بهداشت روانی در سوانح و بلایا

بهداشت روانی در سوانح و بلایا

اسلاید 1: الا بذکراله تطمئن القلوببا نام او آغاز می کنیم که ذکر نامش آرامش دهنده دلها و زینت بخش قلبهاست 1

اسلاید 2: بهداشت روانی در سوانح و بلایاویژه رابطین ستاد بحران منطقه 1 تهران 28 فروردین 1390 سیدعباس باقری یزدی روانشناس بالینی

اسلاید 3: 1) ضرورت توجه به بهداشت رواني در بلایا 2) واكنش هاي رواني افراد در موقعیت های بحرانی 3) كمك هاي اوليه روان شناختي 4) اختلالات رواني اجتماعی شايع 5) ارزیابی آسیب دیدگان 6) وظایف تیم مراقبت در بلایا 7) بازگویی روانشناختی 8) تكنيك هاي مقابله با افکار مزاحم و کنترل خشم اهداف دوره: آشنایی شرکت کنندگان با

اسلاید 4: قوانين دوره* مشاركت فعال* احترام گذاشتن به يكد يگر* كمك به آ رامش محيط

اسلاید 5: معارفه - نام و نام خانوادگي، سن، تحصیلات- سابقه كار و پست سازمانی فعلی- تجربه فعاليت در بلایا

اسلاید 6: اهمیت بهداشت روانی در بلایا درطول دهه گذشته حدود دو ميليارد نفر در معرض انواع بحرانها و بلایا قرار داشته اند (گزارش جهانی بلایا- 2008)

اسلاید 7: سازمان جهانی بهداشت(2007) میزان تلفات ناشی از بلایا در کشورهای در حال توسعه، 3 تا 4 برابر کشورهای توسعه یافته است.تعداد آسیب دیدگان درکشورهای درحال توسعه، 40 برابر کشورهای توسعه یافته است.

اسلاید 8: ايران از جمله ده كشور بلاخيز دنيا در طول 10 سال گذشته در ایرانوقوع حدود 1100 زلزلة 3 تا 7 ريشتري بلاياي طبيعي طي قرن گذشته240000 نفر مرگ در ایران

اسلاید 9:

اسلاید 10: ضرورت توجه به بهداشت روانی در بلایا و سوانح* قرن پیشرفت سریع تکنولوژی ارتباطات* قرن کاهش ارتباطات رفتاری انسانها * قرن استرس، اضطراب و افسردگی* شیوع 20 درصدی اختلالات روانی* افزایش شیوع آسيبهاي اجتماعي ( اعتياد،خشونت، خودكشي، طلاق، ایدز و .... )

اسلاید 11: حجم مشكلات رواني بعد از وقوع بلایا در زلزله های اردبیل، قاین، بم و زرند، 50 الی 65 درصد بازماندگان، حتی یک سال بعد از وقوع زلزله، مبتلا به انواع اختلالات روانی بودندکه با نتایج بررسی سایر کشورها، همخوانی دارد.بلایا به عنوان یک ریسک فاکتور، احتمال وقوع اختلالات روانی را افزایش می دهند.

اسلاید 12: مفاهیم کلیدی دوره - بهداشت روانحمایت روانی در بلایا بحران

اسلاید 13: * بهداشت روان فعالیت های مطرح در بهداشت روان - پیشگیری نوع اول: پیشگیری یا ارتقاء - پیشگیری نوع دوم: درمان - پیشگیری نوع سوم: توانبخشی یا بازتوانی

اسلاید 14: حمايت رواني در بلایافعالیت هایی است كه در راستاي تامين سلامت روان آسيب ديدگان انجام مي گيرد تا به آنها كمك كند بطورموثر خود را با فشارهاي رواني ناشي از موقعیت های بحرانی سازگار نمايند. (پیش ازبحران، حین بحران و پس از بحران)

اسلاید 15: بحرانرويداد يا موقعيتي است كه در آن امكانات و منابع معمولي فرد براي تحمل و سازگاري با شرايط كافي نيست و موجب بروز واكنشهاي عاطفي و رفتاري مختلف در فرد مي شود

اسلاید 16: در زندگی هر کسی باران می بارد...اما چه اتفاق می افتد وقتی باران تبدیل به سیل می شود.

اسلاید 17: بحران هاي ضربه زا شرايطي است كه خطر مرگ يا آسيب جدي برای فرد و يا عزيزانش وجود دارد:بلاياي طبيعي و غير طبيعيخشونت هاي خيابانيدرگيري هاي خانوادگيفعاليت هاي تروريستيتهاجمسرقت

اسلاید 18: در جامعه امروزی، بیشتر با کدام یک از موارد موقعیت های بحرانی زیر روبرو هستیم: بحران های زندگی بحران های دوران رشد بحران های آسیب زا (طبیعی و انسان ساخته)یکی را انتخاب و با بیان عوامل ایجادکننده، پیامدهای آنرا به تصویر کشید. فعالیت گروهی 1

اسلاید 19: بحران هاي ضربه زا حادثهسانحهفاجعه یا بلا

اسلاید 20: بنظر شما چه تفاوت ها و تشابهاتيبينحادثه سانحه فاجعهوجود دارد؟

اسلاید 21:

اسلاید 22:

اسلاید 23:

اسلاید 24:

اسلاید 25:

اسلاید 26: به داستان زیر توجه کنید وارد خانه شده اید، جیغ و فریاد بپاست متوجه می شوید فرزندتان به محض رفتن به استخر، بدنش بی حرکت در آب مانده است، هیچکس شنا نمیداند و نمی دانند چه باید بکنند شما هم شنا بلد نیستید حال با قرار گرفتن در صحنه، چه می کنید؟

اسلاید 27: جواب شما کدام یک از موارد زیر است * با وجودشنا بلد نبودن، بداخل استخر می پرید. * با داد و فریاد، دیگران را به کمک می طلبید. * بدنبال وسیله ای میگردید تا باکمک آن، اورا نجات دهید. * تلفن می زنید تا نیروهای امداد، جهت نجات او بیایند. * بدلیل فشار روحی زیاد، از حال میروید. * هیچ کاری انجام نمی دهید. یا کار دیگری انجام میدهید..........

اسلاید 28: به منطقه زلزله زده وارد می شوید صدای گریه بچه ای، نظر شما را بخود جلب می کند که کنار بدن زنی مجروح نشسته و از شما میخواهد مادرش را نجات دهید او تنها کسی است که برایش باقی مانده و ملتمسانه می خواهد مادرش را نجات دهید. اما مادرش فوت کرده است. شما بعنوان مدیر تیم امداد و نجات، چه می کنید؟

اسلاید 29: تلاش برای توقف حادثه انجام اقدامات اوليه نجات كمك خواستن از ديگران مراقبت از آسيب ديده چهار گام بقا در امداد و نجات

اسلاید 30: گام مناسب و موثر حمایت روانی ” حفظ آرامش“کار بس دشواری استاین اقدام، حمایت روانی است

اسلاید 31: شروع برنامه های حمايت‌هاي رواني اجتماعی از اواخر دهه 1980 و اوايل دهه 1990* نشت گاز از کارخانه یونیون کارباید هند* وقوع دو زلزله ویران کننده در اکوادور

اسلاید 32: در سال 1998 میلادیدو زلزله اردبیل و قائن (1377)نیاز سنجی حمایت روانی (1378)تدوین برنامه حمایت روانی در بلایا

اسلاید 33: مداخلات برروی بازماندگان زلزله قزوین بالغین سه برابر و کودکان دو برابر بیشتر از جمعیت آسیب ندیده از اختلالات روانی رنج میبردند.برنامه حمايت رواني اجتماعی بطور چشمگيري در کاهش علائم و شدت PTSD و اختلالات رفتاری روانی هردو گروه کودکان و بالغین موثربوده است.

اسلاید 34: زلزله بم: دی ماه 82 شدت 6 ریشتر

اسلاید 35: مجروح 30000 کشته 27000 بیخانمان 75000

اسلاید 36:

اسلاید 37:

اسلاید 38:

اسلاید 39: تدوین برنامه حمایت روانیدر بلایاهدف كلي پيشگيري و کاهش عوارض رواني ناشي از بلایا

اسلاید 40: اهداف اختصاصي - كاهش شيوع و پيشگيري از پيشرفت و تشديد عوارض رواني در بلایا- افزايش توان انطباق و آماده سازي بازماندگان تقويت مهارت هاي روانی اجتماعی بازماندگان و كمك به جامعه براي سازماندهي مجدد و بازسازي جامعه - ارتقاء سطح سلامت روان مثبت درجامعه

اسلاید 41: برنامة اجرايي (PLAN OF ACTION )مرحلة اول (قبل از حادثه)مرحلة دوم (بلافاصله بعد از حادثه)مرحلة سوم (از هفتة دوم به بعد)

اسلاید 42: کار گروهی 2 بحث گروهی پیرامون اقدامات حمایت روانی در مراحل زیر قبل از حادثهبلافاصله بعد از حادثهاز هفتة دوم به بعد

اسلاید 43: مرحله اول (قبل از حادثه)1- فعاليت هاي اجراييتعيين مسئول كشوري برنامهتشكيل كميته علمي مشورتي حمايت روانيانجام تداركات لازم براي اقدام سريعايجاد هماهنگي اجرايي براي اعزام سريع تيم به منطقه آسیبانجام حمايت يابي براي تامين بودجه و نيروي انساني ضروري

اسلاید 44: 2- فعاليت هاي آموزشيالف: آموزش عمومي آموزش عمومي در زمينه حذف انكار بروز حوادث غير مترقبه و علل بروز اين حوادث و راههاي به حداقل رساندن آثار مخرب آن- آموزش در زمينه مقابله با استرس- آموزش مقابله با استرس و خودآرامسازي از طريق رسانه ها

اسلاید 45: ب: آموزش تخصصي- توجيه مسئولين در مورد ضرورت مداخلات رواني- آموزش مربي مربيان - آموزش مدیران و سایر اعضای تیم مراقبتتهيه جزوات آموزشي خاص براي اعضای تیم مراقبت

اسلاید 46: مرحله دوم ( بلافاصله بعد از حادثه)1- اعزام فوري تیم حمايت رواني به منطقه از استان و درصورت نياز از استانهاي معين2- برآورد سريع نيازها در ساعات و روزهاي اوليه 3 - ايجاد مركز اطلاع رساني - جمع آوري اطلاعات راجع به افراد فوت شده، مجروح و اعزام شده براي درمان - دادن اطلاعات صحيح به بازماندگان از محل حادثه - اطلاع رساني در مورد مجروحان و بالعكس4- اعزام اعضای تیم حمایت روانی به بيمارستان محل مداواي مجروحين جهت حمايت رواني از آنان5- همكاري در رديابي و باز پيوند خانوادگي

اسلاید 47: مرحلة سوم (ازهفتة دوم به بعد) 1- مداخلات گروهي حمايت رواني برای آسيب ديدگان - نيازسنجي و غربالگري براي انجام مداخلات گروهي - مداخلات تخصصي حمایت روانی به گروههاي نیازمند - انجام مداخلات تخصصي گروهي براي كودكان با استفاده از امكانات مراكز بازي و خانه بازي كودك2- برنامه ريزي براي بازديد مسئولين از منطقه 3- برنامه ريزي مددكاري براي مشكلات اقتصادي و اجتماعي و خانوادگي بازماندگان 4- ارائة خدمات حمايت رواني براي اعضای تیم مراقبت

اسلاید 48:

اسلاید 49: واکنش های جسمی و روانی افراد در بلایا

اسلاید 50: تاثیرات بحران بر افرادتاثیر جسمی تاثیر بر احساساتتاثیر بر افکار تاثیر بر رفتار

اسلاید 51: افزايش ضربان قلب و احساس تنگی نفسگشاد شدن مردمك چشم افزايش خون در ماهيچه ها افزايش فعاليت بدن (خستگی)گرم شدن و تعريق زياد سردرد و دل درد آزاد شدن آدرنالين ( هورمون نبرد) واکنش های جسمی

اسلاید 52: تاثیر بر احساساتعصبانيت و خشمدوری از ديگرانبی حوصلگینااميدی

اسلاید 53: تاثیر بر افکار عدم تمرکز مشکل در تصميم گيری دائم به مشکلات فکر کردن

اسلاید 54: تاثیر بر رفتارپرخاشگری عصبانیت بهم ريختگی در فعاليتبهانه گيری

اسلاید 55: واكنش هاي روانيجان کلبرگShock phase فاز شوك Reaction phaseفاز واكنش Repair phaseفاز انطباق Reorientation phase فاز بازيابي

اسلاید 56: عكس العمل افراد در فاز شوكاز دست دادن قدرت تفكرعدم درك زمان و واقعيتبيش فعالي، هراس و بی تفاوتیكاهش قدرت حركت علائم جسماني دقایق تا ساعت ها پس از وقوع

اسلاید 57: عكس العمل افراد در فاز واکنش * بروز احساسات خشم، تنفر، شرم و اضطراب * كابوس وخوابهاي آشفته پيرامون سانحه * افزايش تحريك پذيري * اشتغال ذهني دررابطه با زنده ماندن * احساس گناه * پاسخهاي انفجاري روزهاي اول پس از وقوع

اسلاید 58: * فروكش كردن احساسات شديد فرد* شروع كارهاي معمول روزانه* افزايش علاقه به فعاليتهاي روزمره زندگيعکس العمل افراد در فاز انطباق (هفته ها تا ماهها بعد از وقوع)

اسلاید 59: عکس العمل افراد در فاز بازیابی* تحت كنترل در آمدن بحران* توانايي استفاده از تجربيات در بحرانهاي آينده

اسلاید 60:

اسلاید 61: كمك هاي اوليه روان شناختی در موقعیت های بحرانی

اسلاید 62: کمک های اولیه در فاز شوكبيش فعال * مشغول كردن فرد به كارهاي بي خطر * اجازه تخليه رواني ميخ كوب شده * دور كردن فرد ازمنطقه حادثه * ارجاع به متخصص هراسناك * جداكردن فرد ازسايرين * برخورد احترام آميز * منحرف كردن فكرفردبي تفاوت * واداركردن فرد به سخن كفتن * دوركردن فردازمنطقه حادثه

اسلاید 63: 1- اجازه تخلیه روانی 2- دور کردن فرد از محل واقعه 3- مشغول کردن فرد به کارهای کم خطر 4- ارجاع به متخصص در صورت نیاز کمک های اولیه روانشناختی در فـاز شوک

اسلاید 64: 1- کمک به پذیرش واقعه و برون ریزی احساسات 2- منزوی نشدن و شرکت در مراسم 3- صحبت با سایر بازماندگان و نزدیکان (نوشتن نامه) 4- شرکت در فعالیت های اجتماعیکمک های اولیه روانشناختی در فـاز واکنش و انطباق

اسلاید 65: 1- استفاده از تجربیات در بازسازی ها 2- اشتغال به کار و فعالیت های روزمره گذشته کمکهای اولیه روانشناختی در فـاز بازیابی

اسلاید 66: کمک های اولیه روانشناختی در فاز بازيابي1. برخورد صميمانه با آسیب دیده2. گوش دادن به صحبت افراد 3. اجازه بيان آزادانه احساسات دادن4. انجام مراقبت هاي عمومي

اسلاید 67: كمك هاي اوليه روانشناختي* گوش دادن فعال * درك همدلانه* مراقبت* تسهيل كننده بودن

اسلاید 68: 68

اسلاید 69: علایم اختلالات شايع رواني در بلایا

اسلاید 70: برنامه هاي سلامتاستعداد ابتلاعدم استعداد ابتلابيماري پنهانناتواني برگشت پذيرناتواني برگشت نا پذيرسلامتيبيماري آشكاربرنامه هاي درماني و توانبخشيبرنامه هاي غربالگري و تشخیصی برنامه هاي پيشگيري اوليه و ابتدائيغير قابل تشخيصقابل تشخيص

اسلاید 71: شايعترين علايم1. اضطراب: احساس نگرانی، دلهره و دلشوره، انتظار وقوع حوادث بد در آينده همراه با علائم جسمانی مانند طپش قلب، تنگی نفس، لرزش، تعريق، احساس کوفتگی و فشار عضلانی، کاهش تمرکز حواس و بدخوابی ازعلائم اضطراب است.2. افسردگی: احساس غمگينی و بی علاقگی، نوميدی، لذت نبردن از زندگی، فکر زياد راجع به مردن خود و ديگران، آرزوی مرگ و در موارد شديد افکار و يا حتی اقدام به خودکشی، بی اشتهائی، کندی در فکر و حرکت و يا بر عکس بیقراری حرکتی و بی خوابی از علائم افسردگی است.

اسلاید 72: 3) تحريک پذيری وعصبانيت زياد4) تجربه مجددحادثه: به اين صورت که انگار دوباره همان فاجعه در خواب يا بيداری اتفاق بيافتد. 5) علائم جسمانی مبهم بدون وجود بيماری: شکايت جسمی متعدد آنان به قوت خود باقی می ماند.

اسلاید 73: 6 ) علائم اختلالات روانی شديد * توهم: درک محرکی که وجود خارجی ندارد مانند ديدن اشخاص و يا شنيدن صداهائی که وجود ندارند. * هذيان: فکرهای غلطی که با طرز فکر و فرهنگ اطرافيان متفاوت بوده و با استدلال نیز اصلاح نشود.

اسلاید 74: شايعترين اختلالات رواني1) اختلال استرس پس از رويداد اسيب زا2) افسردكي3) اضطراب4) اختلالات روان تني

اسلاید 75: علایم اختلال استرس پس از رويداد اسيب زا الف) تجربه مجدد - ديدن خوابهای مکرر از واقعه - يادآوری مکرر/ ناخواسته رويدادآسيب زا - احساس تکرار مجدد رويداد اسيب زا - واکنشهای شديد جسمانی

اسلاید 76: ب) اجتناب و بی حسی - تلاش در اجتناب از افکار مرتبط با واقعه - تلاش در اجتناب و يادآوری مکانهای يادآورنده واقعه - ناتوانی در ياداوری جنبه های مهم اسيب - احساس بيگانگی - کاهش علاقه يا مشارکت در فعاليتهای مهم

اسلاید 77: ج) برانگيختگی - دشواری در خوابيدن - تحريک پذيری زياد يا انفجار خشم - دشواری تمرکز حواس - گوش بزنگی و هشیاری بیش ازحد

اسلاید 78:

اسلاید 79: * کودکان * سالمندان * معلولین * زنان باردار * امدادگران * مهاجرین آسیب پذیر ترین افراد در بلایا

اسلاید 80: ارتباط با فرد آسیب دیده و ارزيابي وي

اسلاید 81: در منطقه آسیب به فرد مصدومی برخورد نمودید چگونه او را ارزیابی میکنید؟ چه کارهایی باید انجام دهید؟

اسلاید 82: شروع ارتباط با آسیب دیده1. معرفی خود 2. میل و اشتیاق به کمک 3. صحبت کردن به زبان ساده و قابل فهم

اسلاید 83: ادامه احترام گذاشتن به آسیب دیده درك فرد (سوال کردن) علاقه و توجه نمودن به صحبت فرد فهميدن احساسات (اجازه گریه دادن) حمايت عاطفي (همدلی) قضاوت نکردن و مقایسه ننمودن رعایت حریم شخصی فرد عدم استفاده از اصطلاحات کلیشه ای (مثل غصه نخور، درست میشود)

اسلاید 84: ادامهدروغ نگفتن و اطلاعات صحیح دادن قول بیجا ندادن ارزیابی فرد آسیب دیده و ارجاع مناسب جمع بندی صحبتها

اسلاید 85: ارزيابي آسيب ديده رواني بايد از همان لحظه شروع گفتگو با او صورت گيرد.

اسلاید 86: 1) وضع ظاهري عمومي و طرز لباس پوشيدن آسيب ديده چگونه است؟ 2) نحوه تكلم و گفتگوي اوچگونه است؟

اسلاید 87: 3) ارزيابی های شناختی * آيا آسيب ديده هوشيار است؟ * آيا نسبت به زمان و مكان آگاه است؟ * آيا اشخاص آشنا را مي شناسد؟ * آيا بطور صحيح ارتباط برقرار مي كند؟

اسلاید 88: 4) ارزيابی خلق و خوی آسیب دیده * خلق آسیب دیده چگونه است؟ آيا بطور غيرعادي احساس نشاط و غرور ميكند يا افسرده يا عصبي است؟ * آيا سعي بر صدمه زدن به خود و ديگران دارد؟

اسلاید 89: بررسی علایم سایکوتیک * آيا آسیب دیده علایم روانپريشي مثل هذيان (عقايد نادرست) يا توهم (اعم از توهم شنوائي و بينائي) را نشان مي دهد؟ * اگرهذيان( افكار نادرست) دارد؟ آيا بزرگمنشی دارد؟ * آيا به ديگران سوء ظن دارد؟ * آيا گوشه گير و منزوي است و تمايلي به ارتباط با ديگران ندارد؟

اسلاید 90: با مشاهده علايم فوق ضمن رعايت احترام و همدلي آسيب ديده را به تيم حمايت رواني در منطقه ارجاع دهيد

اسلاید 91:

اسلاید 92: وظایف تیم مراقبت

اسلاید 93: 1) جدا نکردن کودکان از والدين 2) در اختیار قراردادن اشیاء یا وسایل باقی مانده از عزیزان (مثل تسبيح ياروسری) 3) خودداری از تغيير محل سکونت کودکان4) توجه به نيازهای تغذيه ای و بهداشتی کودکان 5) فراهم آوردن امکانات بازی وسرگرمی برای کودکانمراقبت از کودکان و شیرخواران منطقه آسیب

اسلاید 94: - محروم نکردن بازماندگان از ديدن جنازه عزيزان- اجازه ابرازاحساسات به بازماندگان - توصیه استراحت شبانه- تشويق افراد به شرکت در تشييع جنازه و نماز ميت عزیزان استفاده از باورهای دينی برای کمک به آرامش آنها وظايف تیم مراقبت در ارتباط با افراد جامعه

اسلاید 95: ارجاع به تیم حمایت روانی در منطقه * کسانی که قصدخودکشی و دیگرکشی دارند. * کسانی که اعتیاد به مصرف مواد مخدر دارند. * کسانی که دچار علائم روانپریشی هستند(توهم و هذیان). * کسانی که تجربه مجدد حادثه درآنها ادامه دارد. * کودکانی که دچار پسرفت رشد شده اند، مثلاً قبلاً حرف می زده ولی حالا نمی توانند حرف بزنند. کنترل ادرار داشته ولی بعد از وقوع بلایا کنترل ادرارش را از دست داده است.

اسلاید 96: 96

اسلاید 97: تعريفبازگويي روانشناختی جلسه ای گروهی برای بررسی دقيق واقعيات، افکار، برداشتها و واکنش هايی است که پس از يک حادثه تکان دهنده در فرد آسیب دیده بوجود میآید.

اسلاید 98: بازگويي روانشناختی* رواندرمانی نيست.* نوعی غربالگری است.

اسلاید 99: اطلاعات مربوط به جلسه بازگویی روانشناختی اندازه گروه کمتر از 15 نفر نحوه نشستن روشن ساختن نقش ها- تعداد هدايتگر(دونفر) طول جلسه موقعيت مکانی مناسب

اسلاید 100: اجزاء بازگوئی روانشناختی معرفی (Introduction) واقعيات (Facts) افکار (Thoughts) برداشت های حسی (Sensory impression) واکنش ها (Reactions) عادی سازی (Normalization) برنامه ريزی برای جلسه آينده وختم جلسه

اسلاید 101: واقعيات چه پيش آمد؟تجربه های عينی شرکت کنندگان (همه گروه راشرکت دهيد)

اسلاید 102: افکار راجع به واقعه با مشاهده واقعه، فکری که بذهن او رسیده چه بوده است.* پرسش درباره افکار غالبا به پاسخ های عاطفی منجر میشود.

اسلاید 103: مرحله برداشتهای حسی * احساسات خود و برداشت های حسی خود را مطرح نمایند (چه چیز واقعه آنها را ناراحت نموده است).

اسلاید 104: واکنش ها ابتدا چه واکنش و عملی را از خود نشانداده و نهایتا چه کرده است.

اسلاید 105: عادی سازی * ابرازنظر درباره تشابه ها* اطلاعاتی درباره واکنش های قابل انتظار ارائه دهيد. * درباره راهبرد های سازگاری توصيه هايی ارائه کنيد.

اسلاید 106:

اسلاید 107: شيوه هاي مقابله با علائم اختلال استرس پس از رویداد آسیب زا

اسلاید 108: Post Traumatic Stress Disorders 1) افکار مزاحم2) برانگیختگی و عصبانیت مستمر3) ترس و اجتناب

اسلاید 109: 1) افکار و خاطرات مزاحم - هجوم مکرر خاطرات درطول شبانه روز - ديدن خوابهايی با محتوای واقعه - يادآوری واقعه با مشاهده چيزهايی که به نوعی تداعی کننده آن هستند.

اسلاید 110: ج: ياد آورکننده حوادث آسيب زا چه چيزهايي شما را به ياد آن چه اتفاق افتاد مي اندازد؟ اشياء، افراد، تصاوير، اصوات وموقعيت ها باعث يادآوری خاطره مزاحم می شوند.

اسلاید 111: هدف کنترل افکار مزاحم است فراموش کردن افکار و خاطرات ناگوار و مزاحم نيست، بلکه تسلط داشتن برآنها می باشد تا هر وقت بخواهيم آنها را بياد آوريم نه هر وقت آنها می خواهند، ذهن ما را مورد تهاجم قرار دهند.

اسلاید 112: تکنيک های تصويرسازی ذهنی هدف: تصوير سازی به طور ارادی و تغيير و کنترل تصوير 1- تکنيک های پرده ای (صفحه تلويزيون، پرده سينما) 2- تکنيک های دست و فاصله 3- قاب گرفتن 4- تصاوير مثبت جايگزين 5- خاموش کردن

اسلاید 113: تکنيکهاي شنيداري 1- صداهای مزاحم مانند جيغ زدن، خرد شدن شيشه ها، فرو ريختن ديوارها، کمک خواستن (استفاده از تکنيک های تغيير و محو) 2- تکنيکهاي بو يايي بوهای آزار دهنده (استفاده ازتکنيک بادکنک، محبوس کردن و دور کردن)

اسلاید 114: کابوس ها و رويا های مزاحم و يادآور 1- رعايت نظم و بهداشت خواب 2- تمرين تکنيک های آرام سازی قبل از خواب 3- نقاشی يا توصيف نوشتاری روياها 4- بازسازی روياها و تغيير آنها با پايان مثبت

اسلاید 115: روشهاي انحراف ذهن - تهيه ليست فعاليت های آرامش بخش - گوش دادن به موسيقی - ورزش کردن - کتاب خواندن - بازی کردن - تلويزيون ديدن

اسلاید 116: شيوه هاي مقابله با برانگیختگی و اجتناب

اسلاید 117: انسان برانگیخته، چه ویژگی هایی دارد؟_ زود عصبانی می شود و از کوره در میرود._ استرس دارند و تحمل سختی ها در آنها کم است._ از دیگران و برخورد با افراد اجتناب می کند.

اسلاید 118: اولین قدم در حل مشکل فرد عصبانی، بروز عصبانیت است.باید به فرد عصبانی کمک کرد تا راه برخورد مناسب و منطقی را بیابد.

اسلاید 119: در مواقع خشم و عصبانیت چگونه بایدخود را آرام کرد؟

اسلاید 120: روش های مقابله باخشممنحرف کردن توجهمکث كردنتغييردادن موقعیت و وضعیتدعا خواندن و حرف زدن با خودنوشتن احساس درونی ارتباط مناسب با بیان کلمات ببخشید، تشکر می کنم.خودآرام سازی

اسلاید 121: خود آرام سازي جاكوبسون آرامش پيشرونده شولتز آرامش خودزاد ولپي حساسيت زدايي منظم 1) آموزش انقباض و انبساط 2) انجام تمرين آرامش 3) استفاده از كلمه آرامش

اسلاید 122: روش های مقابله باخشماستفاده از چراغ راهنما ايست کن گوش بده فکرکن انتخاب کن

اسلاید 123: پیشگیری از استرس 1) مدیریت موثر وقت و زمان2) داشتن دید مثبت نسبت به زندگی3) استفاده بهینه از مهارت حل مساله و تصمیم گیری موثر 2) انجام فعاليت های فوق برنامه همچون پياده روي، شنا و....3) استفاده از تکنیک های خود آرام سازی4) استفاده از تکنیک تنفس عمیق5) داشتن هدف در زندگي

اسلاید 124: ابزار ارزيابي سطح فشار رواني پرسشهاي زير به شما كمك مي‏كند تا از وجود فشار رواني در زندگي خود آگاه شويد: آيا حفظ آرامش برايتان دشواراست؟ بلي خير آيا زود از كوره در مي‏رويد؟ بلي خیر آيا خوابيدن در شب برايتان مشكل شده است؟ بلي خير آيا احساس مي‏كنيد كه مسئوليت‏هايتان بيشتر شده است؟ بلي خير آيا نشانه‏هاي جسماني فشار رواني را تجربه مي‏كنيد؟ بلي خير آيا علاقه خود به روابط اجتماعي را از دست داده‏ايد؟ بلي خير آيا در تمركز بر کارهای خود دچار مشكل هستيد؟ بلي خير آيا ميل به مصرف سيگار يا مواد ديگر داريد؟ بلي خير جمع نمره

اسلاید 125: نتیجه ارزیابی استرس نمره 0 و 1 نشانه عدم وجود استرس نمره 2 و3 نشانه استرس خفیف نمره 4 و5 نیاز به مشاوره نمره 6 تا 8 نیاز به درمان دارویی125

اسلاید 126: - پیشگیری اثربخش تر از درمان آمادگی موثرتر از برنامه ریزی بعد از وقوع ابراز عشق و علاقه، قبل از وقوع درس های فراگرفته از بلایا

اسلاید 127:

اسلاید 128: با تشکر از توجه و مشارکت فعالتان