صفحه 1:
6 نام خدا
اسنادة
2
صفحه 2:
تاربخچه ار تا
ی
:در كشور بالتقى 00
ee te ا ا ا ene ee
Pe ore aes Hee pease gn Dees ney Para ee fcan Car ary
میدهد که در هزاره ی دوم ق.م هنرمندان ایران زمین به ذوب شیشه بر سطح سفالینه و نحوه ی
ل 0
مدارك به دست آمده از محوطه های باستانی نشان دهنده کاربرد کاشی در زیگورات چا
0
١60 ق.م است. در اين معبد كاشى هاى زيبابى به ون شاق لنشيد. لشكى قرم و سبز به كار رفته
eee none ا ا ان ea
مت
صفحه 3:
هم زمان با ساخت کاشی. هدر موزالیک سازی نیز آغازگردید که از ترکیب سنگ های کوچک و
|
.به هزاره اول ق.م ديد
6 ل ل eS ccag
25271100
۱ eee esr
oe
هنر و صنعت کاشی سازی عصر ساسانی شباهت بسیاری به دوره هخامنشی داث
كه لعاب آن ها
بالیس تفاوت
در کنار کاربرد آجرهای لعابدار هنر موزائیک سازی نیز متداول شد و هنرمندان و معماران از این
.دو شیوه جهت آرایش بنا استفاده میکردند
«از زيباترين نمونه هلى به جا مانده ميتوان به آثار فيروز آباد و بيشابور اشاره كرد
صفحه 4:
Pe a در دورا
آغاز كاربرد كاشى در دوران اسلامى به درستى روشن نيست اما تحقيقات و آثار به دست آمده نشان ميدهد كه قرون اوليه اسلامى
Te Cee ev ee eng
eed aeRO ee et etal
ار ۲
fol ey ۲ ee ere رنگی که برلی کاشی های این دوره به کار میرفت رنگ آرامش
.بخش فیروزه ای بود. زیباترین نمونه در ۱
0 ees Teco tere ie Te
در قرن ششم هق كاربرد كاشى هاى فير,
اصلی ما آجرکاری و له
نهاد و از محبوبيت خاصى برخوردار كرديد. هر جند كه محور
سلاطین سلجوقی از صنعت گران و هنرمندان در قرون ۵و۶
cS TC a
صفحه 5:
RR ee تا دا ار
۱4|
تولیدات کاشان هستند و نسبت کاشی هم به این نوع قطعات و پا طروف از نام خود کاشان مایه گرفته است))
ei Ree ats er Se).
STC Resse IN oe ne Bed نم
a بر جا نمانده است
پس از بازسازی ویرانی ها توسط مغولان. صنعت کاشی سازی نیز احیا گردید.لز این دوره میتوان به عنوان پر بار ترین دوره تولید کاشی
در ایران یاد کرد. کاشی زرین فام جای خود را به تکنیک (( لاجوردینه) بصورت تک رنگ داد
مم ۰ nee SIC) ee te cen 1
.قهوه ای را روی لعاب اضافه نموده و برای بار دوم به کوره می بردند و گاهی بر روی تعدادی از کاشی های طلا کاری نیز انجام می شد
صفحه 6:
لاس
nt SS ane eased ا ل
.کاربرد کاشی معرق است
صفحه 7:
از کر یا ار ۱
iy es eee : ۱
با استفاده از این کاشی ها بسیاری از مساجد و مدارس دوره اسلامی مائند مدرسه غیائیه خرگرد و مسجد جامع گوهرشاد به زیبایی
.توسط هنرمندانی همچون غیاث الدین و قوام الدین شیرازی زینت یافتند
۱
(0 نا for |). ch PSI yet vce age rr gee Ceara neyo
Oe es EG ea steve gree ey areas eel oes apn ee
تولید و گسترش روز افزون این کاشی به آنجا رسید که زینت بخش بسیاری از مقابر امامزادگان و مساجد گردید. در این عصر هنر کاشی
.کاری معرق وارد مرحله جدیدی شد
Be te se را م۱۳
.یه رنگ و لعاب های درخشان کاشی این هنر به نهایت شکوه و زیبایی خود رسید
از نمونه هاى بارز و ارزشمند اين دوره ميتوان به نماسازى بسيار با شكوه و شكرف شبستان بى ماند
در ينجره هاى معرق أن ۱ ل ل ی ی نی صا ل
000 0
صفحه 8:
و
1 |
Bao م م FO EO Te Ie Tea os as
دوره از کاشی کاری برای آرایش ابتیه مذهبی و مساجد استفاده می شد بلکه زینت بخش بسیاری از کاخ هاء
ور لت را ۳
انسان ها و قهرمانان ملی ایران و سربازلن و پادشاهان است
رنگ های به کار رفته در اين دوره اغلب رنگ های تند و روشن میباشد و به لحاظ ورود رنگ های خارجی از قبیل
زرد تند و قرمزه تمایل کاشی کاران به رنگ های زیبا و آرامش بخش فیروزه ای و لاجوردی کاسته شد.لز نمونه
های کاشی کاری دوره قاجار میتوان به کاخ گلستان تهران» نارنجستان قیلم و باغ ارم شیراز و سردر باغ ملی تهران و
.بسیاری از آثار دیگر اشاره کرد.
کاخ گلستان باغ ارم شیراز
صفحه 9:
1 8
es
Sys easily ay GIG TS ree CON
لقا كاشى كل
يم
كا
برای تهیه خمیر این نوع کاشی ابتدا خاک رس را سرند میکردند تا از ورود هر گونه دانه های شنی یا سنگی به داخل خمیر جلوگیری شود زیرا دانه
Ree er eee oes Reet Ee ees cee ores once 2 cone eee ee hea ee ere eee
FTES ea ie eee esterase fc eee re yee cence ry ne ec | ome Se orn ony acs Peer Rene pees CRO
ل Renee
ا FONE
ek See aa 0
ee
eRe ren ree nee re Selb eon 7 oie CS eee ae
سنى جخماق . كل سرشور. جهت ساخت اين كاشى ابتدا سنك جخماق رأ ميكوبيدند و آن را به دانه هاى ١ تا ع ميلى مترى تبديل ميكردند. سيس به
آسياب برده و آنكاه ميشستئدتا كلى نرم به دتت آي 7[ ]و إل ٠١ لاك ا سشاك شود و هوباره به أسياب سيردت ثا به شكل نرمه سدك در
.آيد شيشه را نيز آسياب نموده و آتراية بزل 111 0000000
0000 en Remy WEB ars Te we geIoH ey ey SEC ee a Oy SO
بتابر این در کاشی های جسمی که برای معرق کاری به کار میروند نبایداندازه شيشه بیش تر از مقدار ذکر شده باشد مگر برای ساخت تره ای که تيشه
صفحه 10:
ل eT Oe aa
سس و سس cee ie ah a ارت زا
Me se tee سم را ل
ere ee neg ا ل لك لك
م ل ا ل ۱
جخماق يس از يخت داراى خلل و فرج هايى ميشد كه به أن لانه زنبورى ميكفتند.اين امر باعث ميشد رطوبت وارد
oa are ا ل 0
سيليس در كاشى جسمى امكان ايجاد لعاب قبل از يخت خشت را فراهم ميكرد. در حالى كه در كاشى كلى ابتدا
eUl Ce pec ene ae ا ا ا Fede Pee
.لعاب را بهتر به خود جذب میکند از این رو در کار های ظریف مانند تخمه درآوری بسیار مناسب است
صفحه 11:
01 sc
كوره هاى بخت كاشى به طور معمول از آجر يا كل نسوز و به صورت استوانه اى با قطر دهانه لمى حدود ١ تا ؟ مترء كاهى بيش تر
ساخته مشد. سقف این کوره ها گنبدی شکل بود ey AI بت حط , کترل خرارت در مرکر گتبد وجود داشت. که پس
cul Rg rt rea ee PR 1
:گاز حاصله از پخت را به ببرون هدایت میکرد لین کوره ها به دو طریق سأخته میشدند.
کوید هایعمودی1
کوید هایمطبق2
ای عمی ۱ ۳
اين کوره که برای پخت کاشی هفت رنگ و سرامیک به کار ۰و ۱ ٩۳ و ۶ وی طشته و دارای لبه هایی است که کاشی ها را
۱
.کاشی را خراب میکندذا دفت و مها ۰ ۳ 3۱
ere
ور ور اال ۳
oe ae eC تس ی سر
1 eae rar fee اا Re ee
.شده و بخت كاشى به أرامى و به طور كادل لا 0007لا
بر
م زو ی لد ل كم
صفحه 12:
ساب ۱۳
rey) ser cro ee eee ete eee Caen] اک
درخشش و جلای روی سفال میگردد.چنانچه این ماده شيشه ای با اکسید های فلزی مانند سرب و قلع ترکیب شود
0
fee neon Ean ام ی
Fer fe ye Pe Sener 0 Joe rey hoc yr cog pe cs co] ge ei EN coe
5227
شيشه (سيليس) كه در كائولن(خاك جينى) به وفور يافت ميشود. در مجاورت حرارت ذوب شده و يه شكل مايعى
روان و بى رنك در ميآيد. شيشه خود به تنهايى قادر به ايجاد لعاب نيست و نياز به مواد افزمدنى مانند آلومين
دارد.آلومین به لعاب غلظت داده و از متبلور شدن آن جلوگیری میکندو در عین حال دوام و سختی لعاب را تیز زیاد
ca Ene So ل |
55
و
ار
Feehan tye pee eer Se I Cee
321020000
صفحه 13:
لعایی اف که از ترکیب اکسید مس و سیلیس پدید میآیداین لعاب در ابتدا توسط سومری ها و بابلی ها به کار میرفت,چون
و سا ۱ ۱ ۱ ۱
.برتری دارند.آسانی عمل لعاب کاری, استحکام کافی, مقاومت در هنگام 2 ی و شقافیت از مشخصات این نوع لعاب هاست
PU bare (۱ ۱ erg SY RR fs OO Ovo OR RC DO
.از (کسید سرب همچنان از آن استفاده میشود
لعاب قلبای
ee cen clone eke Ree |
یین استفاده فراوان دارد
در
eee)
Perea eg Fe eID ses eee tor cry KOPN Feo Re ED Oe COP
۱۳ را ات تا ]rczy ect ares ep Cy Scots age coo
BOSS (fee .نقره ( سنگ جهنم) : کلرید طلاء نیترات بیسموت و گاه
صفحه 14:
اين نوع کاشی به دوران ايلاميان به بناى قديمى معبد جغاؤنبيل باز ميكردد.اين كاشى از دو جنس گلی و جسمی ساخته میشود
۳
Cae err eyes een ear
براى تهيه كاشى بيش بر ابتدا قالب هابى از جنس جوب ٩
میبریدند. بعد روی سطح صافی برگردان کرده و لقاب 11000
تور م3۳
Se
كاشى مهرى را بايد نوعى كاشى بيش بر دانست. براى ساخت اين كاشى ابتدا قالب رأ با برجستكى و فرو رفتكى هابى كه نماى اصلى كاشى را تشكيل ميداد كنده
کاری میکردند. پس از آماده شدن خمیر , کل ا سس
ااا ey )ovPr yur tee NTE: ue oe ap eee ocr nee Ee ON
۳ oe SR orien 1
این ترتیب کاشی بیرون آمده ترکیبی از آجر و کاشی بود
EG
برای تهیه اين نوع کاشی ابتدا خمیر خشت را درون قالب های چوبی يا گچی با اشکال هندسی چند ضلعی در ابساد ۱۵۶۱۵ سانتی متر میزدند پس از برگردان
كردن خشت در محل مناسب . نقوش يا خطوط را به صورث برجسته و فرو رفته روى سطح خشت تراش داده و سبس به كوره ميبردند. بس از بخته شدن خشت
قسمت های مورد بظر الما :۳ ل ل ا 0
ساخته ميشد که دارای کیفیت چندائی نبود