صفحه 1:
صفحه 2:
۳
ی , چشم انداز به جهان خارج .
صفحه 3:
صفحه 4:
وظیفه اولیه:درایجادامکان دسترسی است.
وظلیف ثانویه:مقاومت. حفظ حریم خصوصی . ایمنی » عايق
بندی حرارتی » علیق بندی صوتی .آتشپادی,دورنگه داشتن
باد و باران
صفحه 5:
صفحه 6:
صفحه 7:
از روزگاران کهن معماران ایرانی
تلاش مىكردهاند كه دركادها
(بدخصوص درها) را به صورت
0 0
ee ecm erecta
می‌نهادند. کلاف‌کشی در کمرکشی .
ساختمان به‌خصوص در کشوری که
زلزله‌خیز است. کاری بسیار منطقی |
و لازم بوده است. 5
صفحه 8:
در بناهای عهد اسلامی در ابران هرجا در
۳
مستطيل ساده درآمده مكر در جند مو
Ted ل (۱
کار کششی داشته ]۳ ۹
کهن ترین دری که نا چند سال پیش
۱
Be oe aS SSS 0
سه در دیگر به امر ه
صفحه 9:
از سده‌های میانه هجری نمونه‌های زیبا و متعددی از در و پنجره‌های چوبی و فولادی وجود دارد که اغلب
آنها زینت‌بخش موزه‌های جهان هستند. در میان آنها در بقع سید ابوجعفر ابیض واقع در چابکسر. که در
قرن نهم بدست درودگری تهیجلنی ساخته شده. از نظر تناسب بی‌نظیر است. در خانه‌ها و باغ‌ها علاوه بر
درهای دولته. در یک لته نیز زیاد به‌چشم خورده است.
در دروازه‌ها و قلعه‌ها از جمله همان چهار در کهن یزد یک لته بوده است. درهای ورودی اناق‌ها و بقعه‌ها و
در و پنجره‌های مشبک. اغلب دولتظ متقارن بوده و سعی می‌شده است که لته‌ها زیاد بهن نباشند. تا
موقع باز شدن فضای اتاق را اشغال نکنند. و اغلب رویه بیرون باز می‌شده‌اند.به استثنای درهای ورودی
که رو به درون باز می‌شده‌اند.
صفحه 10:
صفحه 11:
درها و پنجره‌های دولته در هر طرف‌به سه قسمت تقسیم می‌شده است. در بالا و پایین قابی
چهارگوش و در میان قلبی مستطیل و عموی قرار داشت و در بوسیلهییک پاشنه. در چوب یا
سنگ یا آجری که در پشت چارچوب قرار داشته (پاشنه گرد) و شاخی که از کلاغپر (چوبی که
در بالای چارچوب قرار داشته) می‌گذاشته است. میگشته و به دیوار تکیه می‌داده است.
چارچوب دارای آستانه‌ای بلند بوده و در پشت لته‌های در کار گذاشته می‌شده؛ PE
پاشنه‌گردها و کلاغبرها نیز بدان چسبیده و پیوسته بوده است. قاب‌ها در درهای ورود. گاه با
خاتم و منبت' كاه با نقاش سادهیش می‌شده و د: ها مشبک بوده است.
13 نبت كارى و اشى و زسم ساذهيش. مى شده و در و ينجر بك بو
صفحه 12:
صفحه 13:
در دهه‌های آغازین قرن بیستم. دورانی که می‌توان از آن به‌عنوان دورط انتقال در معماری ایرانی یاد
کرده انواع عناصر و تزئینات ایرانی و فرنگی به گونه‌ای التقاطی به‌کار رفتند بسیاری از ترکیبات معماری
و رات ان دوران که امکان غنی شدن و ارتقای کیفی داشتند. در برابر موج مدرنیسم و در کنار آن»
لته و حوق فعالت‌های گروهی از سازندگان سنتی مسکن از میان رفت و نوعی ساده‌گرایی تهی از
00 العام کی دس تیف
دك اه انس
~
axe
aS
wan
صفحه 14:
9 که سلیقة لین گروه از سازندگان و برخی
تولید کنندگان مصالح ساختمانی بر معماری ایران تأثیری قلبل توجه و
غالباً ناخوشایند برجای نهاده است.
صفحه 15:
دماغه.
باهو
کش و میانکش
صفحه 16:
صفحه 17:
درهای سرمیاندرها و دروازه ها اغلب‌با کلون و تزه و شب بند و حلقه و
کیبه مجهزند و نوعی از آنها کسبا تخته ها و الوارهای باییک افقی ساخته
شده آند » در دو جا کلاف و بست بندی چوبی دارند . که با گلمیخهای زیبا
استوار شده است .
گاهی پاشنه از فلز (معمولاً فولاد) ساخته می شود نا مقاومت بیشتری
داشته باشد . علاوه بر اینها بر فراز درها . بخصوص در اماکن
زنجیرهایی می آویزند تا از ورود احشام پیش گیری کنند و همچنین برای
نگهداری بهتر لته ها گاهیبا زنجیرهای کوچکی باهوی در را به چارچوب
ae
صفحه 18:
صفحه 19:
صفحه 20:
صفحه 21:
۱) کار کردهای پنجره :
تأمین نور :
هر فضای ساخته شده , توسط عناصری مانند دیوار و سقف از فضای باز و طبیعی . متمایز و
جدا ی شود . حد و اندازه ی لین تملیز همیشه‌بهمیک مقدار نیست و از لین لحاظ می توان
فضاهای ساخته شده رابه سه گروه : ۱) فضاهای بسته ۲) فضاهای نیمه بسته و ۲) فضاهای
نیمه باز طبقه بندی کرد
فصاهای بسته انواع فضاهلیی هستند که از فضای باز کاملاً متملیز و جدا شده لند و تنها
یک ورودی به ساده ترین شکل یا یک چند روزن برای تأمین حدلقل نوربا لّن ها را با
فضای بیرون مرتبط می سازه . مثل فضاهای آب انبارهاء اصطبل هاء مطنج و ...
صفحه 22:
فضاهای نیمه بسته نوعی از فضاهلیی هستند که به طور متوسط یک جبهه از آن ها توسط
ردیفی از درهاء پنجره ها یا در - پنجره ها با فضای باز مرتبط هستند
فضای نیمه باز مانند ایوان ها و رواق ها فاقد پنجره هستند
صفحه 23:
تهویه :
هیچ فضای ساخته شده ای بدون
حجم و مقدار تهویه مورد نیاز برای
انوع ف فضاهای ساخته شده یکسان
+ بلکه به عوامل گوناگونی
cae دمای هوای محیط. مقدار
صفحه 24:
فراهم آوردن امکان بهره گیری از منظر ییا منظره ای مصنوع و طبیعی
واقع در بیرون فضاهای بسته را می توان به عنوان یکی دیگر از
کاربردهای مهم پنجره مورد توجه قرار داد.
رت ی
4
صفحه 25:
ع ۰
ين بنا :
ره. نقشى مهم در تزئين و زيباسازى
ايفا مى كرد به نحوى كه در در
ارى از انواع فضاهاى معمارى.
رت مهم ترين عامل در طراحى و
ن نماهاى درونى و بيرونى به كار مى
۰ به همین سیب » شکل انداز
میت و سازماندهی ّن در نعابا دقت
توجه قرار داشت . البته اندازه و
ل و موقعیت همگی‌به اقلیم و منظر
نس مصالح و نوع سازه بستگی
صفحه 26:
صفحه 27:
۲ انواع پنجره :
پنجره - در - پنجره - پنجره أرسى - روزن - نتباك - جامخانه .
پنجره ؛
معمول ترین نوع پنجره نوع دولته (دو لنگه) آن است . البته پنجره های کوچک را
سبه صورت میک لته نیز می ساخته اند. هر لته پنجره که غالبا روی پاشنه ای چوبی
حى چرخید .به قطعه هلیی تقسیم می شد که در بعضی موارد قسمتی از سطح
پایینی آن‌با صفه هلیی چوبی پوشیده می شد و تنها سطوح بالاتر آن شفاف بود.
لنگه های پنجره غالباّبه سمت درون فضای ساخته شده باز حی شد مگر در موارد
نادر که به قسمت بیرون گشوده می شد .
صفحه 28:
سب ول ۰
در - پنجره :
انواعی از پنجره ها بودند که‌به صورت همزمان کارکرد پنجره و در ورودی داشتندیا حتی اگر
به عنوان ورودی مورد استفاده قرار نمی گرفتند . از لحاظ اندازه و سایر خصوصیات کالبدی,
همانند انواعی از در -پنجره بودند که کارکرد ورودی نیز داشتند. در پنجره ها از لحاظ ویژگی
های کال 7 =
قسب
صفحه 29:
صفحه 30:
_1]ب!ميمببجيييع سس ||| أ ۲
ينجره ارسى :
پنجره ارسی نوعی پنجره چوبی مشبک است که
لنگه های آن به جای لین که بر روی پاشنه گرد
حرکت کند. در داخل یک چارچوب به سمت بالا
حرکت می کند. پنجره های ارسی عموملبه گونه ای
ساخته می شد که تمام سطح بیرونی یک اتاق را در
بر می گرفت . هر پنجره ارسی علاوه بر شبکه
تشکیل دهنده چارچوب . از دو سطح ثابت و متحرک
تشکیل می شد که سطح ثلبت کارکرد یک عنصر
جدا کننده مانند دبوار را نیز ایفا می کرد و از سطح
متحرک برای مشاهده بهتر منظر فضای باز و تهوبه
هوا استفاده می شد .
صفحه 31:
صفحه 32:
صفحه 33:
رورت * .
نوعی پنجره غالبا کوچک بود که
در بیشتر موارد برای نورگیری يا
تهویه در فضاهای اصلی . نقش
فرعی و کمکی داشت. هر چند
در برخی از فضاهای خدماتی
نقش مهمتری برای نورگیری با
تهوبه بر عهده می گرفت . معمولا
در فضاهای اصلی و مهم. روزن را
در بالا یا اطراف پنجره یا در-
پنجره قرار می دادند .
صفحه 34:
شباک :
سطح مشبک که از دو فضای پر و خللی تشکیل شده باشد.به نحوی که از یک سو
بتوان سوی دیگر ّن را دید. شباک یا شبکه امیده می شود. شباک به دلیل های
گوناگون از جمله محدود کردن دید از بیرون به درون یک Lead تأمین سایه برای
فضلیی که در معرض آفتاب قرار دارد. تأمین دید از یک فضابه بیرون به شکلی
محدود. ایجاد سطحی محصور ؟
احداث می شده است
صفحه 35:
صفحه 36:
حامخانه
جامخلنه رای توان نوعی پنجره دانست که بر فراز برخی از پوشش های گنبدی
شکل.به وییه در حمام ها و برخی دیگر از انواع بناهاء مورد استفاده قرار می
گرفت . جامخلنه غالبا از یک سط سفالین کروی شکل ابه شکلی دیگر تشکیل
شده بود که تعدادی حفره مدور در آن ایجاد می شد که بر روی هر یک از آنها یک
جام یا شيشه به کمک نوعی ماده بتونه مانند که آن را از ترکیب موادی مانند خاک
رس و موم یا نوعی روغن به دست می آورند. قرار می دادند.
لین ماده که به بتونه شباهت داشت . قرار دادن.با بردشلتن سهل و ساده جام ها یا
شیشه ها را امکان پذیر می ساخت. از جامخلنه بیشتر در فضاهلیی استفاده می
کردند که با برداشتن تعدادی از جام ها در فصل های مختلف بتوانند حرارت یا
رطوبت فضا را به اندازه مطلوب برسانند.
صفحه 37:
و
۳- نحوه تأمین سایه :
گشودن بخشی از دیوار برای تأمین نور. منظر و تهویه. زمینه را برای ورود
آفتاب به درون فضا مهیا حی کند که لین عمل در زمستان و هنگام سرما
مطلوب است لما در فصل تابستان خوشابند نیست.به همین سبب با روش
ها و طرح های گوناگون از ورود نور خورشید به درون فضا در مواقع
نامناسب جلوگیری می کردند . برخی از وسایل. روش ها و عناصر مورد
استفاده برای تامین سایه به شرح زیر است :
تابش بند. سایبان » پرده و سطوح مشبک
صفحه 38:
تابش بند :
در برخی از واحدهای مسکونی .به وییه خلنه های واقع در
نواحی گرم . پنجره يا در-پنجره راجه نحوی در داخل بدنه يا
دیوار مجاور در حیاط قرار حی دادند که پنجره ها تقریباً به طور
متوسط به اندازه ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر عقب تر از لبه بیرونی دیوار
واقع می شدند . معمولاً در لين حللت بين ينجره ها نیز تیغه
هلیی عمومیبا عمقی در حدود ۵۰-ا ۷۰ سانتی متری قرار می
دادند لین تیغه ها که در برخی مناطق. تلبش بند نامیده عی شد.
نفوذ آفتاب به درون فضا را محدود مى كرد. 8
صفحه 39:
صفحه 40:
روش دیگر برای ایجاد سایه . کاربرد عناصری‌به شکل های گوناگون برای
جلوگیری از نفوذ آفتاب از سمت بالابه درون اتاق بوده است . نخستین
روش, استفاده از سطوح و تیغه های افقی در بالای پنجره هاست که در
مواردی با افزودن عناصری جه بنا حاصل می شده است . همچنین در
مواردی که پنجره نسبت‌به سطح بیرهنی دیواربه شکل نو رفته ساخته می
شد. طبعاًتو رفتگی بالای پنجره ورود آفتاب را از سمت بالابه درون فضا
محدود می کرد.
صفحه 41:
صفحه 42:
صفحه 43:
پرده :
از دیگر روش های معمول برای ایجاد سایه . استفاده از پرده‌یا تجیر بود. لین پرده ها غالباً از
جنس کرباس سفید و ساده بود که گاه در مواردی,با نقش و نگار نیز همراه می شد ون را با
طناب و قرقره از ببرون در جلوی پنجره های بزرگ قرار می دادند. كه از لين روش بيشتر در
بسیاری از انواع بناهاء از جمله کاخ هاء استفاده می کردند.
ا 0 Se
۳ تمرات» بخختی دیگری از عمارت ظلالسلطان
تححه ۶ استفاده اد ت دوک نات . باه, تأمت: سانه.
صفحه 44:
سطوح
یکی از دلایل استفاده از سطوح
نظر است . پنجره های ارسی را می
توان یکی از نمونه های خوب این
موضوع به شمار آورد که ضمن
برخورداری از طرح و نقشی shes
مقدار ورود نور به درون فضا را نيز
ر محدود می کرد.
صفحه 45:
۴- نقش پنجره در نمای ساختمان :
ot )١ پنجره در طراحی نما ۰ ۲) نحوه تقسیم بندی بنا
۳- مقدار سطح پنجره نسبت به سطح یک دهانه
| - نقش پنجره در طراحی نما :
پنجره به عنوان یک عنصر معماری. مهمترین نقش را در طراحی و ترکیب نمای بسیاری از
انواع ساختمان هاء به خصوص بناهای طراحی شده ایفا می کند. بسیاری از انواع طاق نماها
را مى توان نوعی پنجره کوربه شمار آورد که هدف اصلی طراحی و ساخت آنها غالبا
آتزیین نمای یک دبوار است . نمای « طاق کسری » راعی توان نمونه خوبی در لين زمينه
دانست . سراسر نمای مزبوربه چند طبقه تقسیم شده. سپس نمای هر طبقه به تعدادی
دهانه و هر دهانه به تعدادی طاق یا پنجره کور تقسیم شده است .
صفحه 46:
صفحه 47:
صفحه 48:
۲ نحوه تقسیم بندی نما :
در معماری سنتی ایران. عموماً سطح یک نما متناسب‌با اندازه اناق ها یا
سایر فضاهای ولقع در پشت ّن تقسیم بندی حی شده.به لین ترتیب که
ضخامت بیشتر جرزها یا محل تقاطع دیوارهای باربر نسبت به دیوارهای
محصور و جدا کننده به گونه ای در نما بازتاب می یافت و چنانچه تمام
سطح نمابا آجر پوشیده می شد. جرزها و سطوح یاد شده را به طور
متوسطبه اندازه ده سانتی متر ضخیم تر حی ساختند. در نتیجه این اقدام
در نمای ساختمان نوعی تقسیم بندی سطح نماء بر پلیه نظام سازه ای
at
صفحه 49:
صفحه 50:
فحوه شکل گیری پنجره :
۱- نقش هندسه در شکل گیری پنجره ها ۲- شکل پنجره ۳- شيشه
|- نقش هندسه در شکل گیری پنجره ها :
ناپسند دانستن تقلید از نقش ها و صورت های انسانی و حیولنی در نقاشی و سایر
هنرهای تصوبری و تجسمی, به تدریج موجب شد که تقلید از طبیعت . در
فرهنگ بسیاری از هنرهای اسلامی چندان مورد توجه قرار نگیرد و جایگاه بالایی
نیلبد :به همین جهت هنرمندان‌به ترکیب های هندسی و انتزاعی توجه بسیار
کردند.
صفحه 51:
صفحه 52:
پنجره های قدیمی و سنتی غالبالبه شکل مستطیل یا گاه مربع بود. در دوره قاجار
تحولی در شکل درهاء پنجره ها وبه وییّه روزن های بالای درها و پنجره ها پدید
آمد. لین دگرگهنی در ولقع تغییر شکل ضلع بالای بعضی درها و پنجره های بازشو
بود.
لین عناصر در گذشته غالبأنبه شکل مستطیل بودند . در حالیکه در اين دوره برای
تبدیل شکل ضلع بالای لین عناصربه قوس یا هلال. گرلیش بسیاری‌به ویژه از
سوی اعیان اشراف نشان داده شد . حتی بسیاری از روزن هلیی که در گذشته به
شکل مربع یا مستطیل پا با قوس خباغی عی ساختندبه شکل دابره و بیضی
را
صفحه 53:
صفحه 54:
| ۳- شیشه :
پیدایش صنعت شیشه سازی به سومری هاو مصری ها نسبت داده شده است .
شیشه سازی در اب نه ای بسیار کهن دارد و آثاری از تمدن های
لا سازی معرفی شده است .
صفحه 55:
۴- پنجره های سنتی از نگاه جهانگردان :
بسیاری از جهانگردان و دیگر افراد خارجی که مستی در دوره قاجار, در تهران زندگی
کرندسبه برخی از انواع پنجره ها . به ویژه پنجره های ارسی. اشاره کردند. زبرا ترکیب
زیبای آن ها در نكاه نخست جلب توجه می کرد .یا کوب ادوارد پولاک که از ۱۸۵۱ تا
۰ (۱۲۶۸-ا ۱۲۷۷ ق.م.) در ایران زندگی می کرد و مدنتی نیز پزشک ویئه ناصر
الدین شاه بود درباره یک پنجره ارسی چنین اظهار داشته است:
«دیوار جلو از پنجره ای بزرگ تشکیل شده که‌به آن «ارسی» می گویند. در ساختن
لین ارسی هنر و دقت بسیاربه کار رفته . قیمت ن اغلب ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان براورد می
شود. قسمت فوقلنی ارسیبا مشبکی ظریف که به قلابدوزی خیلی شباهت دارد پر
شده وبه اشکال گوناگون هندسی, ستاره . کثیر الاضلاع و طرحهای سبد بافت از
اصیل ترین انواع ممکن درآمده . هنرمند هم خود را مصروف تن حی دارد که همواره
نقوش جدیدی اختراع کند تا هیچگاه ارسی یک خلنه به ارسی خلنه ی دیگر شبیه
نباشد و ...
~
صفحه 56:
"هم وم ۲ که بو
صفحه 57:
معماری فرنگی :
معماری فرنگی | پنجره
های پالادین | سنتوری |
پیکره |
معماری ایرانی کجایش
همزمان با گسترش روابط
سیاسی و فرهنگی ایران و
ارمپا در برخی از ها
4 لدرخ موردبى توجهى
قرار كرفت و تقليد از
معمارى فرنكى. خصوصاً در
حت كا ها و برخى از
صفحه 58:
صفحه 59:
صفحه 60:
پنجره های پالادین :
در دوره رنسانس ترکیبی نسب
کافی قوسی شکل بود. در حالی که هر یک از دو دهانه واقع در دو سوی آن . دارای طاقی مسطح و
افقی بودند. لین ترکیب بارها توسط سرلیو و پالادیو مورد استفاده قرار گرفت وبه همین مناسبت
به نام پنجره سلیویی و پلادین نیز شهرت یافت .
جدید از چند دهلنه ابداع شدبه لین ترتیب که دهانه وسط دارای
صفحه 61:
رم کج
صفحه 62:
سنتوری. سطح مثلثی شکل
اي Se
ل ا
طريق آن صورت مي كرفت
سنتوری ها لزوما مثلثی
ened ۳
|
0
قوس) دارند.
صفحه 63:
صفحه 64:
ی » خیابان فردوسی » شماره ۵۴۸
We MNT 5 1
صفحه 65:
صفحه 66:
صفحه 67:
صفحه 68:
صفحه 69:
صفحه 70:
صفحه 71:
0770-2-60
on a a BE
ToT pels
7 525۲ اذا
ا بر Re
صفحه 72:
صفحه 73:
صفحه 74:
صفحه 75:
۰- آشنلیی با معماری