بلوغ یعنی چه؟

صفحه 1:
به نام خدابی که هستي از اوست همه هر چه ذاریم از لطف اوست 

صفحه 2:
بلوغ يعني چه؟ و شدن زن شدن» رسيدگي و پختگي است. " از نظر زيست شناسي دوران تحول ناكهاني رشد و تكامل موجود که همزمان با آن در رفتارهاي گوناگون وي نیز تغييراتي بوجود مي آید. "" بلوغ درابعاد جسماني» رواني» عاطفي» معنوي و ‎Renee Se ve ee re wie ere ec‏ * نوجواني سنین 40 تا 6 سال 

صفحه 3:
ae ye eon 

صفحه 4:
اهمیت بلوغ ۱۳۰ 30۱ ‏ف ال‎ T he ‏زندكي بزركسالي است.‎ * ريشه مشکلات ل ل و اجتماعي مانند بيماري هاي عفوني» مك 2 حاملگي ناخواسته حاملگي زودرس و پر خطر و... در این دوره است. ۲0 ae des * ناگهاني بودن علایم 

صفحه 5:
چرا والدین باید در مورد بلوغ بدانند؟ " اهميت بلوغ " افزايش رابطه جنسي قبل از ازدواج به دليل: ۳ ‎eS is er Ere Briel‏ ل ا لت " بلوغ در سن بايين تري نسبت به كذشته " افزايش سن ازدواج * نفوذ کمتر والدین روي فرزندان * نیاز فرزند به كمك و راهنمايي بخصوص در مرحله قبل از بلوغ و پیدایش اولین علایم " خانواده مهمترين منبع اطلاعات ‎NTE ESTP Cr i‏ ا ا ۳ دجار مخاطره مي سازد. 

صفحه 6:
جرا والدين بايد در مورد بلوغ بدانند؟(ادامه) و مواجه مي شوند» علاوه بر ترس و نگراني که در آن زمان 4 ندارند. " آكاهي يافتن والدين ان بروز اولين علامت له ‎ih‏ 0 ‎en E tl‏ ل د ات ۱۳ 2 ‏ا‎ S Te ial ‏شود در بذيرش مشكلات اين دوره بسيار موثر است.‎ 

صفحه 7:
بلوغ جكونه اتفاق مي افتد ؟ " شروع بلوغ با يك برنامه ريزي مغزي ‎Dich ESP oo Tl‏ م ا ا رت * محور. هیپوتالاموس- هیپوفیز > بیضه در. پسران 

صفحه 8:
بلوغ دختران 

صفحه 9:
تغییرات جسمانی بلوغ دختران * جوانه زدن پستانها " جهش رشد * رویش موهاي تناسلي " قاعدكي " رويش موى زير بغل " تكامل رشد رحم و وازن " رشد و تحول درغدد عرق و جربي ‎tel‏ كم ‏" تغيير بوى بدن 

صفحه 10:
2 اه رشد ‎Eee‏ ‏* اولین نشانه " به طور متوسط در ©/© سالكى " جوانه زدن بستان ها از نوك يستان شروع "" يستان ها دردناك و حساس مى شوند " رشد يستانها و موى زهار قبل از اولين عادت ماهيانه " در صورت عادت ماهيانه قبل از رشد بستانها نياز به بررسى از نظر ناهنجارى " در بايان دوره بلوغ؛ رشد يستان ها كامل مى شود * ممکن است موجب خجالت شود 

صفحه 11:
2 2 جهش رسد 0ت افزايش قد و وزن مهمترين تغييرات اين دوره شروع © سالكى تا ©) سالكى با سرعت زياد رشد سریع را به صورت قد کشیدن می توان دید. قد دخترها در زمان بلوغ؛ در طى يك سالء © تا 00 سانتى متر بيشتر مى شود رشد سریع معمولا 0 سال بعد از جوانه زدن پستان ها و یک سال قبل از شروع عادت ECONO ‏بعد از شروع عادت ماهيانه سرعت رشد قد كند شده و معمولا بيشتر از © سانتى متر‎ ‏افزایش نمی یابد‎ 0 Yen Eee ne PT SCTE S Ewe) Fes Ee even ot eas Wort Cre eR Ro es RC ‏ا‎ ory ‏شود.‎ 

صفحه 12:
(3 " افزايش وزن سالانه " قبل از بلوغ حدود © كيلوكرم " در دوران جهش رشد ©/6 تا ©/00 كيلوكرم * رشد قسمت های مختلف بدن ۳ | " نخست انكشتان دست و ياء سيس با و دست و تنه " سر آخرين قسمت " در سر ابتدا گوش » لب و بینی بزرگ می شود. 

صفحه 13:
‎٠‏ هورمومن رشد موجب افزایش رشد بخصوص در استخوان ها و غضروف می شود ‏» استروژن سبب بسته شدن مرکز رشد استخوانی و کاهش و کند شدن رشد استخوان میشود. ‎ ‎ 

صفحه 14:
رويش موهاى زهار "ادر حدود 19/0 سالگی "در ناحيه تناسلى(فرج) و زير بغل " همجنين افزايش تعريق " اهميت رعايت بهداشت فردى شامل استحمام؛ از بين بردن موهاى زائد و در صورت لزوم استفاده ۱ 

صفحه 15:
عادت ماهیانه 2 " در سن © تا © سالكى و به طور متوسط در ©0 سالكى ا ل و 606 الل ‎Bo a Lee re Ise‏ | 1 9 " شرايط روانى ی لل 

صفحه 16:
عادت ماهیانه * دوره عادت ماهیانه: اولین روز عادت ماهیانه تا اولین روز خونريزى بعدى ا ا 0 لاك 2ت هذه " د © تا © سال اول ممكن است نامنظم باشد " مدت خونريزى © تا © يوز ‎ae 2‏ د ©6/ سال اول براى هر فرد تقريبا 5 ‏* ممکن دفع لخته های کوچک دیده شود. 

صفحه 17:
۳ ‏مدت خونریزی بیش از ۸ روز یا کمتر از‎ ٠ ‏روز‎ ۰ دفع لخته های بزرگ » درد شدید بخصوص بیش از ۲ روز ۰ عدم شروع قاعدگی تا ۱۶ سالگی ‎٠‏ لكه بینی در فواصل قاعدگی ‎۱۴ ‏عدم وجود صفات ثانویه جنسی تا‎ ٠ ‏سالگی 

صفحه 18:


صفحه 19:
نشانه های قبل از قاعدگی و ۰ گریه ‎٠‏ احساس نااميدى و ‎wae, ‏پرخاشگری‎ ۰ ‏«كتشلى و ی‎ ‎٠‏ افسردكى ‎٠‏ بدرفتارى و خودزنى ‎ ‎ 

صفحه 20:
نشانه های قبل از قاعدگی * نشانه های عضلانی ۱-۳ و ك2 " كرفتكى ماهيجه ها " يستان ها كه " نشانه هاى ارتويدى " كمردرد * خستگی یا درد مفاصل 

صفحه 21:
نشانه های قبل از قاعدگی Pee ET ‏ل‎ " آب ريزش جشم 0 اك ‎cil‏ ل ك2 " التهاب مجارى ادرار " التهاب مثانه " تكرر ادرار وام 

صفحه 22:
نشانه های قبل از قاعدگی " نشانه هاى كوارشى میل شدید به غذا و سب لك ۱۳ " كورك Bria " تبخال 2 hi 

صفحه 23:
برخورد با نشانه هاى قبل از قاعدكى ا 0 ۱ ۳۱ ۱۶ 3 es * حداقل نیم ساعت ورزش 9 بار در هفته كم خوردن منظم» ات ل 00 بیشتر غلات و سیزیجات و مواد حاوی ویتامین ها ‎Sees verre‏ Se SCD ‏ا‎ 

صفحه 24:
ساير علايم " جوش صورت * بر اثر ترشحات هورمونی» فعالیت غدد چربی و عرق ۱ eS owe Th * این جوش ها نباید فشار داده شوند تا جای آنها باقی نماند. 252 " در بايان دوره بلوغ ۱ * پستان ها کاملا رشد کرده " همزمان با اين تغييرات رحم؛ مهبل و ساير قسمت هاى دستكاه تناسلى نيز رشد مى كنند و اين رشد معمولا در ©0 سالكى كامل مى شود. 

صفحه 25:
۰ Cad of wl ۱ ‏ا‎ KY) ‏بهداشت عادت ماهيانه‎ " 1 ‏ل ل‎ Teel 12111010 Sher rir ‏شتشوي دست ها با آب و صابونء قبل و بعد از رفتن به توالت‎ " 20 50 ‏ل ل ا‎ DE Pore SEs ‏استحمام روزانه‎ * ‏ورزش سبك بخصوص قبل از شروع دوره‎ * ‏دردهاي کمر یا شکم‎ * ‏استراحت و گرم کردن کمر‎ * ‏داروهاي مسکن‎ * ‏در دردهاي شديد مراجعه به بزشك‎ " 

صفحه 26:
0 #ابهداشت پوست "ورزش #اتناسب اندام ‎SE‏ جسماني #کاهش مسائل رواني #جلوگيري از بيماري هاي ميانسالي 

صفحه 27:
بلوغ پسران 

صفحه 28:
علایمبلوغ جسماني پسران رشد جسمي و افزایش قد ۱ بزرگ شدن آلت نتاسلي * احتلام رويش موهاي زهار رويش موهاي زير بغل و افزايش موهاي بدن رویش ریش و سبیل ‎Byres)‏ ات 2 ( 9 تغيير صدا و رشد عضلاني 

صفحه 29:
علایم بلوغ جسماني پسران وا ‎call‏ علامت بلوغ " از سن ©/© سالكي شروع و تا حدود (0)© سالكي رشد آن كامل مي شود. ‎Lt‏ بزرگ شدن آلت تتاسلي * کمي بعد از رشد بیضه ها 00 ‎eer eer ee‏ ال 00 © احتلام * انزال در زمان خواب 

صفحه 30:
علایم بلوغ جسماني پسران * رشد جسمي و افزایش قد * افزایش سریع قد در مراحل اولیه بلوغ ‎Be er ee wee ee eT Sor Sas teois‏ 02/6 سالكي است " معادل ©/© سانتي متر در سال * تا 46 سالگي کامل مي شود TIERRA SLAPS IES SSN ‏و‎ 0 ‏ران‎ cee ‏ا‎ he Sia ۱ TS eS Te ee Sr ne Serr rete Se re * اما جاي نگراني نیست و تا پایان بلوغ بسر شما حالت مردانه بيدا مي کند. 

صفحه 31:
علایم بلوغ جسماني پسران * رویش موهاي زهار * حدود يك سال بعد از بزرك شدن بيضه ها و آلت تناسلي ۱ و ۱ ‎BOS ee. a‏ * در بعضي افراد روي قفسه سینه * رویش ریش و سبیل ‎Ss‏ ا 2 0 " تغييرات بوست بدن ‎a‏ اه * افزایش فعالیت غدد چربي پوست ۱ ‎TEE oe Slee Shee Tete ene eos. 5 as‏ 

صفحه 32:
علایم بلوغ جسماني پسران * تغییر صدا 7 enc eS is eli و ‎Pew‏ ‏شود ‏* رشد عضلات ‎ad‏ رشد عضلات به خصوص عضلات سینه ‏* افزایش قدرت عضلاني 

صفحه 33:
2. 5 30 * جنانجه صفات ثانويه جنسي تا 06 سالكي اتفاق ا ا ل ۳ ۱۳ لمس شود " اضطراب وسئوالات نوجوان و يا والدين 

صفحه 34:


صفحه 35:
پستان ها موهاي زهار ‎aris Bey‏ افزايث أ بار عق كن و عمق لگن خاصره تغییر صدا ۳ 

صفحه 36:
5 a Pd See en ‏#بهداشت پوست‎ ‏"ورزش‎ ‎۱0 ‏ا‎ ‏کاهش مسائل رزوائي‎ * ‏جلوگيري از بيماري هاي ميانسالي‎ * | ers ter =e ‏"ا ختنه‎ 

صفحه 37:
زمان مناسب براي دادن اطلاعات به نوجوان؟ * در زمان مناسب و متناسب با نیاز و هماهنگ با فرهنگ هرجامعه * درمورد هر تحولي زماني نه چندان نزديك و نه :۳-۹ * با پیداش نشانه هايي مانند رشد پستان ها و ا ‎ECE Dyin RU POUND‏ دختران صحبت كنيد. 

صفحه 38:
ناهنجاريهاي بلوغ " بلوغ زودرس ‎Cre‏ اا 0 شروع ميشود كه به آن بلوغ زودرس مي كويند " بلوغ زودرس دردختران © و " دراغلب موارد » علت آن ناشناخته ا ال ا 0 " مصرف بعضي از داروها ‎BEe Bie‏ ل ‎CORT SON Ces EE Ts‏ 

صفحه 39:
ناهنجاريهاي بلوغ " بلوغ دييرس ۴ عدم ظهور علاثم بلوغ تا پایان 49 سالگي ‎oie‏ ‏* مراجعه به پزشك " علل مختلفي ازقبيل مشكل زنتيكي وناهنجاريهاي مختلف دستكاه تناسلي ممکن است موجب بروز بلوغ دیررس شوند 0 

صفحه 40:
تغذیه در دوران بلوغ و ا ا ا ا ا 6 1ك "ا سبزى ها : © تا © واحد * ميوه ها: © تا “6 واحد "ا نان و غلات: ۵ 40-2 سال : 6 واحد " 062-001 سال: © تا 00 واحد ‎RET (Mo een eo em)‏ 

صفحه 41:


به نام خدايي كه هستي از اوست همه هر چه داريم از لطف اوست بلوغ يعني چه؟ بلوغ درلغت به معني رسيدن ،رسيدن به سن رشد ،مرد شدن زن شدن ،رسيدگي و پختگي است. از نظر زيست شناسي دوران تحول ناگهاني رشد و تكامل موجود كه همزمان با آن در رفتارهاي گوناگون وي نيز تغييراتي بوجود مي آيد. بلوغ درابعاد جسماني ،رواني ،عاطفي ،معنوي و اجتماعي و در سنين نوجواني پي ريزي ميشود. نوجواني سنين 10تا 19سال سن شروع و تکمیل بلوغ اهمیت بلوغ بلوغ زمان شكل گرفتن رفتارهاي جنسي و زيربناي زندگي بزرگسالي است. ريشه مشكالت جسمي ،رواني و اجتماعي مانند بيماري هاي عفوني ،ازدواج ناموفق ،حاملگي ناخواسته، حاملگي زودرس و پر خطر و ...در اين دوره است. تغييرات خلق و خو ناگهاني بودن عاليم چرا والدين بايد در مورد بلوغ بدانند؟ ‏ ‏ اهميت بلوغ افزايش رابطه جنسي قبل از ازدواج به دليل: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ تغييرات جامعه امروز دسترسي به وسايل ارتباط جمعي از جمله اينترنت و ماهواره بلوغ در سن پايين تري نسبت به گذشته افزايش سن ازدواج نفوذ كمتر والدين روي فرزندان نياز فرزند به كمك و راهنمايي بخصوص در مرحله قبل از بلوغ و پيدايش اولين عاليم خانواده مهمترين منبع اطالعات عدم آگاهي نوجوان ،سالمت جسمي ،جنسي ،رواني و اجتماعي او را دچار مخاطره مي سازد. چرا والدين بايد در مورد بلوغ بدانند؟(ادامه) دختراني كه بدون آگاهي قبلي با خونريزي عادت ماهيانه مواجه مي شوند ،عالوه بر ترس و نگراني كه در آن زمان پيدا مي كنند در Dآينده نيز ديدگاه مثبتي نسبت به اين مسئله ندارند. آگاهي يافتن والدين از DبرDوز Dاولين عالمت تبريك گفتن دادن يك هديه بخصوص در بروز عاليم در سن پايين این برخورد در دختراني كه در سن پايين عادت ماهيانه آنها شروع مي شود در پذيرش مشكالت اين دوره بسيار موثر است. بلوغ چگونه اتفاق مي افتد ؟ شروع بلوغ با يك برنامه ريزي مغزي محور Dهيپوتاالموس← هيپوفيز ← تخمدان دردخترDان محور Dهيپوتاالموس← هيپوفيز ← بيضه در Dپسران بلوغ دختران تغییرات جسمانی بلوغ دختران جوانه زدن پستانها جهش رشد رویش موهاي تناسلي قاعدگي رویش موی زیر بغل تکامل رشد رحم و واژن رشد و تحول درغدد عرق و چربي جوش جواني تغییر Dبوی بدن رشد پستانها اولین نشانه به طور متوسط در 9/5سالگی جوانه زدن پستان ها از نوک پستان شروع پستان ها دردناک و حساس می شوند رشد پستانها و موی زهار قبل از اولین عادت ماهیانه در صورت عادت ماهیانه قبل از رشد پستانها نیاز به بررسی از نظر ناهنجاری در پایان دوره بلوغ ،رشد پستان ها کامل می شود ممكن است موجب خجالت شود جهش رشد ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ یکی از تغییرات مهم بلوغ افزایش قد و وزن مهمترین تغییرات این دوره شروع 9سالگی تا 13سالگی با سرعت زیاد رشد سریع را به صورت قد کشیدن می توان دید. قد دخترها در زمان بلوغ ،در طی یک سال 6 ،تا 11سانتی متر بیشتر می شود رشد سریع معموال 2سال بعد از جوانه زدن پستان ها و یک سال قبل از شروع عادت ماهیانه بعد از شروع عادت ماهیانه سرعت رشد قد کند شده و معموال بیشتر از 6سانتی متر افزایش نمی یابد در مواردی که کوتاهی غیر طبیعی قد به دلیل کمبود هورمون رشد وجود دارد، مراجعه به متخصص غدد و اقدامات درمانی باید قبل از شروع عادت ماهیانه انجام شود. جهش رشد افزایش وزن ساالنه قبل از بلوغ حدود 2کیلوگرم در دوران جهش رشد 5/5تا 10/5کیلوگرم رشد قسمت های مختلف بدن یکسان نیست شروع از قسمت های انتهایی بدن نخست انگشتان دست و پا ،سپس پا و دست و تنه سر آخرین قسمت در سر ابتدا گوش ،لب و بینی بزرگ می شود. رویش موهای زهار در حدود 13/5سالگی در ناحیه تناسلی(فرج) و زیر بغل همچنین افزايش تعريق اهميت رعایت بهداشت فردی شامل استحمام ،از بین بردن موهای زائد و در صورت لزوم استفاده از اسپری ها و یا لوسیون های ضد عرق عادت ماهیانه آخرین مرحله بلوغ در Dسن 9تا 16سالگی و به طور متوسط در 13سالگی زمان شرDوع عادت ماهیانه عامل وراثت (سن شروع عادت ماهيانه در مادر) وضعیت تغذیه و سالمتی :دختران چاق زودتر ،در سؤتغذيه شديد ديرتر شرایط جغرافیایی محل زندگی ،تماس با نور :در مناطق گرم و یا نقاط شهری زودتر شرایط روانی درمجموع نسبت به چند دهه قبل سن بلوغ قدري كاهش يافته عادت ماهیانه دوره عادت ماهیانه :اولین روز عادت ماهیانه تا اولین روز خونریزی بعدی دوره عادت ماهیانه بین 21تا 35روز در 2 Dتا 3سال اول ممکن است نامنظم باشد مدت خونرDیزی 3تا 8رDوز مدت خونریزی بجز 2 Dتا 2/5سال اول برای هر فرد تقریبا ثابت ممکن دفع لخته های کوچک دیده شود. عادت ماهیانه نشانه های قبل از قاعدگی ‏Premenstural Syndrome (PMS )  حدود 40درصد زنان نشانه های جسمی و روانی نشانه های قبل از قاعدگی نشانه های قبل از قاعدگی نشانه های عضالنی کشیدگی عضالت ورم درد شکمی گرفتگی ماهیچه ها پستان ها درد و بزرگ شدن نشانه های ارتوپدی کمردرد خستگی یا درد مفاصل نشانه های قبل از قاعدگی نشانه های بینایی آب ریزش چشم سیاه شدن دور چشم تاری دید نشانه های ادرDاری تناسلی التهاب مجاری ادرار التهاب مثانه تکرر ادرار ادم نشانه های قبل از قاعدگی نشانه های گوارشی میل شدید به غذا درد شدید شکم ورم شکمی بیماری های پوستی کورک کهیر تبخال دانه های پوستی برخورد با نشانه های قبل از قاعدگی حمایت خانواده ،اطرافیان و دوستان کاهش استرس حداقل نیم ساعت ورزش 3بار در هفته غذا خوردن منظم ،کاهش نمک و چربی ،مصرف بیشتر غالت و سبزیجات و مواد حاوی ویتامین ها بخصوص گروه B برنامه های تفریحی ،پیاده روی و استراحت ساير عاليم جوش صورت بر اثر ترشحات هورمونی ،فعالیت غدد چربی و عرق در صورت و یا سایر قسمت های بدن این جوش ها نباید فشار داده شوند تا جای آنها باقی نماند. هیکل زنانه در پایان دوره بلوغ چربی در ناحیه ران و باسن جمع شده پستان ها کامال رشد کرده همزمان با این تغییرات رحم ،مهبل و سایر قسمت های دستگاه تناسلی نیز رشد می کنند و این رشد معموال در 18سالگی کامل می شود. بهداشت بلوغ دختران ‏ بهداشت عادت ماهيانه ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ خون يك محيط مناسب براي رشد ميكروب ها استفاده از نوارهاي بهداشتي يا پارچه تميز نخي شتشوي دست ها با آب و صابون ،قبل و بعد از رفتن به توالت طهارت گرفتن ضروري باورهاي غلط در مورد طهارت گرفتن در زمان عادت ماهيانه استحمام روزانه ورزش سبك بخصوص قبل از شروع دوره دردهاي كمر يا شكم ‏ ‏ ‏ استراحت و گرم كردن كمر داروهاي مسكن در دردهاي شديد مراجعه به پزشك بهداشت بلوغ بهداشت پوست ورزش تناسب اندام وآمادگي جسماني كاهش مسائل رواني جلوگيري از بيماري هاي ميانسالي بلوغ پسران عاليم بلوغ جسماني پسران رDشد جسمي و افزايش قد بزDرگ شدن بيضه ها بزرگ شدن آلت تناسلي احتالم رويش موهاي زهار رويش موهاي زير بغل و افزايش موهاي بدن رويش رDيش و سبيل تغييرات پوست بدن تغيير صدا و رشد عضالني عاليم بلوغ جسماني پسران ‏ بزرگ شدن بيضه ها ‏ ‏ ‏ بزرگ شدن آلت تناسلي ‏ ‏ كمي بعد از رشد بيضه ها نعوظ ‏ ‏ اولين عالمت بلوغ از سن 9/5سالگي شروع و تا حدود 20سالگي رشد آن كامل مي شود. جمع شدن خون در آلت تناسلي در اثر تحريك جنسي احتالم ‏ انزال در زمان خواب عاليم بلوغ جسماني پسران ‏ رشد جسمي و افزايش قد ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ افزايش سريع قد در مراحل اوليه بلوغ سن شروع رشد سريع در پسرها ديرتر از دختر ها و به طور ميانگين در 12/5سالگي است معادل 9/5سانتي متر در سال تا 18سالگي كامل مي شود رشد قدي در ابتدا از پاها و دست ها شروع مي شود و سپس ساق پا و ران ها رشد سينه ،تنه و شانه ها نيز در آخر در اين زمان پستان ها نيز بزرگ مي شوند بيني بزرگ مي شود و رشد اندام ها ناموزون است اما جاي نگراني نيست و تا پايان بلوغ پسر شما حالت مردانه پيدا مي كند. عاليم بلوغ جسماني پسران ‏ رويش موهاي زهار ‏ ‏ ‏ رويش موهاي زير بغل و افزايش موهاي بدن ‏ ‏ ‏ پس از موهاي زهار در بعضي افراد روي قفسه سينه رويش ريش و سبيل ‏ ‏ ‏ حدود يك سال بعد از بزرگ شدن بيضه ها و آلت تناسلي در ابتدا موها كم ،نازك و ظريف و به تدريج تيره رنگ ،زبر و مختصري مجعد مي شوند. از حدود 14سالگي شروع تا 18سالگي كامل تغييرات پوست بدن ‏ ‏ ‏ ‏ پوست زبر و منافذ پوست بازتر افزايش فعاليت غدد چربي پوست جوش هايي روي صورت و بدن افزايش تعريق به خصوص در ناحيه زير بغل زياد ← توليد بوي بدي عاليم بلوغ جسماني پسران تغيير Dصدا ناشي از رشد طناب هاي صوتي است در ابتدا صدا خشن و بعد بم اما كم كم صدا خوش آهنگ تر مي شود رشد عضالت رشد عضالت به خصوص عضالت سينه افزايش قدرت عضالني لزوم مراجعه به پزشك چنانچه صفات ثانويه جنسي تا 15سالگي اتفاق نيفتد. در كيسه بيضه ،عالوه بر بيضه ها توده ديگري لمس شود اضطراب وسئواالت نوجوان و يا والدين خصوصيات اوليه جنسي دختران پسران تخمدان ها بيضه ها لوله هاي رحمي آلت رحم كيسه هاي بيضه مهبل كيسه هاي مني غده پروستات خصوصيات ثانويه جنسي دختران پسران پستان ها موهاي زهار موهاي زهار موهاي زير بغل موهاي زير بغل موهاي صورت افزايش پهنا و عمق لگن خاصره تغيير صدا تغيير صدا تغييرات پوستي تغييرات پوستي پهن شدن شانه بهداشت بلوغ پسران بهداشت پوست ورزش تناسب اندام وآمادگي جسماني كاهش مسائل رواني جلوگيري از بيماري هاي ميانسالي استفاده از وسايل شخصي براي اصالح موهاي صورت ختنه زمان مناسب براي دادن اطالعات به نوجوان؟ در زمان مناسب و متناسب با نياز و هماهنگ با فرهنگ هرجامعه درمورد هر تحولي زماني نه چندان نزديك و نه چندان دور با پيداش نشانه هايي مانند رشد پستان ها و رويش موهاي زهار در مورد عادت ماهيانه با دختران صحبت كنيد. ناهنجاريهاي بلوغ بلوغ زودرس گاهي اوقات عالمتهاي بلوغ و حتي قاعدگي زودتر از 8سالگي شروع ميشود كه به آن بلوغ زودرس مي گويند بلوغ زودرس دردختران 5برابر شايعتر از پسرها است0 دراغلب موارد ،علت آن ناشناخته بعضي بيماريهاي تخمدان يا بعضي بيماريهاي ديگر مصرف بعضي از داروها درصورت بروز آن بايد به پزشك مراجعه كرد 0 ناهنجاريهاي بلوغ بلوغ ديرDرس عدم ظهور عالئم بلوغ تا پايان 16سالگي بسيار نادر مراجعه به پزشك علل مختلفي ازقبيل مشكل ژنتيكي وناهنجاريهاي مختلف دستگاه تناسلي ممكن است موجب بروز بلوغ ديررس شوند 0 تغذیه در دوران بلوغ شیر و لبنیات 3 :تا 4واحد گوشت و حبوبات و مغزها و تخم مرغ 2 :تا 3واحد سبزی ها 3 :تا 5واحد میوه ها 3 :تا 4واحد نان و غالت: 10-7 سال 6 :واحد 14-11 سال 6 :تا 11واحد 18-15 سال 9 :تا 11واخد