درس اول ادبیات فارسی 2

صفحه 1:
درس اول ادبیات فارسی 2 

صفحه 2:
وی از عارفان قرن پنجم است که به پیر هرات و پیر انصار و همچنین به ۶ شيخ الاسلام ملقب بوده لست از مشهورترين آثار او مى توان به الهى نامه و زاد العارفين و مناجات ** نامه و در نهايت رسالهى دل و جان اشاره كرد مناجات هاى خواجه عبدالله مسجّع لطيف دلنشين ساده و سرشار از 

صفحه 3:
انثر ساده:در نثر ساده جملات کوتاه و ساده مى باشند و هم جنين لغات عربى و » ات و احاديث و ضرب المثل ها مترادفات در أن كمتر مثال:تاريخ بيهقى ** نثر مسجّع:در نثر مسجع از آيات و احاديث و ضرب المثل و همجنين آرايه هاى 9 ادبى مائند استعاره و كنايه استفاده مى شود و در آخر جملات کلمات هم وزن به كار مى رود مثال:آثار خواجه عبدالله انصارى ** 

صفحه 4:
نثر بینابین:خصوصیات هر دو نثر ذکر شده را دارد ۶ نثر مصنوع:در ان نثر شاعر خود را موظف می کند که از آرایه های ۶ ادبی و آیات و...استفاده کند و گاهی معنا تحت تاثیر لفظ قرار می گیرد مثال:حبیب السیر,مرزبان نامه 4 نثر معاصر:نثری که نویسندگان امروز از آن استفاده می کنند و بسیار ۶ ساده و روان است نثر شکسته:نثری که در نمایش نامه نویسی و زبان محاوره ای مردم ** 

صفحه 5:
پاراگراف اول نام:اسم] راحت :أسايش | روح نجان | بيغام:بيام | مفتاح:كليد | فتوح:بيروزى ها | صباح: صبحدم | | صبوح:شادمانی ...مرهمزدولیی‌کسه پسر رووزخم می‌گذارند | مجروح:خسته | | زخمی | مهرترحم ‎١‏ هموح یام درد» زرا هم بهمعنی شادمانی و هم بهمعنی نوی شراب 1 5 ۲۳3 درم مي خورد: فد مهر او بلانشينان را كشتى نوح است«تلميح دارد به داستان 

صفحه 6:
کریم:جولنمرد | عطانب خشش‌لنعام | ذاسوجود. هستی| بی‌همتانبین ظیر| | * | ‏صفابروشنایی‌طراوت ها:ملآرزه‎ [ol Ata tual jo | WL aL | ضیاء زروشنایی | که:کوچکتر | مهنبزرگتر | 

صفحه 7:
:عمر بكاسجيير شد | عذر:توبه | بر عيبهاىما مكير | ** ee we arc ‏مارا باز خواست نکن | تن‌زجسم | الطاف:خوبی ها | | مر‎ | | منكار:تقاشى نكن | كشته ها :اعمال خوب و بد ايه ها باران رحمت«اضافه ى تشبيهى»يعنى رحمت خدا مانند باران همه كير 

صفحه 8:
* روح و ردان انسان 

صفحه 9:
سید محمد بهجت. تبریزی. متخلص. ~ ‎ee ee‏ تبریز ‎“ = ‏به اث ‏به شهریلر ‏وی در قرن معا اصر می زیسته و یک غزل غزل سرای برجسته ** ‏است 4 ا 55 1 .از مهم ترين آثار او مى تو ار او می توان ‎Ne‏ ‏ات اشعار او د او در ينج جلد و منظومه ‏ى حيدر بابايه سلام به زبان تركى أذربايجانى اشاره كرد ‎scious‏ ‏آذربایجا ‏کی انی اشاره کرد ‎ 

صفحه 10:
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را #۶ که به ما سوا فکندی مه سایه ی هما را * توضیحات: هما «نام پرنده ای که استخوان می خورد در ادبیات فارسی آمده است ** كه اين پرنده بر سر هر که سایه ی او افتد به دولت یا خوشبختی و سلطنت می رسد این پشتش سیاه رنگ مایل به خاکستری است. سینه اش حنابی بدون هیچ نقشی است و در ادبیات فارسی مظهر فر و شکوه است و آن را به فال «نیک می گیرند 

صفحه 11:


صفحه 12:
به علی شناختم من به خدا قسم خدا را * »مرهج:خر«...»ادانملد«...‎ ** Sy ee ای دل اگر می خواهی خدا را بشناسی فقط به حضرت علی تگاه کن زیرا من به علی خدا را شناختم 

صفحه 13:
پمگر ای سحاب رحمت تو بباری ار نه دوزخ. ۶ به شرار قهر سوزد همه جان ما سوا را :توضيحات ‏ ** سحا ب«ابرى كه باران دارد»...سحاب رحمت«اضافه ى تشبيهى»...شرار«ياره ** «آتش»...قهر«كينه»...سوا«يكى يكى الى برت ای ابر پر بار رحمت خداوند مگر نه پاره های آتش کینه و دشت 1142| 09 

صفحه 14:


صفحه 15:


صفحه 16:


صفحه 17:
به جز از على كه آرد يسرى ابو العجايب ** كه علم كند به عالم شهداى كربلا را؟ مصرع دوم اشاره دارد به كربلاى حسينى أنجا كه حضرت حسين با 0 تن از * یاران خود به دست سباهيان يزيد به شهادت و هدف از قيامشان اعتلای دین اسلام بود 

صفحه 18:
به غير | 4 حضرت علی چه کسی پسری با شکوه دارد که پرچم شهدای کربلا را ** بر روی زمین بر پا کند 

صفحه 19:
«توضیحاتپاک بازان«کسی که جان خود را در راه خدا باخته ۶ 8 ؛ دوست: حضرت ‎“aa‏ ‏معنی بیت:وقتی انسان های کامل و عارف با هم پیمان ‏ می بندند چه کسی مانند حضرت * على مى تواند به بيمان خود وفا كند 

صفحه 20:


صفحه 21:
من نه مى توانم او را خدا بخوانم و نه میتوانم او را بشر بخوانم حضرت علی را به چه نامی بخوانم 

صفحه 22:


صفحه 23:
من از دو چشم خود خون جاری می کنم آگاه باش ای باد خنک که از خاک مرقد ۶ حضرت علی برای درد چشمانم غباری بیاوری 

صفحه 24:
به امید آنکه شاید برسد به خاک پایت ۶ چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبا را * توضیحات:صبا«بادی است که از طرف شمال شرق مى وزد ملایم که ضد آن باد دبور (گرم و سوزان)می باشد.باد صبا در ادبیات فارسی نماد پیک و قاصد بین عاشق و معشوق است 

صفحه 25:
ابه اميد آن روزى كه بتوانم بر خا كت بوسه بزنم از طريق باد صبا هميشه بيام ** هاى سوزناك و درد دل خود را براى تو مى فرستادم 

صفحه 26:
٩و‏ تویی فشای گردان به دعاى مستمندان که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را ** تاحيضوت:‎ قضای گردان«کسی که سرنوشت را تغییر می دهد»...آفت قضا«پیش آمدهای ناگوار * ...و بد پیامبر اسلام می فرماید :«الدعاء یرد القضاء»یعنی«دعا سرنوشت و قضا و قدر را ** 

صفحه 27:
ای حضرت عی تو تعیر دهنده ی مبرئوشنی به حق دعای مستمندان پیش /۲۹ ۱۳ .ناگوار و بد را از ما دور کن 

صفحه 28:
جه زنم جو ناى هر دم ز نواى شوق او دم كه لسان غيب خوش تر بنوازد اين نوا را ** توضیحات:نای«آلت موسقی است که در عربی به آن مزما می گویند و هميشه ** آواز سوزناک دارد و درد دل عاشق که از معشوق محجور ‏ «کند»...لسان غیب«زبان غیب گو منظور حافظ شیرازی 

صفحه 29:


صفحه 30:
۵ ‏صبحگاهن‎ pal ss cyl ‏بر‎ 17 به پیام آشتابی بنوازد آشنا را توضيحات:در اين بيت صنعت تضمین به کار رفته شده است. «تضمین:اگر شاعر © یا تویسنده ای آیه ای از قرآن یا حدیثی از بزرگان یا توشته ای از یک نویه ی از شاعر با نویسنده ای دیگر در اثر خود بیاورد صنعت تضمین نامیده می «شود»...پیام آشنایی«پیامی از حضرت علی»...أشنا«شاعر 

صفحه 31:
من همیشه در اين آرزو هستم که نسیم صبحگاهی پیامی از حضرت علی برای من * شاعر بیاورد 

صفحه 32:


صفحه 33:
تلمیح در لغت یعنی به گوشه ی چشم تگاه کردن و در اصطلاح يعنى وقتى شاعر ** إيسنده أى ب ان يا حكايث یا واقعه یا ضرب المثلی معروف اشاره کند از صنعت تلمیح استفاده کرده است به عنوان مثال :مهر او بلانشینان را کشتی نوح است * 

صفحه 34:


صفحه 35:


بسم اهلل الرحمن الرحیم درس اول ادبیات فارسی 2 سینا حسنی نژاد خواجه عبدهللا انصاری وی از عارفان قرن پنجم است که به پیر هرات و پیر انصار و همچنین به  شیخ االسالم ملقب بوده است از مشهورترین آثار او می توان به الهی نامه و زاد العارفین و مناجات  نامه و در نهایت رسالهی دل و جان اشاره کرد مناجات های خواجه عبدهللا مسجّ ع لطیف دلنشین ساده و سرشار از  مضامین عرفانی است انواع نثر نثر ساده:در نثر ساده جمالت کوتاه و ساده می باشند و هم چنین لغات عربی و  آیات و احادیث و ضرب المثل ها مترادفات در آن کمتر دیده می شود مثال:تاریخ بیهقی  نثر مسجّ ع:در نثر مسجع از آیات و احادیث و ضرب المثل و همچنین آرایه های  ادبی مانند استعاره و کنایه استفاده می شود و در آخر جمالت کلمات هم وزن به کار می رود مثال:آثار خواجه عبدهللا انصاری  انواع نثر نثر بینابین:خصوصیات هر دو نثر ذکر شده را دارد  نثر مصنوع:در ان نثر شاعر خود را موظف می کند که از آرایه های  ادبی و آیات و...استفاده کند و گاهی معنا تحت تاثیر لفظ قرار می گیرد مثال:حبیب السیر.مرزبان نامه  نثر معاصر:نثری که نویسندگان امروز از آن استفاده می کنند و بسیار  ساده و روان است نثر شکسته:نثری که در نمایش نامه نویسی و زبان محاوره ای مردم  استفاده می شود درس اول:الهی پاراگراف اول ‏ نام:اسم| راحت:آسایش | روح :جان | پیغام:پیام | مفتاح:کلید | فتوح:پیروزی ها | صباح :صبحدم |  | صبوح:شادمانی ...مرهم:دواییک ه ب ر رویزخم میگ ذارند | مجروح:خسته | | زخمی | مهر:رحم آرایه ها:صبوح«ایهام دارد» زیرا هم به معنی شادمانی و هم به معنی نوعی شراب است که در قدیم در صبحدم می خورده اند ...............مهر او بالنشینان را کشتی نوح است«تلمیح دارد به داستان »حضرت نوح پاراگراف دوم ک ریم:جوانمرد | عطا:ب خشش.انع ام | ذات:وجود.هستی| ب یهمتا:ب ین ظیر| |  ق ادر:ت وانا | س زایی:ش ایسته ای| ص فا:روشنایی.طراوت| هوا:میل.آرزو | | ض یاء :روشنایی | ک ه:ک وچکتر | مه:ب زرگ تر | پاراگراف سوم :عمر ب کاست:پ یر ش د | عذر:ت وبه | ب ر عیبهایما مگیر |  ما را باز خواست نکن | تن:جسم | الطاف:خوبی ها | | مرحمت:شفقت | | منگار:نقاشی نکن | کشته ها :اعمال خوب و بد :آرایه ها .باران رحمت«اضافه ی تشبیهی»یعنی رحمت خدا مانند باران همه گیر است معنی جان • نفس اماره یا لوامه یا مطمئنه • گیه به معنی زندگی کردن • روح و روان انسان ابو علی سینا ابیات فارسی ادبیات پهلوی ادبیات سانسکری ت • فکر کردن سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار وی در قرن معاصر می زیسته و یک غزل سرای برجسته  بوده است .از مهم ترین آثار او می توان به کلیات اشعار او در پنج جلد و منظومه ی حیدر بابایه سالم به زبان ترکی آذربایجانی اشاره کرد همای رحمت علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را  که به ما سوا فکندی مه سایه ی هما را  توضیحات :هما «نام پرنده ای که استخوان می خورد در ادبیات فارسی آمده است  که این پرنده بر سر هر که سایه ی او افتد به دولت یا خوشبختی و سلطنت می رسد این پرنده پشتش سیاه رنگ مایل به خاکستری است .سینه اش حنایی بدون هیچ نقشی است و در ادبیات فارسی مظهر فر و شکوه است و آن را به فال »نیک می گیرند ادامه ی توضیحات هما «:خوشبختی»...آیت«:نشانه»...ماسوا«:همه ی موجودات»...فکندی«:پخش  »کردی :معنی بیت  ای حضرت علی ای پرنده ی خوشبختی و رحمت تو چه نشانه ای از خداوند  هستی که سایه ی خوشبختی و سعادت را برای همه ی موجودات عالم گسترانیدی بیت دوم دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین به علی شناختم من به خدا قسم خدا را :توضیحات ‏ ‏ »...دل:منادا»«...رخ:چهره « :معنی بیت ‏ ‏ ‏ ای دل اگر می خواهی خدا را بشناسی فقط به حضرت علی نگاه کن زیرا من به علی خدا را شناختم ‏ بیت سوم مگر ای سحاب رحمت تو بباری ار نه دوزخ  به شرار قهر سوزد همه جان ما سوا را  :توضیحات ‏ سحاب«ابری که باران دارد»...سحاب رحمت«اضافه ی تشبیهی»...شرار«پاره  »آتش»...قهر«کینه»...سوا«یکی یکی معنی بیت:ای ابر پر بار رحمت خداوند مگر نه پاره های آتش کینه و دشمنی همه را  یکی یکی می سوزاند بیت چهارم برو ای گدای مسکین در خانه ی علی زن  که نگین پادشاهی ز کرم دهد گدا را  توضیحات:روزی گدایی در مسجد رفت برای گدایی .حضرت علی در حال نماز خواندن بودند و در همان حال انگشتری خود را در آورده و به آن گدا بخشید معنی بیت:ای گدای بی چیز اگر چیزی می خواهی برو در خانه ی حضرت علی .را بزن زیرا به خاطر بخشش فراوان هر چه را بخواهی به تو می بخشد بیت پنجم به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا؟ :توضیحات ‏ ‏ ‏ این بیت اشاره دارد به داستان ضربت خوردن حضرت علی از ابن ملجم ملعون که  وقتی او را به عنوان اسیر گرفتند حضرت علی به فرزندان خود وصیت کردند که اگر من از این ضربت زنده بمانم خودم جزای او را خواهم داد و گرنه اگر خواستید قصاص کنید فقط یک ضربه به و بزنید و تا قبل از قصاص با او به نرمی ولطافت رفتار کنید معنی بیت به غیر از حضرت علی چه کسی می تواند به پسر خود بگوید که با قاتل من به  خوبی و مهربانی برخورد کنید بیت ششم به جز از علی که آرد پسری ابو العجایب  که علم کند به عالم شهدای کربال را؟  مصرع دوم اشاره دارد به کربالی حسینی آنجا که حضرت حسین با 72تن از  یاران خود به دست سپاهیان یزید به شهادت و هدف از قیامشان اعتالی دین اسالم بود معنی بیت به غیر از حضرت علی چه کسی پسری با شکوه دارد که پرچم شهدای کربال را  بر روی زمین بر پا کند بیت هفتم چو به دوست عهد بندد ز میان پاک بازان چو علی که می تواند که به سر برد وفا را؟ ‏ ‏ »توضیحات:پاک بازان«کسی که جان خود را در راه خدا باخته ‏ دوست :حضرت محمد  معنی بیت:وقتی انسان های کامل و عارف با هم پیمان علی می تواند به پیمان خود وفا کند می بندند چه کسی مانند حضرت  بیت هشتم نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت  متحیرم چه نامم شه ملک ال فتی را  توضیحات «:این بیت اشاره دارد به جنگ احد که حضرت علی پهلوانان کفار را  شکست داد درآن موقع ندایی از آسمان به گوش میرسید که می گفت«:ال فتی اال علی ال سیف اال ذوالفقار»هیچ جوانی مثل حضرت علی نیست و هیچ شمشیری مثل »شمشیر وی معنی بیت من نه می توانم او را خدا بخوانم و نه میتوانم او را بشر بخوانم در شگفتم که  حضرت علی را به چه نامی بخوانم بیت نهم به دو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت  که ز کوی او غباری به من آر توتیا را  :توضیحات ‏ هله«آگاه باش»( شبه جمله )...نسیم رحمت«اضافه ی تشبیهی به معنی اینکه رحمت  »خدا مانند نسیمی فراگیر است توتیا«توتیا یک ماده ای است که باعث روشنایی است و مرهمی برای درد چشم است  معنی بیت من از دو چشم خود خون جاری می کنم آگاه باش ای باد خنک که از خاک مرقد  حضرت علی برای درد چشمانم غباری بیاوری بیت دهم به امید آنکه شاید برسد به خاک پایت  چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبا را  توضیحات:صبا«بادی است که از طرف شمال شرق می وزد بادی است خنک  مالیم که ضد آن باد دبور (گرم و سوزان)می باشد.باد صبا در ادبیات فارسی نماد پیک و قاصد بین عاشق و معشوق است معنی بیت به امید آن روزی که بتوانم بر خا کت بوسه بزنم از طریق باد صبا همیشه پیام  های سوزناک و درد دل خود را برای تو می فرستادم بیت یازدهم چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان  که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را  :توضیحات ‏ قضای گردان«کسی که سرنوشت را تغییر می دهد»...آفت قضا«پیش آمدهای ناگوار  »...و بد پیامبر اسالم می فرماید «:الدعا ُء َی ُر ُّد القضاء»یعنی«دعا سرنوشت و قضا و قدر را  ».تغییر می دهد معنی بیت ای حضرت علی تو تغییر دهنده ی سرنوشتی به حق دعای مستمندان پیش آمدهای  .ناگوار و بد را از ما دور کن بیت دوازدهم چه زنم چو نای هر دم ز نوای شوق او دم؟  که لسان غیب خوش تر بنوازد این نوا را  توضیحات:نای«آلت موسقی است که در عربی به آن مزما می گویند و همیشه  آواز سوزناک دارد و درد دل عاشق که از معشوق محجور افتاده بیان می »کند»...لسان غیب«زبان غیب گو منظور حافظ شیرازی معنی بیت چرا من باید ناله های سوزناک و غمگینانه سر دهم در حالی که شوق وصال او را  دارم.حافظ شیرازی این حرف مرا بهتر بیان می کند بیت سیزدهم همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی  به پیام آشنایی بنوازد آشنا را  توضیحات:در این بیت صنعت تضمین به کار رفته شده است«.تضمین:اگر شاعر  یا نویسنده ای آیه ای از قرآن یا حدیثی از بزرگان یا نوشته ای از یک نویسنده یا عین مطلبی از شاعر یا نویسنده ای دیگر در اثر خود بیاورد صنعت تضمین نامیده می »شود»...پیام آشنایی«پیامی از حضرت علی»...آشنا«شاعر معنی بیت من همیشه در این آرزو هستم که نسیم صبحگاهی پیامی از حضرت علی برای من  شاعر بیاورد بیت چهاردهم ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب  غم دل به دوست گفتن چه خوش است شهریارا  »توضیحات :مرغ یا حق«کوکو.جغد  :معنی بیت  .از آواز مرغ حق بشنو که در دل شب می گوید غم دل را باید به دوست گفت  تلمیح تلمیح در لغت یعنی به گوشه ی چشم نگاه کردن و در اصطالح یعنی وقتی شاعر  یا نویسنده ای به داستان یا حکایت یا واقعه یا ضرب المثلی معروف اشاره کند از صنعت تلمیح استفاده کرده است به عنوان مثال :مهر او بال نشینان را کشتی نوح است  خودآزمایی ک مونه س جع در مناجاتخواجه عبدهللا ب یابید 1 .ـ ی ن .الهی،عذر ما را بپذیر،ر عیب های ما مگیر ‏ چیست ؟ ـ در عبارت«ب ر ک شته هایما جز»...مقصود از «ک شته ها» اعما لخوبو 2 ب د ما ـ ب یتپ نجم ش ع ر همایرحمتب ه چه موضوعیاشاره دارد؟ جوانمردیو ب خشش 3 حضرتعلی ـ ش اعر در ک دام ب یتن اتوانیخود را از وصفعلیب یانمیک ند؟ ب یتهشتم  4 ادامه ی خودآزمایی ـ در ب یتس یزدهم مقصود از پ یام آشنا و آشنا چیست؟ 5 پیام آشنا :حضرت علی آشنا:شاعر  .ـ ن مونه ایدیگر از ت لمیح را ک ه ق بال خوانده اید،ب یانک نید 6 برو ای گدای مسکین در خانه ی علی زن  که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را 