بهداشت آب

بهداشت آب

اسلاید 1: بهداشت آب

اسلاید 2: آب زندگی استH2O=Life3

اسلاید 3: 1- آب در قرآن وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ «و هر چیز زنده‌ای را از آب قرار دادیم». 36سوره و53 آیه سوره واقعه آیه 31آیا به آبی که می نوشید اندیشیده اید؟4

اسلاید 4: آب موجود در طبیعت: سه چهارم یا 70/8در صد از کره زمین را آب تشکیل داده است. 97/3درصد این آبها را آبهای شور تشکیل می دهد یعنی حدود 1370 میلیون کیلومتر مکعب فقط 2/7درصدش را آبهای شیرین تشکیل می دهد، که 2/1در صد آن غیر قابل دسترس و استفاده بشر می باشد. مانند یخهای قطبی و یخ های نقاط بلند زمین یعنی انسان وسایرموجودات فقط از 6/.درصد آب های کره زمین می تواند استفاده نماید.

اسلاید 5: استفاده از آب2003 توزیع میزان استفاده از آب در بخش های مختلف در سال به شکل زیر بوده است.-69%کشاورزی-23%صنعت-8%مصارف خانگی6

اسلاید 6: گردش آب در طبیعت:

اسلاید 7: بيماريهاي منتقله بوسيله آب1ـ بيماريهاي ناشي از مصرف مستقيم آب (water borne diseases) وبا ؛ تيفويد و...2ـ بيماريهاي ناشي از عدم دسترسي كافي به آب (water washed diseases ) تيفوس ؛عفونتهاي چشمي و...3ـ بيماريهايي كه آب محيط مناسب براي رشد و نمو ميزبان واسط آنهاست.(water based diseases) شيستوزوما ؛ پيوك

اسلاید 8: بيماريهاي منتقله بوسيله آب4ـ بيماريهايي كه آب محيط پرورش براي ناقلين آنهاست(water related diseases) مالاريا؛ تب زرد5ـ بيماريهاي ناشي از عفونتهاي منتشره بوسيله آب در محيط(water dispersed infections) لژيونلا6- بيماريهاي ناشي از بيوتروريسم(وبا؛اسهال خوني و…)

اسلاید 9: عوامل بیماریزای منتقله توسط آب و اهمیت آنها در تامین آب آشامیدنی

اسلاید 10: ادامه ....

اسلاید 11: براساس قانون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف به نظارت بر کنترل کیفی آب آشامیدنی از لحاظ فیزیکی، شیمیایی، باکتریولوژیکی از نقطه آبگیر تا مصرف می باشد این فعالیت توسط پرسنل بهداشت محیط و با استفاده از امکانات

اسلاید 12: آزمایشگاه های آب و فاضلاب معاونتهای بهداشتی صورت می پذیرد و در خصوص بررسی کیفیت آب آشامیدنی استانداردهای ملی را بکار می گیرد ولی از آنجائیکه انجام صحیح توزیع آب آشامیدنی سالم در کشور مستلزم همکاری تنگاتنگ وزراتخانه های نیرو

اسلاید 13: و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی است هماهنگی های بین بخشی و مشارکتهای علمی و فنی کارشناسان ذیربط یکی از عوامل مهم در تحقق این هدف می باشد و بعلاوه بر طبق تبصره 2 ماده 3 آئین نامه بهداشت محیط، سازمانها و موسسه های دولتی و خصوصی

اسلاید 14: تامین کننده آب آشامیدنی عمومی موظف به رعایت همه ضوابط و معیارهای بهداشتی اعلام شده توسط وزارت بهداشت بوده و باید همه اطلاعات لازم برای بررسی مورد یا موارد و تسهیلات بازدید از تاسیسات را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند.

اسلاید 15: در بعضی مناطق آبهای زیرزمینی یا آبهای سطحی ممکن است تنها با ضدعفونی برای آشامیدن استفاده شود ولی در پاره ای از مناطق آب قبل از مصرف تصفیه و ضدعفونی می شود ولی در هر دو حالت آبی که مورد استفاده واقع می شود باید برای پارامترهایی

اسلاید 16: که ممکن است برای انسان خطرناک باشد پایش شود . سازمان جهانی بهداشت و سایر موسسات ملی و منطقه ای حدود مجازی را برای چنین پارامترهایی مقرر کرده اند تا بتوان عناصری را که در طول تصفیه جدا نمی شود یا امکان دارد در فرآیند تصفیه دخالت نمایند را مشخص نموده و راندمان عمل تصفیه را افزایش داد.

اسلاید 17: در هر حال منابع آب با توجه به تصفیه اندک و یا عدم نیاز به تصفیه لازم است برای متغیرهای مانند پاتوژنها، حلالهای آلی و سموم معدنی پایش شوند و پتانسیل آلودگی با توجه به آلاینده های محیط، معادن و صنایع موجود، سموم کشاورزی مورد استفاده در هر منطقه بررسی و میزان آن مشخص گردد.

اسلاید 18: در خصوص نظارت و کنترل کیفی در مورد نمونه برداری و آزمایشات باکتریولوژی و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی از استانداردهای ملی ایران در دسترس می باشد، استفاده نمود. که با توجه به این استانداردها باید نتایج حاصل را مورد بررسی قرار داد.

اسلاید 19: استانداردهای ملی مرتبط با آب : ویژگیهای فیزیکی شیمیایی آب آشامیدنی1053 ویژگیهای باکتریولوژیکی آب آشامیدنی1011

اسلاید 20: جستجو و شناسایی ویبریوکلرا در آب7223 آئین کار نمونه برداری آب4208 آئین کار آزمونهای آب4207

اسلاید 21: به لحاظ استفاده از استاندارد ملی تعاریف زیر را باید مورد توجه قرار داد : آب آشامیدنی : آبی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و رادیو نوکلوئید آن در حدی باشد که مصرف آن جهت آشامیدن، عارضه سوئی در کوتاه مدت یا بلندمدت در انسان ایجاد نکند.

اسلاید 22: حد مطلوب : عبارت از گستره ای از غلظت عوامل موجود در آب آشامیدنی است که چنانچه آب حاوی موادی با غلظت بیشتر از آن باشد، از نظر کیفیت در حد پایین تری قرار داشته، اما هنوز برای آشامیدن مناسب می باشد. حد مجاز : حداکثر عوامل شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی آب آشامیدنی است که استمرار مصرف

اسلاید 23: آن برای انسان زیان آور نباشد، این مقدار بر مبنای متوسط مصرف آشامیدنی روزانه 2/5 لیتر آب برای یک انسان 70 کیلوگرمی در نظر گرفته شده است. ویژگیها و تفسیر نتایج آزمون باکتریولوژی آب : به طور کلی آب آشامیدنی باید عاری از باکتریها، ویروسها، تک یاختگان و سایر عوامل بیماریزا باشد و ویژگیهای آن با جدول شماره یک استاندارد ملی 1011 مطابقت داشته باشد.

اسلاید 24: نوع آب نوع باکتری حدمجاز در 100 میلی لیتر1-کلیه آبهای آشامیدنی اشرشیاکلی یا کلیفرم گرماپای منفی2-آب تصفیه شده که وارد اشرشیاکلی یا کلیفرم گرماپای منفی شبکه توزیع می شود 3-آب تصفیه شده در شبکه اشرشیاکلی یا کلیفرم گرماپای منفی توزیع منفی

اسلاید 25: در مورد شبکه های بزرگ در صورتی که نمونه های کافی مورد آزمون قرار گیرند نباید در طول مدت 12 ماه در 95 درصد نمونه ها کلیفرم وجود داشته باشد . در مواردی که نمونه از نظر کلیفرم مثبت است نمونه برداری باید تکرار شود .

اسلاید 26: Monitoring وظیفه پایش کیفیت آب آشامیدنی کنترل مداوم کیفیت بصورت منظم برای بررسی وضعیت تصفیه و شبکه و تطابق آن با اهداف تعیین شده برعهده مسئولیت سازمان تامین کننده آب می باشد  نظارت دوره ای بر وضعیت میکروبی و بهداشتی آب از منبع تا محل مصرف توسط مسئولین بهداشتی در سطح محلی منطقه ای و کشوری انجام می شود. (Surveillance )

اسلاید 27: شاخص های میکروبی (باکتریایی) کیفیت آب :  باکتریهای کلیفرم گرماپای (Ecoli-اینتروباکتر- سیتروباکتر – کلبسیلا )  اشیرشیاکلی  استرپتوکوکسی مدفوعی  کلستریدیاهای احیاء کننده سولفیت

اسلاید 28:  کلی فاژها و دیگر شاخص های متناوب ( ماندگاری زیاد داخل کلیفرم) رشد کلیفرم های گرماپای در شبکه توزیع غیرمتحمل است مگر موادغذایی کافی در تماس با آب تصفیه شده وجود داشته باشد . درجه حرارت بالای c13 باشد . کلرباقیمانده آزاد وجود نداشته باشد .

اسلاید 29: نمونه برداری ها وضعیت آب را در یک نقطه مشخص و زمان معین نشان می دهد و نتایج بعد از آلودگی گزارش می شود . آلودگی میکروبی اغلب بدون قاعده خاصی (ناگهانی) اتفاق می افتد. در نمونه برداریهای معمول ممکن است مشخص نشود .

اسلاید 30: میزان کلر آزاد باقیمانده توصیه شده در آب آشامیدنی در سیستم های مختلف آبرسانی و محل برداشت1- شیر انشعاب شبکه خصوصی: شیر برداشت از شبکه عمومی آب آشامیدنی در منازل یا اماکن2- شیر انشعاب عمومی: شیر برداشت نصب شده در معابر که برداشت عموم از آن عمدتاً با ظروف انجام می گیرد.3-میزان کلر باقیمانده در شرایط اضطراری، همه گیری بیماریهای روده ای و بلایای طبیعی افزایش می یابد .سیستم آبرسانی و محل برداشتمقدار کلر باقیمانده آزاد بر حسب میلی گرم در لیترشیر انشعاب شبکه های خصوصی(1)نیمشیر انشعاب عمومی (2)1- 0/5تانکرهای سیار توزیع آب آشامیدنی در محل بارگیری2-1تانکرهای سیار آب آشامیدنی در محل توزیع1-0/5

اسلاید 31: تعداد موارد سنجش روزانه کلر آزاد باقیمانده در شبکه های لوله کشی آب آشامیدنی برحسب جمعیت یادآوری : پایش روزمره کیفیت آب آشامیدنی در نقطه مصرف مستلزم اندازه گیری مقدار کلر آزاد باقیمانده میزان PH کدورت و دما می باشد .

اسلاید 32: حداقل تعداد نمونه برای آزمون باکتری های نشانگر آلودگی مدفوعی در شبکه توزیعردیفجمعیت(نفر)تعداد نمونه در سال15000 <1225000تا 10000012به ازای هر 5000نفر34

اسلاید 33: 2-1 ) نظارت بر بهداشت آب و فاضلاب و تعیین خطرات بالقوه سنجش کلر آزاد باقیمانده و کنترل میکروبی آب آشامیدنیتجزيه و تحليل نتايج ميکروبي آب بازرسي از سيستم هاي تامين آب ارزیابی سيستم تامین آب (با توجه به نتايج پايش هاي ميکروبي و بازرسی از سيستم) بررسي حريم منابع آب نظارت بر دفع بهداشتي فاضلاب

اسلاید 34: 2-1-1) سنجش کلر آزاد باقیمانده و کنترل میکروبی آب آشامیدنی نمونه برداری و کنترل میکروبی وکلر آزاد باقیمانده مطابق آخرین استانداردهای کشوری 1053 ، 1011 و 4208 صورت می گیرد.روش نمونه برداری با توجه به هدف آن فرق دارد.نمونه برداری از ایستگاههای ثابت و بصورت تصادفی بایستی انجام گیرد.

اسلاید 35: Proportion (%) of samples negative for E.coliProportion (%) of samples negative for E.coliProportion (%) of samples negative for E.coli>100000Population size:5000-100000< 5000Quality of water system999590Excellent959080Good908570Fair858060Poor

اسلاید 36: 2-2-2)تجزيه و تحليل نتايج ميکروبي آب :

اسلاید 37: بازرسی بهداشتی از تاسیسات آب آشامیدنی بازرسی و کنترل کیفی مکمل یکدیگر هستند. در بازرسی بهداشتی بایستی انواع سیستمهای آبرسانی را مدنظر قرار دهیم و بازرسی باید بصورت یکنواخت باشد .(سلیقه ای نباشد) (risk assess ment) فرمهای تهیه شده برای بازرسی بایستی ساده و ارزیابی سریع را امکان پذیر سازد

اسلاید 38: خطراتی را که در ارتباط با سیستم آبرسانی است شناسایی کند . تعیین مقدار خطر بازرسی بهداشتی از تاسیسات آب آشامیدنی پتانسیل خطر را نشان می دهد . پیشنهاد واضح جهت محافظت نمودن از خطر است . تهیه اطلاعات خام در جهت برنامه ریزی برای بهبود وضعیت

اسلاید 39: Sanitary SurveysA sanitary survey is an evaluation of 8 essential elements of a public water system :SourcesPumps and pumping facilitiesTreatmentStorage TanksDistrubtion Laboratory and testing facilitiesManagementOperator certification

اسلاید 40: بازرسی از سیستم آبرسانی بوسیله تانکر  ایستگاه آبگیری تانکرها ( میزان کلر آب ؛ نتیجه آزمایش تانکر دریچه ها ؛ شلنگ تحویل آب ؛ استفاده تانکر)  مخازن ذخیره خانگی ( درپوش؛ شیر آبگیری ؛ کلر ؛ آب راکد )

اسلاید 41: Water tankers

اسلاید 42:

اسلاید 43:

اسلاید 44:

اسلاید 45:

اسلاید 46:

اسلاید 47: 2-2-3) بازرسی از سیستمهای تامین آببا انجام بازرسي از سيستم هاي تامين آب خطرات بالقوه سیستم شناسایی می شود.بازرسی برای هر سیستم می تواند با توجه به فرمهای مربوطه صورت گیرد .

اسلاید 48: سوالپاسخ1- آیا توالت یا لوله فاضلاب در شعاع 100 متری تلمبه خانه وجود دارد؟بلی/ خیر2- آیا نزدیکترین توالت فاقد سیستم فاضلابرو می باشد؟بلی/ خیر3- آیا هیچگونه منبع آلودگی در شعاع 50 متری وجود دارد؟بلی/ خیر4- آیا چاه سربازی در شعاع 100 متری وجود دارد؟بلی/ خیر5- آیا لوله زهکشی اطراف تلمبه خانه دچار شکستگی است؟بلی/ خیر6- آیا نرده های حصار دچار صدمه دیدگی شده اند که منجر به ورود حیوانات شود؟بلی/ خیر7- آ یا کف تلمبه خانه نسبت به نفوذ آب نفوذناپذیر است؟بلی/ خیر8- آیا در داخل تلمبه خانه محل های تجمع آب وجود دارد؟بلی/ خیر9- آیا آب بندی چاه فاقد اصول بهسازی است؟بلی/ خیرکل امتیاز ریسک (از 9 نمره)امتیاز ریسک:بالا (9- 7) متوسط (6- 3) پائین (2- 0) امتیاز ریسک:بالا (9- 7) متوسط (6- 3) پائین (2- 0) - نوع تسهیلات چاه های عمیق با سیستم مکانیزه1- اطلاعات عمومی : بخش : محله 2- شماره کد3- تاریخ بازدید4- آیا نمونه آب برداشت شده است؟ شماره نمونه: FC/100 ml :II- اطلاعات تشخیصی برای ارزیابیIII- نتایج و توصیه هانقاط ریسک مهم در زیر درج شده است: (لیست شماره 10-1) امضاء بازرس بهداشتی/ معاون توصیه:

اسلاید 49: 2-2-4 )ارزیابی سیستم تامین آب آشامیدنی

اسلاید 50: human and animal

اسلاید 51: بازرسي از چشمه بهسازي شده

اسلاید 52: A protected spring

اسلاید 53: بازرسي از سيستم شبكه لوله كشي

اسلاید 54:

اسلاید 55: روشهاي متداول براي گندزدایی آبروشهاي فيزيكي شامل جوشانيدن؛اشعه ماوراء بنفش و صافيروشهاي شيميايي شامل استفاده از محلول كلر و گاز كلر؛يد و يونهاي فلزي از قبيل قرص کلر و نقره

اسلاید 56: جوشانيدن آبمدت زمان جوشانيدن آب پس از اينكه آب به حالت غليان در آمد؛يك دقيقه توصيه مي شود.(در ارتفاع سطح دريا)اين روش هم براي آبهاي صاف و هم داراي كدورت موثر است.براي ضد عفوني آب در حجمهاي كم مناسب است.آب جوشيده را بايد در ظرف سرپوشدار نگه داشت.اين آب تا 24ساعت قابل مصرف است.

اسلاید 57: گندزدایی شیمیاییطرز تهیه کلر مادر(یک درصد).15 گرم پرکلرین در یک لیتر آب به ازای هر لیتر آب 3-7 قطره مثال 20 لیتری 60قطره =4سی سی

اسلاید 58: تهیه محلول کلر 1% ذخیره (10000 ppm یا میلی گرم در لیتر) برای تهیه یک لیتر محلول کلر مادر در شرایط اضطراری و عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم 15 گرم هیپوکلریت کلسیم 70% (پرکلرین) – اندازه تقریبی یک قاشق غذاخوری پر 33 گرم گرد سفید کننده کلر وردوشو 30% - اندازه تقریبی دو قاشق غذاخوری پر

اسلاید 59: 110 میلی لیتر هیپوکلریت سدیم 10% (آب ژاول –مارک تجاری معروف واتیکس ) 145 میلی لیتر هیپوکلریت سدیم 7% 250میلی لیتر هیپوکلریت سدیم 5% محلول کلر در جای خنک و دور از نور و در بسته نگهداری شود و باید از تاریخ تهیه در کمتر از یکماه مصرف شود. * در صورتیکه درصد ماده گندزدا غیر از درصدهای مذکور باشد از طریق تناسب میزان موردنیاز را محاسبه نمائید .

اسلاید 60: توصیه های بهداشتی آب آب غیر مطمئنآب مواد غذاییآب پارکها وفضای سبزآب قنات وچسمهشناگاهای طبیعییخنگهدااری آب شیرین آب سرد کن صلواتی واتوبوس بین شهری

اسلاید 61:

اسلاید 62:

اسلاید 63: Bacteria on membrane filtersE. coli (blue), total coliforms (red-orange) & Salmonella (colorless) coloniesTotal coliformFecal coliform

اسلاید 64: اي كه دستت ميرسد كاري بكنپيش ازآنكه كز تو نيايدهيچ كار

اسلاید 65: Thank you یورولمایینQuestions ?Eemail:mh.babakhan@yahoo.com