صفحه 1:
صفحه 2:
سس
صنعت نفت شامل پخشهای اکتشافه استضراح) پالایش انتقا ( که اغلب توسط تالکهای نقت و خطلوط لوله انجا موشود) و
بازاريابى محصولات نقتى است. بيشترين حجم محصولات نفتی را مازوت و بدزین تشکیل میدهند. انقت ماده slope
محصولات شيميايى بسيارى از جمله داروء حلالهاء كود آذت كشهاء و بلاستيك است.وجود نفت براى بسيارى از صنايع
حیاتی استه و دنیای صنعتی ببرای بای نود به آن وابسته استه بدین تررتیب نفت دارای اهمیت ویءای بمرای بسیاری از
است. درصد بالایی از مصرف اضرژی جهان را نفت تشکیل میدهده که مینران استفاده از آن از 0۳۲ در اروپا و آسیا تا بالای
۳ در خاورمیانهمتفیر استهمییزان مصرف نقت در ديك مناطق بدین شرح است: آممریکای جنوبی و مکنی (41.44 آضریقا
» و آمریکای شمالی (1/4۰). مرف جهانی نقت در هر سال ۳۰ میلیارد بشکه (4.۸ کیلومتر مکعب) است که کشورهای
توسعه یافته بز ر گترین معبرف کندد گان هستند. در سال ۸۲۰۰۷ ایالات متحده به تنهایی ۲۵ درصد از نقت تولیدی جهان را مصرف
نمود. توليد توزیم پالایش؛ و خردهفروشی نقت در مجموع بز رگترین مبنعت جهان از لحاظ ارزش دلاری بوده استا. دولت
هایی همچون ایالات متحده یارانههای بسیاری به شرکتهای نفتی اختعباص میدهند. این یارانهها شامل معافیت های مالیاتی عمده
در مراحل اکتشاف و استضراج نفته از جمله برای هزین های اجاره میدان ننتی و تجهیزات حفاری» میشود.
۳
22
صفحه 3:
Badia ANE gee گیاهان و اجساد حیوانات در ته دریاها و
ظم این مواد ا رگانیک در هوا تجزیه (اکسیده) و وارد جو شد. ولی:
Ge Bes داك سيت راد ابد ما Got .“كاز
سادهترین نوح هیدر وکرربن و هیدر وکرربنهای: سنگینتمری چون
(41110:)) تشكيل شدماست.در اين میان گ اتان بمخی از میدانها درصد قابل ملاحظهای ( سید
حال آنکه گازهای سنگین تر اجنرای بسیار کوچکی را در تمکیب SS
نين هسراه كاز طبيعى يافت مى شوند كه درصد آنها در مخا: ان Ome
همجنين آب نين هميشه با كاز طبيعى استخراج شده از مخازن همراء است كه در بالايشكاء ها در بخشى به نام واحد.
ترکیبهای منراحم که سبب پائین آوردن ارزش حرارتی گاز شده و همجنين مشكلاتى در انتقال ومصرف كاز بوجود ميآورند از كاز طبيعى
SSB ميشوند ويس از آنء كاز به خطوط انتقال ودر نهايت به مصبرف كنندكان تحويل موشود.جكالى كاز طبيعى: جكالى كاز متان 00 صدم
استه ولى با توجه به تكيبات سنكينت هسراء كاز طبيعى؛ چگالی آن میتواند به حدود 1۵ صدم نی بررسد. بنا بر این گاز طبیعی از
سبکتر بوده و در صبورت نشت از خطوط لوله و ی سای اجاء شبکه گاز و یا لوله کشی وسائل گاز سوز در منازل بسمت بالا ح کت میکند و
در مکانهای مستف قسمت زیادی از گاز در زیر سقف تجمع م ىكند.اما سبك بودن كاز طبيعى باعث نمیشود که همه گاز نشت يافته
از یک محل بسمت بالا یرود بلکه بخشی از گاز نییز؛ بویم در صورتی که عناص تشکیل دهنده هو با آن اختللاط کامل پیدا کننده بهمراء هوا
به اطبراف نی را کندهمیشود . و چون غلظتهایپائین گاز در هوا خطیرناکتر است قابلیتانتجار در اطبراف محل نشت نیز وجود دارد .گاز
طبیعیبعد از هیدروژن پاکترین نوح سوخت فسیلیبررای طبیعت است. زا عم دی کسید کررین و بخار نب تولید میکند. علاوه بر این
ان یکی از مواد نام hol برراى ساذت حلالها و ديك مواد شيميابي اركانيك است. پرروپان و بوتان نیز از گاز طبیعی استخراج میشوند.
zen dpa LPG) (Liquefied Petroleum Gas) at gio S وین ست و اغلب به جای كاز طبيعى در
مناطق ا د UE اخالصیهایی چون دی کسید کربن (گازاسیدی ۸ سوا
گازهای نادر را به هسراء دارد. دیاکسید را به حوزءهاى نقتى قديمى تخليه شده
تنوريق م ىكندد تا توثيد آنها افرايش یابد. نیتروشن نی گازی است قابل قزریق حوزههای قتي و هليو] در نايع الكت ونيك موارد ات
ارز شمنده راهان دار ده شید هیدر و atin 9 Crest cane phaser ۳2 ٩ (2٩ تمبيار : an ۳
صفحه 4:
sae
a
اين متنا اسم است و اريك حرارتى دقيق كاز طبيمى هس ميدان كاذي للع يات آن بوه وبطود كلى هر جد درعيد متا درك
ate باشد ارزش حمرارتى آن يائين تر است .ارزش يك متر مكعب كاز طبيعى در شرايط استاندارد تقرريباً به اندازه يك ليت بننرین
مى باشد. .عصرف يك بخارى كازى در هس ساعت از ثيم تا يك ونيم متر مكعب كاز طبيعى موباشد. كاز كه در منازله محلهاى كسب و كارو
بخشرهاى صنعتي استفاده موشود در واقع متان نالص است كه كازى بو رثك و بوبو وبا شلدهاى كمرذك ووبه نسبت روشن موباشد dd.
جهان ذى لى دويست سال نيس به دليل ذكرانوهاى زيستمحيطى به سمت سونتهابي ب محتواى كيين
کمتر متمایل شده است. طی این مدت انرژی مورد نیاز انسان از چوب (با محتوای کربن ۲۵/۱ نسبت به هیدروژن موجود در آن) به زه
سيس به نقت ودر حال حاضى به كاز طبيعى ( كز متان با. زان ككرين 1478 ) يي نموده ودر ين راستا هم گاز یی به نان سوت ور
حال افترايش است. كاز طبيعى منيع انرثزى تفر پا بن به مقياس وسيع ببراى مصبا رف صبنعتی و
خانگی به کار رفته ودر طی دهههای آیندهبههبرداری از آن گسترش خواهد یافت. در توسعه اقتصادی جهان مناطق و كشورهاى مخلفه به
دلیل ماع و ذخایر عظیم در دسترس و توسعه تكنولوذوهاى حنلاقه باعث كاهش هزيندها و زمان اجراي ير وثءها ودر نتيجه بهبود اقتصاد
مروثههاى توسعه وانتقال گاز شده است. همچنین تلاش جهانی ببرای کاهش گازهای گلخانهای و گاز 7602 مریت استفاده از گاز طبیعی در
مقايسه با سايى سوختها را نشان میدهد.دولتها و صباحبان صنایع امروزه به دنبال آن دسته از حاملهای اضرژی هستند که آلاینههای کمتری
ولید میکنند.به همین دلیل جهان به گاز طبیعی روی آورده استه. در واقع گاز طبیعی در هر واحد انرژی حدود ۲4 درمبد نسبت به نف خا و
4۲ درصد نسبت به زخالسنگ گازهای آلاینده کمتری تولید میکند و این بیانگس آن است که میتوان اذرژی بیشتری مرف و در مقایسه پا تفت
خام و زغازسنگه آلایندههای کمتری تولید کرد.مصرف گاز طبیعی در دهه ۱۹۹۰ در اروپا به شدت افزایش يافته به طوری که در آلمان ۳۰
درصد در ايتاليا ۵۰ درصد و در :7 ..,, ۱۳۰ درصد رشد داشته است و در مقابل تولید گاز آلاینده COZ به همین نسبت کاهش یافته. هر چند
انتشار 002) وذرات ملق در مقايسه با زغالسنگ و نفت قابل چشمپوشی است. ااه
برررسی و مطالعات بیشتر آثار و تبعات آن در محیط زیست میباشد.قابلیت اشتعال گاز طبيعى اشتمال گاز طبیعی فتط در محدوده خاصی
از نسبتهای اختلاط با هو اتقاقمیافتد که این محدوده را محدوده (قابلیت اشتعال»می نامند مز پائین این محدوده را اشتمالسا 2 1-۰ ومقدار
بالای این محدوده
صفحه 5:
راء حد بالاى اشتعال -1 ۰ . 1ل مینمند.حد پائین اشتعال گاز طبیعی ۵ درصد و حد بالای آن ۱۵ درصد میباشد. بهترین حالت بررای اشتعال گاز "
طبیعی نسبت ۱۰ درصد گاز با هواست که همان نسیتی استا در فمول ت کیب متان اکسینن (هوا ) دیده میشود.یک حجم متان بای سوخت کامل
یاز به ۲ حجم اکسیژن دارد و با توجه به اینکه یک حجم اکسیژن تا حدودی در ۵ حجم هوا موجود است. بنا بس اين موتوان كفت كه يك حجم
متان نیاز به احجم هوا دارد که تا حدودی همان نسبت یک به ۱ و یا ده درصد است.البتهبررای سوختن کامل نياز به ۲۰ الی ۳۰ درصد هوای
اضافی داریم ولی در انتجارها der به نسبت ۱ درصد گاز در هوا نردیک تر پاشیم انرژی حاصل از انقجار بیشت, است.در صورتی که
نسبتهای مخلوط گاز و هو رای اشتعلمناسب باشد در دمای»۵۹ 00 خود بخود مشتعل میشود این دما را دماى احترراق یا دمای خود احتراقی
گاز طبیعی مینامند.
صفحه 6:
کشاورزی به تولید مواد غذایی و کالا از راء زراعت و جنگل داری و دامداری است. کشاورزی همان جينزى است كه به ذا
تمدن منجر شد. مطالعه کشاورزی به نام علم کشاورزی شناخته میشود. کشاوررزی شامل طین وسیعی از تخصصها و فنون»
از جمله راههایی ببرای گسترش زمینهای مناسب ببرای زراعت گیام» حضر کانالها و فرهای مختلف آبیاری میباشد.در دنیای
امروز با نگرانیهای موجود و کمبود منابع نیاز است تا کشاورزی را به سوی کشاورزی پایدار (مثلا کشاورزی زیستی )یا
کشاورزی فشرده (مثلا صنعتی) پی ف
دفع آفات و كود و پیشرفتهای تکنولوژیک به شدت باعث !: ايش بازده محصول میشوند ولی باید در نظی داشت که این
محاسن در كنار عيد ن آسیب گستررده زیست محیطی و ارات منفی سلامت انسان حاصل میشوند. شیوههای مدرن در
دامپرروی نیز به همین گونهاست یعنی با افنزايش توليد كوشت ما مشكلاتى جون ستم به حيوانات و تبعات بهداشتى ناشى از آنتى
بیوتیکهاء هورمون رشد» و ساي مواد شیمیایی که معمولاً در توليد گوشتهای صنعتی استفاده میشود را داریم .محصولات
كشاورزى را مىتوان به صورت عمده به غذاهاء اليافه سوخته مواد اولیه دارو و زینت آلات تقسیم نمود.غذاهای عبارتتد از
غلات» سبزریجاته میوههاء و گوشت. الیاف عبارتند از پنبه پشم» کنفه ابریشم و کتان. مواد نام مانند چوب. مخدره عبارتند از
تنباكوء الكلء ترياک» کوکائین. از دیگ موادمفید توسط كياهانه از رزين موتوان نام برد. سوختهاى زيستى شامل متان از
زيست تودمهاء اتنول و بیودیزل.در سال ۲۰۰۷ سود ار ا د كشاورزى شاغل بودند. اكرجه در
سال ۲۰۰۳ تعداد کمتری در بخش کشاورزی مشغول بودند اما به دلیل آ گاهی کشاورزی در سال ۲۰۰۸ این آمار به سرعت
افنرایش یافته.همچنین در بخشهای دیگر کشاورزی مانند اقتصباد کشاورزی هم تعداد قابل ملاحظهای مشغول به کار اند. با
این که بیش از یک سوم جمعیت جهان در | مشغول اند ولی این بخش تنها 40 از سود خالص جهانی را به خود اختصباص
داداست. کشاورزی گذرا (نویتی):در بعضی از مناطق کرء زمینه بعضبی از قبایل درختان جنگلها را میسوزانند ویا قطع
میکنند و فضبایی را که قبلا جتگل بودهاسته به زمینهای کشاورزی تبدیل کرده و در آن کشاورزی میکنند. لته این نوع
کشاورزی چندان دوام نداشته و خیلی زود به دليل رویش سریع درختان و گیاهان هرز دیگ و کم قوت بودن زمین» دست از
See وف کدی eg RS ea ae nl BT ی ی aha We OG a ge
صفحه 7:
نوع کشاورزی کم کم باعث تخرريب زيست بوم های جنگلی میشود. به این نوع کشاورزی در اصطلاح کشاورزی گذرا یا
نویتی گویند.سیستمهای تولید دام (حیواناتی مانند قاط لامء اسب» شتر» گاو گوسفند و خوک و سگ را بای استفاده از
گوشتشان و یا محصولات دامی (مانند شیر؛ پشم پررورش میدهند. یک نوع برورش, پررورش دادن دام در مراتع میباشد
و آن در صورتی است که نتوان از آن زمین استفاده دیگرری نمود که در این صورت دام را در مراتع رها میکنند تا از علوفه
موجود در مراتع تغذیه نماید در عوض کود دامی حاصله متواندببرای مرتع مفید میباشد.ریبا 0۸ 1 از مراتع دائمی مورد.
استفاده دام هستند.فرآیندتولید : خاکورزی: عمل شخم خاک را ببرای آماده سازى كاشت ويا ببراى اختلاط مواد مغذى ويا
بای کنترل آفات انجام میدهند.بهره وری توسط با افنرودن کود شیمیایی و کنترل علنهای هرز افزایش مییابد و خاک را
بیشتر مستعد فرسایش, تجزیه مواد آلی آزاده دی اکسید کرربن و کاهش فیراوانی و تنوع موجودات زنده میکند.مبارزء پا
آفات: شامل مدیرریت علنهای هرن حشرات و بیماری میشود.برای این کار از روشهای شیمیایی (حشره کش » بیولوژیکی
( کنترل بیولوژیکی » مکانیکی ( کشت » و روشهای فرهنگی استفاده میشود. روشهای فرهنگی شامل تتاوب کشته وجینء
پوشش محصولات زراعی» به زراعیء کمپوسته پیشگییری و متاومت میباشد. روشهای غیر شیمیایی و پیشگیری بهتر است به
اين دلیل که باعث کاهش محصول نمیگرردد و روشهای پیشگیرانهاست و روش شیمیابی تنها زمانی توصیه میشود که راه
دیگری باقی مدیرریت: شامل هر دو منبع ورودیهای مواد مغذی هم بررای تولید محصولات زراعی و هم دام استه و
همچنین شامل روش استفده از کود تولید شده توسط دام است.ورودىها مىتوند شاملء عناص شیمیایی» کودهای آلی؛ کود
سبزه کمپوست و مواد معدنی باشد. همچنین تناوب و یا دوره آیش را باید در مدیرریت در نظر گررفت. مدیرربت آب: در دنيا اين
که آب باران کافی است یا نیاز به مابع دیگری هم هستا بسته به منطقه متفاوت میباشد.
صفحه 8:
صفحه 9:
صنایع پتروشیمی (به انكليسي: 112011151377
فرآوردههای شیمیایی را از مواد خام حاصل |
زمینه سوخت وسایل thal روغن موتور و غیم» در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط نقلیه نقش ارزندهای
دارد. فآوردههای نقتی در تهیه سوخت موشکهای هدایت کننده سنینههای فضایی و ماهوارهها وحتی در ساخت بسیاری از
قطعات داخی آنها کارپررد اساسی دارد. ماده اولیه بیشتر داروها و حتى آنتىبيوتيكها از تركيبات ننتى مشتق میشود. دید کلی
gle پتروشیمی( 1757 1105 361۳001261701021 » بخشی از صنایع شیمیایی است که فرآوردههای شیمیا:
را از مواد خام حاصل از یا گاز طبیعی تولید میکند. . تا پیش از وارد شدن نقت به منهوع امروزی در ندگی انسان» مواد
شيميايى مورد نيازء بر اثر تفییر و تبدیل صنایع گیاهی و حیوانی بدست میآمد. اما در اوایل قرین بیستم نفت خام و گاز طبیعی
به عنوان ماده اوليه براى تهيه بسيارى از تركيبات مورد نیاز انسان» اهمیت حیاتی و روز افنرونی پیدا کرردهاسته. صنایع
كوناكون يتروشيمي:نقت ومشتقات آن نه تنها در بآ وردن نیازهای انسان در زمینه سوخته انررژی و الیاف نقشی بنیادی دارده
بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شد که به پارای از آنها اشاره میشود.همنمان با پالایش نفت خامه کاریررد
موتورهای درون سوز جنبه عمومی به خود گرفت و میلیونها ماشین بنزین سوز به بازار عررضه شد.امروزه فرآوردههای نفتی
علاوه بر مصرف در زمينه سوخت وسايل نقليهه روغن موتور وغيره در تهيه بسيارى از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط
نقلیه نقش ارزندهای دارد و تلاش بر این است تا بدنه اتومبیل را از مواد پلاستیکی که آنها را از يلي سرب نزاسيون تركيبات ننتى
میتوان پدست آورد بسازند.فرآوردههای نفتی در تهیه سوحت موشکهای هدایت کننده سفینههای فضایی و ماهوارهها و حتی در
ساخت بسیاری از قطعات داخلی آنها کاریررد اساسی دارد.ماده اولیه: داروها و حتی آنتبیوتیکها از ترکیبات نفتی مشتق
میشود. به ویخء تقرییاتمم مواد پاک کننده باکتری کشها و غیرر» از مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی میباشد.ت مکیبات
ple cad و فراوردههای نفتی:اتمهای کررین و هیدروژن به طور حیررت آوری میتوانند ضمن ت کیب شدن با یکدیگ» تعداد
فوقالعاده زیادی از تر کیبات هیدروکرربنی زنجیرری و حلقوی آروماتیکی را به وجود آورند به طوری که تا کنون
صفحه 10:
صفحه 11:
صفحه 12:
فهرست مطالب
نفت وگازطبیعی6- 3..........................
کشاورزی9- 7 ............................
صنایع پترو شیمی12-10 ....................
نفت
صنعت نفت شامل بخشهای اکتشاف ،استخراج ،پاالیش ،انت=قال (که اغلب توسط تانکرهای نفت و خطوط لوله انجام میشود) و
بازاریابی محصوالت نفتی است .بیشترین حجم محصوالت نفت=ی را مازوت و بنزین تشکیل میدهند .همچنین ،نفت ماده خام برای
محصوالت شیمیایی بسیاری از جمله دارو ،حاللها ،کود ،آفت کشها ،و پالستیک است.وجود نفت برای بسیاری از صنایع
حیاتی است ،و دنیای صنعتی برای بقای خود به آن وابسته است ،بدین ترتیب نفت دارای اهمیت ویژهای برای بسیاری از کشورها
است .درصد باالیی از مصرف انرژی جهان را نفت تشکیل میدهد ،که میزان استفاده از آن از ٪۳۲در اروپا و آسیا ،تا باالی
٪۵۳در خاورمیانه متغیر است.میزان مصرف نفت در دیگر مناطق بدین شرح است :آمریکای جنوبی و مرکزی ( ،)٪۴۴آفریقا
( ،)٪۴۱و آمریکای شمالی ( .)٪۴۰مصرف جهانی نفت در هر سال ۳۰میلیارد بشکه ( ۴.۸کیلومتر مکعب) است که کشورهای
توسعه یافته بزرگترین مصرف کنندگان هستند .در سال ،۲۰۰۷ایاالت متحده به تنهایی ۲۵درصد از نفت تولیدی جه=ان را مصرف
نمود .تولید ،توزیع ،پاالیش ،و خردهفروشی نفت در مجموع بزرگترین صنعت جهان از لحاظ ارزش دالری بوده است .دولت
هایی همچون ایاالت متحده یارانههای بسیاری به شرکتهای نفتی اختصاص میدهند .این یارانهها شامل معافیت های مالیاتی عمده
در مراحل اکتشاف و است=خراج نف=ت ،از جمله برای هزینه های اجاره میدان نفتی و تجهیزات حفاری ،میشود.
گازطبیعی
ترکیبات گاز طبیعی:میلیونها سال قبل گاز طبیعی و نفت خام در اثر تجزیه و فاسد شدن گیاهان و اجساد حیوانات در ته دریاها و
اقیانوسهای قدیمی به وجود آمد .بخش اعظم این مواد ارگانیک در هوا تجزیه (اکسیده) و وارد جو شد .ولی بخشی دیگر قبل از تجزیه،
مدفون و یا وارد آبهای راکد و فاقد اکسیژن شده و از اکسیده شدن آنها جلوگیری به عمل آمد.گاز طبیعی عمدتاً از متان ( )CH4یعنی
سادهترین نوع هیدروکربن و هیدروکربنهای پیچیدهتر و سنگینتری چون اتان ( ،)C2H6پروپان ( )C3H8و بوتان
( )C4H10تشکیل شدهاست.در این میان گاز اتان برخی از میدانها درصد قابل مالحظهای ( تا حدود ٪۱۰یا کمی باالتر)را تشکیل میدهد.
حال آنکه گازهای سنگین تر اجزای بسیار کوچکی را در ترکیب گاز طبیعی شامل میشوند همچنین ترکیباتی از قبیل H۲S ،CO۲ ،N۲
نیز همراه گاز طبیعی یافت میشوند که درصد آنها در مخازن مختلف و حتی در قسمتهای مختلف از یک مخزن ،با یکدیگر متفاوت است.
همچنین آب نیز همیشه با گاز طبیعی استخراج شده از مخازن همراه است که در پاالیشگاه ها در بخشی به نام واحد نم زدائی ،آب و
ترکیبهای مزاحم که سبب پائین آوردن ارزش حرارتی گاز شده= و همچنین مشکالتی در انتقال و مصرف گاز بوجود میآورند ،از گاز طبیعی
تفکیک میشوند و پس از آن ،گاز به خطوط انتقال و در نهایت به مصرف کنندگان تحویل میشود.چگالی گاز طبیعی :چگالی گاز متان ۵۵صدم
است ،ولی با توجه به ترکیبات سنگینتر همراه گاز طبیعی ،چگالی آن میتواند به حدود ۶۵صدم نیز برسد .بنا بر این گاز طبیعی از هوا
سبکتر بوده و در صورت نشت از خطوط لوله و یا سایر اجزاء شبکه گاز و یا لوله کشی وسائل گاز سوز در منازل بسمت باال حرکت میکند و
در مکانهای مسقف قسمت زیادی از گاز نشت شده در زیر سقف تجمع میکند.اما سبکتر بودن گاز طبیعی با عث نمیشود که همه گاز نشت یافته
از یک محل بسمت باال برود بلکه بخشی از گاز نیز ،بویژه در صورتی که عناصر تشکیل دهنده هوا با آن اختالط کامل پیدا کنند ،بهمراه هوا
به اطراف نیز پراکنده میشود .و چون غلظتهای پائین گاز در هوا خطرناکتر است قابلیت انفجار در اطراف محل نشت نیز وجود دارد .گاز
طبیعی بعد از هیدروژن پاکترین نوع سوخت فسیلی برای طبیعت است .زیرا عمدت ًا دیاکسیدکربن و بخار آب تولید میکند .عالوه بر این
متان یکی از مواد خام اصلی برای ساخت حاللها و دیگر مواد شیمیایی ارگانیک است .پروپان و بوتان نیز از گاز طبیعی استخراج میشوند.
گاز نفتی مایع شده ( )Liquefied Petroleum Gasیا ( )LPGاصو ًال همان پروپان است و اغلب به جای گاز طبیعی در
مناطق فاقد خطوط لوله مورد استفاده قرار میگیرد.گاز طبیعی غالباً ناخالصیهایی چون دیاکسیدکربن (گاز اسیدی) ،سولفید هیدروژن
(گاز ترش) و آب و همچنین نیتروژن ،هلیوم و سایر گازهای نادر را به همراه دارد .دیاکسید را به حوزههای نفتی قدیمی تخلیه شده
تزریق میکنند تا تولید آنها افزایش یابد .نیتروژن نیز گازی است قابل تزریق به حوزههای نفتی و هلیوم در صنایع الکترونیک موارد استفاده
ارزشمند و فراوان دارد.سولفید هیدروژن ( )H2Sبسیار سمی است و مقادیر بسیار ناچیز آن نیز میتواند کشنده و مهلک باشد .سولفید
طبیعی در صورتی که بطور کامل خشک و فاقد مواد زائد باشد و هوای کافی به آن برسد ،با شعلهآبی میسوزد.ودر غیر اینصورت شعلههای
قرمز ،نارنجی ،زرد یا سبز حاصل خواهد شد.ارزش حرارتی گاز طبیعی:هر متر مکعب گاز طبیعی بصورت متوسط ده هزار کیلو کالری
ارزش حرارتی دارد،
ام
ّ=================================================================================================================================================================================================================================================
ا این مقدار اسمی است و ارزش حرارتی دقیق گاز طبیعی هر میدان گازی ،تابع ترکیبات آن بوده= و بطور کلی هر چه درصد متان در گاز طبیعی
بیشتر باشد ارزش حرارتی آن پائین تر است .ارزش یک متر مکعب گاز طبیعی در شرایط استاندارد تقریباً به اندازه یک لیتر بنزین
میباشد.مصرف یک بخاری گازی در هر ساعت از نیم تا یک و نیم متر مکعب گاز طبیعی میباشد.گازی که در منازل ،محلهای کسب و کار و
بخشهای صنعتی استفاده میشود در واقع متان خالص است که گازی بیرنگ و بیبو و با شعلههای کمرنگ و به نسبت روشن میباشد.دالیل
مطلوبیت ویژه گاز طبیعی:تقاضای جهانی انرژی طی دویست سال اخیر به دلیل نگرانیهای زیستمحیطی به سمت سوختهایی با محتوای کربن
کمتر متمایل شده است .طی این مدت انرژی مورد نیاز انسان از چوب (با محتوای کربن ۲۵/۱نسبت به هیدروژن موجود در آن) به زغالسنگ
سپس به نفت و در حال حاضر به گاز طبیعی (گاز متان با میزان کربن )٪۶۵تغییر نموده و در این راستا سهم گاز طبیعی به عنوان سوخت در
حال افزایش است.گاز طبیعی منبع انرژی تقریباًً پاکیزه ،فراوان و ارزان قیمتی است که هم اکنون نیز به مقیاس وسیع برای مصارف صنعتی و
خانگی به کار رفته و در طی دهههای آینده بهرهبرداری از آن گسترش خواهد یافت .در توسعه اقتصادی جهان ،مناطق و کشورهای مختلف ،به
دلیل منابع و ذخایر عظیم در دسترس و توسعه تکنولوژیهای خالق ،باعث کاهش هزینهها و زمان اجرای پروژهها و در نتیجه بهبود اقتصاد
پروژههای توسعه و انتقال گاز شده است .همچنین تالش جهانی برای کاهش گازهای گلخانهای و گاز CO2مزیت استفاده از گاز طبیعی در
مقایسه با سایر سوختها را نشان میدهد.دولتها و صاحبان صنایع امروزه به دنبال آن دسته از حاملهای انرژی هستند که آالینده=های کمتری
تولید میکنند .به همین دلیل جهان به گاز طبیعی روی آورده است .در واقع گاز طبیعی در هر واحد انرژی حدود ۲۴درصد نسبت به نفت خام و
۴۲درصد نسبت به زغالسنگ گازهای آالینده کمتری تولید میکند و این بیانگر آن است که میتوان انرژی بیشتری مصرف و در مقایسه با نفت
خام و زغالسنگ ،آالیندههای کمتری تولید کرد.مصرف گاز طبیعی در دهه ۱۹۹۰در اروپا به شدت افزایش یافته ،به طوری که در آلمان ۳۰
درصد ،در ایتالیا ۵۰درصد و در انگلیس ۱۰۰درصد رشد داشته است و در مقابل تولید گاز آالینده ،CO2به همین نسبت کاهش یافته .هر چند
انتشار CO2و ذرات معلق در مقایسه با زغالسنگ و نفت قابل چشمپوشی است .لیکن مقادیر متنابهی از NOxانتشار مییابد که نیازمند
بررسی و مطالعات بیشتر آثار و تبعات آن در محیط زیست میباشد.قابلیت اشتعال گاز طبیعی :قابلیت اشتعال گاز طبیعی فقط در محدوده خاصی
از نسبتهای اختالط با هوا اتفاق میافتد که این محدوده را محدوده «قابلیت اشتعال»می نامند مرز پائین این محدوده را اشتعال L.E.Lو مقدار
باالی این محدوده
را ،حد باالی اشتعال H.E.Lمینامند.حد پائین اشتعال گاز طبیعی ۵درصد و حد باالی آن ۱۵درصد میباشد .بهترین حالت برای اشتعال گاز
طبیعی نسبت ۱۰درصد گاز با هواست که همان نسبتی است در فرمول ترکیب متان و اکسیژن (هوا) دیده میشود.یک حجم متان برای سوخت کامل
نیاز به ۲حجم اکسیژن دارد و با توجه به اینکه یک حجم اکسیژن تا حدودی در ۵حجم هوا موجود است .بنا بر این میتوان گفت که یک حجم
متان نیاز به ۱۰حجم هوا دارد که تا حدودی همان نسبت یک به ۱۰و یا ده درصد است.البته برای سوختن کامل نیاز به ۲۰الی ۳۰درصد هوای
اضافی داریم ولی در انفجارها هر چه به نسبت ۱۰درصد گاز در هوا نزدیک تر باشیم انرژی حاصل از انفجار بیشتر است.در صورتی که
نسبتهای مخلوط گاز و هوا برای اشتعال مناسب باشد در دمایco ۵۹۰خود بخود مشتعل میشود و این دما را دمای احتراق یا دمای خود احتراقی
گاز طبیعی مینامند.
کشاورزی
کشاورزی به تولید مواد غذایی و کاال از راه زراعت و جنگل داری و دامداری است .کشاورزی همان چیزی است که به ظهور
تمدن منجر شد .مطالعه کشاورزی به نام علم کشاورزی شناخته میشود.کشاورزی شامل طیف وسیعی از تخصصها و فنون،
از جمله راههایی برای گسترش زمینهای مناسب برای زراعت گیاه ،حفر کانالها و فرمهای مختلف آبیاری میباشد.در دنیای
امروز با نگرانیهای موجود و کمبود منابع نیاز است تا کشاورزی را به سوی کشاورزی پایدار (مثال کشاورزی زیستی) یا
کشاورزی فشرده (مثال صنعتی) پیش ببریم تا بتوانیم نیازها را در آینده برطرف نماییم.زراعت مدرن ،اصالح نباتات ،سموم،
دفع آفات و کود و پیشرفتهای تکنولوژیک به شدت باعث افزایش بازده محصول میشوند ولی باید در نظر داشت که این
محاسن در کنار عیوبی چون آسیب گسترده زیست محیطی و اثرات منفی سالمت انسان حاصل میشوند .شیوههای مدرن در
دامپروی نیز به همین گونهاست یعنی با افزایش تولید گوشت ما مشکالتی چون ستم به حیوانات و تبعات بهداشت=ی ناشی از آنتی
بیوتیکها ،هورمون رشد ،و سایر مواد شیمیایی که معمو ًال در تولید گوشتهای صنعتی استفاده میشود را داریم.محصوالت
کشاورزی را میتوان به صورت عمده به غذاها ،الیاف ،سوخت ،مواد اولیه ،دارو و زینت آالت تقسیم نمود.غذاهای عبارتند از
غالت ،سبزیجات ،میوهها ،و گوشت .الیاف عبارتند از پنبه ،پشم ،کنف ،ابریشم و کتان .مواد خام مانند چوب .مخدره عبارتند از
تنباکو ،الکل ،تریاک ،کوکائ=ین .از دیگر مواد مفید توسط گیاهان ،از رزین میتوان نام برد .سوختهای زیستی شامل متان از
زیست تودهها ،اتانول و بیودیزل.در سال ،۲۰۰۷حدود یک= سوم از کارگران جهان در بخش کشاورزی شاغل بودند .اگرچه در
سال ۲۰۰۳تعداد کمت=ری در بخش کشاورزی مشغول بودند اما به دلیل آگاهی کشاورزی در سال ۲۰۰۸این آمار به سرعت
افزایش یافته.همچنین در بخشهای دیگر کشاورزی مانند اقتصاد کشاورزی هم تعداد قابل مالحظهای مشغول به کار اند .با
این که بیش از یک= سوم جمعیت جهان در این بخش مشغول اند ولی این بخش تنها ٪۵از سود خالص جهانی را به خود اختصاص
دادهاست .کشاورزی گذرا (نوبتی):در بعضی از مناطق کره زمین ،بعضی از قب=ایل درختان جنگلها را میسوزانند و یا قطع
میکنند و فضایی را که قبال جنگل بودهاست ،به زمینهای کشاورزی تبدیل کرده و در آن کشاورزی میکنند .البته این نوع
کشاورزی چندان دوام نداشته و خیلی زود به دلیل رویش سریع درختان و گیاهان هرز دیگر و کم قوت بودن زمین ،دست از
کشاورزی میکشند و آن مکان را ترک میکنند و به محل دیگری میروند و در آن مکان هم همین کار را تکرار میکنند و این
نوع کشاورزی کم کم باعث تخریب زیست بومهای جنگلی میشود .به این نوع کشاورزی در اصطالح کشاورزی گذرا یا
نوبتی گویند.سیستمهای تولید دام :حیواناتی مانند قاطر ،الما ،اسب ،شتر ،گاو ،گوسفند و خوک و سگ را برای استفاده از
گوشت=شان و یا محصوالت دامی (مانند شیر ،پشم و …) پ=رورش میدهند .یک نوع برورش ،پرورش دادن دام در مراتع میباشد
و آن در صورتی است که نتوان از آن زمین استفاده دیگری نمود که در این صورت دام را در مراتع رها میکنند تا از علوفه
موجود در مراتع تغذیه نماید در عوض کود دامی حاصله میتواند برای مرتع مفید میباشد.تقریبا ٪ ۶۸از مراتع دائمی مورد
استفاده دام هستند.فرآیند تولید :خاکورزی :عمل شخم خاک را برای آماده سازی کاشت و یا برای اختالط مواد مغذی و یا
برای کنترل آفات انجام میدهند.بهره وری توسط با افزودن کود شیمیایی و کنترل علفهای هرز افزایش مییابد و خاک را
بیشتر مستعد فرسایش ،تجزیه مواد آلی آزاد ،دی اکسید کربن و کاهش فراوانی و تنوع موجودات زنده میکند.مبارزه با
آفات :شامل مدیریت علفهای هرز ،حشرات و بیماری میشود.برای این کار از روشهای شیمیایی (حشره کش) ،بیولوژیکی
(کنترل بیولوژیکی) ،مکانیکی (کشت) ،و روشهای فرهنگی استفاده میشود .روشهای فرهنگی شامل تناوب کشت ،وجین،
پوشش محصوالت زراعی ،به زراعی ،کمپوست ،پیشگیری و مقاومت میباشد .روشهای غیر شیمیایی و پیشگیری بهتر است به
این دلیل که باعث کاهش محصول نمیگردد و روشهای پیشگیرانهاست و روش شیمیایی تنها زمانی توصیه میشود که راه
دیگری باقی نمانده باشد.مدیریت :شامل هر دو منبع ورودیهای مواد مغذی هم برای تولید محصوالت زراعی و هم دام است ،و
همچنین شامل روش استف=اده از کود تولید شده توسط دام است.ورودیها میتوند شامل ،عناصر شیمیایی ،کودهای آلی ،کود
سبز ،کمپوست و مواد معدنی باشد .همچنین تناوب و یا دوره آیش را باید در مدیریت در نظر گرفت .مدیریت آب :در دنیا این
که آب باران کافی است یا نیاز به منابع دیگری هم هست بسته به منطقه متفاوت میباشد.
صنایع پتروشیمی
صنایع پتروشیمی (به انگلیسی ،)Petrochemical industry :بخشی از صنایع شیمیایی است که
فرآوردههای شیمیایی را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید میکند.امروزه فرآوردههای نفتی عالوه بر مصرف در
زمینه سوخت وسایل نقلیه ،روغن موتور و غیره ،در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط نقلیه ،نقش ارزندهای
دارد .فرآوردههای نف=تی در ته=یه سوخت موشکهای هدایت کننده ،سفینههای فضایی و ماهوارهها و حتی در ساخت بسیاری از
قطعات داخلی آنها کاربرد اساسی دارد .ماده اولیه بیشتر داروها و حتی آنتیبیوتیکها از ترکیبات نفتی مشتق میشود .دید کلی
صنایع پتروشیمی( ،)Petrochemical industryبخشی از صنایع شیمیایی است که فرآوردههای شیمیایی
را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید میکند .تا پیش از وارد شدن نفت به مفهوم امروزی در زندگی انسان ،مواد
شیمیایی مورد نیاز ،بر اثر تغییر و تبدیل صنایع گیاهی و حیوانی بدست میآمد .اما در اوایل قرن بیستم نفت خام و گاز طبیعی
به عنوان ماده اولیه برای تهیه بسیاری از ترکیب=ات مورد نیاز انسان ،اهمیت حیاتی و روز افزونی پیدا کردهاست .صنایع
گوناگون پتروشیمی :نفت و مشتقات آن نه تنها در برآوردن نیازهای انسان در زمینه سوخت ،انرژی و الیاف نقشی بنیادی دارد،
بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شد که به پارهای از آنها اشاره میشود.همزمان با پاالیش نفت خام ،کاربرد
موتورهای درون سوز جنبه عمومی به خود گرفت و میلیونها ماشین بنزین سوز به بازار عرضه شد.امروزه فرآوردههای نفتی
عالوه بر مصرف در زمینه سوخت وسایل نقلیه ،روغن موتور و غیره ،در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط
نقلیه ،نقش ارزندهای دارد و تالش بر این است تا بدنه اتومبیل را از مواد پالستیکی که آنها را از پلیمریزاسیون ترکیبات نفتی
میتوان بدست آورد ،بسازند.فرآوردههای نفتی در تهیه سوخت موشکهای هدایت کننده سفینههای فضایی و ماهوارهها و حتی در
ساخت بسیاری از قطعات داخلی آنها کاربرد اساسی دارد.ماده اولیه بیشتر داروها و حتی آنتیبیوتیکه=ا از ترکیبات نفت=ی مشتق
میشود .به ویژه تقریبا تمام مواد پاک کننده ،باکتری کشه=ا و غیره ،از مشت=قات نفتی و محصوالت پتروشیمی میباشد.ترکیب=ات
نفت خام و فراوردههای نفتی:اتمهای کربن و هیدروژن به طور حیرت آوری میتوانند ضمن ترکیب شدن با یکدیگر ،تعداد
فوقالعاده زیادی از ترکیبات هیدروکربنی زنجیری و حلقوی آروماتیکی را به وجود آورند ،به طوری که تا کنون
هیدروکربنی که در ساختار مولکولی آن ۶۰اتم کربن شرکت داشته باشد ،ردیابی شدهاست .از طرفی با افزایش تعداد اتمهای
کربن بر تعداد ایزومرهای هیدروکربنی نیز افزوده میشود.به طور مثال هیدروکربنی که ۳۰اتم کربن داشته باشد ،میتواند
بیش از چهار میلیارد ترکیب هیدروکربنی ایزومر تشکیل دهد .عالوه بر این ،با توجه به اینکه در نفت خام ،ترکیبات
هیدروکربنی سیر شده نیز فراوانند ،تعداد ترکیبهای موجود در آن ،فوقالعاده زیاد و گوناگون است .این گوناگونی با شرکت
اتمهای دیگر مانند گوگرد ،نیتروژن و اکسیژن در زنجیر هیدروکربنها به مراتب بیشتر میشود.ترکیبات عمده موجود در
نفت خام :ترکیبات عمده موجود در نفت خام عبارتند از :هیدروکربنهای سیر شده زنجیری به فرمول کلی ،CnH2n+2
هیدروکربنهای سیر شده حلقوی به فرمول عمومی CnH2nکه اصطالحا آن را نفتن گویند و هیدروکربنهای سیرنشده
زنجیری اتیلن و استیلن .هر چه درصد تشکیل دهندههای نفت در دماهای پایین بیشتر باشد ،مرغوبیت آن بیشتر است .گازهای
طبیعی ،بخش گازی شکل مواد نفتی است که همراه با نفت خام در مخازن زیرزمینی وجود دارد و یا از تقطیر نفت خام در
پایینتر از 200Cبدست میآید .گازهای طبیعی ،مخلوطی طبیعی از گازهای متان (قسمت عمده حدود ۸۵درصد) پروپان،
بوتان ،منو اکسید کربن و هیدروژن (گاز سنتز) همراه با مقداری دودهاست.مصرف عمده آن در کشورهای غیر صنعتی به
عنوان یک ماده سوختی است .ولی در کشورهای صنعتی از آن در تهیه بسیاری از فرآوردههای شیمیایی و صنعتی بسیار مف=ید و
ضروری استفاده میکنند.محصوالت صنایع پتروشیمی ایران :محصوالت عمدهای که توسط واحدهای صنایع پتروشیمی ایران
تولید میشوند عمدتا عبارتند از:کودهای شیمیایی ،اوره ،فسفات دیآمونیم ،کودهای مخلوط نیترات آمونیم ،مواد اولیه
پالستیک ،پی ـ وی ـ سی و دی ـ او ـ پی ،مواد شیمیایی نظیر اسید سولفوریک= ،اسید کلریدریک ،آمونیاک ،گوگرد ،دوده و...با
این حال ،این محصوالت در مقایسه با ده ها هزار مشتقی که از نفت و گازهای طبیعی به کمک تکنولوژی پیشرفته پتروشیمیایی
بدست میآید ،بسیار اندک بوده ،نشان میدهد که باید همت و تالش بیشتری در این زمینه باید بکار برد تا به واقعیت نزدیکتر
شد.
با تشکر از صبر و حوصله ی شما