تاریخ ایران و جهان (1)

صفحه 1:
بسم اه (لرتمن [لرفیم رت ال كاك م تهيه و تنظيم [ز : فرديت معرابى 

صفحه 2:
درس بازدهم ‎billy vo gS>‏ بخش دوم: فرهنگ و تمدن ساسانیان 

صفحه 3:


صفحه 4:
وضعیت اجتماعی ساسانیان وضعيت روستائيان ‎Sakj‏ ا ا ‏ا ل ل ا ‏از ترقى و دست يابى به مشاغل بالاى اجتماعى محريوم بودند. ‏با ايّنَ حال شكايت جندانى نداشتند زيرَا تبليغات سَاسَانيانَ به آنان باوراند كه خون آنان با خون اشراف زادگان و بزركان متفاوت است يكى زاده شده است تا كشاورز باشد ديكرى زاده شده است تا آقاى او باشد. 

صفحه 5:
: جامعه عصر ساسانى کر لوده كوكم خاندلنشاهى-1 کتورزان -1 خاندان‌هاوقدیمی-2 ‎Za‏ ‏حاکمانو لایت.3 تست مقاماتدولتی-4 ere ie ka) ‏مقاماتنظامی-5‎ .طبقه بالاتر غير ممكن بود 

صفحه 6:
هفت خاندان برتر در دوره ساسانى ‎D lis‏ لا ار دا ‏از مناطق مختلف ايران بودند و به عبارت ديكر نماينده براى دولت بر كزيد تا اين اقوا م منافع همه اقوام ايران را در نظر بكيرد . زيرا ا سا رم یا ی اقا و به كفته ‎re pen er teas Sever can ene y ern‏ 1 هاى ايرانى وارد شدند به اين ترتيب بودند: ‏* ( خاندان كارن از قسمت ماه نهاوند در غرب ايران - خاندان سورن ‏از سيستان - خاندان مهران از شرق - خاندان اسبنديار از رى شهر - خاندان سوخرا - خاندان سيهيبد و خاندان ساسائى ) كه در راس همه اين خاندان ها شاهنشاه اردشير يايكان به عنوان شخص متحد کننده مردم ایران و پدر ایرانی قرار گرفت . 

صفحه 7:
تاثير تمدن ساسانى اوج شكوفايى تمدن ‎Fee ee eae rer‏ .دوره خسروانوشيروان مى باشد PEGE Ceri Ope eae VE EBS gece ee emer ‏.ارتباظ زيادي داشت‎ 

صفحه 8:
تأثیر تمدن ساسانی تمدن ساسانی با ظهور اسلام به حیات خود ادامه داد: 6 طاق و ابوان در مسجد تجلی یافت. © كليله و دمنه و.ويس.و رامين به حيات ادبى خود ادامه دادند. 

صفحه 9:
ابوان مدائن يا طاق (كاخ ) كسرى ای 9 ا 

صفحه 10:
طاق کسری ۱ ee il دربار معروف خسرو اول و دوم در تيسفون مى باشد . ‎rer)‏ ل و نام سلمان ياك قرار دارد . سقف آن به شكل بيضى زده شده و قسمتى از كاخ سفيد است كه انوشيروان در 9800© میلادی بناکرده بود و قالی زریافت معروف بهارستان» ‎rev)‏ ا ا ال ‎By‏ ‏ازفاح أن جة روسك أنه مار ميا رمه . إن انو قارف را بعضى از زمان شايور اول نيز دانسته اند . 

صفحه 11:
ايوان مدائن در فرهنك و ادبيات ايران نماد .نايايدارى اوضاع جهان شناخته شده است هان اى دل عبرت بين از ديده عبر كن ايوان مدائن را آبينه عبرت دان از اسب بياده شو بر نطع زمين رخ نه زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان (Sve eC Te ee ws.) 

صفحه 12:
2 ‎٠‏ آن قصر كه بهرام در او جام كرفت ۰ آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت ‎Bae ee Sey ee‏ ‎٠‏ ديدى كه جكونه كور بهرام كرفت؟ 

صفحه 13:
one ‏آن قصر که بر چرخ همی زد پهلو‎ ‏بر درگه او شهان نهادندی رو‎ ‏دیدی که بر گنگره اش فاخته ای‎ بنشسته همی گفت که : کوکو»کوکو؟ 

صفحه 14:
ep yee اين كهنه رباط را كه عالم نام است آرامكه ابلق صبح و شام است بزمی است که و امانده صد جمشید است كوريست كه خوابكه صد بهرام است 

صفحه 15:


صفحه 16:
۱ * کمن‌ترین بناي دوره اسلامي که تاکنون شالوده ساساني خود را حفظ کرده مسجدتاریخانه (خانه خدا) دامغان است.. ساختمان مسجد به قرين دوم ه.ق تعلق دارد. اهميت اين بنا بخاطر امتزاج‌سيك عربي - اسلامي و اسلوب و معماري عهد ساساني است. ۷ يك دن بزرك تتريياً جهاد ‎DESEO yess‏ در كرداكرة أن رواقهابي بآ تاقهاوضربي آحِري روي ار کرد ر ‎ees‏ تك 

صفحه 17:
"مسج تاریخانه - سمنان 

صفحه 18:


صفحه 19:
‎eB ee)‏ ره ‏:دين هاى رايج زردشتى-1 صابئين - 2 مانوى-3 مزدكى-4 سر يهودى-6 ‎gee)‏ 

صفحه 20:
زردشتی :تلاش دولت ساسانی برای گسترش دين زرتشتى ‎rel gre‏ 4 وقفزمین‌برلی‌آتشکه -0 اس رت (.باه رئيسموبدان» موبدانموبد موك فتند) 

صفحه 21:
اهميت اتشكدها بهرام گور تاج هاي خان ترك و همسرش را به آنشکده ادر كشت سك خسرو دوم نذر کرد اگر بر بهرام جويين ‎mee Ee‏ ينك 9 

صفحه 22:
اساس سیاست داخلی ساسانیان ‎ver ren eM Ee Oe‏ ا ل 0 * چنانکه فردوسي مي گوید: چنان دین و دولت به یکدیگرند تو گويي که از بن ز يك مادرند ‎Pa prone‏ ۱[ أى* 

صفحه 23:
2 0 0 ‏ا‎ Tee To Ie Tw 00 ‏ا ال ا ا‎ ‏آتش مقدس در آن می سوخت . هر آتشکده هشت درگاه و چند اطاق‎ 000 ۱ Revie Rep gene y ‏ساخته بودند » آتشکده از کندر و دیگر عطریات آکنده بود . محافظ‎ ‏آتشکده را هیرید می نامیدند » در میان آتشکده های ایران سه مادر‎ ‏آتشکده بودند که طبقات مختلف مملکت آتشکده های شهرها و دیه ها‎ ‏و حتى خانه هاى خود را از آنها فروزان مى ساختند و آن سه‎ . ‏عبارت از : آذرفرنبغ و آذرگشنسپ و آذربرزین مهر بودند‎ 

صفحه 24:
مهمتوین آتشکده ها آذرفرنيغ در فار سمخصوص موبدلن-1) رت مخصوص‌شاهان‌و جنگجویان ک و ‎SEES‏ ‎er Or ney saree‏ رارك 

صفحه 25:
آتش مقدس براى زردشتيان 4 

صفحه 26:
آتشكده ۳ گشنسب 

صفحه 27:
اين اثر در جنوب شرفی استان آذربایجان غربی واقع در 30 کیلو متری شهرستان تکاب قرار داد ‎Oe ee ke ee ner eles ie cee)‏ rem 

صفحه 28:
‎Pacer)‏ آذر گشنسب ‎ 

صفحه 29:
‎al‏ گشنسب ‎۱ PO CE IETS ‏جاويدان به مدت هفت صد سال‎ ‏روشن بوده و اين آتش نماد ..قدرت ‎Pe aero)‏ بوده است ‎ 

صفحه 30:
آتشکده چکچکو.یزد در 60 كيلومتري یزد میان كوههاي انجیره محلي است که به دلیل نزول آب به ‎Nee eet ee kee eer‏ به «جكجكو» معروف شده است. در این‌محل تعدادي بناي مناسب و راحت براي .ايام زیارت احداث شده است 

صفحه 31:


صفحه 32:


صفحه 33:
آتشکده ای در اصفهان 

صفحه 34:
آتشکده ای در اصفهان ۳۳ ۳ ‏کی‎ Pe. a a 

صفحه 35:


صفحه 36:


صفحه 37:
آتشكده بهرام در يزد 

صفحه 38:
صابئین یه پیرران خر بجر (2) است ند ‎ELEY SL Ve) ewe Ve) ye) os By eee‏ ‎ers‏ ‏اعتقادات صابئین: ‎Der rer waters ij‏ حرام می دانستند. + نماز را پس از طلوع آفتاب می خواندند. 

صفحه 39:
مانى ار 0.1 آيين او آموزه هايى از اديان 22 و...بود. 7. مخالفان أو موبدان بودند كه در زمان 22207 فرمان قتل او را كرفتند . و پا مانی از نخستین کسانی بود که‌به ... . . . در آموزش دست يافت. ل ا ا ا ل اك تصاوير زيادى است و مشهورترين كتاب وى است. 

صفحه 40:
مانی » ‎uly‏ نقاش ایرانی؟ 

صفحه 41:
مزدک تفسیر تازه اى از نور و ظلمت ارائه كرد. ‎Be weer er eed‏ شر قطعی است و وظیفه مردم يارى رساندن به خير است. 

صفحه 42:
عقاید مزدک *مزدك مى كفت : که موجب اختلاف بین مردم دو 0 مال است و د . براى به تهیدستان داد تا بدین وسیله نابرابری از بین برود و مساوات برقرار گردد . اما دربارة زنان » عقيده داشت كة موبدان و بزركانى كه زتها بسيارى در شبستانهای خود اختکار ل 2 0 قناعت كرده » ديكر زنان را بين مردآن بى زن تقسيم نمايند تا هر مرد بالغى بتواند از داشتن يك زن برخوردار شود . 

صفحه 43:
عقاید مزدک * عقید مزدک در امور دینی شباهت به مانویان داشت و مانند 22111101110 اعتقاد داشت كه كارهاى نور از روى اراده و اعمال تاريكى از روى عدم اراده و اتفاق است . نور داناى حس كننده و ظلمت نادان كور است ؛ مقصد نهايى تكامل اين عالم » نجات ذرات نور است كه در ذرات ظلمت آميخته است 

صفحه 44:
*رقيب سرسخت و اصلى دين زردشتى در دروه ساسانى بخصوص در اواخر اين دوره مسحيت ا ل ل ۱ وارد ايران نشده بود ما الان به جای مسجد یا آتشکده كليسا داشتيم» ولى با ورود اسلام به ايران همه اديان رايج در ايران نفوذ خود را از دست دادند. 

صفحه 45:
شیوه اداره ‎yy‏ ساسانيان ساسانیان خود را وارت حور مت هخامنشيان مى دانستند و ازشیوه کشورداری آنان تقلید می کر دند. (تمرکزقدرت) “اشيوه تمركز يا عدم تمركز قدرت در دوره ساسانيان: 

صفحه 46:
7 ۱ ree Pe SPE ree Tee ew ۳ گرنه شاه بازیچه دست دو گروه دیگر می شد. 

صفحه 47:
شيوه )5 كشور و كت سر کشاورزی» اداری و ... زیر نظر فردی که ریاست آن را به عهده داشت اداره می شد که در رأس آنان را درل داشت. <«شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد تقلید حکومت عباسیان (حکومتی که به کمک ایرانیان بخصوص ابومسلم خر اسانی ‎Tar tila (See Wa per yee‏ )ار 

صفحه 48:
خط های رایج در دوره ساسانیان © مشهورترين خط هاى رايج در زمان ساسائيان: 34 ۷ ل اك مى باشند. ور تیاه اراس ررای امد ر اسان ار دبیران آرامی استفاده می کردند ولی داریوش هخامنشی خط ميخى يارسى را اختراع كريد. 

صفحه 49:


صفحه 50:


صفحه 51:
۲۲ ۲ ۲۲ ۲ ۰۲۲ ‏کتک‎ Fe <i 7 <r SW Ey ty Nm TE <a ‏کت ۲۲ کتک ۲۲ ۲۲ کتک عد‎ ۲ ‏کید ۲۲۲ ۲ کید‎ > XK TEK ۳ SM A<< ۲۳ ۲۲ ۲۲ ۶۶۱ >۲۲>۲۳ ۲ سر 2 خی ی و از ‎omy LP wale‏ کی ردو حموط راز 

صفحه 52:
ادبيات مهمترین مرکز امرزش و بزژء هش در زمان ساسانیان جندی ‎fer 5 pli sed - 55: old sail oy) 2192 a‏ )5 ۳ REEVE SONOS “Sb B= - ao D WO -I-O-e Nene aie ‏انوشيروان عدده اى از ايرانيان را براى كسب علوم به هند‎ ‏فرستاد.‎ او تعدادى ازفيلسوفان يونانى را كه به علت تعصب مسيحيان روم رانده شده و به ايران آمده بودند يذيرفت. 

صفحه 53:
معماری جلوه كاه معمارى عصر ساسانى: خرابه های چندین کاخ و آتشگاه در فیروز آباد و ‎Bee)‏ ‏در اوايل دنباله رو معمارى اشكانى ویژگی اصلی معماری ساسانی: . استفاده از طاق و ايوان كه استفاده از ستون را كم مى كرد. . استفاده از گچ بریهای زیبا و گاه کاشی كارى 

صفحه 54:


صفحه 55:
م بخشى ی یه شاپور اول 

صفحه 56:
حجاری (نقش بر جسته بر روی سنک) لا ‎٠‏ موضوع نقش برجسته ها ۵ مراسم تاج گذاری شاهان ساسانی ۱ 0-6 270 

صفحه 57:
۱ rere) ‎Jigw 95‏ )5999 ل ‎en ee Lr Cmu lore) iver)‏ ال ‎ne‏ ۱ اسب‌ها دیده می‌شود. شخص دیگری روبروی سوار دوم زانوزده و ‎rere) Ser Dy reer)‏ بخشش‌پیش آورده است.. 

صفحه 58:
نقش برجسته شايوركازرون 

صفحه 59:


صفحه 60:


صفحه 61:
نقش برجسته متعلق به ييروزي شايور اول بر والرين يكي از زيباترين و ديدنيترين نقش هاست 9 = 

صفحه 62:
Red 1 ’ رم پیروزی بور بر والريائوس ‎oF‏ ‎al i] ۱ ۳‏ ل 0 نس 

صفحه 63:


صفحه 64:
نقش برجسته پیروزی شاپور بر والریانوس 

صفحه 65:
گچ کار دوره ساسانی 

صفحه 66:


صفحه 67:
نقش برجسته دوره ساسانى 

صفحه 68:


صفحه 69:


صفحه 70:


صفحه 71:
قلعه اردشیر در فارس 

صفحه 72:


صفحه 73:
موسيقى Lae Re PEM IE Ce EST ye See ‏اح وموسيقى دانان درباردوره ساسانى هنياكر (خنياكر)‎ و ۱( 0 50 ‎ree nr‏ ۱ سم اک را ‎See‏ ‎Te ete aS Stee TS eerie‏ سا ‎Os Toe‏ ۱ موسیقی اختصاص داشت. 

صفحه 74:


صفحه 75:
1 1 

صفحه 76:
بازركانى <جولانكاه كاروان هاى بازركانى در عصر ساسانى جاده ابريشم بود.(راه بين جين » هند» ايران و روم) <*در خليج فارس صيد مرواريد انجام مى كرفت. ‎eee ee ee eee eee te‏ در بازرگانی عصر ساسانی داشتند. 

صفحه 77:
خلاصه درس اف ا ا 0 بزرگان » توده مردم ‎el)‏ فرهنگ 

صفحه 78:
See Des 3- قدرت سياسي در دروه ساسانیان بین شاه ,بزرگان و موبدان دست به دست مي گشت. تدم خط يهلوي اشكاني 3 خط يهلوي ساساتي در زمان ساسانیان رت داشت. 9- جندي شاپور مرکز مهم آموزش و پرورش ساسانیان بود. موضوع نفش برجسته هاي دوره ساساني مر اسم تاج گذاري » جنگ و ‎Jeeayp weg‏ ا ۱ SUL yo EUR ‏ا‎ 0)- جاده ابريشم جولانكاه »كاروان هاي بازرگاني يود. 

صفحه 79:


صفحه 80:
سوالات تستی(۱) جلوكاه معمارى عضر ساسانى كدام كزينه زير می باشد؟ شهر هتر ا(الحضره) کول بسن ا ‎See‏ ‏<- پاسارگاد و نقش رستم 

صفحه 81:
(©) موضوع نقش برجسته های دوره ساسانی كدام كزين زير نمى باشد؟ 0- مراسم تاجكذارى 8- رقص 9 جنگ شکاو 

صفحه 82:
(S)) ‏شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد ثقلید کدام‎ ‏حكومت قر ار كر فت؟‎ ‏عباسیان‎ 0 ‏امويان‎ -2 ‏مغولان‎ -2 ©6-غزنويان 

صفحه 83:
(i) مشهوررترين خط هاي رايج در زمان ساسانيان جه خطي بود؟ )- ميخي هخامنشي - ميخي ساساني ۱ 2 يوناني - آرامي ۴ ميخي آرامي - پهلوي ساساني 

صفحه 84:
)9( ماني از نخستین كساني بود که به اهمیت آموزش پي برد. َ گوش کردن - تجربه ۱۱۳ “6-خواندن 

صفحه 85:
9 ۳۳5 سانيان خود را ارث 2 6 وارث کدام حکومت می دانستند؟ 9- ايلام ‎aba Bees)‏ <- اشكاني 

صفحه 86:
(7) $955 y96b ciluby obi plas cjlo} 49 gilo ‏شايور اولك‎ -0 Sy ey ne 58 ele -O ‏شيرويه‎ -6© 

صفحه 87:
9 ‎eee Lie)‏ مر ۱ )0 9 2- آذر گشنسب Beye Se Eo) ‏آناهیتا‎ -< 

صفحه 88:
9 مزدک در زمان کدام یادشاه ساسانی ظهور کرد؟ 0- انوشيروان 2- اردشير 6ك ‎Js!‏ ‏0 

صفحه 89:
(coy) 22 ‏تست سر(‎ By eet Sy EB |S Ste yc ea pyre) Fe) Fog ‏ار‎ ‎۳ 5 ‏كه‎ ‏وزيراعظم‎ 6“ 

صفحه 90:


صفحه 91:
ا ل 

بسم اهلل الرحمن الرحیم تاریخ ایران جهان ()1 تهیه و تنظیم از :فردین محرابی درس یازدهم حکومت ساسانیان بخش دوم :فرهنگ و تمدن ساسانیان فهرست: اوضاع اجتماعی دین اداره کشور خط ،ادبیات و آموزش معماری حجاری هنر و صنعت موسیقی بازرگانی وضعیت اجتماعی ساسانیان ‏ )1 )2 )3 )4 وضعیت روستائیان زندگی خوبی نداشتند. فشار مالیات بر دوش آنان بود. از ترقی و دست یابی به مشاغل باالی اجتماعی محروم بودند. با این حال شکایت چندانی نداشتند زیرا تبلیغات ساسانیان به آنان باوراند که خون آنان با خون اشراف زادگان و بزرگان متفاوت است یکی زاده شده است تا کشاورز باشد دیگری زاده شده است تا آقای او باشد.  :جامعه عصر ساسانی :بزرگان خاندان شاهی 1- خاندان های قدیمی 2- حاکمان والیت 3- مقامات دولتی 4- مقامات نظامی 5- :توده مردم کشاورزان 1- صنعتگران 2- پیشه وران 3- ارتقاء از طبقه ی پایین تر به .طبقه باالتر غیر ممکن بود هفت خاندان برتر در دوره ساسانی ‏ ‏ اردشیر 7قوم از ایران را برای دستگاه پادشاهی خود برگزید اینان از مناطق مختلف ایران بودند و به عبارت دیگر نماینده برای دولت بر گزید تا این اقوام منافع همه اقوام ایران را در نظر بگیرد .زیرا وظیفه ملی پادشاه برقراری عدالت بین اقوام مختلف بود .به گفته تاریخ طبری این نمایندگان که به دربار شاهنشاه برای حفظ قومیت های ایرانی وارد شدند به این ترتیب بودند: ( خاندان کارن از قسمت ماه نهاوند در غرب ایران -خاندان سورن از سیستان -خاندان مهران از شرق -خاندان اسپندیار از ری شهر خاندان سوخرا -خاندان سپهبد و خاندان ساسانی ) که در راسهمه این خاندان ها شاهنشاه اردشیر پاپکان به عنوان شخص متحد کننده مردم ایران و پدر ایرانی قرار گرفت . تاثیر تمدن ساسانی اوج شکوفایی تمدن عصر ساسانی .دوره خسروانوشیروان می باشد تمدن عصر ساسانی تمدن درباری است یعنی با دستگاه حاکم .ارتباط زیادي داشت تأثیر تمدن ساسانی تمدن ساسانی با ظهور اسالم به حیات خود ادامه داد: -1طاق و ایوان در مسجد تجلی یافت. -2کلیله و دمنه و ویس و رامین به حیات ادبی خود ادامه دادند. ایوان مدائن یا طاق (کاخ )کسری طاق كسري یکی از آثار دوره ساسانی طاق کسری است که بقایای دربار معروف خسرو اول و دوم در تیسفون می باشد . این طاق اکنون در کناردجله در نزدیکی بغداد در جایی به نام سلمان پاک قرار دارد .سقف آن به شکل بیضی زده شده و قسمتی از کاخ سفید است که انوشیروان در 550میالدی بناکرده بود و قالی زربافت معروف بهارستان ،فرش این تاالر بوده است .دهنه طاق به بیست و پنج متر و ارتفاع آن به بیست و نه متر می رسد .این اثر شگرف را بعضی از زمان شاپور اول نیز دانسته اند . ایوان مدائن در فرهنگ و ادبیات ایران نماد .ناپایداری اوضاع جهان شناخته شده است هان ای دل عبرت بین از دیده عبر کن ایوان مدائن را آیینه عبرت دان از اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نه زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان (داستان خسرو پرويز و نعمان بن منذر) کاخ کسری • • آن قصر که بهرام در او جام گرفت • آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت • بهرام که گور گرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت؟ کاخ تیسفون آن قصر که بر چرخ همی زد پهلو بر درگه او شهان نهادندی رو دیدی که بر گنگره اش فاخته ای بنشسته همی گفت که :کوکو،کوکو؟ طاق کسری این کهنه رباط را که عالم نام است آرامگه ابلق صبح و شام است بزمی است که وامانده صد جمشید است گوریست که خوابگه صد بهرام است مسجد امیر چخماق یزد مسجد تاريخانه‌ -سمنان‌ كهن‌ترين‌ بناي‌ دوره‌ اسالمي‌ كه‌ تاكنون‌ شالوده‌ ساساني‌ خود را حفظ‌ كرده‌ مسجدتاريخانه‌ (خانه‌ خدا) دامغان‌ است‌. ساختمان‌ مسجد به‌ قرن‌ دوم‌ ه.ق‌ تعلق‌ دارد .اهميت‌ اين‌ بنا بخاطر امتزاج‌سبك‌ عربي‌ ـ اسالمي‌ و اسلوب‌ و معماري‌ عهد ساساني‌ است‌. طرح‌ اصلي‌ ساختمان‌ مسجد به‌ سبك‌ حياط‌اندروني‌ است‌ كه‌ يك‌ صحن‌ بزرگ‌ تقريبًا چهار گوش‌ را در بر گرفته‌ است‌ و در گرداگرد آن‌ رواق‌هايي‌ با تاق‌هاي‌ضربي‌ آجري‌ روي‌ پايه‌هاي‌ گرد و قطور وجود دارند. مسجد تاريخانه‌ -سمنان‌ مسجد تاريخانه‌ -سمنان‌ دین در دروره ساسانیان :دین های رایج زردشتی 1- صابئین 2- مانوی 3- مزدکی 4- مسیحیت 5- یهودی 6- بودائی 7- زردشتی :تالش دولت ساسانی برای گسترش دین زرتشتی ساختن آتشکده 1- وقف زمین برای آتشکده 2- اهمیت دادن به موبدان 3- ).به رئیس موبدان ،موبدان موبد می گفتند( اهميت آتشكدها بهرام گور تاج هاي خان ترك و همسرش را به آتشكده .آذرگشنسب بخشيد خسرو دوم نذر كرد اگر بر بهرام چوبين پيروز گردد هدايا گرانبها و .نقدي تقديم آذرگشنسب كند اساس سياست داخلي ساسانيان • اساس سياست داخلي ساسانيان هماهنگي دين و دولت بود. • چنانكه فردوسي مي گويد: چنان دين و دولت به يكديگرند تو گويي كه از بن ز يك مادرند چو دين را بود پادشاه پاسبان تو اين هر دو را جز برادر مخوان آتشكده هاي زرتشتي • از مظاهر دین مزدیسنی در ایران آتشکده هایی بود که در هر گوشه ای برپا داشته بودند .آتشدان در میان آتشکده جای داشت و پیوسته آتش مقدس در آن می سوخت .هر آتشکده هشت درگاه و چند اطاق هشت گوشه داشت .آتشدان در اطاق تاریکی بود که در وسط بنا ساخته بودند ،آتشکده از کندر و دیگر عطریات آکنده بود .محافظ آتشکده را هیربد می نامیدند ،در میان آتشکده های ایران سه مادر آتشکده بودند که طبقات مختلف مملکت آتشکده های شهرها و دیه ها و حتی خانه های خود را از آنها فروزان می ساختند و آن سه عبارت از :آذرفرنبغ و آذرگشنسپ و آذربرزین مهر بودند . مهمترین آتشکده ها آذرفرنبغ در فارس مخصوص موبدان 1- آذرگشنسب در آذربایجان(شهر شيز) 2- مخصوص شاهان و جنگجویان آذربرزین مهر در خراسان(كوهاي ريوند 3- ، شمال غربي نيشابور) مخصوص کشاورزان آتش مقدس برای زردشتیان آتشکده آذرگشنسب این اثر در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی واقع در 43کیلو متری شهرستان تکاب قرار داد و فاصله آن از تهران تقریبا 500کیلومتر است که میتوانید در 6ساعت از تهران به این مکان سفر کرد . آتشکده آذرگشنسب آذرگشنسب گفته می شود در اين آتشکده آتش جاویدان به مدت هفت صد سال روشن بوده و این آتش نماد قدرت ..زرتشتیان بوده است آتشكده چكچكو،يزد در 48كيلومتري يزد ميان كوههاي انجيره محلي است كه به‌ دليل‌ نزول‌ آب‌ به‌ صورت‌ چك‌ چك‌ از كوه‌هاي‌ سنگي‌ و بريده‌ به‌ «چكچكو» معروف‌ شده‌ است‌ .در اين‌محل‌ تعدادي‌ بناي‌ مناسب‌ و راحت‌ براي‌ ايام‌ ‌.زيارت‌ احداث‌ شده‌ است آتشكده چكچكو،يزد آتشكده چكچكو،يزد آتشکده ای در اصفهان آتشکده ای در اصفهان آتشکده نیاسر(کاشان) آتشکده نیاسر آتشکده بهرام در یزد صابئین ► ► .i .ii آیین پیروان حضرت یحیی (ع) است که بیشتر طرفداران آن در میان دورود می زیستند. اعتقادات صابئین: خوردن گوشت گاو را حرام می دانستند. نماز را پس از طلوع آفتاب می خواندند. مانی در دوره شاپوراول ظهور کرد. .I .IIآیین او آموزه هایی از ادیان مسیحی ،زردشتی ،بودایی و ...بود. .IIIمخالفان او موبدان بودند که در زمان بهرام اول فرمان قتل او را گرفتند . .IVبعد از مرگ مانی آیینش در آسیای مرکزی طرفداران زیادی یافت. .Vمانی از نخستین کسانی بود که به اهمیت تصویر در آموزش دست یافت. .VIکتاب ارژنگ وی که برای مردم عادی نوشته شده است دارای تصاویر زیادی است و مشهورترین کتاب وی است. مانی ،پیامبر نقاش ایرانی؟ مزدک .Iتفسیر تازه ای از نور و ظلمت ارائه کرد. .IIاو معتقد بود پیروزی خیر بر شر قطعی است و وظیفه مردم یاری رساندن به خیر است. عقايد مزدك مزدک می گفت :که موجب اختالف بین مردم دو چیز است :یکی مال است و دیگری زن .برای اینکه این اختالف برخیزد باید از توانگران گرفت و به تهیدستان داد تا بدین وسیله نابرابری از بین برود و مساوات برقرار گردد .اما دربارة زنان ،عقیده داشت که موبدان و بزرگانی که زنهای بسیاری در شبستانهای خود احتکار کرده اند بایستی به یک زن قناعت کرده ،دیگر زنان را بین مردان بی زن تقسیم نمایند تا هر مرد بالغی بتواند از داشتن یک زن برخوردار شود . عقايد مزدك ‏عقید مزدک در امور دینی شباهت به مانویان داشت و مانند او به دو اصل نیکی و بدی قائل بود .با این فرق که مزدک اعتقاد داشت که کارهای نور از روی اراده و اعمال تاریکی از روی عدم اراده و اتفاق است .نور دانای حس کننده و ظلمت نادان کور است ،مقصد نهایی تکامل این عالم ،نجات ذرات نور است که در ذرات ظلمت آمیخته است مسیحیت رقیب سرسخت و اصلی دین زردشتی در دروه ساسانی بخصوص در اواخر این دوره مسحیت بود که به گفته شهید استاد مطهری«:اگر اسالم وارد ایران نشده بود ما االن به جای مسجد یا آتشکده کلیسا داشتیم» ولی با ورود اسالم به ایران همه ادیان رایج در ایران نفوذ خود را از دست دادند. شیوه اداره کشور ساسانیان ►ساسانیان خود را وارث حکومت هخامنشیان می دانستند وازشیوه کشورداری آنان تقلید می کردند. (تمرکزقدرت) ►شیوه تمرکز یا عدم تمرکز قدرت در دوره ساسانیان: شاه موبدان بزرگان تقسیم قدرت ‏قدرت در دست این سه گروه بود ، هرگاه شاه فردی قوی و توانمند بود از قدرت دیگران کاسته می شد و گرنه شاه بازیچه دست دو گروه دیگر می شد. شیوه اداره کشور ► در دوره ساسانی هر یک از امور مالی ،اقتصادی ، کشاورزی ،اداری و ...زیر نظر فردی که ریاست آن را به عهده داشت اداره می شد که در رأس آنان وزیراعظم قرار داشت. ► شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد تقلید حکومت عباسیان (حکومتی که به کمک ایرانیان بخصوص ابومسلم خراسانی بعد سقوط امویان در 132ق.تأسیس گردید)قرار گرفت. خط های رایج در دوره ساسانیان مشهورترین خط های رایج در زمان ساسانیان: خط پهلوی اشکانی خط پهلوی ساسانی این دو خط اقتباس شده از خط آرامی می باشند. در زمان هخامنشیان خط آرامی رواج داشت و شاهان از دبیران آرامی استفاده می کردند ولی داریوش هخامنشی خط میخی پارسی را اختراع کرد. خط پهلوی خط پهلوی خط میخی ادبیات ‏ ‏ )1 )2 مهمترین مرکز آموزش و پژوهش در زمان ساسانیان جندی شاپور بود(.وه اندوشاه پور -شهر شاپور بهتر از انطاكيه ) به دو دلیل این مرکز در زمان خسروانوشیروان رونق یافت: انوشیروان عدده ای از ایرانیان را برای کسب علوم به هند فرستاد. او تعدادی ازفیلسوفان یونانی را که به علت تعصب مسیحیان روم رانده شده و به ایران آمده بودند پذیرفت. معماری ‏ ‏ ‏ ‏ .A .B جلوه گاه معماری عصر ساسانی: خرابه های چندین کاخ و آتشگاه در فیروز آباد و بیشاپور در اوایل دنباله رو معماری اشکانی ویژگی اصلی معماری ساسانی: استفاده از طاق و ایوان که استفاده از ستون را کم می کرد. استفاده از گچ بریهای زیبا و گاه کاشی کاری نمای از یک طاق دیهیم بخشی به شاپور اول حجاری (نقش برجسته بر روی سنگ) بیشتر در فارس و کرمانشاه • موضوع نقش برجسته ها .1مراسم تاج گذاری شاهان ساسانی .2جنگ شاهان ساسانی .3شکار شاهان ساسانی نقش شاپور -كازرون دو سوار روبروي‌ يكديگر ايستاده‌اند و نقش‌ انسان‌ تنومندي‌ نيز كه‌ دست‌ خود را پشت‌ سر گذاشته‌ درزير پاي‌ اسب‌ها ديده‌ مي‌شود .شخص‌ ديگري‌ روبروي‌ سوار دوم‌ زانوزده‌ و دست‌ خود را بعنوان‌ تقاضاي‌ بخشش‌پيش‌ آورده‌ است‌.. نقش برجسته شاپورکازرون شکار بهرام گور نقش رستم نقش برجسته متعلق به پيروزي شاپور اول بر والرين يكي از زيباترين و ديدني‌ترين نقش هاست نقش برجسته پیروزی شاپور بر والریانوس نقش رجب دیهیم بخشی به ادشیر اول نقش برجسته پیروزی شاپور بر والریانوس گچ کار دوره ساسانی طاق بستان نقش برجسته دوره ساسانی معبد آناهیتا معبد آناهیتا گور دخمه دربند قلعه اردشیر در فارس هنر و صنعت قالی بافی پارچه بافی فلز کاری شیشه گری ‏پارچه های ایران در روم مشتریان زیادی داشت. موسیقی • • • • به خوانندگان در دوره اشکانی گوسان می گفتند. خوانندگان وموسیقی دانان درباردوره ساسانی هنیاگر (خنیاگر) می گفتند. بهرام گور تعدادی(حدود 12000نفر)خواننده و رقصنده از هند به ایران آورد تا در بعداز ظهرها بعد از کاربرای مردم مراسم اجرا کنند(.کولی های ایران و اروپا ،جوکی ها و غربتی ها) خسرو پرویز بیش ازسایرشاهان ساسانی به موسیقی عالقه داشت و از چهار بخش زندگی خود در شبانه روز یک بخش به موسیقی اختصاص داشت. باربد:مشهورترین خواننده دربارخسروپرویز از آثار ايرانی به جا مانده ( بازسازی شده) بازرگانی جوالنگاه کاروان های بازرگانی در عصر ساسانی جاده ابریشم بود(.راه بین چین ،هند، ایران و روم) در خلیج فارس صید مروارید انجام می گرفت. بندرهای میناب ،بوشهر و سیراف نقش مهمی در بازرگانی عصر ساسانی داشتند. خالصه درس - 1جامعه عصر ساساني جامعه اي طبقاتي بود. بزرگان ،توده مردم -2عصر انوشيروان ،دوران شكوفايي فرهنگ و تمدن ايران باستان بود . -3طاق و ايوان از معماري ساساني در مساجد اسالمي جلوه گر شد. -4دينهاي زردشتي ،صابئين ،مانوي،مزدكي و مسيحيت در دوره ساساني رواج داشت. -5مشهورترين آتشكده ساسانيان آذرفرنبغ ،آذرگشنسب و آذربرزين مهر بودند. خالصه درس -6قدرت سياسي در دروه ساسانيان بين شاه ،بزرگان و موبدان دست به دست مي گشت. -7خط پهلوي اشكاني ،خط پهلوي ساساني در زمان ساسانيان رواج داشت. -8جندي شاپور مركز مهم آموزش و پرورش ساسانيان بود. -9موضوع نقش برجسته هاي دوره ساساني مراسم تاج گذاري ، جنگ و شكار شاهان ساساني بود. -10به موسيقي دانان عصر ساساني هنياگر(خنياگر) مي گفتند. -11جاده ابريشم جوالنگاه ،كاروان هاي بازرگاني بود. جندي براي اطالعات بيشتر درباره حكومت ساساني، ساساني روي گزينه هاي باال كه و موسيقي عصر شاپور به صورت هايپرلينك شده يا به سايت هاي زير مراجعه كنيد. ‏www.danshnaneh.rishd.ir ‏www.harmonytalk.com سواالت تستی()1 جلوگاه معماری عصر ساسانی کدام گزینه زیر می باشد؟ -1شهر هترا(الحضره) -2تخت جمشید ،بیستون -3خرابه های فیروزآباد و بیشاپور -4پاسارگاد و نقش رستم ( )2 موضوع نقش برجسته های دوره ساسانی کدام گزینه زیر نمی باشد؟ -1مراسم تاجگذاری -2رقص -3جنگ -4شکار ( )3 شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد تقلید کدام حکومت قرار گرفت؟ -1عباسیان -2امویان -3مغوالن -4غزنویان ( )4 مشهورترين خط هاي رايج در زمان ساسانيان چه خطي بود؟ -1ميخي هخامنشي -ميخي ساساني -2پهلوي اشكاني -پهلوي ساساني -3يوناني -آرامي -4ميخي آرامي -پهلوي ساساني ( )5 ماني از نخستين كساني بود كه به اهميت ..................در آموزش پي برد. -1گوش كردن -2تجربه -3تصاوير -4خواندن ( )6 ساسانيان خود را وارث كدام حكومت مي دانستند؟ -1ماد -2ايالم -3هخامنشي -4اشكاني ( )7 مانی در زمان کدام شاه ساسانی ظهور کرد؟ -1شاپور اول -2خسرو پرویز -3بهرام گور -4شیرویه ( )8 کدام آتشکده زیر مخصوص موبدان بود؟ -1آذرفرنبغ -2آذرگشنسب -3آذر برذین مهر -4آناهیتا ( )9 مزدک در زمان کدام پادشاه ساسانی ظهور کرد؟ -1انوشیروان -2اردشیر -3شاپوراول -4قباد ()10 رياست امور مالي و اقتصادي و كشاورزي و ...دوره ساسانیان را چه كسی بر عهده داشتند؟ -1سپهساالر -2بزرگان -3موبدان -4وزيراعظم خسته نباشید. تا درس بعدی خدا نگهدار.