صفحه 1:
به نام خدا
حرکات زمين
صفحه 2:
in a!
صفحه 3:
روز و شب:
٠ هر نقطه از زمين '
i 1 مهم
only Say
سرس
۳۳ boll
که در استوا ee عدار را
واقع است وارد میآید و در نتیجه آن
بخ بودن زمين در قطبها:
صفحه 4:
2 ly wcly
۱
sl ob cue ا
هر 15 درجه از اين دايره يى كمربند و ٩
He i A OL Raa 2
ee aaa er meee تا ی ی Re
4
و
هر منطقه زمائى با منظقه رس ان
نقاطی که در داخل یک کمربند زمانی واقعند , همه از لحاظ
باهم یکی هستند . بنابراین , اگر به سمت مشرق در روی زمین حرکت
٩ 1
و
و
صفحه 5:
ا ا
7 اا ER Rr eeny
. بینید که همه ork اکنون به نقشه فوق نگام
و Jzoes .9M> 5, 1, la jigill oui
۱ اد oS cul yl le 2 oil 1555 puwsi
whlisisejzey Sle acm 52 cathy aS rivly> no
یکسان باشد لز لینرو , تقاطی که بلید در Se
Ce cee er ar eee
زملنى ديكّر است ء همه را با هم داخل يكه منطقده
ار
گرفته باشند .
صفحه 6:
۵ لک Wr np gre ve a A Doren ae vaO
ا cae en
0 از باب مثال »جوزجیا
۱ ان مى بايشت ابه لحاظ كمربيد زمانئ در
شده باشند , در جالی که همه را جزء منطقه شرا
۱۰ ۱۰۰ بسيار خوب :بس از آتکه مناطی رمانی زا
و دانستيم كه هر متطقه يهلوين حود بك شاع | لا اا
I I كدام نقطه دنيا اين اندازه كيرى
کجاست ؟
میدا ساعت از منطقه گرینویج در انگلستان است که بر روی نصف آلنهار
صفر قرار كرفته است بنابراين , اكر از اين نقطه بسوى مشرق برويد بايد
در هر 15 درجه يى ساعت بيفزاييد . ولى اكر به سمت مغرب برويد بايد
TES ل ا ey
صفحه 7:
Serer ا Prag (reese) er Se enw |
ان ie MDa are seem mera ney
ی do OCT Oe PLES)
٩
زيرا اكر بخواهيم از كرينويج ٠ ظهر است
0
- خط بین المیلف تارب سس 9
ا لا
مفروض ديكرى ترسيم شده كه نامش خط بين المللى
٠ اكر شما از اين خط بكّذريد و رو بسوى مغرب داشته بآ
EDULE) ا ا ا Beare
کنید یک روز کامل راب ۱ ۳۳
صفحه 8:
سال كبيسه
Eee Ue eens
ES ل ا Sen
TS al RS na en oot eae
9 perce ioe Nw rower
بنابراين يى روز به سال جهارم اضافه مي شود و سأ
رم
6 روز هي شود: سالي که تعداد روز هاي آن ۰06 وز
oul 8 eS eg pare
صفحه 9:
ا اا
ساعت را (مدار بيضى شكل كه خورشيد در يكى از كا
آن واقع است) حركث اتتقالى زمين میگویند. در ان خصوص
لا ال
مىكردد. اين مدار ظاهرى خورشيد دائرةالبروج 7
میشود. نواری به عرض 8 درجه در هر سوی داثرهالبروج را
OLS
دارند كه خورشيد در حركت ظاهريش هر سال يكبار از
کرت
صفحه 10:
صفحه 11:
زمین يك بار در سال به دور خورشید مي گردد. ولي چهار فصل در زمین > وود می
يد و درازي شب ها و روزها در هر فصل متفاوت است. اين تفاوت را كجى مَخور زمين
باعث شده. محور زمين خطى فرضي است كه قطب هاي شمال و كول رز
و
٩
خورشید باعث تغپیر قصل امي شود. (eet Le ULL
eEy ا 0 رين به Lea Paice إرو برمي كر
خورشید به شکل كمرنگي بز سراسر نیمه شمالي زمین
كج به سمت ديكر خورشيد رو مي كند. خالا نيمه وال را
772ب EE ER 300
را تجربه aa eS ae eee
گذراند, کم شدت تر است.
صفحه 12:
نتلیج ملیل بودن محور قطب ها
۱
تغييرات آب و هوابى كره زمين است. بعلت
و
0 تغییر طول
روز وشدث تابش و دما فصلها بديذ مىايند.
صفحه 13:
انقلاب زمستانی و تلبستا
oS
است و نور خورشید ققط به ۱ phe aren Ce Se w.))
5
0۳ تس On
- آن انقلاب Eva روز eee
۱ قطب شمال بیش از هر زمان دیگر (
ندازه 0ر" درجه) از خورشيد دور است و نور حورشيذ به هيج
نقطداى ان نيمكره شمالى عمود نمىتابد. اين روز كوتاهترين
م ال
زمانی که در نیمکره شمالی انقلاب تابستانی است, در نیمکره
جنوبی انقلاب زمستانی اتفاق میافتد.
صفحه 14:
روقتایی دارند (طول روز و
(ree
ety
Enrthexperience
ieee
aa
—
عه
Light
striking equator, ——_| taht,
art
pala
ree
زمین در اعتدال بهارک
ل
20008
صفحه 15:
0
Bern ed سب
et i eed
Aero en ee roa
ا 1۳
رد واه امد
eee
0000 0 ار
Popes
Ce ees)
ماد عوسال 3 الاروع
|
‘striking Tropic of ——_|
poeta es واس لست
eB en re
rem eae eee ete et
صفحه 16:
ا 0(
نحراف محور زمين در اول ۱ اول ns aie
جكونكى تابش نور خورشيد به نيمكره شما
ل ا
میکنند. در این 0
مساوى و برابر ١1 ساعت است. به اين دو روز
و اعتدال يايبزى م ىكويتد. زمانى كه در نیمکره شمالی [
ل
صفحه 17:
0
1 عمود می تابد
۱
rd
marae se etn
روشنایی دارند. (طول 3
و شب بزایر !
|
sae)
Prete etry
Pee onde
زمين در اعتدال پاييزک
صفحه 18:
21 ال
Deora) ۱0
522
صفحه 19:
به نام خدا
حرکات زمین
حرکت وضعی
• حرکت وضعی زمین نام چرخشی است که سیارٔه زمین به دور
خود انجام میدهد .چرخش زمین به سمت خاور است .اگر از
سمت ستاره قطبی به زمین نگاه کنیم ،زمین خالف جهت
عقربههای ساعت به دور خود دوران میکند.
نتایج حرکت وضعی
• روز و شب:
• هر نقطه از زمین متناوبا رو به خورشید (روز) میکند یا پشت به آن (شب) میدارد.
• صلب بودن محور:
• محور زمین زاویه میل خود را با صفحه مدار حفظ میکند و پیوسته رو به سوی ستاره
جوی است از این لحاظ زمین چرخان شباهت بسیار با یک ژیروسکوپ چرخان دارد.
محور زمین نیز مانند محور ژیروسکوپ دارای حرکت تقدیمی است.
• یک نیروی گریز از مرکز:
• که در استوا بیشترین مقدار را دارد و در قطب صفر است و بر هر جسمی که روی زمین
واقع است وارد میآید و در نتیجه آن وزن اجسام در قطب بیشتر است تا در استوا.
• یخ بودن زمین در قطبها:
• احتماًال معلول این چرخش در زمانی بوده است که سطح زمین هنوز حالتی مایع یا شکل
پذیر داشته باشد.
ساعت ها
•
•
•
•
کمربند زمانی چیست ؟
نخست دایره ای گرداگرد زمین ترسیم می کنیم که 360درجه دارد .
هر 15درجه از این دایره یک کمربند زمانی خوانده می شود .پس
ما 24کمربند زمانی داریم .
توضیح آنکه در هر 15درجه یک نصف النهار ترسیم می کنیم و هر آن
قسمت از زمین که میان دو خط نصف النهار قرار گرفته ،یک
کمربند زمانی یا یک منطقه زمانی نامیده می شود .
هر منطقه زمانی با منطقه پهلویی خود یک ساعت اختالف دارد .اما
نقاطی که در داخل یک کمربند زمانی واقعند ،همه از لحاظ ساعت
باهم یکی هستند .بنابراین ،اگر به سمت مشرق در روی زمین
حرکت کنیم ،از هر کمربند زمانی که بگذریم ،زمان یک ساعت به
جلو می رود .مثال اگر در کمربند نخستین که مبدا حرکت ماست
ساعت 10باشد ،همان لحظه در کمربند بعدی ساعت 11است .
برعکس ،اگر بسوی مغرب حرکت کنیم ،از هر
کمربندی که بگذریم ،زمان یک ساعت به عقب
میرود .
اکنون به نقشه فوق نگاه کنید .می بینید که همه
نصف النهارها را بر خالف معمول با خطوط
راست ،ترسیم نکرده اند .علت آن است که برخی
از کشورها می خواهند که ساعت در همه جای
سرزمینشان یکسان باشد .از اینرو ،نقاطی که
باید در کمربند زمانی مجاور واقع شود ،چون
نزدیک به منطقه زمانی دیگر است ،همه را با هم
داخل یک منطقه بشمار می آورند تا برای همه
ساعت واحدی را در نظر گرفته باشند .
•
•
•
•
پس به همین دلیل است که در نقشه فوق می بینید برخی از خطوط
نصف النهارها کج و معوج کشیده شده اند .
از باب مثال ،جورجیا ،بیشتر سرزمین فلوریدا و قسمت پایین شبه
جزیره میشیگان می بایست به لحاظ کمربند زمانی در منطقه
مرکزی اکریکا واقع شده باشند ،در حالی که همه را جزء منطقه
شرقی بشمار آورده اند .
بسیار خوب ،پس از آنکه مناطق زمانی را در روی کره زمین تعیین
کردیم و دانستیم که هر منطقه پهلویی خود یک ساعت اختالف دارد ،
ببینیم از کدام نقطه دنیا این اندازه گیری را شروع کرده اند .یعنی
مبدا ساعت کجاست ؟
مبدا ساعت از منطقه گرینویچ در انگلستان است که بر روی نصف
النهار صفر قرار گرفته است بنابراین ،اگر از این نقطه بسوی
مشرق بروید باید در هر 15درجه یک ساعت بیفزایید ،ولی اگر به
سمت مغرب بروید باید در هر 15درجه یک ساعت کم کنید .
•
•
•
•
•
مثال = هرگاه در (( گرینویچ )) ساعت 12ظهر باشد ،در کالیفرنیا
ساعت 4صبح است .زیرا از گرینویچ تا کالیفرنیا باید 9منطقه
زمانی را ،که هر یک 15درجه است ،به سمت مغرب بپماییم .
ولی اگر در (( گرینویچ )) ساعت 12ظهر باشد ،در مصر 2بعد از
ظهر است .زیرا اگر بخواهیم از گرینویچ ،به مصر برویم باید به
سمت مشرق فقط از دو منطقه زمانی بگذریم .
خط بین المملی تاریخ چیست؟
در آن طرف کره زمین ،درست در نقطه مقابل گرینویچ ،خط
مفروض دیگری ترسیم شده که نامش خط بین المللی تاریخ است .
اگر شما از این خط بگذرید و رو بسوی مغرب داشته باشید ،یک روز
کامل را از دست می دهید .ولی اگر رو به مشرق از آن عبور کنید
یک روز کامل را بدست آورده اید
سال کبیسه
• زمان يک دور کامل چرخيدن زمين به دور خورشيد 365.25
روز( 365روز و 6ساعت) است که در تقويم ها به خاطر
راحتي آنرا 365محاسبه مي کنند .اگر 6ساعت ها را باهم
جمع کنيم بعد از 4سال 24ساعت مي شود( برابر يک روز)
بنابراين يک روز به سال چهارم اضافه مي شود و سال چهارم
366روز مي شود .سالي که تعداد روز هاي آن 366روز است
را سال کبيسه مي نامند.
حرکت انتقالی
• حرکت زمین به دور خورشید در خالف جهت حرکت عقربههای
ساعت را (مدار بیضی شکل که خورشید در یکی از کانونهای
آن واقع است) حرکت انتقالی زمین میگویند .در این خصوص
انسان حرکت واقعی را نمیبینید بلکه حرکت ظاهری خورشید
را میبینید که به نظر میرسد در یک سال یک بار به دور زمین
میگردد .این مدار ظاهری خورشید دائرةالبروج نامیده
میشود .نواری به عرض 8درجه در هر سوی دائرةالبروج را
منطقةالبروج میخوانند ۱۲ .صورت فلکی بر این نوار قرار
دارند که خورشید در حرکت ظاهریش هر سال یکبار از آنها
میگذرد.
مایل بودن محور قطب ها
• زمين يك بار در سال به دور خورشيد مي گردد .ولي چهار فصل در زمين به
وجود مي آيد و درازي شب ها و روزها در هر فصل متفاوت است .اين تفاوت را
كجي محور زمين باعث شده .محور زمين خطی فرضي است كه قطب هاي
شمال و جنوب را به هم وصل مي كند .اما محور زمين مستقيم از باال به پايين
كشيده نشده .بلكه با حدود 23.45درجه در مقايسه با صفحه مداري كج شده.
اين كجي و حركت زمين به دور خورشيد باعث تغيير فصل مي شود.
• درابتداي پاييز نيمه شمالي زمين به شكل كج از خورشيد رو برمي گرداند .در
نتيجه نور خورشيد به شكل كمرنگي بر سراسر نيمه شمالي زمين گسترش پيدا
مي كند و نيكره شمالي زمستان را تجربه مي كند .در همان زمان نور خورشيد
به شدت روي نيمه جنوبي زمين مي افتد كه در حال گذراندن تابستان است .در
ابتداي بهار ،زمين به شكل كج به سمت ديگر خورشيد رو مي كند .حاال نيمه
شمالي زمين به جانب خورشيد كج شده .نور خورشيد به شدت روي نيمه
شمالي زمين مي افتد و نيمكره شمالي تابستان را تجربه مي كند .در همان
زمان نور خورشيد روي نيمه جنوبي زمين كه زمستان را مي گذراند ،كم شدت
تر است.
•
نتایج مایل بودن محور قطب ها
فصل یکی از تقسیمات سال بر اساس
تغییرات آب و هوایی کره زمین است .بعلت
مایل بودن محور گردش زمین بدور خورشید
نسبت به صفحه استوا و در نتیجه تغییر طول
روز و شدت تابش و دما فصلها پدید میآیند.
انقالب زمستانی و تابستانی
• روز اول تیرماه قطب شمال بیش از هر زمان دیگر (به اندازه
۲۳٫۵درجه) بسوی خورشید متمایل است و نور خورشید فقط
به برخی از سرزمینهای نیمکره شمالی عمود میتابد .این روز
طوالنیترین روز در نیمکره شمالی است و به آن انقالب
تابستانی میگویند.
• روز نخست دی ماه قطب شمال بیش از هر زمان دیگر (به
اندازه ۲۳٫۵درجه) از خورشید دور است و نور خورشید به هیچ
نقطهای از نیمکره شمالی عمود نمیتابد .این روز کوتاهترین
روز در نیمکره شمالی است و به آن انقالب زمستانی
میگویند .زمانی که در نیمکره شمالی انقالب تابستانی است،
در نیمکره جنوبی انقالب زمستانی اتفاق میافتد.
انقالب تابستانی
انقالب زمستانی
اعتدالین
• نحراف محور زمین در اول مهرماه و اول فروردین تاثیری بر
چگونگی تابش نور خورشید به نیمکره شمالی و جنوبی زمین
ندارد و هر دو نیمکره به یک اندازه نور خورشید را دریافت
میکنند .در این دو روز ،در همه جای زمین ،طول روز و شب
مساوی و برابر ۱۲ساعت است .به این دو روز اعتدال بهاری و
اعتدال پاییزی میگویند .زمانی که در نیمکره شمالی اعتدال
بهاری است ،در نیمکره جنوبی اعتدال پاییزی است.
اعتدالین
•پایان