تغذيه در دوران بارداری و شيردهی

صفحه 1:


صفحه 2:
واحد سلامت خانواده و جمعیت مادر ان vale dip “halls ‏متا مات‎ Wie Oe ۳ ١ , My aS 7 ۷ , ۴ ‏را‎ 

صفحه 3:
آذذره در دوران باردار ‎jig i‏ دشرا 

صفحه 4:
ghatar.com 

صفحه 5:
* بهترین راه براي اطمینان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذایی در روز استفاده از همه گروههاي اصلي غذايي بعني گروه نان و غلات . گروه میوه ها و سبزیها . گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت . تخم مرغ . حبوبات و مغزها است . 

صفحه 6:
9 تعادل به معني مصرف مقادیر كافي از مواد غذابي است وتنوع ‎wo.‏ مصرف انواع مواد غذايي که در گروههاي غذايي قرار دارند . در هرگروه غذابي . موادغذايي با ارزش غذايي تقرببا یکسان قرار دارند و مي توان از يكي به جاي ديگري استفاده کرد . 4۶ 

صفحه 7:


صفحه 8:


صفحه 9:
© اين گروه منبع عمده تامین انرژي مورد نیاز روزانه است و شامل انواع نان . برنج . ماكاروني » رشته . گندم . جوء ذرت و ... مي باشد . * مقدار توصیه شده مواد غذایی این گروه برای خانم هاي باردار و شیرده 7-11 سهم با واحد در روز است که هر سهم معادل يك برش نان سنگك ,تافتون یا بربري به اندازه بك كف دست ( حدود 0 سانتي متر مربع يا حدود 30 كرم ) يا 4 برش نان لواش به همين ميزان ويا نصف تا سه جهارم ليوان غلات بخته شده مانند برنج يا ماكاروني مي باشد . 

صفحه 10:
گروه میوه ها و سبزیها * این گروه منبع عمده تامین وبتامین ها به ویژه وبتامین ‎C oA cla‏ و املاح معد ني و فیبر مي باشد . 

صفحه 11:


صفحه 12:
؟ انواع میوه ها شامل سیب . انگور » گیلاس . گلابي . طالبي. هندوانه ‎Elgih‏ مركبات و..... است .خانم هاي باردار بايد ازميوه هاي مختلف بطور متوسط 4-3 سهم در روز استفاده نمايند . هر سهم از ميوه ها معادل يك عدد سيب با برتقال يا موز متوسط يا نصف لیوان کمپوت با میوه پخته یا 3 عدد زرد آلو یا نصف لیوان حبه انگور ( معادل يك خوشه کوچكت انگور ) با يك چهارم طالبي متوسط با نصف لیوان آب میوه یا يك سوم لیوان لیمو ترش پا 2 قاشق غذاخوري میوه خشك ( مثل انواع برگه ها ) مي باشد 

صفحه 13:
: ب) سبزیها 

صفحه 14:
* شامل انواع سبزيهاي برگي . هویج . گوجه فرنگي .کدو . سیب زميني . خیار . کلم . قارچ . شلغم » چغندر , انواع جوانه ها و هت مي باشد . مقدار توصیه شده از سبزیها براي خانمهاي باردار و شیرده بطور متوسط 4-5 سهم در روز است که هر سهم معادل يك لیوان سبزي خام برگ دار با سالاد سبزیجات ( شامل گوجه فرنگي . کاهو . کلم . فلفل سبز دلمه اي و ...) با نصف لیوان سبزيهاي پخته مي باشد . 

صفحه 15:


صفحه 16:
* این گروه منبع عمده تامین کلسیم . فسفر . پروتئین و ويبتامين هاي 298 8اميباشد كه براي رشد و استحكام دندانها و استخوانها ضروري است . مواد اين كروه شامل شیر . ماست . پنیر . بستنی و کشك می باشد . * در دوران بارداري و شيردهي مصرف حداقل 3-4 سهم از مواد غذايي این گروه در روز توصیه مي شود . هر سهم معادل يك لیوان شیر با يك لیوان مأست با 45-60 گرم پنیر کم چرب ( معادل دو قوطي كبريت ) يا يك لیوان کشك يا 5/1 لیوان بستنی می باشد . 

صفحه 17:


صفحه 18:
* این گروه منبع عمده تامین پروتئین و املاحي نظیر آهن و روي است . مواد این گروه شامل انواع گوشت سفید و قرمز . ماهي , دل . جگر . تخم مرغ . عدس. حبوبات مثل نخود و لوبیا و مغزها مثل پسته . بادام ء گردو و ... مي باشد . * مقدار توصیه شده از مواداین گروه براي خانم هاي باردار و شيرده حدودا 3 سهم در روز است که هر سهم معادل 60 گرم گوشت قرمز با ماهي با مرغ با نصف لیوان حبوبات خام يا يك لیوان حبوبات پخته با دو عدد تخم مرغ یا نصف لیوان از مغزها مي باشد . 

صفحه 19:


صفحه 20:
© شامل انواع قندها و چربي ها مثل قند و شکر ۰ شيرينى . روغن . کره . خامه . نمك . شکلات . سس مایونز انواع مرباها . نوشابه هاي گازدار . انواع ترشي ها و شورها و غیره مي باشد . ‎٠‏ بطور كلي مصرف مواد این گروه در حداقل مقدار توصيه مي شود . توجه شود نمك مصرفي در يخت غذا و سر سفره حتما بايد يد دار باشد . ‎ ‎ 

صفحه 21:


صفحه 22:
8 انرژي: * انرژي مصرفي مادر باردار علاوه بر تامین انرژي مورد نیاز مادر و افزایش کار قلب و عروق . صرف رشد جنین ۰ جفت و رحم مي شود . به منظور امین افزایش وزن كافي . ذخیره چربي و پيشگيري از سوخت پروتئین . نیاز به انرژي در سه ماهه دوم و سوم بارداري به طور متوسط 300 کيلو كالري افزایش مي یابد و توزیع آن به شكلي است که در 14 هفته اول روزانه 150 كيلو كالري و از هفته 5 تا زمان زایمان 350 کیلو كالري افزایشی نیاز وجود دارد . بنابراین مقدار غذاي مصرفي در سه ماهه دوم و سوم باید بیشتر از سه ماهه اول باشد تا كالري مورد نیاز خانم باردار تامین شود . 

صفحه 23:
* در موارد چند قلويي . شيردهي همزمان با بارداري . کم وزني پیش از بارداري و افزایش وزن ناكافي در دوران باردآري انرژي و حتي ریز مغذي هاي بيشتري مورد نیاز مي باشد . 5 نسبت منابع تامین کننده انرژي در دوران بارداري مشابه پیش از بارداري است :- * 20-15 از پروتئین ها * 60-55 ۰ از کربوهیداراتها * و کمتر از 30 ۶۰ از چربي ها * میزان افزایش نیاز به انرژي در دوران شيردهي به طور متوسط 500 کیلو کالری در روز است . 

صفحه 24:
ee ۰ : برودسين * در دوران بارداري سوخت و ساز کل پروتئین بدن افزایش مي یابد و مقداري از پروتئین صرف رشد و نمو جنین . تشکیل جفت . خون . مایع آمنيوتيك و حفظ بافتهاي بدن مادر در اين دوران مي شود . پروتئین مورد نیاز روزانه در دوران بارداري 15 گرم و در دوران شیر دهي 20 گرم بیشتراز مقادیر توصیه شده براي زنان قبل از بارداري بر اساس مقدار توصیه شده روزانه مواد مغذي مي باشد . در چند قلويي نیاز به پروتئین بیشتر از مقدار فوق خواهد بود . 

صفحه 25:
:کربو هیدارت نقش اصلي کربوهیدارت ها تامین انرژي براي سلولهاي بدن به ويزه مغز و سیستم عصبي .گلبولهاي قزمر و سفيد حون :و مدولاي كلية الست دن بارداري جنين از كلوكز به عنوان منبع اصلي انرژي استفاده مي كند . انتقال كلوكز از مادر به جنين حدود 17-26 كرم در روز تخمين زده شده است . نا يايان بارداري همه اين كلوكز توسط مغز جنين مصرف مي شود . ميزان نياز به كربوهيدرات ها در بارداري ( بر اساس ۸۵ حدود 175 گرم در روز است . 

صفحه 26:
چربي چربي منبع بزرگ براي بدن است و به جذب ويتامينهاي محلول در چربي و کاروتنوئید ها کمك مي کند . در مغز در حال تکامل جنین و شیر خوار ( طي 2 سال اول زندگي ) به مقدار زيادي ‎DHA‏ و کوزاهگزانوئید اسید ) با ماده اولیه اسید چرب امگا 3 تجمع مي یابد . در صورت داشتن رژیم غذایی حاوی امگا 3 و امگا 6 نیازی به مصرف اضافه اق دواسيد وب بهشكل مكمل نمست ‎ ‎ 

صفحه 27:
منبع امکا3 و امکا 6 23 Kol * انواع ماهي (تن . آزاد » قزل آلا) ۰ روغن ماهي . لوبياي سویا . گردو . جوانه گندم امگا6 : * انواع روغن هاي گياهي ( ذرت . سوپا . آفتابگردان ) 

صفحه 28:
* ویتامین :۸۵ در دوران بارداري و شيردهي بعلت نياز جنين و نوزاد به ويتامين ‎A‏ مقدار مورد نیاز فزايش مي يابد . بارداري هاي مکرر و با فاصله کم موجب کاهش ذخایر وبتامین ۸۸ بدن خانمها و در نهایت کاهش ذخایر این وبتامین در شیر خوار به ویژه در شش ماه اول زندگي مي شود . بنابراین توصیه مي شود خانمهاي باردار در برنامه غذايي روزانه خود از منابع غذايي وبتامین ‎A‏ ‏استفاده نمایند . میزان افزايش نیاز مادران باردار به اين ویتامین حدود 50 میکروگرم در روز است . 

صفحه 29:
A: wlo ‏چکر‎ * ‏قلوه‎ ۴ ‏؟ زرده تخم مرغ‎ ‏اسفناج‎ * ‏هویج‎ * 

صفحه 30:
* طبق نتایج پژوهشي در وضعیت ریز مغذیها در کشور در زنان باردار 5 ماهه و بیشتر که در سال 1380 صورت گرفت متوسط کمبود خفیف و شديد اين ويتامين در كشور 967 در مناطق روستايي و 15 ۶0 در مناطق شهري گزارش شد . * بیشترین کمبود در مناطق شهري هرمزگان . بوشهر و جنوب خراسان به میزان 34 ۶6 مي باشد . 

صفحه 31:
* به جذب کلسیم و فسفر از دستگاه گوارش کمك مي کند . * در دوران بارداري سبب افزایش غلظت ویتامین 93آدر گردش خون و افزایش کلسیم در بدن جنین مي شود بنابراین نياز به اين ويتامين در بارداري افزايش نمي يابد و مقدار كمي 3زز مادر به جنين منتقل مي شود ولي در دوران شيردهي نيز نياز به ابن ويتامين افزايش نمي يابد . ؟ منابع آن : * استفاده از نور مستقیم خورشید بهترین منبع براي تولید وبتامین 0] در بدن است. 

صفحه 32:
بنابراین به خانم باردار و شیرده توصیه کنید: * روزانه حداقل بمدت 10 دقیقه دست و صورت خود را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهد . * مصرف منابع غذایی غني از این ویتامین ( نورخورشيد » زرده تخم مرغ » جگر » ماهي * عدم استفاده از کرم های ضد آفتاب طبق نتابج پژوهشي در وضعیت ریز مغذیها در کشور در زنان باردار 5 ماهه و بیشتر در سال 1380 صورت كرفت متوسط کمبو دخفیف و شدید این ویتامین در کشور 9630 در مناطق روستایی و 43 % در مناطق شهري گزارش شد . بیشترین کمبود در مناطق شهري استان تهران به ميزان 60 96 و در مناطق روستابي 42 40 مي باشد . 

صفحه 33:
ويتامين ا( آلفا توكوفرول ) * نوعى آنتى اكسيدان است . * اكر مادر بارداري دجار كمبود لين ويتامين نباشد نياز او نسبت به قبل از بارداري تغییر نخواهد کرد . * منابع غذايي این وبتامین عبارتند از انواع روغنهاي گياهي مانند جوانه گندم . آفتابگردان زرده تخم مرغ . مغزها و سبزي هاي با برگ تیره رنگ . * ( روغن ذرت جزء منبع غذايي ویتامین نیست ) * در بارداري فلظت آلفا توکوفرول در خون افزایش مي یابد و از طریق جفت به جنین منتقل مي شود . 

صفحه 34:
ويتامين >1 * نياز به اين مانند ويتامين هدر بارداري و شيردهي افزایش نمي یابد و مقدار مورد نیاز روزانه آن مانند قبل از بارداری است . 

صفحه 35:
*منابع آن : see * انواع روغنهاي گياهي خصوصا روغن دانه سویا * و جوانه گندم * سبوس * اسفناج * گل کلم * گوجه فرنگي 

صفحه 36:
: تيامین » ریبو فلاوین و نیاسین * با توجه به افزايش انرژي مورد نیاز روزانه در دوران بارداري و شيردهي و نقش این سه ویتامین در متابولیسم کربوهیدراتها نیاز به این ویتامین ها ( به ویژه تيامین به میزان ۶۶30 ) در اين دوران افزايش مي ‎SB pao cpl pls. wh‏ منابع غذايي حاوي اين ويتامين ها توصيه مي شود . 

صفحه 37:
* منابع تيامین : * گوشت . جگر . دل . قلوه . زرده تخم مرغ . غلات ۰ حبوبات . سبوس و آرد کامل گندم . سیب زميني * منابع ریبو فلاوین : * جگر. دل . قلوه . امعاء و احشاء . تخم مذرغ . شیر و فراورده هاي آن . سبزيهاي برگ سبز * منابع نياسين : * چگر ‏ گوشت قرمز . ماهي . مرغ . تخم مرغ . شیر . حبوبات , بادام زميني 

صفحه 38:
پیریدو کسین ( 56) * نياز به ويتامين 86 به دليل نقش اين ويتامين در سنتز يروتئين ها تا 46 96 افزايش مي يابد . * منابع آن : ۱ ؟ انواع گوشت ‎ye?‏ ‏* شیر * تخم مرغ * حبوبات و غلات 

صفحه 39:
فولات ( اسید فوليك ) * در دوران بارداري به علت تولید بیشتر گلبولهاي قرمز خون و شکل گيري دستگاه عصبي جنین نیاز به اسید فوليك تا 50 © افزايش مي يابد. 0 در دوران شيردهي نيز نياز به اين ويتامين نسبت به دوران قبل از بارداري همجنان بالا است . لازم است علاوه بر توصيه به مصرف منابع غني اسید فوليك ۰ مکمل آن نیز طبق دستور العمل كشوري به میزان 400 میکروگرم در روز براي خانمهاي باردار تجویز شود . مصرف به موقع و كافي این وبتامین از ایجاد ضایعات عصبی خصوصا نقص مادر زادي لوله عصبی 

صفحه 40:
* تخم مرغ * ماهي ‎pus *‏ * لوبیا * سبزيهاي برگ سبز ۰ 9 

صفحه 41:
ویتامین 812 * با توجه به نقش این ويتامين در عملکرد سیستم عصبي تقسیم سلولي و خون سازي . ا دردوران بارداري اندكي ‎Ces‏ مي يابد . مصرف مکمل ویتامین خصوصا در مادران باردار گیاهخوار ضروري است . * منابع آن: گوشت قرمز * ماهي * دل و قلوه تخم مرغ شیر و لبنیات 

صفحه 42:
* نیاز به آن در دوران بارداري و خصوصا شيردهي افزایش مي یابد اما کمبود آن در این شرایط مشاهده نشده است . * منابع : * انواع مرکبات * گوجه فرنگي. فلفل سبز. گل کلم * سیب زمینی. اسفناج . کاهو * طالبي . خربزه . توت فرنگي 

صفحه 43:
املاح ‎٠‏ كلسيم : * كلسيم مورد نياز روزانه خانمهاي باردار به دلايل مختلف از جمله استخوان سازى و تشكيل جوانه هاى دندان در جنین و پيشگيري از برداشت املاح از استخوانهاي مادر . به ویژه در سه ماهه سوم بارداري و دوران شيردهي افزايش مي يابد . * لازم است جهت تامین این ماده معدنی مهم به خانمهاي باردار و شیرده مصرف مواد غذايي گروه شیر و لبنیات به میزان لازم و كافي توصیه شود . 

صفحه 44:
: کلسیم مورد نیاز خانمهاي باردار و شیرده * زیر 18 سال : 1300 ميلي گرم در روز * بالاي 18 سال: 1000ميلي گرم در روز 

صفحه 45:
* وجود آهن براي تولید گلبولهاي قرمز خون . افزایش هموگلوبین . رشد و نمو و تامین ذخایر كبدي جنین ضروري است . ؟ بنابراین نیاز به آهن در دوران بارداري تا حد دو برابر افزایش مي یابد و در دوران شيردهي به حد نیاز قبل از بارداري مي رسد * مصرف مکمل آهن علاوه بر منابع غني از آهن طبق دستورالعمل كشوري توصیه مي شود . 

صفحه 46:
نیازبه آهن در مادران گیاهخوار حدود 8/1 برابر سایر . مادران باردار است * طبق نتایج پژوهشي در وضعیت ریز مغذیها در کشور در زنان باردار 5 ماهه و بیشتر در سال 1380 صورت گرفت متوسط آنمی فقر آهن در کشور 20-25 ۰ و بیشترین شیوع آن در جنوب خراسان . سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان بین 37-50 .با شیوع بیشتر در مناطق روستایی گزارش شده است . 

صفحه 47:
hg * با توجه به نقش ید در متابولیسم بدن و تولید انرژي و نیز تکامل مغز جنین . میزان ید مورد نیاز در دوران بارداري افزايش مي یابد به طوري که کمبو دید در دوران بارداري منجر به عقب ماندگي ذهني . هیپو تيروئيدي و گواتر و در شکل شدید آن کریتینیسم در نوزاد مي گردد . همچنین نیاز به مصرف منابع غني از ید ( مانند انواع ماهي و میگو و نمك ید دار) در دوران شيردهي بیش از دوران بارداري مي باشد . مصرف زياد ید نیز در دوران بارداري منجربه بروز گواتر و 

صفحه 48:
روي * كمبود روي در بدن مادر مى تواند سبب طولاني شدن زایمان » زایمان زودرس ۰ج صتااثر تراتوژني و مرگ جنین شود . روي نقش مهمي در سنتز 201۸و ۸ دارد . با توجه به نقش مهم روي در متابولیسم سلولي . نیاز به آن در بارداري و خصوصا شيردهي افزايش مي ‎wh‏ . مصرف منابع غني از روي (جگر . كوشت . مرغ ماهي شيرء ينيرء . حبوبات . غلات ) توصيه مي شود . * نياز روي در كياهخواران تا 50 96 افزايش مي يابد . 

صفحه 49:
* طبق نتایج پژوهشي در وضعیت ریز مغذیها در کشور در زنان باردار 5 ماهه و بیشتر در سال 1380 صورت گرفت متوسط کمبود این ریز مغذی در كشور 38-42 96 با شیوع بیشتر در مناطق روستايي گزارش شد . بیشترین شیوع اين كمبود در مناطق شهریجنوب خراسان . سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان تا 61 7 مي باشد . 

صفحه 50:
توصیه های تغذیه ای برای خانمهاي باردارداراي اضافه وزن وجآق !81/1) بيشتراز 26 ) 7 خانمهاي باردار در هر شرايطي که باشند ( لاغر » طبيعي ‎ge.‏ ) باید افزایش وزن متناسب با وضعیت خود داشته باشند . بنابراین استفاده از رژیم هاي غذايي محدود براي کاهش وزن خانمهاي باردار چاق توصيه نمي شود و بايد با توصيه هاي تغذیه اي مناسب ميزان كالري دريافتي و درنهايت وزن آنان را كنترل نمود. * خانمهاي جاق نيز نياز به افزايش وزن مطلوب دارند . 

صفحه 51:
علل عمده افزایش وزن بیش از حد مطلوب 1-انتخاب نا آگاهانه مواد غذایی و افراط در مصرف مواد قندي ياء شيريني ها و چربي ها 2-استفاده بیشتر از منابع غذايي نشاسته اي ارزان به دلیل محدودیت بودجه خانوار 3- کم تحرکي و نداشتن فعالیت جسماني : : a 

صفحه 52:
توصیه هاي لازم جهت کنترل افزایش وزن در خانم هاي باردار جاق كاهش مصرف جربي ها كاهش مصرف موادقندي ( كربوهيدارتها) كاهش مصرف مواد نشاسته اى افزایش مصرف مواد پروتئيني افزایش مصرف منابع غذايي حاوي فیبر (میوه ها . سبزي ها و گروه نان و غلات ) اصلاح عادات و رفتارهای تغذبه ای نامناسب تحرك کافي از طربق پیاده روي منظم روزانه در صورت نداشتن ممنوعیت پزشکي 

صفحه 53:
: راه هاي کاهش دریافت چربي * اجتناب از سرخ کردن غذاها و حتي الامکان طبخ غذاها به شکل آب پز . بخار پز و كبابي ۰ حذف چربي ها شامل کره حيواني . مارگارین . خامه . سرشیر 6 دنبه , پیه و جداکردن چربي هاي قابل روبت كوشت قرمز و يوست مرغ قبل از طبخ آنها * استفاده از شير و لبنيات كم جرب بجاي شير و لبنيات پرچرب ۱ * محدود کردن مصرف شيريني ها . كيك هاي خامه اي و دسرهاي پر چرب يا شیرین ‏ 7 ۱ 

صفحه 54:
* تنوري نمودن ماهي و مرغ بجاي سرخ کردن آنها * آب پز نمودن مرغ . ماهي و گوشت بدون افزودن روغن (با حرارت ملایم ) * محدود کردن مصرف کله پاچه . دل . قلوه . جگر ۰ زبان و مغز . سوسیس و کالباس و انواع پيتزاي پر چرب * تفت دادن سبزي هادر آب گوشت کم چربي با آب گوجه فرنگي بجاي روفن ۱ * خودداري از مصرف سس هاي چرب مانند مایونز و سس هاي مخصوص سالاد و استفاده از سس سالم ( ماست کم چرب . كمي نمك . روغن زیتون . آب لیمو با آب نارنج ) بجاي سس مایونز 

صفحه 55:
* اضافه نکردن چربي و دنبه به گوشت در زمان چرخ كردن ان * استفاده از سيب زميني آب يز يا تنوري به جاي سرخ کرده ۱ * محدود کردن مصرف زرده تخم مرغ به سه عدد در هفته چه به صورت تنها یا در انواع غذاها مثل کوکو و املت ؟ استفاده نکردن از تنقلات پر چرب نظیر چیپس ۰ 

صفحه 56:
راه هاي کاهش دریافت مواد قندي *؟ استفاده از میوه های تازه به جای شیرینی و شکلات به عنوان ميان وعده " ‎oe‏ * محدود کردن مصرف نان هاي شیرین و انواع شکلات و * مصرف دوغ . آب و آب میوه هاي طبيعي به جاي نوشابه هاي گازدار * استفاده از میو ه هايي نظیر سیب . هلو . گلابي که قند کمتری دارند و محدود كردن مصرف ميوه هاي شيرين مانند آنگور. خربزه . خرما » انجير . توت و .. 

صفحه 57:
خودداري از مصرف کمپوت میوه . در صورت تمایل به مصرف کمپوت میوه بهتر است آن را در منزل-نهیه ‏ کنند . براي این کار تکه هاي میوه را با مقدار كمي آب و بدون اضافه کردن شکر به مدت چند دقیقه بجوشانند و سپس براي مصرف روزانه آن را در بخچال نگهداري کنند . * کم کردن مصرف قند و شکر همراه با چاي 

صفحه 58:
راه هاي کاهش دریافت گروه نان و غلات محدود کردن مصرف نان . برنج و ماكاروني ( 7 سهم در روز ) خودداري از مصرف برنج و ماكاروني در وعده شام استفاده از نانهاي سبوس دار به جاي نانهاي فانتزي . نان بستگلت بیکن ازبنایرتانها سبوس قارف ۴ خودداري از مصرف نان همراه با برنج در هنگام صرف غذا استفاده از انواع خوراکها با مقداري نان بجاي برنج در وعده شام استفاده از میوه به جاي نان و پنیر . بیسکو ثیت يا کيك در ميان وعده ها 7 

صفحه 59:
راه هاي افزایش دریافت مواد پروتئيني * علت توصیه به افزایش مصرف مواد پروتئيني به این دلیل است که در صورت محدود کردن مصرف پروتئین » اندوخته ماهیچه بدن خانم باردار جهت پشتيباني از رشد جنین استفاده خواهد شد . در عین حال . پریتئین این مزیت را نیز دارد که به خوبي گرسنگي را بر طرف مي کند . 

صفحه 60:
براي افزایش دریافت پروتئین در رژیم غذايي مصرف : مواد غذايي زیر پیشنهاد مي شود * مر آ بپز و با كبابي * گوشت چربي گرفته * انوا ماهي تازه بخارپز با کباب شده ( حداقل دو بار در هفته ) ؟ استفاده از انواع حبوبات همراه با غلات مثلا به شکل 

صفحه 61:
راه هاي افزايش دريافت فيير * فيبربخشي از میوه ها . سبزیها و دانه هاي خوراكي به ویژه حبوبات و غلات مي باشد که در بدن انسان هضم ثمي شود . غذاهاي پر فیبر به سیر شدن کمك مي کنند و سبب مي شوند غذا و خصوصا چربي كمتري مصرف شود . مصرف فیبر موجب حجیم شدن مدفوع گردیده و در نتیجه مدفوع راحتتر و سریعتر انجام شده و از بروز پبوست پيشگيري فى کند.. همچنین احتمال بروز بيماريهاي روده مانند سرطان و بواسیر را کمتر مي کند . از سوي دیگر فیبرها موجب کاهش کلسترول خون مي شوند و خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي راکاهش می دهند . 

صفحه 62:
راه هاي افزايش دريافت فيبر مصرف روزانه سبزي خوردن . سبزي هاي محلي یا سالاد همراه با غذا مصرف میوه هاي تازه به عنوان میان وعده ‎ .‏ ترجیحا استفاده از خود میوه به جاي آب میوه استفاده از خشکبار به عنوان ميان وعده استفاده بیشتر از حبوبات استفاده از سبزيهايي مانند کاهو . گوجه فرنگي . جعفري و پیاز . کلم . فلفل دلمه اي در ساندویچ هاي خانگي استفاده از سبزیها در اکثر غذاها( ماكاروني . باقلا پلو و...) . ماست و خیار . ماست وسبزي و انواع سوپ ها مصرف نانهاي سبوس دار (نان سنكك . نان جو ) به جاي نانهايي که با آرد سفید تهیه شده اند مثل نان لواش . بربري . نان فانتزي 

صفحه 63:
اصلاح عادات و رفتارهاي تغذیه اي براي کنترل اشتها و جلوگيري از پرخوري خانم هاي باردار که موجب اضافه وزن بیش از حد و چاقي مي شود نکات فيل را توصيه كنيد : _— در حالت نشسته و در يك مکان ثابت و دائمی غذا بخورند . ۱ * 5 دقیقه قبل از صرف نهار یا شاميك لیوان آب بنوشند . * قبل از صرف غذا . سالاد (بدون سس مایونز ) ميل كنند 

صفحه 64:
* سعي کنند وعده هاي اصلي غذا را حذف نکنند . زيا ناچار به ریزه خواري خواهند شد . * سر سفره غذا . تنها از يك نوع غذا میل کنند . * ازمیوه ها و سبزيهاي‌تازه به عنوان میان وعده استفاده کنند . * غذارا در ظرف کوچکتری بکشند تا مقدارکمترق غذا 0ك 3 ِ * مواد غذابي را در جايي دور از معرض دید نگهداري نمابند . * غذا را آهسته و با آرامش میل کنند. 

صفحه 65:
* آزخرید و مصرف تنقلات غذايي کم ارزش که تنها حاوي چربي با مواد قندی می باشند نظیر نوشابه . چیپس و... خودداری کنند . از خرید و نگهداري شيريني و شکلات در منزل خودداري کنند . بسن از صرق غذا و سیر شدن »بلاقاضله سفره را ترك کنند.. تا حد امکان از سرخ کردن مواد غذایی اجنتاب و در صورت لزوم ترجیحا از روغن مخصوص سرخ كردني به جاي روغن مایع معمولي با روغن جامد استفاده کنند . ازخوردن آجیل و انواع تخمه ها که حاوي چربي زيادي هستند خودداری کنند . 

صفحه 66:
توصیه هاي تغذیه اي براي خانم هاي باردار لاغر 7 (800۱ کمتر از 8/19) * خانمهاي باردار لاغر نیاز به افزایش وزني بیش از خانمهاي باردار با وزن طبيعي دارند و لازم است با بکار بردن توصیه هاي تغذ به اي مناسب ميزان كالري دريافتي و وزن آنان را افزایش داد . " از سوي ديكر خانمهاي باردار لاغر همزمان با كاهش دريافت انرزي با كاهش دريافت بروتئين نيز مواجه خواهد شد . 

صفحه 67:
* زبرا پروتئین مصرفي صرف تولید انرژي خواهد شد . بنابراین با مقوي کردن ( اضافه کردن مواد انرژي زا از جمله چربي ها . شيريني ها . نان و غلات ) و مغذي کردن غذا ( اضافه کردن مواد غذايي حاوي پروتئین مانند گوشت قرمز . مرغ . ماهي و انواع حبوبات . منابع غني از ويتامين ها و املاح مانند انواع میوه . سبزي ‏ لبنيات و...) مي توان به افزايش وزن انان كمك نمود . 

صفحه 68:
راه هاي افزایش دریافت انرژي : ( مقوي کردن )عبارتند از * افزایش دریافت شيريني و مواد قندي * افزایش دریافت جربي 

صفحه 69:
افزایش دریافت شيريني و مواد قندي * استفاده از مربا . عسل . خرما . شیره انگور . شیره خرما همراه با صبحانه * استفاده از حداقل دو میان وعده بیسکویت ( ترجیحا سبوس دار ) . کيك . کلوچه و...... همراه با يك لیوان شیر و انواع میوه در فواصل وعده هاي اصلی غذایی * مصرف مقدار بیشتر گروه نان و غلات مثل نان . برنج و ماكاروني . خانمهاي باردار لاغر مي توانند روزانه تا 11 سهم از این گروه که معادل 330 گرم نان یا 770 گرم برنج پخته مي باشد مصرف کنند . 

صفحه 70:
* استفاده بیشتراز سیب زميني در انواع غذاها ویا در ميان وعده ها * مصرف نان همراه با سلير مواد غذايى مانند برنج در وعده ناهار و شام * استفاده از بستني و ميوه هاي شيرين ( انكور , خربزه . انجير . توت . خرما ) شيريني و انواع خشكبار به عنوان ميان وعده 

صفحه 71:
افزایش دریافت جربی * استفاده از لبنيات ير جرب 7 اضافه نمودن مقداري کره به غذا در هر وعده غذايي و استفاده از كمي كره در كنار بشقاب برنج به افزايش كالري دريافتي كمك مي كند . * استفاده از سيب زمينى سرخ كرده در كنار غذا * استفاده از روغن زیتون داخل سالاد * مصرف سر شیر و با خامه در وعده صبحانه * استفاده از قلم گوسفند و با گاو در طبخ غذاها 

صفحه 72:
راههاي افزایش دریافت پروتئین » ويتامين ها و املاح : ( مغذي کردن ) وعده غذايي عبارتند از ۰ 1- افزایش دریافت گروه شیر و لبنیات * 2-افزایش دریافت گروه گوشت » تخم مرغ » حبوبات و مغزها ۰ 3- افزایش دریافت گروه میوه ها و سبزي ها 

صفحه 73:
افزایش در یافت گروه شیر و لبنیات * استفاده از شیر . ماست . پنیر وبستني به عنوان ميان وعده ( روزانه 4 سهم ) * مصرف دوغ کم نمك و غلیظ در وعده هاي غذايي * استفاده از غذاهايي نظیر کشك . آش دوغ ۰ کشك بادمجان در برنامه غذايي روزانه 

صفحه 74:
2-افزایش دریافت گروه گوشت » تخم مرغ » حبوبات و مغزها استفاده بیشتر از غذاهاي تهیه شده با انواع گوشتها ( کتلت . کباب . انواع خورش و ...) استفاده از تخم مرغ در صبحانه با میان وعده ( 1 . نیمرو املت ) استفاده از تخم مرغ همراه با غذا ( عدس پلو یا رشته پلو همراه با خاگینه ) استفاده از غذاهای تهیه شده با تخم مرغ (انواع کوکو , کتلت و .) استفاده از غذاهای تهیه شده با انواع حبوبات( آشها . خوراك ها . آبگوشت ) ۱ مصرف انواع خشکبار و مغزها ( گردو, پسته . بادام و ... ) بعنوان میان وعده 

صفحه 75:
افزايش دریافت گروه میوه ها و سبزي ها * استفاده از سبزي هايي نظیر گوجه فرنگي . هویج گل کلم به عنوان میان وعده * استفاده بیشتر از غذاهاي تهیه شده با سبزي ها( انواع آش سوپ و...) * استفاده بیشتر از میوه ها به عنوان میان وعده توجه : يكى از بهترين قوصيه ها براي مقوي و مغذي كردن غذا , اضافه كردن غلات جوانه زده ويا يودر غلات جوانه زده در برنامه غذابي آنان مي باشد . مصرف جوانه ‎OME‏ انرزي و بروتئين " غذا را افزایش مي دهد . 

صفحه 76:
روش هاي افزودن جوانه غلات به غذا * استفاده از جوانه غلات در تهیه سالاد * استفاده از جوانه غلات در تهیه انواع سوپ ها و آش ها ؟ اضافه نمودن پودر جوانه غلات در انواع سالاد ها . 

صفحه 77:
راه هاي افزايش اشتها و کاهش انرژي مصرفي : خانمهاي باردار لاغر عبارتند از کشیدن غذا در بشقاب بزرگتر استفاده از سبزيهاي رنگي در غذا به منظور زیبا نمودن غذا و درنهایت افزايش اشتها استراحت كافي در طول روز ( بویژه استراحت پس از غذا ) جلب حمایت همسر و اعضاي خانواده براي ایجاد محيطي توام با آرامش و کمك به او در انجام كارهاي روزمره به منظور کاهش حجم كارهاي خانم باردار »دراين زمينه مشاوره با همسر و ساير اعضاى خانواده بايد انجام شود . 

صفحه 78:
اقلام سبد حمايتي ویژه زنان باردار و شیرده غذايي | غذايي | در سبد | | انرژي | پروتتین نان و | برنج‌نیمه ۱ 5/3-3 5 240 9 تا [_کیلوگیم | سیب سس پت ی ماکارونی | گرم ‎"aie,‏ 30 5/1 1 ديك رشته سستد ۱ پلوبي- | بلغ . بلغوركندم | الها 

صفحه 79:
غذابی — | 450,,5 | پروتئین 

صفحه 80:


صفحه 81:
روغن مخصوص سرخ | eos | 10251 5/43 

صفحه 82:
درصورت وجود اعتباربهتر است از مواد غذايي مثل مغزها با خشکبار نظیر گردو » بادام » کنجد » شاهدانه ؛ بادام زميني و با برگه ها و انجیر خشك » عناب و با نخو چي . برأي استفاده در میان وعده ها هم در نظر گرفت ‏ 

صفحه 83: