درآمدی بر اصول اساسی طب اسلامی

صفحه 1:


صفحه 2:
0 1 2 7 

صفحه 3:


صفحه 4:
؟ بیان ماهیت nolL Cb eS 

صفحه 5:
ya ae ke See ee ren ‏يا... كفته مى شود كه شاخص أن كتب رازى و‎ ‏اهوازى و ابن سيناست تفاوتهاى عمده اى وجود دارد‎ اين خطاى بزركى است كه ما قانون»الحاوى و كامل الصناعة»و يا حتى م 2 

صفحه 6:
دستاوردهای اطبای مسلمان را نباید با طب اسلامی اشتباه گرفت 

صفحه 7:
UE Caen besa eee el BS I Le) ۱۵ ‏از مبادى اسلام يعنى از قران و سنت و حديث‎ 0 peo 

صفحه 8:
منبع طب کنونی و متدولوژی پژوهش در آن بر اساس روش تجربه گرایی و است. ‎٠‏ در طب سنتی منبع اصلی قیاسات عقلی و سپس تجربه قرار دارد و از این جهت به عقل توجه ویژه ای شده است و از طب جدید جلوتر است. اما در طب اسلامی دایره وسیع تر است و منبع اصلی وحی است و عقل و تجربه در خدمت وحی ‎MB‏ ‏مى كيرد. در متدولوژی هم طب را علمی و صرفا تجریی نمی دانیم و چه بسیار مسائل طبی که قابل تجربه کردن نیستند. ‎ 

صفحه 9:
‎٠‏ متد ما در طب اسلامی در وجه اول اجتهاد اصولی فقهی- طبی برای فهم متون آیات و روایات است و تجربه را در مرحله بعد مورد استفاده قرار می دهیم. بنابراین تجربه و مطالعات تجری معیار درستی و غلطی گفتار وحیانی ‎MB‏ ‏نمى كيرد بلکه در خدمت فهم بهتر آنها قرار دارد. ‎ 

صفحه 10:
طب الف- ضرورت وت ۷۳ اسلامى: 

صفحه 11:
و مختصات درست خود را داشته باشد ا لل ‎San eM ian‏ ا لت طبی دقیقا شرح دهیم. 

صفحه 12:
"اب - اساسى ترين اصل از اصول 

صفحه 13:
‎٠‏ الامام على عليه السلام- وسئل فقیل: ‎Sl‏ فى القران كل الا الطب؟-: اما انْ فى القران لاية تجمع الطبٌ كلّه: وکلوا واشربوا ولاتسرفوا (اعراف/90) ‏امام على عليه السلام در پاسخ به اين پرسش که: در قرآن» همه دانش ها بجز دانش طب هست؟ ‎ 

صفحه 14:
لا در قرآن آیه ای هست که همه طب را یکجا در خود گرد آورده است:بخورید و بیاشامید ولی زیاده روی نكنيد * این آبه درواقع فونداسیون و اساس و پایه بنای طب ل ا 

صفحه 15:
لأهل الدين الا الحب و البغض لا آيا دين جز حب و بغض است 

صفحه 16:
شاخصه اصلى طب اسلامى كه آنرا از ساير مكاتب جدا مى كند«رعايت قوانين اكل و شرب و يرهيز از ‎Pere]‏ ا و 11 ايمونولوزى نيست كرجه همه اينها مهم است اما اكل و ‎en kes‏ ۱ ENS eS SL ‏ل ا‎ مختلف سلامت و بیماری موثر است. 

صفحه 17:
قاعده او[ تشویبق به استفاده از نعم الهی: 4 " يا بنى ادم خذوا زینتکم عند کل مسجد و کلوا و اشربوا و لا تسرفوا انه لایحب المسرفین قل من حرم زينة الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق قل هی للذین امنوا فی الحيوة الدنیا خالصة یوم القیمد... قل انما حرم ربی الفواحش ما ظهر منها و ما بطن... 

صفحه 18:
به استفاده از نعمتهای گوناگون الهی وجود دارد 9 

صفحه 19:
الف- در قرآن کریم قرآن در شرح حال میهمان شدن ملائکه در صورت انسانی بر حضرت ابراهیم ذکر می کند که ابراهیم علیه السلام گوساله ای را بریان کرده و به نزد ایشان آورد. «فراغ الى اهله فجاء بعجل سمین» «سپس پنهانی به سوی خانواده خود رفت و گوساله فربه(و بیبان شده ای را برای آنها) آورد 

صفحه 20:
شماره 2 قرآن در شرح حال بنی اسرائیل فرستادن من و سلوی را ذکر مى کند «وانزلنا علیکم المن و السلوی» ومن[-شیره مخصوص و لذیذ درختان] وسلوی[-مرغان مخصوص شبیه کبوتر] را بر شما فرستادیم 

صفحه 21:
شماره 3: در ذکر نعم بهشت می گوید: «ولحم طیر مما بشتهون» «و گوشت پرنده از هر نوع که انتخاب کنند» 

صفحه 22:
شماره 4: در ذکر نعمتهای دریایی که برای بشر آفریده شده است می فرماید «وهوالذی سخر البحر لتأکلوا منه لحما طریا» ‎gh‏ کسی است که دربا را مسخر(شما) ساخت تا از آن گوشت تازه بخورید» 

صفحه 23:
شماره 5: در ذکر نعمت شیر می فرماید: «وان لکم فی الانعام لعبرة نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصاً سائغا للشاربین» «در وجود چهارپایان براى شما (درسهای )عبرتی است از درون شکم آنها از میان غذاهای هضم شده و خون.شیر خالص و گوارا به شما می نوشانیم» 

صفحه 24:
شماره 6: در باب نعمتهای بهشتی سه نوع نهر از آب و شیر و شراب یا ذکر مى کند: «... و انهار من لبن لم یتغیر طعمه...» «نهرهایی از شیر که طعم آن دگ رگون نگشته» 

صفحه 25:
ب- در روایات معصومین علیهم السلام: - رسول الله(ص): اللحم سید الطعام فی الدنیا و الاخرة. گوشت بهتر غذاها در دنیا و آخرت است 

صفحه 26:
شماره ©: رسول الله (ص): اللحم و اللبن ینبتان اللحم و یشدان العظام و اللحم يزيد فی السمع و البصر و اللحم بالبیض يزيد فى الباه كوشت و شير كوشت مى رويانند و استخوان ها را استحکام می بخشند و گوشت. شنوایی و بینایی را افزون می کند و گوشت همراه با تخم مرغ بر نیروی جنسی می افزاید 

صفحه 27:
شماره 3: الامام علی(ع): اذا ضعف المسلم فلیاً کل اللحم باللبن. مسلمان اگر ضعیف شد گوشت با شیر بخورد 

صفحه 28:
شماره 6: امام صادق(ع): پیامبری از پیامبران از ضعف به درگاه خداوند شکایت برد. يس به او گفته شد:گوشت را در شیر بیزد چراکه این دو جسم را استحکام می دهند 

صفحه 29:
شماره 46 راوی می گوید: همراه با امام صادق(ع) شام.گوشت و شیر خوردم پس فرمود«این خورش پیامبران است» 

صفحه 30:
شماره ©: نهى از خوردن كوشت خام هشام بن سالم مى كويد :از امام صادق(ع) درباره خوردن كوشت خام برسيدم: فقال هذا طعام السباع(این خوراك درندكان است) 

صفحه 31:
شماره ۵ پرهیز از زیاد خوردن گوشت: امام علی (ع): لا تجعلوا بطونکم مقابر الحیوان رسول الله(ص): «من اکل اللحم اربعین صباحاً قسا قلبه» هرکس چهل روز گوشت بخورد سنگدل می شود 

صفحه 32:
شماره 0 دفعات گوشت خوردن: امام صادق(ع): در هر هفته یکبار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را به آن عادت ندهید زیرا موجب اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می شود نیز آنان را بیش از چهل روز از آن محروم مدارید چراکه آنان را بدخوی می کند در روایتی دیگر راوی می گوید نزد امام صادق(ع) بودم از گوشت سخن به میان آورد و فرمود [غذا را] یک روز با گوشت بخور.یک روز با شیر و یک روز با چیزی دیگر 

صفحه 33:
‎ia‏ ات است نه خام خواری و گیاه خواری و نه زیاده روی در مصرف گوشت چنین است که «وحعلناکم امة وسطا» 

صفحه 34:
قاعده دوم پرهیز از زیاده روی در خوردن و اشامیدن * اول - پرهیز از اسراف اکل و شرب در پیشگیری از بیماری(حفظ الصحة): * -امام علی(ع): قلة الاکل بمنع کثیرا من اعلال الجسم(کم خوری مانع بسیاری از بیماربهای جسم می شود) = 

صفحه 35:
شماره 6: عنه: اقلل طعاما تقلل سقاما (خوراک را کم کن تا بیماریها را کم کنی) 

صفحه 36:
شماره ۵ عنه: انّ صحة الجسم من قله الطعام و قله الماء (سلامت تن»از کمی غذا و کمی آب است) 

صفحه 37:
شماره 6: امام رضا(ع): بدن به سان زمین پاک و آماده برای زراعت است که اگر در آبادانی و آبدهی بدان مراقبت شود به گونه ای که آب.نه فراوان-تر از نیاز بدان برسد تا آن را غرق کند و نه از اندازه کمتر باشد تا آن را به تشنگی گرفتار سازد.آبادانی اش استمرار می یابد و خرمی اش فزونی می گیرد و کشتش بالندگی و برکت می یابد.اما اگر از آن غفلت شود.به تباهی می گراید و علف هرز در آن مى رويد 

صفحه 38:
۱ تواند رعايت كند يرهيز از اسراف در اكل و شرب است 

صفحه 39:
دوم- کم خوری در درمان بیماری: 4 * رسول الله (ص): ام جمیع الادویه قلة الاکل * (مادر همه داروهاءکم خوری است) 

صفحه 40:
شماره ©: رسول الله(ص): التجوع انفع الدواء (گرسنگی کشیدن.سودمند ترین درمان است) 

صفحه 41:
شماره ۵ رسول الله(ص): لا يجتمع الجوع والمرض (گرسنگی و بیماری با هم گرد نمی یند) 

صفحه 42:
قاعده سوم رعایت قواعد اکل و شرب: + هالول ‎Jes eh ae‏ اول - قاعده استفاده از غذای طیب زب از - طیب و پرهیز از ‎gue . ۰‏ «قل من حرم زينة الله التى ‎yal‏ = لعباده و الطیبات من الرزیق...» ‎ene‏ 

صفحه 43:
شماره 0 وانزلنا علیکم المن السوی کلوا من طیبات ما رزقناکم (بقره /57) به عنوان نمونه طيبات در اين آيه من و سلوى ذكر شده است 

صفحه 44:
شماره ©: با ايها الذين امنو كلوا من طيبات مارزقناكم... انما حرّم عليكم الميتة و الدم و لحم الخنذير و ما اهل به لغيرالله (بقره/1729171) دراين آيه غذاهاى غيرطيب را در تقابل با غذاى طيب را بيان مى كند و جند نمونه مانند كوشت مرده و خون و گوشت خوک و كوشتى كه به غير نام خدا ذبح شده است بيان مى كند 

صفحه 45:
شماره ۵ ويحلل لهم الطيبات و يحرم عليهم الخبائث(اعراف/۱۰۷) طيبات حلال و در مقابل خبائث حرام كرديده است 

صفحه 46:
شماره 6: یا ایها الرسل کلوا من طیبات و اعملوا صالحا (موّمنون /51) در اين آیه مصرف غذای طیب مقدم بر عمل صالح آمده است و در واقع مصرف غذاى طيب است كه زمينه را فراهم مى كند تا قوت جسم فراهم شود و شرايط روحى آماده شود براى انجام عمل صالح 

صفحه 47:
دوم - ‎cele,‏ آداب و قواعد خوردن: ‎a‏ " شست شستن دستها قبل و بعد غذاه درآوردن کفشها موقع غذا خوردن» بر زبان آوردن نام خداه با دست راست غذا خوودن» آغاز كردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک یا سرکه» آغاز غذا با غذای سبک تر» برداشتن لقمه کوچک» خوب جویدن» خوردن به هنكام گرسنگی و اشتهای صادق و دست کشیدن از غذا پیش از سیری» پرهیز از دمیدن در غذاء پرهیز از غذای داغ اجتتاب از خواب بعد از غذاه توصیه به دراز کشیدن پس از غذاء پرهیز از خوردن در حال جنابت 

صفحه 48:
سوم - رعایت آداب و قواعد آشامیدن: آب را در سه نفس و جرعه جرعه نوشیدن . در روز ایستاده آب بیاشامد و در شب نشسته 1 2 3 توصیه به مصرف آب جوشیده(ماءالفعلی) و ماء فاتر(آب ولرم) 4 پرهیز از دمیدن در ‎vi‏ و نوشیدنی . پرهیز از آشامیدن آب از مجاور دسته ظرف یا لبه شکسته آن 8 منع نوشیدن آب در ظرف مسی 9 منع از نوشیدن آب سرد بعد از غذای گرم و شیرینی 11. منع از نوشيدن آب فراوان 2. منع از نوشيدن آب سرد در حمام 

صفحه 49:
مضرات پرنوشی و اسراف در آشامیدن: * امام صادق(ع): لا تکثر من شرب الماء فائه مادة لکل داء * (آب بسیار منوش چراکه سرچشمه هر دردی است) * امام صادق(ع): لو ان اثناس اقلوا من شرب الماء لاستقامت ابدانهم * (اگر مردم کمتر آب می نوشیدند بدنهایشان به سامان بود) 

صفحه 50:
چهارم - برخی از قواعد اکل و شرب بر اساس رساله ذهبیه امام رضا(ع): الف. انتخاب غذا با قواعد زیر موافقت غذا با فرد موافقت غذا با معده فرد انتخاب غذایی که مقوی بدن باشد انتخاب غذابى كه خوب گوارش یابد و هضم شود میانه روی در خوراک خوردن سردیها در تابستان و گرمیها در زمستان و غذای معتدل در بهار و پاییز شروع با غذای سبک تر تغذیه بر اساس عادات غذایی مقدار غذايى به اندازه طاقت و توان و حفظ نشاط دفعات غذا خوردن:3 بار در دو روز با روزی | بار شراب حلال تنها نوشابهمجاز رای مصرف پس از غذا تطبیق تغذیه با تقییر فصول و ماهها منع مصرف برخی غذاها با یکدیگر مانندتخم مرغ با ماهی منع مصرف برخی غذاها مثل قلوه گوسفند پرهیز از حمام رفتن با شکم پر برهيز از زياد خوردن كوشت كاو و وحوش هيز از آب خوردن ميان غذا. با با اج بط ها قاط هط ها دا اه 

صفحه 51:
ب - مهمترین اصل در فیزیوپا تولوژی بیماریها: * رسول گرامی اسلام(ص) : "«المعدة بيت كل داء» 

صفحه 52:
انواع بیماری و اسباب آنها از نگاه طب سنتی ؟ انواع بیماری: * 1. سوءمزاج ۴ مرض ترکیب ‎٩‏ تفرق اتصال 

صفحه 53:
سوءمزاج می تواند ساده یا مادی باشد * در سوءمزاج ساده هریک از کیفیات چهارگانه (گرمی.سردی.تری و خشکی) می تواند باعث بیماریزایی شود بدون اینکه ماده ای درکار باشد " در سوءمزاج مادی یک با چند تا از اخلاط چهار گانه (صفرا.سودا.بلغم و خون) دچار اختلالی در کمیت با کیفیت می شوند 

صفحه 54:
مرض ترکیب به چهار بخش بیماری ۱ ‎sls‏ خلقت.مقدار.عدد 9 وضع ‎BS‏ نفسیم می سود 

صفحه 55:
اسباب بیماربها اول- اسباب امراض مزاجیه: 

صفحه 56:


صفحه 57:


صفحه 58:


صفحه 59:
دوم- اسباب امراض ت رکیب: 

صفحه 60:


صفحه 61:


صفحه 62:


صفحه 63:


صفحه 64:


صفحه 65:
تصال: | ۰ اسباب امراض سوم- اسپ 

صفحه 66:
۹ سب عروض 9 حد و نش يرى اجزاى بدن باشد » 

صفحه 67:
yo Sere ie 5. " كتاب تسهيل العلاج حاجى بابا شيرازى 

صفحه 68:
امتلای ‎Cow otro‏ لل ‎d‏ ا ا 

صفحه 69:
نكته: از دیگر ل 0 فضولء از اخلاط اربعه متولده در كبد كه در افضيه ۱ دماغ و ساير اوعيه و افضيه مى باشندء حاصل شده باشد. 

صفحه 70:
| Eo معده. سبب فرعی بسیاری از امراض امتلائيه است 

صفحه 71:
| امتلاى دماغ» از امراضى است كه كاهى ‎Oe‏ ‏در اثرصعود ابخره از معده به دماغ- ایجاد می شود ‎PRE Sell EE se ieee‏ ‎OE a SRY eer nee‏ ‎eB TOE ae ea de‏ ۱۳ 9 شوند. 

صفحه 72:
۱ on aled be] ‏برخی بیماریهای مهم اشاره می کنیم.‎ gem ap emp) esp aera nea or gre ‏ریسک بیماریهای قلب و عروق و دیابت را افزایش می دهد.‎ ‏اين سندرم بر اساس ينج معيار‎ ‏جاقى م ركزى»‎ ‏ان‎ eed eee ۲۱۳0۱ ‏فشار خون بالا»‎ ۳ ‏تعریف می شود‎ 

صفحه 73:
تاثیر تغذیه را بر بیماریهای مختلف از دیدگاه 2 اطب جدید (هاریسون) ۴ بیماریهای عفونی: در بیماریهای عفونی اولین بخش به مبحث ‎Fst‏ ‏مایت سل اختصاص داده است. آن چیزی که باعث ایجاد بیماری می شود غلبه عامل پاتوژن بر سیستم ایمنی بر بدن است. حال اگر سیستم ایمنی قوی باشد ریسک ابتلا به بیماری عفونی کاهش می یابد و تردیدی نیست که قوت سیستم ایمنی تحت تالیر تغذیه قرار دارد 

صفحه 74:
تاثیر تغذیه را بر بیماریهای مختلف از دیدگاه طب جديد ۴ بیماریهای قلبی عروقی: سندرم متابولیک که به شدت تحت تاثير تغذیه است ریسک بیماریهای قلب و عروق را افزایش می دهد ۴ بیماریهای کلیه و مجاری ادرار: به عنوان نمونه شايع ترين عامل نارسایی کلیه در جهان دیابت است که باز خود تحت تاثیر جدی تغذیه قرار دارد 

صفحه 75:
تاثیر تغذیه را بر بیماریهای مختلف از دیدگاه طب جديد * 5. بيماريهاى كوارشى: نياز به توضيح ندارد ۴ بیماریهای سیستم ایمنی: جای تردید نیست که تغذیه سالم بر تتظیم سیستم ایمنی موثر است ۴ بیماریهای غدد داخلی: به عنوان نمونه در اين بخش به بیماریهای استخوان توجه بفرمایید که شامل استتوپنی و استئوپورز و... می شود که آنچه امروزه بر آن تاکید فراوان هست باز نقش تغذیه در اين نوع بیماریهاست 

صفحه 76:
تاثیر تغذیه را بر بیماریهای مختلف از دیدگاه 33° طب جديد ۷ بیماریهای مغز و اعصاب: در اين بیماریها آنگونه که در هاریسون آمده نقش میلین و نوروترانسمیترها بسیار مهم است. طبیعی است که اين مواد جيزى نيست جز آنجه که از تغذیه ما حاصل می شود. 

صفحه 77:
PO een Ed ee 

صفحه 78:
اصل اول تایید سردی و گرمی» تری و خشکی» در درمان: ‎CO te ieee Cee IP eS BT nese)‏ مر ‎ee eM co NT lade‏ ترللت يد لسار صادق(ع) كفت: اي ابوعبدالله آيا از اتجه همراه دارم جيزى مى خواهى؟ فرمود: «نه» برتر از آنچه تو همراه داری» به همراه دارم» پرسید آن چیست؟ 02200 اداوى الحار بالبارد و البارد بالحار و الرطب ب ‎rere‏ ‏ا له ‎ees Pe bee eel er re oS‏ 0100000 ‎ee DEE EL os SE RE USS‏ ‎PS dee DL Le StS) Ee enti p eye‏ ا ‎Cee Sree en ere‏ ا ا ا لكك 

صفحه 79:
اصل دوم رعایت پرهیز: 6 همين روايت از امير مومنان هم نقل شده است 

صفحه 80:
پرهیز در لسان روایات دارای حدود صغور خاصي | است_ ۴ . پرهیز به معنای ترک کامل آن ماده خورا کی نیست بلکه به معنای کم کردن آن است دلیل: * -امام کاظم (ع): لیس الحمیه ان تدع الشیء اصلاً لا تأکلوا ولکن الحمیةً ان تاكل من الشى وتخفف " امام رضا(ع): ليس الحمية من الشىء تركء انّما الحمية من الشىء الا قلال منه ۴ ۲. دوران پرهیز دوران محدودی است. © در برخی روایات زمانهای خاصی مثل ۷ ۱۰ و۱۱ روز برای آن بیان شده که یشتر به نظر میی رسد بیان مصداق باشد نه قاعده کلی ء 

صفحه 81:
0 وي ا لل ‎ee se‏ *« رأس الحمية الرفق بالبدن » 

صفحه 82:
و 3 سنگی کشیدن: * امام علی (ع): التجوع انفع الدواء ‎aces Ia‏ رس بجتمع الجوع و المرض * گرسنگی و بیماری باهم جمع نمی شوند 

صفحه 83:
اصل جهارم يرهيز از شتاب در درمان و زياده روى در مصرف كاك 1 ا ل ل ره ‎SE Rome re Ty To =‏ ۱ 

صفحه 84:
ee ‏اصلاح با ياكسازى ماده بيمارى زا‎ " پیامبر اکرم(ص): الداء ثلاث و الدواء ثلاث فالداء: المرة والبلغم و ۱ " امام رضل(ع): ومن اراد ان یذهب البلغم من بدنه و ینقصه و فلیاکل کل یوم بکرة شینا من الجوارش الحریف و یکسر دخول الحمام و مضاجعة النساء و الجلوس فی الشمس ویجتتب کل بارد من ل ل ل فالیا کل کل یوم شینا رطبا باردا و... و من اراد ان بحرق السوداء رم رم 

صفحه 85:
‎BY che‏ $ نها ‏" یک آیه یا حتی بخشی از یک آیه و یک روایت يا بخشی از آن می تواند زمینه ای برای ساعتها فکر کردن» نوشتن و تحقیق نمودن فراهم سازد تا از گذر آن اصول متعددی برای طب اسلامی تدوین نماییم تا روایات و ‎OLT‏ طبی فقط یک مجموعه دستورالعملهای پرا کنده تلقی نگردد بلکه با کنار هم قرار دادن درست این اصول بتوان مکتبی بی نظیر در طب طراحی کنیم که اصول و قواعد آنرا از متن دین استخراج کرده ایم و حدود و صغور آن کاملاً روشن است. نقاط اشتراک و افتراق با سایر مکاتب طبی معلوم است و به هیچ وجه مخلوطی از چند مکتب طبی نیست ‎ 

صفحه 86: