دانشگاه مجازی و نظام آموزشی دوران آینده

دانشگاه مجازی و نظام آموزشی دوران آینده

اسلاید 1: دانشگاه مجازي و نظام آموزشي دوران آيندهاردوان مجيديصدا و سيماي جمهوري اسلامي ايرانانفورماتيك معاونت سيمادانشگاه علم و صنعت ايران – واحد بهشهرmajidi@pnu.ac.irwww.pnu.ac.ir/~majidi

اسلاید 2: دانشگاه مجازيدانشگاه مجازي يك نظام و ساختار آموزشي است كه در آن،‌ سازوكار و فراروند آموزش، بين عوامل درگير در آن، در محدوده اي كه لزوما تابع عوامل و شرايط فيزيك نيست قرار دارد.تحقق يك دانشگاه مجازي به واسطه سيستمهاي آموزش به كمك رايانه انجام مي شود.

اسلاید 3: توصيفي ناكامل از دانشگاه مجازيتوصيف يك دانشگاه مجازي، اغلب با مثالهائي بر ساختار نظام آموزشي كنوني انجام مي شود. در چنين تصويري، ثبت نام دانشجو،‌ برنامه ريزي آموزش و ارزيابي از طريق رايانه انجام شده و مفاد آموزشي به صورت دروس ابر متني و چند رسانه اي با كنفرانس الكترونيكي ارائه مي شود.ولي اين توصيف كاملي نيست.

اسلاید 4: توصيفي ناكامل از دانشگاه مجازيبه عبارت ديگر ما سعي مي كنيم پديده جديدي را با كليشه ها و خط كش پديده ديگري اندازه گيري كنيم. گاهي اوقات ما به اتومبيل مانند يك گاري پر زرق و برق نگاه مي كنيم.همانطور كه اتومبيل يا تلفن يا چيزهائي نظير آن نگاه ما را به جامعه، كار،‌ شهر، جاده و حتي خانواده تغيير داد ... آموزش به كمك رايانه و دانشگاه مجازي نيز چنين خواهد كرد. اين شكل برگذاري كلاسها و كتابهاي درسي نيست كه تغيير مي كند،‌ بلكه اين ماهيت و اصول آموزشي و نگاه ما به مسئله علم و آموزش است كه تغيير مي كند.

اسلاید 5: تحول عميقجامعه بشري ما در حال پشت سر گذاشتن تحول عميقي است.اين تحول تنها در فن آوري و ابزارهاي خلاصه نمي شود، بلكه گريبان معناها و و محورهاي زندگي را مي گيرد.نه تنها نحوه زندگي كردن، بلكه مفاهيم بنيادي زندگي، از مفهوم كار تا مفهوم آموزش متحول مي شود.براي درك بهتر ماهيت اين تحول، نگاهي به آنچه فن آوريهاي ايجاد مي كنند مي كنيم.

اسلاید 6: نگاهي به ديدگاه محوري برخي از فن آوريهامعماريهاي مكمل و مدل نمونه سازي شده مصباح علم در دانشگاه پيام نور. SOSCA - ٍSubject based objects of source and Curriculum Architecture چگونگي نمايش منابع آموزشي و سازماندهي آنها بر اساس رابطه بين موضوعات و مفاد آموزشي. - DSCA Distributed Source and Curriculum Architecture . چگونگي توزيع و اشتراك منابع آموزشي مبتني بر معماري SOSCA .مدل SCORM - Sharable Content Object Reference Model

اسلاید 7: محورهاي اساسي معماريهاي SOSCA-DSCA مجرد ساختن متخصص از فعاليت هاي غير تخصصي خود فراهم كردن ابزار مناسب براي توسعه أين سيستمها بدون نياز به برنامه نويسي يا با به حداقل رساندن آن فراهم أوردن محيطي براي اشتراك منابع

اسلاید 8: ديدگاه معماريهاي SOSCA-DSCAبرنامه نويسخبره دانش قيزيككارشناس برنامه ريزي آموزشيخبره در تدوين متون فيزيكدانشجوخبره دانش شيميخبره در تدوين متون شيميدانشجو…..مدرسرابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزاررابط كاربر و ابزار

اسلاید 9: محورهاي اساسي معماري SCORMاشتراك منابع و استفاده مجدد از منابعتفكيك كنترل و مفاد آموزشي

اسلاید 10: نقل از مستندات استاندارد SCORMديدگاه SCORM

اسلاید 11: نقل از مستندات استاندارد SCORMسير تكامل سيستمهايCAE

اسلاید 12: اثر اين معماريها و مدلهانكته قابل توجه براي ما فراتر از يك معماري است. مسئله اصلي تحول در ساختار و مفاهيم است.ما در اين مقاله قصد و امكان آن را نداريم كه تمام خصوصيات اين تحول را توصيف كنيم. در اين مقاله تنها به وجود اين تحول اشاره مي كنيم.مهمترين اثر اين معماريها و مدلها و نيز مهمترين خصوصيت تحول،‌ در تصميم گيري نهفته است.

اسلاید 13: سوالاتي از آيندهآيا آموزش به شكلي كاملا استاندارد و منظم ارائه خواهد شد؟آيا موسسات بسيار عظيمي براي آموزش تشكيل مي شود؟آيا يك سازماندهي در سطح بين المللي و فراملي انجام خواهد شد؟آيا مقررات سختي براي تصويب و ارائه مفاد آموزشي وجود خواهد داشت؟ ....اينها سئوالاتي است كه حركت و سياستگذاريهاي نظام آموزشي صنعتي كنوني به سمت پاسخ مثبت به آن است.اما پاسخ به اين سئوالات منفي است. مسير آينده از اين راه نمي گذرد.

اسلاید 14: توزيع تصميم گيري بر خلاف تصويري كه انسان آينده را به صورت ماشينهاي بي اختيار، مطيع محض و چشم و گوش بسته و مجريان دقيق دستورات صادر شده از بالا تصور مي‏كند، انسان آينده قدرت تصميم گيري بيشتري مي‏خواهد و در اختيار خواهد داشت. از تدوين كنندگان متون آموزشي تا مربيان و خود فراگيران، به عنوان كساني كه داراي درك و فهم كافي براي تصميم گيري هستند، هر يك در تعيين چگونگي آموزش موثر خواهند بود و هريك اختيارات بيشتري را نسبت به آنچه هم اكنون وجود دارد خواهند داشت.

اسلاید 15: توزيع تصميم گيريچيزهائي نظير قدرت انتخاب كتاب درسي توسط مربي و حتي فراگير، قدرت ارائه مفاد آموزشي توسط افراد مختلف و بصورت آزادانه، قدرت ارائه رشته‏ها‏ي درسي كاملا متفاوت و غير استاندارد و حتي چيزهائي نظير اختيار فراگير در تعيين سئوالات (هر چند كه ممكن است غير منطقي به نظر برسد)، چيزهاي بديهي خواهد بود كه در آينده با آن مواجه خواهيم شد. در واقع توزيع تصميم گيري و توزيع فعاليتهاي آموزشي جنبه‏ها‏ي بسيار وسيع تري از اينها را در بر خواهد داشت.

اسلاید 16: تفاوت در نگرشهاتنها همين خصوصيت توزيع تصميم گيري،‌ به تنهائي براي دگرگون كردن چهره نظام آموزشي آينده كافي است.قطعا خصوصيات ديگري نيز در اين بين بجز توزيع تصميم گيري وجود دارد.براي توصيف اين دگرگوني، از تصاوير لحظه اي (Snap Shots ) از دوران آينده استفاده مي كنيم.

اسلاید 17: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهرشته‏ها‏ي استانداردي كه امروز وجود دارد به رشته‏ها‏ي متعدد و مختلفي كه توسط مراكز آموزشي تعريف مي‏شوند و (ممكن است چنين رشته اي اصولا در مراكز ديگر وجود نداشته باشد) تبديل مي‏شود. مثلا :رشته مهندسي طراحي بدنه اتومبيلهاي سواري در رشته مهندسي طراحي نرم افزارهاي بانكي توزيع شده : درس تحليل و تنظيم بسته‏ها‏ي ارسالي در شبكه ارائه در رشته كاربرد رياضيات در گرافيك رايانه‌اي درس هندسه فراكتالي 2

اسلاید 18: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهيك دانشمند رشته كاني شناسي در منزل خود مفاد علمي ‏درسي را براي رشته زمين شناسي طراحي مي‏كند. يكي از دوستان او كه در تدوين درس افزارها تخصص دارد مفاد علمي‏ تنظيم شده توسط او را در يك درس افزار سازماندهي و تدوين مي‏كند. دو موسسه آموزشي در دو نقطه مختلف اين درس ارائه شده را بر روي سايت اين دانشمند در اينترنت مشاهده و آن را براي استفاده در رشته‏ها‏ئي كه تاسيس كرده اند مناسب تشخيص مي‏دهند و از آن استفاده مي‏كنند.

اسلاید 19: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهفراگيري كه امروز تنها مجاز به انتخاب درس، استاد و ساعت ارائه درس در برخي موارد است، در آينده مي‏تواند روش ارائه درس و زمان آن را انتخاب و در صورت لزوم تغيير دهد.اما اينها فقط به عنوان مزيتهاي ابزار خود آموز همه ماجرا را تشكيل نمي‏دهداو مي‏تواند درس جديدي را تعريف كند و از بين مفاد آموزشي ارائه شده و موجود، درس كاربرد نظريه آشوب در گرافيك كامپيوتري را با مشاوره استاد راهنماي خود بسازد و اين درس منحصر به فرد را بگذراند.

اسلاید 20: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آينده يك فراگير روستائي از 10 سالگي و پس از 5 سال آموزش كه بخشي از آن را در خانه و بخش ديگري از آن را در مدرسه روستاي خود گذرانده است، كار را در مزرعه شروع كرده و به همراه كار، نيمي‏از روز را به آموزش صرف مي‏كند. بخشي از اين آموزش در مدرسه و بخش ديگررا در منزل يا مزرعه طي مي شود. او دوره كار و آموزش خود را در رشته كشت برنج و مركبات و پرورش گاو گوشتي و پرورش ماهي در شاليزار و طراحي و ساخت لوازم چوبي تا سطح عالي (‌چيزي در اندازه فوق ليسانس امروزي)‌ تا 28 سالگي ادامه مي‏دهد. و تا بازنشستگي به طور مداوم آن را دنبال مي كند. ممكن است در تمام دنيا در چنين رشته اي تنها يك نفر تحصيل كند. ممكن است چنين رشته اي براي ما در امروز بسيار مضحك به نظر آيد. ولي احتمالا رشته‏ها‏ي امروزي نزد چنين شخصي در چند سال بعد بيشتر مضحك به نظر خواهد رسيد!

اسلاید 21: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهيك فراگير پس از آنكه 9 سال در زمينه‏ها‏ي مختلف و عمومي‏ بر طبق علاقه خود تحصيل كرد، در 16 سالگي به كارهاي تجاري و اقتصادي خرد علاقمند شده است و با توجه به كار نيمه وقتي كه در يك موسسه تجاري يكي از اقوام خود مي‏گيرد، تحصيل خود را در رشته صادرات نرم افزارهاي كمك آموزشي به كشورهاي آسياي ميانه آغاز مي‏كند و آن را تا 34 سالگي ادامه مي‏دهد. پس از آن نيز به شكل آموزش ضمن خدمت در ساعاتي محدود از هفته آن را دنبال مي‏كند.در عين اينكه از 29 سالگي در يك مركز آموزشي شروع به تدريس چند درس و فعاليت به عنوان راهنما و مشاور حدود 6 نفر از فراگيران در رشته‏ها‏ي نزديك مي‏كند.

اسلاید 22: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهيك فراگير ديگر كه از 11 سالگي به طراحي و مكانيك علاقمند شده است، پس از چند سال گذراندن دروس مختلف در زمينه‏ها‏ي مختلف، ولي مورد علاقه و كارهاي طراحي و مكانيك پراكنده، در 21 سالگي رشته طراحي شبيه سازهاي مكانيكي تفريحي را با مشورت يك شركت توليد كننده اين شبيه سازها آغاز كرده و با همكاري دو نفر از متخصصان اين شركت و سه متخصص آموزشي در زمينه‏ها‏ي طراحي هيدروليك، طراحي بدنه و سخت افزارهاي كنترل، درس افزارهاي اين رشته را تعريف كرده و تا 27 سالگي به تحصيل در اين رشته مي‏پردازد، در عين اينكه در همان شركت سازنده نيز به صورت نيمه وقت مشغول به كار مي‏شود.

اسلاید 23: تصاوير لحظه اي از نظام آموزشي دوران آيندهيك فراگير 10 ساله به تحقيق در مورد زيست شناسي و سلولهاي گياهي علاقمند مي‏شود و شروع به آموزش باز در اين زمينه در يك مركز آموزشي مرتبط با اين رشته مي‏كند. او تا زمان بازنشستگي به تحقيق و يادگيري و تدريس در اين رشته ادامه مي‏دهد.

اسلاید 24: نظام آموزشي آيندهاينها همه نمونه‏ها‏ئي احتمالي است از دنياي آينده اي كه ما در آن به فعاليت آموزشي و علمي‏خواهيم پرداخت.در دوران آينده آموزش با ساختارهاي متنوع و شكل هاي متنوع، مفاد متنوعي ارائه مي‏شود كه شخص در بين آنها قدرت انتخاب بسياري دارد.هويت فراگير به عنوان يك محور آموزش محسوب مي شود و انگيزه او در فراروند آموزش اساسي تلقي مي‏گردد. آموزش تا حد امكان مبتني بر خصوصيات و توانائيها و سلائق و استعدادهاي فراگير انجام مي شود.

اسلاید 25: نتيجه گيريآنچه كه در ترسيم نظام آموزشي دوران آينده و دانشگاه مجازي مطرح است، تنها بكارگيري ابزارها و تكنيكها و تسهيل انجام فعاليتهائي كه در نظام آموزشي فعلي وجود دارد نيست. بلكه تحول اساسي در مفاهيم و ساختار نظام آموزشي است.نگرش به مقوله دانشگاه مجازي،‌ بايد به شكل نگرش به يك دوران جديد آموزشي انجام شود.

اسلاید 26: نتيجه گيريدر اين مقاله تنها نشان داديم كه آنچه كه به واسطه استفاده از سيستمهاي رايانه اي ايجاد خواهد شد، بسيار عميق تر از آن است كه تنها با ابزارها و توانائيهاي آنها نشان داده شود.حركت بعدي در اين زمينه، مي تواند ترسيم دقيق خصوصيات نظام آموزشي دوران آينده باشد.