تاریخ ادبیات ۳

تاریخ ادبیات ۳

اسلاید 1: دكتر كوپا1بسم الله الرحمن الرحيم

اسلاید 2: دكتر كوپا2دانشگاه پيام نور

اسلاید 3: دكتر كوپا3دانشكده علوم انسانيرشته زبان و ادبيات فارسي

اسلاید 4: دكتر كوپا4تاريخ ادبيات 3 مولف:دكتر توفيق ه.سبحاني تهيه كننده اسلايد:دكتر فاطمه كوپا تعداد واحد:2 از سري انتشارات آزمايشي متون درسي

اسلاید 5: دكتر كوپا5اهداف كلي درسهدف كلي از درس تاريخ ادبيات 3 آشنايي دانشجو با ويژگي هايشعر و تحول آن در عهد صفوي، افشاريه، زنديه و قاجاريه و گويندگان و نويسندگان مطرح اين دوران است.

اسلاید 6: دكتر كوپا6اهداف رفتاريانتظار مي رود كه دانشجو پس از مطالعه اين درس بتواند به نحوي مستدل درباره تحول شعر در عهد صفوي،افشاريه و..بحث كند و اطلاعاتي نسبتا مبسوط درباره گويندگان و نويسندگان مطرح اين دوران ارائه دهد.

اسلاید 7: دكتر كوپا7گفتار اولويژگي هاي شعر و تحول آن در عهد صفوي

اسلاید 8: دكتر كوپا8ويژگي هاي شعر1-تنوع سبك ها 1:-وجود شيوه هاي گوناگون سرايش شعر به دليل گستردگي منطقه جغرافيايي(طرز يا سبك شعر پيش از قرن دهم).-رواج سبك هندي به عنوان سبك رايج شعري.

اسلاید 9: دكتر كوپا9تنوع سبك ها2سرايندگان مقلد سبك ادوار پيشين در شعر حماسي از فردوسيدر قصيده از خاقاني،انوري،در غزل از بابا فغاني،امير خسرودهلوي و حافظ سرمشق گرفته اند.

اسلاید 10: دكتر كوپا102-تشخيصجاندارانگاري در دوره صفوي از آرايه هاي غالب شعري استو اين امر بر جنبه تخيل شعر اين دوره مي افزايد.زان چهره گل به دامن انديشه مي كنم خورشيد مي فشارم و در شيشه مي كنم

اسلاید 11: دكتر كوپا113-كاربرد تمثيل يا ارسال المثلدليل اين امر ورود مضامين مربوط به محيط زندگي و رويدادهايروزمره آن در شعر است.مرا كيفيتي زان چشم كافي است (رياضت كش به بادامي بسازد) طالب

اسلاید 12: دكتر كوپا124-رواج تك بيتدر شعر اين دوره تك بيت هايي وجود دارد كه مثل نيستند اماحكم مثل ساير يافته اند:نيست اوج اعتبار پوچ مغزان را ثبات كوزه خالي فتد زود از كنار بامها

اسلاید 13: دكتر كوپا135-سادگي لفظ و تازگي زبانبيرون آمدن شعر از محدوده زبان ادبی و انعكاس بسياري ازلغات و تركيبات آن دوره درشعر و نزديك شدن شعر به سطحذوق و ادراك عام:درغربت مرگ بيم تنهايي نيست ياران عزيز (آن طرف)بيشترند

اسلاید 14: دكتر كوپا146-افراط در كاربرد صور خيالافراط در استعمال صور خيال(مجاز،تشبيه واستعاره)كه موجبدشواري ادراك مضمون مي شود:دل(دامن مجاورت)چشم تر گرفت با (طفل اشك)صحبت ديوانه در گرفت

اسلاید 15: دكتر كوپا157- رواج سبك هندي-ويژگيهاي سبكي:تخيل دقيق،الفاظ ساده،كثرت صور خيال،آوردنمثل.-وجه تسميه سبك:شاعران اين سبك عمدتا زبان فارسي را در هندآموخته اند.

اسلاید 16: دكتر كوپا168- چيرگي معني بر لفظفقدان توازن ميان لفظ و معنا و افزوني كفه معني بر لفظ تا حدعدم تحمل لفظ و تلاش شاعر در همراهي خيالات باريك دقيقبا معاني.

اسلاید 17: دكتر كوپا179- مبالغه در ايجازگنجاندن مضامين دقيق در قالب يك بيت يا مصراع و توسل شاعر به ايجاز حذف و راه يافتن ايجاز مخل به آثار شاعراندرجه دوم.

اسلاید 18: دكتر كوپا1810-تكرار قافيهميم باز بيگانه مشربست تبسم غريب ديار لبستعروس غمست اين كه بر خاطرم زبان در دهانست و لب بر لبستتكرار لب در چند قافيه

اسلاید 19: دكتر كوپا1911-قالب شعر 1-افزوني قوالب غزل و مثنوي بر ديگر قالب ها به ويژه قصيده.-تنوع موضوع غزل:عشق،فراق،اميد،ياس و.......-تغيير در تعداد ابيات غزل(پنج تا بيش از 14 بيت).

اسلاید 20: دكتر كوپا2011-قالب شعر2-رواج قصيده سرايي با موضوعات:مدح رسول اكرم(ص) ائمهاطهار(ع)،شاهان،سرداران.-نزديكي زبان قصيده به قصيده هاي پايان قرن هشتم و تفصيلو بلندي قصايد.

اسلاید 21: دكتر كوپا2112-ابهاماصرار شاعر بر ايجاد پيچ و تاب در طرز بيانمضمون ساده:ديدار مي نمايي و پرهيز مي كني بازار خويش و آتش ماتيز مي كنياين دوره:زپركاري نظر ميپوشد از عشاق سودايي دكانداري است در جوش خريداران دكان بستن

اسلاید 22: دكتر كوپا2213-مضمون تراشيخاصيت سرمه در گرفتگي صدا:از شهيدان نگاهت ناله هرگز بر نخاست گوييا با سرمه دادند آب شمشير تو را

اسلاید 23: دكتر كوپا2314-تناسب ميان كلمات شعرالفت و ارتباط كلمات شعر:يوسف من زير لب تاكي گذاري خال نيل اين كبوتر در خور چاه زنخدان تو نيست(يوسف،نيل،چاه،كبوتر-لب،خال،زنخدان)

اسلاید 24: دكتر كوپا24گفتار دومويژگي هاي شاعران عهد صفوي

اسلاید 25: دكتر كوپا251- مضمون يابييافتن و گنجاندن مضامين خيال انگيز و شگفتي آفرين و قابلحفظ:زنقطه حرف شناسان كتاب دان شده اند به چشم كم منگر نقطه سويدا را

اسلاید 26: دكتر كوپا262-پيروي از خيالخيال بندي كلام و تازه گويي و ابداع معاني غريب و نكته هايدير ياب:سواد شعر تو صائب جلاي چشم دهد نديده است چنين سرمه اصفهان در خواب

اسلاید 27: دكتر كوپا273-پيراستگيپيراستن تدريجي عيوب و ناهمواري ها از شعر و عاري شدن زبان شعرا از نقص با دور شدن از ثنايي مشهدي و نزديك شدنبه صائب تبريزي.

اسلاید 28: دكتر كوپا284-هندي سرايي يا مكتب هنديدور شدن شاعران مقيم هند در مضمون يابي،تازه گويي،خيالپروري و تصوير سازي از صائب و اسير اصفهاني ودير يابيا ناياب شدن بسياري از مضامين اشعار آنها.

اسلاید 29: دكتر كوپا295- ممارست-تمرين و ممارست شاعران اين عهد با پيروي از سر مشق هايدر دسترس جهت جاي دادن مضامين كوتاه و ظريف و دست نيافتني در كلامي كوتاه.

اسلاید 30: دكتر كوپا306- كاربرد تشخيص در تمثيلدر اين موارد شاعر ابتدا ادعايي مي كند و سپس با ذكر مثالي روشن كه دليل يا نظير آن ادعاست به روشنگري مي پردازد:ريشه نخل كهنسال از جوان افزون ترست بيشتر دلبستگي باشد به دنيا پير را

اسلاید 31: دكتر كوپا317-تازه يابي مضامين اصرار شعرا در آوردن معاني و مضامين نو به دليل خستگيآنها از تكرار انديشه ها و گفته هاي اسلاف:دربند آن مباش كه مضمون نمانده است يك عمر مي توان سخن ز زلف يار گفت

اسلاید 32: دكتر كوپا328-تقليد از پيشينيان-تقليد كلي يا جزئي شعرا از پيشينيان(تتبع خمسه نظامي و ديوانحافظ)-تتبع شاعران از التزام، تجديد مطلع، انتخاب رديف هاي مشكلاستادان گذشته

اسلاید 33: دكتر كوپا339-لغزش در كاربرد الفاظراه يافتن لغزش هايي در الفاظ به واسطه جستجوي مضامينخيال انگيز از سوي شاعران:باشد هميشه يار درون دلم مدام آن زهره ام كجاست كه بينم به سوي دل(هميشه و مدام به يك معنايند)

اسلاید 34: دكتر كوپا3410-گرايش به محيط1-نزديكي شاعران به طبيعت و محيط زندگي (برگرفتن مضموناز محيط اطراف).-بيان موضوع به شيوه نويسندگان سبك رمانتيسم اروپا(برخوردبا طبيعت و اطراف با احساس خود،آن گونه كه مي خواهند).

اسلاید 35: دكتر كوپا35گرايش به محيط2غمي هر دم به دل از سينه صد چاك مي ريزد زسقف خانه درويش دايم خاك مي ريزداز بس كروي فتاد ايجاد زمين هركس به مقام خود بلندي دارد

اسلاید 36: دكتر كوپا3611-مضمون ربابي-تاثر شعرا از مضامين شعراي ديگر با وجود ادعاي آنها درتكراري نبودن مضامين در آن عهد.-استفاده از مضامين گذشته به دليل تقاضاي پيوسته مضمونو نكته از شاعر.

اسلاید 37: دكتر كوپا3712-بازي با كلمهاستفاده از معاني گوناگون يك كلمه و استفاده از صنعت جناس و ايهام جهت آفريدن مضامين جالب:به دست غير دادي ساعد چون نقره خامت به قربان سرت گردم مكن اين خام دستي ها

اسلاید 38: دكتر كوپا38گفتار سومموضوعات شعر و انواع آن

اسلاید 39: دكتر كوپا39بعضي اطلاعات لازم1-حساب ابجد:-قرار دادن اعداد خاص براي هر يك از حروف الفبا توسط اعرابجهت حساب كردن(حساب جمل).-ابجد،هوز،حطي،كلمن و.....1:1-ب:2-ج:3-د:4-ه:5 و........

اسلاید 40: دكتر كوپا402-ماده تاريخ 1استفاده شاعران از حساب ابجد جهت ساختن مصراع، عبارتيا كلمه اي كه از مجموع حروف آن تاريخ واقعه اي استخراج مي شد(اشاره به مرگ اميري).

اسلاید 41: دكتر كوپا41ماده تاريخ2چراغ اهل معني خواجه حافظ كه شمعي بود از نور تجليچو در خاك مصلي يافت منزل بجو تاريخش از خاك مصليخاك مصلي=791(سال وفات حافظ)

اسلاید 42: دكتر كوپا423-ساده معما1پوشيده داشتن نام كسي يا چيزي در دل و آوردن اوصافي با رموز و اشارات كه فهم مقصود،محتاج فكر و تامل و اعمالقلب و تصحيف ودانستن حساب ابجد است.

اسلاید 43: دكتر كوپا43معما 2گر بخواهي نام آن زيبا رخ سيمين بدن رو تو قلب قلب را بر قلب قلب قلب زنمقلوب قلب=بلق با پيوستن حرف وسط كلمه قلب يعني لام(بهحساب ابجد سي)،به مقلوب آن يس نام بلقيس در مي آيد.

اسلاید 44: دكتر كوپا44هزل،هجو و طنزهزل:ذكر چيزي به حسب ظاهر بر سبيل شوخي و بازي بامقصودي جدي.هجو:بر شمردن معايب كسي يا دشنام به او.طنز:بر شمردن نقص هاي كسي يا اجتماعي(در طنز صراحتهجو وجود ندارد).

اسلاید 45: دكتر كوپا455-شهر آشوب يا شهر انگيز-در وصف شهر يا صنفي به هجو يا جد.-اين نوع شعر از قبيل اشعار وصفي و غنايي است.-شهر آشوب در قوالب مختلف،به ويژه رباعيسروده مي شود.

اسلاید 46: دكتر كوپا46ب- موضوع هاي شعر و انواع آن1- حماسه هاي تاريخي:-نظم منظومه هاي تاريخي در بحر متقارب در بيان حال بزرگاندين و دولت با نظر به شاهنامه فردوسي.-از آن جمله اند:شاهنامه ماضي(در شرح سلطنت شاه اسماعيل):قاسمي گنابادي،شاهنامه نواب عالي(در پادشاهي شاه تهماسب).

اسلاید 47: دكتر كوپا47حماسه هاي ديني-در بيان مناقب،معجزه ها و پيروزي هاي پيامبر اسلام وبزرگان مذهب شيعه.-قرار گرفتن اين آثار در شمار مثنوي هاي متوسط حماسيو قهرماني.-صاحب قران نامه درباره امير حمزه صاحبقران.-حمله حيدري در سرگذشت حضرت رسول(ص)و.......

اسلاید 48: دكتر كوپا483-داستان سرايي-توجه ويژه شاعران به نظم داستان هاي عاشقانه.-توجه به سادگي و كوتاهي در اين آثار.-فرهاد و شيرين،ناظر و منظور:وحشي بافقي.-مهر ومحبت:حكيم شفايي اصفهاني.

اسلاید 49: دكتر كوپا494-قصيده گويي و مديحه سرايي1-توجه شاعران قصيده گوي به قصيده جهت ابراز هنرشاعري،فراهم آوردن ساز و سامان زندگي،كسب اجر اخروي.-اشتمال اكثر قصايد بر مدح نبي اكرم (ص) و ائمهشيعه(ع).

اسلاید 50: دكتر كوپا50قصيده گويي و ....2-تمايل زبان قصيده به قصيده هاي پايان سده هشتم و آغاز سدهدهم.-توجه قصيده سرايان به ايجاد طرزي تازه.-نزديك شدن زبان قصيده به زبان تخاطب.-نزديكي زبان و معاني قصيده و غزل.

اسلاید 51: دكتر كوپا515-قصايد مصنوعسرايندگان اين گونه اشعار عبارتند از:اهلي شيرازي،جنوني بدخشي،عيشي هروي و ....مطلع قصيده جنوني بدخشي:رخ تو لاله و نسرين خط تو سبزه و ريحان لب تو غنچه رنگين قد تو فتنه بستان

اسلاید 52: دكتر كوپا526-منظومه هاي حكمي و عرفاني-سرودن اين گونه منظومه ها به تقليد از مخزن الاسرار، حديقه ومثنوي.-برخي از اين آثار عبارتند از:خلد برين:وحشي بافقي،مجمع الابكار:عرفي شيرازي و.....

اسلاید 53: دكتر كوپا537-ساقي نامهرواج ايجاد ساقي نامه در بحر متقارب يا هزج در موضوع هايناپايداري دنيا،بيهودگي جهان و هستي آن،پناه بردن به مستي وبي خبري و..... با مدح ائمه و پادشاهان و بزرگان در پايان آن.

اسلاید 54: دكتر كوپا548- ستايش،مرثيه و ديگر اشعار مذهبي-رواج اشعار مديحه آميز درستايش نبي اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع).-توجه شعرا به اين گونه اشعار به عنوان زكات قريحه و طبع خود.-از آن جمله اند:حرز النجات:سليمي توني و.....و معروفترين آن:دوازده بند:محتشم كاشاني.

اسلاید 55: دكتر كوپا55مكتب وقوعظهور مكتبي تازه به عنوان برزخ ميان شعر عصر تيموري و سبك معروف هندي (در بيان حالات عشق و عاشقي از رويواقع:ماجراهاي ميان عاشق و معشوق،با زباني قابل فهم وعاري از پيرا يه هاي ادبي).

اسلاید 56: دكتر كوپا56گفتار چهارم شاعران معروف عهد صفوي

اسلاید 57: دكتر كوپا57اهلي-معاصر شاه اسماعيل و شاه تهماسب صفوي.-سراينده مثنوي سحر حلال به نام شاه اسماعيل.-صاحب سه قصيده مصنوع به اقتفاي سلمان ساوجي.

اسلاید 58: دكتر كوپا58مثنوي هاي اهلي-شمع و پروانه در بحر هزج در مسائل عرفاني.-سحر حلال به نام شاه اسماعيل(در موضوع عشق جم به دخترپسر عموي خود گل).-اشعار ديگر او:رساله نغز،فوايد الفوايد،ساقي نامه و......

اسلاید 59: دكتر كوپا59وحشي بافقي-يكي از شاعران بزرگ و نام آور ايران در قرن دهم هجري.-همراه بودن هميشگي شعرا و مفاهيم عاشقانه و به سبك مكتب وقوع.-تتبع وحشي از بابا فغاني و با شيوه اي سهل و ممتنع.

اسلاید 60: دكتر كوپا60آثار وحشي-مثنوي خلد برين:به تقليد از مخزن الاسرار.-ناظر و منظور:داستاني عاشقانه و بر وزن خسرو وشيرين.-فرهاد و شيرين:بهترين مثنوي وحشي كه ناتمام مانده است.

اسلاید 61: دكتر كوپا61ويژگي هاي اشعار وحشي-سادگي،رواني و بي پيرايگي.-پرهيز از به كاربردن لغات عربي.-تاثير و حضور عواطف تند و افراطي در شعر وحشي.

اسلاید 62: دكتر كوپا62كليات محتشم كاشاني-صبائيه:اشعار دوران كودكي.-شبابيه:شعر هاي دوران جواني.-شيبيه:اشعار دوران پيري.-ماده تاريخ ها.-معميات.-جلاليه.-نقل عشاق.

اسلاید 63: دكتر كوپا63محتشم-شهرت قصايد محتشم به جامع اللطائف.-تتبع محتشم از متقدمان در نظم و نثر.-برخورداري دوازده بند او در سوگ حضرت سيد الشهدا(ع).از زباني ساده،صميمي و صريح.

اسلاید 64: دكتر كوپا64شيخ بهايياز علما و شعراي معروف سده دهم و يازدهم.تاليفات:جامع عباسي به فارسي در فقه.خلاصه الحساب،كشكول مجموعه اي در مطالب گوناگون،تشريحافلاك در هيئت.

اسلاید 65: دكتر كوپا65آثار شيخ بهايي-فوائد الصمديه در نحو.-مفتاح الفلاح،حبل المتين في احكام احكام الدين.-منظومه هاي نان و حلوا،سوانح الحجاز،شير وشكر،نان و پنيرو......

اسلاید 66: دكتر كوپا66ويژگي هاي شعر بهايي-رواني و سادگي بيان.-وجود چاشني عرفان در شعر او.-به كارگيري اصطلاحات عرفا و متصوفه در اشعار خود.-انتقاد از ريا و تزوير در اشعار طنز آلود و نيشدار.

اسلاید 67: دكتر كوپا67كليم كاشاني-ملقب به خلاق المعاني دوم.-توجه ويژه كليم به صائب.-مهارت در سرودن انواع شعر به زباني ساده و گاه دور از انسجام.-وجود حال و هواي غزل و تغزل در قصايد او.

اسلاید 68: دكتر كوپا68شعر كليم-جلوه گري هنر اصلي كليم در غزل.-توجه شاعر به موضوعات سختي و رنج سفر،سردي و گرميهوا و....در تشبيب قصايد.-امتياز كليم در مضمون آفريني،خيال بندي و تمثيل.

اسلاید 69: دكتر كوپا69ويژگي هاي شعر كليم1-معني آفريني و خيال بافي:حديث بحر فراموش شد كه دور از تو زبس گريسته ام آب برد دريا را(وجود بارز تخيل و مضمون آفريني در بيت)

اسلاید 70: دكتر كوپا702-تمثيلمرا مسوز كه نازت به كبريا افتد (چوخس تمام شود شعله هم زپا افتد)در محفلي كه تازه درآيي گرفته باش (اول به باغ غنچه گره بر جبين زند)

اسلاید 71: دكتر كوپا713-تخيلبرخورداري اكثر اشعار او از تخيل:ما زآغاز و زانجام جهان بي خبريم اول و آخر اين كهنه كتاب افتاده است

اسلاید 72: دكتر كوپا724-استعمال زبان محاورهبد نامي حيات دو روزي نبود بيش آن هم كليم با تو بگويم چه سان گذشتيك روز صرف بستن دل شد به آن و اين روز دگر به كندن دل زين و آن گذشت

اسلاید 73: دكتر كوپا73صائب تبريزي1-بزرگ ترين شاعر قرن يازدهم هجري.-تقسيم بندي موضوعي ديوان صائب:مرآت الجمال:وصف انداممعشوق،آرايش نگار:مربوط به آيينه و شانه،ميخانه:راجع به ميو ميخانه،واجب الحفظ:نخبه مطالع غزلها.

اسلاید 74: دكتر كوپا74صائب2-توجه و استقبال صائب از مولوي،حافظ،سعدي و....-شباهت شعر صائب از نظر توصيف جزئيات احوال و تجسمحقايق حيات به نثر اروپايي.-مايه گرفتن شعر صائب از فرهنگ مردم.

اسلاید 75: دكتر كوپا75ويژگي هاي شعر صائب1-تمثيلغلبه بارز تمثيل در شعر صائب:عيب پاكان زود بر مردم هويدا مي شود در ميان شير خالص موي رسوا مي شود

اسلاید 76: دكتر كوپا762-نازكي انديشهصائب رنج و كوشش شاعر را جهت رسيدن به معاني نازك ضروري مي داند:تا به مغز سخن افتاده مراره صائب پوست بر پيكر من تنگتر از پسته شده است

اسلاید 77: دكتر كوپا773-جوينده زيبايي درغرابتصائب علي رغم باور عام كه غرابت رامخل فصاحت مي دانند،وجود آن در شعر را موجب زيبايي بيان مي داند:دل خراب مرا جور آسمان كم بود كه چشم شوخ تو ظالم هم آسمان گون شد(غرابت رنگ آبي چشمان يار)

اسلاید 78: دكتر كوپا784- كاربرد صور پوياي خيالموجيم كه آسودگي ما عدم ماست ما زنده از آنيم كه آرام نگيريمبيهوده دست بر دل ما مي نهد طبيب با شور بحر پنجه مرجان چه مي كند

اسلاید 79: دكتر كوپا79 5-تشخيص: زبي تابي چنان سر رشته تدبير گم كردم كه از سيماب مي گيرم سراغ آرميدن را6-كاربرد غزل در هر زمينه:وصف طبيعت،عشقبازي،پند و اندرز و......

اسلاید 80: دكتر كوپا807- همه جانبگيصائب در هر زمينه اي مثل ها و ابياتي متعدد دارد:ظالم به ظلم خويش گرفتار مي شود از پيچ و تاب نيست رهايي كند را

اسلاید 81: دكتر كوپا818-شاعر تك بيت هادر هر غزل صائب ابياتي برجسته وجود دارد كه بر زبان اهلادب جاري است:در خشكسال آب گهر كم نمي شود بخل فلك به اهل قناعت چه مي كند؟

اسلاید 82: دكتر كوپا82بيدل دهلوي1دلايل اعتقاد پارسي شناسان هند به بيدل:اول آن كه آنها او را صاحب كمالات معنوي مي دانند،دوم آن كهاو را بعد از امير خسرو و جامي بزرگ ترين شاعر تلقي مي كنندكه در عرفان مقامي والا دارد.

اسلاید 83: دكتر كوپا83بيدل 2-به اوج رسيدن سبك هندي در شعر بيدل(تلقي شعر بيدل به عنوان نمونه تمام عيار اسلوب هندي در ميان شعرا).-سعي بيدل در دور كردن خواننده ازميدان اصلي تداعي ها و خيال هاي رايج و ايجاد شگفتي در او.

اسلاید 84: دكتر كوپا84آثار بيدلآثار منثور:مراسلات،چهار عنصر،نكات.آثار منظوم:مثنوي ها:عرفات،طلسم حيرت،طور معرفت،محيطاعظم،تنبيه المهوسين،قصايد ترجيع بند ها و.......

اسلاید 85: دكتر كوپا85ويژگي هاي شعر بيدل1-تركيب هاي خاص:فرصت كمين:آن قدر فرصت كمين قطع الفتها نه ايم....حيرت آهنگ:حيرت آهنگم كه ميفهمد زبان راز من......

اسلاید 86: دكتر كوپا862-انتخاب اوزان عروضي: طبع آزمايي بيدل در اوزان خاص عروضي:بحر كامل مثمن، رجز مثمن مطوي و.....3-كاربرد رديف هاي مشكل:گرم نويد كيست سروش شكست رنگكز خويش رفته ايم به دوش شكست رنگ

اسلاید 87: دكتر كوپا874-حس آميزي-بيان و تعبير مطالب به گونه اي كه موجب آميخته شدن دو حسبه يكديگر مي شود.-شمع روشن مي توان كرد از صداي عندليب.(آميختن دو حس ديدار و شنيدار)

اسلاید 88: دكتر كوپا885-تصاوير متناقضغير عرياني لباسي نيست تا پوشد كسي از خجالت چون صدا در خويش پنهانيم ما(عرياني و پوشيدن)6-مصراع دوم به عنوان كليد مفهوم بيت:ما و تو خراب اعتقاديم بت كار به كفر و دين ندارد

اسلاید 89: دكتر كوپا89گفتار هشتمافشاريه و زنديه

اسلاید 90: دكتر كوپا90ميرزا مهدي خان استر آباديمتولد استر آباد و متخلص به كوكب و مولف دو كتاب درهنادري (مغلق ترين كتاب نثر فارسي) ، تاريخ جهانگشاينادري(مفصل تر و ساده تر و روشن تر از دره) سنگلاخكتاب ديگر او در لغت تركي و فارسي.

اسلاید 91: دكتر كوپا91ويژگي هاي نثر ميرزا مهدي خان-حذف افعال بدون قرينه.-آوردن (آن)به عنوان ضمير ذي روح.-مطابقت صفت و موصوف در تذكير و تانيث.-آوردن وجه وصفي افعال.

اسلاید 92: دكتر كوپا92آثار لطفعلي آذر بيگدلي-مثنويي به نام يوسف و زليخا.-تذكره اي به نام آتشكده در احوال 842 تن با نمونه اشعار آنهابا استفاده از تذكره هاي دولت شاه سمرقندي،هفت اقليم و.....

اسلاید 93: دكتر كوپا93مشتاق اصفهاني-باور شعراي معاصر مشتاق به استادي او.-پرهيز مشتاق از مديحه سرايي و انحصار مدايح به مناقب نبياكرم(ص)و......-قرار گرفتن او در جايگاه پيشروان نهضت بازگشت و كوششدر حذف سبك هندي.

اسلاید 94: دكتر كوپا94گفتار اولاوضاع اجتماعي و ادبي ايران در دوره قاجاريه

اسلاید 95: دكتر كوپا95اصلاحات فرهنگي و آموزشي امير كبير1-حذف القاب و تعارفات بي معني.-اعزام محصل به خارج.-استخدام معلمان و استادان خارجي.-انتشار روزنامه و كتاب.

اسلاید 96: دكتر كوپا96اصلاحات...2-تاسيس مدرسه دارالفنون.-رواج زبان هاي خارجي.-داير كردن فنون نظامي و طب.

اسلاید 97: دكتر كوپا97نهضت بازگشت ادبي در اين دوره1-آغاز نهضت بازگشت ادبي در اواخر عهد زنديه.-ستايش و مدح شاهان قاجار به شيوه عصر غزنوي و سلجوقي.-شباهت اوزان قصايد و نوع مضمون تغزل ها به آثار گويندگانغزنوي و سلجوقي.

اسلاید 98: دكتر كوپا98نهضت بازگشت ادبي....2-پيروي فروغي و نشاط در غزل از سعدي.-قرار گرفتن قصيده سرايي به عنوان فن عمده شعر در دوره قاجار(به دليل رونق شعر درباري).-توجه به شاهنامه و مثنوي سرايي در عهد قاجار (شاهنشاه نامه صبا).

اسلاید 99: دكتر كوپا99نهضت بازگشت...3-دور شدن نثر فارسي از سستي و ضعف رايج دوره صفوي در اوايل اين دوره.-رهايي نثر از كاربرد لغات مشكل عربي،سجع ها و استعاره هايي پيچيده.-مطرح شدن مفتون و نشاط به عنوان نمايندگان نثر اين دوره.

اسلاید 100: دكتر كوپا100نظر مخالفان درباره نهضت بازگشت-عدم برخورداري اين سبك از جايگاهي رفيع به دليل وجودمديحه هاي مكرر و اشعار بي محتوا و تقليدي.-تكرار تم ها و درون مايه هاي دوران قبل در شعر اين دوره.-عدم انعكاس تحولات اجتماعي در شعر.

اسلاید 101: دكتر كوپا101نظر موافقان نهضت بازگشت-ارزش و اهميت نهضت در متوقف ساختن سير انحطاط شعردوره صفوي.-زمينه سازي ارزشمند نهضت جهت تجديد حيات ادبي.-پيشگيري نهضت بازگشت از در غلتيدن شعر به دامن شعردر حال انحطاط اروپا.

اسلاید 102: دكتر كوپا102گفتار دومشاعران معروف اوايل دوره قاجار

اسلاید 103: دكتر كوپا103آثار صباي كاشاني1-شاهنشاه نامه:داستاني حماسي به شيوه شاهنامه در ستايش و ذكروقايع پادشاهي فتحعلي شاه و مآثر آغا محمدخان و فتوحات عباسميرزا.-ديوان:در قالب قصيده و غزل.

اسلاید 104: دكتر كوپا104آثار صبا2-خداوند نامه:در بيان معجزات نبي اكرم(ص)و دلاوري هاي حضرت علي(ع).-عبرت نامه:در مدح فتحعلي شاه.-گلشن صبا:به تقليد تحفة العراقين و بوستان.

اسلاید 105: دكتر كوپا105آثار نشاط-ديباچه ها،خطبه ها،وقف نامه ها و.....-مديحه ها،قباله ها،قصايد و.....-نامه ها و فرمان هاي فتحعلي شاه.-قطعات ادبي و حكايات اخلاقي.

اسلاید 106: دكتر كوپا106سبك نشاط-نثر نشاط حد فاصل نثر وصاف و سعدي است.-انشاي او در ترسل ها نسبت به قرون سابق ساده تر و نسبت بهزمان ما مصنوع است.-اشعار او علي رغم صنايع شعري و تركيب هاي نامانوس سادهو روان است.

اسلاید 107: دكتر كوپا107آثار مجمر اصفهاني-ديوان شامل:قصايد،قطعات،تركيب بند.-اشعاري در هزل و هجو.-يك مثنوي به سبك تحفه العراقين.-قطعات منثور به سبك گلستان.

اسلاید 108: دكتر كوپا108آثار وصال شيرازي-مثنوي بزم وصال به پيروي از فردوسي.-تكميل مثنوي فرهاد و شيرين وحشي.-ترجمه اطواق الذهب زمخشري.-صبح وصال به تقليد از گلستان.

اسلاید 109: دكتر كوپا109سبك وصال-استادي وصال در فنون شعر.-حفظ بهترين نمونه هاي شعر كلاسيك در عين تقليد از پيشينيان.-فقدان مضامين بكر در ديوان او.-انباشتگي ديوان و از مدح بزرگان.

اسلاید 110: دكتر كوپا110فروغي بسطامي و سبك او-تخلص ابتدايي مسكين و تخلص نهايي فروغي.-قرار گرفتن او درشمار يكي از بهترين غزل سرايان دوره اخيردر پيروي از سعدي.-فقدان مضامين ابتكاري و وجود سوز و گداز عرفاني درشعراو.

اسلاید 111: دكتر كوپا111سروش اصفهاني و آثار اوملقب به خان و شمس الشعرا.آثار:شمس المناقب در مدح پيامبر(ص) و....روضة الانوار:ذكر فاجعه كربلا.زينة المدايح:ديواني در مدح خاندان رسالت.

اسلاید 112: دكتر كوپا112قاآني شيرازي1-ملقب به حسان العجم از سوي محمد شاه.-داراي سبكي خاص مشهور به سبك قاآني.-امتياز او در رواني وشيريني بيان از معاصران خود.-معروف به حضور ذهن و رواني طبع.

اسلاید 113: دكتر كوپا113قاآني 2-بدعت و نوآوري در تغزل و تشبيب.-برخورداري از زباني غني وشيوا و تسلط كامل او بر الفاظ.-اقتدار و هنر فراوان در ساختن مسمط.-كمبود معاني و مضامين فلسفي و عرفاني در شعر او.

اسلاید 114: دكتر كوپا114يغماي جندقي-متخلص به مجنون و يغما.-روشنفكري و بينش روشن او به روزگار خود.-شهرت او به عنوان پيشاهنگ طنزهاي سياسي ادوار بعد.-تحرير بسياري از نامه ها به پارسي سره.

اسلاید 115: دكتر كوپا115آثار يغما-غزليات معمولي به سبك و شيوه قدما.-هزليات جالب ترين بخش اشعار او:سرداريه،قصابيه،احمدا،خلاصة الافتضاح.-اشعر ياس آلود،مراثي.

اسلاید 116: دكتر كوپا116محمود خان صبا-مقلد عنصري،فرخي و منوچهري در قصيده.-اشتمال اكثر قصايد او بر مدح.-رواني و دل پذيري بيان.-اشتمال برخي از آثار او بر فوايد تاريخي.

اسلاید 117: دكتر كوپا117فتح...خان شيباني-يكي از سخنوران فصيح و بليغ قرن سيزدهم.-وجود شكوه و گلايه از اوضاع نابسامان كشور در شعر او.-تاثير پذيري مستقيم آثار او از ارتباط با اروپا.

اسلاید 118: دكتر كوپا118گفتار سومنثر نويسان معروف دوره اول قاجاريه

اسلاید 119: دكتر كوپا119آثار قائم مقام-ديوان:مشتمل بر سه هزار بيت.-مثتوي جلاير نامه بر سبيل مزاح درباره غلام خود جلاير.-منشآت،حاوي چند رساله و نامه هاي دوستانه.

اسلاید 120: دكتر كوپا120سبك نثر قائم مقام 1-بيان شيرين و الفاظ دلپذير و خوش آهنگ.-كوتاهي جمله ها.-اجتناب از قرينه سازي و تكرار.-حذف زوايد القاب و عبارات خسته كننده.

اسلاید 121: دكتر كوپا121سبك قائم مقام2-امساك از استشهاد به آيات و احاديث.-صراحت لهجه.-آوردن لغات و اصطلاحات جديد و عاميانه.-ايجاز و جامعيت كلام.

اسلاید 122: دكتر كوپا122فاضل خان گروسي-متخلص به راوي و يكي از نويسندگان فصيح دوره.-علاقه مند به سجع و عبارات طولاني.-صاحب تذكره انجمن خاقان در ذكر احوال شاعران دوره فتحعلي شاه.

اسلاید 123: دكتر كوپا123آثار حاجي فرهاد ميرزا-هداية السبيل:سفرنامه حج.-زنبيل(مانند كشكول شيخ بهايي).-جام جم در جغرافيا.-فلك السعاده در هيئت و......

اسلاید 124: دكتر كوپا124سبك و آثار امير نظام گروسي-منشآت،چاپ كليله و دمنه.-مهارت در ساده نويسي.-خالي بودن كلام او از ركاكت و پيچيدگي.-برخورداري كلام او از صفت سهل و ممتنع.

اسلاید 125: دكتر كوپا125آثار محمد حسن خان اعتماد السلطنه1-مرآت البلدان ناصري:در جغرافيا و تاريخ شهرهاي ايران.-تاريخ منتظم ناصري:تاريخ عمومي بزرگي در سه جلد.-خيرات حسان:در شرح احوال زنان معروف اسلام.-المآثرو الآثار:شرح وقايع حكومت ناصر الدين شاه وعلما ورجال دوره.

اسلاید 126: دكتر كوپا126آثار اعتماد السلطنه2-روزنامه خاطرات:خاطرات 15 ساله اواخر عمر او.-خوابنامه يا خواب خلسه:در انتقاد از وضع دربار و وزرا.-بقال بازي در حضور:نمايشنامه.-دررالتيجان...:در تاريخ اشكانيان.

اسلاید 127: دكتر كوپا127گفتار چهارم تاريخ نويسي،تذكره ها و كتب شرح احوال

اسلاید 128: دكتر كوپا128تاريخ نويسيكتب تاريخي پس از صفويه،عموما با انشاي پيچيده و آوردن لغات نا مانوس و فضل فروشي و خود نمايي توام است وعموما درباره سرگذشت سلاطين و امر است.

اسلاید 129: دكتر كوپا129مآثر سلطانيهاز عبدالرزاق بيگ دنبلي خويي متخلص به مفتون در تاريخسلطنت فتحعلي شاه،ازلحاظ آگاهي به احوال اوايل قاجاريهو اقدامات عباس ميرزا مفيد است.

اسلاید 130: دكتر كوپا130تاريخ نونوشته شاهزاده جهانگير ميرزا فرزند عباس ميرزا و نوه فتحعليشاه در دنباله كار عبدالرزاق بيگ و در قالب عباراتي فاقد تكلفبريده و بعضا نادرست،كتاب حاوي اطلاعات مفيد تاريخي است.

اسلاید 131: دكتر كوپا131ناسخ التواريختاليف محمد تقي فرزند لسان الملك كاشاني وي علاوه بر اينكتاب تاريخ عالم را از دم تا بعثت نبي(ص) وخلفاي راشدينو ائمه(حضرت فاطمه،امام حسن،امام حسين(ع))نوشته است.

اسلاید 132: دكتر كوپا132تاريخ قاجاريه يا تاريخ ناصرياثر ميرزا محمد تقي سپهر در تاريخ قاجاريه و سلطنت آغا محمدخان،فتحعلي شاه،محمد شاه،ناصر الدين شاه است و از حيث انشامشابه ناسخ التواريخ است.

اسلاید 133: دكتر كوپا133تاريخ تبريزتاليف نادر ميرزا،با استفاده از كتب تاريخي معتبر و سفرنامههاي اروپاييان و شنيده هاي مولف،با نثري ساده و روان و در پاره اي موارد مغلق،كتاب حاوي اطلاعاتي مفيد درباره عادات و آداب مردم تبريز و آثار تاريخي است.

اسلاید 134: دكتر كوپا134تذكره هازينة المدايح:محمد صادق مروزي.تذكره انجمن خاقان:فاضل خان گروسي.گلشن محمد،سفينة المحمود،نقل مجالس،تذكره دلگشا،نگارستاندارا،گنج شايگان و.....

اسلاید 135: دكتر كوپا135مجمع الفصحانوشته رضا قلي خان هدايت جامع ترين و آخرين تذكره هاي شاعران فارسي زبان.ديگر آثار او:تذكره رياض العارفين،روضة الصفاي ناصري،اجمل التواريخ،رياض المحبين،مظاهر الانوار و....

اسلاید 136: دكتر كوپا136كتب شرح احوالروضات الجنات...تاليف موسوي خوانساري در ترجمه احوال تعدادي از دانشمندان و فضلا و شعراي قديم و جديد اسلام.

اسلاید 137: دكتر كوپا137القصص العلماتاليف محمد بن سليمان تنكابني در شرح احوال 153 تن ازعلماي شيعه از قرن 4 تا سده 13 هجري،تاليف كتاب در سال 1290 پايان يافته است.

اسلاید 138: دكتر كوپا138گنج دانشتذكره كاملي در اسامي بلاد و اماكن ايران و حوادث تاريخي و رجال مشهور است اين كتاب در آغاز فهرستي از شهرها ومنابع مورد استفاده مولف دارد.

اسلاید 139: دكتر كوپا139نامه دانشورانتذكره مفصل و وسيعي در شرح احوال و صفات و آثار رجالبزرگ و نامي اسلام است كه گروهي از علما و فضلا در تاليفآن با هم همكاري كرده اند اين كتاب يكي از منابع مهم تحقيقدرباره معاريف اسلام است.

اسلاید 140: دكتر كوپا140گفتار پنجمچاپ و چاپخانه

اسلاید 141: دكتر كوپا141چاپ و چاپخانه1-اولين چاپخانه عربي و فارسي در ايران در اويل قرن يازدهمهجري به وسيله كشيشان كرملي در اصفهان داير شد.-نخستين بار در زمان فتحعلي شاه قاجار و به همت عباس ميرزا چند تن از ايرانيان با آموزش فن چاپ،دستگاه چاپسربي و سنگي را به ايران آوردند.

اسلاید 142: دكتر كوپا142چاپ و چاپخانه2-نخستين كتابي كه به حروف عربي در ايران چاپ شده رسالهفتحنامه قائم مقام بود.-اولين مطبعه براي چاپ كتب فارسي در ايران به وسيله ميرزاصالح شيرازي در تبريز به كار افتاد.

اسلاید 143: دكتر كوپا143روزنامه و روزنامه نويسي1واژه روزنامه در بسياري از كتب قديمي به صورت روزنامجهآمده است گفته اند كه صاحب بن عباد،روزنامجه داشته و وقايع ايام را در آن ثبت مي كرده است.

اسلاید 144: دكتر كوپا144روزنامه و...2روزنامه به معني كنوني ابتدا كاغذ اخبار ناميده مي شد و نخستين روزنامه ها را دولت و به صورت اوراق كوچكي مشتمل بر اخبار و حوادث دولتي منتشر مي كرد

اسلاید 145: دكتر كوپا145روزنامه و....3انتشار اولين روزنامه به صورت اعلامنامه اي به مديريت ميرزاصالح شيرازي بوده كه صفحه اول آن به اخبار ممالك شرقيه وصفحه دوم آن اخبار ممالك غربيه اختصاص داشته است.

اسلاید 146: دكتر كوپا146روزنامه وقايع اتفاقيه-روزنامه اي هفتگي و مشتمل بر چهار تا هشت صفحه(با چاپسنگي) حاوي اخبار و مقالات سودمند علمي بوده است.-شماره نخستين آن به نام روزنامچه اخبار دارالخلافه تهران بهچاپ رسيد(مشتمل بر اخبار دارالخلافه از شكار وسياست و..).

اسلاید 147: دكتر كوپا147روزنامه دولت عليه ايرانهمان روزنامه وقايع اتفاقيه است كه با تغيير نام به مديريتميرزا ابوالحسن خان صنيع الملك اداره مي شد،اين روزنامهاضافه بر اخبار،تصاويري نيز داشته است.

اسلاید 148: دكتر كوپا148روزنامه علميه دولت عليه ايراناين روزنامه به مدت هفت سال و به سه زبان فارسي،عربيعربي و فرانسوي منتشرمي شد مندرجات آن مطالب علمي و اكتشافات جديد اروپاييان و به قلم محمد حسين فروغي بودهاست.

اسلاید 149: دكتر كوپا149روزنامه ملت سنيه ايراننام ديگر روزنامه،ملتي بوده است مقالات آن بدون نام نويسندگانچاپ مي شد و آرم ملي آن تصوير مسجد شاه بود ظاهرا اعتضادالسلطنه و پسر قآني نويسنده مقالات بوده اند.

اسلاید 150: دكتر كوپا150روزنامه دولت ايراناين روزنامه در حقيقت زبان رسمي دولت بود و به اخبار،صدورفرامين،احكام عزل و نصب اختصاص داشت اين روزنامه به مدتپنجاه و هفت سال انتشار يافته است.

اسلاید 151: دكتر كوپا151دو روزنامه فرانسويميرزا حسين خان سپهسالار جهت معرفي ايران به ملل خارجهبه ياري بارن دو نرمان روزنامه اي را به زبان فرانسوي منتشرمي كرد اما به دليل دفاع از آزادي توقيف شد روزنامه ديگرصداي ايران بود(به مدت 3 سال منتشر مي شد).

اسلاید 152: دكتر كوپا152چند روزنامه ديگر پايتختروزنامه علمي:به مديريت صنيع الدوله.روزنامه دانش:به مديريت مجير الدوله.ماهنامه شرف و شرافت:به مباشرت محمد حسن خان اعتمادالسلطنه.تربيت:به مديريت محمد حسين فروغي.

اسلاید 153: دكتر كوپا153جرايد شهرستانها11-روزنامه ملتي:قديمي ترين روزنامه بعد از وقايع اتفاقيه كه درتبريز و به صورت ماهانه منتشر مي شد.2-الحديد:اين روزنامه در تبريز با عنوان هاي متفاوت مجاهد، ايران نو وعدالت انتشار يافته است.

اسلاید 154: دكتر كوپا154جرايد شهرستانها 2-روزنامه هفتگي ادب درتبريز به وسيله اديب الممالك فراهانيچاپ مي شد كه مقالات علمي داشت و به تصاويرعلما مزينبود.-گنجينه فنون:نخستين مجله ايراني است كه در تبريز توسطآزادي خواهان منتشر مي شد.

اسلاید 155: دكتر كوپا155روزنامه هاي فارسي خارج از ايراناختر:اولين روزنامه به سبك جديد كه در استانبول به مديريت آقا محمدطاهر تبريزي انتشار مي يافت.به علت شهرت مقالات روشنفكراندر اين روزنامه و گرايش مردم به آن،علاقه مندان به آن را اختريمذهب مي گفتند.

اسلاید 156: دكتر كوپا156قانوناين روزنامه در لندن به وسيله ميرزا ملكم خان ناظم الدوله بامطالبي ساده و مورد علاقه مردم انتشار مي يافت اين روزنامهدر انقلاب فكري و نهضت سياسي و اجتماعي ايران تاثيريعمده داشت.

اسلاید 157: دكتر كوپا157حكمتاين روزنامه به مديريت ميرزا مهدي خان تبريزي در قاهره چاپ مي شد نويسنده آن بر فارسي نويسي و آوردن جملات بدون تركيبات عربي اصرار داشت و مقالات آن بسيار موثر بود.

اسلاید 158: دكتر كوپا158ثريانشريه هفتگي كه از سال 1316 در قاهره و به مديريت ميرزاعلي محمد خان كاشاني چاپ مي شد و مقالات آن بسيار تند بود.

اسلاید 159: دكتر كوپا159پرورشاز روزنامه هاي خوب زبان فارسي كه به مديريت ميرزاعلي محمد خان كاشاني منتشر مي شد اسلوب نگارش آنزيبا و مقالات آن بسيار موثر و در حقيقت يكي از موجباتانقلاب فكري ايران بوده است.

اسلاید 160: دكتر كوپا160حبل المتينمشهورتر از بقيه روزنامه ها بود كه در كلكته چاپ مي شد وآزادي بيشتر داشت يكي از امتيازات روزنامه آن بود كه يكيازثروتمندان با خريد شماره هايي از آن،روزنامه ها را برايعلماي نجف و جاهاي ديگر مي فرستاد.

اسلاید 161: دكتر كوپا161گفتار هفتم آشنايي با دارالفنون

اسلاید 162: دكتر كوپا162دارالفنون1طرح ايجاد دارالفنون به تقليد از دارالفنون استانبول و درسومينسال سلطنت ناصر الدين شاه در سال 1266 ريخته شد و قراربود هر فني در آن تدريس شود،پس دارالفنون نام گرفت.

اسلاید 163: دكتر كوپا163دارالفنون2-طراحي دارالفنون به وسيله ميرزا رضا مهندس باشي از ميانافراد اعزامي به لندن جهت ادامه تحصيل (استاد فن نبا و قلعهسازي)انجام گرفت.-دارالفنون نخستين آموزشگاه عالي قبل از پلي تكنيك بود.

اسلاید 164: دكتر كوپا164دارالفنون3-ارسال سفارشنامه از سوي امير كبير جهت استخدام معلم برايدارالفنون.-ورود 7 معلم اتريشي به ايران و برگزاري جشن افتتاح دارالفنوندرسال 1268.

اسلاید 165: دكتر كوپا165دارالفنون4-حضور امير كبير درتبعيد فين كاشان به هنگام افتتاح دارالفنون.-به قتل رسيدن امير قريب دو هفته پس از گشايش دارالفنون.-توجه به ضرورت اخذ تمدن،احساس ضعف درهمه شئون زندگيو لزوم تغيير اصول آموزش كهن به عنوان مباني تاسيسدارالفنون.

اسلاید 166: دكتر كوپا166كتابها و علوم رايج در دارالفنونعلوم رايج در دالفنون عبارتند از:طب،رياضي،نظام،زبان هاي خارجي،مقدمات فارسي و عربي،رشته ادبيات.كتاب هايي كه در اين مدرسه تدريس مي شد ترجمه يا اقتباسي از زبان هاي اروپايي بود.