جشنواره تولید محتوای الکترونیکی درس مطالعات اجتماعی پایه هفتم (دوره اول متوسطه)

صفحه 1:
66۸۵ 

صفحه 2:
ليه يض م ‎te)‏ ‎WWF,‏ داي ری ‎YD‏ ‏پایه هفتم (دوره او لفات ابا 

صفحه 3:
درس ۲6 دانش و هن در ایرران پاستان. 

صفحه 4:


صفحه 5:
درس ۲۴ دانش و هنر در ایران باستان پیشرفت های ایرانیان در دانش» هنر و معماری, جلوه هایی از شکوه و عظمت تمدن کهن ایران است. زبان و خط اساس گسترش این دانش بوده است. زبان پارسی ( فارسی) ‏ از هنگام استقرار اقوام آریایی در سرزمین ایران» زبان فارسی زبان گفتاری و نوشتاری مردم اين سرزمین بوده است و نویسندگان و شاعران زیادی به این زبان نوشته و سروده اند ‎aul.‏ ‏زبان فارسی در دوره های مختلف تاریخی تغییرات زیادی پیدا کرده است. زبان ایرانیان در دوره ی هخامنشیان« ,پارسی باستان» و در عصر اشکانیان و ساسانیان« ,پارسی میانه »یا «پهلوی» ای اصل ۱۵ قانوت اساسی می‌گوید > زيان و خط رسمىو مشترك مردم ايران فارسی است. استاد و مکاتبات و متون رسمی‌و ‎Ae‏ ما ابن ‎US‏ ى خط ‎BN altel gpl atl‏ خبان‌غاع» محلی, ما قرم ىدان ‎USGS Lk Sell as ag ieee‏ آزاد است. 

صفحه 6:
پیش تر خواندید که قبل از مهاجرت آریایی ها ؛تمدن های باستانی ایران مثل ایلام صاحب خط بوده اند . در زمان هخامنشیان , ایرانیان« خط میخی» را از اقوام بین النهرین اقتباس کردند و تغییرات زیادی در آن به وجود آوردند. کتیبه های به جا مانده از دوره ی هخامنشیان در بیستون و تخت جمشید به زبان پارسی باستان پا خط میخی نوشته شده است. در دوره های اشکانیان و ساسانیان ,خط پهلوی رایج بود. این خط از خط اقتباس شده بود. ساسانیان هخامنشیان تمدن ايلام رتشا امبو ی سم ةجردل ول یا ‎de bey‏ ادا ‎boomer dort a iw a‏ مرجي ساو عم ن بسنا داه موه 99۳ 

صفحه 7:
‎one‏ وی ور ‎=a‏ ‘ ‏هگ ‏كنيد و بگویید که چه نیاز هایی باعث اختراع خط شد ؟اگر خط نبود چه کمبود هایی در جوامع پدید می آمد ؟ ویر خط در دوره ی هخامنشیان توجه کنید . و بگویید چرا به اين خطء خط میخی می گویند ؟ ‎ ‏= خط ايلاميان توجه كنيد و بكوييد جه نوع خطى بود ‎ ‏کاربرگه ی شماره 21 ( انواع خط ) را در کلاس انجام دهید . 

صفحه 8:
| a دج 27 2۰ ‎Wr ai 4۲ ۲-4 ٩:‏ اك ‎bas‏ 3 بای ور 3 0110100 بكار" 1 و ستداند و لقتساية ى بارسان :201555 كردم بارس يا بشئن؟ال؟تشكيل شاهتة © زر اين خط را برای زبان پارسی باستان هم پذیرفته‌اند و میتوان حدس زد که مادها نیزبرای خود آترا اختيار كرده باشند زيرا كه آیشان نیز با آسوریان و بابلیان همسایه بوده‌اند: ‎Be oe Sem‏ رس ‎Gall gsi sam‏ 6 ستتسراست كد شکل کم دارد و سپس اتادیان و آشوریان و کلد۳۳۲ وارمینان نیز آنرا برای زبانهای خود اختیار لا درخطوط میخی ملل دیگر چند نقش از اسرفتفياست. ايزائقان جالبق كه دراخط ميخى ‎ge‏ ژبان پارسي-باستان كرد انم 8 اه ايك ها نديقل 7 هحاقنشی گر کتب‌ها ابلى 517 ‎slo» ۹ aie ts‏ 5< می: چندین خط افقی و عمودی و منکسر تاکنون جز در کتیبه‌ها و سکه‌ها و ال ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏ال کتیبه‌ها و سکه‌ها بکار رفته و چون نوشن ‎Ps al as‏ روزانه و درکارهای ‎BLE‏ ‏زر که برای تاریخ ساختمانهای مهم ترتیب دیگر دیده نشده است. ‎a‏ بين ‎ee ee‏ سال۳۳۸ پیش از میلادست. ‎i‏ ۳ 7 ‎8 5 

صفحه 9:


صفحه 10:
دانش ایرانیان باستان در علوم و فنون مختلف پیشرفت های چشمگیری داشتند. ساختن بناهای عظیم و محکم» سدهاء پل هاء ابزارها و وسایل مختلف زندگی که به دست ایرانیان ابداع شدهء نشان می دهد آنها با علوم گوناگونی چون ریاضی, هندسه؛ زمین شناسی و... آشنا بوده اند. ایرانیان باستان در علم نجوم پیشرفت کرده و با سنجش و تعیین زمان به خوبی آشنا بودند و چون برای فعّالیّت های کشاورزی که در فصول خاصی از سال انجام میگرفت به تقویم نیاز داشتند, تقویم خورشیدی )شمسی( را به وجود آوردند و سال را به 12 ماه 03 روزه تقسیم کردند. این تقویم از کم نظیرترین تقویمهای دنیا است. ایرانیان در پزشکی نیز پیشرفت کرده بودند و خواص درمانی گیاهان را میشناختند. در بخشی از کتاب اوستا از سه نوع پزشک جراح, پزشک معمولی و پزشک دعا که با عای مقدس باطن افراد را درمان میکند, نام برده شده است . در دوره ی ساسانیان؛ شاپور بیمارستانی تأسیس نمود او از دانشمندان و استادان اه دعوت می کرد .در اين ء شیمی )کیمیاگری( و... نقاشی پزشکان دانشگاه جندی شاپور 

صفحه 11:
به دانش روان را توانگر کنید زن و فرزند خود را از فراگيري دانش و هنرآموزي باز مدار تا غم و اندوه بر تو راه نیابد و در آینده پشیمان نگردي. اگر تو را فرزندي خردسال است او را به دبستان فرست زیرا از فروغ دانش, دیده روشن و بیناست. دختر خود را به شوهري ده که هوشیار و دانا باشد چه مردم هوشیار و دانا چون زمین باروري است که هر تخمي در آن کشته شود نیکو و فراوان بار آورد. اندرزنامه‌ي آذرباد مارا كسي که از دانش اندك خود دیگران را دانش آموزد, نزد خدواند پسندیده‌تر از دانشمند پُردانش است که به دیگران دانش نیاموزد. اندرز شکند گمانيك و خرد بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین چیزها و خوی نيك بهترین منش‌ها و بردباری آراسته‌ترین خصلت‌ها و هم‌دردی بهترین کارها/و مبانه‌رو: بهترین روش‌ها و فروتنی پسندیده‌ترین صفت‌ها است. اندرزنامه‌ي خسرو | هر انسانی که از خرد بهره‌وری بیش‌تری دارد» بهره‌اش از بهشت بیش‌تر است. به دانش روان را توانگر کنید خرد را ز تن بر سر افسر کنید راز انون قشت ‎eee abc hale sas‏ 

صفحه 12:
پزشکی در ایران باستان وقتی صحبت از دانش‌هلیی چون پزشکی. فلسفه و ریاضیات در زمان باستان می‌شود می‌بينيم که کشورهلیی چون یونان خود را سردمدار علوم در جهان می‌دانند. در حاليكه با نگاهی گذرا بر سير علم و دانش در ايران و يونان و مقايسه اين دو كشور بر طبق مدارك مستند در مىيابيم كه يونانيان در حقيقت وامدار ايرانيان بوده‌اند. مر يران در هيج دورهاى از تاريخ از کسب علم و دانش غافل نبوده و همواره دانشمندان بزرگی را در رشتههاى مختلف علمى به جهانیان معرفی کرده‌اند. ما پر آن نیستیم همه علوم را به ایرانیان نسبت دهیم. ولی به سادگی نمی‌توان لین حقیقت را فراموش کرد که ملتی که هم اکنون خود را بنیان گذار طب. حکمت و فلسقه در دنی می‌دند در دوره‌ای از تاریخ. اقدام به گرته برداری بی‌رحمانه از دانش و حکمت ایرانی کرده است. براساس سنگ‌نبشته‌ای که بدست آمده. سابقه پزشکی در ایران یه ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰| سال پیش می‌رسد. بنابرلینبه جرأت می‌توان گفت آنچه که طب یوننینامیده می‌شود. ايرانيان به يونانيان آموختند. جرا كه در سال ‎/٠١‏ بيش از میلاد هیچ اثرى از علم| و فرهنگ در یونان مشهود نبودبا لین حال ‎٩۰۰‏ سال بعد یعنی سال ۲۰۰ پس از میلاد. یونانیان چنان در علم بيشرفت كردند كه بقراط توانست // پزشکی برشته تحویر درآورد.بقراط که او را پدر علم پزشکی می‌نامند در روزكار اردشير يكم مىزيسته است كه در كن زمان دلنش پزشکی در ایران» بلبل شکوفا شده بود.جللب است كه اروياييان خود را واضع همه دانشها مىدانند و همه بدران را از ميان يونانيان كشف كردطند! براى نعونه هرودت را می‌دانند اما در حقیقت تاریخ نویسی نوین را ایرانیان ابداع کردند که نشانهء روشن آن سنگ نبشته‌ی بیستون است. افلاطون که خود از فلسفه و حكمت ايرا: کرده است. در مورد آموزش پسران شاهان هخامنشی می‌نوبسد: "پسران شاه را از چهارده سالگی.به آموزگاران می‌سپارند.مغان نیز جزء آموزگاران داناترينشان دلنش مغان را مى آموزد". به نوشتدء سيسرون "هيج كس نتولند شاه بارس شود مككر آن كه دلنش مغان را فرا كرفته باشد". دلنش مغان عبارت بود اف استدلال. منطق و يزشكى. جنانجه بخشهاى زيادى در اوستابه دلنش يزشكى برداخته است. در كتاب تاريخ بباسبران وشاهان آمده: اسكندر بزركان سر بشکی: فنسفه و کشاورزی را پس ارات بکشت. شهرها و قلع‌ها را وبران نمود وسرزمین آنها رابه روش ملوک الطوایفی تقسیم کرد و دانشهای نجوم. ب سریانی و سپس یونانی بر گردانید. به مغرب ‎op‏ 

صفحه 13:
آیین نگارش در ایران باستان پادشاهان بزرگ ساساني مانند اردشیر بابکان و خسرو انوشیروان براي دبیران و نویسندگان ارزش بسیار در نظر داشتند و آبادي کشور را به دست ‎Glial‏ مي‌دانستند. فردوسي فرزانه در شاهنامه از زبان اردشیر بابکان چایگاه| نویسندگان را اين گونه گزارش کرده است: ستاینده بد شهریار اردشیر چو ديدي به درگاه مرد دبیر نویسنده گفتي که گنج آکند هم از راي او رنج بیراکند بدو باشد آباد شهر و سپاه همان زیردستان فریادخواه رای ۳ و پیوند جان ‎dite‏ همه پادشاه بر نهان منگو پادشاهان ساساني دبیران خود را از میان برترین نوبسندگان برمي‌گزیدند و ایشان را از رفاه بهره‌مند آن‌ها بودند که به كارهاي کشور سامان مي‌دادند و فرمانرواي پادشاهان را استوار مي‌ساختند. آن‌ها ز. شاهان و گنج‌دار دارايي‌هاي ایشان بودند. چه درست گفته است کریستن‌سن, تاریخ‌پژوه دانماركي, که: سیاستمداران حقيقي به شمار مي‌رفتند. آن‌ها همه جور سند را ترتیب مي‌دادند و نامه‌نگاري‌هاي دولت را در/د: داشتند. فرمان‌هاي شاه را مي‌نوشتند و ثبت مي‌کردند. جمع هزینه‌ها را مرتب مي‌نمودند و محاسبات دولت را لاد مي‌کردند. در نامه‌نگاري با دشمنان پادشاه بايستي با توجه به موقعیت, گاهي عادلانه و مسالمت‌آمیز و گاه به تخفیف بپردازند.» دبیران در آموزشکده‌هاي ويژه‌اي آموزش مي‌دیدند و برترین آن‌ها به دربار پادشاه راه مي‌پافتند. به نظر آموزش دبیران برپايه‌ي کتاب‌هايي به نام «کاروند» انجام مي‌شد که تجربه‌هاي دبیران پیشین را در خود دا کتاب‌هايي به دست ما نرسیده اما برخي از آن‌ها در سده‌هاي نخست دورمي اسلامي از منابع اصلي 

صفحه 14:
زيج شهریاران | ‏زیچ به مانند بسیاری دیگر از اصطلاح‌های علمی از زبان پهلوی(فارسی میلنه)به زبان عیبی راه یافته است. لین وله در زبان پهلویبه صورت‎ sails | ‏زییگ یا زیکبه کار رفته وبا واژمی "زه "به معنای تارییا رشته. به‌ویه کمان. هم ريشه است. لین واه در آغازسبه مجموعه رشته‌های موازی تارهای‎ ‏پارچه گفته شد و سپس برای جدول‌های دارای خط‌های موازی-به کار رفت. در دورمی ساسانیبه جدول‌های اخترشناسی "زیک " می‌گفتند که در‎ ‏دوره‌ی اسلامی به صورت "زیچ" خوانده شد.‎ به گزارش ابوریحان بیرونی و ماشاءالد بهودی. هنگامی که خسرو انوشیروان به سال ۵۵۶ میلادی به اختلاف میان زیج هندی آرگند و مَجُسطی بطلمیوس پی برد. اخترشناسان برجسته‌ی روزگار خود را گرد آورد.تاآن دو کتاب را بررسی کنند. آنان ارکند را از نظر رصدی/ و بینش و استخراج احکام نجومی از مجسطی بسیار دقيق‌تر یافتند و سپس زیج کامل‌تری را بر پایهی ّن ترتیب دادند که "زییج شاه "میا "زیج شهريا همین کاربه روزگار یزدگرد سوم بار ديكر انجام شد و لين زنيج را ابوالحسن على.بن زياد تمیمی,به عربی بازگردلد که در کتاب الفهر آن یاد شده است. بررسی منلبع گوناگون نشان می‌دهد که ایرانیان دست‌کم از روزگار اردشیر و شاپور ساسانی. یعنی حدود ۲۵۰ میلادی. به نگارش زیج میب در همین دوران بود که آثار اخترشناسی هندی و یونلنی به‌وییُه مجسطی بطلمیوس.به زبان پهلوی بازگردانده شد و از بررسی لین آثار و آن‌ها با دستاوردهای اخترشناسی دانشمندان ایرانی. چند زیج(همگی با نام زیج شاه) در دوره‌های فرمانروایی ساسانیان پدید آمد. از جمله زیج‌ها پرآوازه‌ی دوره‌ی اسلامی, زیج محمد بن موسی خوارزمی است. این اثر از چنان جایگاهی در تاریخ ریاضیات و اخترشناسی بر شد که در دورمی شکوفلیی تمدن اسلامی دست‌کم ‎٩‏ لثر در شرح يا نقد و اصلاح آن نوشته شد. یکی از آن‌ها را مسلمطه بن احصد مجر: آخترشناس مسلمان اندلسی(بخش مسلمان نشین اسپانیا)به نام تهنیب زیج الخوارزمی پدید آورد که آدلار بلثی آن را حدود ۱۱۲۶ میلاد: قمری به زبان لاتين بازگرداند. به نظر می‌رود خوارزمی در اين اثر خود در کنار منابع دیگر از زیج شهریاران نیز سود برده است. 

صفحه 15:
هنر در عصر باستان, صنعتگران و هنرمندان آثار بسیار زیبا و ظریفی به وجود آوردند. آنها رشته های گوناگون چون سفالگری ,پارچه بافی, قالی بافی» فلزکاری, چرم سازی, زرگری" با ات سنگ بژی, حجاری , قلمزنی, ‎cate‏ ت کاری» موسیقی, نقاشی و ...مهارت داشتند ۳ حخامتتتمات | 

صفحه 16:
هثر هخامنشی : در دهره هخامنشی‌باآثار معتبری روبرو هستیم که در باساركارد تخت جمشيد و شوش قرار دارد وعا فقطبه بررسى آثاری كه از تخت جمشید پارسه بوده و آمروزه ثابت شده که این مکان جنبه ی مقدسی برای هخامنشیان داشته است . آثاری که از تخت جمشید باقی مانده سیه دست آمده اکتفاعی شامل نقوش برچسته است اين نقش برجسته ارى بر ديار تالارها كنده شده ند كه يهترين و سالمترين ابن نقشها متعلق به بان ست . آنجه در تمام تخت جتعشيد جلب نظر مى كند وعايت كامل تقارن ممت ا در تعداد ستونها ى هرتالار دقت كنيم عدد زوج مى يابيم . اكر به نقش روى ديوارها خوب دقت كنيم در تمام آنها رعايت تفارن را مى بينيم نام اصلی تخبت در تخت جمشید نقش برجسته ای وجود درد که در میان سایر نقش برجسته ها منحصر بفرد است .لین نقش برجسته تنهانقشی است که یک رویداد را رولیت میک , درحللی که اکثر نو دیگر این جنبه روايت كي را ندارتد. نقش هايى را كه كوياى اتفاق هابى هستند روايت كرى مى خوانيم . اين نقش كوياى شكايت كسى است که بر او ظلم شده و از مظلومیت خود در نزدداریو شكوه مى كند , ينام متظلم مدى است نقش برجسته دیگری هم در بیستون وجود دارد که از همین خاصیت برخوردار است . لين دو تقش برجسته تنهاآتار هخامنت که از خاصیت رولیت گری" برجسته شكست دادن اقوام مختلف بوسيله داريوش است . كاشيكارى در عهد هخامنشی کاشی هایی لعاب دار از شوش و تخت جعشيد بدست آمده كه بسيار ظريف و زيبا تهيه شده است . آثار شوش در زمان هخامنشى با همان شيوه كاشى سازى بين الثهرین سا غود دليل ديكرى است بر تاثير هثر بين النهرين بر هنر هخامنشيان است فلزکاری در عهد هخامنشی آثار زرين دوره هخامنشى جندان زياد نيست . ولى آنجه بدست آمده از ساختارى بسيار ظريف برخوردار است . نكته قابل توجه در آنها شباهتشان با نقوش برچسته در تخت مرصع کاری در عهد هخامنشی مرصع کاری نيز در اين دوره رواج داشته است كه مبين مهارت كار صنعتكران اين دوره بوده است . مرصع کاری عبارت است از کار گذاشتن سنگهای قیعتی روی فلزات. طلا یا مود ی هنر ساسانیان: نقوش برجسته طاق بستان : انفش برجسته هاى طاق بستان . همكى تجسم رويدادها ويا نمایش عظمت و اق ار را ارائه می دهد و تنها در صحنه شکارگاه طاق بستان با جنبه عظمت نمایشی مواجه نیستیج 

صفحه 17:


صفحه 18:
+) Gy eeeeeceece Cee cececece nails ماتوی < به پیروان آیین مانی- مانو ی می‌گفنتد - ماتى فردى يود كه در زمان ساسانیان می‌زیست و پا ترکیب چتیه‌هایی از دیت‌های زرتشتی, مسحی و بهودی. آسن جدیدی آورد. اما مورد ختم مویدان زرتشتی قرار گرفت و در مات بهرام دوم کشتد ‎ying ltl nae chan se cae‏ دعر أي اعد جا ميمه عنس السك اسطورء + داسعان يا اقساته ‎Ao‏ ie a pl pity SAE a Ry Cet ss Cs Dat ie es ‏سمت‎ Le oo ARE ‏كد يه سر آن دو‎ ES Od fete چشن سده : از چشن‌های کهن ابرات پاستان که 3 ‎et‏ دجم يهمن ماه بركزار می‌عنده و مردم با براقروخعن آعشی بن بالا کوه‌ها و یام متازل. آرتی می‌کردند که سرما برود جعن مهرگات ۰ از چتن‌های مهم اعراتمات باستان که در عانزدهم مهر ماه برگزار می‌عده است . امروزه نز زرتتتات آن ‎te‏ می‌گیرند ریعون + كلمداى یوتانی است و یه طلرف‌هایی از جنن سقال با من و مان گفند می‌شنوه که پد مكل ‎BEL athe‏ می‌عندند. ریتون عبیر غرات از ممروف تربن این توح ظرفت‌ها مربوط یه دوره جعامتضیان است. يه كارييتد يم 1 ‎J‏ يه يعد گروم تقسیم شوید و هر گروه یک کارت توروتی تب درست کنید. روی این کارت. سفره هفت سین را یا تقاتی یا کاردستی نمایتی دهید و دعای تحویل سال را نز بر روک آن با قط قوش پتویسید و ‎Sess‏ اکن ‎ner ari ly aap SEIS‏ یکی اوایناهای را پاستارن. ماک از یک اعرحاربخی بسازید. آن را رذكميزى كنيد وخر ‎AU aa IS‏ + ال در صورتی که به ایتترتت دسترسی دارید با راهتمانی ممتم ید پایگاه سازمان میرات فرهنگی یکتی از استان‌ها مانند قارسی» کزمانشاهه ‎AN LS a‏ ...رایمه کنید و اطلاعاتی دریاوه یک بتای تار یخی ابران باستان گردآوو ی کنید. 

صفحه 19:
شيابى پایانی ١ ‏ار‎ . اعتقادات زرتشت » پیامیر ایران باستان را توضیح دهید . کتاب زرتشت چه نام داشت ؟ . سه پیام معروف زرتشت را نام بريد . وضعیت دینی ممردم در دوره ی ساسانیان را شرح دهید . آداب غذا خوردن مردم در دوره ی ساسانی چگونه بود ؟ پوشاک مرد اییران در دوره ی ساسانی به چه شکلی بود ؟ . نظم هرودوت درباره ی ورزش در ایرران باستان را شررح دهید . ۰ مهمترین جشن های ایرران باستان را نام پررید . جشن نوروز را به طور خلاصه شرح دهید . 

صفحه 20:
3 ° ارزشیابی پا زبان فارسی در دوره ی باستان چه تحولاتی را سپری کرد سیم تکمیل خط را در ایرران باستان بیان نمایید . اهميت علم پیزشکی در ایران باستان را توضیح دهید . از آ ثار هنری در ایرران باستان به ؟ مورد اشاره نمایید . از بنا های تاریخی ایرران که در زمینه معماری در جهان مشهور ند »4 مورد را نام رید .