حاج حسین ملک

صفحه 1:


صفحه 2:
ma uw bb ede, ۰ on (LA 9 sl A) ee we 7 ‏اساو مروطر: ام اساو را وارو شیر‎ ‏سر‎ s oes. ‏رود نام و را وازو مر‎ (1400 gp el? dat lvl by ‏ام‎ 

صفحه 3:
شناسنامه نام : حسین ملک 56 فرزند : کاظم ” تولد : ۱۲۵۰خورشیدی (۱۱ ربیع الاول سال ۱۲۸۸) 7 - تهران ,دركذشت :1181 خورشيدى ‎VV)‏ سالگی)- در تهران محل دفن :. مشهد > خرم مطهز امام رضا (ع) 7 غرفه شرقى دارالحفاظ 

صفحه 4:
حاج حسین آقا ملک. در روز ۱۰ خردادماه ۱۳۵۰ هجری شمسی برابر با ۱۱ ربیعالاول سال ۱۲۸۸ هجری قمری در تهران متولد شد. ید عم خانوده‌اش اما در اصل از اهللی تبریز و مجتهدزاده بودند. پدرش مرحوم حاج محمدكاظم 3 ملک‌التجار از بازرگانان بنام بود و پدربزرکش آقامحمدمهدی تیریزی: از دوستان نزدیک فلآ 7 میرزا تقی‌خان امیرکبیر بود که سرای امیر در بازار تهران را به احترام و نام او بنا كرد. 7 ‎ie‏ آقامهدی تبریزی فر ابوعلی و او فرزند ملا آقابلبا معروف به مجتهد بود كه در فقه و اصول و مخصوصاً علوم غربیه ید طولایی داشت. اما او پر خلاف نشب روحانی‌پرورش به کسوت روحانیت درنیامد» در عوض لاس جنگ پوشنید و در جریان جنگ‌های ایران و روس به قشون دولتی پیوست. 

صفحه 5:
حاج مهدی؛ تاجر بزرگ دوره قاجار = “4 انتصاب در منصب ملک‌التجاری مالک محروسة **_بوتخت نشستن ناصرالدین شاه با کمک نقدی حاج مهدی 5 گسترش بازار تهران و بنای مسجد ملک 

صفحه 6:
حاج محمد کاظم تداوم راه پذر با اعطای لقب ملک‌التجاری نقش مهم ملک‌التجار در فتوای تحریم تنباکو “> محالفت با بانک شاهی *4* تأسیس شرکت عمومی توسط حاج محمدکاظم "51 پیوستن به جمع ملاکان بزرگ کشور 

صفحه 7:
حاج حسین آقا؛ بزرگ‌مرد تاریخی فراگیری علوم مختلف به‌واسطه هوشی سرشار رسیدگی به امور يدر 5 af = : +5 مردی تمام‌عیار ‎eae‏ ‎se‏ نواده تاجری که خرج سفر شاه آینده را داد تحصیل در مدارس قدیمه و آموختن مخفیا 

صفحه 8:
0 3 ‎١‏ بعد سر ل << كتابخانه اى كه وقف شد ‎OF‏ کتابخانه ملک که از حدود سال ۱۲۷۸ تمسی آجرهای نخست بنایش گذاشته شده ابتدا در مشهد بود و سپس به خلنه پدری او در تهران منتقل شد. او در روز ۶ آبان ۱۳۱۶ لین کتابخانه زا وقف كرد. بر أساس وقفتامه شماره 51/2/- 1712/4/2 كه در دفتر اسئاذ رسمى شمارة 11 جوزه 3 تهران ثبت شد. حسین‌آقا ملک خانه اجدادی خود در بازار بین‌الحرمین تهران را به همراه تمام ی اثائیه و کتاب‌های موجود در آن. وقف آستان امام رضا (ع) کرد ا «شعيداى از كتابخلنه مقدسه ‏ 29 ‎i‏ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏رضویه باشد» و «کافه و امه افراد سکنه ايران بدون رعایت ملیت حق استفاده داشته آباشند.]» ‎ ‏آنچه وقف شد علاوه بر هاران نسخه خطی نفیس یا چاپ سنگی شامل فرش‌ها,لوسترها, مبلمان ‏و ایلوهای نقاشی پود که آویه عنوان لوازم و تصلات زندگی شخصی از آن‌ها استفاده می‌کرد. ۳( مجموعداى از تمبرهاء سكدها. آثار لاگي و برخی تالوهای نقاشی مرحوم کمال‌لملک و نقاشان معروف جهان از دیگر بخش‌های وقف شده در این خانه بود. این آثار ابتدا در قالب کتابخلنه به نمانش درآمدند و بعدها هسته اولیه هموزه ملک» را شکل دادند. ‎ ‎ ‏ی 

صفحه 9:


صفحه 10:
در گذشت ملک انتقال تولیت به آستان قدس و جابجایی کتابخانه حاج حسینآقا ملک سرانجام در چهارم مرداد ماه ۱۳۵۱ در سن ۱۰۱ سالگی در تهران درگذشت. او را پس از وفات به مشهد منتفل کردند و در غرفه شرقی دارالحفاظ حرم مطهر رضوی در نزدیکی پدرش به خاک سپردند. مرحوم احمد گلچین معانی متخلص به گلچین شاعر و پژوهشگر مشهدیالاصل دربره تریخ ول وفات حسینآقا ملک سروده است: از پس صد سال برقت آنکه بود/ در صف نیکان جهان؛ منسلک سال وفات و سنغ عمر اوست/ بانی خیرات خسین ملک.. 

صفحه 11:
حافظ اموال فرهنگی و ناریخی حاج حسین ملک گرچه در خانواده‌ای ثروتمتد و فعال در عرصه اقتصاد بزرگ شده بود اما همواره جه فراگیری متون مختلف و خواندن کتب متعدد علاقه نشان می‌داد و از افراد فعال در عرصه علم و فرهنگ یه شمار می‌رفت. از سنین جوانی .به یعد. بخش عظیمی از ثروتش را به حفاظت از اموال تاریخی و فرهنگی کشور اختصاص داد و با فعالیت اقتصادی در زمینه خرید آثار فرهنگی و هنری ارزشمند. توانست بهترین بهرهرا از ثروت خود یبرد. او به‌عنوان کسنی که خدمات شایسته‌ای در ; توسعه فرهنگ به اتجام رساند. امروزه به‌عنوان یک مرد ثروتمند فرهنگی شناخته می‌شود که كتابخلنه و موزه ملى ملك در زمره ماندگارترین خدغات او در این عرصه به شمار می‌رود.بهواقع توجه به فزهنگ و کیک به توسعه لین آمر مهم در کشوره همواره از مهقم‌تزین دغدغه‌های حاج حسین ملک بودة و او عاوه بر جمعآوژی میراث فرهتگی ایران. از اهکارهای دیگری همچون وقف زمین به فرهنگیان, تخت تکفل قرادادن کودکان کمیضاعت برای ادامه تحصیل و حتی ایجاد 

صفحه 12:


صفحه 13:
استمرار اقدامات فرهنگی حاج حسین ملک با توجه جایگاهفرهنگ نزد حاج حسین آقا و نظر او نسبت به صرف بخشی از وقفیاتش در لین زمیته» سازمان موقوفات ملک نیز فعالیت‌های فرهنگی را به‌عنوان یکی از اهداف Cn eee ieee oe 1 زده آینت, مهم‌ترین اقدلفات سازمان موقوفات بدین شرخ است: ‎a‏ ‏7 - ساخت مجموعه عظیم کنابخانه و موزه ملی ملک 1 -اهدای کتاب په کتابخانه عمومی چناران و دیگر موسسات فرهنگی‌بلین شهر - برگزاری کلاس‌های آموزشی ,علوم قرآنی, مهد قرلن. مراسم شبی با قرآن و فعالیت‌های فرهنگی مشابه در شهرهای چنارلن و فریمان نيودت به اقدامات ارزشمندی 12 

صفحه 14:
استمرار اقدامات فرهنگی حاج حسین ملک * ری نجستن همایش ترشناسی کشور در مخل کتبخاه و موزه ملی ملک - کمک به ساخت کانون فرهنگی مسجد خاتم‌الانبیل(ص) در چناران ایجاد بزرگ‌ترین مجتمع فرهنگی, آموزشی و ورزشی امام رضا(ع) در شهرستان چناران 3 در زمینی به مساحت ۱۶ هزار و ۰ ۵۰مترمریع ‎A.‏ ‏7 - ساخت مجتمع آموزشی امام رضا(ع) در شهر جدید گلبهار و در زمینی به مساحت 3 « /اعمترمريع و اهداى آن به ادلره آموزش و پرورش خراسان - اهدای ۶۸ هزار و ۸۷مترمربع زمین به ۱۵ واحد آموزشی در چناران حاج حسین آقا ملک در وقف نلمه کتابخلنه و موزه ملی ملک در ششم آبان ۱۳۱۶ اا ماي و ف 

صفحه 15:
همه موقوفات دارایی‌های اهدایی ملک به مردم در گوشه و کنار کشور پراکنده اس بزرك ترين واقف تاريخ معاصر ايران. لين نام به كسى تعلق ندارد جز حاج حسین آقا ملك. بزرك مردى كه از سال ۱۳۱۶ تا ۰۱۳۴۰ ۶۳ هزار عکتار از املاک و اراضی 0 کشاورزی»,شهری و تقریبا همه لموال خود در خراسان و تهران را طی ۷ فقره وقفنامه , به آستان قدس رضوی و سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف واگذار کرد و در این مسیر آتفدر هشیارانه عمل کرد تا ضمن حفاظت از اموللش. بتولند در مسیری خیرخواهانه ‎oi pb jae cone cle‏ 32 

صفحه 16:
0 خراسان اگر نگاهی به موقوفات آستان قدس رضوی از زمان ‎ol a‏ مرو جافته باشعم بوانتم كد هيج ۰-۰ موقوف‌ای چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی به اندزه موقوفات ملک نبوده؛ به گفته خود حاج خسین آقاء این موقوفات ختی از وسعت کشور سوییس هم بیشتر بودم ‎etal‏ وقفیات حاج "حسین آقا ملک" در آستان قدس رضوی آنقدر زیاد است که ادلره ویقه ای برای رسیدگی به آنهاء به نام اداره موقوفات ملک در مشهد مقدس ایجاد شد. 15 

صفحه 17:
‎cle‏ حسین ملک علاوه بر وقف باغ وکیل‌آباد و اراضى لين باغ به عموم مردم و فر بخش عمده‌ای از اموللش در خراسان را نیز در سال‌های ۰۱۳۲۵ ۰۱۳۳۰ ۰۱۳۳۱ ۱۳۳۴ و ‏11 به اسان قنس رضوئ وقق کرده است: روستای قلمه فریمان» باغ عباس باد روستای عشق‌[باد. روستاى شكرتو و كلاً از تلبع قصبه فریمان. مزرعه و قنات تقىآباد. ‏ ول مزرعه طوس سفلی, مزرعه و قنات قلندر حصاره مزرعه جمع لب. مزرعه و قنات .. شمس‌آباده مزرعه چناران. مزرعه خلیلآباد؛ فزرعه و قنات تقی‌آبد.باغ سالار. مزرعه و قتات شمس‌آباد: مزرعه و قدات فخرآباد. مزرعه سرسخت و.... که سند. تمامی آنها در کتابخلنه ملک موجود اسنت. ضمتاهباقیمانده دارانی‌های فرهنگی اوبه ارزش ۴۰۰ میلیون تومان نیز در سال ۱۳۵۰ به آستان قدس رضوی وقف شد. ‎ ‎ ‎16 

صفحه 18:
"ساخت بیمارستان رضوی چناران در ۶۰ کیلهمتری شهر مشهد از اقدامات ارزشمند حاج سین ملک بود که برای رفاه حال کشاورزان و رعلیا ساخته شد. لین بیمارستان ۳۰ تختخوابی دارلی ۴ شک در بخش دندانپزشکی, داخلی؛ جراحی و مامایی بود که کشاورزان بدطور رايكان تحت .. ...+ ذرمان قرار می‌گرفتند. همچنین او درمانگاهی هم در باغ سجادیه شهر تربت جام تأسیس کرد که ۰ یز ژر مردم به زايكان از خدمات يزشكى و دارويى أن بهرهمند مى شدند. 5 ساخت مساجد و مرمت امامزاده‌ها. حاج حسین ملک که خود فردی موّمن و متدین بود. احترام خاصی ‎lp‏ باورهای دینی و مذهبى. ‎٠‏ مردم قائل می‌شد که به هفین سبب خر تال ۱۲۳۸ اقدام به سَاخت مسجدی در روستای خواجه ‏نصبر چناران کرد که این اقدام او بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت. البته کمک به ساخت و ‎ ‏از زمره خدمات ملک در این زمینه بود. 

صفحه 19:
اراضی وکیل آباد مشهد ‎ee‏ ۳ آهدایی به: فرهنگیان ‎Gite‏ بود که فرهتگیان برای خرید قطعه زمینی هرچند کوچک تلاش می‌کردند اما.به رغم تمام تلاش‌ها چیزی عادیشان خسابی نامید شده بودند که حاج حسین آقا از این موضوع اطلاع پیدا کرد وبا جامردی هرجم تسام رکفت که من حاهرم این تشکل را جل کنم. او با توجه به ارزش و اهمیتی که برای > میلمان و فرهنگیان لین کشور فلثل بوده در سال ۱۲۳۸ تردیک به ۲ میلیون‌مترمریح از أراضى وكي ل آاد. خود را به فرهنگیان بخشید تا این قشر تأثیرگذار در رشد فرهنگی کشور تیز صاحب مسکن ۵ آرامش خاطر بيشترى به وظليف خود در قبال فرزندان لین مرز و بوم عمل کنند. البته حمایت‌های او در هنكام ساخت'آين ينها نبز شامل حال فرهتكبان شد ضمناً حاج حسین احزارسترمريع ديكر از" ن‌ها را به فرهتگیان بدون خانه اهدا کرد. ‎ ‎ ‎1 ‎ ‎ ‎ ‎ ‏وربا 

صفحه 20:
دی مرش ی ‎ia wae‏ 01 :باغ وکیل آباد مت و 5 وسعت: یک میلیون و ۰ ۵۰هزارمترمریع. ‎OG 1‏ اهدايى به: عموم مردم 5 1 باغ وكي ل آباد با بيش از يك ميليون اصله درخت» .يك رودخلنه. چندین استخر بزرگ و مهمانخنه به ارزش ۵۰ میلیون تومان؛ یلا محبوب حاج حسین آقا بود اما جا لين خال: او از مدتها قبل در اين فكر بود كه اين باغ راابه چه نهادی واکذار کند تا ایتکه بالاخرة تضمیم خود؛را گرفت و در سال ۸ ن رابه مردم مشهد و زنران امام رضا(ع) هدیه کرد و سند آن رابه نام شهرداری مشهد زد در مفاد لین وقفنامه صراحتا آمده است: «حدي جق خرید و فروش میوه وکیل‌آباد را ندارد و استفاده از میوه‌های لن حق مردمی است که برای تفریج به آنجا می‌آیند. اگر هم شاخه‌ای از درخت میوه 3 حكنت مسخنيان عن اعتراض مه مردم را بدارید آما زگرد خت خشک شد متملی به شهرداری است و باید آن را ببرد» ‎ ‎ ‎ ‎ ‎1 ‎3 ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 21:
شه يعت یی نوس و موی آهدایی به: عموم مردم باغ ملی به‌عنوان قدیمی‌ترین باغ شهرمشهد از زمان‌های دور. محل گردش مردم و زاثران امام رضا(ع) به شمار می‌رفنت که در سل ۱۳۴۵ از نوی حاج حسین ‎Gly‏ استفاده همگلنی امردم بد شهرداری مشهد واگذار شد. قا پیش از لین اقدامء حاج حسین ملک اموال خود را فقط به آستان قدس رضوی واگذار کرده بود و واگذاری باغ ملی- نخستین افدام او در واگذاری اموالش به سازمانی جز آستان قدس رضوی محسوب می‌شد. این بغ, ۴۰ هزرمترمریع وسعت داشت و ارزش مالي آن به ملیون ها مس ان سس وم مد از هرچیزی برای حاج حسین آقا اهمیت: ‎acs ce oe eas‏ راجت ار اس بلغا زشمت کشت ۲ متال پس از ‎pli gal‏ یعنی در ۱۳۳۸ مخمود بنی اعتماد شهردار وقت مشبه به باس قدردنی از لین بخخش بزرگواراند. ‎See‏ اس ‎Se eee‏ تب جر ‎ce‏ قوس مس هت 20 1 3 

صفحه 22:
‎ee‏ بكترا ار مرجير معتهد جه لیم و تزبيت بو رشد فرهدكت مرذم كشورش. بود كه .به همين منظور علاوه بر حمايتهاى همه جانبه از قشر قزهنكى جامعه و وقف زمین‌هایی به آنهاء خود نیز به‌طور مجزا نسبت به توسعه امکانات آموزشی در مناطق محرم اقدام می‌کرد که از جمله اقدامات او در لین زمینه می‌تولن به ساخت یک دبستان و یک دبیرستان به نام زیین ملک در روستای خواجه نصیر چناران و تقبل تمام هزینه‌های اداره آن اشاره کرد. ‎ ‎21 ‎ 

صفحه 23:
سایر خدمات در خراسان ‎ee‏ ۷۳ ۶ ساخت و مرمت حمام در روستای نطرآباد جام 1" * وقف ۲۳ زوج آب از قنات سجادیه به تربت جام برای رفاه و آسایش مردم ‏9 ۰۳ نحت تکفل فرار دادن ‎clear‏ با استعداد و کم‌بضاعت برای تحصیل در داخل و خارج از کشور و به 5, ع 57-8 شرط خدمت به هموطنان در ایران ‎ ‎oe‏ واگذاری ۱۵۰ هزارمترمریع از اراضی وکیلآباد به ادره شهربانی مشهد برای اسکان مناسب زندانیان + اختفاض شهريه و مستمرى بالائه يه عدداق أن مستمنان آبرومنده سادات و کارمتدان کهنسال وا ازكاز افتاده ‎°F 1‏ اهداي مبلغ یک میلیون ریال به شهرداری مشهد برای تجديد بناى شيرخواركاه ** اهداى ‎7٠١‏ هزارمترمريع زمين به کارکنان اداره پست و تلگراف مشهد اهذای ۱۲۰ هزارمترمریع زمین به اداره اقتصاد ملی خراسان ‎ ‎ ‎22 

صفحه 24:
“؟* البته وقفیات حاج حسین آقاء صرفاً به خراسان محدود نمی‌شود و او در تهران نیز وقفیات بسیار بزرگی داشته که حتی خاية عردم ونر اس ی از اد تداشته پاشتتد امار إشارة بده این 

صفحه 25:
ماب يمع := ‎ee‏ ی 0 ی جازم سا ‎EY)‏ باغ و قصر با شکوه در شهرری ‎a‏ وسعت: بیش از ۰۰ ۵۶مترمریع. ‏ اس اهدایی به: آموزش و پرورش شهرری 1 مرحوم ملک در شهرری باغ و قصرباشکوهی داشت که محل تجمع مردم متدین و علمای آن زمان بود و در ‎lad | 9"‏ جمعه. روزهاى وقات. مادهاى محرم و رمضان نیز مجلس روضه در آن برپ می‌شد. حاج حسین ‎Bl‏ ‏به علت خاطرانی که در لین قصر داشت. به هیچ‌وجه حاضر به از دست دادن لین قصر نبود تا ينکه روزی 2 رئيس آموزش وابرورش شهررى نود او رفت و گفت که خواب پدرتان و حضرت عبدالظیم(ع) را دیدهام که / ‏ن باغ قدم می‌زدند و پدرتان می‌گفتند که در نظر دارند: لین محل رابه امر خیر اختصاص دهند. حاج ۶ ‏با شنیدن این خواب. ضمن لبخندی به رئیس آموزش و پرورش می‌گوید که قول شمارا ‎٩‏ ‏می‌پذیرم و برای اينکه این خواب نعببری درست داشته باشد, لن را به آموزش و پرورش شهرری واگذار ‏می‌کنم. بدین‌ترئیب: قصر ملک در سال:۱۳۳۸ با وسعت ۵ هزارمترمربع برای ساختن چند مدرسه به این ‎ ‎ ‎ ‎ ‎24 ‎ 

صفحه 26:
اهدایی به: آستان قدس رضوی اكتايخانه على ملك از مهم‌ترین موقوفات ملک در تهران است که به سال ۱۳۱۶ برمی‌گردد. این کتابخانه ادر منزل بدرى حاج حسين آقا در بازار بي نالجرمين قرار داكت که به همین سیب او خلنه,پدری خود یم ‎al‏ جندين مغارة متضل مه لمن و هَمِجِنِينَ همه كتابهاى اررشميد:و كرائقيمت كتابخلته شامل نسخ خطی و جلبى. ايرانى و خارجی. مرقعات خوشنويسى و تابلوها را وقف آستان قدس رضوى كرد. البته حاج حسین آقایه ملت نامناسب بودن مجل منزل پدری و برای ترده آسان مراجعه کنندگان و محققان به این کتابخانه فد داشت محل کتانخلنه را تغییر داده و آن را به مکلنی مناسب انتقال دهد که به همین سبب. در سال ۰۱۳۲۳ زمین باغ ملی تهران را نیز وقف آستان قدس رضوی کرد اما در دوران حيات خود موقق به ساخت ساختمان جدید کتابخانه در این مکان نشد؛ تا اينکه بالاخره در سال ۱۳۶۴ کلنگ ,ساخت این کتبخانه زده شد و درسال ۱۳۷۶ به بههبردری رسید. 4 

صفحه 27:
Soaks ‏معت وس أبي ةيقرتو مدأ‎ stew A ‏ال مت‎ i eal ay reine wane eet 1 ياغ صباد aa So ee Gt ‏از * 77 اهدایبی به: جمعی از هنرمندان. دوستان و خدمتگزاران باغ صبا که بیش از یک‎ ‏میلیون‌مترمریم وسعت داشت. از گران قیمت‌ترین و ارزشمندترین درایی‌های ملک در تهران بود. اين‎ ‏باغ از ۲ بخش تشکیل می‌شد. بخش اصلی. خود باغ صبا با ساختمان اصلی و چشمه و آبشاربود و‎ ‏بالایی برخوردار بود اما حاج حسین آقا این‎ le ‏بتخش دیگر هم آراضی اطراف باغ که از ارزش‎ ۲ ‏زمین‌ها را نیز وقف کرد. او علاقه زیادی به هنرمندان داشت و برای خدمتگزاران و دوستان خود نیز‎ ‏ارزش زیادی قللل بود که به همین سبب: از کمک به آنها نیز غافل نشد و جندين هزارمترمريع از‎ ‏را نیز به مرحوم تقی‌زاده داد لبته بعدها‎ Sl jl ‏اراضی باغ صبا رانبه لین افراد واگذار کرو قتمتی‎ انک سپه فروخت و الان هم. بانک سپه در آنجا واقع است. 1 3 27 

صفحه 28:


صفحه 29:


صفحه 30:
wrens ۱۳ 

صفحه 31:
‎AP‏ زندگینامه حاج حسین آقا ملک؛ موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک *5* زندگینامه واففین, سازمان کتابخانه‌ها,موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ‏درباره حاج محمدکاظم ملک‌التجاره ابوالحسن شهواری» پژوهشنامه تاریخ؛ زمستان ۱ ۱۳۸۴ ‏"۶ گزارشی از کتابخلنه و موزه ملک ابوالفتح قهرمانی, ماهنامه هنر و مردم» شماره ۹۸ آذر ۱ .۰ ‏۱۳۳۹ ‏**_بیوگرافی حاج محمدکاظم ملک‌التجار: موسسه مطالعات تاريخ معاصر لیران ‎ ‎ 

صفحه 32: