حفاظت در برابر اشعه های یونساز و غیر یونساز

صفحه 1:
3 sf RADIATION PROTECTION he اشعه های پونساز و غیر یونساز ‎Z‏ مهندس شیما ‎an ar‏ لاجوردی کارشناس ارشد مدیریت 11517 0 مج 09 افيه 

صفحه 2:
_ RADIATION PROTECTION ®TOO1C GOERCY OREOOILOTMOO OF ARCO 1 ‏تک که‎ ‏سازمان ال9ی آگمی ایران‎ ‎ek EOERCY‏ ی ‏)© 5 ی الروی آتمی )& ‏© كم سكج 00 

صفحه 3:
RADIATION SAFETY SIGN ‏ك‎ isd lonizing Non-ionizing radiation radiation @ متسد ۵ وت 160 روا لبق @ ‎a‏ 

صفحه 4:
RADIATION PROTECTION 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Q 0 قلسفه حفاظت در برابر اشعه فیزیک پرتوها برخورد پرتوها با مواد کمیت ها و یکاها در حفاظت در برابر اشعه آشکار سازی پرتوها و کاربرد آشکارسازها ‎OLY‏ بیولوژیکی پرتوهای يونساز ‏حفاظت در برابر پرتوگیری خارجی و داخلی بدن بسته بندی» حمل و نقل مواد پرتوزا و پسمان ها استانداردهای پایه حفاظت در برابر اشعه ‏کاربرد و حفاظت پرتوهای غیر یونساز ‏قوانین حفانلت در برابر اشعه و آیین نامه های اجرایی آنها ‘ © كم سكج 00 افيه 

صفحه 5:
فلسفه حفاظث در براپر اشعه امروزه کاربردهای صلح جویانه پرتوهای یونساز در مراکز مختلف صنعتی» پزشکی» کشاورزی و آموزشی و پژوهشی گسترش قایل توجهی داشته و در آینده نیز خواهد داشت. در حال حاضر بیش از بیست هزار پرتوکار در ايران در شاخه های مختلف با مواد پرتوزا و دستگاه های پرتوساز در یک گستره وسیع فعالیت می نمایند که همواره از سوی پرتو های ناشی از این نوع فعالیت ها در مخاطره می باشند. همچنین افراد غیر پرتو کار نیز ممکن است بدلیل عدم اطلاعات و آموزش کافی» در موارد خاص در معرض این پرتوها قرار گرفته و ثرات ناشی از اين اشعه ها باعث بروز بیماری های خاص در آنها كردد. الذا ضرورى است يرسنل و مستولين واحد هاى ايمنى و بهداشت در بخشهاى مختلف صنعتى؛ يزشكى» كشاورزى و غيره كه با اينكونه يرتوها در ارتباط هستند داراى اطلاعات كافى در اين زمينه بوده تا با استفاده از قوانين موجود از جان افراد در مقابل صدمات احتمالى محافظت نمايند. ۰ © جح كم سكج 00 افيه 

صفحه 6:
فلسفه حفاظث در براپر اشعه حفاظت انسان و محبط زیست در برابر اثرات زیابار مواد و دستگاههای پرتوزا از طریق وضع قوالین و مقررات مربوطه و همچنین کنترل و نظارت بر رعایت آنهاء علم فیزیک بهداشت نامیده می شود و حفاظت در برابر اشعه در واقع حرفه ای است که حفاظت انسان» محيط زيست و نسلهای آینده را در برابر اثرات بیولوژیکی پرتوها بر اساس اصول علمی تدوین شده در دانش فیزیک بهداشت بر عهده دارد. با وجود اينكه کاربرد پرتوهای یونساز در امور مختلف بسیار مفید و بعضاً منحصر به فرد می باشد لیکن عدم رعایت نکات ایمنی می تواند خطرات جدی برای کارکنان» مردم» محیط زیست و حتی نسل های آینده به همراه داشته باشد. خطرات بالقوه اینگونه پرتوها به فوریت و پس از شناخت مواد پرتوزا در بیش از یکصد سال پیش کشف گردیده است. با پیشرفت در زمینه شناسایی خطرات و توانایی در اندازه گیری پرتوهای یونساز» رهنمودهای مربوطه در خصوص اقدامات حفاظتی رو به گسترش و توسعه نهاد. بطور کلی هدف حفاظت در برابر اشعه؛ استفاده از مزایای کاربرد پرتوها در زمینه های گوناگون و کاهش هر چه بیشتر خطرات ناشی از اثرات آن توسط کارکنان» مردم» محیط زیست و نسلهای آینده می باشد. 5 © كم سكج 00 افيه 

صفحه 7:
Raduva Emission 1 Derowae it bub propagation ‏.ون‎ 99 OO bay energy through space ۵ ‏سا‎ or material medium ‏سوت ماه‎ <—High frequency THE ENERGY - SPECTRUM Low frequency —> وه ‎a‏ @ متسد ۵ وت 160 روا لبق @ 

صفحه 8:
THINK ‏نا‎ ا 0 lar Radiation ¥ 4 Radon? 63 Consumer Products Each ۱ Other ‏ان‎ Waste Nuclear Terrestri Food Power, ‏يي‎ | ‘ood Ss, a تسده 6 مت 56 روا لبق @ افيه 

صفحه 9:
فلسفه حفاظث در براپر اشعه اثرات پرتوهای یونساز: اثرات پرتوهای یونساز به دو دسته تقسیم می شوند. 0.اثرات قطعي: ‎(@vrbveots)‏ هنگامی که میزان ْز دريافتى نسبتا زياد باشد, اثرات قطعى يديدار مى كردند و سبب از بين رفتن تعداد زيادى از سلولهاى بافتى مى شوند. اين امر ممكن است به از بين رفتن عملكرد اندامهاى آسيب ديده نيز منجر كردد. همواره یک سطح آستانه دز وجود دارد که پایین تر از آن» اثرات قطعی بروز نمی نماینده حفاظت و ايمنى در برابر اثرات قطعی با پایین نگه داشتن دز در زیر سطح آستانه تضمین می گردد. 0.اثرات احتمالی: (طاسسس0»۵) اثرات احتمالی در تمام سطوح پرترگیری اتفاق می افتند. یکی از عواقب خطرناک اینگونه پرتوگیریها احتمال بروز سرطان می باشد که معمولاً چند سال بعد از پرتوگیری اولیه ممکن است آشکار شود. بروز اینگونه اثرات در یک شخص هم محتمل است و هم ممکن است که هرگز اتفاق نیفتده لیکن با افزايش 58 احتمال وقوع آن بیشتر می شود. © كم سكج 00 افيه 

صفحه 10:
با عنایت به فرضیه غیر آستانه ای» اصول حفاظت در برابر اشعه نیازمند تدوین و آماده نمودن سطح پرتوگیری با حداقل ممکن آن می باشد. البته اين امر با در نظر گرفتن عرامل مختلفی از قبیل پرتوهای طبیعی موجود در محیط كه کاهش آنها به سمت صفر امکان پذیر نیست صورت می پذیرد. اين معیار و مفهوم تحت نام اصل 0,6۲6 یا هر چه کمتر موجه شدنی شناخته شده است. بدین معنی که بایستی میزان 38 دریافتی موجه بوده و به حداقل ممکن؛ كاهش يابد. ‎i‏ &@ سستهه ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 11:
فلسفه حفاظث در براپر اشعه سیستم حفاظت رادیولوژیکم با توجه به مطالب یاد شده و به منظور دست یابی به اهداف حفاظت در برابر اشعه لازم است سیستم حفاظت رادیولوژیکی که توسط کمسیون بین المللی حفاظت رادیولوژیکی (10036۳) در سال 900 میلادی ارائه شده است» رعایت گردد. اين سیستم بر پایه سه اصل اساسی زیر استوار است: ,توجیه نمودن فعالیت پرتوی: هرگونه فعالیت در رابطه با منابع پرتو بایستی قابل توجیه باشد. بعبارتی دیگر سود حاصل از فعالیت پرتوی برای جامعه بیش از ضرر آن باشد. بهینه نمودن حفاظت در برابر اشعه: در واقع همان اصل 903 ,ا9) بوده و بایستی احتمال پرتوگیری از منابع پرتو به کمترین مقدار ممکن برسد و انجام اقدامات حفاظتی در برابر هزینه صرف شده و با در نظر گرفتن موازین اقتصادی و اجتماعی موجه و امکان پثیر باشد. ورعایت حدود ز: پرتوگیری افراد از منابع پرتو قابل کنترل» می بایست با رعایت حدود دز و کنترل خطر ناشی از پرتوگیریهای + آن باشد. © كم سكج 00 افيه 

صفحه 12:
La فیزیک پرتوها 3 اتم و ساختار آن: تمام چیزهایی که در اطراف ما وجود دارند مانند هواء خاک» آب و بالاخره اجسام و مواد عملاً از تعدادی عناصر شیمیایی تشکیل یافته اند که این تعداد حدود 06 عنصر طبیمی در کره خاکی است که سبکترین آنها هیدروژن و سنگین ترین آنها اورانیوم می باشد. اجزای تشکیل دهنده اتم: آخرین و مناسب ترین تصور از ساختمان اثم اين است كه اتم از دو ناحیه قابل تشخیص به شرح زیر تشکیل شده است: الف - ناحیه مرکزی به نام هسته شامل پروتون ها و نوترون ها (نوكلثون ها) ب - ناحيه خارجى اتم محيط بر هسته شامل الکترون ها با توجه به اينكه الكترون ها حامل بار الكتريكى منفى و بروتون ها حامل بار الكتريكى مثبت مى باشندء همواره یک نیروی الكترواستاتيكى جاذب بين هسته و الكترون ها برقرار است. 

صفحه 13:
در ساختار اّم دو محدودیت زیر وجود دارد: الف - تعداد لایه های مجاز که الکترون ها روی آنها حرکت می کنند محدود است. ب - تعداد الکترون های موجود در هر لایه نیز محدود است. لایه ها با حروف ‏ , با , 0 , 0 و ... نشان داده میشوند و حداکثر تعداد الکترون ها روی هر لایه به ترتیب 6 66و ... می‌باشند. ساده ترین اتم» هیدروژن است که یک پروتون در هسته و یک الکترون در لایه ) دارد. ‎alas‏ پروتون های هر اتم را عدد اتمی نامیده و به ‏ نمایش می دهند. ‏7تعداد نوترون های هر اتم را عدد نوترونی نامیده و به (0 نمایش می دهند. ‏""تعداد کل نوکلئون های (مجموع پروتونها و نوترونها) هر اتم را عدد جرمی نامیده و به () نمایش می دهند. ‎ ‎ ‎Ul‏ عمومی هر اتم به شکل م ا" مى باشد که در آن )لا نام عنصر و معمولاً ( نوشته نمی شود. ‎ 

صفحه 14:
Sm|Eu Gd Tb Dy Ho) Er Tm Yb/ Lu Pu Am|Cm|Bk| Cl Es |Fm|Md|No| Lr 

صفحه 15:
فیزیک پرتوها طبقه بندی هسته ها: همانگونه که اشاره شد هسته عبارت است از اتم بدون فضای خارجی آن. معمولاً هسته را با همان نماد اتم ‎ee a‏ يعنى 26" نشان مى دهند. ‎PO (PO St‏ نشائكر دو هسته عنصر فسفر هستند. هسته ها رأ مى توان به طريق زير طبقه بندى نمود: الف ) طبقه بندى بر اساس تساوى اعداد يروتونى» نوترونى و جرمى: الآايزوتوب ها: هسته هايى هستند كه تعداد بروتون هاى آنها يكسان است. ‎exe 8 e ۰‏ موه ‎ee‏ همه ‎۱9 Oy ee Gee ‏نكو ا نك وى وق‎ rate ‏الآايزوتون ها: هسته هايى هستند كه تعداد نوترون هاى آنها يكسان است. ‏م 6 سم 6 ‎0 ‏وم‎ ۲ ۰ 0,5 We, ite ‏[ْایزوبار ها: هسته هایی هستند که عدد جرمی آنها برابر ولی تعداد پروتونها و نوترونهای متفاوتی دارند. ‎ ‏ی 

صفحه 16:
فیزیک پرتوها [-ٌایزومرها: هسته هایی هستند که عدد جرمی و عدد اتمی آنها یکسان است ولی خواص هسته ای آنها متفاوت می باشد (از نظر نیمه عمر و ترازهای انرژیی). ایزومر با نرژیی بالاتر در یک حالت نیمه پایداربوده و با نوشتن مب هه 3 > بس از عدد جرمی مشخص می شود. منند: ‎TC (Cele penn) TC‏ (با نیمه عمر 0 * "40 سال) ایزومر یکدیگرند. ب) طبقه بندی بر اساس پایداری هسته ها: الآهسته هايى كه ترکیب پروتون ها و نوترون هایشان پایدار نیست دستخوش واپاشی می شوند. اینگونه هسته ها ذاتا ناپیدار بوده و با گذشت زمان تغییر نموده به هسته های جدیدی تبدیل می شوند. [اهسته های پایدار آن دسته از هسته هایی هستند که برای هميشه ثابت هستند (حدائل برای "000 سال) بدون توجه به اینکه الکترون های تم آنها ممکن است تغيير و تحول بيدا كنند. © كم سكج 00 

صفحه 17:
فیزیک پرتوها انواع واپاشی: 0.واياشى بتا منفى (الكترون): در این نوع واپاشی یک واحد به عدد اتمی هسته پرتوزا اضافه می شود. یعنی یک نوترون به پروتون تبدیل مى شود که حاصل آن یک الکترون است. ©.واباشى بتا مثبت (بوزيترون): در اين نوع واپاشی یک واحد از عدد اتمی هسته پرتوزا کاسته می شود. یعنی یک پروتون به نوترون تبدیل می شود که حاصل آن یک پوزیترون است. 0.گیراندازی الکترون (090)): در این نوع واپاشی نیز یک واحد از عدد اتمی هسته پرتوزا کاسته می شود با این تفاوت که در این حالت هسته بدلیل پروتون های اضافی یک الکترون را از مدارهای داخلی اتم گیر می اندازد و در نتیجه یک پروتون آن به نوترون تبدیل می شود. “6.واياشى آلفا: در اين نوع واياشى از تعداد پروتون ها و نوترون های هسته پرتوزا هر یک به میزان دو واحد کم می شود. یعنی از عدد جرمی آن به میزان چهار واحد کاسته شده و حاصل آن یک هسته هلیم ع,(/ (ذره 

صفحه 18:
0.تولید گاما: هر گاه هسته ای به هر علت در حالت تهییج قرار گیرد» انرژی تهییج خود را به صورت فوتون گاما ساطع می کند. در غالب واپاشی های آلفا و بتاه هسته دختر به حالت تحریک شده قرار مى كيرد كه اين انرذى تحریکی هسته به صورت فوتون های گاما از هسته تابش می شود تا هسته به تراز انرژیی پائین تر یا پایدار برگردد. نمایش عمومی تولید گاما را می توان به صورت زير نمایش ‎als‏ معادله پرتوزایی: طبق تعریف آهنگ واپاشی را پرتوزایی گویند. یعنی پرتوزایی عبارت است از تعداد هسته هایی که در واحد زمان واپاشی می کنند (تعداد واپاشی ها در واحد زمان). با توجه به تعریف پرتوزایی» می توان نشان داد که تعداد هسته های پرتوزا نسبت به زمان به صورت نمائی کاهش می یاید. ” © كم سكج 00 افيه 

صفحه 19:
.0 < تعداد سته هوپرتوزلءاولیه 0 < تعداد هته هوپرتوزا پس‌از گ ذشتزمان = ثابت واپاشی [ا 1711 تبدیل 1 عبارت است از احتمال 11111 یک هسة 0 زمان با توجه به اينكه برتوزايى (8) با تعداد هسته هاى برتوزا (0) متناسب است (3/0 - 0) در اين صورت ميتوان نتيجه كرفت كه پرتوزایی نیز نسبت به زمان به صورت نمائی کاهش می يابد. 

صفحه 20:
فیزیک پرتوها نیمه عمر: نیمه عمر عبارت است از زمان لازم برای آنکه نصف هسته های پرتوزا واپاشی کنند پا مدت زمانی است که طی آن پرتوزایی به نصف مقدار اولیه می رسد. با توجه به اين تعریف و معادله پرتوزایی می توان به سادگی نشان داد که و -وری ۱ < 9 0 ‏شوه رها‎ lin Tie Wig Sut ge ka Dip au er ee Pens, sedan ‏یکاهای پرتوزایی:‎ یکای قدیم پرتوزایی» کوری (عدی0) می باشد که به ,0 نشان داده ‎“aa‏ ‏می‌شود. هر کوری برابر است با تعداد 0,7 *00 »2 واپاشی در تیه نش یکای جدید پرتوزایی» بکرل (اسسجحح) می باشد که به 0 نشان داده می شود. هر بکرل برابر است با تعداد یک واپاشی در ثانیه. بنابراین نتیجه می شود: ۰ © كم سكج 00 افيه dO1= 9.7 X dO” Oy 

صفحه 21:
Rel a 

صفحه 22:
THINK ‏نا‎ امواج راديوثى نور مرئی 

صفحه 23:
wr يونش و برانكيزش: همواره اين امكان وجود دارد كه به هر دليلى يكى از الكترون هاى موجود در اتم از لايه مربوطه جدا شود. جنانجه اين الكترون از ميدان کولنی هسته کاملاً خارج شود. می گوییم اتم يونيزه شده است؛ كه در اين حالت يك يون مثبت و یک الکترون آزاد خواهیم داشت. چنانچه الکترون جدا شده از لایه. کماکان در میدان کولنی هسته بافی بماند در این صورت فقط یک جابجایی الکترون با کسب انرژیی از لایه پایین تر به لایه بالاتر انجام شده است که الکترون بلافاصله با آزاد نمودن آن اترژیی به لایه خود باز می گردد. در اين حالت میگویيم که اتم برانكيخته و يا تهییج شده است. طبیعی است بیشترین انتقال انرژی به ماده از طريق یونش خواهد بود. پرتوهای یونساز: به پرتوهایی اطلاق می شود که هنگام عبور از ماده قادر به یونسازی در اتم های آن ماده می باشند. کمیسیون بین المللی یکاها و اندازه گیری پرتوها (1006) » از نظر ساز و کار برخورد, پرتوهای یونساز را در دو دسته تقسیم بندی نموده است: لاپرنو های مستقیم یونساز: شامل ذرات باردار نظیر آلفاء بثاء پروتون و يون هاى سای وج 39 

صفحه 24:
برخورد پرتوها با مواد برخورد پرتوها با مواد به شرح ذیل می باشند: [ابرخورد ذره بتا با ماده: ایجاد اثر یونش» ترمزی و یا پس پراکندگی می نماید. آابرخورد ذره آلفا با ماده: با الکترونهای مداری ایجاد اثر یونش و یا برانگیزش می کند و با هسته اتم در انرژی های بالا برخورد انجام می دهد. الابرخورد پرتوهای ایکس و گاما با ماده: پرتوهای ایکس و گاما بر خلاف ذرات باردار دارای برد مشخصی نبوده و شدت آنها نسبت به شخامت ماده بصورت نمائی کاهش می یابد.فتون های ایکس و گاما معمولا به یکی از راههای زیر با ماده برخورد انجام می دهند: (اثر فتو الکتریک - پراکندگی کمپتون - تولید جفت بون - واپاشی فتونی) لّبرخورد نوترون با ماده: نوترون ها ذراتی هستند با جرم پروتون و بدون بار الکتریکی که بر خلاف پروتون ها در حالت آزاد هم واپاشی می کنند. برخورد نوترون ها با ماده را به دو طریق کلی تقسیم می نمایند: الف) برخورد های از نوع پراکندگی: پراکندگی کشسان و غیر کشسان ب) برخورد های از نوع گیراندازی: جذب؛ پرتوزا کردن» شکافت و درهم پاشی © كم سكج 00 افيه 

صفحه 25:


صفحه 26:
© میت ها و یکاها در حفاظت 7 ود توآمر هه انرژی پرتو: انرژیی عبارت است از توانایی انجام کار و کار عبارت است از جابجایی نقطه آثر نیرو و یکای هر دو در دستگاه بین المللی يكاها زول (ل) مى باشد. یک ژول عبارت است از کار نیروی یک نیوتن در فاصله یک متری (4 ۰ 6 0 4 2 1 یکای انرژی در حفاظت در برابر اشعه؛ الکترون ولت (-) است. یک الکترون ولت عبارت است از انرژبی کسب شده توسط یک الکترون در خلاء هنگامی که از اختلاف پتانسیل یک ولت عبور کند. (ل 007۴ ‎(WoO = 4.8 X‏ پرتودهی و آهنگ پرتودهی: پرتودهی کمیتی است که برای سنجش میزان فتون های ایکس و كاما در هوا بكار برده مى شود. اين کمیت کل بارهای هم علامت تولید شده توسط فتون ها در واحد جرم هوا را اندازه گیری می کند. لایکای جدید پرتودهی کولن بر کیلوگرم (/0) هوا می باشد. یک 0/0 عبارت است از آن مقدار تابش ایکس و گاما که بتواند در شرایط Ag ole alo logs ‏متعارفی یک کملبار الک‎ 

صفحه 27:
در برابر آشعه السأيكاى قديم برتودهى رونتكن (مسبهدمم) مى باشد كه به #) نشان داده مى شود. يك © عبارت است از آن مقدار تابش ایکس و گاما که بتواند در شرایط متعارفی 0.060 * 00 اكولن بار الکتریکی هم علامت در یک کیلوگرم هوا تولید نماید. آهنگ پرتودهی کمیتی است که کل بارهای هم علامت تولید شده توسط فتون ها در واحد جرم هوا را در واحد زمان اندازه گیری می کند و یکاهای آن عبارتند از عی0/0 (جدید) و ‎)٩/<‏ (قدیم). کرما و آهنگ کزما: کرما (سسسی) کمیتی است که مجموع انرژی جنیشی اولیه ذرات باردار تولید شده در اولین برخورد از پرتو های غير مستقیم یونساز را در واحد جرم ماده اندازه گیری می کند. لایکای جدید کرماء گری است و یکای قدیم آن راد می باشد. لایکای جدید آهنگ کرماء گری بر ثانیه و یکای قدیم ‎ol‏ راد بر ثانیه می ‎6nd 6‏ افيه 

صفحه 28:
کمیت ها و یکاها در حفاظت _ زجب ند آنگ دق ‎RUT pal pe‏ دز جذب شده (0) کمیتی است که انرژیی جذب شده از کلیه پرتوها در واحد جرم هر ماده را اندازه گیری می ‎as‏ یکای جدید دز جذب شده در دستگاه بین المللی یکاهاء ژول بر کیلوگرم ماده مى باشد که نام ویژه آن گری است و به ‎(By)‏ نشان داده می شود. یک گری عبارت است از انرژی معادل یک ژول ناشی از انواع پرتو ها که به یک کیلوگرم از ماده منتقل می شود. یکای قدیم دز جذب شده راد ‎oo (read)‏ باشد. یک راد عبارت است از انرژی معادل 000" زول ناشی از انواع پرتوها که به یک کیلوگرم از ماده منتقل می drt = 0? @y a آهنگ دز جذب شده ‎(D")‏ كميتى است كه انرزى جذب شده از کلیه پرتوها در واحد جرم هر ماده را در واحد زمان اندازه گیری می کند و یکاهای آن عبارتند از: ‘a 2 (ple) ‏جدید:‎ ‎dreds = O~ ‏۶ب‎ (ode) ‏کی‎ ‎ts‏ © كم سكج 00 افيه ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 29:
La کمیت ها و یکاها در حفاظت SS SS SS SS ۳2۱ ‏وه مر‎ as دز معادل (م+,1») کمیتی است که اثرات بیولوژیکی ناشی از جذب انواع پرتوها در بافت را منظور می دارد و برابر است با حاصل ضرب متوسط دز جذب شده از پرتو ‎6٩‏ در بافت ( م,:00) ۳» در ضریبی بنام ضریب توزین پرتو (م0 ). ضريب توزين برتو (م0 )» ضريبى است كه كيفيت برتو (نوع و انرژی پرتو) را جهت محاسبه دز معادل در نظر مى كيرد. یکای جدید دز معادل در دستگاه بين المللى يكاهاء همائند يكاى دز جذب شدهء يعنى 06/ل استء كه نام ويه آن سیورت (بر0) می باشد و به رر9) نشان داده می شود. یک سیورت عبارت است از انرژیی معادل یک ژول ناشی از پرتوی خاص که به یک کیلوگرم از بافت منتقل می شود (با احتساب ضریب توزین پرتو). یکای قدیم دز معادل رم (سحم) مى باشد. يك رم (مم) عبارت است از انرزيى معادل 2000 زول ناشى از پرتوی خاص که به يك كيلوكرم از بافت منتقل می شود (با احتساب ضریب توزین پرتو), ‎drew = 10? Gy‏ ‎n‏ 6 جح كم سكج 00 افيه ‎Tosernanivanr Serra ‎ ‎ 

صفحه 30:
‎a‏ کمیت ها و یکاها در حفاظت در برابر آشععه آهنك دز معادل (". ,1 ) کمیتی است که اثرات بیولوژیکی ناشی از جذب انواع برتوها در بافت را در واحد ‏زمان در نظر مى كيرد و برابر است با حاصل ضرب متوسط آهنك دز جذب شده از پرتو ‎6٩‏ در بافت ۲» (” ©) در ضريب توزين برتو (م00) و يكاهاى آن عبارتند از د/س8) (جديد) و </د, (قديم). ‏دز مؤثر: ‏دز موثر (0) کمیتی است که علاوه بر اينكه نقش برتوهاى مختلف را در بروز اثرات بيولوزيكى منظور مى دارد» نقش پرتوگیری بافت های مختلف بدن را نیز در نظر می كيرد. یکاهای ئز مزثر همانند یکاهای دز معادل بوده و سبورت (/9) و یم (سح) می باشند. ‏ضریب توزین پرتو (,0) برای فتون ها در تمام انرژی ها معادل یک می باشد. ‏© كم سكج 00 افيه ‎ 

صفحه 31:
ا 0 آشكارسازى برتوها آشكارسازها: همزمان با رشد فن آوری هسته ای و کاربرد آن در کشاورزی» پزشکی» صنایع و غیره؛ اشکارسازهای پرتو نیز توسعه يافته و در انواع مختلف عرضه شده اند. اشکارسازهای پرتو در موارد گوناگون از جمله اندازه گیریهاء کنترل واکنش های هسته ای» پژوهش و ... نقش اساسی را دارا بوده و می باشند. [آشکارسازهای گازی (اتآقک بونش - شمارنده تناسبی - شمارنده گایگر مولر) آااشکارسازهای سرسوزنی --- = کاربرد آشکارسازها: یکی از مهمترین کاربرد آشکارسازهاء دثزیمتری پرتوها می باشد. ُزیمترها آشکارسازهایی هستند که پاسخ آنها بیانگر انرژیی جذب شده در مواد مختلف از جمله ماده حساس آشکارساز و نیز بافت بدن و به عبارت دیگر کمیت های دزیمتری پرتوها (دز جذبی و دز معادل) می باشد. انواع جستجوگرهای قابل حمل محیطی وجود دارند که متداول ترین آنها شمارنده های گایگر-مولر و اتاقک یونش می باشند. 

صفحه 32:


صفحه 33:
آشکارسازی پرتوها انتخاب كُزيمتر: برخى از عوامل مؤثر در انتخاب يك دزيمتر براى كاربردى مشخص عبارتند از: قابل حمل بودن - استحكام مكانيكى - سهولت كاربرد و قرائت - رفع آلودگی - قابل اعتماد بودن و علاوه بر اينهاء دزيمتر بايد با توجه به نوع برتو درجه بندى شده و داراى ويزكيهاى ذيل باشد: السآتوانايى واكنش در مقابل پرتو ورودی الاحساديت الآزمان ياسخ الأوابستكى به انرژی اوابستگی به جهت پرتودهی 

صفحه 34:
دُزیمتری (مونیتورینگ) » عملیات منظمی را که برای میزان پرتوگیری افراد انجام می گیرد» دزیمتری (مونیتورینگ) فردی گویند و به ابزار و وسایل مورد استفاده در اين عملیات دزیمتر (مونیتور) اطلاق می شود. برای اجرای برنامه های دزیمتری فردی بر اساس استانداردهای حفاظت در برابر اشعه. محیط کار با اشعه به دو ناحیه تقسیم بندی شده است: آاناحیه کنترل شده: به محیطی اطلاق می گردد که کارکنان بطور مستقیم با منابع پرتو کار کنند و در شرایط کار عادی احتمال پرتوگیری مستقیم از دستگاه های پرتوساز یا از مواد پرتوزا؛ وجود داشته باشد. اجرای کلیه برنامه های دزیمتری فردی در رابطه با این افراد الزامی است. للآناحيه تحت نظارت: به هر محیطی که خارج از ناحیه کنترل شده قرار داشته باشد. ناحیه تحت نظارت گویند. در ناحیه تحت نظارت معمولاً کارکنان با منابع پرتو کار نمی کنند ولی پرتوگیری آنها در اثر نقص فنی دستگاههاء اشتباه کارکنان و با کوتاهی در اجرای نكات حفاظت در برابر اشعه امکان پذیر است. اين ناحیه باید از نظر شدت و انتشار پرتو کنترل شود. اجرای برنامه های دزیمتری فردی برای افراد در اين ناحیه ضروری نیست. © كم سكج 00 

صفحه 35:
روش های دُزیمتری فردی: السأدزيمترى پرتوگیری خارجی: اگر منبع پرتو در خارج ازبدن قرار داشته باشد» پرتوگیری با استفاده از روش دزیمتری پرتوگیری خارجی تعیین مى شود. آآدزیمتری پرتوگیری داخلی: اگر منبع پرتو در داخل بدن قرار داشته باشد» پرتوگیری با استفاده از روش دزیمتری داخلی تعيين مى شود. الأدزيمترى محل كار: جهت كسب اطمينان بيشتر از نتايج دزيمترى داخلى و خارجى؛ اجراى برنامه هاى دزیمتری محیط کار ضروری است (به ویژه در مواقع بروز سوانح پرتوگیری و مواقعی که دسترسی به سایر روش ها ميسر نياشد). 2 انواع دزيمترها: [ادزی‌تر فیلم بج: از قدیمی ترین و متداول ترین دزیمتر فردی است که برای تعیین پرتوگیری خارجی بکار می رود. 

صفحه 36:
ثزیمتری (مونیتورینگ) | SECURITY OREDENTIAL ASSEMBLY 

صفحه 37:
دُزیمتری (مونیتورینگ) آادزیمتر ترمولومینسانس (۳۱/0): یکی از های فردی می باشد که در طول دهه اخیر کاربرد آن بسیار توسعه یافته است. انرژی پرتو در کریستال لیتیم ظرراید (*#را) ذخیره می گردد. لادزیمتر نوترایران: این دزیمترها جهت دزیمتری نوترون ها در یک فاصله گسترده اترژیی استفاده می گردد و قادر است نوترون ها را در فاصله انرژی حرارتی تا چندین مگا الکترون ولت اندازه گیری نماید. لادزیمتر قلمی:در مواردی که آگاهی سریع از نتیجه پرتوگیری ضروری باذ أل دزيمتر كلمن ,باه طوان یک دزیمتر کمکی استفده مر at ‎rv‏ © كم سكج 00 افيه ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 38:


صفحه 39:
اثرات بیولوژیکی تقسیم بندی اثرات بهلوزقتو‌هق ی پونساز [ااثرات قطعی: اين اثرات معمولاً وقتی بروز می کنند که پرتوگیری از یک حد آستانه بیشتر باشد. ملتهب شدن پوست. تغییرات خونی آب مروارید و ... از اثرات قطعی پرتوها می باشند. [اثرات احتمالی: اثراتی هستند که برای بروز آنها معمولاً ستانه دز وجود ندارد؛ نظا سالک ‎game‏ ری بر لسن ماد الآاثرات مستقيم برتو بر سلول: اين اثرات عبارتند از: ایجاد وقفه در تقسیم سلول - موتاسیون ژنی - شکست کروموزومی یا تغییر ترکیب و ساختمان کروموزوم های آسیب دیده که منجر به تولید سلول های دختر غیرطبیعی می گردد. الآاثرات غير مستقيم پرتو بر سلول: اثر رادیو شیمی از آثار غیر مستقیم پرتو بر سلول می باشد که موجب تغییرات در اجزاء شیمیایی آن می گردد؛ به طریقی که مولکول های یونیزه شده» با عناصر شیمیایی مولکول مشابهی که قبلاً بونیزه شده وارد عمل می گردند. به طور مثال» تولید آب اکسیژنه در بدن که سمی و کشنده سلول می باشد. © كم سكج 00 افيه 

صفحه 40:
131 الآاثرات زودرس: اثرات پوستی (اثر سرخی ملایم - ثر تاول مرطوب - اثر مرگ سلولی)» اثرات روی عناصر خونی ( اثر روی گلبول های قرمز و ایجاد آیمی - سفید و ایجاد لکوپنی - پلاکت ها و ایجاد کاهش فعالیت مغز استخوان)» اثرات روی سلول های جنسی (اثر روی بیضه ها - اثر روی تخمدان ها)» اثرات روی جنین (اثر روی تخمک - اثر روی جنین به هنگام اندام سازی - اثر روی جنین به هنگام ‎cA SIMD‏ پرتوگیری تمام بدن: اگر تمام بدن تحت تأثير برتو با دز بالا قرار كيرد ممكن است اثرات ذکر شده به هر یک از اعضای بدن یکجا بروز کند. اثر عمومی پرتو روی اعضای مختلف بدن تقریبا متفاوت می باشد. به عنوان مثال پس از پرتوگیری حدود «6 گری علائم زير مشاهده می گردد: پس از چند ساعت» سردرد؛ استفراغ؛ اسهال و تب - پس از چند روز جوش های کوچک در دهان و گلو و کم شدن تدریجی وزن بدن - در طول دومین هفته» بهبودی وضع ظاهری و از بین رفتن علائم ذکر شده قبلی» ولی كاهش وزن با دامنه هاى متفاوت ادامه دارد - در طول سومین هفته... للا 6 كم سكج 00 افيه 

صفحه 41:
‎<a‏ بررز علائم تبلی ‎GI GR‏ ها ‎OND Bea AS‏ بيمار است. شخص برتو ‏ديده اى كه در سومين هفته نيز به تدريج وزنش كم شود در جهارمين هفته به احتمال قوی خواهد مُرد. احتمال مرك و مير در دريافت دُزى به ميزان © كرى حدود 6090 می باشد (ر6 9 < 0,0©00). ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏وه ‏@ متسد ۵ وت 160 روا لبق @ ‎a‏ 

صفحه 42:
پرتوهای بو الف) اثرات ژنتیکی» کروموزومی و بی نظمی اثرات تأخیری: بر روی سلول های انسان از عوارض مشخصه اثرات تأخیری می باشند. ب) اثرات سرطان زایی - مسئله ای که در مطالعه علائم دیررس ناشی از پرتو وجود دارد» طولانی بودن زمان ظهور و احتمالی بودن وقوع آنها است. 

صفحه 43:
حفاظت در برابر ‎tee‏ رج بدن قرار دارند. منابع پرتو که در مراکز مختلف مورد استفاده قرار مى كيرند معمولاً يا به صورت جشمه باز و يا بسته ويا دستكاه برتوساز مى باشند. در هر سه مورد خطر برتوكيرى خارجى وجود دارد و فقط در مورد دستكاه هاى برتوساز در زمانى كه دستكاه خاموش باشد خطر برتوكيرى وجود ندارد. براى حفاظت افراد در برابر برتوكيرى خارجى فنون زير بكار كرفته مى شود: آآبه حداقل رساندن زمان پرتوگیری (عامل زمان) 8“ آسابه حداکثر رساندن فاصله از منبع پرتو (عامل فاصله الآايجاد حفاظ در مقابل منبع پرتو (عامل حفاظ) 

صفحه 44:
عرى د بدن پرتو گیری داخلی مرس از پرتو گیری بدن انسان» بوسیله متابع پرتوزایی که وارد بدن شده اند. پرتوگیری انسان از عناصر پرتوزای موجود در محیط, اعم از محیط كارروباممجيا يسبب امكإنريزين مير باشيجان: راه های ورود مواد پرتوزا به درون بدن به شرح زير [استنشاق هوای آلوده لاخوردن و آشامیدن مواد غذاب 320 از راه پوست سالم بد. سس لأوجود زخم بر روى بوست بدا لاقراد گرفتن بدن در معرض پرتوهای نوترون لاشکل دیگری از آلودگی داخلی بدن» ورود عمدی عناصر پرتوزا به بدن انسان می باشد که همانا تجویز رادیودارویی ها به بیمازان در پزشکی براق تشخیص یا درم )مار 

صفحه 45:
pn OM wo Sage ‏ام‎ ‏د مه صر پرتوزا در بدا‎ زفتار عناصر برتوزا در بدن انسان از بدو وزود نا خزوج.از بدق: يا به 5-8 تزفتار تیولوژیکی آنها ذر بدن یکی از مباحث بسیان مهم آلودگی بهتر | ‎aon‏ داخلی به عناصر پرتوزا می باشد. طی مراحل زیر تشریح نمود: لامرحله نشست و با ورود به بدن (قابل انتقال و یا لامرحله جابجایی بوسیله نشست در مایعات بدنی و ۱ تامرجله دفیم. از بدن بوسیله ادرار - تعرق - بزاق د كا یی کد نه بر رشتت عوارض فیرنکی و ببولو كي ناشی از ورود و نشست عناصر پرتوزا در بدن مى 6۵ ‏ماو بمنریه‎ ct obs» 

صفحه 46:
ا ‎fe es oer aie a‏ به درون بدن راه یابند: [استنشاق هوای آلوده به گازها و گرد و غبار پرتوزا ‎Qh‏ یعنی نوشیدن آب آلوده و خوردن مواد غذایی آلوده ‏لساجذب از راه پوست سالم و یا زخم ها ‏بر اين اساس معيارهاى حفاظتى براى مقابله با راه يافتن مواد يرتوزا به درون بدن به نحوى طرح ريزى مى كردند كه يا راههاى ورودى به بدن بسته شوند» يا انتقال مواد يرتوزا از منبع به طرف انسان قطع كردد. ‎Js‏ منبع برتوزا (جدا سازى محل كار - حفاظ كذارى - كاهش زمان مجاورت با منيع و ...) ‏السأكنترل فرد (استفاده از وسایل حفاظت فردی متتاسب با توع کار) ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 47:
پرتوزا و محموله های چرخه سوخت هسته ای انجام می گیرد. این مقوله کایه عمایات طراحی» ساخت» آماده سازی بسته هاء نگهداری و انبارداری مواد پرتوزا را در طول حمل در شرايط عادی و هنگام سانحه دربر می گیرد. دسته بندی مواد پرتوزا: آآمواد آزاد یا مستثنی (پرتوزایی فوق العاده کم) الآسنى هاى معدنى اورانيوم و نمك هاى تغليظ شده آنهاء سوخت تازه و هگزا فلورید اورانیوم الأيسمائد هاى پرتوزای سطح پایین الاراديوايزوتوب ها الأجشمه هاى صنعتى الاسوخت هاى مصرف شده 

صفحه 48:
بسته بندی» حمل و نقل مواد طبقه بندی و علامت گذاری بسته ها: اطبقه یک - بر چسب سفید: در صورتیکه میزان معادل تز در سطح بسته از 0 میکرو سیورت بر ساعت تجاوز نکند و اندیکس انتقال صفر باشد. اطبقه دو - بر چسب زرد با دو خط قرمز: در صورتیکه میزان معادل دز در سطح بسته از 0.0 میلی سیورت بر ساعت و اندیکس انتقال از یک تجاوز نکند. آطبقه سه - بر چسب زرد با سه خط قرمز: در صورتیکه میزان ‎SB‏ ‏در سطح بسته از 0 میلی سیورت و اندیکس انتقال از 00 تجاوز نکند. 3 @ تسده 6 مت 506 روا لبق @ افيه 

صفحه 49:
استفاده از مواد پرتوزا در مصارف نیروگاه های هسته ای» پزشکی» صنعتی» تحقیقات و کشاورزی مانند دیگر صنایع همراه با تولید مواد زائد و ضايعات بلا استفاده (پسماند) است. همچنین مواد پرتوزا را نمی توان با هیچ روش شناخته شده شیمیایی و یا مکانیکی از بین برد و تنها راه از بین رفتن آنها فروپاشی و تبدیل آنها به عناصر پایدار می باشد. دور ریزی و دفع نهایی پسماندهای پرتوزا: روش های متفاوت و متداول يسماندارى عبارتند از: الآانبار نمودن الأتخليه در دريا os a ی @ تسده 6 مت 506 روا لبق @ افيه 

صفحه 50:
‎Py‏ استانداردهای پایه حفاظت 2-1 > > در ماكر ‎<p Sos ama‏ ‏هدف اصلی تدوین ‎ia ate SOBA gas Jat‏ پیشگیری از بروز اثرات قطعی و محدود ‏كردن بروز اثرات احتمالى ناشى از برتوهاى يونساز است. ‎ ‏مقررات عمومى فعاليت برتوى: ‏جهت انجام هر فعاليت برتوى اصل توجيه يذيرى بايد رعايت كردد. يعنى هيجكونه فعاليت يرتوى مجاز نیست» مكر آنكه سود حاصل از آن در مقايسه با اثرات زيانبارى كه ممكن است براى افراد يا جامعه داشته باشد يا در نظر كرفتن موازين اقتصادى و اجتماعى و ساير عوامل؛ آشكار و مشخص باشد. ‏مقررات اداری و فنی فعالیت پرتوی: ‏جهت کاهش خطای انسائی در ایجاد سوانح باید کلیه پرتوکاران واجد شرایط و آموزش دیده باشند و اصول ایمنی و راحتی انسان هنگام طراحی دستگاه ها و تهیه دستورالعمل ها به گونه ای رعایت گردد که امکان خطاهای کاری منجر به سانحه را به حداقل ممکن برساند. همچنین باید تجهیزات مناسب و سیستمهای ایمنی نیز به گونه ای تهیه گردند که احتمال خطای انسانی هر چه بیشتر کاهش یابد و هنگام بروز اشکال» مداخله به سهولت انجام پذیرد. ‏0 © كم سكج 00 افيه 

صفحه 51:
استانداردهای پایه حفاظت متررات پرتوگیری شخلى: ل يرا السأمسئولين فعاليت برتوى الأكاركنان فعاليت برتوى الآتقسيم بندى نواحى كار الآمونيتورينك فردى و محل كار الأسابقه يرتوكيرى پرتوگیری اورژانس و مداخله: ابرنامه اورژانس (مشخص کردن مسئولیت ها برای اطلاع رسانی به مسئولین نیربط و اقدامات اولیه اورژانس - دستورالعمل نحوه ارتباط با سازمان های نیربط از جمله: نیروی انتظامی» بیمارستان» آتش نشانی و سایر سازمان های مربوطه - شرح روشها و وسایل برای ارزیابی سانحه) [-احفاظت کارکنانی که در عملیات مداخله شرکت می کنند (پرتوگیری کارکنان پرتوزدا تباید از حداکثر حد دز سالانه پرتوگیری شغلی تجاوز کند» مگر: برای جلوگیری از مرگ یا آسیب شدید - برای پیشگیری ازدریافت دز جمعی قابل ملاحظه - برای جلوگیری از گسترش فاجعه. در چنین شرایطی باید سعی گردد که پرتوگیری شغلی کارکنان از دو برابر حداکثر حد دز سالانه کمتر باشد. © كم سكج 00 افيه و هنز 

صفحه 52:
#اقمات: اموزشى و يزوهتي و غيره بسيار افزايش يافته است و در نتيجه تعداد افرادى كه همه روزه در محل كار و زندكى خود در معرض تابش اينكونه برتو ها قرار مى كيرند رو به افزايش نهاده است. در نتيجه بررسى اثرات بيولوزيكى اين پرتوها بر انسان دیگر موجودات زنده و نتايج حاصل از برتوكيرى آنها و نهايتاً وضع مقرراتى براى استفاده صحيح و بى خطر يا كم خطر از اينكونه يرتوها مورد توجه بسيار قرار گرفته است. معرفى يرتوهاى غير يونساز: بخشی از پرتوهای الکترومغناطیسی که انرژیی آنها برای ایجاد یونش در ماده كافى نيست را برتوهاى غير یونساز گویند. امواج مافوق صوت نیز به عنوان پرتوهای غیر بونساز در نظر گرفته مى شوند. برای بررسی اثرات بیولوژیکی پرتوهای غبر یونساز و کنترل آنهاء اين پرتوها به چند دسته تقسیم می شوند: پرتوهای ماوراء بنفش (060) - نور مرئی (068) - مادون قرمز (108) - میکروویو (000)) - رادیویی (۲6)) - فرکانس پایین (۴,) - فرکانس بسیار کم (۴)را)) - فرکانس به شدت کم (۴,ا)) - مافوق صوت ‎{0e)‏ 5 © كم سكج 00 افيه 

صفحه 53:
‎ps‏ کاربرد و حفاظت پرنوهای در برابر پرتوهای ماورا ‎at‏ يونساآ ‏در نظر گرفتن نکات زیر به متظور حفاظت در برابر پرتوهای ماوراء بنفش بسیار مهم است: الآانواع شيشه؛ پرتوهای ماوراء بنفش با طول موج های کمتر از 0000 نائومتر را به خوبی جذب می کنند. اغلب اجسامی که در برابر نور معمولی کدر هستند. الآدر موارديكه شدت پرتوهای ماوراء بنفش زیاد است» استفاده از عینک مخصوص ضروری است (جوشکاری), الآاستفاده از لباس هاى آستين بلند و كاملاً بوشيده. حفاظت در برابر برتوهاى مادون قرمز: براى حفاظت در برابر برتوهاى مادون قرمز در نظر كرفتن نكات زير مهم اسث: ‎Att gL lO‏ پرتوهای مادون قرمز با طول موج هاى بيشتر از *6 ميكرون را جذب مى كند. ‎IO‏ برتوهاى مادون قرمز توسط آب به خوبى جذب مى شوند. الآبايد از تاباندن غير ضرورى برتو حتى المقدور جلوكيرى شود. السآبا افزايش فاصله نسبت به منبع ارسال كننده برتو مادون قرمزء شدت يرتو كاهش مى يابد. ‎Bs a pare ah ga tas‏ ‏© م ‎ ‏کنند. ‎or 

صفحه 54:
کاربرد و حفاظت پرنوهای اصول و مقررات کلی مرتبط با حف الاعدم ارسال يرتوهاى غير يونساز در موارد غير ضرورى. اکاهش سطح پرتو تا حداقل ممکن در تمام موارد. آاتوجه به اصول و مقررات حفاظت در برابر پرتوهای غیر یونساز موجود در محل کار. [ّآشنایی کلیه کارکنان با پرتوهای غیر یونساز به خطرات بالقره این پرتوها و خطرات احتمالی آنها در صورت عدم مراعات مقررات حفاظت در پرتو, ‎slit!‏ از علائم خطر مناسب روی وسایل تولید کننده یا استفاده کننده از پرتوهای غیر بونساز و درمحل استفاده از نها و جلب توجه کارکنان به این علائم و مراعات کلیه نکات ایمنی تذکر داده شده. الآمشخص كردن نواحى كه ورود به آنها براى مردم يا كاركنان غير مجاز است و كنترل ورود به اين تواحى. السآتوجه به دستورالعملهاى مربوط به نحوه استفاده از دستكاهها و تجهيزات. آاعدم تعمیر یا سرویس دستكاه هاى مولد برتوهاى غير يونساز توسط افرادى عادى و غير مسئول. الآمراجعه به يزشى در صورت برتوكيرى. الااستفاده از وسايل حفاظت شخصى كه استفاده از آنها الزامى است. ‏© كم سكج 00 افيه 

صفحه 55:
قانون حفاظت در برابر اشعه و آیین کت ‎oar‏ = ۲ شمه های میا ‎as‏ را هگ مایم مت را با توجه به گسترش روزافزون کاربرد اشعه (پرتوها) در امور مختلف و ضرورت حفاظت کارکنان مردم» نسل های آینده و محیط در برابر اثرات زیان آور اشعه؛ قوانین حفاظت در برابر اشعه تدوین شده است. قانون فوق مشتمل بر بیست و سه ماده و شش تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ 60/6/0899 مجلس شوراى اسلامى تصويب و در تاريخ 00/0/1000 به ‎aul‏ شررای نگهبان رسیده است. :)6669 ‏نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه (مصوب‎ Gul هیلت وزیران در جلسه مررخ 6/06/0606 بنا به پیشنهاد شماره 66060/060 مورخ 6 سازمان انرژی اتمی ايران آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 180 را به تصویب رساند. این آیین نامه به منظور حسن اجرای قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1800 تتظیم و تدوین گردیده است. آيين نامه فوق مشتمليير بيست وسه ماده و سيزده تبصره مى باشد. 5 ‎soem) Srey er 5‏ @ 

صفحه 56:
پا شى وه 5 متسد 6 م۲ 1۵6 رواب لبق ‎a‏