تاریخ ادبیات جهان

صفحه 1:


صفحه 2:
cig duh ih ‏مرجم‎ | تمدن امروز جهان در يونان آغاز شد. ‎sei‏ ‏مبانی فرهنک خود رااز وام گرفنه بودند؛ اما در اندک مدنی» ان به آن بخشیدند که هنوز بعد از گذشت چند هزار سال» جهان امرو زا زآن بهره میگیرند. هنوز نظریات ا رسطو درباره هنر وادبيات همجنان نو و قابل استفاده است و هومر بز ركترين حماسه سراى جهان اسار در نمایش نامه نویسی بیمانند هستند. تمامی علوم مختلف نخست در اين سرزمين مورد بوهش و بررسى قرا ركرفته است 

صفحه 3:
آثار جاودان دوران بونان باستان ‎٠‏ كناب بوطيقا (فن شعر) اثر جاودانه ى ا رستلوء اطقاعات ارزشمندى درباره ى شعر و نمايش نامه هاى منظوم يونان به ما مى رساند. ‎alr‏ موب ۳ و تصنف آنها را به هومر نسبت داده اند. ‏3 ممعت رين و اعد اي كه ور ‎IAL‏ ی ی شین / ‏سپ ترواست. 

صفحه 4:
ادبیات اروبا و مکتبهای ادبی ۰ مکنبهای مختلف ادبی در غرب» از قرن پانزدهم به بعد ظهور کردهاند وا زاين قرن» نهضتی نو د رادبیات غرب آغاز شد. این نهضت را از لحاظ ماهیت و مشخصات به دو دوره میتوان تقسیم كرد: ‎=I‏ : كه سه جهارم قرن بانزدهم را فرا صى كيرد. ‏۱-۳ :که در وب عآخ رقرن چهاردهم شروع شد وقاسال 1 مم. ادامه داشت. 

صفحه 5:
اومانیسم‌سرشسانس حامعه ی خر دگرایانه را بنیاد نهاد و مهد اين حركت قازه ايتاليا بود. رنسانس (احیاء تجدید) در حفیفت» نوعی با زگشت به دوران ادب و هن رگذشته است. شهر . . »مهد رفسانس . قلمداد میشود و با داشتن بزرگان و نوابغی چون 1 و دیگران میتوا نآن را روح رنسانس نامید. مهمترین رخداد جهان یعنی » دستاورد اندیشه قلورانسیها و سپس اومانیستهای عصر رنسانس است. 

صفحه 6:
دانته (دورانت) آليگيري »بزرگترین شاع رایتالیا در عصر اومانیسم و زمینو ساز رتسان س است. ...ار »ام دارد این منظومه عظیم تمئیلی است از سفر روج انسان به سه جایگاه آخرت یعنی دورخ, برزخ (اعراف) و بهشت ويك نوع حماسه ادبى - دينى است كه كاملا آفريده ذفن و تصور دانته است و . بر ۸ ر 1 ‎RNP [oe Ie‏ ۱۳| 0323207 بوكاجير (قصه بردا زايتاليايى)» بترارک (شاع رايتاليايى) جان ميلنون (شاعر مشهو رانكليسى) از افرادی هستند که بیشترین نأثیر راز وی پذيرفتهاند. 

صفحه 7:
دکامرون چیست؟ قصه بردا ز انتالبایی است که شامل مجموعه ای از داستانهای 955 است که ب وکاجیو در آنها از جامعه ى رو زكاز 2و3 اناد مي کند. 

صفحه 8:
cede Lei es el etre ‏یر‎ red | i ‏روسن و ذقيقي ندارقه اطع نوان ال‎ rea ‏اسب را مسب ستت خر( وير‎ ‏تسا سا‎ ee ۱ 

صفحه 9:
اصول و قواعد عمده مکنب کلاسیک سیسم عبارتند ازء ۰ تفلید از طبیعت این اصل به طور دقیق» که جه معنایی دارد توضیح داده نشده اما بوالوء ادیب و منتقد فرانسوی» گفته است: «حتی یک لحظه از طبیعت غافل نشوید.» شاید مقصود ا و این بوده است که باید همانند قدماء طبیعت را محو رکار هنری خود قرار داد. ارسطوه هنر را تقلید از طبیعت میداند و معنقد است که تفاوت هنرها در نوع تفلید است بنا بر اعتقاد کلاسیک این است که همه چی زگفته شده است. 

صفحه 10:
اصول و قواعد عمده مکتب کلاسیک سیسم عبارقند از: ‎٠‏ نظر بوالوء «د رابن اصل ميكويل فل و منطق را دوست بداريد و بيوسته بز ركترين زينت و ارزش افر خود را ا زآن كسب كنيد ) به كمان كلاسيكها بيروي از عقل اين است كه اثر شنرى از عقل ى كه هنرمندان ‎ae‏ د رآثار هنرى خود ب رآن تأكيد كردهاند ييروي 

صفحه 11:
اصول و قواعد عمده مکنب کلاسيك سیسم عبارتند ازء نزاکت ادبي از نظ راين مكنبء اث رادبى بايد از لحاظ اخلاقى و تاريخ ىآن جه را كه با عرف و عادت عمومى موافق باشد» مطرح کند . 

صفحه 12:
اصول و توامه عمده مدای 3 ۰ آموزندگی و خوشايندى ۰ کلاسیکها بر این باورند که اثر هنری باید خوتاننه و آموزنده باشد و مخاطب ‎Lil sos pig So jlo‏ خاطر شود» از اين ر وآثا رآنها بسیار اخلاقی و ند آموز است. كلاسيك سيستم فرانسهء نقطه اوج كلاسيك سیس ماروپاست؛ يه خصوص در زمان لویی چهارده از مشهورترین هنرمندان کلاسیک در انگلستان نو نار بزرگ)» در آلمان اوپیتز (شاعر معروف)» در ایتالیا آسینگ (نویسنده و نقاد تناتر)ء کلدونی (نویسنده کمدی تئاتر ‏ وآلفیوی (گوینده ترازدی) را مب توان نام برد. آنار کلاسیگهاء بای مطالعه آثا ر کلاسیکها میتوانید به صفحات ‎RF, 19 1۲‏ کناب مراحعه کنید. 

صفحه 13:


صفحه 14:


صفحه 15:
چند تن از هنرمندان کلاسیک اروپا با اثر مشهو رآنان ‎٠‏ بوالو: اثر مشهو را و کناب «فن شعر» است. مو لیر؛ اثر مشهور او «نمایش نامه خسیس» است که به بیشتر زبانهای دنیا ترجمه شده است. راسین ؛ اثر مشهو راو چها رتراژدی است که به نوعى با ايرانيان د ر ارتباطند. تراز ديهاى: استر. اسكند ركبير» مهرداد و بايزيد ‏است. 

صفحه 16:
عصر روشنگری و رومانتیسیسم ‎٠‏ جنبش رمانتیسیسم» با اندیشههای ژان زاك روسو و ولتر در ربع سوم قرن هجدهم با انديشه روشنگر یآغاز گردید و با انتشار ترانههای غنایی» اث رکالریج و وبلیام ورازورت در انگلستان» جنش رمانتیک» به معنای واقع یآن» خود را به جهان معرف یکرد. 

صفحه 17:
برخی تعریفها درباره ی رمانتیسیسم عبارتند از: هن رکلاسیک» محدود و متناهی را تصویر میکند اما هنر رمانتیک نامحدود ولاتناهى را فيز در لكر دار وار 1 آن خبر میدهد. - رمانتیسیسم در هر زمانی» هنو روز است و کلاسیسیسم» هنر روز قبل. - کوشش برای فرار از واقعیت. - شیوه افسانهای و جادویی نوشتن. 

صفحه 18:


صفحه 19:
مهمترین اصول رمانتیسیسم عبارتند از ‎ae‏ : بدین معن ی که هنرمند هر بخش از زندگی را که خواست مر ود زادانه به تصوير بکشد. ‎coat of‏ هنرمند رمانتیک میتواند من وجودی خود را در هنر مستقر ازد. ‏۳ رمانتیک مکتب دل است و بدون قید و بند سخن میکوید . ‏23232323207 *رمانتیکها با نوعی حالت عارفانه به زندگی مینگرند. 

صفحه 20:


صفحه 21:
برخی از مشهو رترین هنرمندان رمانتیک عبارتنداز: يوشكين» لرماننوف» شاند ره ينوكف ى كه شاعر هستند. : كه رمان نويس بودند. ويكتوره وكوء كوته : كه شاعر ونويسنده بودفد. براى مطالعه آثار رمانتيكها مى قوان به صفحات ۰ و ۲۰۱ کناب مراجعه نمود. 

صفحه 22:
واق ع كرايى (راليسم) رئالیسم مکنبی عینی و غیر شخصی است و قهرمانان رمانهای رئالیستی نه افرادی غیر عادی بلکه از مردم عادی هستند. ادبیات رثالیسی (واق عگرایانه) موضوع کار خود را در جامعه معاصر و ساخت و سا لآن مى يافت و از سال ۱۸۳۰ به بعد پا به عرصه ظهو رگذاشت. 

صفحه 23:
عوامل ظهو راين مکنب ۰ ۱- شمار زیادی از نویسندگان و هنرمندان نه چندان مشهور» که خود پرستی رمانتیکها را مسخره م ی کردند. ۳- وجود کار وکاتوریستها و نقاشان مکنب بارپیزو ن که در برابر واقعیت کریزی رمانتیکها واکتش نشان می دادند و خواهان مشاهده مستقیم طبیعت بودند. 

صفحه 24:
از سال ۱۸۵۰ به بعدء واق ع گرایی دو شاخه می شود: |- واقع كرايى هنرى كه مكتب هنر براى هنو 39۲0 3 است. 7- واق ع كرايى علمى يا طبيعت كرايى كه اميل زولا (رمان نويس فرانسوى) از آن دفاع م ی کند ۰ 

صفحه 25:


صفحه 26:
ا لانتل رگزابی انعفادی: ‎EF oils‏ ‎pee‏ ‎are‏ ی من 

صفحه 27:
طبیعت گرایی ( ناتورالیسم) ‎٠‏ طبیعت گرایی در قدیم به معنایی به کار میرفت که ماده ‎ae‏ و لذت جویی و هرگونه دی ن گریزی را در برمی فت. ‏به بیان کلی ناتورالیسم فلسفه ای است که ذهن را ‏وابسته به طبیعت مادی میدانند نه مقدم ب رآن ‏در ادبیات و هن رگرایشی است که از واق ‎LIS‏ ‏(رئالیسم) سرجشمه میگیرد. اما با آن متفاوت است. ‏در نقاشی نقاش طبیعنگ را نقاشی بود که میکوشید تا ‏ااا به طور دقيق تقليد و 

صفحه 28:
مهمترين عناص رآثار ناتوراليسم ۰ از نظر موضوع: د اتوراليسم جه در رمان و جه در نمايش نامهء همواره لصوا كر طبقات زحصكةر است: به همین سبب آن را شع ر تهی دستان ‎CF‏ ‏افده ‎.١‏ افشاى بيعدالتيهاى ينهان ‏۲ توصیف مفصل فضای صحنهها. ‏۳. نویسنده باید مشاهده و تجربه را د رآثار خود به کار ببرد. ‏۴ برای تحلیل ابتذال حاکم بر جوامع» همه واقیعها را بر ملا میکردند. ‏برخی از نویسن دگان معروف نائورالیست عبارتند از؛ گرهارت بوهانها و پتیان هنر یک ایبسین» جان اشتاین بک. 

صفحه 29:
ی ۲ لقب «شعر تهی دستان» + به لحاظ موضوع اتورالستها در مان و نمایش نامه که همواره تصویرکر طبقات زحمتسکش جامعه است, آن را «شع رتهی دستان»کفتهاند.. زبانآثارنتورالیستی؛ جكونه زبانى است؟ زبان محاوره است آنها همان جملات را به كار ميبرند كه افراد استعمال میکنند. 

صفحه 30:
نماد گرایی (سمبولیسم) * بنیا ن گذا این مکنب شارل بودلر (۱۸۲۱-۱۸۶۸) بود كه به دنبال طبیعت گراییها ی افراطی موپاسان و فلوبر و شاعران مكتب هنر برای هنرء به وجود آمد. بودلر زبان نمادین را اساس کار خود قرار داد. تعریف سمبولیسم: سمبولیسم هنر بیان افکار و عواطف نه از واه شرح مستقیم» نه بوسیله قشبیه آشکا رآن افگار و عواطف به تصویرهای عینی ملموس, بلکه از طریق اشاره به چگونگ یآنها» استفاده نمادهایی بدون توضیح برای ایجاد آن عواطف و افکار که در ذهن خواننده است. در ادبیات فارسی» در حوزه ادبیات عرفانی به شیوه نما دگرایی عم ل کرده است 

صفحه 31:
برخی اصول سمبولیسم ۰ |. حالت اندوه بار و ماتم زای طبیعت و مناظر و حوادئ ی که مايه يأس و عذاب نگرانی و ترس انسان میشوند. ۳ دور شدن از واقعیتهای عینی و نزدیکی به واقعیتهای ذهنی ۳ نظر سمبولیستها درباره طبیعت» عبارت از زندگی روحی خود آنهاست. نکنه: «بودلر» و «رمبد» از نخستی ن کسانند که به شع رآزاد روی آوردند و شکل شعر منئور را به کا رگرفتند. 

صفحه 32:
برخی از بزرگان مکنب سمبولیسم شارل پیربودلر: شاعره منتقد و مترجم فرانسوی - اثر مشهو را و گلهای ow ‏ان آرئور رمبو: شاعر فرانسوی - دفترهای مشهور شع را واشراق»‎ در دوزخ. استفان مالا ر مه: از شاعران سمبولیست فرانسه - مهمترین دفتر شعرش 8 بعد زظهر يك كون» نظم و نثر از رایوند: شاعر انگلیسی و از پشگامان نیضت تصوي ركرايى» مجموعه اشعار او» شخصینهاء ضربات منقابل و اثر حماسی سرودهاست. ادكار ‎AL.‏ بو: شاعر و نویسنده آمریکایی - نخستین مجموعه اشعا راو - تیمور لنگ» مشهورترین شعر پوء ك)(2: كه بيانك راندوه شاعر در مرى زنى زيباست. ازداستانهاى مشهو راو جنايت د ركوى غسالخانه» نامه دزديده شده» سوسک طلايى و سایه» است. 

صفحه 33:
پیروآن محبولیصم در قرن بيستم ‎٠‏ بزركترين نويسنده سمبوليست در قرن بيستم مارسل يروستء نويسنده رمان بزرك «در جست و جوى زمان از دست رفته» است. هدف نویسنده رخنه به فراسوی واقعیت و جست و جوی جهان ی آرمانی است. دو شاعر نمادگر ی آلمان: راینرمریادبلکه و استفا نگثورک هستند که از سمبولیستهای فرانسه تأثیر یذ یرفتند 

صفحه 34:
شارل بودلر جهان را چگونه می بیند؟ + در نظر بودلر» جهان جنگلی است مالامال از علایم و اشارات که مردم عادی از درک حقیقت آنها عاجزند و تنها شاعر با قدرت اد راک ی که دارد» به وسیله تسیر و تعبی این علایم میتواند آن را احساس کند. 

صفحه 35:


صفحه 36:
ادبیات اروبا در فرن بیستم جنگ جهانى مكتب هاى نوين در نخستین دهه ی سده ی بیستیم » رقابت های مستعمراتی آلمان شذت گرفت . به همین دلیل ؛ انگلستان سلسله اتحاهایبی رادر اروپا تشکیل داد . در نتبجه ؛ اروپا که به علت رقات های سیاسی ‏ اقتصادی » ونظامی قدرت های بزرگ در آستانه ی جنگ قرار گرته بود » صحنه ی مسابقات تسلیحاتی شد. ندیشمندان قرن نوزدهم» قرن آینده را قرن سعادت بشر می پنداشتند وبسیار به آن دل بسته بودند اما این آرزو به أس بدل شد.زیرا پس از اوّلین دهه های قرن بیستم » جنگ جهانی اوّل درگرفت وثابت کرد که انسان با سعادت حقیقی قرن ها فاصله دارد. "هدرن کودن و آندیشه ی نوگرایی در جنگ جهانی دوم ( ۱۹۳۹-۱۹۴۵)نیز چهره ی خود را نشان داد . این جنگ که نسبت به جنگ اوّل بسبار مخرب تر و کاربرد ماشین در بود,سر انجام با فکست آلمان و تسلیم بدون قید شرط این کشور پایان پذیرفت . "بروز دو جنگ جهانی ال و دوم در فاصله ی اندک» متفگران جدید را بر آن داشت تا علل اين دو پدیده را پی جویی کنند .نخستین پرسش این بود که چرا بشریت مدرن و آگاه غرب به جای حرکت در مسیر واقعی انسانی » در سیر جدیدی از بربریت افتاد. 

صفحه 37:
- ع مكتب دادائيسم در سال ۱۹۱۶ مكتب دادائيسم ظهو ركرد . هنرمندان بير و اين مكتب از افلاس عقل دم می زدند. این مکنب »روشی ضدهنری داشت و واکنشی عصیانگ رایانه دربرابر هر نهاد و بنياد وست بود. مکتب دادائیسم هرچند با بی مهری مواجه شد و مقبول هیچ کس واقع نگردید اما زمینه را برای طهور مکتب اصیل و انسانی و هم گرایی ( سور رئالیسم) آماده کرد. دادائیست ها با هر نظامی مخالف بودند واز نظ رآنان / بهترین نظام بی نظامی بود . مکتب دادا را جوانی بنام تریستان تزارا از اهالی رومانی و دوستانش طرح ریز ی کردند . “آنان به نویسن دگان توصیه می کردند که روز نامه و قبجی بردارند وکلمات را از هم جدا کنند ود رکیسه بریزند وتکان دهند وبعد آن ها را کنار هم بگذارند. دادائیسم با هیچ يك از قوانین طبقه بندی هنر و زیبا شناسی همخوانی ندارند وپیروا نآن بیش از حد به پوچی امور جهان معنقد ند. 

صفحه 38:
مکتب سوررئالیسم بت رتالیس را نخستين بار 3 ‎ra‏ لت( داي درام سو 0 اك انيم در سال 1411 نخستين كتاب سور رثالستی با عنوان ميدان هاى مغنا طیسی » به قلم آندره برتون و يك از همکارآنش منتشر شد. اندره برتون ۵ فقرات سوررثالسم است » که در سال ۱۸۹۶ لالد قرا هديا ند .در سن خدمت سربازی بوده جنک 7 آغاز شد اد دار ‎os 32 Sang il‏ 20981 وموجی و باعث آشْنا ابي برتون ت جدید فرویا در زمینه روان ‎oes‏ ‏ناخود آگاه شد . آين عامل جوهره ی سوررئالیسم بود 

صفحه 39:
برخی از مواد مرام نامه سوررثالیسم ۱- دو حالت ظاه رآمتناقض »روءیا و واقعیت؛ در آينده به یک جو واقعیت مطلق » يك فرا واقعيت - مبذل خواهند شد. ۲-سوررنالیسم ‏ اندیشه ی القا شده در غیاب هر گونه نظارت عقل و فارغ از هر نوع نظارت هنری یا اخلاقی است. ۳-ما با دییات کاری نداریم اما اکر لازم شود » مثل هر كس ديكرى مى توانيم از آن استفاده کنیم. ۴- سوررئالسم نه یک وسیله بیان جدید است ونه چیزی ساده تر و نه حتّی یک ما بعدالطبیه ی شعر » بلکه وسیله ای است برای آزادسازی مطلق ذهن و امثال ات ۵- ما مصمم به ایجاد یک انقلاب هستیم . ۶-ما واژه ی سور رثالیسم را با واژه ی انقلاب دریک ردیف قرار داده ایم تا خصلت عینی و بی غرض انقلاب را نشان دهیم . همیه چیز ما را به سمت این باور سوق می دهد که ذهن انسان دارای نقطه ای است که در آن مرگ و زندگی » خبالی و واقعی » گذشته و آینده ‏ انتقال پذیر» بالا وبايين » نقیض هم به نظر نمی رسند. 

صفحه 40:
‎a‏ 5 اع دو چهره ی مشهور مکتب سوررتالیسم ‏۰ 1- فدریک و کارسبت لور کا(۱۹۳۶-۱۸۹۹) -بزرک ترین شاعر سوررئالیسم اسپانیا ویکی از چهره های انقلابی در حوزه ی هنر و اندیشه ی جهان است و سرانجام او با کتاب (( شاعر درنبویورک)) به سورر ثالیسم رو آورد» اساس شعر لور کا ترانه های عامیانه است که در قالبی شاعرانه و خلاق ریخته شده است . او شاعر» موسیقی دان » نقاش » نمایش نامه نویس و سخنرانی چیره دست بود . معاصرانش وی را آخرین شاعر حماسه سرای اسپانیا می دانسته اند. ‏۰ ۲- لوبی آراکون (1۹۸۲-۱۸۹۷)-این شاعر مشهور فرانسوه هواخواهان دادائیسم بود و بعد ها به سور رئالیست ۵ پیو ت ‎١‏ | ‏الرحمان جامی » شاعر بزرک ایرانی بود ویکی از از جامی » مجنون السا نام نهاد . السا نام همسر 1 ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 41:
۰ یکی از متفگران غربی به نام اسوالد اشینگر درخلال جنگ جهانی اوّل ۱۹۲۸ کتابی با عنوان انحطاط غرب نوشت و در آن اعلام کرد که تقدن غربی و ارزش های مسلط آن به بایان خود نزدیک می شود .قبود و سنت هایی که جامعه برپاداشته است در حال متلاشی شدن و رشته های پیوند دهنده ی زندگی و همراه با آن » یگانگی تفکر و فرهنگ در حال گسستن هستند. جهل و يك سال بعد در سال ۱۹۵۹ یک دیگر از متفکران غربی اعلام کرد که ما در پایان دورانی هستیم که عصر مدرن نامیده می شود ودرپی آن ءدوران پسا مدرن فرا می رسد.دراین دوران » چشم انداز های تاریخی ای که مشخصه ی فرهنگ غربی بوده اند » اعتبار خود را از دست می دهند. این دو دید گاه اگر چه تا حدود ی متضاد یک دیگرند اما با هم نقاط مشترکی نیز دارند . ظاهرامفهوم پست مدرنیسم را اوّلين با فدریکو دی اونیس نویسنده اسپانیایی » در کتاب گزیده ی شعر خود به کار برد. 

صفحه 42:
پست مدر نسم ۰ چنان چه از نام پست مدرن پیداست - یعنی ادعای بر گذشتن از ‎areal se‏ مور ينسم در ‎Ai‏ آن اوه ای بود که از سنت قرادر مي رفت ابنابر ین پست مدرئیسم هم از مدرنیسم وهم از سنت فرآتر خواهد بود . به بیان دیگر »اصل اوّل در پست مدرنیسم هم این است که مدرنیسم اعتباری ندارد. دوران مدرن ماقبل پست مدرنیسم »در حقیقت درجار جوبى قرا ی كرفت . أبن جهار جوب به زذد كى معنا مى ب اس ل ا اصرسازنده ی آن خرد » حقیقت» سنت »۱ و تاريخ بود .اما يست مدرئيس يران امست كه جون ابن مفاهيم ب شكافى ها نجزيه و تحليل كرايانه ى امروز سا کر نیت ؛ معانی خود را یکسر ز دست داده اند و تمامی نظر یات استوار بر هيم مطلق حقیقت » ابدثولوزى» علوم وخرذ »درواقع جيزي نيستند مكر ۰ ساختار ها . حقيقت است به ی دیوار به دیور بسیاری ا ا 

صفحه 43:
اصول پست مدرنیسم ۰ اصل اوّل :انکار حقيقت و بی اعتباری سّت و مدرفیسم . ۰ اصل دوم : انكار واقعيّت: براساس این مکتب » هیچ واقعیت نهایی وجود ندارد. ۰ اصل سوم : زندگی انسان » یک وانمود گر به جای واقعیت است؛ ازاین روغیر واقعی است. ۰ اصل چهارم : پست مدرنیسم بر بی معنایی استوار است ۰ ‎٠‏ اصل ينجم : شك انديشى ؛ بايد به همه جيز شك كرد و هيج چیز را به تمامی نپذیرفت. ‏* اصل ششم: كه ظاهراً تنها اصل مثبت اين نظريه به شمار مى رود » اين است که پست مدرنیسم به گوناگونی و کثرت نظر دارد. بر چند گانگی فرهنگ ها » قومیت و نژاد , جنسیت » حقيقت و حتى خود تأكيد مى كند و ب رآن است که هیچ یک ازاین ها نباید بر دیگری ترجیح داده شود. ‏از جمله نویسندگان پست مدرن خورخه لوییس بورخس آرژانتینی »مارسل روست فرانسوی ۰ .,.. .... وجمیز جویس ایرلندی اشاره کرد. 

صفحه 44:
برخی چهره های شاخص ادییّات فرن بیستم ۱ رام قا کنر( ۱3۳۲ 2310۱۸1۷ ی نیو آلبانی (می سی سى پی)آمریکاستتبامکار وی در رمان نویسی «خشم و هیاهو‌نام دارد. لنت هميتكوى تست از چهر های درخشان ارمان نویسی امریکاست؛ ۰ | از حمله آثار همینگوی : وا ‎donk‏ ‏1 جارو. ۰ نی .اس البوت (1۸۸۸-۱۹۶۵)از آثار مهم او : منظومه ی بلند!:: ۱۸۲۲-۷۰ است ‎BS‏ ‏درایران به نام های سرزمین بی حاصل »خراب آباد و سرزمین هرز ترجمه شده است ۰ آ . ۶ (۴۱٩۱--۱۸۸۲)شاعر‏ و داستان نویس بزرگ ایرلندی است. هر واعتبار جمیز جویس بر پایه ی چهار اثر داستانی استوار شده است : دوبلینی ها ؛ تصویر هترمند درمقام یک مرد جوان »یولیسیز وییداری فين گان ها . 

صفحه 45:
برخی چهره های شاخص ادبیّات قرن بیستم۲ ‎٠‏ فرانتس کافتس کافکا (۱۸۸۳-۱۹۲۴) در شهر پراک زاده شد . کافکا آثار فراوانى دارد اما سه رمان عجیب و ناتمامش به نام های محاکمه » قصر و امریکا ازنبوغ و توانایی او حکایت دارد . ۰ داستان های کافکا داستان هایی بسیار ساده و کاملا قابل درک هستند . سبک و طرح 7«ها چنان ساده و روشن است که حتی کودکان هم می توانند آن ها را ابيا ‎٠‏ ‏(1۹۶۲- ۱۸۷۷) در آلمان زاده شد. پدرش از مبلغان مذهبی در ن طریق با فلفسه وعرفان شرق آشنا شد. این نگ وبویی عرفانی داده است. توان به دميان » گرگ بیابان » گرترود » با مهره های شيشه ای اشاره کرد. 

صفحه 46:
ادیّات جهان عرب ۰ عرب تمامی عمر خود را در کوج وگذار سبری می کرد و محالی برای پرداختن به انوثاع هنو نداشت.زيرا مدنيت که لازمه ی آن زیستن در شهر بود» در زندگی عرب نمی توانست مفهوم داشته باشد.بنابراین » عرب را هنری می بایست که زندگی خانه به دوشی او سازگار باشد و چه هنری کم خرج تر و سبکبار تراز هنر کلامی » یعنی شعر و به . عرب با زمزمه شعر » خویشتن را درسکوت وسکون عناصر بیابان از تنهایی رها می ساخت .بنابراین » شعر » تنها هنر عرب است و او تمامی استعداد هاونبوغ خود را درشعر به کار برده است. 

صفحه 47:
2 1 0 شعر جاهلی و ویژگی های آن دوره ی جاهلی درشعروادب عرب به دوره ی پیش از اسلام در سرزمین حجاز گفته می شود. ویژگی های شعر جاهلی حشی یودن محتوا وبرخورد با طبیعت که بر جریا ن های عاطفی و غریزی استوار است . مسائل معنوی در حذبند و اندازه هابی ساده وسیاری اختلاقبّات برای هم زیستی مسالمت آمیز میان افراد و قبایل . مفاخره و مباهات نسبت به مکارم اجداد وقبایل ونیز هجو و برشمردن معایب حریف وبزرگ جلوه دادن فضایل قبیله واجداد خويش . غرور وعرت نفس که از صفات مهّم مردان بزرگ و شاعران بزرگ منش است. آزادی » رهایی و بی قید وبیند بودن که شاعر جاهلی رادر ابراز نظر گستاخ و شجاع می کرد. 

صفحه 48:


صفحه 49:
شعر در ۰ پس از ظهور اسلام ؛ شعر و شاعر: أندكى دجار ركود شد» زيرا عناصرى كه در دوره ى جاهلى عواطف شعر يواتشكيل:مى داد » اكنون كم رنكي شده بود. مفاخره وبرترى طلبىكو عصبيت وقبيله کرایی» جای خود را وبراذرى دادةا بود ار سر آمدشاعران مخضرم حَسان بن ثابت انصار: به شاعر الثبي است و 2 ای افرادی راکه درنبرد ها شاخص بوده اند » دراشعار او می توان يافت. 

صفحه 50:
۱ شعر در دوره اموی ‎ut ula!‏ از آن که خلافت ابتللامی را به خود اختصافی دادند ‏ مق خواستنک/تائل عصر جاهلی را دوتاه زنده کنند و حامعه را به آن دوره بکشانند اما نتواذلشند.؛زیر | اسلام منطقه رالرزانده و روزكاة” ببقارق ازباورها و اعتقادات ساده یکهنه را به سر آو 93 بود. تنابراین » جامعه دیکر حوصلهری) سادگی نزذیک به بلاهت عصر چاهلی را نداشت + 8وره ی اموی حادنه ی مهّمی د رآتعر رخ نداد اما نطفه ی ادبیات نو ونیرومند عصر عبّاسی دراین دوره بسته شد. - 

صفحه 51:
‎ta‏ ان ‎>” - 3 a . = ۹ ۷۹ pres TCT Ps 5 ns SE a eae Site eas) meee eS De BT Bt TC a ae ‏در فرهنگ شعروادییات ابجاد کرد که این دوره را به ۳ 0 ‎۳ ‎۱۱ ۰۰ eee ee) Le eee Ot Dee ey te ‎۱ Oe ‏غير عرب بود.‎ ‏س7 

صفحه 52:
لك 

صفحه 53:
مسئله ی تعهد در شعر عرب ۰ دسته بندی های سیاسی در مصر پس از انقلاب ومطرح کردن توده‌هابه عنوان قهرمانان سرنوشت ساز کشور ها مسئله ی تعهد درادبیات وهنر را برای اولین بار در ادب عرب مطرح ساخت. 

صفحه 54:
آغاز حرکت شعر آزاد عربی از نظر قالب ‎١‏ قربی در مرحله ی اول » حرکت برای راهایی از الگوهای نامتغیر شعر سنتی است.این رهایی ذر واقع كنار كذاشتن تعداد اركان ونيز جنبه هاي تقارن و توازن اشكال شعرى از قبيل قصيدهى منتى مَخمّس ودوبيتى ونيز آزاد شدن از قيد كذشته است.شاعران بلاد مهجر باى ايجاد تغيير در بند هاى شعر » تلاش هایی کردند ودر راه سرودن شعر سفید ( نظم مرسل) به تجربه هایی دست زدند. 

صفحه 55:
ساخنگی ز شاعرنمابان وناقدان د ‎cele ee‏ سا خی فر دش ومن و لاست 9 عات شد 1 رعسو م ‎ph‏ ا يا تیما در شعر فارسی گشاینده آن بود 

صفحه 56:
شعر فلسطین از ۱۹۴۸۱۷۱۹۱۷ اشعارشعرای فلسطین درباره ی رویداند ۵ ورنج هاومصایب مردم فلسطین است؛ ا زآن هنگام که از جنگال ترک هابه جهنم تحت الحمایگی افتادندوسپس دولت بهود درسال ‎MFA‏ ‏سه ویژگی عمده دراین اشعار چون شاعران یاد شده در فلسطین زندگی کرده واز نزدیک شاهد همه ی رویداد ومشکلاتبوده اند شعر آ«ان ببانگر عواطف احساسات وواکنش اعراب فلسطینی است که مستقیماً در معرض این وقایع قرار داشته اند. موضوع اين است كه كرد مسائل ویژه ی روزء مثل فروش زمین به بهود ی ها وماهیت رهبران وقت فلسطین می چرخد . این نکات ویژه در اشعار شعرای خارج هز فلسطین کم تر بازتاب داشته است. سوم آن که این اشعار بر گسترش مبارزه عیله حکومت تحت الحمایه وصهیونیسم تأکید می ورزد وتوجه اعراب را به خطر موحشی که آینده ی یک سرزمین عربی را تمدید می کرد؛ جلب می کنند. 

صفحه 57:
شکست ژوئن ۱۹۶۷ پس از انقلاب ۱۹۵۲ در مصرءصحنه ی سیاسی جهان عرب تحت اقتدار 0202020 قرار كرفت. وى نماك وحدتءيكانكى ومليّت عرب بود. حمله ی مشترک . (. . ۰ زر له فص ۵ ۱۹۵۶ واتحاد کامل مصر وسوریه در ۱۹۵۸ اعتبار ناصر رابه شدت افزایش.درژوتن ۱۹۶۷جنگ ديكرى آغاز شد . اسرائيل با پیروزی برق آسا دراین جنگ » نار غزه» شبه جزیره ی سیناء بلندی های جولان درجنوب سوریه و کناره ی غربی رود اردن را به تصرف د رآورد. به دنبال شکست ژوئن »شعرهای بسیاری درانتقاد از خود سروده شد که نمایانگر درد و عجزی بود که قلب شاعر عرب را از درون می خورد .از بهترین آثار این دوره شعر سوگواری بر آفتاب ژوئن (۹۶۸)اثر عبدالوهاب البیاتی شاعر عراقی و از پیشگامان شعرای معاصر عرب است. 

صفحه 58:
مشکل فلسطین تمامی شاعران عرب را بدون در نظر گرفتن وابستگی های سیاسی؛ عقیدتی ومذهبی متأثر ساخته است وشعر آن ها چشم انداز ونگرش همانندی را دراین مورد منعکس می سازد. شاعران پیش از رمان نوبس ها ونویسندگان داستان هاي کوتاه ونمایش نامه نویس ها وحتی قبل از مقامات رسمی عرب نسبت به رویداد های فلسطین واکنش نشان دادند. بيش از 94 إنيز رويداد هاي فلسطين وصمائل وابسته به آن » ‎ys‏ شاعران عرب ب تاب مى بافت ولی تشکیل دولت اسرائل که به خراج و آوارگی هزاران فلسطینی از آن منجر شد وشكست هأ بى دربى اعراب درمقابل أسرائيل ناعران عرب را ب نون از و ندیه هی نو مسلح ساخت. در اشعار بیش از ۱۹۴۸حضور مذهب چشم گیر است وپس از این تاریخ »ملی گرایی و انسان دوستى به همراه مذهب »درسطح کسترده ای مطرح می شود. درحالی که شعر پیش از ۱۹۴۸ به بهودیان وبریتانیا به عنوان دشمنان اصلی توجه دادرد »بس ازاین تاریخ وبه دنبال ایجاد دولت اسرائیل ؛توجه کم تری به بهودیان وصهیونیست ان داده شد. رویارویی شاعران با مشکل فلسطین از برخورد ساده وصریح گذر کردوبه نگرشی ضمنی وغیر مستقیم بر پایه ی آشارات تمثیلی وتصاویراسطوره ای رسید. قرازدی ‎hal‏ اه شد که شر السطین به كى هاى خاص خوه دست باو واقعیت که شعر فلسطین پس از ۸ تعالی 5 به انسان هایی مصمم‌مقاوم و طغیانگر است که می توانند شرابط را مطابق ميل خود تغيبر دهنده‌این شعر به ویژه پس از پیدایش ((شعر مقاومت )) یکی از ارکان و عوامل اصلی تشکیل دهنده ی ماهیت فعلی شعر نوین عرب شد. 

صفحه 59:
ادیبات داستانی معاصر عرب ‎٠‏ دردوران جدید دو گرایش عمده را در ادیّات داستانی عرب ‎۰ ‏مي توان بى كرفت . ابن دو كرايش عبارتند از :كرايش تاريخى وكرايش اجتماعى . ‏ظلم وتجاوز عثمانى ها به اعراب كه با قتل وغارت همراه بود»ءتوده هاى محروم رابه عقب ماندكى وبى خبرى ونوميدى سوق مى داد. در اين ميان » روشن فكران عرب كه سلاح كارى مطبوعات رادردست داشتند »برآن شدند تا با روشن کردن آذهان مردم »آنان را عليه ستمكران عثمانى بشورانند. بنابريان »نخست اعراب را به نوعى بازكشت به خويشتن كشانيدند تااحساس حقارت وعادت به ستم بذيرى را درآنان از ميان ببرند .ازاين رو قصد هاى اين دوره با ارتمى الكوى هاى أخلاق 10 ۱۳ ومردمى ها و مبارزه با فساد وتباهى تاريخ را باز كو مى كنند. 

صفحه 60:
‎bina‏ لانت خويش الفا کند. ‎٠‏ از آثاوجرجى#زيدان: ‎٠‏ ابوتشتلم خراسانی» دوشیزه قریش»ناجعه ی رمضان» وس فرغنه »صلاح الدین آنوبی از یبای کربل »عباسه وجعفر برمکی »حجاج بن بوسف واحمد بن 7" طولون. ‎a 

صفحه 61:


صفحه 62:
داستان نویسان بزرگ عرب۳ جبران ابراهیم جبران (۱۸۸۳۶-۱۹۳۱) جبران در لبنان زاده شد.جبران خلیل درسال ۱۹۲۰ در آمریکا انجمن رابطه ی قلمی را به را ه انداخت . جبران خلیل آثار فراوانی دارد که مشهورترین آن کتاب پیامبر است. به طور کلی آثارادبی جبران خلیل جبران را می توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره ی اوّل : چهر ه های لبنانی ؛ اودر این دوره به درد های اجتماعی لبنان می پردازد. دوره ی دوم:دوره ی چنین گفت زرتشت است. دراین مرحله »جبران خلیل می کوشد همانند نیچه »فیلسوف مشهور «سخن بگوید. دوره ی سوم یا مرحله ی مصطفی ؛ درقضّه ی پیامبر در حقیقت مصطفی خود جبران است که فلسفه گرابی را رها کرده و به آرامش رسیده است 

صفحه 63:
نجیب محفوظ در سال 1۹۶۱ به فکر وفلسفه گزایید » شکل توصیفی قصه زا رها کرد ودزصددی رآمد که رد خلال قصه مشکلات فکری را مطرح کند .او در آثاری مانند حکانه نلا بدابه ولا نهایه وحاره العشاق جدال مبان علم ودین وتناقض میان واقعیت انقلاب مصر و آن جه راکه شعر داده می شد »روشن کرده است. محفوظ در سال 1۹۸۸برنده جایزه ادیی نوبل شد. آثار او آیبنه ی جامعه ی مصر است و می توان تاریخ جامعه یمصر را ازدوران اقتدار ناصر تاشکست ۱۹۶۷ رانه خوبی در آن دید. بعضی از آثاز محفوظ عبارتند از : محله ای در قاهره (۱۹۴۶) وراجی برروی رود نیل (1۹۶۶)وسازمان مخفی(1۹۸۵) 

صفحه 64:
یوسف ادریس دکتریوسف ادریس »همانند آنتوان چخوف پزشکی بود که نویسنده ای مشهور شد. یکی از موضوعاتی که ادریس به آن می پردازد مرگ است. ادریس رد آثارش همواره با بدی در گیر است و مقایسه با نجیب محفوظ » رثالیسمی کوبنده ونو را به کار می گیرد .اوپیش از هر چیز به ریشه های مسائل انسانی وافکار فلسفی انسان می پردازد. یوسف ادریس ۳۵۰ داستان کوتاه» ۱۰ رمان و٩‏ نمایش نامه وچندین مقاله از خود به یادگار گذاشته است. از جمله آثار مهم او عبارتند از شب تابستان حاثه ی شرف پایان دنيا سرباز سیاه خانه ای از گوشت 

صفحه 65:


صفحه 66:


• تمدن امروز جهان در يونان آغاز شد .يونانيان اصول و مباني فرهنگ خود را از مصر ،كلده ،آشور ،بابل و ايران وام گرفته بودند؛ اما در اندك مدتي ،چنان عظمتي به آن بخشيدند كه هنوز بعد از گذشت چند هزار سال ،جهان امروز از آن بهره مي­گيرند .هنوز نظريات ارسطو درباره­ هنر و ادبيات همچنان نو و قابل استفاده است و هومر بزرگترين حماسه سراي جهان است و آرشيلو سوفوكل و اوريپيد در نمايش نامه نويسي بي­مانند هستند .تمامي علوم مختلف نخست در اين سرزمين مورد پژوهش و بررسي قرار گرفته است آثار جاودان دوران یونان باستان اطلاعات • كتاب بوطيقا (فن شعر) اثر جاودانه ي ارسطوّ ، ارزشمندي درباره ی شعر و نمايش نامه هاي منظوم يونان به ما مي رساند. قديمترين آثاري كه از يونان باستان برجاي مانده دو اثر حماسي منظوم به نام­هاي ايلياد و اوديسه است كه تصنيف آنها را به هومر نسبت داده اند. • مهمترين واقعه اي كه در ايلياد به نظم كشيده شده است جنگ يونان با ت ُِرواست. ادبيات اروپا و مكتبهاي ادبي ّ • مكتبهاي مختلف ادبي در غرب ،از قرن پانزدهم به بعد ظهور كرده­اند و از اين قرن ،نهضتي نو در ادبيات غرب آغاز شد .اين نهضت را از لحاظ ماهيت و مشخصات به دو دوره مي­توان تقسيم كرد: -1اومانيسم :كه سه چهارم قرن پانزدهم را فرا مي گيرد. -2رنسانس :كه در ربع آخر قرن چهاردهم شروع شد و تا سال 1959م .ادامه داشت. اومانيسم-رنسانس • اومانيسم (انسان گرايي يا فرهنگ دوستي) ،جامعه ی خردگرايانه را بنياد نهاد و مهد اين حركت تازه ايتاليا بود .رنسانس (احيا ،تجديد) در حقيقت ،نوعي بازگشت به دوران ادب و هنر گذشته است .شهر فلورانس ،مهد رنسانس ايتاليا قلمداد مي­شود و با داشتن بزرگان و نوابغي چون پترارك ،ميكل آنژ ،لئوناردو داوينچي، رافائل و ديگران مي­توان آن را روح رنسانس ناميد. مهمترين رخداد جهان يعني انقالب صنعتي ،دستاورد انديشه­ فلورانسيها و سپس اومانيستهاي عصر رنسانس است. دانته (دورانت) آليگيري • دانته ،بزرگترين شاعر ايتاليا در عصر اومانيسم و زمين ­ه ساز رنسانس است .اثر مشهور او كمدي الهي ،نام دارد اين منظومه­ عظيم ،تمثيلي است از سفر روح انسان به سه جايگاه آخرت يعني دورخ ،برزخ (اعراف) و بهشت ال آفريده­ و يك نوع حماسه­ ادبي – ديني است كه كام ً‌ ذهن و تصور دانته است و آنچه به اين اثر ارزش ادبي مي­بخشد تخيل شگفت انگيز نويسنده در تصوير عالم آخرت است .بوكاچير (قصه پرداز ايتاليايي) ،پترارك (شاعر ايتاليايي) جان ميلتون (شاعر مشهور انگليسي) از افرادي هستند كه بيشترين تأثير را از وي پذيرفته­اند. دكامرون چيست؟ • اثر بوكاچيو ،قصه پرداز ايتاليايي است كه شامل مجموعه اي از داستانهاي كوتاه است كه بوكاچيو در آنـها از جامعه ی روزگار خود انتقاد مي كند. كالسيك سيسم • اين مكتب در آغاز قرن هفدهم ميالدي آغاز گرديد و اما مي توان اين تعريف چندان روشن و دقيقي نداردّ ، مكتب را مكتب سنت گرايي در ادبيّات و هنر به ويژه تقليد از نويسندگان باستان دانست. • استاد بزرگ اين مكتب در فرانسه بوالو بود. اصول و قواعد عمده مكتب كالسيك سيسم عبارتند از: • تقليد از طبيعت اين اصل به طور دقيق ،كه چه معنايي دارد توضيح داده نشده اما بوالو ،اديب و منتقد فرانسوي ،گفته است« :حتي يك لحظه از طبيعت غافل نشويد ».شايد مقصود او اين بوده است كه بايد همانند قدما ،طبيعت را محور كار هنري خود قرار داد. ارسطو ،هنر را تقليد از طبيعت مي­داند و معتقد است كه تفاوت هنرها در نوع تقليد است بنا بر اعتقاد كالسيك اين است كه همه چيز گفته شده است. اصول و قواعد عمده مكتب كالسيك سيسم عبارتند از: • اصل عقل • نظر بوالو« ،در اين اصل مي­گويد «:عقل و منطق را دوست بداريد و پيوسته بزرگترين زينت و ارزش اثر خود را از آن كسب كنيد ».به گمان كالسيكها پيروي از عقل اين است كه اثر هنري از عقلي كه هنرمندان باستان در آثار هنري خود بر آن تأكيد كرده­اند پيروي كند. اصول و قواعد عمده مكتب كالسيك سيسم عبارتند از: نزاكت ادبي از نظر اين مكتب ،اثر ادبي بايد از لحاظ اخالقي و تاريخي آن چه را كه با عرف و عادت عمومي موافق باشد ،مطرح كند . اصول و قواعد عمده مكتب كالسيك سيسم عبارتند از: • آموزندگي و خوشايندي • كالسيكها بر اين باورند كه اثر هنري بايد خوشايند و آموزنده باشد و مخاطب نكته­اي از آن فراگيرد و نيز دچار انبساط خاطر شود ،از اين رو آثار آنها بسيار اخالقي و پند آموز است. كالسيک سيستم فرانسه ،نقطه­ اوج كالسيک سيسم اروپاست؛ به خصوص در زمان لويي چهاردهم از مشهورترين هنرمندان كالسيك در انگلستان ميلتون (شاعر بزرگ) ،در آلمان اوپيتز (شاعر معروف) ،در ايتاليا لسينگ (نويسنده و نقاد تئاتر)، گلدوني (نويسنده­ كمدي تئاتر و آلفيوي (گوينده­ تراژدي) را مي­ توان نام برد. آثار كالسيكها :براي مطالعه آثار كالسيكها مي­توانيد به صفحات 193،194.195 ،192كتاب مراجعه كنيد. تقليد از طبيعت نزاكت ادبي اصول مکتب کالسیسم اصل عقل آموزندگي و خوشايندي اسكندر كبير تراژدي استر چهار تراژدی راسین درباره ی ایران بايزيد مهرداد چند تن از هنرمندان كالسيك اروپا با اثر مشهور آنان • بوالو :اثر مشهور او كتاب «فن شعر» است. مولير :اثر مشهور او «نمايش نامه خسيس» است كه به بيشتر زبانهاي دنيا ترجمه شده است. راسين :اثر مشهور او چهار تراژدي است كه به ‏xد. نوعي با ايرانيان در ارتباطن تراژديهاي :استر .اسكندر كبير ،مهرداد و بايزيد است. عصر روشنگري و رومانتيسيسم • جنبش رمانتيسيسم ،با انديشه­هاي ژان ژاك روسو و ولتر در ربع سوم قرن هجدهم با انديش ­ه روشنگري آغاز گرديد و با انتشار ترانه­هاي غنايي ،اثر كالريج و ويليام ورازورت در انگلستان ،جنبش رمانتيك ،به معناي واقعي آن ،خود را به جهان معرفي كرد. برخي تعريفها درباره ی رمانتيسيسم عبارتند از: هنر كالسيك ،محدود و متناهي را تصوير مي­كند اما هنر رمانتيك نامحدودواليتناهي را نيز در نظر دارد و از آن خبر مي­دهد. رمانتيسيسم در هر زماني ،هنر روز است و كالسيسيسم ،هنر روز قبل. كوشش براي فرار از واقعيت. -شيوه­ افسانه­اي و جادويي نوشتن. مهمترين تفاوت كالسيسيسم و رمانتيسيسم • :اين است كه كالسيكها ايده­آل هستند ،يعني در هنر فقط خوبي و زيبايي را مي­خواستند .در حالي كه رمانتيكها مي­كوشند عالوه بر زيباييها ،زشتي­ها و بديها را هم نشان دهند. مهمترين اصول رمانتيسيسم عبارتند از: • -1آزادي :بدين معني كه هنرمند هر بخش از زندگي را كه خواست م ­ي تواند آزادانه به تصوير بكشد. • -2شخصيت :هنرمند رمانتيك مي­تواند من وجودي خود را در هنر مستقر سازد. • -3هيجان و احساسات :رمانتيك مكتب دل است و بدون قيد و بند سخن مي­گويد . • -4كشف و شهود :رمانتيكها با نوعي حالت عارفانه به زندگي مي­نگرند. آزادي شخصيت اصول رمانتيسيسم كشف و شهود هيجان و احساسات برخي از مشهور ترين هنرمندان رمانتيك عبارتنداز: پوشكين ،لرمانتوف ،شاندره پتوفي كه شاعر هستند. والتر اسكات ،گوستاو فلوبر :كه رمان نويس بودند. ويكتورهوگو ،گوته :كه شاعر و نويسنده بودند. براي مطالعه آثار رمانتيكها مي توان به صفحات 200و 201كتاب مراجعه نمود. واقع گرايي (رئاليسم) • رئاليسم مكتبي عيني و غير شخصي است و قهرمانان رمانهاي رئاليستي نه افرادي غير عادي بلكه از مردم عادي هستند .ادبيات رئاليسي (واقع گرايانه) موضوع كار خود را در جامعه معاصر و ساخت و مسائل آن مي يافت و از سال 1830به بعد پا به عرصه ظهور گذاشت. عوامل ظهور اين مكتب • -1شمار زيادي از نويسندگان و هنرمندان نه چندان مشهور ،كه خود پرستي رمانتيكها را مسخره مي كردند. -2وجود كاروكاتوريستها و نقاشان مكتب باربيزون كه در برابر واقعيت گريزي رمانتيكها واكنش نشان مي دادند و خواهان مشاهده­ مستقيم طبيعت بودند. از سال 1850به بعد ،واقع گرايي دو شاخه مي شود: -1واقع گرايي هنري كه مكتب هنر براي هنر ،مدافع آن است. -2واقع گرايي علمي يا طبيعت گرايي كه اميل زوال (رمان نويس فرانسوي) از آن دفاع مي كند . رئاليسم ابتدايي واقع گرايي سوسياليستي انواع رئالیسم واقع گرايي انتقادي واقع گرايي جادويي رئاليسم به انواع زير تقسيم مي شود -1رئاليسم ابتدايي :در حقيقت رئاليسم ابتدايي خود را متعهد به باز آفريني دقيق و كامل و صادقانه­ي محيط اجتماعي و جهان معاصر مي­بيند و آن را بسيار ساده و همه فهم بيان مي كند .نمونه خوب اين نوع ،داستان xگوگول» است. كوتاه « شنل »‌ نوشته­ « -2واقع گرايي سوسياليستي :از سال 1921در شوروي آغاز و به شرح داستانهاي انقالب و مبارزه­ مردم اختصاص يافت و بنيان اين مكتب بر «‌تأكيد بر روي كار»‌ بنا شده است .از اين رو هنرمند بايد مردم را به كار تشويق كند .از نمونه­هاي خوب اين نوع رئاليسم" :سيمان" اثر «گالدكوف»" ،ولگا به خزر مي­ريزد" اثر « پيلناك » مي­باشد. -3واقع گرايي انتقادي :در اين نوع از واقع­گرايي ،معمو ً ال قهرمانان داستان از محيط خويش جلوترند و براي رسيدن به اجتماعي تازه تالش مي­كنند. بنيان گذاران اين مكتب ماكسيم گوركي است و نويسندگاني چون ويليام فاكز و ارنست همينگوي در اين مكتب جاي م ­ي گيرند. -4واقع گرايي جادويي :بنيان­گذار اين مكتب گابريل كارسيا ماركز نويسنده رمان «صد سال تنهايي» است .ماركز در آثارش از تخيل ،اسطور ،جادو و عجايب استفاده مي­كند .اما نوشته­هاي او به شدت تعهد آميز و واقع گرايانه است. در اين داستانها همه چيز عادي است اما يك عنصر غير طبيعي در آنها وجود دارد ،مانند داستان :زيباترين غريق جهان ،اثر ماركز. طبيعت گرايي ( ناتوراليسم) • طبيعت گرايي در قديم به معنايي به كار مي­رفت كه ماده­ گرايي و لذت جويي و هرگونه دين گريزي را در برمي گرفت. به بيان كلي ناتوراليسم فلسفه اي است كه ذهن را وابسته به طبيعت مادي مي­دانند نه مقدم بر آن در ادبيات و هنر گرايشي است كه از واقع گرايي (رئاليسم) سرچشمه مي­گيرد .اما با آن متفاوت است. در نقاشي نقاش طبيعت­گرا نقاشي بود كه مي­كوشيد تا شكلهاي موجود در طبيعت را به طور دقيق تقليد و نقاشي كن مهمترين عناصر آثار ناتوراليسم • از نظر موضوع :ناتوراليسم چه در رمان و چه در نمايش نامه ،همواره تصويرگر طبقات زحمتكش است :به همين سبب آن را شعر تهي دستان گفت ­ه اند. .1افشاي بي­عدالتيهاي پنهان .2توصيف مفصل فضاي صحنه­ها. .3نويسنده بايد مشاهده و تجربه را در آثار خود به كار ببرد. .4براي تحليل ابتذال حاكم بر جوامع ،هم ­ه واقيع­ها را بر مال مي­كردند. برخي از نويسندگان معروف ناتوراليست عبارتند از :گرهارت يوهان­ها و پتيان هنر يك ايبسين ،جان اشتاين بك. لقب «شعر تهي دستان»‌ • به لحاظ موضوع ناتوراليستها در رمان و نمايش نامه كه همواره تصويرگر طبقات زحمتـكش جامعه است ،آن را «شعر تهي دستان»‌گفته­اند. زبان آثار ناتوراليستي ،چگونه زباني است؟ زبان محاوره است آنها همان جمالت را به كار مي­برند كه افراد استعمال مي­كنند. نماد گرايي (سمبوليسم) • بنيان گذار اين مكتب شارل بودلر ( )1821-1868بود كه به دنبال طبيعت گراييهاي افراطي موپاسان و فلوبر و شاعران مكتب هنر براي هنر ،به وجود آمد .بودلر زبان نمادين را اساس كار خود قرار داد. تعريف سمبوليسم :سمبوليسم هنر بيان افكار و عواطف نه از راه شرح مستقيم ،نه بوسيله تشبيه آشكار آن افكار و عواطف به تصويرهاي عيني ملموس ،بلكه از طريق اشاره به چگونگي آنها، استفاده نمادهايي بدون توضيح براي ايجاد آن عواطف و افكار كه در ذهن خواننده است .در ادبيات فارسي ،در حوزه­ ادبيات عرفاني به شيوه­ نمادگرايي عمل كرده است برخي اصول سمبوليسم • .1حالت اندوه بار و ماتم زاي طبيعت و مناظر و حوادثي كه مايه­ يأس و عذاب نگراني و ترس انسان مي­شوند. .2دور شدن از واقعيتهاي عيني و نزديكي به واقعيتهاي ذهني .3نظر سمبوليستها درباره­ طبيعت ،عبارت از زندگي روحي خود آنهاست. نكته« :بودلر» و‌«رمبو»‌از نخستين كسانند كه به شعر آزاد روي آوردند و شكل شعر منثور را به كار گرفتند. برخي از بزرگان مكتب سمبوليسم شارل پيربودلر :شاعر ،منتقد و مترجم فرانسوي – اثر مشهور او گلهاي بدي. ژان آرتور رمبو :شاعر فرانسوي – دفترهاي مشهور شعر او اشراق، فصلي در دوزخ. استفان ماالرمه :از شاعران سمبوليست فرانسه – مهمترين دفتر شعرش – بعدازظهر يك فون ،نظم و نثر ازراپوند :شاعر انگليسي و از پيشگامان نهضت تصوير گرايي ،مجموعه اشعار او ،شخصيتها ،ضربات متقابل و اثر حماسي سرودهاست. ادگارآلن پو :شاعر و نويسنده­ آمريكايي – نخستين مجموعه­ اشعار او – تيمور لنگ ،مشهورترين شعر پو ،كالغ :كه بيانگر اندوه شاعر در مرگ زني زيباست .ازداستانهاي مشهور او ـ جنايت در كوي غسالخانه ،نامه­ دزديده شده ،سوسك طاليي و سايه ،است. • بزرگترين نويسنده­ سمبوليست در قرن بيستم مارسل پروست ،نويسنده­ رمان بزرگ «در جست و جوي زمان از دست رفته»‌ است .هدف نويسنده رخنه به فراسوي واقعيت و جست و جوي جهاني آرماني است .دو شاعر نمادگري آلمان :راينرمريادبلكه و استفان گئورك هستند كه از سمبوليستهاي فرانسه تأثير پذيرفتند شارل بودلر جهان را چگونه مي بيند؟ • در نظر بودلر ،جهان جنگلي است ماالمال از عاليم و اشارات كه مردم عادي از درك حبقيقت آنها عاجزند و تنها شاعر با قدرت ادراكي كه دارد ،به وسيله­ تفسير و تعبير اين عاليم مي­تواند آن را احساس كند. ادب ّیات اروپا درقرن بیستم •جنگ جهانی مکتب های نوین شدت گرفت .به در نخستین دهه ی سده ی بیستیم ،رقابت های مستعمراتی بریتانیا با آلمان ّ ‏xکیل داد .در نتیجه ،اروپا که به علت همین دلیل ،انگلستان سلسله اتحاهاییی رادر اروپا تش رقابت های سیاسی ،اقتصادی ،ونظامی قدرت های بزرگ در آستانه ی جنگ قرار گرته بود ، صحنه ی مسابقات تسلیحاتی شد. •اندیشمندان قرن نوزدهم ،قرن آینده را قرن سعادت بشر می پنداشتند وبسیار به آن دل بسته اول اولین دهه های قرن بیستم ،جنگ جهانی ّ بودند ا ّما این آرزو به یأس بدل شد.زیرا پس از ّ درگرفت وثابت کرد که انسان با سعادت حقیقی قرن ها فاصله دارد. ‏xه ی نوگرایی در جنگ جهانی دوم ( )1939-1945نیز چهره ی خود را •مدرن کردن و اندیش اول بسیار مخرب تر و کاربرد ماشین درآن بیش تر نشان داد .این جنگ که نسبت به جنگ ّ بود،سر انجام با شکست آلمان و تسلیم بدون قید شرط این کشور پایان پذیرفت . دوم در فاصله ی اندک ،متفکّ ران جدید را برآن داشت تا علل این اول و ّ •بروز دو جنگ جهانی ّ دو پدیده را پی جویی کنند .نخستین پرسش این بود که چرا بشریت مدرن و آگاه غرب به جای حرکت در مسیر واقعی انسانی ،در مسیر جدیدی از بربریت افتاد. مکتب دادائیسم در سال 1916مکتب دادائیسم ظهور کرد .هنرمندان پیرو این مکتب از افالس عقل دم می زدند. این مکتب ،روشی ضدهنری داشت و واکنشی عصیانگرایانه دربرابر هر نهاد و بنیاد وس ّنت بود. مکتب دادائیسم هرچند با بی مهری مواجه شد و مقبول هیچ کس واقع نگردید ا ّما زمینه را برای ظهور مکتب اصیل و انسانی و هم گرایی ( سور رئالیسم ) آماده کرد. دادائیست ها با هر نظامی مخالف بودند واز نظر آنان ،بهترین نظام بی نظامی بود . مکتب دادا را جوانی بنام تریستان تزارا از اهالی رومانی و دوستانش طرح ریزی کردند . •آنان به نویسندگان توصیه می کردند که روز نامه و قیچی بردارند و کلمات را از هم جدا کنند ودرکیسه بریزند وتکان دهند وبعد آن ها را کنار هم بگذارند. دادائیسم با هیچ یک از قوانین طبقه بندی هنر و زیبا شناسی همخوانی ندارند وپیروان آن بیش از حد به پوچی امور جهان معتقد ند. مکتب سوررئالیسم • واژه سوررئالیسم را نخستین بار گیوم آپو لینز ()1918-1880برای نامیدن یکی از نمایش نامه هایش به کار برد و آمن را درام سوررئالیسم نامید .هدف آپولینز این بود که اثر خود را نوعی شعر خیالی و تفننی بی معرفی کند. سابقه ّ • در سال 1921نخستین کتاب سور رئالیستی با عنوان میدان های مغنا طیسی ،به قلم آندره برتون و یک از همکارانش منتشر شد. • اندره برتون در حقیقت ستون فقرات سوررئالیسم است ،که در سال 1896 در نرماندی فرانسه به دنیا آمد .در سن خدمت سربازی بود که جنگ آغاز شد .کار در بهداری ارتش وروبه رو شدن با انبوه زخمی ه و موجی ه باعث آشنایی برتون با نظریات جدید فروید در زمینه روان کاوی و ضمیر ناخود آگاه شد .این عامل جوهره ی سوررئالیسم بود. برخی از مواد مرام نامه سوررئالیسم • • • • • • • -1دو حالت ظاهراًمتناقض ،روءیا و واقعیت ،در آینده به یک جو واقعیت مطلق مبدل خواهند شد. ،یک فرا واقعیت – ّ -2سوررئالیسم ،اندیشه ی القا شده در غیاب هر گونه نظارت عقل و فارغ از هر نوع نظارت هنری یا اخالقی است. -3ما با ادب ّیات کاری نداریم ا ّما اگر الزم شود ،مثل هر کس دیگری می توانیم از آن استفاده کنیم. -4سوررئالیسم نه یک وسیله بیان جدید است ونه چیزی ساده تر و نه ح ّتی یک ما بعدالطبیه ی شعر ،بلکه وسیله ای است برای آزادسازی مطلق ذهن و امثال آن . -5ما مصمم به ایجاد یک انقالب هستیم . -6ما واژه ی سور رئالیسم را با واژه ی انقالب دریک ردیف قرار داده ایم تا خصلت عینی و بی غرض انقالب را نشان دهیم . همیه چیز ما را به سمت این باور سوق می دهد که ذهن انسان دارای نقطه ای است که در آن مرگ و زندگی ،خیالی و واقعی ،گذشته و آینده ،انتقال پذیر ، باال وپایین ،نقیض هم به نظر نمی رسند. دو چهره ی مشهور مکتب سوررئالیسم • -1فدریکوگارسیــا لورکا(- )1936-1899بزرگ ترین شاعر سوررئالیسم اسپانیا ویکی از چهره های انقالبی در حوزه ی هنر و اندیشه ی جهان است و سرانجام او با کتاب (( شاعر درنیویورک)) به سوررئالیسم رو آورد ،اساس شعر لورکا ترانه های عامیانه است که در قالبی شاعرانه و خ ّ الق ریخته شده است .او شاعر ،موسیقی دان ،نقّاش ،نمایش نامه نویس و سخنرانی چیره دست بود .معاصرانش وی را آخرین شاعر حماسه سرای اسپانیا می دانسته اند. • -2لویی آراگون (-)1982-1897این شاعر مشهور فرانسوی ابتدا از هواخواهان دادائیسم بود و بعد ها به سور رئالیست ه پیوست .او در میدان جنگ ،شعر مقاومت فرانسه را گرد آوری کرد .آراگـون شیفته ی عبد الرحمان جامی ،شاعر بزرگ ایرانی بود ویکی از منظومه هایش را به تقلید از جامی ،مجنون ِالسا نام نهاد .السا نام همسر آراگون است وشعر مشهور چشمان السا ،از مشهور ترین اشعار اروپایی ،درباره ی او سروده شده است. پست مدرنیسم یا فرا نو گرایی اول 1928 • یکی از متفکّ ران غربی به نام اسوالد اشپنگر درخالل جنگ جهانی ّ تمدن غربی و کتابی با عنوان انحطاط غرب نوشت و در آن اعالم کرد که ّ ارزش های مسلط آن به پایان خود نزدیک می شود .قیود و س ّنت هایی که جامعه برپاداشته است در حال متالشی شدن و رشته های پیوند دهنده ی زندگی و همراه با آن ،یگانگی تفکر و فرهنگ در حال گسستن هستند. • چهل و یک سال بعد در سال 1959یک دیگر از متفّکران غربی اعالم کرد که ما در پایان دورانی هستیم که عصر مدرن نامیده می شود ودرپی آن ،دوران پسا مدرن فرا می رسد.دراین دوران ،چشم انداز های تاریخی ای که مشخصه ی فرهنگ غربی بوده اند ،اعتبار خود را از دست می دهند. • این دو دید گاه اگر چه تا حدود ی متضاد یک دیگرند اولین با امًارهاظ .دنراد زین یکرتشم طاقن مه اب اّمفهوم پست مدرنیسم را ّ فدریکو دی اونیس نویسنده اسپانیایی ،در کتاب گزیده ی شعر خود به کار برد. پست مدرنیسم ادعای بر گذشتن از • چنان چه از نام پست مدرن پیداست – یعنی ّ مدرنیسم .مدرنیسم در حقیقت آن شیوه ای بود که از س ّنت فراتر می رفت ؛بنابراین پست مدرنیسم هم از مدرنیسم وهم از س ّنت اول در پست مدرنیسم هم فراتر خواهد بود .به بیان دیگر ،اصل ّ این است که مدرنیسم اعتباری ندارد. • دوران مدرن ماقبل پست مدرنیسم ،درحقیقت درچارچوبی قرار می گرفت .این چهار چوب به زندگی معنا می بخشد و عناصرسازنده ی آن خرد ،حقیقت ،س ّنت ،اخالق و تاریخ بود .ا ّما پست مدرنیسم برآن است که چون این مفاهیم با موشکافی های تجزیه و تحلیل گرایانه ی امروز سازگار نیستند ،معانی خود را یکسره از دست داده اند و تمامی نظریات استوار بر مفاهیم مطلق حقیقت ،ایدئولوژی،علوم وخرد ،درواقع چیزی نیستند مگر مشتی ساختار های تصنعی .حقیقت نسبی است و همسایه ی دیوار به دیوار بسیاری از مفاهیم دیگر قرار می گیرد. اصول پست مدرنیسم اول :انکار حقیقت و بی اعتباری س ّنت و مدرنیسم . • اصل ّ • دوم :انکار واقع ّیت :براساس این مکتب ،هیچ واقعیت نهایی وجود ندارد. اصل ّ سوم :زندگی انسان ،یک وانمود گر به جای واقعیت است؛ ازاین • اصل ّ روغیر واقعی است. • اصل چهارم :پست مدرنیسم بر بی معنایی استوار است . • ‏xی ؛ باید به همه چیز شک کرد و هیچ چیز را به تمامی نپذیرفت. اصل پنجم :شک اندیش • اصل ششم :که ظاهر ًا تنها اصل مثبت این نظریه به شمار می رود ،این است که پست مدرنیسم به گوناگونی وکثرت نظر دارد .بر چند گانگی فرهنگ ها ، قومیت و نژاد ،جنسیت ،حقیقت و حتی خود تأکید می کند و برآن است که هیچ یک ازاین ها نباید بر دیگری ترجیح داده شود. از جمله نویسندگان پست مدرن خورخه لوییس بورخس آرژانتینی ،مارسل روست فرانسوی ،ساموئل بکت وجمیز جویس ایرلندی اشاره کرد. برخی چهره های شاخص ادب ّیات قرن بیستم • ویلیام فاکنر()1897-1962زاده ی نیو آلبانی (می سی سی پی)آمریکاست.شاهکار وی در رمان نویسی «خشم و هیاهو»نام دارد. • ارنست همینگوی ( )1899-1961از چهر های درخشان رمان نویسی امریکاست. • از جمله آثار همینگوی :وداع با اسلحه ،خورشید هم چنان می درخشد ،زنگ ها برای که به صدا در می آیند ،پیرمردو دریا و برف های کلیمانجارو. • تی .اس .الیوت ()1888-1965از آثار مهم او :منظومه ی بلندthe waste landاست که درایران به نام های سرزمین بی حاصل ،خراب آباد و سرزمین هرز ترجمه شده است . • جمیز جویس()1882- 1941شاعر و داستان نویس بزرگ ایرلندی است. شهره واعتبار جمیز جویس بر پایه ی چهار اثر داستانی استوار شده است :دوبلینی ها ،تصویر هنرمند درمقام یک مرد جوان ،یولیسیز وبیداری فین گان ها . • آلبرت کامو ( )1913 – 1960در خانواده ای فقیر در الجزایر به دنیا آمد . آثار کامو بیان کننده ی توانایی شگرف او در همدردی با انسان ِ از خود بیگانه است . اثر مشهور او «بیگانه » اعتراضی علیه جامعه ی غیر انسانی و فاسد محسوب می شود. از دیگر آثار او :طاعون ،گالیگوال (نمایش نامه ) ،سوءتفاهم (نمایش نامه ) ،حکومت نظامی ، افسانه ی سیزیفوس. برخی چهره های شاخص ادب ّیات قرن بیستم2 • فرانتس کافتس کافکا ( )1883-1924در شهر پراگ زاده شد . کافکا آثار فراوانی دارد ا ّما سه رمان عجیب و ناتمامش به نام های محاکمه ،قصر و امریکا ازنبوغ و توانایی او حکایت دارد . • داستان های کافکا داستان هایی بسیار ساده و کام ً ال قابل درک هستند .سبک و طرح آ« ها چنان ساده و روشن است که حتی کودکان هم می توانند آن ها را بفهمند .نام کافکا همیشه با مسخ همراه است . • هرمان هسه ( )1877 -1962در آلمان زاده شد .پدرش از مبلغان مذهبی در مشرق زمین ( جنوب آسیا ) بود و هسه ازاین طریق با فلفسه وعرفان شرق آشنا شد .این آشنایی به سرتاسر آثار او رنگ وبویی عرفانی داده است. • از آثار او به ترتیب ِ محبوبیت می توان به دِ میان ،گرگ بیابان ،گرترود ، نرگس وزرین دهن ،سیذارتا و بازی با مهره های شیشه ای اشاره کرد. ادب ّیات جهان عرب • عرب تمامی عمر خود را در کوچ وگذار سپری می کرد و مجالی برای پرداختن به انوئاع هنر نداشت.زیرا مدن ّیت که الزمه ی آن زیستن در شهر بود ،در زندگی عرب نمی توانست مفهوم داشته باشد.بنابراین ،عرب را هنری می بایست که زندگی خانه به دوشی او سازگار باشد و چه هنری کم خرج تر و سبکبار تراز هنر کالمی ،یعنی شعر و خطابه . • عرب با زمزمه شعر ،خویشتن را درسکوت وسکون عناصر بیابان از تنهایی رها می ساخت .بنابراین ،شعر ،تنها هنر عرب است و او تمامی استعداد هاونبوغ خود را درشعر به کار برده است. شعر جاهلی و ویژگی های آن • • .1 .2 .3 .4 .5 دوره ی جاهلی درشعروادب عرب به دوره ی پیش از اسالم در سرزمین حجازگفته می شود. ویژگی های شعر جاهلی حسی یودن محتوا وبرخورد با طبیعت که بر جریا ن های عاطفی و غریزی ّ استوار است . درحدبند و اندازه هایی ساده وبسیاری اختالق ّیات برای هم مسائل معنوی ّ زیستی مسالمت آمیز میان افراد و قبایل . مفاخره و مباهات نسبت به مکارم اجداد وقبایل ونیز هجو و برشمردن معایب حریف وبزرگ جلوه دادن فضایل قبیله واجداد خویش . وعزت نفس که از صفات م ّهم مردان بزرگ و شاعران بزرگ منش است. غرور ّ آزادی ،رهایی و بی قید وبیند بودن که شاعر جاهلی رادر ابراز نظر گستاخ و شجاع می کرد. مع ّلقات چیست ؟ • در مکّ ه بازاری وجود داشت که به عکاظ معروف بود در این بازار عالوه بر تجارت نقد شعر نیز رواج داشت.شاعران شعر خود را می خواندند ونقادانی چون نابغه یذبیانی به نقد آن می نشستند.هر قصیده ای که نقّادان آن راتأیید می کردند ،به آب زر ‏xه ودر خانه ی کعبه آویخته می شد .این نوع نوشت قصاید را مع ّلقات می گفتند. شعر در صدر اسالم • پس از ظهور اسالم ،شعر و شاعری اندکی دچار رکود شد ،زیرا عناصری که در دوره ی جاهلی عواطف شعر یراتشکیل می داد ، اکنون کم رنگ شده بود .مفاخره xعصب ّیت وقبیله وبرتری طلبی و گرایی ،جای خود را به برابری وبرادری داده بود .بدین ترتیب ، برخی از شاعران به اسالم گرویدند وتحت تأثیر فرهنگ اسالمی به سرودن اشعاری با مضامین تازه دست زدند .این ضرم شاعران را شاعران ُمخَ َ گویند. می ضرم چیست؟ • ُمخَ َ یعنی شاعرانی که نیمی اززندگانی هنری آنان درعصر جاهلی ونیمه ی دیگر دردوره ی اسالمی سپری شده است. • سرآمدشاعران مخضرم َحسان بن ثابت انصاری ،معروف به شاعر ال ّنبی است .اشعار او گنجینه ای تاریخی درادب اسالمی است؛زیرا بسیاری ازحوادث ،جنگ ها ونام افرادی راکه درنبرد ها شاخص بوده اند ،دراشعار او می توان یافت. شعر در دوره اموی • ُامویان پس از آن که خالفت اسالمی را به خود xدادند ،می خواستند مسائل عصرجاهلی را اختصاص دوباره زنده کنند و جامعه را به آن دوره بکشانند ا ّما نتوانستند.؛زیرا اسالم منطقه رالرزانده و روزگار بسیاری از باورها و اعتقادات ساده یکهنه را به سر آورده بود .بنابراین ،جامعه دیگر حوصله ی سادگی نزدیک به بالهت عصر جاهلی را نداشت .در دوره ی اموی حادثه ی م ّهمی در شعر رخ نداد ا ّما نطفه ی ادب ّیات نو ونیرومند عصر ع ّباسی دراین دوره بسته شد. شعر دوره ی ع ّباسی • درعصر عباسی ،فرهنگ نیرومند اسالمی ازیک سو و فرهنگ های ملل تازه مسلمان از سوی دیگر چنان ظرفیتی در فرهنگ شعروادبیات ایجاد کرد که این دوره را به دوران طالیی اسالمی م ّبدل ساخت. لُم ای دّحدث می نامند ؛ زیرا بیش تر • ادب عباسی را ادب ُم َو َ شاعران و ادیبان این عصر دورگه بودند ؛ یعنی از پدر و مادری زاده شده بودند که یکی عرب و دیگری غیر عرب بو وادب ّیات زاییده یاندیشه ی آنان آمیخته ای از عرب و غیر عرب بود. شعر نوین عرب • • • • شعر امروز عرب شعری است که تا حد زیادی توانسته است خود را از سیره ی آرایه ها و صناعات ادبی گذشته آزاد کند .حتی کشف نفت واستخراج آن دراکثر کشور های عربی وغرقه سدن شیوخ عرب در ثروت نیز باعث نشد تاشاعر عرب سرازریگ بادیه بردارد. سرانجام اشغال مصر توسط ناپلئون وبه دنبال آن باز شدن پای اروپاییان به این سرزمین وبه استعمار کشیده شدن آن از سوی انگلیس ،ساکنان خفته ی وادی نیل را از خوابی گران که قرن ها به طول انجامیده بود ،بیدار کرد.کشفیات باستان شناسان غربی در مصر باعث شد که مصریان به اصالت فرهنگ و عظمت تمدن دیرینه ی خویش پی ببرند وبه خودآیند. در پی همین جریانات ،درزمینه یادبیات وبه ویژه شعر،نوعی بازگشت –ادبی به دوره یهای درخشان ادب عرب – چون عصر اموی وعباسی – رخ داد .شاعران به روش قدما توجه کردند وضمن پرداختن به انسجام شعری ،خویش را ازبند شعر منحط عصر عثمانی آزاد ساختند .این گروه به مقلدان کالسیک های نو مشهور شدند. کالسیک های نو خیلی زود جای خود را به ُرمانتیک ها دادند .دهه ی سوم قرن بیستم با ظهور هجربودند که از لبنان شاعران رمانتیک عرب همراه بود .گروهی از شاعران رمانتیک شاعران بالد َم َ ‏xن دوری از وطن ،دردها و رنج های به آمریکای شمالی وجنوبی مهاجرت کرده بودند.مسائلی چو عمیق زندگی ونوعی گرایش صوفیانه درشعر اینان دیده می شود. هجر ،ایلیا ابوماضی وجبران خلیل جبران را می توان نام برد. • از شاعران َم َ مسئله ی تعهد در شعر عرب • دسته بندی های سیاسی در مصر پس از انقالب ومطرح ‏xابه عنوان قهرمانان سرنوشت ساز کشور ها کردن توده ه مسئله ی تعهد درادبیات وهنر را برای اولین بار در ادب عرب مطرح ساخت. آغاز حرکت شعر آزاد عربی از نظر قالب اول ،حرکت برای • حرکت شعر نو عربی در مرحله ی ّ راهایی از الگوهای نامتغیر شعر سنتی است.این رهایی در واقع کنار گذاشتن تعداد ارکان ونیز جنبه های تقارن و توازن اشکال شعری از قبیل قصیده ی س ّنxxxxت،ی خمس ودوبیتی ونیز آزاد شدن از قید گذشته ُم ّ است.شاعران بالد مهجر بای ایجاد تغییر در بند های شعر ،تالش هایی کردند ودر راه سرودن شعر سفید ( نظم مرسل) به تجربه هایی دست زدند. دستاورد های شعر نو • هنگامی که هیاهوی ساختگی برخی از شاعرنمایان وناقدان دروغین فروبنشیند ،ارزش واقعی سهمی که هر فرد درشعر زمان خود داشته است آشکار خواهد شد. • بدون تردید خانم نازک المالئکه شاعر عراقی ،نخستین کسی است که باشکستن بحور عروضی درشعر عرب ،شعرنو را تجربه کرده ونیز درمقام یک منتقد کوشیده است این حرکت را ارزیابی کند ومفهوم عروضی آن را نشان دهد.توضیحات اولیًاتبسنو هّناقص نازک المالئکه در دفتر شعرش به نام شراره ها وخاکسترها در مورد روش جدیدی که اووافراد پس از او آنرا شعر آزاد خوانده اند،بعداًبه صورت تعریف وارزیابی قاعده مند مرزهای عروضی انی فرم شعری ،متکمل شد.مجموعه مقاالت انتقادی او در کتاب قضایای شعر معاصر ( )1962بسیار بحث انگیز بود ودر عرصه ی نقد ادبی چنان جنب وجوشی ایجاد کرد که در زمان اخیر ،بی سابق بوده است. • درهر صورت ،خانم نازک المالئکه راهی را درشعر معاصر عرب گشود که نیما در شعر فارسی گشاینده آن بود . شعر فلسطین از 1917تا1948 • اشعارشعرای فلسطین درباره ی رویداتد ه ورنج هاومصایب مردم فلسطین است؛ ازآن هنگام که از چنگال ترک هابه جهنم تحت الحمایگی افتادندوسپس دولت یهود درسال . 1948 • سه ویژگی عمده دراین اشعار چون شاعران یاد شده در فلسطین زندگی کرده واز نزدیک شاهد همه ی رویداد ومشکالتبوده اند ،شعر آ«ان بیانگر عواطف ،احساسات وواکنش اعراب فلسطینی است که مستقیم ًا در معرض این وقایع قرار داشته اند. موضوع این است که گرد مسائل ویژه ی روز ،مثل فروش زمین به یهود ی ها وماهیت رهبران وقت فلسطین می چرخد .این نکات ویژه در اشعار شعرای خارج هز فلسطین کم تر بازتاب داشته است. سوم آن که این اشعار برگسترش مبارزه عیله حکومت تحت الحمایه ّ وصهیونیسم تأکید می ورزد وتوجه اعراب را به خطر موحشی که آینده ی یک سرزمین عربی را تهدید می کرد ،جلب می کنند. .1 .2 .3 شکست ژوئن 1967 • پس از انقالب 1952در مصر،صحنه ی سیاسی جهان عرب تحت اقتدار جمال عبدالناصر قرار گرفت .وی نماد وحدت ،یگانگی ومل ّیت عرب بود. حمله ی مشترک اسرائیل ،بریتانیاوفرانسه به مصر در 1956واتحاد کامل مصر وسوریه در 1958اعتبار ناصر رابه شدت افزایش.درژوئن 1967جنگ دیگری آغاز شد .اسرائیل با پیروزی برق آسا دراین جنگ ،نوار غزه ،شبه جزیره ی سینا ،بلندی های جوالن درجنوب سوریه و کناره ی غربی رود اردن را به تصرف درآورد. • به دنبال شکست ژوئن ،شعرهای بسیاری درانتقاد ازخود سروده شد که نمایانگر درد و عجزی بود که قلب شاعر عرب را از درون می خورد .از بهترین آثار این دوره شعر سوگواری برآفتاب ژوئن ()1968اثر عبدالوهاب البیاتی شاعر عراقی و از پیشگامان شعرای معاصر عرب است. • از جمله شعارانی که در این مورد شعر سروده اندذ می توان از محمود درویش ،سمیع القاسم ،جبرا ابراهیم جبرا وشاعران عرب غیر فلسطینی چون ،نزار قبانی،علی احمد سعید (آدونیس) شاعر سوری اشاره کرد. توجه نمود درعرصه یشعر عرب باید به چند نکته ّ .1 .1 .2 .3 .4 .5 .6 مشکل فلسطین تمامی شاعران عرب را بدون در نظر گرفتن وابستگی های سیاسی ،عقیدتی ومذهبی متأثر ساخته است وشعر آن ها چشم انداز ونگرش همانندی را دراین مورد منعکس می سازد. شاعران پیش از رمان نویس ها ونویسندگان داستان های کوتاه ونمایش نامه نویس ها وحتی قبل از مقامات رسمی عرب نسبت به رویداد های فلسطین واکنش نشان دادند. پیش از 1948نیز رویداد های فلسطین ومسائل وابسته به آن ،درشعر شاعران عرب باز تاب می یافت ولی تشکیل دولت اسرائل که به اخراج و آوارگی هزاران فلسطینی از خانه و وطنشان منجر شد وشکست های پی درپی اعراب درمقابل اسرائیل ،شاعران عرب را به عناوین تازه و اندیشه های نو مسلح ساخت. در اشعار پیش از 1948حضور مذهب چشم گیر است وپس از این تاریخ ،ملی گرایی و انسان دوستی به همراه مذهب ،درسطح گسترده ای مطرح می شود. توجه دادرد ،پس ازاین درحالی که شعر پیش از 1948به یهودیان وبریتانیا به عنوان دشمنان اصلی ّ تاریخ وبه دنبال ایجاد دولت اسرائیل ،توجه کم تری به یهودیان وصهیونیست ها نشان داده شد. ‏xرشی ضمنی وغیر رویارویی شاعران با مشکل فلسطین از برخورد ساده وصریح گذرکردوبه نگ مستقیم بر پایه ی اشارات تمثیلی وتصاویراسطوره ای رسید. تراژدی فلسطین باعث شد که شعر فلسطین به ویژگی های خاص خود دست یابد .گذشته ازاین واقعیت که شعر فلسطین پس از 1948نماینگر تعالی فلسطینی ها از مردمی بدبخت و فراموش شده به انسان هایی مصمم،مقاوم و طغیانگر است که می توانند شرایط را مطابق میل خود تغییر دهند،این شعر به ویژه پس از پیدایش ((شعر مقاومت )) یکی از ارکان و عوامل اصلی تشکیل دهنده ی ماهیت فعلی شعر نوین عرب شد. ادب ّیات داستانی معاصرعرب • دردوران جدید دو گرایش عمده را در ادب ّیات داستانی عرب می توان پی گرفت .این دو گرایش عبارتند از :گرایش تاریخی وگرایش اجتماعی . • ظلم وتجاوز عثمانی ها به اعراب که با قتل وغارت همراه بود،توده های محروم رابه عقب ماندگی وبی خبری ونومیدی سوق می داد .در این میان ،روشن فکران عرب که سالح کاری مطبوعات رادردست داشتند ،برآن شدند تا با روشن کردن اذهان مردم ،آنان را علیه ستمگران عثمانی بشورانند.بنابریان ،نخست اعراب را به نوعی بازگشت به خویشتن کشانیدند تااحساس حقارت وعادت به ستم پذیری را درآنان از میان ببرند .ازاین رو قصه های این دوره با ارئه ی الگوی های اخالقی واال و اشارت ها ومردمی ها و مبارزه با فساد وتباهی ،تاریخ را باز گو می کنند. داستان نویسان بزرگ عرب1 • • • • سلیم بستانی قصه ی ملکه ی زنوبیا وسرگشتگی در بالد شام را نوشت. جرجی زیدان در خالل بیست ویک قصه ی تاریخی خود،می کوشد تا تاریخ اسالم و مسائل آن را به شیوه ای داستانی به مخاطبان خویش القا کند. از آثار جرجی زیدان: ابومسلم خراسانی ،دوشیزه قریش،فاجعه ی رمضان،عروس فرغانه ،صالح الدین ایوبی ،زیبای کربال ،عباسه وجعفر برمکی ،حجاج بن یوسف واحمد بن طولون. داستان نویسان بزرگ عرب2 مصطفی لطفی المنفلوطی • او درمنفلوط مصر ودر خاندانی معروف وسرشناس زاده شد. • با مطالعه ی آثار این نویسنده ی عرب ،دو ضعف عمده ی وی برما آشکار می شود.نخست این که او از جهت ابزار بیان ضعیف دوم است و در بکار گیری زبان کاستی هایی دارد .ضعف ّ منفلوطی ،ضعف فرهنگی است؛دلیل آن ،ناآگاهی او از علوم مشرق زمین ونداشتن پیوند با مغرب زمین وتمدن آن می باشد.در آثار منفلوطی ارتباط اجزای قصه وعناصر آن قوی نیست .زمینه ودرون مایه بیشتر قصه های او را غم هاو مشکالت اقشار فرودست جامعه تشکیل می دهد. • از آثار مشهور منفلوطی عبارتند از:العبرات ؛ النظرات داستان نویسان بزرگ عرب3 جبران ابراهیم جبران ()1883-1931 • • • .1 .2 .3 جبران در لبنان زاده شد.جبران خلیل درسال 1920در آمریکا انجمن رابطه ی قلمی را به را ه انداخت . جبران خلیل آثار فراوانی دارد که مشهورترین آن کتاب پیامبر است. به طور کلی آثارادبی جبران خلیل جبران را می توان به سه دوره تقسیم کرد. اول :چهر ه های لبنانی ؛ اودر این دوره به درد های اجتماعی دوره ی ّ لبنان می پردازد. دوم:دوره ی چنین گفت زرتشت است .دراین مرحله ،جبران دوره ی ّ خلیل می کوشد همانند نیچه ،فیلسوف مشهور ،سخن بگوید. درقصه ی پیامبر در حقیقت مصطفی سوم یا مرحله ی مصطفی ؛ ّ دوره ی ّ خود جبران است که فلسفه گرایی را رها کرده و به آرامش رسیده است نجیب محفوظ • • • در سال 1961به فکر وفلسفه گرایید ،شکل توصیفی قصه را رها کرد ودرصددبرآمد که رد خالل قصه مشکالت فکری را مطرح کند .او در آثاری مانند حکایه بال بدایه وال نهایه وحاره العشاق جدال میان علم ودین وتناقض میان واقعیت انقالب مصر وآن چه راکه شعر داده می شد ،روشن کرده است. محفوظ در سال 1988برنده جایزه ادبی نوبل شد.آثار او آیینه ی جامعه ی مصر است و می توان تاریخ جامعه یمصر را ازدوران اقتدار ناصر تاشکست 1967رابه خوبی در آن دید. بعضی از آثار محفوظ عبارتند از : محله ای در قاهره ( )1946 وراجی برروی رود نیل ()1966وسازمان مخفی()1985 • • • • • • • • • • یوسف ادریس دکتریوسف ادریس ،همانند آنتوان چخوف پزشکی بود که نویسنده ای مشهور شد. یکی از موضوعاتی که ادریس به آن می پردازد مرگ است. ادریس ردآثارش همواره با بدی درگیر است و مقایسه با نجیب محفوظ ، رئالیسمی کوبنده ونو را به کار می گیرد .اوپیش از هر چیز به ریشه های مسائل انسانی وافکار فلسفی انسان می پردازد. یوسف ادریس 350داستان کوتاه 10 ،رمان و 9نمایش نامه وچندین مقاله از خود به یادگار گذاشته است. از جمله آثار مهم او عبارتند از: شب تابستان حاثه ی شرف پایان دنیا سرباز سیاه خانه ای ازگوشت السمان غاده ّ السمان رمان نویس وشاعر معصرسوریه درسال • غاده ّ 1942در دمشق زاده شد .دو رمان مشهور او بیروت 75 ‏Zای مهم دنیا وکابوس های بیروت تقریب ًا به همه ی زبان ه ترجمه شده اند. • ازانی شاعر ونویسنده ی بزرگ ،دو گزیده ی اشعار به نام های دربند کردن رنگین کمان و غم نامه ای برای یاسمن ها به فارسی ترجمه ونتشر شده است. • اگر نجیب محفوظ را رمان نویس بزرگ کالسیک عرب السمان نخستین وبزرگ ترین بدانیم ،بی تردید غاده ّ رمان نویس نسل جدید عرب است. قصه نویسان فلسطین ّ • نخستین واکنش فلسطینیان دربرابر فشار های اسرائیل بر نوار غربی فلسطین ،در مجموعه داستان قهوه خانه ی باشوره اثر خلیل سوواحری دیده می شود . جدی والشی گم شده ، • جمال َب ّنوره نیز در حکایت ّ شکنجه هاواعمال وحشیانه صهیونیست ها را نسبت به دانش آموزان وزنان بی دفاع به تصویر می کشد. • درحقیقت ،درون مایه ی اساسی بیشتر قصه های فلسطینی بعد از اشغال اسرائیل ،مسئله یاشغال وغضب سرزمین فلسطین ومقاومت است.