صفحه 1:
2 7 يزشكى و خدمات بهداشتى
٠ درمانى رفسنجان
كاركاه توجيهى كارآموزى بهداشت (دانشجويان يزشكى 1791
00
pene yguowe way ew se rele pe)
زینت سالم
ant oral aad ل ل
صفحه 2:
* یکی از اهداف :]۳۴ تلاش در جهت بهبود وضعیت
ee eres epee arenes) رم
ا ال ا لت
PEELE ا ا ا seve Spee
ا ا ل 0
eS See ce Rare ۱
صفحه 3:
* يكي از مهمترین عوامل شکل دهنده الگوي غنليي جامعه,
مب ات را ای تراد ار ار
است اين عادات از بدو تولد در درون خانواده شكل مي كيرد
RY ancy ا ا at ل ل
ا ل 0
آداب و سنن هر جامعه كرفته شده است كه خود تحت
ار هت ص۳۳ فرهنكيء اجتماعيء اقتصادي و
Pena Dene terne esa
صفحه 4:
00 ees eRe CRS Crna Ce Ss aoa eee
بح 0
اليا ee
flere ea nCae ا
۰
صفحه 5:
* حوزه معاونت بهداشتى ( دفتر سلامت خانواده و جمعيت )در
راستاى بهبود تغذنيه جامعه برنامه هاى زير را در دست اجرا
تارج
* برنامه بهبود تغذبه گروههای آسیب پذیر
* ؟) برنامه بيشكيرى و كنترل اختلالات ناشى ازكمبود ريز
مغذيها
ا ال 0
آهن يارى
ل ل ا ا لد ال PERC eT ene
کودکان زیر ۶ سال
صفحه 6:
Se
.1١* آموزش كاركنان بهداشتى در زمينه تغذيه دوران
لك
ern RS ROLES) SSG CE Se cna
So ae
*۴. آموزش جهت ارتقاء آگاهی زنان در سنین بارداری و
ا ا لك
صفحه 7:
ل ا ا ل ا ل
زندگی
۴ برگزاری جلسات و برنامه های آموزشی جهت کارکنان
بهداشتى در خصوص مطالب كار بردى تغذيه اى
* ”. نظارت بر وضعيت تغذيه اماكن عمومى و ارتقاء كيفيت
لت
Fo
صفحه 8:
۱
* ؟- طراحى مطالب آموزشى در مورد استفاده بيشتر از
کت
0 كت کارگاههای آموزشى در سطوح مختلف در
ee) رت
Se cane eee wees ا ape ald
اصول صحيح تغذيه
صفحه 9:
* برنامه مشاوره تغذيه به كروه هاى آسيب يذير
ا پیگیری جهت تامین وسایل و تجهیزات مورد 0
3
.2 تهيه متون آموزشى مناسب
۲ 0 جلب مشاركت مادران در برنامه آموزشى و استفاده از تجارب
0 ۱
سن ae ee. م
.نحوه مقوى كردن و مغذى كردن
0 |
2
۱
ayy eciles ۱1
صفحه 10:
Oi ۱ هماهنك لازه ا اسع ol
De Ceti
frogs ota, | eo
0 0
ee er es ل م
مخت بات در کسوس پيري و الا ی
تا
mee Bie eg toe
صفحه 11:
شوح وظایف دربرنامه مکمل یاری آهن . .
1
لد ۱
IE GENS ja ES eh oS i
la ane ana eee aaa
cord
Se ee ES Res ene Re Srl bs 2
* بازدید از مدارس شهرستان در خصوص نحوه اجرای طررح آهن یاری
صفحه 12:
شرح وظايف در برنامه ترويج تغذيه با شيرمادر
. برنامه ريزى در زمينه خدمات كودكان وتغذيه با شير مادر
* - نظارت بر كيفيت و كميت خدمات براى كودكان و شيرخواران
1 د تحليل و ارزشيلبى اطلاعات برنامه كودكان و شير
22
* - اجرای برنامه های آموزشی برنامه کودکان و شیر مادر در
250011
صفحه 13:
* همکاری در اجرای طرح های تحقیقاتی کودکان ۰ شیرمادر
cd رن
* - بررسى موارد فوت نوزادان و مرك كودكان 1-59 ماهه
صفحه 14:
Reese nt ACL Soya NSE sey od Ae tne PA Or
براى هر كودك 5000 ريال توسط بهزيستى منظور (
) میشود
* برنامه حمايتى با همكارى كميته امداد امام خمينى استفاده
از سبد غذائی برای خانوارهای فقیر و کم درآمد در
رود ستاهاى ret eG ese) ۱
صفحه 15:
هدف اين دوره ارتقا سطح مهارت دانشجو:
Tene ا ل ل
روستائی و خانه های بهداشتی از نظر عوامل خطر
ی رل تشر عرش یر بر تایه
“آموزش مطابق با تيازهاى تغذيه اى در دوران باردارى و
|
کر ۱
و 1۳
صفحه 16:
لكان رت تج اب
"آموزش مادر مطابق با نیازهای تغذیه ای کودک با استفاده از
"دستورالعملهای موجود و بر حسب شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده ..
ote” مناسب تغذیه پر اساس گروههای غذائی به مادران دار نوزاد و
Beer en
Eves ROSCA Beds eT Ped CRS ESC Feces
ا ا ا FEN
صفحه 17:
۱
ل الل ا كت
۱ tere Bc od
ا م pres
صفحه 18:
در صورت ابتلا به دیابت و چاقی. کاهش وزن تا رسیدن نمایه
1
صفحه 19:
تنظیم برنامه غذائی :
9 Sho CN meen eee py
. نظر گرفتن تفاوتهای فردی . عادات غذائی و امکانات
Ee ae Te der ad
0
صفحه 20:
رژیم متعادل :تامین نیازهای انژیتیک . نگهداری . سنتز
erence sys
صفحه 21:
لاتوصیه های تغنیهای برای زنان باردار خیلی مشلبه با
7 اصلى
خوردن يك ريم سالم و متعادل است اها بعضى توصيه
هاى خاص نيز وجود دارد مثل دريافت مكمل اسيد
فوليىك
اهم جنین توصیه های دیگر شامل مصرف غذای ایمن
صفحه 22:
بهترين معيار محدوده وزن كيرى مناسب در دوران باردارى
با استفاده از نمایه توده بدنی بر پایه وزن قبل از بارداری
و با حداکثر قبل از 12 هفته اول بارداری میباشد
صفحه 23:
OSS ee Ren ce Beene ELS eed Se) SBE
تنوع غذائی رعایت شود
0 ل ا
000 ne Se oe ميان و سا شود( وی
03
و ۱ ۱ اضافه شود ۵
۳
ا اد
صفحه 24:
"طبق دستورالعمل کشوری شروع مکمل اسید فولیک
1
در غیر اینصورت از بدو تشخیص بارداری
es ee Tes een rere ۱
صفحه 25:
#طبق دستورالعمل کشوری شروع مکمل قرص آهن
0
"در كم خونى شديد دوز درمانى 5-4 ميلى كرم / كيلو كرم وزن توصيه
ا ا 02
7
که ذخیره فربتین به مقدار طبیعی رسیده است
در مورد زنان تالاسمى طبق برنامه كشورى مكمل آهن توصيه مى شود
صفحه 26:
۳
لك Te ES te ee ee U RL el
ساده یا همراه با ميترال
صفحه 27:
hcg oh ear
افزایش وزن در ماه داشته باشد
ioc ۷ وزن طييعى كمتراز
Reser CBOSS Te cE Sr ne
صفحه 28:
۰۰ لل
۱
ا يت
کیلوگرم در 00 در طول بارداری
صفحه 29:
علل وزن گیری نامناسب راهكار ييشنهادى
اا ل ال ل ل 1
خرافات غذاي شناسائى خرافات غذائى منطقه و اصلاح
6
52 ل ا ek eee
eee ras keels دا
مشکلات مالی معرفی به کمیته امداد با هماهنگی مرکز
| اا
ترا تست
صفحه 30:
Mae S Read لتم راهكار ييشنهادى
Fe SEARCY cen. Ss 05) اا
ساده
١ ._ در صورت شدید بودن ارجاع به پزشک
متخصص
استراحت ناكافئ و افزايش فعاليت روزاته مشاوره با همسر و سایر
اعضاى خانواده جهت كمك به او و كاهش حجم كار و استراحت بيشتر
۱ ا ا ay ee) Fe استعمال
(s)
صفحه 31:
0
0
صفحه 32:
THE HEALTHY EATING PYRAMID
صفحه 33:
تغذيه در دوران شيردهى :
[Or me RS) ا"
6 شروع شیردهی پس از زایمان ۰ 50 ۰ تا شش
527
اك 00002
صفحه 34:
0
eid كر
نياز به روى دراين دوره نسبت به دوره باردارى بيشتر است
در مادران با كمبود روى حداقل براى 2 ماه اول شيردهى با
افزايش جذب و كاهش دفع ميزان آن در بدن نكه دارى ميشود
کمبودویتامین 9 شایع است
صفحه 35:
* تغذيه دوران شيردهى
ee ا ات ل لم
افزايش ميدهد ولى نياز را ميتوان با يك رزيم
متعادل تامین نمود
ور( ال
۳
؟ استفاده از هرم تغذیه سالم کمک کننده خواهد
بود.
صفحه 36:
ا 0
ا ل 00
در معرض خطر يا نيازمند به مداخله به كارميرود
* روش به كار رفته براى ارزيابى افراد بر حسب وضعيت
سنى و فيزيولوزيى آنها Ae حساسیت کافی برخوردار
صفحه 37:
بدست آوردن اندازه های جسمانی و فیزیکی
فرد و مقايسه با استاندارد رشد و تكامل
Cowl
صفحه 38:
وزن برای قد
دورسر براى قد
وزن براى سن
قد براى سن
شاخص توده بدن
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی
درمانی رفسنجان
برنامه های بهبود وضعیت تغذیه
کارگاه توجیهی کارآموزی بهداشت (دانشجویان پزشکی)1391
برنامه های بهبود وضعیت تغذیه
کارگاه آموزشی کارآموزی بهداشت 1391
زینت سالم
عضو هیئت علمی گروه پزشکی اجتماعی دانشکده پزشکی
زینت سالم
عضو هیئت علمی گروه پزشکی اجتماعی
• يکي از اهداف PHCتالش در جهت بهبود وضعیت
تغذي ه جامع ه م ي باش د از جمل ه بخ ش هاي طراحي
شده در س يستم بهداش ت ،واح د تغذي ه و بهداشت
خانواده م ي باش د ک ه عمده فعاليت بخ ش تغذیه،
اجراي اقدامات ي اس ت ک ه ب ه بهبود تغذي ه در سطح
جامعه و خصوصا گروههاي آسيب پذير کمک مي کند
• يكي از مهمترين عوامل شكل دهنده الگوي غذايي جامعه،
مجموعه عادات و فرهنگ غذا و تغذيه ای افراد آن جامعه
است اين عادات از بدو تولد در درون خانواده شكل مي گيرد
كه خود وابسته به بستري است كه جامعه فراهم مي آورد.
اما مجموعه عواملي كه اين بستر را مي سازد از فرهنگ و
آداب و سنن هر جامعه گرفته شده است كه خود تحت
تأثي ر وضعي ت جغرافياي ،فرهنگ ي ،اجتماع ي ،اقتصادي و
آگاهيهاي تغذيه اي در افراد جامعه است
• در حال حاضر در كشور ما روند بيماري هاي مزمن هشدار
دهنده اس ت .از دالي ل عمده آ ن تغيي ر الگوي مصرف و
رفتارهاي نامطلوب غذايي است.
• از بعد دیگر سوتغذیه از نوع کمبودهای تغذیه نیز همچنان
از مشکالت جامعه میباشد
•
•
•
•
•
•
حوزه معاونت بهداشتی ( دفتر سالمت خانواده و جمعیت )در
راس تای بهبود تغذي ه جامع ه برنام ه های زي ر را در دس ت اجرا
دارد:
)1برنامه بهبود تغذيه گروههای آسیب پذیر
)2برنام ه پيشگيري و كنترل اختالالت ناش ي ازکمبود ري ز
مغذيها
)3برنامه ارتقا سالمت دانش آموزان از طريق آموزش تغذيه و
آهن ياری
)4برنام ه کاه ش درص د شیوع اختالل رش د و س وء تغذیه در
کودکان زیر 6سال
•
• دربرنامه کودکان
• .1آموزش کارکنان بهداشت ی در زمین ه تغذیه دوران
بارداری و شیردهی
• .2مشاوره مادران باردار که به دلیل توده بدنی نامناسب
ارجاع داده میشوند
• .3آموزش جهت ارتقاء آگاهی زنان در سنین بارداری و
زنان باردار در زمینه تغذیه دوران بارداری
• برنامه ارتقاء فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه و بهبود شیوه
زندگی
• .1برگزاری جلسات و برنامه های آموزشی جهت کارکنان
بهداشتی در خصوص مطالب کار بردی تغذیه ای
• .2نظارت بر وضعیت تغذيه اماكن عمومي و ارتقاء كيفيت
تغذيه از طريق آموزش
•4
• -3آموزش پرسنل بهداشتي در زمينه مصرف صحيح روغن،
• -4طراح ی مطال ب آموزش ی در مورد اس تفاده بیشتر از
سبزیجات و
• .5برگزاري کارگاههای آموزشي در سطوح مختلف در
زمينه مصرف صحيح روغن
• .6طراح ي مطال ب آموزش ي مناس ب براي جامعه در مورد
اصول صحيح تغذيه
•
•
•
•
•
•
•
•
برنامه مشاوره تغذيه به گروه هاي آسيب پذير
پيگيري جهت تامين وسايل و تجهيزات مورد نياز(ترازو ،قد
.1
سنج،وزنه و)...
تهيه متون آموزشي مناسب
.2
جلب مشاركت مادران در برنامه آموزشي و استفاده از تجارب
.3
آنان
برگزاري كالسهاي عملي تغذيه تكميلي براي مادران
.4
آموزش و مشاوره با مادران در زمينه مسائل تغذيه اي كودكان
.5
از جمله تغذيه تكميلي ،نحوه مقوي كردن و مغذي كردن غذا و...
ارائه مشاوره و برگزاري كالس هاي آموزشي جهت مادران
.6
باردار و شيرده
ارائه مشاوره و برگزاري كالس آموزشي جهت تغذیه
.7
میانساالن ,سالمندان و .....
•
• بر نامه پيشگيري و كنترل اختالالت ناشي از كمبود يد
• .1هماهنگي الزم براي اجراي برنامه ساليانه پايش يد در
دانش آموزان 10-8ساله
• .2برنام ه آموزش ي پرس نل جديد و بازآموزي رده هاي
مختلف بهداشتي در خصوص پيشگيري و اختالالت ناشي از
كمبود يد
• .3نظارت بر فعالي ت بهورزان در مناط ق روستايي در
زمينه مصرف نمك يد دار به طور مستمر
•
•
•
•
•
•
شرح وظايف دربرنامه مکمل یاری آهن
.1آموزش رده هاي مختلف بهداشتي در زمينه كم خوني فقر
آهن علل و عوارض بيماري ،ميزان دوز مصرفي مكمل آهن در
گروههاي در معرض خط ر(كودكان زي ر دو سال ،مادران
باردار،دختران در مقط ع راهنمائ ی ،دبيرس تاني و س اير افراد كم
خون)
.2آموزش گروههاي مختلف مردم در زمينه كم خوني فقر
آهن
بازدید از مدارس شهرستان در خصوص نحوه اجرای طرح آهن یاری
•
•
شرح وظایف در برنامه ترویج تغذیه با شیرمادر
.برنامه ریزی در زمینه خدمات کودکان وتغذیه با شیر مادر
• -نظارت بر کیفیCت و کمیت خدمات برای کودکان و شیرخواران
• -تجزیCه و تحلیCل و ارزشیابCی اطالعات برنامCه کودکان و شیر
مادر
• -اجرای برنامCه های آموزشCی برنامCه کودکان و شیر مادر در
سطوح مختلف
•
•
• همکاری در اجرای طرح های تحقیقاتی کودکان ،شیرمادر
خواران ،شیر مادر و
• -بررسی موارد فوت نوزادان و مرگ کودکان 1-59ماهه
• همکاری واحد تغذیه با بهزیستی در روستا مهدهای موجود
( برای ه ر کودک 5000ریال توس ط بهزیستی منظور
میشود )
• برنامه حمایتی با همکاری کمیته امداد امام خمینی استفاده
از س بد غذائ ی برای خانوارهای فقیر و ک م درآمد در
روستاهای شهرستان انجام میشود ( سه روستای کشکوئیه ،انار و نوق )
هدف این دوره ارتقا سطح مهارت دانشجو:
شناسائی و غربالگری زنان باردار مراجعه کننده به مراکزبهداشتی
روستائی و خانه های بهداشتی از نظر عوامل خطر
شناسائی زنان در معرض خطر سو تغذیه
آموزش مطابق با نیازهای تغذیه ای در دوران بارداری و .....
آموزش مناسب تغذیه بر اساس گروههای غذائی
نحوه کنترل و پی گیری وزن گیری با ثبت وزن و منحنی وزن گیری
آموزش تغذیه بر اساس نمایه توده بدنی
شناسائی و غربالگری کودک در معرض خطر با ابزار مناسب
آموزش مادر مطابق با نیازهای تغذیه ای کودک با استفاده از
دستورالعملهای موجود و بر حسب شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده ...
آموزش مناسب تغذیه بر اساس گروههای غذائی به مادران دارای نوزاد و
کودک تا سن 9سال
نحوه کنترل و پی گیری کودک با مراقبت ویژه یا بر اساس نوع مداخله
آموزش تغذیه بر اساس کارت رشد و یا نمایه توده بدنی
ابتال به بیماریهای سیستمیک مزمن یا استفاده از رژیم های
خاص قبل از بارداری بایستی به پزشک ارجاع داده شوند
جهت تامین ذخیره کافی امالح و ویتامینها رعایت فاصله بین
موالید ضروری است ( حداقل 3سال )
در صورت ابتال به دیابت و چاقی ،کاهش وزن تا رسCیدن نمایه
توده بدن به محدوده طبیعی ضرورت دارد
تنظیم برنامه غذائی :
رژیم مناسب :تعادل در دریافت انرژی و مواد مغذی با در
نظر گرفتن تفاوتهای فردی ،عادات غذائی و امکانات ،
موقعیت اجتماعی و شرایط فیزیولوژیک
تغذیه ( دکتر سید ضیا الدین مظهری ) .
رژیم متعادل :تامین نیازهای انرژیتیک ،نگهداری ،سنتز
ترمیم و تنظیم فرایندهای بدن
تغذیه ( دکتر سید ضیا الدین مظهری ) .
توصCیه های تغذیCهای برای زنان باردار خیلCی مشابCه با
رژیCم سCایر بالغیCن بCا کمCی اسCتثنا اسCت .توصCیه اصلی
خوردن یCک رژیCم سCالم و متعادل اسCت امCا بعضCی توصیه
های خاص نیCز وجود دارد مثCل دریافCت مکمCل اسید
فولیک
هم جنین توصیه های دیگر شامل مصرف غذای ایمن
.
بهترین معیار محدوده وزن گیری مناسب در دوران بارداری
با استفاده از نمایه توده بدنی بر پایه وزن قبل از بارداری
و یا حداکثر قبل از 12هفته اول بارداری میباشد
در زنان با نمایه توده بدن کمتر از حد طبیعی ( سنین باروری )
تنوع غذائی رعایت شود
از غذاهای پر انرژی استفاده شود
میان وعده ها اضافه شود ( نان و پنیر ،خرما ،گردو ،انواع مغزها ،میوه
های تازه )
برای تهیه ساالد از روغن های مایع( مثل زیتون ) اضافه شود
سبزیجات و میوه زیتون اضافه شود
از انواع چاشنیها استفاده شود
طبق دستورالعمل کشوری شروع مکمل اسید فولیک
از سه ماه قبل از بارداری یا حداقل یک ماه قبل از بارداری
در غیر اینصورت از بدو تشخیص بارداری
اسید فولیک موجود در سبزیجات در اثر پختن از از بین میرود .
طبق دستورالعمل کشوری شروع مکمل قرص آهن
از پایان 16هفتگی تا سه ماه پس از زایمان
در کم خونی شدید دوز درمانی 5-4میلی گرم /کیلو گرم وزن توصیه
این دوز 3-2ماه باید ادامه یابد تا ذخائر آهن تامین شود
افزابش هموگلوبین پس از چندین روز ایجاد اماباید اطمینان حاصل شود
که ذخیره فریتین به مقدار طبیعی رسیده است
در مورد زنان تاالسمی طبق برنامه کشوری مکمل آهن توصیه می شود
مکمل ویتامینی
از پایان 16هفتگی تا سه ماه پس از زایمان مولتی ویتامین
ساده یا همراه با مینرال
معیارهای وزن گیری نامناسب
بعد از هفته 15زن باردار چاق کمتر از نیم
کیلوگرم
افزایش وزن در ماه داشته باشد
بعد از هفته 15زن باردار با وزن طییعی کمتر از
یک
کیلوگرم افزایش وزن در ماه داشته باشد
بعد از هفته 20زن باردار بیشتر از از
3کیلوگرم
افزایش وزن در ماه داشته باشد
افزایش وزن بیش از از یک
کیلوگرم در هفته در طول بارداری
داشته باشد
علل وزن گیری نامناسب
راهکار پیشنهادی
معرفی جانشینهای غذائی در هر گروه غذائی
عدم دسترسی
شناسائی خرافات غذائی منطقه و اصالح
خرافات غذائی
نگرش با ارائه آموزش مناسب
مشاوره با مادر جهت
افسردگی و بی اشتهائی ناشی از آن
یابی– ارجاع به پزشک
علت
معرفی به کمیته امداد با هماهنگی مرکز
مشکالت مالی
بهداشت
بیماریهای زمینه ای تشخیص نوع بیماری و درمان آن و
درصورت نیاز ارجاع به پزشک
علل وزن گیری نامناسب
ناآگاهی تغذیه ای
تهوع و استفراغ بارداری
راهکار پیشنهادی
آموزش چهره به چهره و ارائه متون آموزشی
ساده
در صورت شدید بودن ارجاع به پزشک
متخصص
مشاوره با همسر و سایر
استراحت ناکافی و افزایش فعالیت روزانه
اعضای خانواده جهت کمک به او و کاهش حجم کار و استراحت بیشتر
استعمال سیگار مشاوره جهت قطع سیگار و آموزش در زمینه مضرات
آن
ابزار آموزش تغذیه ای
هرم تغذیه سالم
تغذیه در دوران شیردهی :
اهداف تا سال 2010
75%شCروع شیردهی پس از زایمان % 50 ،تا شش
ماهگی
% 25تا یکسالگی شیر بدهند
( فروزانی )
نیاز به مواد مغذی و انرژی؟
نیاز به ویتامینها و مواد معدنی؟
نیاز به روی در این دوره نسبت به دوره بارداری بیشتر است
در مادران با کمبود روی حداقل برای 2ماه اول شیردهی با
افزایش جذب و کاهش دفع میزان آن در بدن نگه داری میشود
کمبود ویتامین Dشایع است
• تغذیه دوران شیردهی
• با وجودیکه شیردهی نیاز به تمام مواد مغذی را
افزایش میدهد ولی نیاز را میتوان با یک رژیم
متعادل تامین نمود
• استفاده از مکملها بجز در موارد کمبود نیازی
نیست
• استفاده از هرم تغذیه سالم کمک کننده خواهد
بود.
• ارزیابی وضعیت تغذیه
• از فعالیتهائی است که برای شناسائی افراد یا گروههای
در معرض خطر یا نیازمند به مداخله به کارمیرود
• روش به کار رفته برای ارزیابی افراد بر حسب وضعیت
سنی و فیزیولوژیک آنها باید از حساسیت کافی برخوردار
باشد
ارزیابی آنتروپومتری
بدسCت آوردن اندازه های جسCمانی و فیزیکی
فرد و مقایسCه بCا اسCتاندارد رشCد و تکامل
است
تغذیه ( دکتر سید ضیا الدین مظهری ).
پنج شاخص مورد استفاده برای ارزیابی :
وزن برای قد
دورسر برای قد
وزن برای سن
قد برای سن
شاخص توده بدن