز به آهستكى و ظرف مدت جند ساعت تا
چند روز طول می کشد .
صفحه 12:
تكنيك انجام 3) 8ل
نمونه خون براى انجام 818603 از شرايين راديال» براكيال و فمورال و
در نوزادان از بندناف گرفته می شود.
خونكيرى از شريان راديال:
قبل از انجام خونكيرى از شريان راديال» بايد تستى به نام 11632
651 انجام شود. نحوه انجام تست آلن بدين صورت است كه ابتدا
شرایین شدست مورد آزمایش» بطور همزمان تحت فشار قرار می گیرند
و سيس از بيمار خواسته مى شود كه جندين بار مشت خود را باز و
بسته كند تا جريان خون كف دست به طرف ساعد هدايت شود. آنكاه
فشار از روى يكى از عروق ياد شده برداشته مى شود و سرعت و
Ep iren ew epumnren precy en irae) |
صفحه 13:
تست با رها كردن فشار از روى رك 9
هر دو حالت؛ دست به سرعت صورتى رنك شودء يرفيوزين كافى
دست با هر يك از شرايين فوق الذكر مى تواند صورت كيرد و
perc SOUS Dw EC TOE Doss
بايد به بيمار در مورد روند نمونه كيرى و نيازى كه به انجام آزمايش
وجود دارد» آموزش داده شود. به بيمار توضيح داده شود كه ورود
سوزن موجب درد كوتاه مدت خواهد شد و لازمست ضمن اين روند
عضو ثابت نككّه داشته شود تا از صدمات بافتى و آسيب به اعصاب و
تاندونها اجتناب كردد.
صفحه 14:
قبل از اقدام به خونكيرىء» سرنك بايد هيارينه شود. (ازويال هيارين
مقدار كمى هيارين كشيده شده و سيس دور ريخته شود) مج دست را به
روی پارچه تا شده در حالت هیپراکستانسیون قرار داده» محل شريان
رادیال با نبض مشخص می شود و یک سوزن شماره 00 با زاویه
© يا (0© درجه در محل نبض وارد مى شود. با ورود سوزن به
داخل شريان معمولاً خون به داخل سوزن يا سرنك كشيده مى شود.
پا
بیرون كشيدن سوزنء بايد به مدت © دقيقه محل ورود سوزن تحت
een Ess we 1
صفحه 15:
3 eres
ل ا ا ا ال ا اق
يك شريان سطحى بدست مى آيد . براى اين منظور غالبا از شريان
راديال استفاده مى شود . اين شريان به راحتى قابل دستيابى بوده »
eT Sento) ioe نب
۳ تب nis STOO Eo
از طریق شریان اولنار می باشد . نمونه گرفته شده در سرنگ باید
. روی یخ گذاشته شود و به سرعت به ازمایشگاه فرستاده شود
صفحه 16:
در موارد دشوار ۰ جهت آشکار تر شدن رگ » یک استوانه ی پارچه
اى را زير مج دست بيمار قرار دهيد و دست را به حالت
bee Ee SYS TOE eee) ل ا 0
پوست را با یک محلول ضد عفونی بشویید و با الکل پاک کنید .نبض
را بین دو انگشت نشانه و میانی خود بگیرید . آنگاه سوزن را با
rte tL Y DBCS he ORK a errs) 9
نمایید . معمولا 9.() تا میلی لیتر خون کافی است . يس از خارج
کردن سوزن » یک پنبه یا گاز استریل را به مدت © دقيقه يا بيشتر
روى ناحيه فشار دهيد تا مانع از بروز هماتوم شود . هواى سرنئقك
را خالی ا آن را سریعا در یک ظرف محتوی پودر یخ قرار
داده فورا به ازمايشكاه بفرستيد » تاخير در اين كار و نيز نداشتن
ظرف يخ » منجر به نتايج غلط در جواب آزمايش مى شود .
صفحه 17:
دا ل
عدم وجود کولترال کافی در محل خونگیری
tere tei re ne CS to دا تت
شواهدی از بیماری عروقی محیطی در ناحیه دوردست نسبت به محل خونگیری
وجود کوآگولوپاتی یا درمان ضد انعقاد با دوز متوسط تا زیاد
صفحه 18:
لشن
خون تيره و بدون نبض كه نياز به ساكشن دستى با آسييراسيون سرنك
دارد » نمونه خون وريدى است ( مكر موارد شوك شديد يا ايست قلبى )
. نشانه ديككر از وريدى بودن خون بدست آمده » اين است كه 5202
در آناليز 886 به طور قابل ملاحظه از 5302 يالس اكسيمترى
پایین تر است .
صفحه 19:
مراقبتهای قبل از نمونه گیری :
باید به بیمار در مورد روند نمونه گیری و نیازی که به انجام آزمایش وجود
ا ا eS UE E SS Teo eh mee
ا ا ات ا ا ا ا لت ا لا
شود تا از صدمات بافتى و آسيب به اعصاب و تاندونها اجتناب كردد .
۱
محل نمونه گیری برای 0 - 9 دقيقه ضروری است . ابن کار ممکن است
برای بیمار ناخوشایند باشد . قبل از نمونه گیری از شریان رادیال باید آزمایش
al ا ا ا ا ا ۱
بصورت ير و خالى كردن سرنك و آغشته شدن ديواره لن با هيارين تهيه
كردد و روى يخ كذاشته شود تا تبادلات ككازها و خروج لن از نمونه به حداقل
پرسد .
صفحه 20:
صفحه 21:
قبل از نمونه كيرى » محل آن بايد با محلول ياويدون آيودين به شعاع
ON ا ل ا ا Weer PANE CORE
Cee pcre EE) ا ل ا ل
way ا ل ا ا 0
ES) 0
صفحه 22:
روند بعد از آزمایش :
بعد از نمونه گیری باید فشار ممتد بر روی محل نمونه گیری ( به مدت
ote Perea CORE ete rune مورا )اما
كردد . بر روى بركّه درخواست » ميزان درجه حرارت » 1515 و
eS wee Ser Tore eps ا ل
شرایط تنظیم دستگاه ونتیلاتور ( مد تنفسی و تنظیمات دستگاه » میزان
2 و ... ) ذكر شود تا تفسير نتايج حاصل از آزمايش بر اساس
شرایط نمونه گیری صورت پذیرد .
صفحه 23:
بانداز فشارى در بيماران با اختلالات انعقادى يا دريافت كننده دارو هاى
ضد انعقاد ممكن است ضرورت يابد .
عوارض نمونه كيرى شريانى ممكن است خونريزى يا تشكيل هماتوم
در محل نمونه كيرى و صدمه به شريان و ساختمان هاى اطراف باشد .
صفحه 24:
نكات مهم کاربردی
0- بعد از بيرون كشيدن سوزن ٠ هواى سرنك بايد بلافاصله
تخلیه شود زیرا تبادل نمونه خون با حباب های هوا ممکن است
روی نتایج 6 1 ۸ تاثیر قابل ملاحظه ای گذارد و سر سوزن
براى بيشكيرى از تبادل كَازى با هواى اتاق خم نماييد .
©- در ارسال 88603 به آزمايشكاه 117 بيمار و درجه حرارت
نیز باید یادداشت شود .
صفحه 25:
©- آزمایش باید بلافاصله بعد از نمونه گیری انجام شود . هر دقیقه
تاخير در انجام آزمايش 1800 در صورتى كه خون در درجه حرارت
© درجه باشد » به اندازه 312121710 فشار اكسيزن شريانى را يايين
0
<4- خون شريانى روشن است و بداخل سرنك كشيده مى شود اما خون
RtaE Ren ee Rt ey) 7 2 0000
©- وجود هيارين بيش از حد در سرنكء روى نتايج 8186 تأخير
خواهد كذاشته بنابراين بعد از آسييراسيون هيارين بداخل سرنكء بايد
nes ا ا 0
ey جب کافی اشت.
صفحه 26:
©- نمونه ۸۳6 باید تحت شرایط کاملاً بی هوازی گرفته شود و
بلافاصله در كيسه يخ قرارداده شود (تا زمان آناليز) قراردادن نمونه در
ا ل ا ا ا ل ل ل
دهد و از مصرف اكسيزن در نمونه و توليد 002 جلوكيرى نمايد. در
صورتيكه نمونه در يخ نكهدارى شود تا حداكثر © ساعت يس از تهيه
نمونه» مقادير به صورت واقعى باقى خواهند ماند.
م اكر نمونه خونى از يك راه شريانى هيارينه تهيه مى شودء -10 1121
8 ابتدایی بایستی دور ريخته شود.
9 در نمونه ی خونی که برای آزمایشگاه فرستاده می شود» در
صورتيكه بيمار اكسيزن دريافت مى داردء» درصد اكسيرن دريافتى بايد
يادداشت شود.
صفحه 27:
اسیدوز Acidosis
اسيدوز به حالتى اطلاق مى شود كه در آن 211 خون به كمتر از
ا ا ا اا ا ال ۱
باشد . بر این اساس دو نوع اسیدوز وجود دارد » اسیدوز تنفسی ناشی از
افزایش اسید کربنیک در خون و اسیدوز متابولیک ناشی از افزایش ساير
اسيدها در خون مي باشد.
اسيدوز تنفسى ( افزايش اسيدكربنيك در خون ) ١
ريه ها دائما در حال دفع 002 هستند اين كاز طبق فرآيند زير تشكيل شده
و نهایتا از ریه ها دفع می گردد .
در صورتيكه به هر علتى ريه ها توانايى دفع 002) را نداشته باشند »
تعافا عرز ان اد تحت رس سا در یت اسر
تنفسی بوجود می آید .
صفحه 28:
eee ا ا ا م
6 کاهش تبادلات گازی ( هیپوونتیلاسیون )
کاهش تهویه آلوئولی
بیماری های مزمن انسدادی 425 ) CopD (
آمفیزم
اسم شديد
آينه حين خواب (نوع انسدادى)
لسن
hey
erar SDs ل
ادم ریوی
هایپوونتبلاسیون ناشی از تهویه مکانیکی نامناسب
صفحه 29:
© اختلال در عملكرد عصبى عضلانى
صدمات شديد قفسه سينه همراه با اختلال در حركات آن
wer eee ال لت ا ات م
Corr
سندروم گلین باره
میاستنی گراو
حاير ام
2
as
صفحه 30:
© تضعیف مکانیسم های عصبی تتفسی در ساقه مغفز
USPS OD Sees SB EOIN Re ee ES ee Se) =
تب
علائم كلينيكى ناشى از اسيدوز تنفسى عبارتند از :
افزایش 3002 )فشار دی اکسید کربن خون شریانی )
[0 nee che rapes 5
- افزايش فشار داخل جمجمه و سردرد( 002) يك متسع كننده قوى عروقى
7 تاکیکاردی
2 آریتمی های قلبی بدلیل هایپرکالمی خفیف
: كاهش سطح هوشيارى و خواب آلودكى
صفحه 31:
مس سم سس
(۳ er ee cee kan Oe Rn ee EE TCLS)
كافى است . اين روش هاى درمانى عبارتند از تجويز داروهايى نظير
برونكوديلاتور ها و كنترل ميزان تاثير و عوارض جانبى آنها . در
بسيارى از بيماران استفاده از تهويه مكانيكى ضرورت بيدا مى كند . در
اسيدوز هاى تنفسى شديد ( 27216818:7.1 ) » ممكن است تجويز
بيكربنات سديم وريدى ضرورت يابد . در هر صورت بايد مراقب تغيير
وضعیت بیمار به سمت آلکالوز بود .
صفحه 32:
اسيدوز متابوليك ( افزايش ساير اسيد ها در خون )
بر خلاف اسیدوز تنفسی » اسیدوز متابولیک زمانی ایجاد می شود که
ساير اسيد هاى موجود در خون نظير اسيد لاكتيك
يرويك .سولفوريك ٠ سيتريك ٠ استيل سالسيليك و بتا هيدروكسى
بوتیریک افزایش یابند .
با بيشرفت اسيدوز متابوليك » غلظت يون بيكربنات در خون كاهش بيدا
مى كند » به اين ترتيب از ميزان اسيد كربنيك خون نيز كاسته مى
شود . نهايتا 213 خون دجار افت مى شود 211 زير ©.© معمولا
کشنده است
علل بروز اسيدوز متابوليك در كل به ينج دسته تقسيم مى شود :
صفحه 33:
01- احتباس اسيد بواسطه خوردن مواد اسيدى يا مواد سازنده اسيد
10 cfsiaad agal ) cy yas
متانول ( تبدیل به اسید فرمیک می شود )
اتيل كليكول ( تبديل به اسيد اكزاليى )
پارالدئید ( تبدیل به اسيد استيك و اسيد كلرواستيك مى شود )
۳
المنتال سولفور ( اسيد سولفوريك )
كلريد آمونيوم( 81+ آزاد مى كند )
صفحه 34:
1
هایپرتیروئیدیسم
مرحله هاييرمتابوليك بعد از سوختكى يا تروما
اسيدوز لاكتيك ( ناشى از تجمع اسيد لاكتيك )
شوك
©- احتباس اسيد بدليل استفاده بدن از روش هاى متابوليى غير طبيعى
اس
eye
کتواسیدوز الکلی
کتواسیدوز ناشی از گرسنگی
صفحه 35:
Wen ec ME اسيد از بدن
نارسایی اولیگوریک کلیه
00۳
ere) 0
Peerty peal peney
شوى
صفحه 36:
کاهش بیکربنات بصورت اولیه
ار ری را
ee sere) 5 10
اتلاف از طريق معدى - روده اى :
- اسهال شديد
3 تخليه روده كوجك از طريق لوله معده
اورتروسيكموئيدستومى
درناز فيستولى
استفراغ محتویات روده کوچک
re oe) 9
صفحه 37:
که
علائم كلينيكى اسيدوز متابوليك ناشى از كاهش 211 مايع مغزى -
نخاعى است كه منجر به ديرسيون سيستم اعصاب مركزى و علائمى
نظير موارد زير مى شود :
كاهش غلظت يون بيكربنات
هابير ونتيلاسيون ( مكانيسم جبرانى)
سردرد
2
PA
9
خواب آلودگی
استوپور و کما
fen re wee D)
صفحه 38:
علائم نورولوزيك ناشى از اسيدوز متابوليك » خفيف تر از اسيدوز
تنفسى است زيرا تغيير 2131 مايع مغزى - نخاعى آهسته تر صورت
می گیرد 5
امس( رس سس سم سر سر
به بروز كراميهاى شكمى » كشش عضلات اسكلتى و آريتمى هاى قلبى
شود.
صفحه 39:
روشهاى درمانى در اسيدوز متابوليك
روشهاى درمانى در اسيدوز متابوليك شامل رفع علت اوليه و در
صورت لزوم » تصحيح :21 است .211 هميشه بايد بالاتر ان 7.0 حفظ
شود تا از بروز آريتمى هاى كشنده قلبى جلوكيرى كردد . داروى اصلى
جهت بالا بردن 211 ٠ بيكربنات سديم وريدى است . عارضه عمده
انفوزيون بيكربنات سديم » تغيير وضعيت بيمار به سمت آلكالوز است .
لذا تجويز دقيق بيكربنات و كنترل مداوم بيمار از وظايف عمده يرستار
است ۳
صفحه 40:
آلكالوز 411210515
آلكالوز به حالتى اطلاق مى شود كه در لن 211 خون بالا تر از
©6.” افزايش يابد . اين حالت مى تواند منشا تنفسى يا متابوليك داشته
0 اساس دو نوع آلكالوز وجود دارة :
-0 الكالوز تنفسى ناشى از كاهش اسيد كربنيك خون
-© للكالوز متابوليك ناشى از كاهش ساير اسيد ها در خون
صفحه 41:
آلكالوز تنفسى ( كاهش اسيد كربنيك درخون)
در صورتی که به هر علتی » دفع زياده از حد 002) از ريه وجود داشته باشد »
Peer Nr re rE eon
علت عمده بروز الكالوز تنفسى » هاييرونتيلاسيون ناشى از عوامل زير است :
3 اضطراب يا ترس
2 =
= كريه و شيون طولانى
eens =
2000 2 :
S سپتی سمی گرم منفی
۰ هایپرونتیلاسیون ناشی از تنظیم نامناسب دستگاه ونتیلاتور
Be te eer SL Tees) -
Yous ۰
ps) 3
3 آنسفاليت
as! hy cates 5 را
= مصرف دوز هاى بالاى يروزسترون
صفحه 42:
علائم كلينيكى
علائم كلينيكى ناشى از آلكالوز تنفسى عبارتند از :
كاهش ۳۴۵002
افزایش تعریق
برافروختكى
ياراستزى انكشتان دست و يا
كت
مثبت شدن علائم شوستوک
مثبت شدن علامت تروسو
ا
تتانى
آريتمى هاى قلبى
صفحه 43:
بسيارى از اين علائم وابسته به تغييرات الكتروليتى ناشى از آلكالوز
تنفسى است . بدليل رقابت يتاسيم و يون هيدروزن با هم ٠ الكالوز تنفسى
ل ا ا ا ا ا ل SSB
ا الا ا ل ا لت كت
يروتئين يلاسما و كلسيم قويتر مى شود . لذا مقدار كلسيم يونيزه خون
کاهش يافته منجر به بروز علائم ناشی از هایپوکلسمی می گردد .
صفحه 44:
روشهای درمانی در آلکالوز تنفسی
روشهاى درمانى در آلكالوز تنفسى به رفع علت اصلى أن برمى كردد .
جهت تصحيح 730002 بايد روند هاييرونتيلاسيون را آهسته تر كرد .
هنكام تصحيح اين وضعيت بايد مراقب افزايش بيش از حد 220002
خون شريانى و بروز اسيدوز بود .
۱0:7 ا ل er el
اين حالت مربوط به كاهش هر نوع اسيد » بجز اسيد كربنيك » در خون
است .براى مثال اسيد كلريدريك توسط ساكشن مكرر لوله معده و يا
استفراغ هاى مكرر مى توان منجر به اين وضعيت شود .
صفحه 45:
علل بروز آلكالوز متابوليك در كل به دو دسته تقسيم مى شود :
4 کاهش اسید
3 اتلاف معدی - روده ای
5 استفراغ
5 ساكشن معدى
اتلاف از طريق ادرار
3 هایپر آلدسترونیسم
۹
= درمان با ديوريتيك
Pwo yea aren mene ۳
هاييوكالمى -
صفحه 46:
©- افزايش قليا ( يون بيكربنات )
e Dery : الت ا
ِ تجويز بى رويه لاكتات يا استات ( از عوامل توليد كننده
بیکربنات هستند )
3 ترانسفوزيون مقادير بالاى خون ( سيترات عاملى براى توليد
0-0
ers
علائم ناشى از آلكالوز متابوليى ناشى از افزايش 211 مايع مغزى
نخاعی است که در ابتدا موجب تحریک و سپس دپرسیون سیستم
اعصاب مرکزی می شود
صفحه 47:
ساين علائم و نشانه ها:شامل موارد زين اسنت ٠
= افزايش غلظت يون بيكربنات
0 م
5 تهوع و استفراغ
5 حالت تهاجمى
5 بی حسی انتها ها
it ۳
ج های صرع گونه
ery -
۲ كم
(Gero he :
ان
متابوليك »هم ضعف عضلانى و آريتمى هاى قلبى ناشى از هاييوكالمى امكان
بروز ييدا مى كند .
صفحه 48:
روشهای درمانی برای آلکالوز متابولیک
روشهاى درمانى براى آلكالوز متابوليك در ابتدا شامل رفع علت اصلى ايجاد
اختلال و افزايش ترشح كليوى يون بيكربنات جهت تصحيح آلكالوز است . اقدام
ا ا ا ا 6 الل ا ا ات
توسط 12001 است . در صورت ادامه آلكالوز و عدم تصحيح لن » ممكن است
نیاز به دیالیز و یا تجویز اسید کلریدریک,])]] یا کلرید آمونیوم 1۳1401
وجود داشته باشد . هنگام تجویز دارو های فوق ۰ جهت جلوگیری از بروز
عوارض ناشى از بروز اسيدوز متابوليك ( ناشى از تجويز .1101
و.آ115140)و( هموليز ناشى از تجويز (711140:1 فلبيت )ناشى از تجويز
201 و (721151401 و هاييوكالمى شديد بيمار را تحت مانيتورينك مداوم و
دقيق قرار داد . ممكن است از استازولاميد جهت افزايش دفع كليوى يون
بيكربنات استفاده شود .
صفحه 49:
پارامترهای اصلی جهت تفسیر گاز های خون شریانی
| Someone Ee
5211 » براى تفسير اختلالات اسيدوباز مورد نياز است » شامل مقادير
PaCo2 « 27003 ١ 2356 28:20655 )818( ٠ 1081 2
0 Anion Gap » Conent « BD
PH
همانكونه كه ييشتر كفته شد » 211 نمايانكر وضعيت يك محلول از
ا ا الا ا ا OK ne Me eee
ا ل ا ال ا ا ا ا 0[
بالاتر از ©2.62 آلكالمى و به 2131 زير ©.2 اسيدمى Batis می
شود . تغييرات 211 عكس تغييرات غلظت يون هيدروثن (11) است .
صفحه 50:
۳3202
Bor ee ee Ter ee Se SS eee Oe ees)
Rw Eee ene op ed) ل CRO |
CROP ont By ES aed ie eas oot Wee OB
se) ا ا ا BES ee 2. Y A Se
اسیدوز با آلکالوز تنفسی خواهد شد . افزايش اين میزان از ©" میلیمتر
جیوه را اسیدوز تنفسی و کاهش آن از 06 میلیمتر جیوه را آلکالوز
تنفسی گویند . تغییرات 3002 نسبت عکس با تغييرات غلظت يون
هیدروژن دارد .
صفحه 51:
HCo3
غلظت یون بیکربنات یک پارامتر متابولیک محسوب می شود و تغییرات
لن بيانكر وجود اسيدوز يا آلكالوز متابوليك است . ميزان طبيعى يون
66 بيكربنات بين ©© تا ©© .2250/1 و با بطور متوسط
7/1 است . افزايش آن از ©© .72550/1 بيانكر آلكالوز
متابولیک و كاهش لن از © .2050/1 بیانگر اسیدوز متابولیک
است . تغييرات بيكربنات نسبت مستقيم با تغييرات حاددارد .
صفحه 52:
افزايش باز يا 1317 - Base Excess
در شرايطى كه 23002 در حرارت © درجه سانتى كراد » معادل (60©
افا 7 eres)
بازى اطلاق مى كردد كه براى حفظ 211 در حد طبيعى و نيز حفظ بيكربنات به
ميزان <6© .2250/1 مورد نياز است . به عبارت ديكر مقدار 815 وابسته به
تجمع اسيد يا باز غير فرار در خون است . مقدار طبيعى 815 بين 8+ و ©-
Ieee) ا لاا cee ee een Ge seep ieee
افزايش 815 از ©+ نمايانكر احتباس باز غير فرار و يا به عبارت ديكر آلكالوز
متابوليك , و كاهش 818 از 22- نمايانكر احتباس اسيد غير فرار و يا به عبارت
دیگر اسیدوز متابولیک است .
از ۳]
ا ا ۱
صفحه 53:
ميزان كل 0002
Total Co2 - Tco2
ميزان كل 002) عبارتست از مجموع غلظت يون بيكربنات » اسيد
كربنيك و دى اكسيد كربن موجود در خون . جون حدود ©7,©9 از
ميزان كل 002) را يون بيكربنات تشكيل مى دهد ٠ اين ميزان تقريبا
برابر با مقدار يون بيكربنات » يعنى حدود ©. 996 .01/1 111 است .
صفحه 54:
ا ا ا
و(
هنكامى بكار برده مى شود كه تعادل اسيد - باز با تعادل الكتروليتها
مورد مقايسه قرار كيرد . در واقع 88 حاصل جمع آنيونهاى يلاسما
يعنى بيكربنات » يروتئين » هموكلوبين و فسفاتها بوده » مقدار آن معادل
0 میلی مول در لیتر است . رابطه ساده ای بین ۳7 و 818 يلاسما
وجود دارد كه عبارتست از : 818+42 - 88 و از آنجايى كه 7815
يلاسما در حالت تعادل تقريبا برابر صفر است 2 42 - 2818 خواهد
بود . در صورت بروز آلكالوز متابوليك مقدار لن افزايش يافته » در
صورت ايجاد اسيدوز متابوليك ؛ از ميزان آن كاسته مى شود »
تغييرات 202) خون شريانى تاثير روى مقدار 81 ندارد .
صفحه 55:
۱
TOC IC CS ل ES COR ee و WOE كعك
كل كاتيون ها برابر و در حالت تعادل است . كاتيون هاى قابل اندازه
كيرى شامل يونهاى سديم و يتاسيم بوده » و آنيون هاى قابل اندازه كيرى
شامل يونهاى كلر و بيكربنات هستند .
3 عبارتاز تفاضلآنیون ها و کاتیون هایسرم بودم » بعنولن
Ee ee Dae ree yarn a ee pares
محاسبه آن بايد غلظتيون سديم را از مجموع يون هاىكلر و
بيكربناتكم نمود ( غلظتيوزيتاسيم را در نظر نمىكيرند (
صفحه 56:
مقدار طبيعى 80 بين © تا ©0 و به طور متوسط ©0 fon Ke
ا ا ل ا ل م
مى شود . افزايش 80, كه بسيار شايعتر است در اسيدوز متابوليى
ملاحظه می گردد . همانطور که قبلا توضیح داده شد » اسیدوز متابولیک
دارای دو علت عمده است :
كاهش يون بيكربنات
۳
ero eT. SEES اس
است ۰ ۸۸65 در حد طبیعی است . در بیماری که دچار احتباس اسید های
حاوى كلر مى 254 ) 533 0 0
طبیعی است . اما در بیماری كه دجار افزايش اسيد هاى ارگانیک نظیر
اسيد لاكتيك و كتو اسيد مى شود » شاهد افزايش 803 خواهيم بود .
صفحه 57:
تغییرات ۸6۵ در انواع اسیدوز متابولیک ب ت زیر خلاصه شده
تیم( بر انواع اسيدوز متابوليئف بصورت زيل
است :
افزایش ۸6
خوردن اسيد ( نظير مصرف آسيرين بيش از حد مجاز و خوردن
008
افزايش اسيد هاى متالبوليك ( نظير اسيدوز متابوليك )
متابوليسم غير طبيعى يا ناقص ( نظير كتواسيدوز (
اختلال در دفع اسيد ( نظير نارسايى شديد كليه )
6 طبیعی
كاهش اوليه بيكربنات ( نظير اسهال )
70 Sighs Ah one ge
) اختلال در دفع اسید ( نظیر بدکاری خفیف کلیه
صفحه 58:
۱3 SIs gE ED)
مراحل تفسير 418603 به قرار زير است :
مرحله اول
مشاهده مقدار ۳۵02 و 9 02 : به میزان ۳02 نگاه کرده
و به اين سوال در ذهن خود ياسخ دهيد :
لوا ل Bie ney Ne eerie ETS
كفته شد ء 2202 به اكسيزن محلول در خون بر مى كردد و در حالت
طبيعى مقدار لن بين 00000 - 00© 2322110 است . 2902 با
تغييرات درجه حرارت بدن تغيير مى كند . هرجه ميزان درجه حرارت
بدن افزايش يابد » 22002 كاهش مى يابد .
صفحه 59:
۱۹ ۱۱۱۱۱0 eT
۱۳۳۰۱۱۱۰۰۱۰۱۰۱۹۹ و كمتر از ٠ را هاييوكسى متوسط 2212110
هاييوكسى شديد مى نامند 2202 .يايين تر از 4*0 2011110 به
| ال ا ا ا
شود . البته مقادیر فوق همگی تقریبی بوده » با وضعیت جسمی » سنى و
بیماری های زمینه ای فرد تغیبر می کند . محاسبه ی تقریبی حداقل
2 طبيعى در افراد بالاى (6*0 سال :
95 —[(age -40) x 0.4]
صفحه 60:
اما بطور تقريبى در افراد بالاى (0© سال » مى توان به ازاى هر يك
سال افزايش سن از (0© سال ٠» ) ميليمتر جيوه از يايين ترين ميزان
طبيعى 282002 80 1212110 كم نمود تا حدود 722002 طبيعى وى
محاسبه شود . برای مثال اگر فردی Vo سال سن داشته باشد ۰ حدود
طبيعى 23202 وى برابر ©© 201202110 خواهد بود 521 02 .يا
درصد اشباع هموكلوبين از اكسيزن نيز به مقدار 2302 و عوامل موثر
بر منحنى شكست اكسى - هموكلوبين وابسته است . در صورتى كه 2 ©
1 زیر 9۵600 باشد ۰ احتمال اينكه نمونه خون تهيه شده وريدى باشد
بسيار زياد است ( مكر در افرادى كه مبتلا به 200110 باشند)
صفحه 61:
مرحله دوم
به سطح 2131 نكاه كنيد و به اين سوال در ذهن خود ياسخ دهيد :
آيا 813 اسيدى يا قليايى بوده و يا نرمال است ؟ 271 نمايانكر غلظت
يون هيدروزين در يلاسما است 2721 .كمتر OS اسيدى تلقى مى
شود و در صورتى كه 211 كمتر از 7.96 شود به لن اسيدمى يا
اسيدوز اطلاق مى كردد 211 .بالاتر از (7.60 نيز قليايى تلقى مى
شود و در صورتی که بیشتر از ۸.46 شود به آن آلکالمی یا آلکالوز
كويند .
صفحه 62:
مرحله سوم
وو ل ا ا ا ل SORE MERE
آيا 22002 نشانكر اسيدوز تنفسى يا آلكالوز تنفسى بوده و يا طبيعى
است ؟ مقدار طبيعى 220002 بين ©62 - ©9 2212110 است و
تغييرات لن نسبت عكس با 211 دارد 29002 . كمتر از ©©
2222110 را آلكالوز تنفسى و بيش از ©©4 2012110 را اسيدوز
تنفسى مى نامند .
صفحه 63:
مرحله چهارم
به ميزان 1100003 توجه كرده در ذهنتان به اين سوال ياسخ دهيد :
آيا 271003 نمايانكر اسيدوز يا آلكالوز متابوليكى بوده و يا طبيعى
است ؟ تغييرات 210003 نسبت مستقيم با تغييرات 2231 دارد . مقدار
طبيعى لن بين ©© - © .2250/1 است . مقادير بيش از ©©
51 نمايانكر آلكالوز متابوليك و مقادير كمتر از 986 ,10۳0/1
نشان دهنده اسيدوز متابوليك است .
صفحه 64:
الوك ی
به مقدار 1915 توجه كنيد و به اين سوال در ذهن خود ياسخ دهيد :
آیا مقدار آن در حدود طبیعی است یا خیر ؟
اين معيار » در تفسير علت اسيدوز - آلكالوز با منشا متابوليك » معتبر
تر و دقيق تر از يون بيكربنات است . در صورتى كه بيش از ©+ باشد
eens) ا ا و Bye
nse) 0
صفحه 65:
تیه تسم
مجددا به 3 نگاه کنید و به این سوال در ذهن خود پاسخ دهید :
آيا 213 نمايانكر حالت جبران شده است يا بدون جبران ؟
همانطور که پیشتر نیز گفته شد در بدن مکانیزم های جبرانی )بافری -
تنفسی - متابولیکی (در زمان اختلالات اسید و باز فعال شده سعی می
كنند 211 را به حد نرمال باز كردانند . در زمان تفسير 4.8603 ممكن
است با يكى از © حالت زير روبرو شويد :
صفحه 66:
الف ) بدون جبران
در اين حالت 211 غير طبيعى بوده 230002 يا 210003 نيز غير
طبيعى هستند . در جنين وضعيتى با توجه به مقدار 211 ٠» نوع
اختلال )اسيدوز يا آلكالوز ) مشخص مى كردد و هر كدام از دو يارامتر
ديكر يعنى 23002 يا 11003 نمايانكر نوع اختلال ( تنفسى يا
@eescr) م
مثال ) : در بركه ©8136 مقادير زير مشاهده مى شود :
PaO2 = 60 mmHg
PH = 7.25
PaCo2 = 50 mmHg
HCO3- = 22 mEq/L
صفحه 67:
در اين اين مثال با توجه به مقدار ۳77 » تشخیص اسیدوز داده می
شود ء از آنجايى كه مقدار بيكربنات طبيعى بوده و تنها 728002
افزايش نشان مى دهد )اسيدوز تنفسى (تشخيص عبارت است از :
اسيدوز تنفسى جبران نشده
مثال © : در بركه 8160 مقادير زير مشاهده مى شود :
paO2 = 90 mmHg
PH = 7.25
PaCO2 = 40 mmHg
HCO3- = 17 mEq/L
در اين مثال با توجه به مقدار 1[ ۰ تشخیص اسیدوز داده می شود و از
آنجايى كه 27220002 نرمال بوده » مقدار 710203 كمتر از حد طبيعى
است » تشخيص عبارتست از : اسيدوز متابوليك جبران نشده.
صفحه 68:
ب ) جبران ناقص
در اين حالت 271003 « PH 5 230002 هر سه غير طبيعى هستند .
اين حالت نمايانكر اين است كه مكانيزمهاى جبرانى فعال شده ولى هنوز
موفق به اصلاح كامل 711 نشده اند . براى تشخيص علت اوليه ( اختلال
اوليه ) و مكانيزم جبرانى ٠ ابتدا با نكاه كردن به مقادير » 11003
2 نوع اختلال را مشخص كرده » سيس به مقدار 211 نكاه مى
كنيم . در اينجا قانون اول مطرح مى شود :
قانون 1 : اكّر تغييرات 230012 و 11003 هم جهت باشند » بدن در
0 0
صفحه 69:
arose)
| PH = 7.30
| PaCo2 = 25 mmHg
| HCO3 - = 12 mEq/L
تشخيص : اسيدوز متابوليك با جبران ناقص تنفسى
صفحه 70:
9
در اين حالت ]۳ طبیعی » ولى 2230002 و 151003 هر دو غير
طبيعى هستند . اين حالت نمايانكر لّن است كه فعاليت مكانيزم هاى
SS Teer Be ل ا SONS See
جبران » مقادير نرمال 230002 و 21003 - هر دو طبيعى هستند .
قانون 11 : در وضعيت جبران كامل ٠ براى تشخيص علت اوليه
( اختلال اوليه و مكانيزم جبرانى ) ابتدا با نكاه كردن به مقادير
5 » - 781003 و 29002 نوع اختلال را مشخص كرده » سيس
به مقدار PH نگاه می کنیم :
-4 در صورتیکه میزان 811 بین 2.99 - ۵.40 بوده » علت
اولیه اسیدوز است .
-© در صورتيكه ۱
اولیه آلکالوز است .
صفحه 71:
مثال :
PH = 7.42
t PaCO2 = 50 mmHg
t HCO3 - = 32 mEq/L
تشخیص : آلکالوز متابولیک » اسیدوز تنفسی » جبران کامل .
ل ا ل ل 0
صفحه 72:
اختلالات مرکب اسید - باز ( 1160۲0615 1۷۲160 )
در ياره اى مواقع ممكن است هر دو نوع اختلال تنفسى و متابوليكى
در یک بیمار وجود داشته باشد . بسته به مقتضیات بالینی » یک
اختلال مركب يا مخلوط مى تواند بصورت دو نوع اسيدوز » دو نوع
آلكالوز يا يك نوع اسيدوز همراه يك نوع آلكالوز باشد .
موارد زير نمونه هايى از اين اختالات مركب است :
اسیدوز تنفسی + آلکالوز متابولیک
9 0
eye eres re
مثل ایست قلبی - تنفسی + اسهال
آلکالوز تنفسی - آلکالوز متابولیک
صفحه 73:
در كليه وضعيت هاى بالا » 211 خون مى تواند نشانكر وضعيت حاد »
Sree Se re Lr eer eS hear
مكانيزم هاى جبرانى فعاليت جشمكيرى از خود نشان نداده اند . در
وضعيت تحت حاد ۰ مکانیسم های جبرانی فعال شده اند » اما جبران
بصورت نسبی صورت گرفته است و هنوز ۳17 به میزان طبیعی
نرسيده است و بالاخره در وضعيت مزمن ؛ جبران بصورت كامل
ع ل ا ل ل ا
حالتهاى اسيدوز و يا آلكالوز تنفسى و متابوليك وجود دارند .
صفحه 74:
parolee)
| PH = 7.20
t PaCO2 = 55 mmHg
| HCO3 - = 20 mEq/L
صفحه 75:
در اين مثال 211 نمايانئكر حضور يك اسيدوز شديد است 211 .و
1102 ان
يى بيمارى تنفسى است . اما تغييرات 211 و 21003 - در جهت
يكديكر ( هم جهت ) است . بنابراين يك بيمارى متابوليكى نيز وجود
دارد . در كل مقادير مذكور نشائنكر يك اسيدوز مركب 1/322©0)
تنفسى و متابوليكى) است . مثال بالينى براى اين حالت » ايست قلبى -
neeD) ا 0 20
5 1
اسيدوز متابوليك حاصل مى كردد . بنابراين :
7507000 Gees 59 ۲10 NINOS!
". بیمار دچار یک عدم تعادل مركب است
صفحه 76:
ro
اصول مراقبتهاى ويزه در [101 ٠» 001[ ٠»
دياليز ( حسين شيرى - ملاحت نيك روان مفرد(
تفسیر ۸۲۹6 دکتر حجت اله اکبر زاده پاشا
برونر سودارث تنفس و تبادلات گازی ( ترجمه
مرضيه شبان)
صفحه 77:
خسته نباشید ازتوجه
شما متشکرم
صفحه 78: