صفحه 1:
به نام خداوند جان وخرد
بودجه بندى جامع
موسته حساپرسی دانشگر مخاسب(خسابداران رسمی),
مباحث آموزشی سال 1392
صفحه 2:
بودجه:
ال ا ل ا ل
محدود یک واحد تجاری یا هر سازمان دیگر در یک دوره
معين را تعيين من كند.بودج يك طرح مقدارى مشروح
وكامل به منظور استفاده از منابع واحد تجارى در دورة
ای معین است.
یسم ورس دنشک پعلس صناران رس
صفحه 3:
مبانی بودجه بندی
۱
1 epee eee od Ta ery Se
محصولات تولید شده تشریح می شود.
2.بودجه مربوط به واحد تجاری مشخصی است: واحد تجاری در
بودجه بندی ممکن است یک پروژه معین .یک واحد تجاری یا
ee ne ee OL See ier Reel ea لد
شروع مرحله تنظیم بودجه لازم است که واحد بودجه دقیقا
مشخص نشود.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 4:
Cee دا
0-00 eee ERY vate]
CS eK tee eh eRe ee are
(Conver rg renege CH fee ST Fe Ce MBE EO
Bere ered pesos ean Freee Peers ee ky Rec aeBy|
oO ee Re es as) aCe ed Rel ae ob)
RSS eee ec Ree dF caer need
الت ت UST ا he)
مشروح كمترى را در بر دارد و در مقابل بودجه نعاى كوتاه
مدت معمولا امکان واکنش های سریع تری را در مقابل
ل on)
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 5:
0 Ree
1 .ایجاب طرح ریزی دوره ای: کلیه فعالیت های واحد تجاری
ل Bede er rl | esd
دارد مستلزم نوعی طرح ریزی می باشد.
Pea reer CSCO ا ا Meee ee ee
براى تبادل نظر و ايجاد هماهنكى بين هدف هاى مديران
سطوح مختلف واحد تجاری فراهم می سازد.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 6:
ee ed)
0 res el
0 ا ا Pee Sere Rts) ecd
ی ی adie
0 1ل Rae er nee Me SEL
بتوان منافع ومخارج برنامه را مقایسه کرد.
4.فراهم ساختن چارچوب ارزیابی فعالیت ها: چون بودجه
برآوردى از فعاليت عاى آينده است مى توان از آن به
reg ا ال ل ل
استفاده كرد .
صفحه 7:
ee ed)
زور ۱۳ از اقلام یبای تمام شده:
مدیران مالی و حسابداران مدیریت معمولا نتایج تصمیم
ا ل CU ToC
ارزيابن مى كنند در حالى كه ممكن است اين امر در مورد
۱ بودجه همه
رس(
UP eee col Me Ror ene edt ee)
تمام شده مبنای مشترکی را برای بر قراری ارتباط بین
۱
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 8:
ee ed)
6.تأمين الزامات قانونى يا قراردادى: بسيارى از سازمان ها از لحاظ
۱
بورس »بر اساس الزامات بورس و برخى از واحدبعاى تجارى نيز
ل ل ا ا ا كن
مى شوند.
20 00 0 rear ree ا EC
برآورد بودجه
mere) ا ا ل
چه فرآیند تدوین هدف ها مشکل و مستلزم مشارکت مدیران در
od Be LS edt deed eal ردام
بسيار آسان خواهد شد. اهداف به دو هدف كلى تقسيم مى شود:
1 تحصیل سود مورد انتظار
eae eres cee
۳ oe teeny era wre)
صفحه 9:
وظايف بودجه بندى
1 .طرح ریزی: طرح ریزی کلیه مراحل بودجه بندی را از نقطه
ne Nee ee ee RN iat band لك
re ere TR Rca اه
2کنترل: کنترل عبارتست از مقایسه نتایج واقعی با پیش بب
های بودجه که اين مقایسه را معمولا گزارش عملیات می
eel و
نمی شود بلکه در صورت وجود اختلاف بین نتایج واقعی و
را ۶
ار
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 10:
انواع روش های بودجه بندی
بودجه افزايشى
بودجه برنامه اى
بودجه پر مبنای صفر
۱
موسبه جسیرسی دانشکر معاسب(حسبداران وسبی).
صفحه 11:
بودجه جامع
محصول نبایی فرآیند برآورد و تبیه بودجه یک واحد تجاری,بودجه جامع
ROTO Cit Wee ee eee HRC NTL CRY arg croak gene
می باشد.این بودجه معرف طرح کلی واحد تجاری در دوره بودجه
است. بودجه Re re Cay ee eee ee ee eb 20
نس CRY BEERS Wee) 0 اقلام پبای تمام شده.هزینه های
عملیاتی و درآمدهای دوره بودجه مورد بررسی قرار می گیرد و در نتيجه
سود خالص عملیات بودجه بندی می شود بودجه مالی مشتمل بر بودجه
بندی وضعیت مالی و سایر بودجه های مورد نیاز مدیریت مالی است.
ضمنا؛بودجه مالی تا حدود زیادی به بودجه عملیاتی و وضعیت مالی اول
دوره بودجه بستگی دارد.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 12:
بودجه عملیاتی
بودجه عملیاتی مشتمل بر برآوردها و بودجه بندی
فحالیت های تولیدی و غیر تولیدی واحد تجاری یا به
عبارتی دیگر.اجزای صورت سود و زیان آن است.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 13:
* بودجه فروش
و
ee Reb does eine ۱
Ce ee eRe ee ee POU Ren) Se hod
Cet Eee Me ae nected
CPC Rae Weel Ves] hee ee Ben eeee teed
تجاری؛وضعیت صنعت و ... بستگی دارد.اگر چه بودجه نبایی
Ed ee Sea eae ene ome or a
Te باشد تا بتوان بر
Td eer ED) eee Sere ROU Chee)
ا CRC Nest Pie ae ey
eee EST Sieh St ecco
تفکیک فروش به مناطق مختلف
تفکیک فروش به محصولات مختلف
۱ ۱ rcr rey ened
صفحه 14:
بودجه موجودى كالاى آخر دوره:
ا ا ا ا اي
Cs) اا ا ا ل ا 0
۱
تبیه بودجه تولید است.بودجه
ad مات
تس اس تم دص
CC fey ee ee ey ee ne ce ad
پایان دوره و موجودی ابتدای دوره و ملحوظ داشتن ظرفیت تولید
به دست ميايد
موسبه جسیرسی 00210000
صفحه 15:
0
انتظار ات ۱
بودجه دستمزد مستقيم براى طرح ريزى توليد و مديريت يرسنل مورد
بودجه لازم است كه توجه كافى به تخصصبا و
۱ ا ا ا ا c
ا ا ا ا ا ا ا
SV ل ا ا ل
نیاز است.در تبیه ۱
بودجه سربار ساخت شامل كليه اقلام بباى تمام شده غير مستقيم مانند
cee Le) 0 واقلام مشابه مى باشد در تبيه
Rem E Sy aoe ا Ree Ree
eee RC Oe eRe Ree Re eon Bes) لي
3y9T os & gh pw
۱
صفحه 16:
ل ل اي م
در تبيه اين بودج از بودجه هاى توليد.مواد مستقيم »دستمزد
مستقیم .سربار ساخت وموجودی پایان دوره و اول دوره
استفاده میشود
۱
صفحه 17:
بودجه هزینه های اداری:
CF eee se Nee ay wo
۱ et Vg EL gee rene
متغیر هستند لذا برآورد آنبا کار دشواری نیست و این هزینه
اما مد
موسبه جسیرسی دانشکر معاسب(حسبداران وسبی).
صفحه 18:
بودجه هزينه هاى فروش و بازاريابى:
ل ا ال ا CT Pease
اثر می گذارد. بنابراین بودجه هزینه های فروش و بازاریابی
Te dee ec ۱
Se He eel
۱
صفحه 19:
صورت سود وزيان بودجه شدة: يعنكامى كه كليه يودجه نهعاى مذكور
ا م م ا ا PX
تبیه و سود خالص را بودجه بندی کرد اين رقم کلیدی که معرف
هدف واحد تجاری در مورد سود خالص است بسیاری از فعالیت
های این واحد را در دوره بودجه منعکس می کند.
در مواقعی که واحد تجاری انتظار ارقام غیر عملیاتی موّثُر بر سود
Ne ede CS ot EN) noe SLE) م0
Pcsyel ae ene Care esey easy Sy oer BT ee)
ماليات بر درآمد را نيز برآورد و از سود خالص بودجه شده كسر
كرد .
صفحه 20:
بودجه عملياتى واحدهاى خدماتى يه دليل اينكه حاوى بباى تمام
شده محصولات نيست با بودجه واحدهاى تجارى توليدى متفاوت
است .اجزای اصلی بودجه عملیاتی این گونه واحد ها درآمد
حاصل از ارائه خدمات و هزینه های عملیاتی آن است. بودجه
ا ا ل ا
است.
۱
صفحه 21:
۳
it طرح نعاى تأمين مالى
(ges glade ain موسبه جسیرسی دانشکر
صفحه 22:
اث
۱
ee ee ا pena ERCP. SAIN
ضه از يك سود و بازخريد سبامءباز يرداخت اصل
ole 3900 a): ا 0
اوراق قرضه يا
ار
ماشین آلات و تجبیزات و در برخی موارد پروژه هایی نظیر اجرای یک
Me sy LDR E Ve ree) ا ا tre
دوره مالی دارند.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 23:
3.بودجه نقدى:
cd م ل ا ا ا ل ا ل ل لل
el اا ی ای رت
Cea ا ل ا ال ل
برآورد مى شود. نقطه آغاز اين فرآيند معمولا برآورد وجوه نقد حاصل از
است که از اصلاح رقم سود خالص بودجه شده به منظور خارج کردن اقلام غیر نقدی|
ee een terre) Fy
رت
اقلام نقدی ۶
ی
احتمالا غير مفيد محسوب مى شود. بودجه هاى نقدى ماهانه. هفتكى و حتى روزانه
ا ا ا رت
ات
يي ا ا ل كت
pee MOT EY oe Rec td ee
۳ oe teeny era wre)
صفحه 24:
Brea ky Mie S| Re
این بودجه بندی با استفاده از ترازنامه اول دوره بودجه و
] EY Teg ree ke) vel By Veer pee)
عملیاتی تأمین مالی.مخارج سرمایه ای و نقدی منعکس
|
۱
صفحه 25:
۱
Seo Sed ke et noe ی و
ريزى مالى وسيله اى مفيد و كمك مؤثرى به مديريت محسوب
ا LBS) oe
منعكس در بودجه صورت سود و زيان و تغييرات مانده تعاى
ترازنامه های برآوردی در اول و آخر دوره بودجه تبیه می
نس
۱
صفحه 26:
طر شود
۱ et ed ا eS
CSP eRe ORE eee oy eel ee ee!
(eine ey CS) ed Ree Sr gee ا nod
ان می دهد در حالی که بودجه
Ee Re MS ed eet ewes mele)
جزئیات بودجه بندی سود را
۱
صفحه 27:
بررسى و تجدید نظر در بودجه
۱
است که پیشنبادها و پروژه های مطرح شده در بودجه به گونه ای
سيستماتيك مورد ارزيابى قرار كيرد.كه معمولا اين ارزيابى» فرآيند
Be Cree) ee et Reo
ل rae ey eee eerie TICS ee CSE eT
حتی در داخل یک واحد تجاری نیز در بخشبای مختلف ممکن است
نباشد.
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 28:
TOE eels ode) م
۱
صفحه 29:
ی
3
۱ ا ا need Prod
PCr eee We oe ode eo KE kCme ee Se Ne Oe wT Sy Ty
|
۱ ode ee eC Re eC BER Sern y م م
Coe ey et ne Mee را و ane oe
همواره بایستی این سوال کلیرا در نظر داشته باشیم که:
4 ی
Leon ees ere oe teeny era wre)
صفحه 30:
فا
انحراف" نامیده می شود. اگر ارقام واقعی کمتر از ارقام
Oy Non ee Ee eee a Seen aT]
ee bei er eye ee el eee
اطلاعات لازم برای اعمال کنترل را فراهم نمی کند زیرا ممکن
است انحرافات نامساعد و مساعد یکدیگر را خنثی نمایند؛ در
Pe Oe bese a) non SES ET woe)
ead Rese Record 0
۱
صفحه 31:
چگونه بودجه بهتری تهیه کنیم
۱3 ee eee te ea nee led
نمايند(تشريك مساعى)
مسئولیت ها به نحو مناسب تعریف وابلاغ شود
Bee ا
آموزش داده شود
ا
مفروضات به صورت منطقى بيان شود
oe een) یل
pe eee eS Ce ا
۳ oe teeny era wre)
صفحه 32:
داخل پرانتز
۷ ee ee mr ca
ز مبنا و ز قصد و . اندکی از ساز و کارش "
نگفتیم بودجه را از چه فراموشش نمودیم "
6
۱
به نام خداوند جان وخرد
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مباحث آموزشی سال 1392
بودجه:
طرحی است که نحوه تخصیص کارآمد و اثر بخش منابع
محدود یک واحد تجاری یا هر سازمان دیگر در یک دوره
معین را تعیین می کند.بودج یک طرح مقداری مشروح
وکامل به منظور استفاده از منابع واحد تجاری در دوره
ای معین است.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مبانی بودجه بندی
.1بودجه مفهومی مقداری است :کلیه فعالیت های طرح ریزی
شده واحد تجاری با یک واحد مشترک مانند پول یا تعداد
محصوالت تولید شده تشریح می شود.
.2بودجه مربوط به واحد تجاری مشخصی است :واحد تجاری در
بودجه بندی ممکن است یک پروژه معین ،یک واحد تجاری یا
در مفهومی وسیع تر یک ارگان دولتی یا کل دولت باشد قبل از
شروع مرحله تنظیم بودجه الزم است که واحد بودجه دقیقا
مشخص شود.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مبانی بودجه بندی
.3بودجه مربوط به دوره معینی است:
بودجه باید نتایج مالی برنامه ها و فعالیت های طرح ریزی
شده را در یک دوره معین(ساالنه،بلند مدت یا کوتاه مدت)
ارائه کند.بودجه های ساالنه متداول تر است زیرا بسیاری از
گزارش های واحد های تجاری نیز ساالنه می باشد و به این
ترتیب مقایسه نتایج واقعی با نتایج مالی طرح ریزی شده
امکان پذیر خواهد بود.بودجه های بلند مدت جزئیات
مشروح کمتری را در بر دارد و در مقابل بودجه های کوتاه
مدت معموال امکان واکنش های سریع تری را در مقابل
مسائل فرا هم می کند.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مقاصد بودجه بندی
.1ایجاب طرح ریزی دوره ای :کلیه فعالیت های واحد تجاری
برای استفاده کارآمد و اثربخش از منابع کمیابی که در اختیار
دارد مستلزم نوعی طرح ریزی می باشد.
.2ترویج هماهنگی و همکاری :فرآیند بودجه بندی وسیله ای
برای تبادل نظر و ایجاد هماهنگی بین هدف های مدیران
سطوح مختلف واحد تجاری فراهم می سازد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مقاصد بودجه بندی
.3الزام به مقدار درآوردن پیشنهادها :اندازه گیری فعالیت های
واحد تجاری مستلزم به مقدار درآوردن منافع و مخارج آن
است.تعیین منافع ومخارج برخی برنامه ها مثل برنامه
بازاریابی کار مشکلی است ،ولی به هر حال باید انجام تا
بتوان منافع ومخارج برنامه را مقایسه کرد.
.4فراهم ساختن چارچوب ارزیابی فعالیت ها :چون بودجه
برآوردی از فعالیت های آینده است می توان از آن به
عنوان معیاری برای ارزیابی فعالیت های واحد تجاری
استفاده کرد .
مقاصد بودجه بندی
.5آگاهی از اقالم بهای تمام شده:
مدیران مالی و حسابداران مدیریت معموال نتایج تصمیم
گیری ها و فعالیت ها را از نقطه نظر بهای تمام شده آن
ارزیابی می کنند در حالی که ممکن است این امر در مورد
سایر مدیران صادق نباشد،اما در هنگام تنظیم بودجه همه
مدیرانی که مسئولیت برآورد بودجه دارند ناگزیر مخارج و
منافع حاصل از فعالیت ها را مقایسه می کنند.آگاهی از بهای
تمام شده مبنای مشترکی را برای برقراری ارتباط بین
مدیران مختلف فراهم می سازد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مقاصد بودجه بندی
.6تأمین الزامات قانونی یا قراردادی :بسیاری از سازمان ها از لحاظ
قانونی ملزم به تهیه بودجه می باشند.شرکتهای پذیرفته شده در
بورس ،بر اساس الزامات بورس و برخی از واحدهای تجاری نیز
هنگام عقد قراردادهای وام ملزم به تهیه و اجرای برخی از بودجه ها
می شوند.
.7هدایت فعالیت ها به سمت اهداف سازمانی :پیش نیاز مهم در
برآورد بودجه تعیین هدف های عملیاتی برای واحد تجاری است اگر
چه فرآیند تدوین هدف ها مشکل و مستلزم مشارکت مدیران در
تمامی سطوح سازمانی است اما با انجام آن تهیه یک بودجه مؤثر
بسیار آسان خواهد شد .اهداف به دو هدف کلی تقسیم می شود:
.1تحصیل سود مورد انتظار
.2نگهداری نقدینگی کافی
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
وظایف بودجه بندی
.1طرح ریزی :طرح ریزی کلیه مراحل بودجه بندی را از نقطه
شروع فکر تا مرحله برآورد بودجه شامل می شود و چارچوبی
برای وظیفه دوم بودجه بندی فراهم می کند.
.2کنترل :کنترل عبارتست از مقایسه نتایج واقعی با پیش بینی
های بودجه که این مقایسه را معموال گزارش عملیات می
نامند.وظیفه کنترل تنها به حداقل کردن بهای تمام شده محدود
نمی شود بلکه در صورت وجود اخlتالف بین نتایج واقعی و
ارقام بودجه،موجب اعمال نظارت بر عملیات و اتخاذ تدابیر
اصالحی نیز می گردد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
انواع روش های بودجه بندی
بودجه افزایشی
بودجه برنامه ای
بودجه بر مبنای صفر
بودجه جامع(عملیاتی و مالی)
10
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه جامع
محصول نهایی فرآیند برآورد و تهیه بودجه یک واحد تجاری،بودجه جامع
است که شامل بودجه های جداگانه هر یک از بخش های تابعه آن واحد
می باشد.این بودجه معرف طرح کلی واحد تجاری در دوره بودجه
است.بودجه جامع به دو بخش اصلی یعنی بودجه مالی و بودجه عملیاتی
تقسیم می گردد.در بودجه عملیاتی اقالم بهای تمام شده،هزینه های
عملیاتی و درآمدهای دوره بودجه مورد بررسی قرار می گیرد و در نتیجه
سود خالص عملیات بودجه بندی می شود بودجه مالی مشتمل بر بودجه
بندی وضعیت مالی و سایر بودجه های مورد نیاز مدیریت مالی است.
ضمنا،بودجه مالی تا حدود زیادی به بودجه عملیاتی و وضعیت مالی اول
دوره بودجه بستگی دارد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه عملیاتی
بودجه عملیاتی مشتمل بر برآوردها و بودجه بندی
فعالیت های تولیدی و غیر تولیدی واحد تجاری یا به
عبارتی دیگر،اجزای صورت سود و زیان آن است.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه فروش:
این بودجه که معموال در اولین مرحله از فرآیند بودجه تهیه می شود
یکی از مهمترین اجزای بودجه عملیاتی است زیرا بودجه های دیگر
تا حدود زیادی به آن وابسته است یا از آن منتج می شود.بودجه
فروش معموال به عوامل گوناگوlنی مانند وضعیت کلی
اقتصادی،تصمیمات قیمت گذاری،واکنش های رقبای
تجاری،وضعیت صنعت و ...بستگی دارد.اگر چه بودجه نهایی
فروش بر حسب ریال است اما باید حاوی جزئیات مشروح و کافی
درباره ترکیب محصوlالت و الگوهای فروش نیز باشد تا بتوان بر
مبنای آن تصمیمات الزم را درباره تغییر سطوح موجودیها و
مقادیر تولید اتخاذ نمود.در تنظیم بودجه فروش به ای موارد توجه
کنیم:
تفکیک فروش به دوره های زمانی مختلف
تفکیک فروش بlه مناطق lمختلف
تفکیک فروش به محصوالت lمختلف
تفکیک فروش بlه نقد وغیر نقد
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه موجودی کاالی آخر دوره:
این موجودیها بخش عمده ای از داراییهای جاری بسیاری از واحدهای
تجاری تولیدی را تشکیل می دهد و تصمیم گیری در مورد آن یکی
از وظایف مهم مدیریت محسوب می گردد.
بودجه تولید:
بودجه مقادیر تولید نقطه شروع فرآیند تهیه بودجه تولید است.بودجه
های مواد مستقیم،دستمزد مستقیم و سربار ساخت بر بودجه
مقادیر تولید متکی است.مجموع این بودجه ها به طور کلی بودجه
تولید نامیده می شود.بودجه تولید از بودجه ،بودجه موجودی کاالی
پایان دوره و موجودی ابتدای دوره و ملحوظ داشتن ظرفیت تولید
به دست میآید
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
جهت برآورد بودجه مواد مستقیم مدیران باید سطوح جاری و مورد
انتظار موجودیها را همراه با پیش بینی فروش مورد توجه قرار دهند.
بودجه دستمزد مستقیم برای طرح ریزی تولید و مدیریت پرسنل مورد
نیاز است.در تهیه این بودجه الزم است که توجه کافی به تخصصها و
مهارتهای مورد نیاز برای ترکیب تولید مبذول گردد.ضمنا باید برای تغییر
در نیازمندیهای نیروی انسانی که بر اثر نوسانهای دوره ای تولید به وجود
می آید،برنامه ریزی الزم به عمل آید.
بودجه سربار ساخت شامل کلیه اقالم بهای تمام شده غیر مستقیم مانند
مواد غیر مستقیم،دستمزد غیر مستقیم واقالم مشابه می باشد در تهیه
این بو دجه تفکیک اقالم ثابت و متغیر سربار ساخت حائز اهمیت است
زیرا به این ترتیب می توان برآوردهای قابل اطمینان تری از این اقالم
سربار به عمل آورد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بهای تمام شده کاالی فروش رفته بودجه شده
در تهیه این بودج از بودجه های تولید،مواد مستقیم ،دستمزد
مستقیم ،سربار ساخت وموجودی پایان دوره و اول دوره
استفاده میشود
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه هزینه های اداری:
این بودجlه شامل هزینه فعالیتهای غیر تولیدی واحlد تجاری
است .بخش قابل مالطظه ای از این هزینه ها ثابت و نیمه
متغیر هستند لذا برآورد آنها کار دشواری نیست و این هزینه
هارا میتوان به فصول یا ماه به طور مساوی تقسیم نمود.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه هزینه های فروش و بازاریابی:
فعالیت های فروش و بازاریابی به نحو مؤثری بر مبلغ فروش
اثر می گذارد .بنابراین بودجه هزینه های فروش و بازاریابی
باید در مراحل اولیه فرآیند بودجه بندی یعنی همزمان با
بودجه فروش تهیه گردد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
صورت سود وزیان بودجه شده :هنگامی که کلیه بودجه های مذکور
تهیه گردد به آسانی می توان صورت سود و زیان بودجlه شده را
تهیه و سود خالص را بودجه بندی کرد این رقم کلیدی که معرف
هدف واحد تجاری در مورد سود خالص است بسیاری از فعالیت
های این واحد را در دوره بودجlه منعکس می کند.
در مواقعی که واحد تجاری انتظار ارقام غیر عملیاتی مؤثر بر سود
را دارد این ارقام در بودجه بندی سود خlالص منظور می کند .به
منظور به دست آوردن سود خالص بعد از مالیات می توان رقم
مالیات بر درآمد را نیز برآورد و از سود خالص بودجه شده کسر
کرد .
بودجه عملیاتی واحدهای خدماتی به دلیل اینکه حاوی بهای تمام
شده محصوالت نیست با بودجه واحدهای تجاری تولیدی متفاوت
است .اجزای اصلی بودجه عملیاتی این گونه واحد ها درآمد
حاصل از ارائه خدمات و هزینه های عملیاتی آن است .بودجه
عملیاتی مؤسسات غیرانتفاعی مشابه بودجه واحدهای خدماتی
است.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه مالی
.1طرح های تأمین مالی :
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بودجه مالی
اجزای مختلف یک بودجه مالی عبارتند از:
.1طرح های تأمین مالی :این طرح ها شامل برنامه های واحد تجاری برای
انتشار سهام یا اوراق قرضه از یک سود و بازخرید سهام،باز پرداخت lاصل
اوراق قرضه یا توزیع سود سهام از سوی دیگر است.
.2بودجه مخارج سرمایه :بودجه بندی سرمایه ای شامل تهیه اقالم عمده مانند
ماشین آالت و تجهیزات و در برخی موارد پروژه هایی نظیر اجرای یک
برنامه بلند مدت آموزش کارکنان است که معموال عمر مفیدی بیش از یک
دوره مالی دارند.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
.3بودجه نقدی:
حفظ نقدینگی کافی به منظور پرداخت بموقع تعهدات یکی از هدف های اصلی واحدهای
تجاری است .یکی از ابزار های مفید برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد تهیه بودجه
نقدی است .ضمن تهیه این بودجه گردش وجوه نقد به طور کلی در دوره بودجه
برآورد می شود .نقطه آغاز این فرآیند معموال برآورد وجوه نقد حاصل از عملیات
است که از اصالح رقم سود خالص بودجه شده به منظور خارج کردن اقالم غیر نقدی
مانند استهالک بدست می آید.کلیه اقالم نقدی غیر عملیاتی نیز در بودجه نقدی
منظور می گردد .بودجه نقدی ساالنه برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد ،بلند مدت و
احتماال غیر مفید محسوب می شود .بودجه های نقدی ماهانه ،هفتگی و حتی روزانه
ممکن است برای مقاصد ونیازهای اطالعاتی مدیران مفیدتر باشد.دوره بودجه نقدی
معموال به نیازمندیهای طرح ریزی ،مشکالت و مسائل بالقوه گردش وجوه نقد بستگی
دارد .بودجه نقدی کمک مؤثری برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد و ایجاد توازن
معقولی بین نقدینگی و سودآوری می باشد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
.4ترازنامه بودجه شده:
این بودجه بندی با استفاده از ترازنامه اول دوره بودجه و
تغییرات مورد انتظار در مانده حسابها که در بودجه های
عملیاتی تأمین مالی،مخارج سرمایه ای و نقدی منعکس
است،به دست می آید.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
.5صورت گردش وجوه نقد بودجه شده:
این بودجه بندی آخرین جزء بودجه جامع است که در فرآیند طرح
ریزی مالی وسیله ای مفید و کمک مؤثری به مدیریت محسوب
می شود.صورت گردش وجوه نقد معموال با استفاده از ارقام
منعکس در بودجه صورت سود و زیان و تغییرات مانده های
ترازنامه های برآوردی در اول و آخر دوره بودجه تهیه می
گردد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
طرح سود
در مواردی به بودجه جامع اصطالح طرح سود نیز اطالق می شود
که بخش عملیاتی بودجه جامع رابه خوبی بیان می کند.کل بودجه
جامع نیز معرف طرح سود یک واحد تجاری است.بودجه عملیاتی
جزئیات بودجه بندی سود را نشان می دهد در حالی که بودجه
مالی جزئی از طرح کلی سود واحد تجاری می باشد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
بررسی و تجدید نظر در بودجه
با توجه به اینکه منابع موجود نوعا کمتر از میزان تقاضا است،الزم
است که پیشنهادها و پروژه های مطرح شده در بودجه به گونه ای
سیستماتیک مورد ارزیابی قرار گیرد،که معموال این ارزیابی ،فرآیند
بررسی و تجدید نظر در بودجه نامیده می شود.
این فرآیند در واحدهای تجاری و سازمانهای مختلف متفاوت است،
حتی در داخل یک واحد تجاری نیز در بخشهای مختلف ممکن است
این فرآیند یکسان نباشد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
مراحل اساسی بررسی و تجدید نظر در بودجه
شروع
تهیه طرح ها
تجدید نظر به وسیله مدیریت باالتر
تصویب و اجرا
آری
آیا مورد قبول است یا نه
خیر
...تجدید نظر،بهبود و
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
اعمال کنترل از طریق بودجه
بخش مهمی از وظیفه کنترل بودجه ،مقایسه ارقام بودجه بندی شده با
نتایج واقعی عملیات است .این مقایسه ها معموال در گزارش های عملکرد
دوره ای منعکس می گردد .تعداد دفعات تهیه این گزارش ها می تواند بر
حسب نیاز و تمایل مدیریت افزایش یابد اما همانند اغلب اطالعات دیگر
عامل محدود کننده در این افزایش ،هزینه است .بنابراین دوره این
گزارش ها با توجه به منافع و هزینه تهیه آن تعیین می شود.عالوه بر این
همواره بایستی این سوال کلیرا در نظر داشته باشیم که:
چگونه بودجه را تهیه کنیم که مقایسه آن با نتایج واقعی مفید باشد.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
تفاوتهای بین ارقام بودجه شده و ارقام واقعی اصطالحا “
انحراف” نامیده می شود ،اگر ارقام واقعی کمتر از ارقام
بودجه بندی شده باشد انحراف مساعد و در غیر این صورت
نامساعد خوانده می شود .البته جlمع انحرافات به تنهایی
اطالعات الزم برای اعمال کنترل را فراهم نمی کند زیرا ممکن
است انحرافات نامساعد و مساعد یکدیگر را خنثی نمایند ،در
این گونه موارد الزم است اقالم جزء انحرافات به طور مجزا
بررسی و تجزیه و تحلیل شود.
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
چگونه بودجه بهتری تهیه کنیم
تمامی واحدهای ذیربط در تهیه بودجlه ایفای نقش
نمایند(تشریک مساعی)
مسئولیت ها به نحو مناسب تعریف وابالغ شود
کمیته بودجه تشکیل شود
آموزش داده شود
اولویتها مشخص واعالم شود
مفروضات به صورت منطقی بیان شود
مطالب به صورت کمی ارائه شود
انعطاف پذیری الزم وجود داشته باشد
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)
داخل پرانتز
بگفتیم صد کالم از بودجه و آثار نابش
ز مبنا و ز قصد و ،اندکی از ساز و کارش
نگفتیم بودجه را از چه فراموشش نمودیم
چراغ بودجه را ناخواسته خاموشش نمlودیم
موسسه حسابرسی دانشگر محاسب(حسابداران رسمی)