بهداشت محیط مدارس

صفحه 1:


صفحه 2:
تاریخچه بهداشت مدارس در در ايران تا قبل از سال 1290 شمسی مدارس به سبک مکتب خانه ای بود . در سال-1314 سیازمان ضحجه‌دارین دز ورازت:جعارف و ضنالع مستظرفة أن :رمان: بوجود آمد.ود همان سال اولين ساذتمان صعية مدازين «رجهرآن افتتاح گردید. درسال 1315 آیین ,نامه بهدازی‌هدازش در ووفطل و 21 نامه صوب كرديد. ونين نام جتجیه مدازش بة نهداری آموزشگاه ها جهییر:تام یافت. در سال 1348 سازمان اداره بهداری آموزشگاه های کل کشور به اداره کل بهداری آموزشگاه های کشور تغییر نام یافت در سال 1350به منظور تربیت نیروی انسانی .مدارس عالی بهداشت در تهران و 4 استان خراسان .اصفهان , آذربایجان غربی و فارس تاسیس دید. از سال 1357 اداره کل بهداری آموزشگاه ها به اداره کل بهداشت مدارس تغییر نام یافت. 

صفحه 3:
تعریف بهداشت مدارس ۱۷.۱.0 ‏طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت‎ ٠ ‏بهداشت مدارس عبارت است از مجموعه‎ 9 تامین سلامت جسمی ‎salle‏ وأجتماغى و معنوی دانش آموزان و آن دسته ازکارکنان ‎aS‏ ‏به نحوى با دانش آموزان در ارتباطند. به اجرا در می آید. 

صفحه 4:
ضرورت بهداشت مدارس درمدرسه دانش آموزان ودر کنار آتان معلمان و ساير کارکنان مدرسه جمعیتی کثیر را تشکیل می دهند, به علاوه پراکندگی مدارس اهميت موضوع بهداشت مدارس را بیشتر جلوه می دهد. دسترسی به نیروی عظیمی که اولین هدف آنان آموزش و یادگیری است ,آسان است و آن هم به دلیل جمع آمدن آنان بدور هم در مکانی به نام مدرسه است. هر کدام از دانش آموزان به عنوان نماینده خانواده خود میتوانندپیام های بهداشتی را از مدرسه به خانواده انتقال دهند. تعدادی از مدارس از امکانات و تسهیلات بهداشتی برخوردار نیستند و برخی از فضاهای آموزشی استاندارد های لازم را ندارند. از اين رو شناخت به موقع مشکلات و اقدام جهت رفع آنها موجب پیشرفت آموزشی در آنها خواهد شد. 

صفحه 5:
بهداشت محيط مدر سه ‎no‏ گرددمحیط آموزشگاه به گونه ای گرددکه اثر نامطلوبی بر سلامت ‎ily: some‏ و اجتماعی دانش آموزان بر جای نگذارد. 

صفحه 6:
بهداشت محيط مدر سه © بهزاقيت :محيط سدرهه' قمرووقطل جهارم أن باس اجزاتی ‎gulls‏ ‏به آن جوجه شده...از اصول.اولية بهداشت مدازس. است . بدون شك يكي از مولفه هايي كه دراموزش و برورش كودكان تاثير اجتناب ناپذیردارد محیط مادي وفيزيكي حاکم برمدرسه است .محیط مدارس باید به گونه اي باشد تا ازهرلحاظ به نيازهاي جسمي , رواني واجتماعي دانش آموزان پاسخ دهد . درآموزش و پرورش نوین فضاي فيزيكي به عنوان يك عامل زنده و پویا درانجام فعاليتهاي _ آموزشي و تربيتي دانش آموزان تلقي میگردد. چنانچه درمدرسه آب سالم ,سرويسهاي بهداشتي , فضاي كافي , تجهیزات ووسایل مناسب واستاندارد , سیستم صحیح جمع آوري زباله وفاضلاب وجود نداشته باشد و به طور كلي آسایش محيطي فراهم نشود , به طور قطع تلاشهاي آموزش و پرورش معلمان ومربیان بازدهي مطلوب نخواهد داشت . 

صفحه 7:
محبط مدارس ۰ وزارت آموزش و پرورش ۰ وزارت بهداشت درمان و آموزش معاونت تربیت بدنی و تندرستی بز دفتر سلامت و تندرستی معاونت سلامت مرکز سلامت محیط و کار 

صفحه 8:
(لییرنامه ب‌هداشتمحیط مدایس) ۰ این آبین نامه در ۳۳ ماده و ۲۵ تبسصره در تاریسخ ۸۴/۱/۱۶به تایسد وزرای آمسوزش و پرورش و بهداشت درمان و آموزش پزشکسی رسیده است. * اجرای آیین نامه توسط واحد های ذیربط آموزش و پرورش و نظارت بر حسن اجسرای آن بر عهمده واحد های بهداشتسی صوزش و برورش و وزارت بسمداشت درمان و آموزش پزشکسی است. 

صفحه 9:
ماد ۵ شش باید درفاصله: وموقعیت مناسبي. نسبت به مراکز جمعيتي ونواحي مسكوني وآموزشي بوده درمالکیت آموزش و پرورش وداخل محدوده شهري یا روستا قرار داشته ,و امکان دسترسي ‎ay‏ تاسیسات مانند آب , برق , تلفن و گاز داشته باشد . براساس مطالعات اقليمي منطقه , درهنگام احداث ساختمان مدرسه , رعایت نکات زيرضروري است 

صفحه 10:
:محلي که براي احداث مدرسه درنظرگرفته میشود ۰ بایددقت شود تا محل احداث مدرسه در جوار بیمارستان , تیمارستان , گورستان , زندان , ‎yal oly bs‏ + بزرگراهها قرار نداشته و خارج از حریم كابلهاي فشارقوي برق ( هوايي يازميني ) خطوط اصلي وفرعي گازرساني . پستهاي زميني فشارقوي , پمپ بنزین . محل عرضه فروش كپسولهاي گاز, انبارهاي مواد محترقه , منفجره , ترکیبات شيميايي مانند کاغذ. پارچه . لاستيك ,چوب , الیاف بافت وغیره ونيز درمسيرحوزه هاي آبریز فرعي واصلي رودخانه واقع نشود. 

صفحه 11:
محلي که براي احداث مدرسه :درنظرگرفته میشود * باتوجه به تعیین جهت وزش باد زمین ن انتخابي نباید درمسیر ومجاورت عوامل آلودگیزا مانند کارخانجات صنعتي , شیمیا شيميايي , محلهاي دفن زباله . فاضلاب شهري , دامداري , مرغداري , دباغ خانه ها , کشتارگاهها , كوره هاي اجرپزي , محل انباشت کود وسایر مراكزي که به نحوي ممکن است ایجاد دود , بو وگردوغبار نماید قرار داشته باشد 

صفحه 12:
تمصره تبصره 1 :درصورتیکه احداث مدرسه درنزديك محيطهاي ذکرشده درماده 1 اجتناب ناپذیر و اجباری باشد, باید حداقل 500 متربا مراکز فوق فاضله داشته باشد. تبصره 2 : در صورتی که ابتدا مدرسه احداث شده باشد سایر مراکز باید فاصله ‎lio‏ سب (حداقل 500 متر ) تا مدرسه را رعایت نمایند. 

صفحه 13:
ياد آورى آموزشكاه بايد در مكاني احداث شود كه دانش آموزان را از امكانات رفاهي رفت و آمد و سرویس اتوبوسراني برخوردار کند. هر چند اگر در حاشیه خيابانهاي اصلي نباشد بهتر و مطلوبتر خواهد بود . در جاهائيكه امكان استفاده از اتوبوس نيست مسير مدرسه بايد براي .عبور و مرور مناسب باشد فضاهاي کم آفتاب که بوسیله ساختمانهاي چند طبقه و بلند اشغال شده ., محل مناسبي براي احداث مدرسه نخواهد بود زمين اطراف ساختمان مدرسه باید تا حد امکان خشك و مسطح بوده و نیز داراي سیستم فاضلاب باشد , زمین شني يا گچي به علت سرعت دفع رطوبت بر ساير زمینها مزیت دارد چون خاكهاي رسي به علت کندي دز جدب آت و رطويت براي مدریته-تشکلاتي خواهد دآشت : هم چنین ديوارهاي ساختماني باید به شیوه اي ساخته شود که بتواند با .رطویت خارج مقایله کند 

صفحه 14:
آموز شی صداهای نامطلوب و مزاحم در فضاهای آموزشی سه دسته می ر شند: 1- - سر و صداهاى ناشی از رفت و آمد وسایل 2- سر و صدای ناشی از کارگاه هاى صنعتى- مراکز تجاری 3- سر و صدای بازی بچه ها در فضا های باز و ساير كلاس ها 

صفحه 15:
برای کاهش سر و صدا موارد زیر پيشنهاد میشود استفاده از در های مناسب با کیفیت بالا و کارایی مناسب بستن درز ها و شکافهای زیر در عایق بندی یا ایزوله کردن منابع سر و صدا استفاده از مواد جاذب صدا برای جلوگیری از انعکاس صوت استفاده از لاستیک برای درهای ورودی تا هنگام بسته شدن در سر و صدای کمتری تولید شود. ترميم شکستگی شيشه ها و لقی در ها ایجاد فضای سبز در مدارس و اطراف آن استفاده کمتر از بلند گو در واحد های آموزشی هم زمانى زنك هاى تفريح در مدارس همجوار 

صفحه 16:
ياد آورى براي مدارس ابتدايي حداقل دو هزارمتر مربع به ازاء هر صد دانش آموز به اضافه هزار متر مریع براي هر .تفر تحضل [ضافی قضا لام ات براي مدارس راهنمايي و متوسطه , حداقل چهار هزار متر مریع براي هر صد نفر دانش آموز به اضافه هزار متر مریع براي هر صد نفر . محصل اضافي ‎Lad‏ لازم است لازم به ازاء هر دانش آموز در مدرسه 6 تا 8 متر مربع خواهد بود. 

صفحه 17:
زمین بازی و ورزش مدرسه زمين بازي بايد به قدر كافي وسعت داشته باشد كه بدون ايجاد ازدحام و برخورد ضمن بازي , فعالیت دانش آموزان را به راحتي فراهم کند. اين شرایط با در نظر كرفتن مساحتي تقريباً معادل ده متر مربع براي هر ذائش آموز قطلوب آننتت . 

صفحه 18:
:تبصره 1 براي احداث مدارس فني حرفه اي ,مدارس شبانه روزي ومدارس کارودانش حسب مورد علاوه بر زمين اشاره شده درماده 2 این مه بايد زمین كافي جهت احداث کارگاه , آزمایشگاه اختصاصي , فضاهاي ورزشي , خوابگاه ‘ سالن غذا خوري , آشپزخانه .وانباردرنظرگرفته شود 

صفحه 19:
2 o pou: تعداد طبقات مدارس براي دوره هاي ابتدايي وراهنمايي حتي الامکان دوطبقه ودرصورت ضرورت حداکثر سه طبقه وبراي دبیرستانها وهنرستانهاي فني وحرفه اي وکارودانش حداكترجهارطبقه مجاز ات . 

صفحه 20:
:تبصره 3 ضوابط احداث خوابكاه . سالن غذا خوري, آشپزخانه ‘ انبار , سردخانه ,بوفه , حمام سرويسهاي بهداشتي و . .. براساس آئین نامه ماده 13 قانون مواد خوراكي , آشاميدني , آرايشي وبهداشتي وضوابط ومعيارهاي طراحي فضاهاي آموزشي وپروشي سازمان نوسازي , توسعه وتجهیز مدارس کشوررعایت گردد 

صفحه 21:
:تبصره 4 وبهداشت بوفه مدارس میبایست با استاندارد 2 موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتي .ایران مطابقت داشته باشد 

صفحه 22:
:ماده 3 لازم است نقشه هاي ساختماني مدارس وسايرفضاهاي مرتبط درمقاطع مختلف تحصيلي منطبق با معيارهاي بهداشتي و برا ساس استاندارد های موجود درضوابط طراحي فضاها ( مربوط به سازمان نوسازي, توسعه وتجهیز مدارس کشور ویند 7 استاندارد ملي ايران شماره 2086 موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتي ایران ) طراحي شود 

صفحه 23:
ماده 4: دیوار های کلاس * ديوارهاي کلاسها باید کاملا" خشك , بدون درز.صاف ‌وحداقل تاارتفاع کف پنجره ها ازسنگ مناسب استفاده شده وبقیه سطح دیوار مطابق با جدول رنگ فضاهاي آموزش وجداول نازك كاري رنگ آميزي گردد وتمهيدات لازم جهت جلوكيري از انتقال صوت به كلاس مجاور انجام شود. 

صفحه 24:
* در مدارس رنگ فضا ها و تجهیزات آموزشی , به دلیل شرایط سنی و روحی کودکان و نوجوانان از حساسیت بیشتری برخوردار است . زیرا این از قی تواند باعت :شادانی « نشاط , آرامش روانی ,تحرک و تلاش دانش آموزان گردد. و فرآیند یادگیری را افزایش دهد. همچنان که میتواند زمینه کتتالت خمودکی,دبی تحرکی ,عصبانیت ءاضطراب و افسردگی آنان را فراهم آورد. 

صفحه 25:
براکویو ویک مطلمبی یرگ بابة ششرايط تينع » جنسیت استفاده کننده گان از فضا و کارکرد هر یک از فضا ها مورد توجه قرار گیرد . برای ‎Sy‏ | آمیزی دیوار های داخلی کلاس معمولا از رنگ های آرام نظیر استفاده ميشود. برای راه رو ها و راه پله ها میتوان از رنگ های سرد و آرام نظیر ابی ,سبز کم رنگ استفاده کرد. در سرویس های بهداشتی به لحاظ ویژگی فضای آموزشی , استفاده از رنگ سفید مناسب تر است . در سالنها ,فضا های ورزشی و اماکنی که در آنها غذا صرف می شود ,میتوان از هماهنگی رنگ های گرم مانددقرمز , نارنجی , و . ۰ استفاده شود. 

صفحه 26:
ماده 5: کف کلاسها , راهروها ويله ها بايد مقاوم مسطح وقابل شستشو بوده ولغزنده نباشد 

صفحه 27:
:ماده 6 سقف كلاسها بايد صاف , بدون درز و شکاف وبه رنگ روشن باشد. 

صفحه 28:
:ماده 7 * تابلو كلاس درس بايد درمحلي مناسب كه نوركافي به أن ميرسد قرار داشته ودرمعرض دید کامل دانش أموزان وغیربراق باشد تا ازایجاد خيرگي براثر بازتاب نورجلوگيري گردد. فاصله تابلو کلاس درس از اولین ردیف * دانش آموزان نباید از 

صفحه 29:
تابلو کلاس * تابلو بايد در ارتفاع مناسبي قرار كيرد به نحوي که لبه فوقاني تخته سیاه 50 سانتي متر بالاتر از شانه محصلین دبستاني 80- -70 سانتي متر بالاتر از شانه محصلین مقطع متوسطه واقع شود. 

صفحه 30:
تابلو کلاس * مي بایست سكويي در زیر تابلو ساخته شود تا تسلط دانش آموز بر کل کلاس امکان پذیر باشد حداکثر ارتفاع سكو 20 سانتي متر است و طول و ارتفاع تابلو با توعد بد عقطع تحصناي عانق آموزان 

صفحه 31:
:ماده 8 براي هر نفردانش آموز دركلاس حداقل بايد ‎ .‏ مترمریع سطح درنظرگرفته شود حداکثر ابعاد قابل قبول براي کلاس درس 8 متر طول و7 مترعرض میباشد . ارتفاع 

صفحه 32:
۰ کلاس درس مي بایست داراي راههاي تهویه مناسب بوده و امکان تأمین هواي تنفسي مطبوع متناسب با تعداد دانش آموزان را داشته باشد این فضا در مدارس ابتدايي سطح در نظر گرفته شده و فضاي لازم براي هر دانش آموز 4/5 متر مکعب است 

صفحه 33:
:ماده 9 ضوابط اركونومي ( مناسبات فيزيكي بدن ) براي دانش آموزان دوره هاي مختلف تحصيلي بايد براساس معيارها وضوابط طراحي سازمان نوسازي مدارس ومركز سلامت محيط وكار وبند 6 استاندارد ملي ایران شماره 2086 موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتي ایران در ساخت تجهیز ات , منطبق باشد 

صفحه 34:
اندازه بلندي میز و نیمکتها * اندازه و بلندي میز و نیمکت ها به سن و قد بجه ها .نوع درس یا فراگيري آنها (کلاس درس , آزمایشگاهها , کارگاهها , کتابخانه ها , كلابين نقاشي :و رسم ) يستكي دارد ميز و صندلي و يا نيمكت كلاس وقتي مناسب و پراي دانش آموز راحت است که اگر وي روي نیمکت نشست کف پایش به آزادي به کف اتاق مماین,رشود و پشتن»تتمکت با صبدلی كمي به عقب متمایل بوده و با سطح نیمکت زاویه 100 يا 105 درجه داشته باشد. بلندي میزباید در سطح ساعد دانش آموز قرار گیرد. 

صفحه 35:
سطح میز و نیمکت ها بايد صاف و صيقلي و تميز باشد ولي نه براق و زنك زده و لعاب دار » از اين رو استفاده از چوبهاي طبيعي نسبت به مواد دیگر مزیت دارد . سطح ميز بايد شيبي ملايم با زاويه تقريبي 15 درجه از بالا به پایین داشته 

صفحه 36:
يله هاي مشرف به پرتگاه درمدارس باید لغزنده نبوده ‎ag‏ ‏نرده مناسب مجهز باشد 

صفحه 37:
حداکثر ارتفاع پله در مدرسه 18 سانتیمتروحداقل عرض آن 30 سانتي متر وطول آن حداقل یک متر 

صفحه 38:
:ماده 12 نقشه مدارس استثنايي , طبق ضوابط واستانداردهاي موجود براي معلولين بوده وكلاسها درطبقه همكف .درنظركرفته شود 

صفحه 39:
13 ool: درو ينجره هاي مشرف به فضاي خارج براي جلوكيري از ورود حشرات بايد به توري سيمي مناسب مجهز باشند وينجره هاي طبقات فوقاني مشرف به پرتگاه علاوه برمورد فوق داراي نرده محافظ با کتیبه ثابت باشد. ( ازجام شيشه بزرگ استفاده نشود.) 

صفحه 40:
پنجره کلاسها به منظور استفاده از تهویه و برخورداري از نور طبيعي بايد به نحو زير نصب : شود الف - ينجره ها بايد حتي الامكان در يك سمت كلاس باشد تا از بروز خيرگي و تابش نور ‎alls‏ جوگيري 85 : نضب پتجره هاش روروي آموزگار مي شود. ب - ينجره ها بايد در يك سمت و بصورت شمالي يا جنوبي قرار كيرد تااز برخورد نور شدید به سطح میزها و ایجاد خيرگي جلوگيري کند. 

صفحه 41:
ج - فضاي بين ينجره بايد حداقل ممکن باشد تا از ایجاد سایه در وسط کلاس جلوگيري نماید. د- پنجره ها باید 120 سانتي متر از کف کلاس بالاتر و تا 20 سانتي متر زیر سقف ادامه یابد تا حداكثز تور برا ابه كلاس برساتد. ه - ينجره ها بايد از كركره يا سايه كير مناسبي برخوردار باشد تا تابش نور مستقيم و زياد موجب خيركي جشم دانش آموزان نشود. 9“ نور پنجره ها را نباید با نصب عکس , دکور و عوامل نورگیر دیگر کم کرد. 

صفحه 42:
‎ct‏ - پنجره ها باید چنان ساخته شود که قسمت مياني آن ثابت و دو قسمت زیر و بالاي آن متحرك باشد که بتوان به آساني به منظور تهویه کلاس از آنها استفاده نمود تا هواي گرم و آلوده از بالا خارج و هواي سرد و مطبوع از .قسمت زيرين ينجره وارد كلاس شود 

صفحه 43:
:ماده 14 كلاس دانش آموزان خرد سال باید در طبقات پایین تر 

صفحه 44:
:ماده 15 ایجاد هرگونه بالکن وتراس . است 

صفحه 45:
:ماده 16 سالن اجتماعات کارگاه , آزمایشگاه , مكانهاي ورزشي واتاقهاي عمومي درنقشه ساختماني مددسه طوري منظور شود که مزاحمتي براي كلاسهاي درس بوجود نیاورد 

صفحه 46:
:ماده 17 درمدارس شبانه روزي مساحت اتاق خواب باید مطابق استاندادهاي طراحي فضاي سازمان نوسازي , توسعه وتجهیز مدارس ومرکز سلامت محیط وکار ؛ ‎sly‏ هراتاق خواب حدود 40 متر مربع با 4 تخت دوطبقه به ظرفیت 8 نفر باشد.( برای هر نفو 5 متر مربع سطح در نظر گرفته شود.) تبصره: حداکثر تعداد افراد هر اتاق عمومی نبایستی .بیش, از 8 نفر باشد 

صفحه 47:
:ماده 18 ‎٠‏ کف آزمایشگاه وسطح ميزهاي آن باید قابل شستشو ونسبت به حرارت ومواد شيميايي وغیره مقاوم باشد. 

صفحه 48:
:ماده 19 الدهوره مصوقو ماس باااسجادارد كلفن:101311053 مومس .استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران مطابقت داشته باشد :تبصره 1 در زوستاهاني كه أت لولكتئس دازيد باله«مدرميه نه يقيكة أت :رويهها .متصل شود :تبصره 2 درمدارسي كه ازآب لوله كشي برخوردار نيستند ويا با قطع آب شبكه مواجه ميباشند . لازم است با استفاده ازمنيع آب بهداشتي . ذخيره آب مورد نياز شرب وسايرمصارف بهداشتي يا رعايت ضوابط وبراي هردانش آموز حداقل 15 ليتر در روز تامين كردد . ضمنا" براي مدارس شبانه روزي حداقل ميزان آب مصرفي يكصد ليتر براي هرنفر .درنظرگرفته شود 

صفحه 49:
آبخوري عمومي آموزشكاه بايد داراي الف - كف محوطه آبخورى قابل شستشو وداراي شيب كافي ومناسب به طرف .مجراي فاضلاب باشد ب- ديوارلبه آبخوري بايستي ازجنس قابل شستشو(نظيركاشي) بوده وداراي شيب كافي ومناسب به طرف مجراي .فاضلاب باشد ج- ديواراطراف آبخوري ازجنس قابل شستشو ( نظير كاشي ؛ سراميك؛ سنك و ...) . باشد د- آبخوري عمومي دانش آموزان بايد باشيرهاي مناسب يا آب سردكن مجهز كردد وحداقل براي هر 45 نفر يك شیر آبخوري پیش بيني شود . ارتفاع شیرآن متناسب با سن دانش آموزان در دوره هاي مختلف تجصيلي (75-100سانتیمتر ) ازسطح زمین .باشد 

صفحه 50:
ضرورت وجود توالت مناسب 3 بهداشتی در مدارس دفع غیر بهداشتی مدفوع ,موجب آلودگی خاک ,هواو آبهای سطحی و زير زمینی می شود. چنین محیطی برای تغذیه , تخم گذاری ,تکثیر حشرات و حیوانات موذی مناسب است . اين موضوع به طور مستقیم و غیر مستقیم نقش موثری در انتفال بیماری های روده ای و انگلی از قبیل حصبه ,شبه حصبه و اسهال کودکان دارد. با توجه به اين مسایل و آلودگی از راه مدفوع و ادرار که به سادكى به وسیله دست موجب سرایت و همه گیری بیماری های مختلف مى شود؛ بايد به بهداشت سرویس ‎sb‏ بهداشتی .(نظافت - تعمير -نگهداری) دقت و توجه شود 

صفحه 51:
به طور کلی وضعیت بهداشت عمومی در اجتماعی مانند مدارس ارتباط مستقیم با وضعیت ساختمان و شرایط بهداشتی سرویس های بهداشتی مستقر در آن دارد. عدم نظافت توالتها که موجب خودداری دانش آموزان از رفتن به توالت می شود . موجب ماندن ادرار در مثانه شده و زمینه را برای رشد و تکثیر میکروب ها آماده می کند و باعث پیماری های دستگاه ادراری - کلیوی در داش آموزان میشود. از سوی دیگر استفاده از توالت هاه آلوده زمینه ابتلا به بیماری های واگیر در دانش ,آموزان را فراهم می کند 

صفحه 52:
تعداد توالتها درمدرسه به ازاء هر 40 نفر حداقل وهر60 نفر يك دستشويي درنظرگرفته شود 

صفحه 53:
تبصره 1: ازنظرطراحي واجرا مطابق با موارد مندرج درماده 2 اين آیین نامه باشد. :2 ‏تبصره‎ ٠ * ارتفاع دستشوئيها متناسب با سن دانش اموزان دردوره هاي مختلف تحصيلي (60-75 سانتیمترازسطح زمین ) باشد. 

صفحه 54:
* استفاده از صابون مایع دردستشوئیها ضروري بوده که مخزن ثابت صابون مايع ولوله كشي روي دستشوئيها انجام شود. 

صفحه 55:
:ماده 21 نحوه دفع فاضلاب بايستي براساس استانداردهاي موجود ازنظربهداشتي ,طراحي .واجرا شود 

صفحه 56:
تبصره1: مناطقي که سیستم دفع فاضلاب ( اگو) ندارند. دقع فاضلاب به چاههاي ‎vil‏ ویا سپتيك تانك طبق اصول بهداشتي انجام گرفته وطرح ‎ol‏ بايستي طبق ضوابط ومعيارهاي طراحي فضاي آموزشي و پرورشي سازمان نوسازي , توسعه وتجهیزمدارس کشورتهیه واجرا گردد. تبصره2: حجم سپتيك تانك يا چاه فاضلاب براساس طراحي پروژه ازنظرمعماري باتوجه به ظرفیت مدرسه محاسبه وتعیین میگردد 

صفحه 57:
تور كلاس ها ۲ تور يکي آزراصول مهم دز طراجی قضاهاى آموزشى و تامین اسایش بصری است . برای کارایی بیشتر دانش آموزان و رعایت بهداشت فردی و نیز ایجاد رغیت به درس خواندن در آنها بايد نور كلاسها کافی باشد . نور كلاس بايد به كونه ای تنظیم شود که دانش آموزان علاوه بر دید خوب از محل نشستن خود بتوانند از فاصله معین تخته کلاس را ببینند. و نور باعث چشم زدگی و خیرگی چشم نگردد. بهترین نور استفاده از نور طبیعی خورشید است که از طریق پنجره ها تامين .میگردد در صورتیکه تامین‌ن ور طبیعیامکانن داشته باشد . .میتوان‌از نور مصنوعیلستفاده کرد 

صفحه 58:
يا دآوري میزان نور چه طبيعي و چه مصنوعي مي ‎saul‏ ‏متناسب با دید دانش آموز باشد. از استفاده از نورهاي تند که با تشعشع مستقیم منبع نوراني (تابش خورشید در کلاس يا سیستم نوري مستقيم برق که موجب خيرگي چشم مي شود ) اجتناب گردد. از انعکاس نورهاي تند به سطح دیوراها , کف اتاق , سقف اتاق » مبز » تابلو کلاس جلوگيري به عمل آید تا موجب خيرگي و خستگي چشم نشود. 

صفحه 59:
: عوامل موثر در تامین روشنایی نور کلاس ها ابعاد ينجره هاى نور كير نوع تخته تدريس رنك كلاس رنگ و شفافیت وسایل موجود در کلاس و ميز و ضندلی کلاس 

صفحه 60:
۰ کلاسها باید حتي الامکان طوري ساخته شوندکه از نورطبيعي تفاده نمایند . ترجیحا" پنجره ها درسمت چپ دانش آموزان تعبیه شود و سطح انها حدود يك باشد. 

صفحه 61:
تبصره 1: درمورد كلاسهاي شبانه ویا كلاسهايي که اجبارا از نور مصنوعي استفاده مینماید شدت روشنايي بايستي برابر 0 - 300 لوکس بوده و نجوه تاببش طوري باشد که ایجاد خيرگي دردانش آموزان تنماید. میزان نور راهروها بايستي برابر 150 - 100 لوکس وبراي رختکن , توالت ها ودستشوییها حداقل 100- 50 لوکس درنظرگرفته شود. تبصره 2: شدت روشنايي براي كارگاههاي فني وحرفه اي درمدارس وآزمایشگاهها مطابق با معيارهاي بهداشت کار موضوع ماده 5 قانون كارجمهوري اسلامي ایران رعایت شود . 

صفحه 62:
:ماده 23 درجه حرارت مناسب ‎ARF‏ سانتي گراد ورطوبت 60- ۰ درصد میباشد 

صفحه 63:
تبصره : درمورد تامین گرماي کلاسها بايد ضوابط زیررعایت شود: وسایل گرمايشي بخصوص بخاريهاي گازي مدارس باید استاندارد بوده وگازهاي حاصل از سوخت دستگاهها مولد حرارت به خارج ازکلاس هدایت شود تا حداقل اکسیژن را براي سوخت کامل مصرف کند خطر اتش سوزي وجود نداشته باشد وفضاي كلاس را بطوريكتواخت كوم تمايد.( نكات ‎ping]‏ بسلور کامل رعایت گردد.) 

صفحه 64:
تامين كرما انتخاب سیستم تهویه مصنوعي بايد به نحوي باشد که در کلاس حداکثر 6 لیتر در ساعت و در راهروها و هال 4/5 ليتر در ساعت هوا جابجا شود در مورد تأمين رما جهت كلاس بايستي دستگاه مولد حرارت مستقيماً گازهاي حاضل از سوخت را به فضاي كلاس وارد ننماید و حداقل اکسیژن را جهت سوختن کامل مصرف نماید و خطر آتش سوزي نداشته و .قضاي کلاس را بطور یکنواخت گرم فماید 

صفحه 65:
وجود شرايط غير ايمن در محيط مدرسه و یا ىق انسانى موجب بروز حادثه ميشود . بروز حادثه از جنبه انسانى بدليل ايجاد درد و رنج در فرد صدمه ديده و به لحاظ احساس گناه و تقصير در فرد بوجود آورنده حادثه موجب سلب آرامش روحى و آسايش جسمى میگردد. از لحاظ اقتصادى نيز براى درمان و جبران توان از دست رفته ضرر ‎sl‏ مالي وارد می آید . که در صورت شدت حادثه و مرگ یا معلوليت هم خانواده و هم جامعه آزردگی هاق ]تتس‎ Deel coe ‏اه ارات‎ 

صفحه 66:
ایمنی در مدارس ۶ استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی و وسایل غير استاندارد و سیم کشی و کلید پریز های نا ایمن , انجام آزمايشات در شرايط غير ايمن و بروز حوادث ناشى از بلاياى طبيعى خطر ايجاد حوادث را افزايش ميدهد . به طور كلى براى حفاظت كودكان و نوجوانان در برابر حوادث مختلف و بلاياى طبيعى عوامل زیر باید مورد توجه قرار گیرد: آموزش به کودکان و نوجوانان رعایت قوانین و مقررات ایمنی در طراحی و احدات ساختمان ها 

صفحه 67:
:ماده24 کلیه مراکز آموزشي مشمول این ‎ul‏ نامه باید مجهز به وسائل اعلام واطفاء حریق بوده واز نظرطراحي بايستي پیش بيني هاي لازم ‏جهت تامین راههاي ورودي وخروجي اضطراري باتوجه به ظرفیت مدرسه وتعداد طبقات به عمل آید .اين راهها بايستي با علائم ویژه با ‏رنگ سبز مشخص گردد تا محل فرار اضطراري مشخص گردد. ‎ 

صفحه 68:
:تبصره 1 حداقل دوراه فرار براي مواقع اضطراري که ازهرتقطه داخل ساختمان قابل روئیت باشد, لازم است وبايستي امکان تخلیه ساکلین .در کوتاه ترین زمان میسر گردد واجزاء تبازه اي مسيزهاي فراز .درمقابل حریق مقاوم باشند :تبصره 2 اصول طراحي سازه هاي ايمني مدازسن:طبق استاندارد ملي 1 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتي ایران رعایت .گردد 

صفحه 69:
:ماده 25 کلیه کلاسها , راهروها , قسمتهاي اداري , خوابگاه , ناهارخوري , آشپزخانه , توالت ودستشويي , محوطه سالن ورزشي , کارگاه وآزمایشگاه باید داراي زباله دان بهداشتي درب دار, ضد زنگ باظرفیت وتعداد مناسب باشند وروزانه تخلیه وبه موقع شستشو وتمیز .گردند 

صفحه 70:
:ماده 26 وجود هركونه حوض وحوضجه درمحوطه مدارس 

صفحه 71:
:ماده 27 دیوارها وکف کارگاه وآزمایشگاه بايستي از جنس مقاوم وقابل شستشو ( كاشي :.سراميك .موزائيك :«موزاييك و ... ) باش وكف .لغزنده نبوده وداراي شيب مناسب به طرف کف شوي باشد :تبصره 1 .آزمایشگاه وکارگاه بايستي مجهز به دستشويي وصابون مایع باشد :تبصره 2 آزمایشگاه وکارگاه باید داراي دستگاه تهویه متناسب با حجم سالن جهت .تهویه هوا باشد :تبصره3 دستورالعمل ايمني كار درآزمايشكاه وكاركاه مطابق باماده 85 وتبصره 1 ماده 96 قانون کار جمهوري اسلامي ایران ودستورالعمل ايمني گازدرآزمایشگاه:وکارگاه حسب موزد تهیه ودرمحل مناست وقایل زویت تعب كرود 

صفحه 72:
:ماده 28 * هرمدرسع بايستي داراي اتاقٍ خدمات بهداشتي بهداشتی 9 تغذیه اي ( فعاننات بهداشتي ‏ درماني دانش اموزان شامل بيماريابي,بينايي سنجي , شنوايي و پایش رشد- آموزش كمکهاي اولیه درمواقع بروز حادثه و ۰.۰۰ ) باشد. 

صفحه 73:
:ماده29 براي هر 15 مدرسه همچوار , يك مدرسه که مرکزیت دارد مدرسه پایگاه سلامت دانش آموزان درنطرگرفته شود ,درمدرسه پایگاه تخصصي دانش اموزان باکلیه لوازم وتجهیزات . مورد نیاز اختصاص داده شود 

صفحه 74:
:ماده 30 9 درهرمدرسه بايد به ازاءهردانش اموز5/. مترمريع 

صفحه 75:
:ماده 31 * به منظور جلوكيري از ايجاد كردوغباردرمحيط مدرسه, محوطه مدرسه بايد با اسقالت یا بتون کف و نظایر آن مفروش گردد. 

صفحه 76:
:ماده 32 مراکز آموزشي اعم از پیش دبستان , دبستان , مدرسه راهنمايي ‘ دبیرستان, مراکز پیش دانشگاهي , مدارس فني وحرفه اي * وکارودانش ‎ee‏ با آموزش وپرورش وامثال 

صفحه 77:
:ماده33 مدرسه 3 و ماده 13 05 خوردني , ‎ginal‏ آرابشی بهداشتي آرسوی سرت ‏۰ سلامت محیط وکار وزارت بهداشت ‘ درمان واموزش پزشكي لازم اجرا است . 

صفحه 78: