ديناميک پرواز

صفحه 1:
بسپالل‌الرجریالرهم 

صفحه 2:
دینامیک پرواز ‎Flight dynamic‏ ارائه کننده : عباس طربی 

صفحه 3:
فهرست مطالب ‎.١‏ تاریخچه ‏۲ ساختمان هواپیما ‏۲ سطوح کنترل ‏۴ محورهای دوران هواپیما ‎ ‎ 

صفحه 4:
1 مخترع هواييما به معنى امروزى را برادران رايت مىدانند ولى با توجه به کوشش‌های همزمان ديكران. برخى اين نكته را قبول ندارند. لئوناردو داوينجى نابغه ايتاليايى طرحهاى زيادى براى وسايل يرنده (مثلاً هليكويتر) از خود بهجا كذاشتهاست. اوتو ليلينتال آلمانى را اولين كسى مىدانند كه توانست با بستن بال به خود پروازی کوناه را انجام دهد ولی چهل سال قبل از او سر جرج کی‌لی انگلیسی همین کار را با یک هواپیمای بی‌موتور ساخت خودش کرده بود. 

صفحه 5:
اولین پرواز کنترل شده‌به نام برادران رلیت ثبت است. آنها لین کار را در ۷ دسامبر ۱۹۰۳به طور آزمایشی انجام دادند و در سال ۱۹۰۵ هواپیمای آنان (پرند هط رایت ۳) کاملا تحت کنترل بود و می‌توانست به طور پایدار پرواز کند. برادران رلیت بر اساس اطلاعات و مطالعلتی که در مورد پرواز داشتندبه ساخت بالها و طراحی هواپیما پرداختند. سپس یک تونل باد کوچک ساخته و اجزای آبرودینامیکی هواپیمای خود را که از طراحی کاملا نیین و پیشرفته برخوردار بود. آزملیش کردند. و اولین پرواز قلبل کنترل هواپیما را انجام دادند. 

صفحه 6:
هواپیما مصدام‌نه تعریف: هواپیما عبارت است از یک وسیله پرنده سنگین تر از هوا که به انواع و اشکال و اندازه های مختلف طراحی و ساخته می شود و در موارد گوناگونی از قبیل حمل ونقل. باربری. تجسس, نیروهای نظامی. آموزشی. سمپاشی مورد استفاده قرار می گیرد. هواپیما شامل انواع نیروهای مکانیکی, نیوماتیکی.هیدرولیکی,الکتریکی. الکترونیکی وآثرودینامیکی بوده و از کلیه مواد موجود. الومینیوم. فولاد. تیتانیم و مواد کامپوزیتی. لاستیکی و پلاستیکی و چندین میلیون قطعه اعم از پیچ و مهره و واشر ساخته ميشود. از نظر طرح و عملکرد دو دسته: بال ثابت و بال متحرک (هلی کوپتر) از نظرپیشرانش هواپیماها به دو دسته موتوردار و بی‌موتور (گلابدر) هواپیماهارا از نظر کاربرد دو دسته : هواپیمای نظامی و غیرنظامی. 

صفحه 7:
Aerospace Engineering ‏مهندسی هوافضا‎ مهندسی هوا فضا: شاخه‌ای است از مهندسی کهبا طراحی هواپیماء فضاييماء و مسائل و موضوعات وابسته‌به آن‌ها سر وکار دارد. اغلب اوقات. از ن به عنوان مهندسی هوانوردی یاد می‌شود. خصوصاء زملنی که فقط به هواپیما اشاره شود. و وقتی که فضاپیما مورد نظراست.به لن مهندسی فضلیی گفته می‌شود. مهندسی فضایی شاخه ای از هوافضا است که به بررسی پیشرانش. ایرودینامیک. سازه و مکانیک پرواز حامل (موشک) و پرتابه (ماهواره) در فضا میپردازد. 

صفحه 8:
ساختمان هواپیما 511110111۳5 قسمت های اصلی هواپیما: بدنه ‎Fuselage‏ Wing Jt Empennage (Tail) ‏دم‎ پیشرانه (موتور -جلوبرنده) ۳1۵1 ۳0۵۲ ارابه فرود 667 وصن‌صه1 

صفحه 9:
“eo ساختمان هواپیما 

صفحه 10:
Wing ‏بال‎ اساسی ترین قسمت هواپیما در تأمین نیروی برا ۶0۲66 0صناگنا) ‎as)‏ باعث بلند شدن هواپیما از زمین و اوج گرفتن آن می شود. بالها میباشند. بالها وزن کلی هواپیما را در پرواز تحمل نموده و قسمت اعظم فشار ها و تکانهای شدید بر هواپیما ضمن پرواز را خنشی می نمایند. در بعضی از هواپیما ها بال دو قسمت دارد. بال راست و بال چپ و در تعدادی دیگر بال از سه قسمت بال راست و بال چپ و بال مرکزی تشکیل می شود. سطوح کنترل (5]7187۸65 ,60([1101)روی بال: شهپر ۸3161701: شهپرها (یکی از سطوح اصلی کنترل هواپیما) قطعات لولا شده به پشت بال هستند. آنها موجب می شهند که هواپیما بتواند حرکت غلتش 1*011 (گردش حول محور طولی) را انجام دهد. 

صفحه 11:
Wing ‏بال‎ ۲ بالچه ‎gages Flap‏ بسیاری از هواپیماها بالچه هلیی دایند که‌به هواپیما کمک ی کندتا برای برخاستن از زمین خیزشی روبه بالا انجام دهد و برای فرود سرعتش را کم کند. 8 شكل بيك : بال ذوزنقه ای- بال مستطیلی-بال لوزی - بال مثلثی یا دلتا - 

صفحه 12:


صفحه 13:
Fuselage ‏بدنه‎ بدنه: بدنه هواپیما قسمت اعظم ساختمان هواپیما را تشکیل می دهد و محلی مناسب برای جا سازی نصب و نگهداری بسیاری از دستگاه ها و قطعات هواپیما می باشد. بسته به نوع هواپیما (مسافربری- باربری- کابین خلبان و خدمه پروازی. کابین مسافران .مخازن سوخت. مهمات و غیره در داخل بدنه هواپیما طراحی و قرار داده میشود. شکاری -سوخت رسا 

صفحه 14:
Fuselage ‏بدنه‎ دیواره حلقوی (عرضی) مممایرج_ در بدنه هوأپیما 

صفحه 15:
Fuselage ‏بدنه‎ تیر طولی اصلی(در اسکلت بدنه هواپیما؛ لبه ها و قطعات تقویتی قرار دارد) 

صفحه 16:
Fuselage ‏بدنه‎ Bulkheads. Stressed Skin Wing Attachment Points 

صفحه 17:
Empennage (Tail) ‏دم‎ کلیه قسمت های عقب یا انتهای بدنه هواپیمابه اضافه یک یا چند سکان عمودی یا افقی را دم می گویند. وظیفه ی قسمت دم هواپیما) سکان های افقی و عمودی (ابجاد تعادل و ثبات هواپیما در پرواز و کمک در هدلیت لن به سمت های راست .چپ.پایین و بالا می باشد. ‎ar(Vertical Tail) cogoe po‏ هواپیما کمک حی کند کهبه راست‌یا چپ بگردد. گردان 100067: صفحه اصلی کنترل در گشت هواپیما ‎to fYaw)‏ هواپیما حول محور عمودی), یک صفحه لولا شده‌به پشت دم عمودی است. ‏دم افقی اه امس نبه هواپیما کمک می کند که‌به سمت بالایا پایین پرواز کند. تابان 1۳16۷۵10۲: صفحه اصلی کنترل در چرخش هواپیما ۳۳۷ (گردش هواپیما حول محور عرضی) یک بالچه به نام تابان (سکان افقی متحرک) برای بالا رفتن یا پایین تر آمدن دماغه هواپیما - لين قطعه به بخش پایدار کننده افقی متصل شده است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 18:
Empennage (Tail) ‏دم‎ Tall \V-Butterfly-Tait 

صفحه 19:
مو تور (پیشر انه) ۳1 ۳0۳۵۲ در موتورهای ملخی‌به مجموعه ملخ و موتور حی گویند. ولی در موتورهای جت‌به خود موتور می گویند. در هواپیماها دو نوع موتور مورد استفاده قرار می گیرد: موتورهای پیستونی شبیه به موتورهای خودرو هستند. نیروی ناشی از موتورها.ملخ ها را می چرخاند که هواپیما را میان هوا حرکت مى ذهد. موتورهاى جت هوا را عى كيرند و كن رابا سوخت عى سوزانند. اكزوز يا گازهای موتورهاء یک کشش روبه عقب عظیم ایجاد می کند که هواپیما را رو به جلو مى راند. 

صفحه 20:
Power Plant (4il pau) 9) 90 

صفحه 21:
Landing Gear 09,5 4,! * شامل چرخ ها و کمک فنرها ( 517۷6 »5001 ) و ترمزها است . ez <——— CONVENTIONAL, TRICYCLE —> 1 ده هار اه سي 

صفحه 22:


صفحه 23:
Control surface ‏سطوح کنترل‎ قطعات مد هستند كه 8 ‎a‏ د سس ۳ ‎er‏ حرکت هواپیما را تنظیم می‌کنند. شهپرها ‎Olerva‏ Rucker ght بالابر (الویتور) عطق ,یگر سطوح کنترل مانند فلپ ها و اسلت... برای بهبود کنترل پرواز بکار میروند. 

صفحه 24:
Control surface ‏سطوح کنترل‎ MLERON RUDDER ELEVATOR AILERON LANDIG GEAR ارایه فرود اصلی ‎pean nar 2 wan ne‏ ارابه فرود جلو 

صفحه 25:
شهیر عمهانه شهپرها سطوح کنترلی لولاداری هستند که به لبه فرار بال هواپیما متصل می‌شوند. هدف شهپرها تنظیم غلت (1+011) هواپیماست. شهپر ها هميشه در جهت مخالف همدیگر حرکت میکنند تا با ایجاد نیرو باعث چرخش هواپیما حول محور طولی شوند(شهپر پایین‌رو نیروی بر هواپیما را افزایش می‌دهد و شهپر بالارو از آن می‌کاهد). ‎Control Column or a Control) 40,5 a0 oS > &‏ 016لا بسمت چپ یا راست. هواپیما حول محور طولی خود ميجرخد(غلتيدن 001 ). ‎ ‎ 

صفحه 26:
‎TRIM TAB |‏ صن رک ب«مععليم ‎Ce‏ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 27:
گردان (رادر) ‎Rudder‏ ۴ رادر سکانی است برای حرکت هواپیما حول محور عمودی( به سمت چپ و راست). " با استفاده از بدال هاى زير ياى خلبان و انحراف رادر بسمت جب و راست در هوابيما حركت كشت (27/07لآ) ايجاد مى شود. 

صفحه 28:
گردان (رادر) ‎Rudder‏ 

صفحه 29:
Elevator (S io ‏بالابر(سکان افقی‎ برای ایجاد حرکت هواپیما به بالا و پایین هنگامی که سکان افقی به بالا (هر دو باه هم) می رود باعث می شود تا نيروى وارده را به بالا انتقال دهد و اين عمل انتهاى هوابيما را به بايين مى آورد. باحركت دسته فرمان (عع01آ 002101 2 ۵۲ متام [ماده0 ) بسمت جلو يا عقب. هوابيما حول محور عرضى خود ميجرخد(جرخش ‎(Pitch‏ 

صفحه 30:
سكا افقى متحرك) 1168607 بالابر(سکان 

صفحه 31:
سطوح کنترل 1 باه 7 | 

صفحه 32:
قسعت های, مختلف عواپیما قسمت های مختلف هواپیما Horizontal Stabilizer Vertical Stabilizer Controt Pitch Control Yaw Bucur Change Yaw Winglet Decrease Drag Elevator wing Change Pitch Generate Lift Flaps Turbine Engine Increase Lift and Drag Generate Thrust Alleron ی ‎spoller‏ ‎Cockpit‏ ‎Command and Control slats Change Lif, Drag and Rol‏ ‎Increase Lift‏ Fuselage Hold Things Together ~ Carry Payload 

صفحه 33:


صفحه 34:
محورهای دوران كتعة لمدمناهام1 هواپیمای در حال پرواز می تولند حول سه محور فرضی (2,,2) با استفاده از سطوح کنترل. جهت و ارتفاع خود را تنظیم نماید. لین حرکت در یک فضای سه بعدی انجام می گیرد. محور طولی (در امتداد طول هواپیما) محور عرضی (از سر یک بال تا سر بال) محور عمودی (عمود بر دو محور دیگر) 

صفحه 35:
محورهای اصلی هواپیما ‎Airplane Principal Axis‏ 

صفحه 36:
Longitudinal Axis (cL¢) J ‏محور طو‎ (Roll) این محور خطی فرضی است که طول آن از نوک هواپیما تا انتهای آن است. حرکت محور طولی در واقع همان رول (18011) است و توسط شهپر ها که در لبه ی اتنهایی هر بال و به سمت عقب وجود دارند انجام می گیرد. کنترل شهپر ها به‌وسیله دسته فرمان موجود در کابین انجام می‌شود. عملكرد اين سكان به اين صورت است که مثلاً با کشیدن دسته به سمت راست صفحات بى بال سمت راست بالا و صفحات انتهايى بال سمت چپ پایین می‌رود. به اين ترتیب نیروی برای وارده بر بال سمت چپ بیشتر از بال سمت راست شده و باعث بالا آمدن بال سمت چپ و پایین رفتن بال راست می‌شود. 

صفحه 37:
Longitudinal Axis (Cs) ‏محور طولی‎ Let ateren down, rit one up Left aileron, ght ene down cares ote ght causesa rol to thelefE کشیدن دسته‌فرمان به سفت راست شهپر بال سمت راست بالا شهپر بال سمت چپ پایین نیروی برای وارده بر بال سمت چپ بیشتر از بال سمت راست چرغفن پسمتآراست. (Roll) 

صفحه 38:
Vertical (Yaw) (CuuS) Gog0c 920 Axis این محور خطی فرضی است که بصورت عمودی از مرکزثقل هواپیما میگذرد. حرکت محور عمودی در واقع همان گشت (۷31۷) است و توسط رادر انجام می گیرد. کنترل رادر به وسیله فشار روی دو پدال موجود در داخل کابین انجام می‌شود. پدال سمت چپ جهت گردش هواپیمابه سمت چپ و پدال سمت راست جهت گردش به راست استفاده می‌شود. 

صفحه 39:
Vertical (Yaw) (CuiS) ‏محور عمودى‎ Axis Pp Ft nudes cae rah ya حرکت رادر بسعت چپ باعث گشت چپ و برعکس 

صفحه 40:
محور عرض ی (جرخش) ‎Lateral Axis‏ ‎(Pitch)‏ این محور خطی فرضی است که در امتداد بالهای هواپیما میگذرد. حرکت محور عرضی در ولقع همان چرخش (۳۲)) است و توسط الویتور انجام می گیرد. کنترل الویتور به وسیله دسته فرمان موجود در کابین انجام می‌شود. عملکرد لین سکان به لین صورت است که مثلابا کشیدن دسته‌به سمت عقب. نوک هواپیما بسمت بالا و با هل دادن دسته به سمت جلو نوک هواپیما بسمت پایین منحرف ميشود. 

صفحه 41:
محور عرضی (جر خش) ‎Lateral Axis‏ ‎(Pitch)‏ حرگت الویتور بسمت پایین باعث چرخش هواییما پسمت پایین و برعکس 

صفحه 42:
محورهای دوران عنع۸ امده‌ناها۳0 ACTION: ROLL PITCH YAW AXIS: LONGITUDINAL LATERAL VERTICAL COTROLLED BY: AILERONS ELEVATORS RUDDER 

صفحه 43:


نالرحيم ماللهالرحم  بس 1 ديناميك پرواز ‏Flight dynamic ارائه كننده :عباس طربی 2 فهرست مطالب .1 .2 .3 .4 3 تاریخچه ساختمان هواپیما سطوح کنترل محورهاي دوران هواپیما تاريخچه .1 .2 .3 4 ميدانند ولي با توجه به مخترع هواپيما به معني امروزي را برادران رايت ‌ کوششهاي هم‌زمان ديگران ،برخي اين نکته را قبول ندارند. ‌ لئوناردو داوينچي نابغه ايتاليايي طرح‌هاي زيادي براي وسايل پرنده (مث ً ال هليکوپتر) از خود به‌جا گذاشته‌است. اوتو ليلينتال آلماني را اولين کسي مي‌دانند که توانست با بستن بال به خود پروازي کوتاه را انجام دهد ولي چهل سال قبل از او سر جرج کي‌لي انگليسي همين کار را با يک هواپيماي بي‌موتور ساخت خودش کرده بود. تاريخچه .4 .5 5 اوليRن پرواز کنترل شده بRه نام برادران رايRت ثبRت اسRت .آنهRا ايRن کار را در 17دسRامبر 1903بRه طور آزمايشRي انجام دادنRد و در سRال 1905هواپيماي آنان (پرنده ٔ رايRت )3کامال تحRت کنترل بود و مي‌توانسRت بRه طور پايدار پرواز کند. برادران رايRت بر اسRاس اطالعات و مطالعاتRی كRه در مورد پرواز داشتنRد بRه سRاخت بالهRا و طراحRي هواپيمRا پرداختند .سRپس يRك تونRل باد كوچRك سRاخته و اجزاي آيروديناميكي هواپيماي خود را كRه از طراحRي كامال نويRن و پيشرفتRه برخوردار بود ،آزمايRش كردند .و اوليRن پرواز قابRل كنترل هواپيمRا را انجام دادند. هواپیما ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ 6 ‏Airplane تعریف :هواپیمRا عبارت اسRت از یک وسRیله پرنده سRنگین تRر از هوا که بRه انواع و اشکال و اندازه های مختلRف طراحRی و سRاخته مRی شود و در موارد گوناگونRی از قبیل حمRل ونقRل ،باربری ،تجسRس ،نیروهای نظامRی ،آموزشی، سمپاشی مورد استفاده قرار می گیرد. هواپیمRا شامRل انواع نیروهای مکانیکRی ،نیوماتیکRی،هیدرولیکRی،الکتریکRی، الکترونیکRRی وآئرودینامیکRRی بوده و از کلیه مواد موجود ،الومینیوم، فوالد،تیتانیم و مواد کامپوزیتRی ،السRتیکی و پالسRتیکی و چندین میلیون قطعه اعم از پیچ و مهره و واشر ساخته میشود. از نظر طرح و عملکرد دو دسته :بال ثابت و بال متحرک (هلي کوپتر) از نظرپیشرانش هواپيماها به دو دسته موتوردار و بي‌موتور (گاليدر) هواپيماهارا از نظر کاربرد دو دسته :هواپيماي نظامي و غيرنظامي. مهندسي هوافضا ‏ ‏ 7 ‏Aerospace Engineering مهندسRي هوا فضRا :شاخه‌اي اسRت از مهندسRی کهبRا طراحي هواپیما ،فضاپیما، آنهRا سRر وکار دارد .اغلRب اوقات ،از آRن به و مسRائل و موضوعات وابسRتهبRه ‌ ميشود ،خصRوصا ،زمانRي که فقRط بRه هواپيما عنوان مهندسRی هوانوردی ياد ‌ اشاره شود ،و وقتRي که فضاپيمRا مورد نظراسRت،بRه آRن مهندسRی فضایی گفته ميشود. ‌ مهندسRی فضایی شاخRه اي از هوافضRا اسRت که بRه بررسRي پيشرانش، ايروديناميRک ،سRازه و مکانيRک پرواز حامRل (موشRک) و پرتابه (ماهواره) در فضا ميپردازد. ساختمان هواپيما ‏ .1 .2 ‏STRUCTURE قسمت های اصلی هواپیما: ‏Fuselage بدنه ‏Wing بال .3 دم )Empennage (Tail .4 پیشرانه (موتور-جلوبرنده)Power Plant .5 ارابه فرود Landing Gear 8 ساختمان هواپيما 9 بال ‏ ‏ .1 10 ‏Wing اسRاسی ترین قسRمت هواپیمRا در تأمین نیروی برا )lifting force (که باعRث بلنRد شدن هواپیمRا از زمین و اوج گرفتRن آRن مRی شود ،بالهRا میباشند .بالهRا وزن کلRی هواپیمRا را در پرواز تحمRل نموده و قسRمت اعظRم فشار هRا و تکانهای شدید بر هواپیمRا ضمRن پرواز را خنثRی مRی نمایند .در بعضRی از هواپیمRا هRا بال دو قسRمت دارد ،بال راسRت و بال چRپ و در تعدادی دیگRر بال از سRه قسRمت بال راسRت و بال چRپ و بال مرکزی تشکیل مRی شود. سطوح کنترل ()CONTROL SURFACEروی بال: شهپRر :Aileronشهپرها (يکي از سRطوح اصلي کنترل هواپيما) قطعات لوال شده بRه پشRت بال هسRتند .آنهRا موجRب مRي شونRد كRه هواپيمRا بتواند حرکت غلتش ( Rollگردش حول محور طولي) را انجام دهد. بال .2 ‏ 11 ‏Wing بالچRه :FlapهمچنيRن بسRياري از هواپيماهRا بالچRه هايRي دارنRد کهبRه هواپيمRا کمRک مRي کنRد تRا براي برخاسRتن از زميRن خيزشRي روبRه باال انجام دهRد و براي فرود سرعتش را کم کند. شکل بالها :بال ذوزنقه ای -بال مستطیلی–بال لوزی – بال مثلثی یا دلتا – بال پیکانی. Wing بال 12 بدنه ‏ 13 ‏Fuselage بدنه :بدنه هواپیما قسمت اعظم ساختمان هواپیما را تشکیل می دهد و محلی مناسب برای جا سازی نصب و نگهداری بسیاری از دستگاه ها و قطعات هواپیما می باشد .بسته به نوع هواپیما (مسافربری -باربری- شکاری-سوخت رسان )...کابین خلبان و خدمه پروازی ،کابین مسافران ،مخازن سوخت ،مهمات و غیره در داخل بدنه هواپیما طراحی و قرار داده میشود. Fuselage بدنه 14 Fuselage بدنه 15 Fuselage بدنه 16 دم ‏ ‏ ‏ 17 )Empennage (Tail کلیه قسRمت های عقRب یا انتهای بدنRه هواپیمRا بRه اضافRه یک یا چنRد سRکان عمودی یا افقRی را دم مRی گویند .وظیفRه ی قسRمت دم هواپیمRا) سRکان های افقRی و عمودی (ایجاد تعادل و ثبات هواپیمRا در پرواز و کمRک در هدایت آRن به سمت های راست ،چپ،پایین و باال می باشد. دم عمودي ()Vertical TailبRه هواپيمRا كمRك مRي كنRد كRهبRه راسRت يRا چپ بگردد .گردان :RudderصRفحه اصRلي كنترل در گشRت هواپيما (Yawگردش هواپيمRا حول محور عمودي) ،يRك صRفحه لوال شده بRه پشت دم عمودي است. دم افقRی : Horizontal TailبRه هواپيمRا كمRك مRي كنRد كRهبRه سRمت باال یا پایین ‏Rش هواپيما Pitch پرواز کند .تابان :ElevatorصRفحه اصRلي کنترل در چرخ (گردش هواپيمRا حول محور عرضRي)-يRك بالچRه بRه نام تابان (سRكان افقي متحرك) براي باال رفتRن يRا پاييRن تRر آمدن دماغRه هواپيمRا -ايRن قطعRه به بخش پايدار كننده افقي متصل شده است. Empennage (Tail) دم 18 موتور(پيشرانه)Plant ‏ .1 .2 19 ‏Power در موتورهاي ملخRيبRه مجموعRه ملRخ و موتور مRي گوينRد ،ولي در موتورهاي جRت بRه خود موتور مRي گويند .در هواپيماهRا دو نوع موتور مورد استفاده قرار مي گيرد: موتورهاي پيسRتوني شRبيه بRه موتورهاي خودرو هسRتند .نيروي ناشي از موتورهRا،ملRخ هRا را مRي چرخانRد كRه هواپيمRا را ميان هوا حركRت مي دهد. موتورهاي جRت هوا را مRي گيرنRد و آRن را بRا سRوخت مRي سRوزانند .اگزوز يا گازهاي موتورهRا ،يك كشش روبRه عقRب عظيRم ايجاد مي كنRد كه هواپيما را رو به جلو مي راند. موتور(پيشرانه)Plant 20 ‏Power ارابه فرود ‏ 21 ‏Landing Gear شامل چرخ ها و كمك فنرها ( ) Shuck Strutو ترمزها است . ساختمان هواپيما 22 سطوح کنترل ‏ .1 .2 .3 ‏ 23 ‏Control surface ميکنند. قطعات متحرکي هستند که مسير حرکت هواپيما را تنظيم ‌ سطوح کنترل اوليه هواپيما: ‏Aileron شهپرها ‏Rudder گردان باالبر (الويتور) Elevator توجه :ديگر سطوح کنترل مانند فلپ ها و اسلت ...براي بهبود کنترل پرواز بکار ميروند. Control surface سطوح کنترل 24 شهپر ‏ ‏ ‏ 25 ‏Aileron شهپرها سطوح کنترلي لوالداري هستند که به لبه فرار بال هواپيما متصل ميشوند. ‌ هدف شهپرها تنظيم غلت ( )Rollهواپيماست .شهپر ها هميشه در جهت مخالف همدیگر حرکت ميکنند تا با ايجاد نيرو باعث چرخش هواپيما حول پايينرو نيروي برآ هواپيما را افزايش مي‌دهد و ‌ محور طولي شوند(شهپر ميکاهد). شهپر باالرو از آن ‌ با حرکت دسته فرمان (Control Column or a Control ) Yokeبسمت چپ يا راست ،هواپيما حول محور طولي خود ميچرخد(غلتيدن .) Roll Aileron شهپر 26 گردان (رادر) ‏Rudder ‏ رادر سکاني است براي حرکت هواپيما حول محور عمودي( به سمت چپ و راست). ‏ با استفاده از پدال هاي زير پاي خلبان و انحراف رادر بسمت چپ و راست در هواپيما حرکت گشت ( )Yawايجاد مي شود. 27 گردان (رادر) 28 ‏Rudder باالبر(سکان افقي متحرک) ‏ ‏ ‏ ‏ 29 ‏Elevator براي ايجاد حرکت هواپيما به باال و پايين هنگامي که سکان افقي به باال (هر دو باه هم) مي رود باعث مي شود تا نيروي وارده را به باال انتقال دهد و اين عمل انتهاي هواپيما را به پايين مي آورد. با حرکت دسته فرمان () Control Column or a Control Yoke بسمت جلو يا عقب ،هواپيما حول محور عرضي خود ميچرخد(چرخش .) Pitch باالبر(سکان افقي متحرک) 30 ‏Elevator سطوح کنترل 31 قسمت های مختلف هواپیما سطوح کنترل محورهاي دوران ‏ .1 .2 .3 34 ‏Rotational Axis هواپيماي در حال پرواز مRي توانRد حول سRه محور فرضRي ( )x,y,zبا اسRتفاده از سRطوح کنترل ،جهRت و ارتفاع خود را تنظيRم نمايد .ايRن حرکت در يک فضاي سه بعدي انجام مي گيرد. محور طولي (در امتداد طول هواپيما) محور عرضي (از سر يک بال تا سر بال) محور عمودي (عمود بر دو محور ديگر) محورهاي اصلي هواپيما Airplane Principal Axis 35 محور طولي (غلت) ‏Longitudinal Axis )(Roll ‏ ‏ ‏ ‏ 36 اين محور خطي فرضي است که طول آن از نوک هواپيما تا انتهاي آن است. حرکت محور طولي در واقع همان رول ( )Rollاست و توسط شهپر ها که در لبه ي اتنهايي هر بال و به سمت عقب وجود دارند انجام مي گيرد. کنترل شهپر ها به‌وسيله دسته فرمان موجود در کابين انجام مي‌شود. عملکرد اين سکان به اين صورت است که مث ً ال با کشيدن دسته به سمت راست صفحات انتهايي بال سمت راست باال و صفحات انتهايي بال سمت ميرود .به اين ترتيب نيروي براي وارده بر بال سمت چپ بيشتر چپ پايين ‌ از بال سمت راست شده و باعث باال آمدن بال سمت چپ و پايين رفتن بال راست مي‌شود. Longitudinal Axis (Roll) )محور طولي (غلت 37 محور عمودي (گشت) ‏Axis (Vertical )Yaw ‏ اين محور خطي فرضي است که بصورت عمودی از مرکزثقل هواپيما میگذرد. حرکت محور عمودی در واقع همان گشت ( )YawاسRت و توسط رادر انجام مي گيرد. کنترل رادر به‌ وسRيله فشار روی دو پدال موجود در داخRل کابين انجام ميشود. ‌ ‏ پدال سRمت چRپ جهRت گردش هواپیمRا بRه سRمت چRپ و پدال سRمت راست جهت گردش به راست استفاده می‌شود. ‏ ‏ 38 Vertical )Yaw( Axis )محور عمودي (گشت 39 محور عرضي(چرخش) ‏Lateral Axis )(Pitch ‏ ‏ ‏ ‏ 40 اين محور خطي فرضي است که در امتداد بالهای هواپيما میگذرد. حرکت محور عرضRی در واقRع همان چرخRش ( )PitchاسRت و توسط الویتور انجام مي گيرد. کنترل الویتور به‌ وسيله دسته فرمان موجود در کابين انجام مي‌شود. عملکرد ايRن سRکان بRه ايRن صRورت اسRت که مث ً ال بRا کشيدن دسRته بRه سمت عقRب ،نوک هواپیمRا بسRمت باال و بRا هRل دادن دسRته بRه سRمت جلو ،نوک هواپیما بسمت پایین منحرف میشود. Lateral Axis (Pitch) )Rمحور عرضي(چرخش 41 Rotational Axis محورهاي دوران COTROLLED BY: AXIS: ACTION: AILERONS LONGITUDINAL ROLL ELEVATORS LATERAL PITCH RUDDER VERTICAL YAW 42 پايان 43