دستگاه گوارش

دستگاه گوارش

اسلاید 1: دستگاه گوارش جلسه دوازدهم  قسمت عمدة دستگاه گوارش در شكم واقع است. دستگاه گوارش شامل حفرة دهاني ، غدد بزاقي ، حلق ، مري ، معده ، رودة كوچك ، رودة بزرگ و مخرج است .

اسلاید 2:  هر ماده اي كه پس از ورود به بدن ( از راه تنفس ، خوراكي و يا پوست ) قادر به مختل نمودن سلامت يا از بين رفتن زندگي شود، زهر يا سم ناميده ميشود. مسموميت با مواد غذايي فاسد، داروها ، مواد شيميايي و 000 يكي از موارد شايع فوريتهاي پزشكي است. مسموميت  علائم عمومي مسموميت :علايم عمومي مسموميتها به نوع ، راه ورود و مقدار سم بستگي دارد. علايم زير بطور كلي در مسموميتها ديده ميشوند :à     علايم گوارشي مثل تهوع و استفراغ ، اسهال و شكم درد. à     علايم عصبي مثل تشنج ، هذيان و اختلال هوشياري à     علايم خفگي ( كبودي صورت و لبها و اشكال در تنفس ) à     علايم سوختگي مخاط دهان و زبان à     اختلالات ديد ، تعريق فراوان ، اشك ريزش فراوان ، اختلال در تنفس  

اسلاید 3: مسموميتهاي مختلف :1 - مسموميت از راه دستگاه تنفسي 2 - مسموميت از راه گوارش 3 – مسموميت از راه پوست

اسلاید 4: 1 - مسموميت از راه دستگاه تنفسي بيشتر در اثر گازهايي كه به عنوان سوخت استفاده ميشوند يا دود آتش يا دود اگزوز اتومبيل روشن در گاراژ بسته ، كارخانجات يخ سازي ، سموم كشاورزي و … علائم : سرگيجه – كبودي لبها و ناخنها- تندي تنفس و نبض در ابتدا – سر درد – سرفه – ريزش اشك – كاهش حس شنوايي و بينايي – تشنج – بيهوشي و اغماءكمكهاي اوليه : ابتدا راههاي هوايي مسموم را بازرسي ميكنيم و در صورت مسدود بودن انسداد را برطرف ميكينم . سپس فورا مسموم را به هواي آزاد منتقل كنيد و يا درها و پنجره ها را باز كنيد و بيمار را در حالت دراز كش قرار داده ، بطوريكه سرش 30 درجه به عقب خم باشد . در صورت لزوم تنفس مصنوعي دهان به دهان را شروع كرده و مسموم را به بيمارستان انتقال دهيد .

اسلاید 5: 2 - مسموميت از راه گوارش: معمولاً غذا و سموم وارد شده از راه دهان به بدن مدت كوتاهي در معده توقف نموده و بعد از آن وارد روده ها ميشود و جذب ميشود . مثل غذاهاي فاسد شده و داروها و مواد شيميايي .علائم : دردهاي شكمي – حالت تهوع و استفراغ – دردهاي قولنج يا انقباض – وجود لكه هاي رنگي در داخل يا اطراف دهان ، بوي ماده مصرف شده ، خواب آلودگي و يا خواب عميق – تنفس ضعيف – گردش خون ضعيف و بالاخره حالت بيهوشي انواع مسموميت گوارشي :مسموميت با خوردن مواد اسيدي و قليايي : علائم : به صورت سوختگي لب و دهان ظاهر ميشود . در مسموميت با مواد اسيدي لب و دهان خشك است و مسموم احساس عطش ميكند . در حاليكه مسموميت با مواد قليايي مساله برعكس است . به شخص مسموم آب سرد كه تكه هاي يخ در آن باشد مي خورانيم تا سم رقيق شود و مسموم را ضمن گرم نگه داشتن به بيمارستان منتقل ميكنيم . مسموميت با خوردن مواد غير اسيدي و غير قليايي ( مواد خنثي ) چنانچه اينگونه مسمومين بيهوش نباشند و در دهان و حلق آثار سوختگي نباشد و مواد نفتي باعث مسموميت نشده باشد و از خوردن سم بيشتر از 4 ساعت نگذشته باشد ، بهترين روش رقيق كردن سم موجود در معده با آب و سپس ايجاد استفراغ است .

اسلاید 6: مسموميت غذايي : به دليل خوردن غذاهاي فاسد ايجاد مي شود . علائم كلي : سردرد – تهوع – استفراغ – درد معده – اسهال – ضعف – درد عضلات – و در مسموميت شديد شوك كه اين علائم ممكن است بلافاصله بعد از خوردن غذاي فاسد يا چند ساعت بعد از آن ظاهر شوند . بوتوليسم : در اثر خوردن كنسروهاي فاسد و سوراخ شده توليد ميشود كه معمولاً بعد از 18 تا 36 ساعت ظاهر ميگردد . توجه كنيد : بوتوليسم سم ميكروبي است كه در كنسروها و كمپوتها به وجود مي آيد و بر دستگاه عصبي اثر ميگذارد . اين سم بسيار خطرناك است (25 هزارم آن 20 برابر سم مار كبري سميت دارد .) خطر آن به قدري است كه حتي گاه با چشيدن غذاي آلوده مرگ آني پيش مي آيد . علائم اين مسموميت عبارتند از : خستگي – سرگيجه – ضعف عضلاني و فلج .براي اينكه دچار اين مسموميت نشويم ، بهتر است كه قوطيهاي كنسرو كه تاريخ مصرف آنها نگذشته و سوراخ ، زنگ زدگي و برجستگي يا فرورفتگي در درب قوطي ديده نمي شود را براي مصرف انتخاب كرد و قبل از مصرف به مدت 20 دقيقه قوطي را در آب بجوشانيم . كمكهاي اوليه در مسموميت غذايي : بهترين اقدام رقيق كردن سم با آب و ايجاد استفراغ است ( قبل از خارج شدن سم از معده و رفتن آن به روده ها )

اسلاید 7: مسموميت شيميايي : مثل مسموميت با مس كه معمولاً در اثر نگهداري مواد غذايي اسيدي در ظرفهاي مسي سفيد نشده ايجاد ميشود . يا مسموميت با داروهاي خواب آور و مخدر و ترياك . علائم مسموميت با داروهاي مخدر و خواب آور و ترياك ، قطع تنفس ، همچنين كاهش هوشياري و بيهوشي مسموم است . بنابراين قبل از بيهوشي آب به او مي خورانيم و مسموم را وادار به استفراغ ميكنيم و مراقب تنفس او هستيم و سريعا مسموم را به مركز درماني انتقال ميدهيم . مسموميت با نفت :علائم آن : استشمام بوي نفت از دهان ، احساس سوزش در دهان و گلو ، تهوع و استفراغ ، اسهال ، بيقراري و نهايتاً تورم ريه . كمكهاي اوليه : مسموم را وادار به استفراغ نمي كنيم و بهترين كار مراقبت از راههاي تنفسي ، دادن اكسيژن و تحت نظر گرفتن مسموم است . اگر ماده خورده شده زياد باشد ( بيشتر از 1 سي سي بر كيلو گرم ) شستشوي معده . مسموميت با نفتالين : با خوراندن آب فراوان مسموم را وادار به استفراغ كنيد و شير و مواد چرب به بيمار ندهيد

اسلاید 8: وادار كردن مسموم به استفراغ در موارد زير ممنوع است : à     مسموميت با نفت و مشتقات آنà     مسموميت با مواد سوزاننده ( اسيد و قليا ) à     اختلال سطح هوشياري مسمومين à     در حالات تشنج و بيهوشيà     در سه ماهة آخر حاملگي à     بچه هاي كمتر از 6 سال خلاصه اقدامات ضروري در مسموميت با نفت و مشتقات آن :از وادار كردن فرد مسموم به استفراغ خودداري كنيد. در صورت استفراغ خود به خودي فرد مسموم مواظب باشيد تا مواد استفراغي وارد راههاي تنفسي وي نشود. او را در هواي آزاد در وضعيت مناسب قرار دهيد. دو قاشق غذاخوري پارافين يا روغن زيتون به فرد مسموم بدهيد. او را به بيمارستان منتقل نماييد. .

اسلاید 9: 123 - مسموميت از راه پوست :( سموم به دو صورت از راه پوست وارد بدن ميشوند : جذب مواد سمي از راه پوست هنگام سمپاشي و كار در كارخانجات رنگ سازي و … جذب مواد سمي از راه پوست توسط گزش حشرات يا گاز گرفتن حيوانات . توجه : زغال فعال شده (شاركول ) در تمام مسموميتهاي خوراكي غير از استامينوفن – اسيدها و قلياها و مواد الكلي استفاده ميشود .)مسموميت از طريق گاز گرفتن حيوانات :الف) سگ گزيدگي :گاز گرفتگي حيوانات علاوه بر خطر عفوني شدن زخم ، خطر هاري را بدنبال دارد . حيوانات پستاندار خونگرم ميتوانند ناقل هاري باشند . سگ ، گرگ ، خفاش ، موش ، خرگوش ، اسب، خوكراههاي ابتلا به هاري : 1- گاز گرفتن حيوان هار 2- ليسيدن خراشهاي بدن توسط حيوان هار حتي غبار غارهايي كه خفاشها در آنها زندگي ميكنند از طريق استنشاق بيماري را منتقل ميكند .علائم هاري : بعد از 10 روز تا 7-3 هفته علائم هاري ظاهر ميشود . به صورت احساس خارش و مور مور در ناحيه صدمه ديده و دردهاي عصبي و در مراحل بعد تشنجات حلقي و با وجود عطش ترس از آب ، ترس از هوا و نور و در نهايت شخص مبتلا همراه با صداي زوزه و پارس به اشياء و اشخاص اطراف خود حمله ميكند و در اين زمان دارويي براي رفع بيماري وجود ندارد و بيمار سرانجام خواهد مرد . بنابراين هنگامي كه حيواني شخصي را گاز گرفت حتما احتمال هاري را در نظر ميگيريم . ( مخصوصاً اگر زخم در سر و گردن يا صورت و باز باشد علائم زودتر و شديد تر ظاهر ميشود .)اقدامات : بلافاصله اطراف زخم را فشار ميدهيم تا خون جاري شود و يا اجازه ميدهيم خون جاري شده از زخم خارج شود تا ميكروب از زخم خارج شود . سپس زخم را با آب و صابون شستشو مي دهيم و بدون دستكاري زخم آنرا با پوشش استريل پوشانده و به پزشك ارجاع ميدهيم . چنانچه امكان داشت حيوان يا لاشه او را به مسئولين مربوطه تحويل مي دهيم . ( در موارد مشكوك واكسن و سرم ضد هاري تزريق ميشود .)

اسلاید 10: ب ) مار گزيدگي :در دنيا حدود 3000 نوع مار شناخته شده كه كمتر از 400 نوع آنها سم كشنده دارند . با اين وجود گزش مار هميشه باعث ترس و احتمالاً شوك رواني ميشود . اگر مار را پس از گزش كشته اند جسد آنرا براي تعيين نوع مار بايد نگه داشت . تفاوت مار سمي و غير سمي : مارهاي سمي اغلب كوتاه هستند ، رنگشان خاكستري ، حركتشان آرام و سر مثلثي شكل دارند و داراي پولكهاي ريز و قرينه مي باشند ، مردمك چشمهاي مارهاي سمي بيضي شكل و در هر طرف سر حفره اي بين چشم و بيني خود دارند و دو دندان نيش لوله اي قوي ، بلند و تو خالي در فك بالا دارند و مخزن سم بالاي اين دندانها است . و محل نيش زدگي اين مارها به فاصله دو سوراخ به فاصله نيم سانتيمتر است . علائم مارگزيدگي :1 – جاي نيش مار به صورت سوراخ روي پوست 2 - تورم و درد شديد در محل گزش3 - خارش ، سرگيجه ، تهوع ، استفراغ4 - لرز ، عرق سرد و شوك كه معمولاً به علت ترس است .5 - تغيير رنگ پوست كه ابتدا خاكستري گرديده و رفته رفته به سياهي مي گرايد .6 - احساس تشنگي و خواب آلودگي 7 – نفسهاي كوتاه و كاهش قدرت ديد علاوه بر اين علائم گزش مارهاي مختلف علائم اختصاصي نيز دارد : مثلاً گزش مار دريايي دردهاي عضلاني و خونريزي درون ماهيچه اي دارد و رنگ ادرار قهوه اي يا قرمز ميشود . گزش افعي غالباً همراه تورم شديد ، خونريزي موضعي ، ادرار خوني ، عدم انعقاد خون و ظهور دانه هاي قرمز و چسبندگي خون در يكي دو ساعت اول است . گزش كفچه مار و مار كبري توليد سستي و خواب آلودگي و فلج حلقي مي نمايد . نشانه هاي گزش مار كبري و كفچه مار در مدتي كمتر از يك ساعت بروز ميكند و به سرعت پيشرفت مي نمايد . به نحوي كه سستي ، اختلال دستگاه تنفس و احياناً شوك قلبي را همراه دارد و مرگ بر اثر فلج دستگاه تنفس اتفاق مي افتد .

اسلاید 11: اقدامات در مار گزيدگي :  a : بي حركت كردن فوري عضو گزيده شده و در آوردن النگو ، انگشتر به علت تورم بعديb : آرامش دادن به مسموم و قرار دادن عضو گزيده شده پايين تر از سطح قلب تا حد امكان . به علت اينكه اينكار سرعت رسيدن خون از عضو به قلب را كم ميكند . ( اينكار در مورد دست انجام ميدهيم و پاها را در سطح بدن نگه ميداريم )c    : بستن تورنيكت ( كند كردن جريان خون سياهرگي )d     : تجويز سرم ضد مار ( در صورت در دسترس بودن ) 

اسلاید 12: ج ) عقرب گزيدگي :عقرب هاي كويري سمي تر و خطرناكتر هستند و سم عقرب سياه كشنده است كه در اين نوع عقربها پس از گزش سريعاً داروي ضد سم بايد تزريق شود . اگر عقربي كه نيش كشنده ندارد كسي را بگزد ، مصدوم دچار ورم موضعي ، خون مردگي و درد همراه با سوزش مي گردد و در عقربهايي كه نيش كشنده دارند بعد از درد در ناحيه زخم احساس بي حسي موضعي يا سوزن سوزن شدن و حساسيت شديد بوجود مي آيد و كم كمك اين احساس به تمام بدن منتقل ميشود و در عرض 1-2 ساعت خستگي ، بيقراري ، ترشح اشك ، ترشح از بيني ، ترشح بزاق ، تهوع و استفراغ ظاهر ميشود . بعد مصدوم عرق كرده و وارد كوما و تشنج ميشود و معمولاً در عرض 12 ساعت تا دو روز مصدوم جان خود را از دست ميدهد. اقدامات اوليه :1 – كمپرس سرد محل گزش2 – تورنيكت 3 – ماليدن آمونياك روي محل نيش زده4 – در صورتيكه عقرب سمي است تزريق سريع سرم ضد عقرب گزيدگي در مركز درماني .

اسلاید 13: د ) زنبور گزيدگي :علائم آن تورم و قرمزي و درد و سوزش موضع گزيده شده است .اقدامات اوليه : خارج كردن نيش از زخم به آرامي –در مورد زنبورهاي عسل به علت ماهيت اسيدي سم آنها ، ماليدن آمونياك يا جوش شيرين به محل و در مورد زنبورهاي زرد و سرخ سركه يا آب ليمو به محل مي ماليم . در موارديكه شخص به سم زنبور حساسيت دارد اگر شوك ايجاد شد بايد اقدامات حيات بخشي انجام شود و جهت مداوا سريعا به مركز درماني ارجاع شود . در اين حساسيتها معمولاً تورم شديد مخصوصا در ناحيه صورت و گلو ايجاد ميشود و بيمار احساس تنگي نفس پيدا ميكند ، سپس علائم پيشرفت كرده به طرف شوك پيش ميرود .