درمان های غیر استروژنی در یائسگی

صفحه 1:
: ت انها يالسكى: منوقف شدن فعاليت تخمدان, درمان کلاسیک یانسگی: ‎Le‏ ‏استروژن با یا بدون همراهی پروز # کلسیم و ويتامين © 

صفحه 2:
درمان‌های غیر استروژنی پروژستین‌ها کلسیتونین | آندروژن‌ها "_ فلوراید ‎odes |‏ | مشتقات پاراتورمون | تنظیم‌کننده‌های انتخابی ‏ " استاتین‌ها گیرنده‌های استروژنی | تیازیدها | مکمل‌های کلسیم 7 تغيبر الگوی زندگی ويتامين 2 "_درمان‌های انتخابی گر ‎٠‏ بيس فسفوناتها گرفتگی ‎ 

صفحه 3:
پروژستین‌ها 7 7" هدف از تجویز این داروها؛ ممانعث از هایهرپلازی آندومتر درمان به دو صورت دوره ای و مداوم می باشد درمان دوره‌ای ماهانه ۱۵ روز ۵ میلی گرم مدروکسی پروژسترون استات 4 ۷ ميلى كرم نوراتيندرون ‎١ >‏ میلی گرم نور اتيندرون استات > ۲۰۰ میلی گرم پروژسترون میکرونیزه ‎gh» ©‏ مداوم. روزانه و نصف مقادیر فوق تجویز می‌شود 

صفحه 4:
در زنانی که هیستترکنومی شده‌اند جز در موارد زیر مصرف همزمان پروژسترون الزامی ندارد کسانی که به علت آندومتریوز هیسترکتومی شده‌اند و لاجرم با مصرف استروژن بلامنازع در معرض خطر ایجاد آدنوکارسینوم در نقاط آندومتریوتیک هستند. _زنانی که هیسترکتومی سوپراسرویکال شده‌اند. 4 زنانی که آدنوکارسینوم آندومتر داشته‌اند. © زنانى که قبلا مبتلا به تومور آندومتریوئید تخمدان بوده‌اند. 

صفحه 5:
آندروژن‌ها 1 کمپود آندروزن در زنان (۸0۲۵68 ع(هصصع۴ ‎(Deficiency=FAI‏ با علایمی چون خستگی‌پذیری» احساس ناخوشیی اختلال عملکرد و فقدان تمایل جنسی» پوکی استخوان» نازکی و کم‌پشت شدن موهای شرمگاهی» سردرد؛ و میگرن خود را نشان می‌دهد " به شرط بررسی سایر علل موجد این علایم و به شرط بر طرف نشسدن آنها با تجویز استروژن کافی» ممکن است ‎ayes‏ آندروزن در این زنان به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار كيرد و مؤثر باشد 

صفحه 6:
تیبولون 1 این دارو مشتقی از پروزسترون‌های ۱۹- نور نستوسترونی است که قابل تبدیل به متابولیت‌هایی با اثرات استروژنی» آندروژنی و پروزسترونی است تبدیل تیبولون به متابولیت‌هاه عمدتا در کبد و روده رخ می‌دهد و اختلال كار كليه تأثير جندانى بر آن ندارد علاوه بر این تأثیر متابولیت‌ها بر سیستم سیتوکروم 1-450 ناچیز است تیبولون با دوز روزانه ۲۵/۱ میلی گرم برای پیش‌گیری از پوکی استخوان و با دوز ۵/۲ میلی گرم در روز موجب افزايس تراگم گردن استخوان ران می‌شود 

صفحه 7:
تییولون ‎٠‏ اذر تیبولون بر الگوی چربی‌های خون LOD > sais yey © ,۱۰7 کاهش در کلسترول کلی أ ,ز۲۰ کاهش توی‌گلیسیرید LOD jit ‏عدم‎ ‎HDL (ols‏ از نظر آماری فاقد اهمیت است و تیبولون تأثیری در خطر بروز بیماری‌های عروق کرونر ندارد ‎a ‎ ‎ 

صفحه 8:
تییولون ‎٠‏ تيبولون و متابوليتهاى أن در بستان و الدومتر موجب صهار آنزيم سولفاتاز و اثرات ضد استروزنى مى سوند و بر خلاف استروزن و پروزسترون باعث افزايشس تراكم يستانها نمی‌گردد | میزان بروز بدخیمی پستان در مقایسه با دارونما از ادزش آماری برخوردار نبوده است ‎٠‏ عوارض موجب عدم همکاری درمانی # کم‌خوابی ‎asi &‏ 4 فیبروم رحم # آپاتی 

صفحه 9:
تنضلیم‌کننده‌هاور انتخابی گیرنده‌های استروژنی " از این گروه داروهاء می‌توان به رالوکسی‌فن و تاموکسی‌فن اساره نمود 1 .را الوكسىفن تنها دارویی از این خانواده است که استفاده از أن براى بيش كيرى از يوكى استخوان در زنان يائسه مجاز می‌باشد و دوز درمانی أن +1 ميلى كرم در روز است 0 استفاده از رالوكسىفن با كاهثس قابل ملاحظهه هاى ستون مهره‌ها همراه بوده ولی لير جندانى بر شکستگی‌های لگنی نداشته است | خطر بدخیمی‌های با گیرنده‌ی استروژنی مثبت در پستان تا 5 افت نشان می‌دهد. میزان کاهش کل بدخیمی‌های مهاجم پستان حدود ۸۷۲ تخمین زده مي‌شود ؛ با این حال در تومورهای فاقد گیرنده‌ی استروزنی تأثیری ندارد. این دارو موجب افزایش تراکم یا درد پستان نمی‌شود 

صفحه 10:
تنظظیم‌کننده‌هاور انتخابی گیرنده‌های استروژنی ‎٠" 0‏ رالوکسی‌فن برخلاف تاموکسی‌فن, موجب افزایش ضخامت اندومتر ذم ىكردد. ميزان بروز كانسر أندومتر در مصرف كنندكان رالوكسىفن تفاوتى با كروه دارونما ندارد ‎oe‏ كليماكتريك مانند كر كرفتكي بود جنداني با اين ‏" دارو نشان نمی‌دهند و.حتی گاهی شسدیدتر نیز فل اتلوند ‏| عارضه‌ی جانبی مهم ‎eae ae‏ مان خطر ترومبوز وریدهای عمقی و آمبولی ریه ناشی از ‏۱ عمدتا در ۱-۲ سال اول مصرف دارو ممكن است رخ ۵ دهد ‎٠‏ عوارض جانبی که از اهمیت کمتر برخوردارند شامل گر گرفتگی گرفتگی عضلات پاء و ادم محیطی می‌باشد. ‏معمولا كر كرفتكى در عرض + مان يجبود مى يايد ‏" شواهدى دال بر افزایش خطر بیماری‌های عروق قلبی در مصرف‌کنندگان این دارو مشاهده نشده است ‎ 

صفحه 11:
متمل:سائ كلسي < در زنانى كه استروزن دريافت مىكنند, روزانه ‎٠١٠١‏ ميلى گرم و در سایر بیماران روزانه ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم مورد نیاز می‌باشد که به طور معمول حدود ۵۰۰ میلی گرم از این ۱ مقادیر از مواد غذایی تأمین می‌شوند "_ زناني که بیش از ۵۰۰ میلی گرم مکمل کلسیم در روز دريافت مى كنند, لازم است تا ۲ سال از نظر ميزان كلسيم و فسفر خون دنبال شوند. علت اين امر ايدست كه ممكن است هييرياراتيروئيديسم تحت بالينى آنان با مصرف اين ۱ میزان کلسیم آشکار شود | حداکثر جذب کلسیم در شرایطی است که هر دوز أن از ۰ میلی گرم بیشتر نبوده و با غذا مصرف شود. اين در حالی است که مصرف مقادیر بیشتر بدون همراهی با غذا خطر سنگ کلیه را مختصرا افزایش می‌دهد 

صفحه 12:
متمل‌هایر کلسی ‎٠‏ از جمله انواع مکمل‌های کلسیم می‌توان به قرص‌های کربنات کلسیم لاکتات کلسیم. گلوکونات کلسیم و سیترات کلسیم اشاره نمود © سیترات کلسیم برای جذب شدن نیازی به اسید معده ندارد و این امرء آن را به انتخابی مناسب برای افراد مسن که دچار کاهش ترشح اسید معده می‌باشند» تبدیل می‌کند. لازم به ذكر است که انواع کلسیم حاصل از پودر استخوان و پوسته‌ی صدف به علت احتمال تجمع سرب در آنهاء ترجیحا مناسب مصرف نمی‌باشند 

صفحه 13:
ویتامین ۱ | مصرف روزانه 0۰ واحد وبتامین ظ در زنانی که به نازگی یانسه شده‌اند و روزانه ۸۰۰ واحد در زنان بالای ۷۰ سال بالاخص در ماه‌های زمستان توصیه می‌شود بهتر است دریافت تمام ۸۰۰ واحد بوسیله‌ی قرص‌های مولتی ویتامین نباشد چون دریافت مقادیر بیش از اندازه‌ی ویتامین ۸ و بالاخص رتینول با افزایش میزان شکستگی‌های لگن همراه بوده است 

صفحه 14:
بیس‌فسفونات‌ها ابن داروها با اتصال به قسمت معدنی استخوان و ممانعمت از فعالیت استئو کلاست‌ها موجب کاهش روند تحلیل استخوان و پیش‌گیری از پوکی استخوان می‌شوند. شروع درمان دارویی در اين موارد اندیکاسیون دارد: کسانی که سابقه‌ی شکستگی در ستون مهره‌ها یا لگن دارند. ۷ کسانی که 4.0 5 سبح و یک یا بیشتر عامل خطر برای شکستگی دارند. 4 کسانی که عامل خطر برای شکستگی ندارند ولی در آنها ‎D-ooore‏ ‏4 5 می‌باشد. # در کسانی که 0 5 «بسجب باشد نیز اين بررسی‌ها ضروری می‌باشند > در كليدى اين موارد لازم است علل ثانویه‌ی استئوپوروز نیز مورد بررسی قرار گیرند 

صفحه 15:
بيس« فسفونات ها انواع خوراكى اتیدرونات باید به طور متناوب و همراه با كلسيم مصرف شود أ» آلندرونات یا فوزاماکس پر مصرف‌ترین عضو این خانواده برای مقاصد پیش گیری و درماناست. برای پیشن‌گیری از * میلی گرم در روز يا ۳۵ میلی گرم در هفته به صورت تک دوز و برای درمان از دو برابر این مقادیر استفاده می‌شود. برای جذب کافی لازم است دارو را نیم ساعت قبل از غذا با معده‌ی خالی و همراه با حداقل یک لیوان آب مصرف نمود و پس از مصرف آن تا یک ساعت نباید دراز کشید. ریزه‌درونات نیز عضو دیگری از این گروه است که با دوز ۵ میلی گرم روزانه یا ۳۵ میلی گرم در هفته به صورت تک دوز قابل مصرف می‌باشد و اثر بخشی هر دوی این روش‌ها به یکسان است. پس از سه سال مصرف ریزه‌درونات اثرات آن تا ۷ سال تداوم می‌یابد # _پامیدرونات 

صفحه 16:
بیس‌فسفونات‌ها " محصولات تزریقی "#_پامیدرونات (۱۵۰ میلی گرم در روز به صورت خوراکی یا ۳۰ میلی گرم هر ۳ ماه به صورت تزريق داخل وریدی) © ایباندرونات (۱-۲ میلی گرم هر سه ماه تزریق وریدی یا ۲۵ میلی گرم روزانه و یا ۱۵۰ میلی گرم هفتگی به صورت خوراکی) © زوله‌درونیک اسید قویترین بیس فسفونات موجود است که در حال حاضر استفاده از آن برای هیپرکلسمی ناشی از بدخیمی‌ها تأیید شده است. با این حال در مورد استئوپوروز ناشسی از ياسكى: در حال گذراندن مرحله‌ی سوم مطالعات می‌باشد. تزریق وریدی ۵ میلی گرم زوله درنیک اسید در سال قابل مقایسه با خوردن هفته‌ای ۷۰ میلی گرم آلندرونات می‌باشد 

صفحه 17:
بيس« فسفونات ها " عوارض جانبی بیس‌فسفوناث‌ها 4 عوارض گوارشی مانند ازوفاژیت اروزیوه تهوعء سوء هاضمه» اسهال و ‎Suge‏ © نشانگان شبه انفلوانزا به خصوص در مصرف داخل وریدی مشاهده شده است > نسل اول بیس‌فسفونات‌ها مانند اتیدرونات با مصرف مداوم و با مقادیر بالا موجب افزایش احتمال شکستگی استخوانی به علت عدم رسوب مواد معدنی در استخوان می‌شوند 4 از جمله عوارض نادر محصولات وریدی؛ می‌توان به استئونکروز استخوان آرواره و التهابات چشمی از جمله اسکلریت يووئيت» و کونژونکتیویت اشاره نمود 

صفحه 18:
كلسيتونين 3 كلسيتونين مشستق از ماهى آزاد با دوز ‎7٠٠‏ واحد در روز به صورت تزریقی یا اسپری بینی در دسترس می‌باشد این دارو موجب افزایش تراکم استخوانی در ستون مهره‌ها به میزان کمتر از استروژن بيس فسفوناتها و تنظیم‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژنی می‌شود. 0 کلسیتونین در میزان شکستگی استخوان لگن تأثیری ندارد و براى مؤثر بودن آن در ستون مهرههاء وجود مقادير كافى كلسيم و ويتامين 2 ضرورى است 

صفحه 19:
فلوراید | در بیمارانی که پوکی استخوان ثابت شده دارنده می‌توان به مقدار ۲۵ میلی گرم دو بار در روز به مدت 5 سال از اين دارو استفاده نمود 1 يس از هر یک سال مصرف لازم است ۲ ماه وقفه در مصرف آن اعمال شود | مصرف همزمان مکملیهای کلسیم نیز ضروری می‌بانشید 

صفحه 20:
usagi ‏مشتقات‎ تری‌پاراتاید یا فورته‌او به شکل آمپول‌های ۷۵۰ میکروگرم در ۳ میلی لیتر که به صورت تزریق زیرجلدی روزانه تجویز می‌شوده در دسترس می‌باشد © این دارو به صورت قلم‌های حاوی ۳/۳ میلی لیتر درو که ۳ میلی لیتر (معادل ۷۵۰ میکرو گرم) از آن قابل استفاده است. در بازار موجود می‌باشد و میزان مصرف آن ۲۰ میکرو گرم (معادل 4۰۰ واحد) در روز است که به صورت زیرجلدی به مدت حداکثر ۱۸-۲2 ماه قابل استفاده است موارد استفاده از اين دارو در کسانی است که خطر شکستگی در آنها ‎T-score < -2.1 9 0292 Yb jaw‏ دارنده به خصوص اگر ‏نشانگرهای سوخت و ساز استخوانی در آنها پایین باشد ‏پاراتورمون در صورتی که به طور مداوم بر استخوان اثر کنده موجب ‏کاتاپولیسم و فعالیت استئوکلاست‌ها و اگر به طور متناوب اثر نماید ‏موجب آنابولیسم و استخوان‌سازی می‌شود 

صفحه 21:
usagi ‏مشتقات‎ عوارض تری‌پاراناید شامل سردرد پرفشاری خون؛ هیپرکلسمی خفیف. هیپرکلسیوری, آنزین صدری, آستنی» يبوست» تهوع؛ افسردگی» گیجی. سرگیجه. سنکوپ و درد گردن می‌باشد | اين دارو ممکن است خطر ابتلا به استنوسارکوم را افزایش دهد و در بیمارانی که در معرض خطر بالای استئوسارکوم هستند» منع مصرف دارد 4 افراد دچار بیماری پاژه‌ی استخوانی أ کسانی که دچار افزایش میزان آلکالن فسفاتاز با علت نامعلوم هستند 4 کسانی که سابقه رادیوتراپی سیستم اسکلتی دارند 

صفحه 22:
استاتین‌ها ‎q‏ به نظر می‌رسد این گروه از داروهاء خطر شکستگی؛ مشکلات قلبی - عروقی و نیز دمانس را کمتر می‌کنند ‎ ‎ 

صفحه 23:
تیازیدها " درزنانی که به علت فشار خون بالا از این داروها استفاده می‌کنند» به علت ممانعت از دفع کلسیم از ادرار و ایجاد تعادل مثبت کلسیم خطر شکستگی کم شده و این اثر در همراهی با استروژن بارزتر می‌گردد 

صفحه 24:
هورمون رشد | هورمون رشد بازسازی استخوان را تحریک می‌کند اما بر تراکم نهایی استخوان‌ها تأثیری ندارد و قیمت آن نیز بسیار بالا می‌باشد 

صفحه 25:
تخیر شیوه‌ی زندگی ‎٠‏ ورزش‌های همراه با تحمل وزن (مثل بالا رفتن از پله یا کوهنوردی) می‌توانند در کاهش خطر سکستگی و بهبود وضعیت قلبی - عروقی مژثر باشند ولی راه رفتن یا حتی دویدن آرام تأثیر چندانی در این زمینه ندارد ‎A‏ ورزش‌های مقاومتی مانع تحلیل رفتن توده‌ی عضلانی می‌شوند ‏1 ورزش‌های تعادلی به کاهش خطرات ناشی از سقوط کمک می‌نمایند ‎٠‏ ورزش‌های کگل و تمرینات عضلات کف لگن در درمان بی‌اختیاری ادراری ناشی از استرس کمک می‌کنند 

صفحه 26:
تخییر شیوه‌ی زندگی 0 تغيبر رزيم غذابى» تعديل وضعيت اجنماعی» 9 مشاوره‌های روانشناسی برای تطابق بهتر فرد با تغیبرات ناشی از یائسگی می‌توانند کمک‌کننده باشند علاوه بر اين» اجتناب از مصرف سيكار و الكل (كه باعث افزايش خطر يوكى استخوان مى شوند)» مراقبت و كنترل مناسب بيمارىهاى زمينداى؛ و كاهس عوامل استر سزاى محیطی تا حد امکان» می‌توانند مفید واقع شوند 

صفحه 27:
درمان‌های انتخابی گر گرفتگی ‎٠‏ این درمانها عبارتند از © كلونيدين © بروموكريبتين # نالوکسان © پلرگال © ورالی‌پراید © ويتامين © © ايزوفلاوونها © _مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین أ كابابنتين ‎ 

صفحه 28:
درمان‌های گر گرفتگی ‎٠‏ درمان انتخابی گر گرفتگی؛ هورمون‌درمانی با پا بدون آندروژن است. ‏كلونيدين؛ بروموكريبتين, و نالوکسان با مقادیر بالا و لاجرم عوارض جانبی فراوان ممکن است تا حدودی در رفع گر گرفتگی مزثر باشند. ‎JEL |‏ (بلادونا - ارگوتامین - فنوباربیتال) در کوتاه‌مدت ‏میتواند کمی موثر باشد لیکن در درازمدت فرقی با دارونما ‏ندارد. ‏ورالی‌پراید آنتاگونیست دوپامین در هیپوتالاموس است و ‏عوارضی چون احتمال افزایش پرولاکتین ماستودینی» ‏گالاکتورهه افسردگی واکنشی, و عوارض خارج هرمی را به ‏همراه دارد ‎rif 

صفحه 29:
درمان‌های گر گرفتگی 1 پروزسترون‌ها شامل مدروکسی پروزسترون استات (۲۰- ۰ میلی گرم خوراکی در روز یا ۱۵۰ میلی گرم تزریق عضلانی هر سه ماه) و مکاک (۲۰ میلی گرم خوراکی دو بار در روز) می‌باشد ویتامین 800 "3 میلی گرم در روز از دارونما کمی موثرتر است ایزوفلاوون‌ها مثل پروتئین سویا در مقایسه با دارونما اثر اندکی نشان داده‌اند. 

صفحه 30:
درمان‌های گر گرفتگی " ]۵551 مثلف لوکستید|۲۰ میلی‌گرم‌در روز) و پاروکستین[۲۰ میلی‌گرم‌در روز) و ینالفاکسینسولی‌گر كرفتكئناشواز تاموكسرف سيار مؤثرند يزور حللى لمستكه در لميزبوع از كر كرفتكى هورمورهيملنىت أ ثير کرد " ترازودون (۷۵ میلی گرم روزانه) میرتازاپین (۳۰ میلی گرم روزانه) ضد صرع‌ها و گاباپنتین نیز در کنترل علایم وازوموتور ممکن اسث موثر باشند 

صفحه 31:
5 

يائسگي يائسگي :متوقف شدن فعاليت تخمدان‌ها درمان كالسيك يائسگي: استروژن با يا بدون همراهي پروژسترون كلسيم و ويتامين D درمان‌هاي غير استروژني ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ پروژستين‌ها آندروژن‌ها تيبولون تنظيم‌كننده‌هاي انتخابي گيرنده‌هاي استروژني مكمل‌هاي كلسيم ويتامين D بيس‌فسفونات‌ها ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ كلسيتونين فلورايد مشتقات پاراتورمون استاتين‌ها تيازيدها تغيير الگوي زندگي درمان‌هاي انتخابي گر گرفتگي پروژستين‌ها هدف از تجويز اين داروها ،ممانعت از هايپرپالزي آندومتر است. درمان به دو صورت دوره اي و مداوم مي باشد درمان دوره‌اي ماهانه 15روز ◄ 5ميلي گرم مدروكسي پروژسترون استات ◄ 7/0ميلي گرم نوراتيندرون ◄ 1ميلي گرم نور اتيندرون استات ◄ 200ميلي گرم پروژسترون ميكرونيزه درمان مداوم ،روزانه و نصف مقادير فوق تجويز مي‌شود پروژستين‌ها در زناني كه هيستركتومي شده‌اند ،جز در موارد زير مصرف همزمان پروژسترون الزامي ندارد ‏ ‏ ‏ ‏ كساني كه به علت آندومتريوز هيستركتومي شده‌اند و الجرم با مصرف استروژن بالمنازع در معرض خطر ايجاد آدنوكارسينوم در نقاط آندومتريوتيك هستند. زناني كه هيستركتومي سوپراسرويكال شده‌اند. زناني كه آدنوكارسينوم آندومتر داشته‌اند. زناني كه قبال مبتال به تومور آندومتريوئيد تخمدان بوده‌اند. آندروژن‌ها كمبود آندروژن در زنان (Female Androgen )Deficiency=FAIبا عاليمي چون خستگي‌پذيري، احساس ناخوشي ،اختالل عملكرد و فقدان تمايل جنسي، پوكي استخوان ،نازكي و كم‌پشت شدن موهاي شرمگاهي، سردرد ،و ميگرن خود را نشان مي‌دهد به شرط بررسي ساير علل موجد اين عاليم ،و به شرط بر طرف نشدن آنها با تجويز استروژن كافي ،ممكن است تجويز آندروژن در اين زنان به عنوان يك گزينه درماني مد نظر قرار گيرد و مؤثر باشد تيبولون اين دارو مشتقي از پروژسترون‌هاي -19نور تستوستروني است كه قابل تبديل به متابوليت‌هايي با اثرات استروژني، آندروژني و پروژستروني است تبديل تيبولون به متابوليت‌ها ،عمدتا در كبد و روده رخ مي‌دهد و اختالل كار كليه تأثير چنداني بر آن ندارد .عالوه بر اين ،تأثير متابوليت‌ها بر سيستم سيتوكروم P-450ناچيز است تيبولون با دوز روزانه 25/1ميلي گرم براي پيش‌گيري از پوكي استخوان و با دوز 5/2ميلي گرم در روز موجب افزايش تراكم گردن استخوان ران مي‌شود تيبولون اثر تيبولون بر الگوي چربي‌هاي خون ‏ ‏ ‏ ‏ 20%كاهش در HDL 10%كاهش در كلسترول كلي 20%كاهش تري‌گليسيريد عدم تغيير LDL كاهش HDLاز نظر آماري فاقد اهميت است و تيبولون تأثيري در خطر بروز بيماري‌هاي عروق كرونر ندارد تيبولون تيبولون و متابوليت‌هاي آن در پستان و آندومتر موجب مهار آنزيم سولفاتاز و اثرات ضد استروژني مي‌شوند و بر خالف استروژن و پروژسترون ،باعث افزايش تراكم پستان‌ها نمي‌گردد ميزان بروز بدخيمي پستان در مقايسه با دارونما از ارزش آماري برخوردار نبوده است عوارض موجب عدم همكاري درماني ‏ ‏ ‏ ‏ كم‌خوابي آكنه فيبروم رحم آپاتي تنظيم‌كننده‌هاي انتخابي گيرنده‌هاي استروژني ‏ ‏ ‏ ‏ از اين گروه داروها ،مي‌توان به رالوكسي‌فن و تاموكسي‌فن اشاره نمود رالوكسي‌فن تنها دارويي از اين خانواده است كه استفاده از آن براي پيش‌گيري از پوكي استخوان در زنان يائسه مجاز مي‌باشد و دوز درماني آن 60ميلي گرم در روز است استفاده از رالوكسي‌فن با كاهش قابل مالحظه‌ي خطر شكستگي‌هاي ستون مهره‌ها همراه بوده ولي تأثير چنداني بر شكستگي‌هاي لگني نداشته‌است خطر بدخيمي‌هاي با گيرنده‌ي استروژني مثبت در پستان تا %84افت نشان مي‌دهد .ميزان كاهش كل بدخيمي‌هاي مهاجم پستان حدود %72تخمين زده مي‌شود ،با اين حال در تومورهاي فاقد گيرنده‌ي استروژني تأثيري ندارد .اين دارو موجب افزايش تراكم يا درد پستان نمي‌شود تنظيم‌كننده‌هاي انتخابي گيرنده‌هاي استروژني ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ رالوكسي‌فن برخالف تاموكسي‌فن ،موجب افزايش ضخامت آندومتر نمي‌گردد .ميزان بروز كانسر آندومتر در مصرف‌كنندگان رالوكسي‌فن تفاوتي با گروه دارونما ندارد عاليم كليماكتريك مانند گر گرفتگي بهبود چنداني با اين دارو نشان نمي‌دهند و حتي گاهي شديدتر نيز مي‌شوند عارضه‌ي جانبي مهم :افزايش در حدود سه برابر در ميزان خطر ترومبوز وريدهاي عمقي و آمبولي ريه ناشي از آن كه عمدتا در 1-2سال اول مصرف دارو ممكن است رخ دهد عوارض جانبي كه از اهميت كمتر برخوردارند شامل گر گرفتگي ،گرفتگي عضالت پا ،و ادم محيطي مي‌باشد. معموال گر گرفتگي در عرض 6ماه بهبود مي‌يابد شواهدي دال بر افزايش خطر بيماري‌هاي عروق قلبي در مصرف‌كنندگان اين دارو مشاهده نشده است مكمل‌هاي كلسيم در زناني كه استروژن دريافت مي‌كنند ،روزانه 1000ميلي گرم و در ساير بيماران روزانه 1500ميلي گرم كلسيم مورد نياز مي‌باشد كه به طور معمول حدود 500ميلي گرم از اين مقادير از مواد غذايي تأمين مي‌شوند زناني كه بيش از 500ميلي گرم مكمل كلسيم در روز دريافت مي‌كنند ،الزم است تا 2سال از نظر ميزان كلسيم و فسفر خون دنبال شوند .علت اين امر اينست كه ممكن است هيپرپاراتيروئيديسم تحت باليني آنان با مصرف اين ميزان كلسيم آشكار شود حداكثر جذب كلسيم در شرايطي است كه هر دوز آن از 500ميلي گرم بيشتر نبوده و با غذا مصرف شود .اين در حالي است كه مصرف مقادير بيشتر بدون همراهي با غذا، خطر سنگ كليه را مختصرا افزايش مي‌دهد مكمل‌هاي كلسيم از جمله انواع مكمل‌هاي كلسيم مي‌توان به قرص‌هاي كربنات كلسيم ،الكتات كلسيم ،گلوكونات كلسيم و سيترات كلسيم اشاره نمود سيترات كلسيم براي جذب شدن نيازي به اسيد معده ندارد و اين امر ،آن را به انتخابي مناسب براي افراد مسن كه دچار كاهش ترشح اسيد معده مي‌باشند ،تبديل مي‌كند. الزم به ذكر است كه انواع كلسيم حاصل از پودر استخوان و پوسته‌ي صدف به علت احتمال تجمع سرب در آنها، ترجيحا مناسب مصرف نمي‌باشند ويتامين D مصرف روزانه 400واحد ويتامين Dدر زناني كه به تازگي يائسه شده‌اند ،و روزانه 800واحد در زنان باالي 70سال باالخص در ماه‌هاي زمستان توصيه مي‌شود بهتر است دريافت تمام 800واحد بوسيله‌ي قرص‌هاي مولتي ويتامين نباشد چون دريافت مقادير بيش از اندازه‌ي ويتامين Aو باالخص رتينول با افزايش ميزان شكستگي‌هاي لگن همراه بوده است بيس‌فسفونات‌ها اين داروها با اتصال به قسمت معدني استخوان و ممانعت از فعاليت استئوكالست‌ها موجب كاهش روند تحليل استخوان و پيش‌گيري از پوكي استخوان مي‌شوند .شروع درمان دارويي در اين موارد انديكاسيون دارد: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ كساني كه سابقه‌ي شكستگي در ستون مهره‌ها يا لگن دارند. كساني كه T-score ≤ -1.5و يك يا بيشتر عامل خطر براي شكستگي دارند. كساني كه عامل خطر براي شكستگي ندارند ولي در آنها T-score ≤ -2مي‌باشد. در كساني كه Z-score ≤ -2باشد نيز اين بررسي‌ها ضروري مي‌باشند در كليه‌ي اين موارد الزم است علل ثانويه‌ي استئوپوروز نيز مورد بررسي قرار گيرند بيس‌فسفونات‌ها انواع خوراكي ‏ ‏ ‏ ‏ اتيدرونات بايد به طور متناوب و همراه با كلسيم مصرف شود آلندرونات يا فوزاماكس پر مصرف‌ترين عضو اين خانواده براي مقاصد پيش‌گيري و درمان است .براي پيش‌گيري از 5ميلي گرم در روز يا 35ميلي گرم در هفته به صورت تك دوز و براي درمان از دو برابر اين مقادير استفاده مي‌شود .براي جذب كافي الزم است دارو را نيم ساعت قبل از غذا با معده‌ي خالي و همراه با حداقل يك ليوان آب مصرف نمود و پس از مصرف آن تا يك ساعت نبايد دراز كشيد. ريزه‌درونات نيز عضو ديگري از اين گروه است كه با دوز 5ميلي گرم روزانه يا 35ميلي گرم در هفته به صورت تك دوز قابل مصرف مي‌باشد و اثر بخشي هر دوي اين روش‌ها به يكسان است .پس از سه سال مصرف ريزه‌درونات اثرات آن تا 7سال تداوم مي‌يابد پاميدرونات بيس‌فسفونات‌ها محصوالت تزريقي پاميدرونات ( 150ميلي گرم در روز به صورت خوراكي يا 30ميلي گرم هر 3ماه به صورت تزريق داخل وريدي) ايباندرونات ( 1-2ميلي گرم هر سه ماه تزريق وريدي یا 25میلی گرم روزانه و یا 150میلی گرم هفتگی به صورت خوراکی) زوله‌درونيك اسيد قويترين بيس‌فسفونات موجود است كه در حال حاضر ،استفاده از آن براي هيپركلسمي ناشي از بدخيمي‌ها تأييد شده است .با اين حال در مورد استئوپوروز ناشي از يائسگي ،در حال گذراندن مرحله‌ي سوم مطالعات مي‌باشد .تزريق وريدي 5ميلي گرم زوله‌درنيك اسيد در سال قابل مقايسه با خوردن هفته‌اي 70ميلي گرم آلندرونات مي‌باشد بيس‌فسفونات‌ها عوارض جانبي بيس‌فسفونات‌ها ‏ ‏ ‏ ‏ عوارض گوارشي مانند ازوفاژيت اروزيو ،تهوع ،سوء هاضمه ،اسهال و يبوست نشانگان شبه انفلوانزا به خصوص در مصرف داخل وريدي مشاهده شده است نسل اول بيس‌فسفونات‌ها مانند اتيدرونات با مصرف مداوم و با مقادير باال موجب افزايش احتمال شكستگي استخواني به علت عدم رسوب مواد معدني در استخوان مي‌شوند از جمله عوارض نادر محصوالت وريدي ،مي‌توان به استئونكروز استخوان آرواره و التهابات چشمي از جمله اسكلريت ،يووئيت ،و كونژونكتيويت اشاره نمود كلسيتونين كلسيتونين مشتق از ماهي آزاد با دوز 200واحد در روز به صورت تزريقي يا اسپري بيني در دسترس مي‌باشد اين دارو موجب افزايش تراكم استخواني در ستون مهره‌ها به ميزان كمتر از استروژن ،بيس‌فسفونات‌ها و تنظيم‌كننده‌هاي انتخابي گيرنده‌هاي استروژني مي‌شود. كلسيتونين در ميزان شكستگي استخوان لگن تأثيري ندارد و براي مؤثر بودن آن در ستون مهره‌ها ،وجود مقادير كافي كلسيم و ويتامين Dضروري است فلورايد در بيماراني كه پوكي استخوان ثابت شده دارند ،مي‌توان به مقدار 25ميلي گرم دو بار در روز به مدت 4سال از اين دارو استفاده نمود پس از هر يك سال مصرف الزم است 2ماه وقفه در مصرف آن اعمال شود مصرف همزمان مكملهاي كلسيم نيز ضروري مي‌باشد مشتقات پاراتورمون ‏ تري‌پاراتايد يا فورته‌او به شكل آمپول‌هاي 750ميكروگرم در 3ميلي ليتر كه به صورت تزريق زير‌جلدي روزانه تجويز مي‌شود ،در دسترس مي‌باشد ‏ موارد استفاده از اين دارو در كساني است كه خطر شكستگي در آنها بسيار باال بوده و T-score < -2.1دارند ،به خصوص اگر نشانگرهاي سوخت و ساز استخواني در آنها پايين باشد پاراتورمون در صورتي كه به طور مداوم بر استخوان اثر كند ،موجب كاتابوليسم و فعاليت استئوكالست‌ها و اگر به طور متناوب اثر نمايد، موجب آنابوليسم و استخوان‌سازي مي‌شود ‏ اين دارو به صورت قلم‌هاي حاوي 3/3ميلي ليتر دارو كه 3ميلي ليتر (معادل 750ميكرو گرم) از آن قابل استفاده است ،در بازار موجود مي‌باشد و ميزان مصرف آن 20ميكرو گرم (معادل 400واحد) در روز است كه به صورت زيرجلدي به مدت حداکثر 18-24ماه قابل استفاده است مشتقات پاراتورمون عوارض تري‌پاراتايد شامل سردرد ،پرفشاري خون، هيپركلسمي خفيف ،هيپركلسيوري ،آنژين صدري ،آستني، يبوست ،تهوع ،افسردگي ،گيجي ،سرگيجه ،سنكوپ و درد گردن مي‌باشد اين دارو ممکن است خطر ابتال به استئوساركوم را افزايش دهد و در بيماراني كه در معرض خطر باالي استئوساركوم هستند ،منع مصرف دارد افراد دچار بيماري پاژه‌ي استخواني كساني كه دچار افزايش ميزان آلكالن فسفاتاز با علت نامعلوم هستند كساني كه سابقه راديوتراپي سيستم اسكلتي دارند استاتين‌ها به نظر مي‌رسد اين گروه از داروها ،خطر شكستگي، مشكالت قلبي – عروقي و نيز دمانس را كمتر مي‌كنند تيازيدها در زناني كه به علت فشار خون باال از اين داروها استفاده مي‌كنند ،به علت ممانعت از دفع كلسيم از ادرار و ايجاد تعادل مثبت كلسيم ،خطر شكستگي كم شده و اين اثر در همراهي با استروژن بارزتر مي‌گردد هورمون رشد هورمون رشد بازسازي استخوان را تحريك مي‌كند اما بر تراكم نهايي استخوان‌ها تأثيري ندارد و قيمت آن نيز بسيار باال مي‌باشد تغيير شيوه‌ي زندگي ‏ ‏ ‏ ‏ ورزش‌هاي همراه با تحمل وزن (مثل باال رفتن از پله يا كوهنوردي) مي‌توانند در كاهش خطر شكستگي و بهبود وضعيت قلبي – عروقي مؤثر باشند ولي راه رفتن يا حتي دويدن آرام تأثير چنداني در اين زمينه ندارد ورزش‌هاي مقاومتي مانع تحليل رفتن توده‌ي عضالني مي‌شوند ورزش‌هاي تعادلي به كاهش خطرات ناشي از سقوط كمك مي‌نمايند ورزش‌هاي كگل و تمرینات عضالت كف لگن در درمان بي‌اختياري ادراري ناشي از استرس كمك مي‌كنند تغيير شيوه‌ي زندگي تغيير رژيم غذايي ،تعديل وضعيت اجتماعي ،و مشاوره‌هاي روانشناسي براي تطابق بهتر فرد با تغييرات ناشي از يائسگي مي‌توانند كمك‌كننده باشند عالوه بر اين ،اجتناب از مصرف سيگار و الكل (كه باعث افزايش خطر پوكي استخوان مي‌شوند) ،مراقبت و كنترل مناسب بيماري‌هاي زمينه‌اي ،و كاهش عوامل استرس‌زاي محيطي تا حد امكان ،مي‌توانند مفيد واقع شوند درمان‌هاي انتخابي گر گرفتگي اين درمانها عبارتند از ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ كلونيدين بروموكريپتين نالوكسان بلرگال ورالي‌پرايد ويتامين E ايزوفالوون‌ها مهاركننده‌هاي انتخابي بازجذب سروتونين گاباپنتين درمان‌هاي گر گرفتگي ‏ ‏ ‏ ‏ درمان انتخابي گر گرفتگي ،هورمون‌درماني با يا بدون آندروژن است. كلونيدين ،بروموكريپتين ،و نالوكسان با مقادير باال و الجرم عوارض جانبي فراوان ممكن است تا حدودي در رفع گر گرفتگي مؤثر باشند. بلرگال (بالدونا – ارگوتامين – فنوباربيتال) در كوتاه‌مدت ميتواند كمي مؤثر باشد ليكن در درازمدت فرقي با دارونما ندارد. ورالي‌پرايد آنتاگونيست دوپامين در هيپوتاالموس است و عوارضي چون احتمال افزايش پروالكتين ،ماستوديني، گاالكتوره ،افسردگي واكنشي ،و عوارض خارج هرمي را به همراه دارد درمان‌هاي گر گرفتگي پروژسترون‌ها شامل مدروكسي پروژسترون استات (-20 10ميلي گرم خوراكي در روز يا 150ميلي گرم تزريق عضالني هر سه ماه) و مگاك ( 20ميلي گرم خوراكي دو بار در روز) مي‌باشد ويتامين E 800ميلي گرم در روز از دارونما كمي مؤثرتر است ايزوفالوون‌ها مثل پروتئين سويا در مقايسه با دارونما اثر اندكي نشان داده‌اند. درمان‌هاي گر گرفتگي ‏SSRI ها مثل فلوكستين ( 20ميلي گرم در روز) و پاروكستين ( 20ميلي گرم در روز) و ونالفاكسين براي گر گرفتگي ناشي از تاموكسي‌فن بسيار مؤثرند .اين در حالي است كه در اين نوع از گر گرفتگي ،هورمون‌درماني تأثير چنداني ندارد ترازودون ( 75ميلي گرم روزانه) ميرتازاپين ( 30ميلي گرم روزانه) ضد صرع‌ها و گاباپنتين نيز در كنترل عاليم وازوموتور ممكن است مؤثر باشند خسته نباشيد